Post on 12-Feb-2021
Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
Departament Systemu Płatniczego NBP
Warszawa, czerwiec 2015 r.
1. Streszczenie 1
2. Liczba kart płatniczych 3
2.1. Ogólna liczba kart 3
2.2. Karty płatnicze w podziale na rodzaje według systemów kartowych 3
2.3. Karty płatnicze w podziale na rodzaje według sposobu rozliczania transakcji 4
2.4. Karty płatnicze w podziale na rodzaje według technologii zapisu danych 8
2.5. Karty płatnicze zbliżeniowe 10
3. Transakcje z wykorzystaniem kart płatniczych 12
3.1. Liczba transakcji 12
3.2. Wartość transakcji 13
3.3. Transakcje bezgotówkowe 14
4. Infrastruktura rynku kart płatniczych 19
4.1. Bankomaty 19
4.2. Akceptanci 21
4.3. Punkty handlowo-usługowe 21
4.4. Terminale POS 22
4.5. Punkty oferujące wypłaty sklepowe (cash back) 23
Załącznik 1 26
Załącznik 2 27
Załącznik 3 28
Załącznik 4 29
Załącznik 5 30
Załącznik 6 31
Załącznik 7 32
Spis wykresów 33
Spis treści
Streszczenie
1 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
1. Streszczenie
Na koniec I kwartału 2015 r. znajdowało się na rynku polskim 35,6 mln kart płatniczych, to jest
o 514 tys. kart mniej niż w grudniu 2014 r. (spadek o 1,4%). Łączna liczba kart debetowych wynio-
sła 29,3 mln szt. i ich liczba zmniejszyła się o 440 tys. (spadek o 1,5%).
Równocześnie odnotowano niewielki spadek liczby kart kredytowych. Na koniec marca 2015 r.
łączna liczba kart kredytowych wyniosła 5,97 mln szt. W okresie I kwartału 2015 r. liczba kart kre-
dytowych zmniejszyła się o 70 tys. sztuk (spadek o 1,2%).
Warto odnotować dalszy wzrost udziału kart płatniczych z funkcją zbliżeniową, który na koniec
marca 2015 r. wyniósł 74,8% tj. o 3,5 punktu procentowego więcej niż na koniec grudnia 2014 r.
W I kwartale 2015 r. odnotowano spadek liczby transakcji przeprowadzonych przy użyciu kart
płatniczych. Przy użyciu kart płatniczych przeprowadzono 725,8 mln transakcji (gotówkowych
oraz bezgotówkowych), na łączną kwotę 110,6 mld zł, co w porównaniu do poprzedniego kwar-
tału stanowiło spadek liczby transakcji o 1,8% przy równoczesnym spadku wartości o 8,7%.
W I kwartale 2015 r. pojedyncza transakcja dokonana przy użyciu karty płatniczej wynosiła
ok. 152,4 zł, czyli była mniejsza niż w poprzednim kwartale (164 zł). Karta płatnicza posłużyła
do realizacji średnio 20,4 transakcji, zarówno gotówkowych, jak i bezgotówkowych (w poprzed-
nim kwartale wskaźnik ten wynosił 20,5).
Według danych z banków, w I kwartale 2015 r. przy użyciu kart przeprowadzono 550 mln trans-
akcji bezgotówkowych na łączną kwotę 40,4 mld zł, co w porównaniu do poprzedniego kwartału
stanowiło spadek na poziomie odpowiednio 0,5% i 8,9%. Karta płatnicza została wykorzystana do
realizacji płatności bezgotówkowych średnio ok. 15,5 razy - w przeciągu ostatniego kwartału
wskaźnik zwiększył się z poziomu 15,3 transakcji. Pojedyncza płatność bezgotówkowa wynosiła
średnio 73,6 zł (w poprzednim kwartale 80,3 zł).
Na rynku akceptacji kart płatniczych zachodzą pozytywne zmiany. I tak, liczba działających na ak-
ceptantów zwiększyła się na przestrzeni kwartału o 4,8 tys. do poziomu 168 tys. Nastąpił także
wzrost liczby punktów handlowo-usługowych, które są przystosowane do akceptacji kart płatni-
czych. Na koniec marca 2015 r. było ich 312 tys. czyli w porównaniu do grudnia 2014 r. więcej o 6,5
tys. (wzrost o 2%). Na koniec marca 2015 r. liczba terminali POS dostępnych na rynku wynosiła
407 tys., czyli w kwartale przybyło 8,9 tys. nowych urządzeń, co stanowi wzrost o 2,2%. Ten wskaź-
nik świadczy pozytywnie o wzroście sieci akceptacji, jaki miał miejsce w omawianym kwartale.
Innym pozytywnym sygnałem dotyczącym sieci akceptacji jest wzrost udziału terminali POS wy-
posażonych w funkcję zbliżeniową o 4,1 punktu procentowego do poziomu 76,4% wszystkich ter-
minali POS.
Streszczenie
2 Narodowy Bank Polski
Skłonność klientów do wykorzystania z kart płatniczych charakteryzują wskaźniki dotyczące
liczby zrealizowanych transakcji. I tak agenci rozliczeniowi w I kwartale 2015 r. zarejestrowali 525
mln transakcji bezgotówkowych na łączną kwotę 37 mld zł, co w porównaniu do poprzedniego
kwartału stanowiło spadek odpowiednio o 1,8% i 12%.
W I kwartale 2015 r. nastąpił wzrost liczby transakcji dokonanych w Internecie z wykorzystaniem
karty płatniczej. Liczba transakcji wyniosła 3,5 mln transakcji, czyli o 20% więcej niż w IV kwartale
2014 r. Wartość transakcji wyniosła 622 mln zł, czyli można zaobserwować wzrost o 44 mln zł. W
porównaniu do IV kwartału 2014, średnia wartość transakcji przeprowadzonej w Internecie
zmniejszyła się z 198 do 178 zł.
Na koniec marca 2015 r. sieć bankomatów dostępnych na terenie naszego kraju obejmowała 20.936
bankomatów, czyli o 405 sztuk więcej niż w grudniu 2014 r. Średnio dziennie dokonywano w jed-
nym bankomacie na terenie kraju 94 transakcji (w poprzednim kwartale 98). Średnia wartość trans-
akcji przeprowadzonej w bankomacie wyniosła 419 zł (w poprzednim kwartale wyniosła 427 zł).
Na przestrzeni I kwartału 2015 r. w bankomatach przeprowadzono 177 mln operacji, czyli o 4,7%
mniej niż w poprzednim kwartale. Wartość transakcji dokonywanych w bankomatach wyniosła
łącznie 74,1 mld zł, czyli o 6,6% mniej niż w poprzednim kwartale.
W I kwartale 2015 r. wzrosła liczba placówek, w których klienci mogą dokonać wypłat sklepowych
(cash back). Na koniec marca 2015 r. takich placówek było ok. 80 tys., czyli o 8 tys. więcej niż w
grudniu 2014 r. Na przestrzeni I kwartału 2015 r. dokonano 1,5 mln wypłat sklepowych (cash back).
W porównaniu do kwartału poprzedniego, oznacza to wzrost o 10%. Wartość wypłat wyniosła 158
mln zł i w porównaniu do poprzedniego kwartału wzrosła o 0,7%. Średnia wartość pojedynczej
wypłaty sklepowej wyniosła 105 zł (dla porównania średnia wartość pojedynczej transakcji w ban-
komacie była niemal 4 - krotnie większa).
Liczba kart płatniczych
3 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
2. Liczba kart płatniczych
2.1. Ogólna liczba kart
Według stanu na koniec marca 2015 r., na polskim rynku znajdowało się w obiegu 35,6 mln kart
płatniczych, to jest o 514 tys. kart mniej niż w grudniu 2014 r., co stanowiło spadek o 1,4% (wykres
nr 2.1). W okresie roku, porównując stan na koniec marca 2015 oraz 2014 roku, odnotowano wzrost
liczby kart płatniczych o 2,3%.
