İLKYARDIM İLKYARDIM VE VE

ÖNEMİÖNEMİ

Öğr. Gör. Nilgün MUTLU AKSOYÖğr. Gör. Nilgün MUTLU AKSOYAKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ANTALYA SAĞLIK AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ANTALYA SAĞLIK

YÜKSEKOKULUYÜKSEKOKULU

BİYEM Temel İlkyardım 2

• Nerede?• Neleri kullanarak?• Ne kadar süre ile?

SB ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİNE GÖREİLK YARDIM;

Herhangi bir kaza yada yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması yada durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamaları, ifade etmektedir

Resmi Gazete Tarihi: 11.05.2000 Resmi Gazete Sayısı: 24046http://www.saglik.gov.tr/TSHGM/BelgeGoster.aspx?

F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF689E677AE487704B

İLK YARDIM;Yaşamı tehlikeye düşüren herhangi bir

durumda sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar kaza geçiren ya da hastalanan kişiye olay yerinde ve mevcut imkanlardan yararlanarak yapılması gereken hayat kurtarmaya, durumun kötüleşmesini önlemeye ve iyileşmesini sağlamaya yönelik geçici ve ilaçsız uygulamalardır.

SB ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİNE GÖRE

Acil Yardım;Acil sağlık hizmetleri konusunda özel eğitim görmüş ekipler

tarafından, tıbbî araç ve gereç desteği ile olay yerinde ve hastaneye nakil sırasında verilen hizmetlerin bütününü, ifade etmektedir

Resmi Gazete Tarihi: 11.05.2000 Resmi Gazete Sayısı: 24046http://www.saglik.gov.tr/TSHGM/BelgeGoster.aspx?

F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF689E677AE487704B

İLKYARDIMIN AMACI

İlkyardımın temel amacı yaşamı tehdit eden esas nedenleri ortadan kaldırmaktır.

BİR BAŞKA İFADE İLE İLKYARDIMIN AMACI

* YAŞAM KURTARMAK* DURUMUN KÖTÜLEŞMESİNİ

ÖNLEMEK* İYİLEŞMEYEKATKIDA BULUNMAK

BİYEM Temel İlkyardım 8

İlkyadımın Temel Uygulamaları

Korumak Bildirmek Kurtarmak

K. B. K.

BİYEM Temel İlkyardım 9

Koruma Olay yeri değerlendirmesi• İlkyardımcı kaza yerinde var olan ve

oluşabilecek tehlikeleri görüp • Hem kendi hem de yaralıların

yaşamını koruyucu güvenlik önlemlerini almalıdır.

BİYEM Temel İlkyardım 10

Bildirme Olay / kaza mümkün olduğu kadar hızlı

bir şekilde 112 ye bildirilmedir.

BİYEMTemel İlkyardım 11

Kurtarma-Müdahale• Olay yerinde hasta / yaralılara

müdahale • Hızlı ancak sakin ve kendinden emin

bir şekilde yapılmalıdır.

İLKYARDIM NEDEN ÖNEMLİDİR?

Türkiye’de her yıl trafik kazaları sonucunda yaklaşık 6.000-6.500 kişi olay yerinde ölmekte, 150.000 kişi yaralanmaktadır.

İLKYARDIM NEDEN ÖNEMLİDİR?II

Türkiye’de kalıcı sakatlanmaların ve ölümlerin büyük çoğunluğu panik ve kargaşanın hakim olduğu ilk dakikalarda ve yanlış müdahale ve karga tulumba taşıma sırasında gerçekleşmektedir.

İLKYARDIM’DA ZAMAN ÇOK ÖNEMLİDİR,

Özellikle yaralanmalı trafik kazalarında;

Ölümlerin %10 unun ilk 5 dakikada (bu vakaların %18-25’i yeterli müdahale ile kurtarılabilecek vakalardır),

%50'sinin ise ilk 30 dakikada meydana geldiği değişik çalışmalarla saptanmıştır.

