Huari, Quechua: sitios arqueologicos

Post on 16-Feb-2017

290 views 2 download

Transcript of Huari, Quechua: sitios arqueologicos

Integrantes :Rosa julia clemente Sifuentes.

Rebeca Magaly reyes castro.

wari

Wariqa criacarqan wata 1572 mandajnin virrey Toledo primer jutin carqan santu duminqu wari.

Cuentu juan warin y maria jirayJuan warin y maria jirayqa kayarqan pani turi juk diaqa yaycuyarqan o rurayarqan qanaqanata juknin juk inqlikiata rurayanaampa jukta warichu jukta yacyachu maiqampis puntataqanajkaj kanampa jatun marka y quepata qanajkaj canampa ichik marka tsaimi qanarqan puntata ollqukaj tsaynopami wari kananqa jatun marka y yacyaqa ichik marka tsaipitam ishkan pani turi chiquinakuyarqan y undicayarqan tsunta qochachu tsaipitam cananqa marcantsin jutikun wari.

LLAMAKURAL Tsayqa carqan unaicaj pirkakunam redondum quimsa tumayojmi chawpinqa llapampitapis ichikmi tsaychushi unay tiempo pashtamoj yaku ladum qochapita, tsaychumi tariarqan wallqata y unaicaj mankakunata y conchatapis, staychu unaytiempu tayana staynomi cuentkuyan unaykaj runakuna, tsaypuchapitas unaytiempu yarqayamurgan yuraj llamakuna tsay pullancaj pirqapitash uraj juk escalera Jinan qochayaj unaycajkunam nian staychu yakush kana Kananga tsaquishqam.

PLANO DEL SITIO DE LLAMACORRAL.

VISTA DE LLAMACORRAL.

Vista de la chullpa mayor con huellas de enlucido o tartajeó en la parte superior, de color rojo y blanco.

ISHLA RANRATarintsik puruhay qochapa cantunchomi parkikunapa chukllan wajtampa tsaypuchachomi tarirgan bebel pitsga runa pampashata uman pakishata, qonqorpa tulluntapis. Ishla ranraqa kana unay juk makash tsaychu atska runakunash tayana watakuyana ichicaj ashmakunata jakata, wallpata, ushata,y juk ashmakunata y nani kuchunchuqa can posukuna, panteonkunay plasakuna; tumbachuga tariashqa qimsa aqishta juk ricoj juk ricojta, cintata, camisata, juk ratash raktata y unaycaj mankata juntash aqishtawan.

MARKA JIRKA

¿Imay watata kuentamantsi marka jirka?

Carbonu 14 tsaymi nin wata 1020 Diosnintsi canganpitanami karqan marka jikaqa tsaypita kayana nayaj 1040; tsaychu kayana 600 watas . Hasta inkakuna wariman chayamunqanyaj.

¿ IMA MARKA JIRKA KANGANTAPIS ?

Staypami patsata ojtiyan tsaychuqa kusnakuyanashi, puñuyanashi, mikuyanashi y staychushi wambrankuna kapuyana; tsaychu tariyashqa unaycaj mankakuna cusnagangan unay tiempu, auja tapish ashmpa tullunpita rurayana jirakuyanampa lachapankunata, ashmapa tulluntapis rupshqata y wakintaqa pishtashqata, mareyta tunaiyokta, piruruta, tsaynopam niyan unay tiempo kana markam 50 wayikuna 300 runakuna tayana tsaychu . Tsaychupis can panteun y machaykuna chucllayoj; tsay pateunmanmi pampayaj unay wari runakuna wanojta

¿ MATATASHI WILLAMANTSI TULLUKUNATA TARIYANQAN TSUKLLAKUNACHU?

Tullukuna tariyanqanga willakun pampayanqankunata tsucllakunaman y machaykunaman wañushgankunata manam musyakanratsu imanoypa wanuyanganta ni hayka añuyoj ni hayka tamañunkanganta ni china ni ollgu mas wanunganta ima qeshya tullunkunachu canqan.

SECTORNIN MARKAJIRKAPA

sectornin panteón (B):

tsaychuqa can 38 tsukllas y 19 machaypanteon tsaichu atska tullunkuna kana wañushqa runakunapa kaychu allapa jachakuna kaptinmi mana musyakantsu ni hayca machay ni tsuclla kanqan

Cráneo con huella de trepanación donde se observa regeneración del hueso, por lo que el individuo sobrevivió a la operación.