Wykres 2.1 Liczba kart płatniczych (w mln szt.) w Polsce na koniec kolejnych kwartałów
od I kwartału 2013 r.
2.2. Karty płatnicze w podziale na rodzaje według systemów kartowych
Pozycję dominującą na rynku polskim, jeśli chodzi o organizacje płatnicze, nadal utrzymuje orga-
nizacja VISA, do której należy 59% wydanych w Polsce kart płatniczych, natomiast drugie miejsce
– z 40,1% udziałem w rynku – zajmuje organizacja MasterCard, co zaprezentowano na wykresie
nr 2.2. W stosunku do poprzedniego kwartału odnotowano wzrost udziału MasterCard o 0,6
punktu procentowego oraz spadek udziału VISA o 0,3 punktu procentowego. Udział pozostałych
kart na koniec IV kwartału 2014 r. wyniósł 0,9%, w tym głównie kart własnych banków.
33,6 34,4 34,9 34,7 34,7 35,2 35,5 36,1
-1,4%+2,3%
+1,4% - 0,7% +0,2% + 1,2% + 1%+ 1,6%
0
5
10
15
20
25
30
35
40
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mln szt.
35,6
Liczba kart płatniczych
4 Narodowy Bank Polski
Wykres 2.2 Struktura wydanych kart według poszczególnych systemów kartowych - stan na ko-
niec IV kwartału 2014 r. oraz I kwartału 2015 r.
2014 Q4 2015 Q1
2.3. Karty płatnicze w podziale na rodzaje według sposobu rozliczania transakcji
Strukturę wydanych kart w podziale na karty debetowe, kredytowe i obciążeniowe na koniec
IV kwartału 2014 r. oraz I kwartału 2015 r. przedstawiono na wykresie nr 2.3. Podobnie jak
we wcześniejszych okresach, spośród wydanych kart największy udział miały karty debetowe
(82,4%), natomiast na drugiej pozycji znalazły się karty kredytowe (16,8%). Karty obciążeniowe w
analizowanym okresie stanowiły 0,8% udziału w rynku. W I kwartale 2015 r. udział kart debeto-
wych oraz udział kart kredytowych w stosunku do poprzedniego kwartału pozostał na niezmie-
nionym poziomie.
Wykres 2.3 Struktura wydanych kart w podziale na karty debetowe, kredytowe i obciążeniowe
- stan na koniec IV kwartału 2014 r. oraz I kwartału 2015 r.
2014 Q4 2015 Q1
VISA59,3% MasterCard
39,5%
Pozostałe1,2%
VISA59,0%
MasterCard40,1%
Pozostałe0,9%
82,4%
16,8% 0,8%
karty debetowe: 29.744.964
karty kredytowe: 6.041.997
karty obciażeniowe: 281.861
82,4%
16,8% 0,8%
karty debetowe: 29.304.757
karty kredytowe: 5.972.270
karty obciażeniowe: 277.697
Liczba kart płatniczych
5 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
2.3.1. Karty debetowe
Karty debetowe charakteryzują się tym, iż umożliwiają dokonywanie zakupów lub wypłatę go-
tówki tylko do wysokości środków zgromadzonych na rachunku bankowym. Transakcje wykony-
wane przy użyciu kart debetowych (z wyjątkiem transakcji realizowanych z wykorzystaniem
funkcji zbliżeniowej w trybie off-line) są autoryzowane, tzn. że przy każdym użyciu karty weryfi-
kowana jest karta płatnicza i posiadacz karty (np. przez podanie kodu PIN) oraz dostępność środ-
ków zgromadzonych na rachunku bankowym. Karty debetowe są wydawane przez większość
banków standardowo w pakiecie do każdego otwieranego rachunku oszczędnościowo-rozlicze-
niowego.
W I kwartale 2015 r. liczba kart debetowych osiągnęła łączną wielkość 29,3 mln szt. (wykres nr 2.4),
czyli zmniejszyła się o 440 tys., co oznacza w porównaniu do kwartału poprzedniego spadek o
1,5%. W porównaniu do poprzedniego kwartału udział kart debetowych w rynku kart płatniczych
pozostał na niezmienionym poziomie 82,4% (wykres nr 2.3).
Wykres 2.4 Liczba kart debetowych na koniec kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r.
2.3.2. Karty kredytowe
Drugie pod względem liczebności są karty kredytowe. Są to karty umożliwiające posiadaczowi
skorzystanie z oferowanego przez bank limitu kredytowego. Zazwyczaj banki wyznaczają tzw.
okres bezodsetkowy, w którym klient może dokonywać płatność, korzystając z nieoprocentowa-
nego kredytu. Na okres bezodsetkowy składa się miesięczny okres rozliczeniowy (28-31 dni)
i okres na spłatę zadłużenia bez odsetek (około 20-25 dni, w zależności od banku i rodzaju karty).
Posiadanie karty kredytowej nie wiąże się z koniecznością otwarcia rachunku bieżącego w banku
wydającym kartę kredytową. Na koniec marca 2015 r. łączna liczba kart kredytowych wyniosła
5,97 mln szt. (wykres nr 2.5).
29,327 27,8 28,3 28,2 28,4 28,8 29,2 29,7
-1,5%+2,7% +1,9% - 0,2% +0,4% + 1,6%
+ 1,3% + 1,9%
0
5
10
15
20
25
30
35
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mln szt.
Liczba kart płatniczych
6 Narodowy Bank Polski
Wykres 2.5 Liczba kart kredytowych na koniec kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r.
W I kwartale 2015 r. liczba kart kredytowych w stosunku do poprzedniego kwartału zmniejszyła
się o 70 tys. sztuk, co oznacza spadek o 1,2%. Od grudnia 2009 r. obserwowano stały spadek liczby
kart kredytowych (od grudnia 2009 r. do marca 2015 r. ubyło z rynku 4,9 mln kart kredytowych),
co wynikało przede wszystkim z kontynuacji przyjętej na początku 2010 r. polityki banków, tzn.
zaostrzenia kryteriów dotyczących zarówno wydawania nowych kart i przyznawania nowych li-
mitów, jak i obsługi kart już wydanych. Wpływ na powyższe działania banków od 2010 r. miała w
szczególności rosnąca w latach 2009 – 2011 wartość kredytów zagrożonych, w tym udzielonych z
wykorzystaniem kart kredytowych, wynikająca głównie z pogorszenia koniunktury.
Na koniec marca 2015 r. wielkość zaciągniętych kredytów na karty kredytowe w Polsce
wyniosła 12,2 mld zł, tj. zmniejszyła się o 396 mln zł w stosunku do kwoty na koniec grudnia 2014 r.
Równocześnie wskaźnik udziału kredytów zagrożonych w ogólnej wartości kredytów udzielo-
nych za pośrednictwem kart kredytowych wyniósł na koniec marca 2014 r. 12,2%, czyli zwiększył
się w stosunku do grudnia 2014 r. (11,7%). Wielkość wskaźnika kredytów zagrożonych na kartach
kredytowych na przestrzeni kolejnych miesięcy od grudnia 2012 r. przedstawiono na wykresie nr
2.6.
5,976,3 6,33 6,30 6,13 6,1 6,1 6,0 6,0
-1,2%+ 0,5% - 0,5% - 2,7% - 0,6% - 0,1% - 0,8% - 0,1%
0
2
4
6
8
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mln szt.
Liczba kart płatniczych
7 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
Wykres 2.6 Wskaźniki udziału kredytów zagrożonych w kredytach na kartach kredytowych,
kredytach konsumpcyjnych i kredytach mieszkaniowych w kolejnych miesiącach
od grudnia 2012 r.