Trafik KazalarıTrafik Kazaları Türkiye de ulusal düzeyde ölüme neden olan ilk 20 hastalık içinde erkeklerde 8. kadınlarda 14. sırada yer almaktadır

Kaynak: UHY-ME Çalışması, Türkiye

Trafik Kazaları

Erkeklerin % 2.6’sının Kadınların ise % 1.2’ sinin

ölüm nedeni olmaktadır.

Kaynak: UHY-ME Çalışması, Türkiye

İLKYARDIM’DA ZAMAN ÇOK ÖNEMLİDİR II

Kaza yerinde ilk beş dakikada uygulanacak etkili bir ilkyardım ölümleri azaltmak ve sakatlıkları önlemede önemlidir.

İLKYARDIM’DA KAYBEDİLEN HER ZAMAN DİLİMİ ÖLÜM ORANINI ARTIRMAKTADIR.

Bu nedenle en etkili yardım ilk 30 dakikada yapılmalıdır. Bu süre içerisinde ortamda her zaman sağlık personeli bulunamayacağına göre olaydan etkilenen ya da ortamda bulunan kişilerin yapacakları bilinçli ilkyardım uygulamaları son derece önemlidir

İLKYARDIM’DA KAYBEDİLEN HER ZAMAN DİLİMİ ÖLÜM ORANINI ARTIRMAKTADIR.

Beyin dokusunun da oksijensizliğe azami 4 - 6 dakika dayanabileceği düşünüldüğünde zaman süresinin önemi DAHA DA NET ORTAYA ÇIKMAKTADIR.

İlkyardımı Yapan Kişide Bulunması

Gereken Özellikler I Özel “ilkyardım eğitimi” almış

olmalı,belirli zaman aralıkları ile sınava tabii tutularak bilgi ve becerilerini güncellemelidir,

Oturduğu ve çalıştığı yerleşim biriminin özelliklerini, ulaşım olanaklarını ve sağlık kuruluşlarının yerlerini ve özelliklerini bilmelidir,

İlkyardımı Yapan Kişide Bulunması

Gereken Özellikler II Birey olarak kendini sağlıklı, zinde

tutmaya yönelik sağlık alışkanlıkları edinmelidir(dengeli beslenme, spor yapma, bağımlılıklarının olmaması…)

Sakin, dengeli, olgun, dikkatli, soğukkanlı olmalı ve paniği önlemeli,

Hiçbir zaman kendi can güvenliğini tehlikeye atmamalı,

İlkyardımı Yapan Kişide Bulunması Gereken Özellikler III

Daima yavaş, anlaşılır ve açık olarak konuşmalı ve sürtüşmelere meydan vermemeli,

Beden dilini bilmeli, göz iletişimi kurabilmeli, yanlış yorumlanabilecek mimik ve davranışlardan kaçınmalı, kişiler arası ilişkilerinde saygılı olmalı,

İlkyardım yapacağı ortamda sakinliği ve sessizliği sağlamalı,

İlkyardımı Yapan Kişide Bulunması Gereken Özellikler IV

Doğru bilgi-beceri ve davranış kazanmış olmalı,

Davranışları hızlı ancak bilinçli, sıralı ve ölçülüdür,

Güvenli ve kararlı konuşma tarzı ile çevredekileri de gerektiğinde örgütleyerek yardım alır,

Duyguları ve ortamın etkisi ile değil, bilgileri ve tarafsız bir değerlendirme yaparak karşısındakinin ilkyardım gereksiniminin olup olmadığına karar verir,

Sağlık personeli olay yerine geldiği anda, onun yardımcısı durumuna geçmelidir.

İlk Yardımın Aşamaları :1. Güvenlik tedbirlerini almak (Tedbir) 2. Kazazedeye İYİMİSİNİZ ? diye sormak.3.“İlkyardım için eğitildim size yardım

edeceğim”4. Kazazedenin hangi çeşit ilk yardıma ihtiyacı

olduğuna hızlı ve güvenli bir şekilde karar vermek. ! Pozisyon (Tanı)

5. Gerekli ilkyardım uygulamalarını hastanın genel durumunu ve öncelik sırasını değerlendirerek uygulamak (A B C…….). Bu arada çevrede yardımcı olabilecek kişileri yönlendirmek (Tedavi)