MILLISHCAYANQAN LLAMAC URALWAN AWILUPACCHAkay ishkan acUpalcachumi tariyashqawarichu jatun marca ancashchu parque nacional huascaranpa rurinchumi tarintsi kay llamacuralwan awilupacchantsin purhuhay quchapa cuchunchumi tariyashga junishninkunaga 3532 runtuy jircaman qeqanapa allarkunanchu, qallqapita qollqashpa aywakunachu.

AWILUPACCHAawilupacchaqa llamacoralnollaamiqa piru allapa ichikmi llamacoralpitaqawayinkunaqa, qatashqa tikshukashamimana kuydayanyampitam allapa rasyayllapa wayinkuna juchur ushayashqa allapa manana tariyashanatsu imatapis yachacuyananpa piru niyanqa llamacuralchu rurayanqallatash rurayana awilu pacchachupis

ÑAWPAMARCA HUAMANTAQACHU

ñaupa markataqa tarintsi tsay jutiyoclla jirkachumi purhuhay quchapa kuchunchumi tsayqa kana allapa valij tsaypitashi llapan purhuay quchachu kajta rikana juk dios yaku atska wayikunash cana unay tiempu naninkunaqa laja rumiwanmi rurashqa kananqa tsay nanikuna chayan wamantanqayajmi culcasnintimpa tsay markakunaqa mikuyana llapan jallqachu murukuyanqallantami papata, mashwata, ullukuta y oqata.

Vista panorámica del sector

Vista de la estructura 1 del sector

ÑAWPAMARCA HUACHISCHUCAJ

Tsay puchachuqa allapa miniralkunami kayana tsay puchachuqa a llapa runa kuna Wanuyana mineralkunata mushkicullar waquincaj puchakunachuqa wayikuna kayana arojkuna punuyanampa waquin puchakunachuqa mikuykunata aytsata, qaranta, tullukuna manam tsay puchachu tayanatsu haywayanallash aruj, wachis jirkachumi tarintsij yaykuntsicqa inca nanipami panteonkunapis kana.

Plano del sitio Ñaupamarca de Huachis

Recinto 1 del Sector IV, llamado también “La Capilla”

Gran plaza o patio del sitio.

Estructuras cerca de la gran plaza. Obsérvese el vano.

Recinto cuadrangular con hornacinas.

Recinto circular, el más grande del sitio.

PUKARANRA ACOPALCATsay puchachu rurayashqa nanita runa kuna haywayanampa pukaranrapa ishkay puchachu jama kuna yojta tariyashqa ciramicata y liticata yacu shushumuj ladunchumi tariyashqa shashal yacu shamujchu jakabamba rajra Shamujchu ichiklla nanipami yaykuntsik pukaranraman tariyashqa uchkukunatamiPusuyujta waquinqa tapashqa llapsha rumikunawan tarintsik chaupichu y kuchukunachoTariashqa mana pintashqa mankakunata carbunyojta waquin ichichaj mankakunatapis pukaman pintashata.

Plano de ubicación.

Plano del sitio de Pukaranra

Vista del sitio con la catarata María Jiray

Vista de una estructura doméstica.

INKA NANI “QHAPAQ ÑAM” HUACHIS-HUARI

Tariashqa jatun nanitami ichichaj puibluman chajtami patsakuyanampa ichichaj wayikunayuj, tsay naniqa qallan mayu shamuj huaritambupita y musnapita pumatsakapita y ushakan sulidad tambuchu huachishchu nani rumiwan rurashqami cuchunchunapaqa pirkashkami.

Mapa del Camino Inca según J. Hyslop (1992).

Camino prehispánico: margen derecha del río Puccha

 Camino prehispánico: Vista del inicio del Segmento IV. 

 Camino prehispánico: Vista parcial del Segmento V.

 Camino prehispánico: Vista de la parte final del Segmento V e inicio del Segmento VI.

 Camino prehispánico: Vista parcial del Segmento VIII, en las afueras del Centro Poblado de Castillo.

Camino prehispánico: Vista parcial del Segmento VIII.

 Camino prehispánico: Vista parcial del Segmento IX, hacia Soledad de

Tambo.

Camino prehispánico: Vista de la parte final del Segmento IX, en el sitio arqueológico de Soledad de Tambo.

.Habilitación de un canal en el camino prehispánico

USHNU CRUZ SITIO INKA HUACHIS

Tsaychu murukuyana llapan wachis rajrata mayu puchka kuchunyaj pataypita qallaykur jana jirkayajTsaypita chaskin casillu markaman, yanapoto, tambo. Pumatsakapita rurayashqa carreterata tsaynopami inka nanita maloqrayasha llapan perkakunta juchutsiashqa tsaychumi tsaypuchata rurayashqa rumiwanmi sequitapis rurayana yakuta apayananpa ashmankunapa y murukuyninkunata reqayanampa.