Źródło danych: Departament Stabilności Finansowej, NBP
2.3.3. Karty obciążeniowe
Karty obciążeniowe (zwane również „charge”) pozwalają na korzystanie z przyznanego miesięcz-
nego limitu kredytowego. Rachunek posiadacza karty obciążeniowej jest obciążany przez bank –
z reguły raz w miesiącu – kwotą należności wykorzystania limitu kredytowego. Na koniec marca
2015 r. liczba kart obciążeniowych wynosiła 278 tys. szt. i była o 4,2 tys. niższe niż na koniec IV
kwartału 2014 r., co stanowiło spadek o 1,5% (wykres nr 2.7). Udział kart typu charge w rynku kart
płatniczych wyniósł 0,8%, czyli pozostał na niezmienionym poziomie w porównaniu do poprzed-
niego kwartału.
17,2% 17,4% 17,4% 17,3% 17,3% 17,2%
16,1% 16,0% 15,9%15,5%
15,1%14,9%
14,6% 14,7% 14,7%14,4% 14,3% 14,3%
14,1% 13,9% 13,9% 13,8%
13,1% 13,1%12,7%
13,0%
16,8% 16,8% 16,8% 16,9% 16,7%16,4%
15,5%15,2% 15,0%
14,6% 14,4% 14,5%
14,0% 14,1% 14,1% 14,0%13,7% 13,6%
13,2% 13,0% 13,0%12,7%
12,2% 12,0%11,7%
12,2%
2,8% 2,8% 2,9% 2,9% 3,0% 3,0% 3,0% 3,0% 3,0% 3,0% 3,0%3,1% 3,1% 3,2% 3,2% 3,1% 3,2% 3,2% 3,2% 3,2% 3,2% 3,2% 3,3% 3,2% 3,1%
3,4%
20
12
-12
20
13
-01
20
13
-02
20
13
-03
20
13
-04
20
13
-05
20
13
-06
20
13
-07
20
13
-08
20
13
-09
20
13
-10
20
13
-11
20
13
-12
20
14
-01
20
14
-02
20
14
-03
20
14
-04
20
14
-05
20
14
-06
20
14
-07
20
14
-08
20
14
-09
20
14
-10
20
14
-11
20
14
-12
20
15
-01
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
20%
udział kredytów zagrożonych w kategaorii kredytów konsumpcyjnych (osób prywatnych)
udział kredytów zagrożonych w kategaorii kredytów na karcie kredytowej (osób prywatnych)
udział kredytów zagrożonych w kategaorii kredytów mieszkaniowych
Liczba kart płatniczych
8 Narodowy Bank Polski
Wykres 2.7 Liczba kart obciążeniowych na koniec kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r.
2.4. Karty płatnicze w podziale na rodzaje według technologii zapisu danych
Strukturę wydanych kart w podziale na karty wyposażone tylko w pasek magnetyczny, karty z
paskiem magnetycznym i mikroprocesorem (tzw. karty hybrydowe), karty wyposażone tylko w
mikroprocesor oraz karty wirtualne na koniec IV kwartału 2014 r. oraz I kwartału 2015 r. zapre-
zentowano na wykresie nr 2.8.
Wykres 2.8 Struktura kart w podziale według technologii zapisu danych w IV kwartale 2014 r.
oraz I kwartale 2015r.
2014 Q4 2015 Q1
Spadła liczba kart hybrydowych, czyli wyposażonych zarówno w pasek magnetyczny, jak i mi-
kroprocesor. Na koniec marca 2015 r. kart hybrydowych było w obiegu 33,6 mln szt. Karty tego
typu stanowią dominującą kategorię na rynku polskim. W porównaniu do poprzedniego kwartału
nastąpił jednak spadek liczby tego typu kart o 541 tys. sztuk, czyli o 1,6% (wykres nr 2.9). Udział
kart hybrydowych osiągnął poziom 94,4% (wykres nr 2.8).
277,7303,5 301,4 295,9 289,5 293,1 283,7 281,7 281,9
+0,04%- 0,7% - 1,8% - 2,2% + 1,3% - 3,2% - 0,7% - 1,5%
0
150
300
450
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
tys. szt.
94,6% 5,0%0,1%
0,4%
karty z mikroprocesorem i paskiem magnet.: 34.120.901
karty z paskiem magnet.: 1.790.594
karty z mikroprocesorem: 28.828
karty wirtualne: 128.499
94,4% 5,1%0,1%
0,4%
karty z mikroprocesorem i paskiem magnet.: 33.579.566
karty z paskiem magnet.: 1.798.514
karty z mikroprocesorem: 45.133
karty wirtualne: 131.511
Liczba kart płatniczych
9 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
Liczba kart hybrydowych wzrosła od końca 2009 r. do marca 2015 r. z poziomu 8 mln
do 33,6 mln szt. Wzrost liczby tych kart zwiększył bezpieczeństwo wykorzystywania kart płatni-
czych w Polsce.
Wykres 2.9 Liczba kart z paskiem magnetycznym i z mikroprocesorem na koniec kolejnych
kwartałów od I kwartału 2013 r.
W przeciwieństwie do poprzednich okresów, odnotowano minimalny wzrost liczby kart wyposa-
żonych wyłącznie w pasek magnetyczny. Na koniec marca 2015 r. liczba kart wyposażonych tylko
w pasek magnetyczny wynosiła 1,8 mln szt. i w porównaniu do poprzedniego kwartału zwięk-
szyła się o 7,9 tys., tj. o 0,4% (wykres nr 2.10). Udział tego rodzaju kart w rynku wyniósł w I kwar-
tale 2015 r. 5,1% (wykres nr 2.8).
W I kwartale 2015 r. liczba kart wyposażonych w mikroprocesor zwiększyła się o 16,3 tys. szt., tj. o
57%, osiągając łączną liczbę 45,1 tys. szt. Udział tych kart nadal jednak pozostaje znikomy i wyniósł
0,13% w ogólnej liczbie wydanych kart.
Od 2004 roku na rynku polskim występują również tzw. karty wirtualne, służące wyłącznie do do-
konywania płatności za pośrednictwem Internetu. Liczba kart tego typu na koniec I kwartału 2015
r. ukształtowała się na poziomie 131,5 tys. W porównaniu do poprzedniego kwartału liczba kart
wzrosła o 2,3%. Udział tych kart w ogólnej liczbie kart funkcjonujących na rynku pozostaje nie-
wielki i na koniec marca 2015 r. wynosił jedynie 0,4%.
33,628,7 30,1 31,1 31,0 31,6 32,7 33,5 34,1
-1,6%
+4,8% +3,4% - 0,2%+ 2% +3,5%
+2,3% + 1,8%
0
4
8
12
16
20
24
28
32
36
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mln szt.
Liczba kart płatniczych
10 Narodowy Bank Polski
Wykres 2.10 Liczba kart tylko z paskiem magnetycznym na koniec kolejnych kwartałów
od I kwartału 2013 r.
2.5. Karty płatnicze zbliżeniowe
Od kilku lat na polskim rynku można korzystać z nowej formy płatności z wykorzystaniem zbli-
żeniowej karty płatniczej. W systemie VISA karty zbliżeniowe to karty PayWave, natomiast w sys-
temie MasterCard karty takie noszą nazwę PayPass. Transakcje zbliżeniowe są możliwe dzięki no-
wej technologii, która wykorzystuje umieszczony w karcie miniaturowy układ scalony oraz wbu-
dowaną antenę radiową. Transakcje zbliżeniowe odbywają się bezstykowo (konieczne jest tylko
zbliżenie karty do terminala), a przy płatnościach poniżej 50 zł nie jest wymagane podanie kodu
PIN lub złożenie podpisu posiadacza karty.
Według danych szacunkowych na rynku polskim na koniec I kwartału 2015 r. było w obiegu
ok. 26,6 mln kart z funkcją zbliżeniową, co stanowiło 74,8% wszystkich kart płatniczych. Liczba
kart zbliżeniowych, w porównaniu do kwartału poprzedniego, wzrosła o 0,9 mln szt. Liczbę
kart zbliżeniowych oraz udział, jaki stanowią w liczbie wszystkich kart płatniczych wyemitowa-
nych na rynku polskim na przestrzeni kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r., przedstawia
wykres nr 2.11.