İlk Yardımın Aşamaları-6. Haberleşmeyi sağlamak (Telekominikasyon),

7. Öncelikle taşınacak yaralıları belirlemek ve hazırlamak (Triaj),

8. Kazazedeleri uygun pozisyonda taşımak (Transportasyon),

10. Uygun bakım şartları sağlanıncaya kadar kazazedeye refakat etmek ve çapraz enfeksiyondan kaçınmak (el yıkama,eldiven, temastan mümkün olduğunca kaçınma)

İlk Yardımın 6 aşaması (6T)1.Olay yeri güvenlik önlemlerinin

alınması (Tedbir) 2.Olaya maruz kalanları değerlendirme

(Tanı)3.Gerekli ilk yardım uygulanması (Tedavi)4.Haberleşmenin sağlanması

(Telekominikasyon)5.Hasta ya da yaralıların sevkteki

önceliğine göre ayrılması (Triaj)6.Usulüne uygun taşınmanın sağlanması

(Transportasyon)

İlkyardımda öncelikle, hayati önem taşıyan, ilkyardımın ABC' si olarak adlandırabileceğimiz:Airway (Hava yolu)Breathing (Solunum)Circulation (Dolaşım) üzerine odaklanmalıdır.

İlkyardımda öncelikle, *Hayati önem taşıyan, ABC' den sonra * Kanamanın durdurulması* Şoka engel olmak için gerekli tedbirlerin alınması* Kırık tespiti (Atelleme) sağlanması* Yaranın dış etkilerden korunması* Vücut ısısının normal tutulması

*Haberleşmenin sağlanması *Hasta yada kazazedenin uygun pozisyonda

süratle sevk edilmesi Ve tüm bu işlemleri yaparken hastaya

verilmesi gereken pozisyonun korunması ve sürekli değerlendirme yapılması önemlidir

ÖN DEĞERLENDİRMEUYARMA

DOLAŞIM

HAVA YOLUŞOK

SOLUNUMKANAMA

SEKONDER DEĞERLENDİRMEBAŞ VE YÜZBOYUNGÖGÜSKARINGENİTAL EKSTREMİTELERSIRT BÖLGESİ

Türkiye de acil yardım gerektiren her durumda telefon haberleşmesi 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir

Haberleşme olay yada kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde ücretsiz olan 112’ ye bildirilmelidir

Haberleşmede; Yeterli ve Doğru Yere Mesaj Vermek önemlidir

• Kazanın meydana geldiği yerin açık ne net bildirimi, adresi,

• Aranılan telefon numarası,• Kazanın oluş şekli ya da olayın ne olduğu, • Araçların hasar durumu,• Yaralıların sayısı,• Yaralıların genel durumları,• Ve gereksinim duyulan diğer teknik araçlar

bildirilmelidir

Haberleşmede; 112 merkezindeki görevlilerin tüm sorularına net şekilde yanıtladıktan sonra telefon kapatılmalı ve bu telefonun meşgul edilmemesi ne özen gösterilmelidir

İLKYARDIM GEREKTİREN DURUMLARYaralanmalarKanamalarBurkulmalar, Kırıklar, ÇıkıklarSıcak ve güneş çarpmalarıElektrik çarpmalarıBoğulmalarZehirlenmelerBayılmalar, Şok ve KomaKulak, Boğaz, Göz, ya da Buruna

yabancı cisim kaçmalarıKaza felaket doğal afetler….

Araçlarda bulundurulması zorunlu yardım malzemeler;Büyük sargı bezi (10 cm x 3-5 m)   2 Adet Hidrofil gaz steril (10x10 cm 50´lik kutu)  1 Kutu    Üçgen sargı   3 Adet Antiseptik solüsyon (50 ml)  1 Adet Flaster (2 cm x 5 m) 1 Adet Çengelli İğne  10 Adet  Küçük makas (paslanmaz çelik)1 Adet Esmark bandajı 1 Adet Turnike (En az 50 cm örgülü tekstil malzemeden) 1 AdetYara bandı 10 Adet Alüminyum yanık örtüsü  1 AdetTıbbı eldiven 2 Çift El feneri 1 Adet