1,84,8 4,2 3,7 3,5 3,0 2,3 1,9 1,8
+0,4%
- 12,7% -12,5% -4,9%-13,8% -24,4% - 18,6% - 3,3%
012345678
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mln szt.
Liczba kart płatniczych
11 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
Wykres 2.11 Liczba wyemitowanych kart zbliżeniowych oraz udział kart zbliżeniowych w licz-
bie wszystkich kart płatniczych na koniec kolejnych kwartałów od I kwartału 2013
r. (wg danych szacunkowych NBP)
74,8%
48,4% 51,7%56,7% 57,6% 60,2%
68,5% 69% 71,3%
26,6mln16,3 mln 17,8 mln 19,8 mln 20 mln 20,9 mln 24,1 mln 24,5 mln 25,7 mln0
5
10
15
20
25
30
35
40
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
Karty płatnicze bez funkcji zbliżeniowej Karty płatnicze z funkcją zbliżeniową
Transakcje z wykorzystaniem kart płatniczych
12 Narodowy Bank Polski
3. Transakcje z wykorzystaniem kart
płatniczych
3.1. Liczba transakcji
Według danych z banków, w I kwartale 2015 r. przeprowadzono przy użyciu kart płatniczych
725,8 mln transakcji (gotówkowych oraz bezgotówkowych) i w porównaniu do poprzedniego
kwartału odnotowano zmniejszenie liczby transakcji o 13,3 mln, co stanowi spadek o 1,8% (wykres
nr 3.1). Na przestrzeni ostatniego roku odnotowano jednak wzrost liczby transakcji o 25%, a na
przestrzeni ostatnich dwóch lat o 43%.
Wykres 3.1 Liczba transakcji kartami w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r.
W I kwartale 2015 r. przeważająca większość transakcji, tj. 90,1%, była dokonywana kartami debe-
towymi. Mniej liczne były transakcje dokonywane kartami kredytowymi (9,8%) oraz kartami ob-
ciążeniowymi (0,4%) (wykres nr 3.2).
Wykres 3.2 Struktura liczby przeprowadzonych transakcji przy użyciu kart w IV kwartale
2014 r. oraz I kwartale 2015 r.
2014 Q4 2015 Q1
725,8508,6 559,3 580,6 591,5 581,5 643,2 690 739
- 1,8%
+ 10%+ 3,8% + 1,9% - 1,7%
+ 10,6% + 7,3 %+ 7,1%
0
100
200
300
400
500
600
700
800
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mln szt.
89,8%
9,8%
0,4%
transakcje kartami debetowymi: 663.361.793
transakcje kartami kredytowymi: 72.526.311
transakcje kartami obciążeniowymi: 3.211.654
90,1%
9,5%0,4%
transakcje kartami debetowymi: 653.685.334
transakcje kartami kredytowymi: 69.173.804
transakcje kartami obciążeniowymi: 2.956.257
Transakcje z wykorzystaniem kart płatniczych
13 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
Do kategorii transakcji kartowych, jakie są zbierane przez NBP z banków, zaliczają się wszystkie
rodzaje transakcji, jakie można było przeprowadzić przy użyciu karty, np. wypłata gotówki z ban-
komatu, wypłata gotówki w kasie banku, usługa cash back, płatności bezgotówkowe w punktach
handlowo-usługowych, płatności bezgotówkowe za pośrednictwem Internetu. Przedstawiane
dane z banków obejmują wszystkie operacje dokonane przy użyciu kart wydanych przez banki
swoim klientom, zarówno na terenie kraju, jak i poza jego granicami. Transakcje bezgotówkowe
stanowią 75,7% liczby wszystkich transakcji kartowych. W przeciągu ostatniego roku wskaźnik
ten wzrósł o 8,6 punktu procentowego (wykres nr 3.3).
Wykres 3.3 Udział transakcji bezgotówkowych i gotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przepro-
wadzonych przy użyciu kart płatniczych w I kwartale 2014 oraz 2015 roku.
3.2. Wartość transakcji
W I kwartale 2015 r. przy użyciu kart dokonano transakcji na łączną kwotę 110,6 mld zł, czyli mniej
o 10,5 mld zł niż w poprzednim kwartale, co stanowiło spadek o 8,7% (wykres nr 3.4). Porównując
do analogicznego okresu w 2014 r., wartość transakcji była większa o 5,5%, a porównując do 2013
r., była większa o 12,9%.
Wykres 3.4 Wartość (w mld zł) transakcji kartami w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r.
67,1%
32,9%
2014 Q1
transakcje bezgotówkowe: 390.207.095
transakcje gotówkowe: 191.334.674
75,7%
24,3%
2015 Q1
transakcje bezgotówkowe: 549.698.863
transakcje gotówkowe: 176.116.534
110,697,9 107,9 113,7 113,7 104,8 116,1 120,6 121,1
- 8,7%+ 10,1%+ 5,4%
0% - 7,7%+ 10,7% + 3,9% + 0,4%
0
30
60
90
120
150
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mld zł
Transakcje z wykorzystaniem kart płatniczych
14 Narodowy Bank Polski
W ogólnej wartości transakcji przeprowadzonych przy użyciu kart płatniczych zdecydowanie do-
minują transakcje gotówkowe (tj. wypłaty gotówkowe z bankomatów, wypłaty z kas banków oraz
wypłaty sklepowe - cash back).
Wykres 3.5 Udział transakcji bezgotówkowych i gotówkowych w ogólnej wartości transakcji prze-
prowadzonych przy użyciu kart płatniczych w I kwartale 2014 oraz 2015 roku.
W I kwartale 2015 r. udział wartości transakcji bezgotówkowych w ogólnej wartości transakcji
przeprowadzonych przy użyciu kart płatniczych wyniósł 36,6%. W przeciągu ostatniego roku
wskaźnik ten wzrósł o 4,4 punktu procentowego (wykres nr 3.5).
W I kwartale 2015 r. średnia wartość transakcji (gotówkowych oraz bezgotówkowych) przeprowa-
dzonej przy użyciu karty płatniczej wyniosła 152,4 zł (czyli uległa zmniejszeniu w porównaniu do
poprzedniego kwartału, kiedy wyniosła 164 zł). Innym wskaźnikiem charakteryzującym zachowa-
nia użytkowników kart płatniczych jest średnia liczba transakcji przeprowadzanych pojedynczą
kartą. W I kwartale 2015 r. średnio na jedną kartę przypadało 20,4 przeprowadzonych transakcji.
W porównaniu do poprzedniego kwartału średnia liczba transakcji dokonanych pojedynczą kartą
płatniczą nieznacznie się zmniejszyła (w IV kwartale 2014 r. wskaźnik ten wynosił 20,5).
3.3. Transakcje bezgotówkowe
3.3.1. Dane pochodzące z sektora bankowego
Według danych z banków, w I kwartale 2015 r. przy użyciu kart przeprowadzono 550 mln trans-
akcji bezgotówkowych (wykres nr 3.6), czyli o 3 mln transakcji mniej niż w poprzednim kwartale,
co stanowiło spadek o 0,5%. Wskaźnik liczby transakcji bezgotówkowych w dłuższym okresie ob-
serwacji wykazuje jednak tendencję rosnącą. I tak, porównując I kwartał 2015 r. do analogicznego
okresu w 2014 r., liczba transakcji była większa o 40,9%, a porównując do 2013 r., była większa o
32,2%
67,8%
2014 Q1
transakcje bezgotówkowe: 33,7 mld zł
transakcje gotówkowe: 71,1 mld zł
36,6%
63,4%
2015 Q1
transakcje bezgotówkowe: 40,4 mld zł
transakcje gotówkowe: 70,2 mld zł
Transakcje z wykorzystaniem kart płatniczych
15 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
70,7%. Dane jednoznacznie wskazują, że na rynku polskim rośnie skłonność klientów do realizo-
wania płatności bezgotówkowych przy użyciu kart płatniczych. Wzrost liczby transakcji bezgo-
tówkowych wynika z coraz bardziej powszechnego korzystania z kart zbliżeniowych (szacuje się,
że stanowią one ok. 35% wszystkich kartowych transakcji płatniczych) oraz z rosnącej sieci akcep-
tacji kart.
Wykres 3.6 Liczba transakcji bezgotówkowych w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r.
Według danych z banków, w I kwartale 2015 r. przy użyciu kart dokonano na rynku polskim
transakcji bezgotówkowych na łączną kwotę 40,4 mld zł, co w porównaniu do poprzedniego kwar-
tału stanowiło spadek o 4 mld zł, czyli o 8,9% (wykres nr 3.7). Porównując I kwartał
2015 r. do analogicznego okresu w 2014 r., wartość transakcji była większa o 20%, a porównując
do 2013 r., była większa o 37%. Wskaźnik wartości transakcji bezgotówkowych w długim okresie
czasu wykazuje tendencję rosnącą.
Wykres 3.7 Wartość transakcji bezgotówkowych w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r.
550322 357 377 392 390 436 494 553
- 0,5%
+ 11% + 5,5%+ 4,1% - 0,5%
+ 11,7%+13,4%
+ 11,8%
050
100150200250300350400450500550600
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mln operacji
40,429,6 32,7 34,7 36,5 33,737,6 41,2 44,4
- 8,9%
+ 10,7%+5,9%
+ 5,2%- 7,6%
+ 11,6%
+ 9,66%+ 7,6%
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mld zł
Transakcje z wykorzystaniem kart płatniczych
16 Narodowy Bank Polski
Średnia liczba transakcji bezgotówkowych przeprowadzonych pojedynczą kartą płatniczą
w I kwartale 2015 r. wyniosła 15,5 (w poprzednim kwartale wynosiła 15,3). Porównując wartość
powyższego wskaźnika do analogicznego okresu w 2014r., obserwowany jest dynamiczny wzrost
o 38% tj. z poziomu 11,2 do 15,5 (wykres nr 3.8). Zmiana ta reprezentuje większą skłonność klien-
tów do coraz częstszego wykorzystywania karty płatniczej, co oznacza zachodzącą zmianę nawy-
ków płatniczych użytkowników kart.
Wykres 3.8 Średnia liczba transakcji bezgotówkowych realizowanych pojedynczą kartą płatni-
czą w kolejnych kwartałach od I kwartału 2004 r.
W I kwartale 2015 r. średnia wartość transakcji bezgotówkowej przeprowadzonej przy użyciu
karty wynosiła 74 zł (w poprzednim kwartale 80 zł).
3.3.2. Dane od agentów rozliczeniowych
Drugim źródłem informacji o transakcjach przeprowadzonych przy użyciu kart płatniczych
są agenci rozliczeniowi działający na rynku polskim. Rejestrują oni transakcje przeprowadzane
w punktach handlowo-usługowych akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze na terenie
kraju przez klientów polskich oraz zagranicznych. Są to transakcje o charakterze bezgotówkowym
przeprowadzane w terminalach POS, imprinterach bądź za pośrednictwem Internetu.
Z danych uzyskanych od agentów rozliczeniowych wynika, że w I kwartale 2015 r. zarejestrowano
525 mln transakcji bezgotówkowych i było ich mniej o 9,5 mln w porównaniu do poprzedniego
kwartału, co oznacza spadek o 1,8% (wykres nr 3.9). Wskaźnik liczby transakcji bezgotówkowych
w długim horyzoncie czasowym wykazuje jednak tendencję rosnącą. I tak, porównując I kwartał
2015 r. do analogicznego okresu w 2014 r., liczba transakcji była większa o 37%.
2,83,1
3,6 4,24,6 5,0
5,86,8
8,79,8
11,2
13,9
15,3
15,5
0
5
10
15
20
Transakcje z wykorzystaniem kart płatniczych
17 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
Wykres 3.9 Liczba operacji bezgotówkowych rozliczanych przez agentów rozliczeniowych w
kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r.
Wartość transakcji bezgotówkowych zarejestrowanych przez agentów rozliczeniowych w I kwar-
tale 2015 r. wynosiła 37 mld zł i była niższa o 5,1 mld zł w porównaniu do kwartału poprzedniego,
co oznacza spadek o 12,2% (wykres nr 3.10). Porównując wartość transakcji w I kwartale 2015 r. do
analogicznego okresu w 2014 r., była ona większa o 22%.
Wykres 3.10 Wartość operacji bezgotówkowych rozliczanych przez agentów rozliczeniowych
w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r.
W I kwartale 2015 r. średnia wartość pojedynczej transakcji bezgotówkowej wyniosła 70,5 zł.
W analogicznych kwartałach lat poprzednich wynosiła odpowiednio: 79,4 zł (2014 Q1) i 87,7 zł
(2013 Q1). Biorąc pod uwagę dłuższy horyzont czasowy, czyli okres od 2003 r., odnotowujemy
trend spadkowy tego wskaźnika, co świadczy o wykorzystywaniu kart do realizacji coraz większej
ilości transakcji na coraz drobniejsze kwoty (wykres nr 3.11).
524,6314,1 353,3 366,4 386,8 383,3 431,9 487,3 534,1
- 1,8%
+ 12,5% + 3,7%+ 5,6% - 0,9%
+ 12,7%+ 12,8%
+ 9,6%
0
100
200
300
400
500
600
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mln operacji
3727,5 30,5 33,6 33,9 30,4 34,6 37,5 42,1
- 12,2%
+10,9%+ 9,9% + 1,1%
- 10,3%
+ 13,8%+ 8,2%
+ 12,4%
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mld zł
Transakcje z wykorzystaniem kart płatniczych
18 Narodowy Bank Polski
Wykres 3.11 Średnia wartość pojedynczej transakcji bezgotówkowej rejestrowanej przez agen-
tów rozliczeniowych w kolejnych kwartałach od IV kwartału 2003 r.
Rozwijającym się sektorem płatności są płatności w Internecie. W I kwartale 2015 r. kartami płat-
niczymi w Internecie zrealizowano 3,5 mln transakcji na łączną kwotę 622 mln zł. W porównaniu
do poprzedniego kwartału odnotowano wzrost liczby transakcji o 20% (wykres nr 3.12) przy jed-
noczesnym wzroście wartości transakcji (z 578 do 622 mln zł). Należy mieć na uwadze fakt, iż płat-
ności w Internecie mają obecnie zaledwie ułamkowy udział w ogólnej liczbie płatności bezgotów-
kowych. W I kwartale 2015 r. wynosił on 0,7%.
Wykres 3.2 Liczba transakcji przeprowadzanych przy użyciu kart w Internecie w kolejnych kwarta-
łach od I kwartału 2013 r.
141
127
134
121
127
109
120
111
120
112
117
105
109
100
106
97
103
94
96
8888
79
79
70
0
40
80
120
160
1,62,0 1,9
2,1 2,2
2,82,6
2,9
3,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
Miliony
Infrastruktura rynku kart płatniczych
19 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
4. Infrastruktura rynku kart płatniczych
4.1. Bankomaty
Według danych otrzymywanych od banków i niebankowych operatorów bankomatów, systema-
tycznie wzrasta liczba bankomatów (ATM). Na koniec marca 2015 r. liczba bankomatów w Polsce
wynosiła 20.936 szt. i na przestrzeni kwartału zwiększyła się o 405 sztuk, co stanowi wzrost o 2%
(wykres nr 4.1).
Wykres 4.1 Liczba bankomatów w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r.
W I kwartale 2015 r. transakcje w bankomatach na terenie kraju zostały zrealizowane w liczbie 177
mln sztuk i było ich o 8,7 mln mniej w porównaniu do poprzedniego kwartału, co stanowi spadek
o 4,7% (wykres nr 4.2).
Wykres 4.2 Liczba transakcji przeprowadzanych w bankomatach w kolejnych kwartałach od
I kwartału 2013 r. (dane od operatorów bankomatów)
18 434 18 482 18 587 18 876 19 10819 513 19 695
20 531 20 936
0
5 000
10 000
15 000
20 000
25 000
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
182199 200 197 189
205191 186 177
0
50
100
150
200
250
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mln
Infrastruktura rynku kart płatniczych
20 Narodowy Bank Polski
W I kwartale 2015 r. w bankomatach na terenie kraju dokonano transakcji na łączną kwotę 74,1mld
zł, czyli o 5,2 mld zł mniej niż w kwartale poprzednim, co oznacza spadek o 6,6% (wykres nr 4.3).
Wykres 4.3 Wartość transakcji w bankomatach w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r.
(dane od operatorów bankomatów)
Średnia wartość pojedynczej transakcji w bankomacie wynosiła 419 zł, czyli mniej niż w poprzed-
nim kwartale (427 zł). Trend zmian średniej wartości pojedynczej transakcji w bankomacie przed-
stawiono na wykresie nr 4.4.
Wykres 4.4 Średnia wartość transakcji w bankomatach w kolejnych kwartałach od IV kwartału
2004 r. (dane od operatorów bankomatów)
Znaczne zmniejszenie liczby transakcji (w tym: wypłaty gotówki, depozyty gotówkowe, zakup
towarów, przelewy) ma swoje odzwierciedlenie w spadku innych wskaźników. I tak, zmniejszyła
się średnia dzienna liczba transakcji przypadająca na jeden bankomat. W I kwartale 2015 r. dzien-
nie jeden bankomat realizował średnio 94 transakcje, gdy w poprzednim kwartale wskaźnik ten
wynosił 98. Oznacza to spadek wartości omawianego wskaźnika o 4,1%.
67,474,4
78,4 77,270,6
78,5 78,8 79,474,1
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mld zł
317
291
311
297
334
329
353
343
369
355
372
360
387
368
393
373
391
370
392
376
427
419
0
100
200
300
400
500
Infrastruktura rynku kart płatniczych
21 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
4.2. Akceptanci
Z danych uzyskanych od agentów rozliczeniowych wynika, iż na koniec marca 2015 r. na rynku
polskim łącznie funkcjonowało 168 tys. akceptantów (wykres nr 4.5). W porównaniu do kwartału
poprzedniego, liczba akceptantów w I kwartale 2015 r. zwiększyła się o 4,8 tys., tj. wzrosła o 3%.
Liczba akceptantów w kolejnych kwartałach od kilku lat systematycznie rośnie. I tak, w przeciągu
ostatnich dwunastu miesięcy wzrosła o 18%.
Wykres 4.5 Liczba akceptantów (w tys. szt.) na koniec kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r.
4.3. Punkty handlowo-usługowe
Z danych uzyskanych od agentów rozliczeniowych wynika, iż na koniec marca 2015 r. na rynku
polskim łącznie funkcjonowało 312 tys. punktów handlowo-usługowych akceptujących płatności
dokonywane przy użyciu kart płatniczych. W porównaniu do poprzedniego kwartału, liczba
punktów handlowo-usługowych w I kwartale 2015 r. zwiększyła się o 6,5 tys. placówek, tj. wzrosła
o 2%. Liczba punktów handlowo-usługowych, mimo ulegania okresowym wahaniom, od kilku lat
rośnie. Wzrost tego wskaźnika ma decydujące znaczenie dla realnej dostępności sieci akceptacji
dla potencjalnych klientów mogących płacić w formie bezgotówkowej i ulegającej poprawie cha-
rakterystyki polskiego rynku akceptacji. W przeciągu ostatniego roku liczba punktów handlowo-
usługowych akceptujących płatności powiększyła się o 46 tys. nowych placówek, co oznacza
wzrost o 17,5% (wykres nr 4.6).
167,8130,3 133,2 136,1 139,8 142,4 146,8 154,1 163,0
+2,9%
+ 2,2% + 2,2%+ 2,7% + 1,9%
+ 3,1%+ 5,0%
+ 5,7%
0
30
60
90
120
150
180
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
tys.
Infrastruktura rynku kart płatniczych
22 Narodowy Bank Polski
Wykres 4.6 Liczba punktów handlowo-usługowych akceptujących płatności kartowe na koniec
kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r.
4.4. Terminale POS
Według danych przekazywanych przez agentów rozliczeniowych, na rynku polskim na koniec
marca 2015 r. funkcjonowało łącznie 407 tys. terminali POS. W porównaniu do poprzedniego kwar-
tału było ich więcej o 8,9 tys. szt., co oznacza wzrost o 2,2% (wykres nr 4.7). Porównując do analo-
gicznego kwartału w roku 2014, liczba terminali POS na rynku polskim wzrosła o 22% .
Wykres 4.7 Liczba terminali POS na koniec kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r.
312242,5 250,5 253,4 261,3 265,5 279,2 290 305
+ 6,5 tys.
+ 8,1 tys. + 2,8 tys.+ 7,9 tys. + 4,2 tys.
+ 13,7 tys.+ 10,8 tys.
+ 15,5 tys.
0
50
100
150
200
250
300
350
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
tys.
407,1298,2 311,8 310,5 326,3 333,3 357,4 378,7 398,2
+ 8,9 tys.
+ 13,6 tys. - 1,3 tys.+ 15,8 tys. + 7 tys.
+ 24,1 tys.+ 21,3 tys.
+ 19,4 tys.
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
tys.
Infrastruktura rynku kart płatniczych
23 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
W szybkim tempie rośnie liczba terminali POS przystosowanych do realizacji transakcji dokony-
wanych w trybie zbliżeniowym. Szacuje się, że na koniec marca 2015 r. na rynku funkcjonowało
ok. 311 tys. terminali przystosowanych do obsługi kart zbliżeniowych (w grudniu 2014 r. ich
liczbę szacowano na 288 tys.). Oznacza to, że na koniec I kwartału 2015 r. na rynku polskim więk-
szość terminali – bo aż 76,4% - jest przystosowanych do obsługi kart zbliżeniowych.
Liczbę terminali obsługujących karty w technologii zbliżeniowej oraz udział, jaki stanowią w licz-
bie wszystkich terminali POS dostępnych na rynku polskim na przestrzeni kolejnych kwartałów
od I kwartału 2013 r., przedstawia wykres nr 4.8.
Wykres 4.8 Liczba terminali POS przystosowanych do akceptacji kart zbliżeniowych na koniec ko-
lejnych kwartałów od I kwartału 2013 r. (wg danych szacunkowych NBP)
4.5. Punkty oferujące wypłaty sklepowe (cash back)
Od roku 2006 na rynku polskim jest dostępna usługa cash back, która umożliwia posiadaczom kart
wypłatę gotówki przy okazji płacenia za zakupy w placówce handlowej. Użytkownicy kart mogą
wypłacić do 300 zł gotówki w ramach usługi cash back, niezależnie od wysokości transakcji bezgo-
tówkowej dokonanej kartą. W grudniu 2014 r. VISA podniosła obowiązujący dotychczas górny
limit wypłaty z poziomu 200 zł na 300 zł. Dzięki tej zmianie, można mówić o ujednoliceniu ram
kwotowych wypłat sklepowych (cash back ) stosowanych w odniesieniu do wszystkich rodzajów
kart. Jest to bardzo korzystna zmiana, która dzięki jasnym i ujednoliconym regułom określającym
usługę ułatwia klientom i sprzedawcom jej stosowanie. Tym samym w odniesieniu do limitu wy-
płaty sklepowej możemy mówić o standardzie obowiązującym na rynku polskim.
Wypłatę sklepową (cash back) oferowało na koniec marca 2015 r. około 80 tys. placówek handlo-
wych (sklepy i supermarkety, stacje benzynowe, hotele, salony prasowe i inne punkty handlowo-
311 tys.120 tys. 132 tys. 145 tys. 170 tys. 189 tys. 221 tys. 266 tys. 288 tys.
76,4%
40,2% 42,3%46,7%
52,1%
56,7%61,8%
70,2%
72,3%
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
tys. Terminale POS bez obsługi kart zbliżeniowych Terminale POS akceptujące karty zbliżeniowe
Infrastruktura rynku kart płatniczych
24 Narodowy Bank Polski
usługowe). Oznacza to, że w okresie I kwartału 2015 r. liczba takich placówek znacznie wzrosła
o 8 tys. kolejnych punktów.
Przyczyną rozpowszechniania się wypłat sklepowych (cash back) jest trwająca od marca 2014 r.
kampania informacyjno-edukacyjna przeprowadzona przez jedną z organizacji kartowych. Obec-
nie, na przestrzeni I kwartału 2015 r. dokonano 1,5 mln wypłat sklepowych (cash back) i było ich o
136 tys. więcej w porównaniu do kwartału poprzedniego, co oznacza wzrost o 10% (wykres nr 4.9).
Wykres 4.9 Liczba wypłat sklepowych (cash back) w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r.
Na przestrzeni ostatnich czterech kwartałów liczba przeprowadzonych wypłat sklepowych (cash
back) przekroczyła charakterystyczny próg 1 miliona sztuk i zbliżyła się do 1,5 mln transakcji kwar-
talnie, co oznacza, że średnio dziennie przeprowadzanych jest ok. 16,6 tys. transakcji w skali całego
kraju ( w poprzednim kwartale średnio dziennie przeprowadzonych zostało 14,8 tys. Wypłaty
sklepowe stanowią marginalną część wszystkich przeprowadzanych transakcji kartowych. W I
kwartale 2015 r. na 118 wypłat bankomatowych przypadała średnio jedna wypłata sklepowa, czyli
18 wypłat bankomatowych mniej w porównaniu do poprzedniego kwartału. Klienci będący posia-
daczami kart nadal nie są edukowani i zachęcani do korzystania z tej prostej formy wypłaty. Ozna-
cza to nie w pełni wykorzystany potencjał tej usługi.
W I kwartale 2015 r. transakcji cash back dokonano na łączną kwotę 157,7 mln zł, tj. o 1,1 mln zł
więcej w porównaniu do poprzedniego kwartału, co stanowi wzrost o 0,7% (wykres nr 4.10). Śred-
nia wartość pojedynczej transakcji sklepowej dokonywanej przy użyciu karty wynosiła 105 zł, czyli
w porównaniu do kwartału poprzedniego uległa zmniejszeniu średnio o 10 zł. Niewielkie wahania
średniej wartości wypłat potwierdzają, iż klienci posługujący się kartą nie mają intencji realizowa-
nia wypłat na poziomie górnego limitu (tj. 300 zł). Porównując wypłaty sklepowe (średnio ok. 105
zł) do wypłat bankomatowych (średnio ok. 419 zł), należy zauważyć znaczną rozbieżność kwo-
1,50,76 0,84 0,86 0,87 0,88 1,15 1,33 1,36
+ 10%
+ 9,8% + 3,1% + 0,9% + 0,7%
+ 31,2%
+ 16,0% + 2,0%
0,0
0,4
0,8
1,2
1,6
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
Miliony
Infrastruktura rynku kart płatniczych
25 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
tową. Wypłaty w bankomacie są realizowane w celu pozyskania znacznych sum gotówki i są prze-
ciętnie 4-krotnie większe niż sumy pobierane przez klientów jako wypłaty sklepowe (cash back).
Świadczy to o prawidłowości (zaobserwowanej również na innych rynkach), iż wypłaty sklepowe
są wykorzystywane przez klientów, jako bieżące uzupełnienie płynności portfela. Można zatem
potwierdzić, iż wypłata sklepowa (cash back) jako forma usługi płatniczej z założenia nie konkuruje
z usługami bankomatowymi.
Wykres 4.10 Wartość wypłat sklepowych (cash back) w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r.
Opracowano w Wydziale Analiz i Badań
Departament Systemu Płatniczego NBP
157,788,8 97,3 99,4 94,3 97,6 126,2 146,1 156,6
+ 0,7%
+ 9,5% + 2,2% - 5,15% + 3,5%
+ 31,3%
+ 14%+ 7,2%
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
2013Q1
2013Q2
2013Q3
2013Q4
2014Q1
2014Q2
2014Q3
2014Q4
2015Q1
mln zł
Załącznik 1
26 Narodowy Bank Polski
Załącznik 1
Tabela 1. Liczba kart płatniczych w IV kwartale 2014 r. oraz I kwartale 2015 r. (według danych otrzymanych od
banków)
LICZBA KART PŁATNICZYCH 2014 Q4 ZMIANA ZMIANA% 2015 Q1
Karty debetowe 29.744.964 - 440 tys. - 1,5% 29.304.757
Udział w ogólnej liczbie 82,4% 82,4%
Karty kredytowe 6.041.997 - 69,7 tys. - 1,2% 5.972.270
Udział w ogólnej liczbie 16,8% 16,8%
Karty obciążeniowe 281.861 - 4,2tys. - 1,5% 277.697
Udział w ogólnej liczbie 0,8% 0,8%
Karty z paskiem magnetycznym oraz mikroprocesorem 34.120.901 - 541,3 tys. - 1,6% 33.579.566
Udział w ogólnej liczbie 94,6% 94,4%
Karty z mikroprocesorem 28.828 + 16,3 tys. + 56,6% 45.133
Udział w ogólnej liczbie 0,08% 0,13%
Karty z paskiem magnetycznym 1.790.594 + 7,9 tys. + 0,4% 1.798.514
Udział w ogólnej liczbie 5,0% 5,1%
Karty wirtualne 128.499 + 3 tys. + 2,3% 131.511
Udział w ogólnej liczbie 0,4% 0,4%
OGÓŁEM: 36.068.822 - 514,1 tys. - 1,4% 35.554.724
Załącznik 2
27 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
Załącznik 2
Tabela 2. Liczba transakcji kartowych w IV kwartale 2014 r. oraz I kwartale 2015 r. (według danych otrzy-
manych od banków)
LICZBA TRANSAKCJI KARTOWYCH 2014 Q4 ZMIANA ZMIANA% 2015 Q1
Karty debetowe 663.361.793 - 9,7 mln -1,5% 653.685.334
Udział w ogólnej liczbie 89,8% 90,1%
Karty kredytowe 72.526.311 - 3,4 mln - 4,6% 69.173.804
Udział w ogólnej liczbie 9,8% 9,5%
Karty obciążeniowe 3.211.654 - 255,4 tys. -8% 2.956.257
Udział w ogólnej liczbie 0,4% 0,4%
Transakcje bezgotówkowe 552.567.831 -2,9 mln -0,5% 549.698.863
Udział w ogólnej liczbie 74,8% 75,7%
Transakcje gotówkowe 186.531.928 - 10,4 mln - 5,6% 176.116.534
Udział w ogólnej liczbie 25,2% 24,3%
OGÓŁEM: 739.099.759 - 13,3 mln - 1,8% 725.815.397
Średnia liczba transakcji przypadająca na jedną kartę
20,5 20,4
Załącznik 3
28 Narodowy Bank Polski
Załącznik 3
Tabela 3. Wartość transakcji kartowych w IV kwartale 2014 r. oraz I kwartale 2015 r. (według danych otrzy-
manych
od banków)
WARTOŚĆ TRANSAKCJI KARTOWYCH (zł)
2014 Q4 ZMIANA ZMIANA% 2015 Q1
Karty debetowe 110.630.957.547 - 9,5 mld - 8,6% 101.172.020.007
Udział w ogólnej liczbie 91,3% 91,5%
Karty kredytowe 9.363.314.596 - 979,5 mln - 8,7% 8.383.798.892
Udział w ogólnej liczbie 7,7% 7,6%
Karty obciążeniowe 1.146.895.065 - 85,8 mln - 7,5% 1.061.067.204
Udział w ogólnej liczbie 1,0% 0,9%
Transakcje bezgotówkowe 44.385.073.391 - 4 mld - 8,9% 40.433.622.637
Udział w ogólnej liczbie 36,6% 36,6%
Transakcje gotówkowe 76.756.093.826 - 6,6 mld - 6,6% 70.183.263.469
Udział w ogólnej liczbie 63,4% 63,4%
OGÓŁEM: 121.141.167.217 - 10,5 mld - 8,7% 110.616.886.107
Średnia wartość pojedynczej transakcji kartowej (zł)
163,9 152,4
Załącznik 4
29 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
Załącznik 4
Tabela 4. Transakcje kartowe bezgotówkowe oraz gotówkowe w IV kwartale 2014 r. oraz I kwartale 2015 r.
(według danych otrzymanych od banków)
2014 Q4 ZMIANA ZMIANA% 2015 Q1
TR. KARTOWE BEZGOTÓWKOWE
Liczba transakcji 552.567.831 -2,9 mln -0,5% 549.698.863
Udział w ogólnej liczbie transakcji kartowych 74,8% 75,8%
Wartość transakcji 44.385.073.391 -4 mld -8,9% 40.433.622.637
Udział w ogólnej liczbie transakcji kartowych 36,6% 36,6%
Średnia liczba transakcji przypadająca na jedną kartę
15,31 15,46
Średnia wartość pojedynczej transakcji (zł)
80,3 73,6
TR. KARTOWE GOTÓWKOWE
Liczba transakcji 186.531.928 - 10,4 mln - 5,6% 176.116.534
Udział w ogólnej liczbie transakcji kartowych 25,2% 24,2%
Wartość transakcji 76.756.093.826 - 6,6 mld - 6,6% 70.183.263.469
Udział w ogólnej liczbie transakcji kartowych 63,4% 63,4%
Średnia liczba transakcji przypadająca na jedną kartę
5,2 5
Średnia wartość pojedynczej transakcji (zł)
411,5 398,5
Załącznik 5
30 Narodowy Bank Polski
Załącznik 5
Tabela 5. Bankomaty (według danych od operatorów bankomatów) oraz usługa CASH BACK w IV kwarta
le 2014 r. oraz I kwartale 2015 r.
2014 Q4 ZMIANA ZMIANA% 2015 Q1
BANKOMATY
Liczba bankomatów 20.531 _ + 405 + 2% 20.936
Liczba transakcji 185.677.506 - 8,7 mln - 4,7% 176.953.765
Wartość transakcji (zł) 79.363.775.171 - 5,2 mld - 6,6% 74.126.954.981
Średnia wartość pojedynczej transakcji (zł)
427 419
Średnia dzienna liczba transakcji przypadająca na pojedynczy bankomat
98,3 93,9
CASH BACK
Liczba punktów* 72 tys. 80 tys.
Liczba transakcji 1.360.886 + 135,6 tys. + 10% 1.496.497
Wartość transakcji (zł) 156.591.178 + 1,1 mln + 0,7% 157.736.934
Średnia wartość pojedynczej transakcji (zł)
115,1 105,4
Załącznik 6
31 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
Załącznik 6
Tabela 6. Terminale POS w IV kwartale 2014 r. oraz I kwartale 2015 r.
2014 Q4 ZMIANA ZMIANA% 2015 Q1
TERMINALE POS
Liczba urządzeń 398.172 + 8.885 + 2,2% 407.057
Liczba transakcji 531.166.941 - 10,1 mln - 1,9% 521.077.979
Wartość transakcji (zł) 41.536.808.319 - 5,2 mld - 12,5% 36.359.261.611
Średnia wartość pojedynczej transakcji (zł)
78,2 69,8
Średnia dzienna liczba trans-akcji przypadająca na terminal
14,5 14,2
Liczba punktów handlowo-usługowych wyposażonych w terminale
295.445 + 5.549 + 1,9% 300.994
Załącznik 7
32 Narodowy Bank Polski
Załącznik 7
Tabela 7. Płatności w Internecie w IV kwartale 2014 r. oraz I kwartale 2015 r.
2014 Q4 ZMIANA ZMIANA% 2015 Q1
Płatności w Internecie
Liczba transakcji 2.911.966 + 589 tys. + 20,2% 3.500.767
Wartość transakcji (zł) 577.803.680 + 44 mln + 7,7% 622.195.714
Średnia wartość pojedynczej trans-akcji (zł)
198,4 177,7
Procentowy udział transakcji inter-netowych do wszystkich transakcji bezgotówkowych
0,55% 0,67%
Spis wykresów
33 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
Spis wykresów
Wykres 2.1 Liczba kart płatniczych (w mln szt.) w Polsce na koniec kolejnych kwartałów od I
kwartału 2013 r. .................................................................................................................... 3
Wykres 2.2 Struktura wydanych kart według poszczególnych systemów kartowych - stan na
koniec IV kwartału 2014 r. oraz I kwartału 2015 r. .......................................................... 4
Wykres 2.3 Struktura wydanych kart w podziale na karty debetowe, kredytowe i obciążeniowe -
stan na koniec IV kwartału 2014 r. oraz I kwartału 2015 r. ............................................ 4
Wykres 2.4 Liczba kart debetowych na koniec kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r. ............. 5
Wykres 2.5 Liczba kart kredytowych na koniec kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r. ........... 6
Wykres 2.6 Wskaźniki udziału kredytów zagrożonych w kredytach na kartach kredytowych,
kredytach konsumpcyjnych i kredytach mieszkaniowych w kolejnych miesiącach
od grudnia 2012 r. ................................................................................................................ 7
Wykres 2.7 Liczba kart obciążeniowych na koniec kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r. ...... 8
Wykres 2.8 Struktura kart w podziale według technologii zapisu danych w IV kwartale 2014 r.
oraz I kwartale 2015r. .......................................................................................................... 8
Wykres 2.9 Liczba kart z paskiem magnetycznym i z mikroprocesorem na koniec kolejnych
kwartałów od I kwartału 2013 r. ........................................................................................ 9
Wykres 2.10 Liczba kart tylko z paskiem magnetycznym na koniec kolejnych kwartałów od I
kwartału 2013 r. .................................................................................................................. 10
Wykres 2.11 Liczba wyemitowanych kart zbliżeniowych oraz udział kart zbliżeniowych w liczbie
wszystkich kart płatniczych na koniec kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r.
(wg danych szacunkowych NBP) .................................................................................... 11
Wykres 3.1 Liczba transakcji kartami w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r. ...................... 12
Wykres 3.11 Liczba transakcji przeprowadzanych przy użyciu kart w Internecie w kolejnych
kwartałach od I kwartału 2013 r....................................................................................... 18
Wykres 4.1 Liczba bankomatów w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r. .............................. 19
Wykres 4.2 Liczba transakcji przeprowadzanych w bankomatach w kolejnych kwartałach od
I kwartału 2013 r. (dane od operatorów bankomatów) ............................................... 19
Wykres 4.3 Wartość transakcji w bankomatach w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r.
(dane od operatorów bankomatów) ................................................................................ 20
Wykres 4.4 Średnia wartość transakcji w bankomatach w kolejnych kwartałach od IV kwartału
2004 r. (dane od operatorów bankomatów) ................................................................... 20
Wykres 4.5 Liczba akceptantów (w tys. szt.) na koniec kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r.
.............................................................................................................................................. 21
Wykres 4.6 Liczba punktów handlowo-usługowych akceptujących płatności kartowe na koniec
kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r. .................................................................... 22
Wykres 4.7 Liczba terminali POS na koniec kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r. ............... 22
Spis wykresów
34 Narodowy Bank Polski
Wykres 4.8 Liczba terminali POS przystosowanych do akceptacji kart zbliżeniowych na koniec
kolejnych kwartałów od I kwartału 2013 r. (wg danych szacunkowych NBP) ........ 23
Wykres 4.9 Liczba wypłat sklepowych (cash back) w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r. 24
Wykres 4.10 Wartość wypłat sklepowych (cash back) w kolejnych kwartałach od I kwartału 2013 r.
.............................................................................................................................................. 25
Spis wykresów
35 Informacja o kartach płatniczych I kwartał 2015 r.
www.nbp.pl