Post on 13-May-2015
Het eindeloopbaandebat
getoetst aan de realiteit
Kick-off i-Age 14 november 2012
Ignace Chanterie
Demografie en de wetten van de natuurIedereen wordt elke dag 1 dag ouder
Demografie en de wetten van de natuur:Leeftijd en cognitieve vaardigheden
Demografie en de wetten van de natuur
• Relatie gemiddelde leeftijd personeel en arbeidsproductiviteit (toegevoegde waarde per VE)
• Over alle sectoren heen (1200 ondernemingen): optimum leeftijd 38 jaar
(bron prof Sels KUL)
Arbeidsmarkt
Bouw IT-sector Textiel Voeding, dranken
Optimum leeftijd 36 32 41 38
2.5
7.5
12.5
17.5
22.5
27.5
32.5
37.5
42.5
Arbeidsmarkt
Geen probleem voor de doorsnee 38-jarige op de arbeidsmarkt, maar wel voor de kansengroepen:
- Ouderen- Laaggeschoolden- Langdurig werklozen- Arbeidsgehandicapten- Allochtonen
Arbeidsmarkt
Maatregelen ter bevordering instroom kansengroepen: (reeds 10 jaar op kruissnelheid)
- VDAB: nauwere begeleiding/opvolging werkzoekende- Vakbonden: bijblijf- en diversiteitsconsulenten- VOKA: Jobkanaal- Sectoren: sectorconsulenten- Resoc/Serr: consulenten EAD- RSZ-verminderingen en subsidies doelgroepen: activa, sine, 50
+ers, art 60-ers, enz…
Arbeidsmarkt
Remedies beleid in het kader van einde loopbaan (politiek-sociale partners-europa):
- afschaffing brugpensioen- verlenging pensioenleeftijd- morrelen aan werkloosheidsvergoedingen- activering en activering plus- verhogen werkzaamheidsgraad, vooral van 55+ers = aantal werkenden tov bevolking op beroepsactieve leeftijd (EU 15-64 j)
Arbeidsmarkt
Remedies beleid in het kader van einde loopbaan (politiek-sociale partners-europa):
- Heeft enkel te maken met: wij kunnen de rekening niet meer betalen.Nochtans: 1950 + 60 of 65 = 2010 of 2015
- Heeft niets te maken met (pro)actieve visie op het globale arbeidsmarktgebeuren:
- van alle nieuwe aanwervingen wordt slechts 5 à 7 % ingenomen door 50+ers;- kan in een geglobaliseerde economie een 66-jarige concurreren met een 33-jarige?
Wat is de effectiviteit van al deze maatregelen ?Is er resultaat zichtbaar in de structuur van de werkloosheid ?
Arbeidsmarkt – structuur werkloosheid*
Maar: 121.476 ouderen (58+ en vrijgestelden brugpensioen) niet in de werkzoekendencijfers opgenomen = 60 % van globale aantal nwwz
* Bron Arvastat VDAB en RVA
Februari 2002 Februari 2012165000
170000
175000
180000
185000
190000
195000
200000
205000
177,876
201,920
Aantal werkzoekenden (Vlaanderen)
Februari 2002 Februari 20120
1
2
3
4
5
6
7
8
9
6.71 6.84
5.41
6.68
8.42
7.03
Werkloosheidsgraad
Totaal Man Vrouw
Arbeidsmarkt – structuur werkloosheid
Maar: 121.476 ouderen (58+ en vrijgestelden brugpensioen) niet in de werkzoekendencijfers opgenomen
Februari 2002 Februari 20120%
10%
20%
30%
40%
50%
60% 56%51%
32%35%
12% 14%
Studieniveau
Max LMO Max HMO HO
Februari 2002 Februari 20120%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
24%21%
68%
54%
8%
26%
Leeftijd
<25j 25-49j >50j
Arbeidsmarkt – structuur werkloosheid
Conclusie effectiviteit: ??
Februari 2002 Februari 20120.00%
5.00%
10.00%
15.00%
20.00%
25.00%
30.00%
10%
13%16%
26%
Arbeidshandicap - Allochtonen
Arbeidshandicap Allochtonen
Februari 2002 Februari 20120%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%64%
56%
14%17%
22%27%
Werkloosheidsduur
< 1j 1-2j >1j
Arbeidsmarkt
Vooruitzichten: economische groei + vervanging babyboomers 500.000 vacatures
Uitgangspunt beleid (sociale partners-VDAB-politiek):
Door de krapte op de arbeidsmarkt wordt men verplicht de kansengroepen aan te werven
'Normale werknemer' Kansengroepen0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
100%
60%
20%
20%
Productie Opleiding Subsidie productieverlies
ArbeidsmarktHanteert beleid de juiste uitgangspunten?
Vanuit realiteit werkvloer: werknemers
- Veel werkzoekenden hebben beperkte opleidbaarheid, capaciteiten, vaardigheden (tempo, planmatig handelen, zelfstandig kunnen werken, werk zien, … )
- Kansengroepen die niet 100 % meedraaien, worden niet geduld op de werkvloer
ArbeidsmarktHanteert beleid de juiste uitgangspunten?
Vanuit realiteit werkvloer: werknemers
- Zelfs roldoorbrekende opleidingen met goed opgeleide vrouwen die 100 % presteren: geen integratie op de werkvloer (lassen/schilderen voor vrouwen)
Arbeidsmarkt Hanteert beleid de juiste uitgangspunten?
Vanuit realiteit werkvloer: werkgevers
- subsidies voor productiviteitsverlies vormen geen motivatie tot aanwervingen (vb Tofam, 50+, invoegbedrijven);
- werkgevers aanvaarden enkel werknemers die de capaciteit tot 100 % inzetbaarheid in zich hebben (Noordfransen, Oostblok);
- werkgevers vermijden liever allerhande fricties/onrust op de werkvloer dan bijkomend kansengroepen aan te werven;
- werkgevers moeten orders weigeren wegens onvoldoende geschikt personeel (impact op groei);
Arbeidsmarkt
Huidige concrete vaststellingen: - uitgangspunt werkgevers: flexibiliteit geglobaliseerde economie vraagt constant inspelen op snel veranderende markt;
- uitgangspunt werknemers: flexibiliteit zelf loopbaan en werktijden in handen kunnen nemen, evoluerend volgens de levensfase: combinatie arbeid – gezin - vrije tijd;
- de krapte op de arbeidsmarkt wordt alleen maar acuter;
- de kansengroepen raken quasi niet opgenomen in het NEC;
Arbeidsmarkt Conclusies:
We remediëren op basis van verkeerd gebleken uitgangspunten:
- Krapte op de arbeidsmarkt zal verder toenemen: spanningsindicator: in 2002: 7
in 2012: 3,8- Aandeel kansengroepen in de werkloosheidstructuur: relevant hoger
We moeten de moed hebben om:
- Initiatieven met weinig resultaat af te schaffen - wetgevingen die bij hun conceptie waardevol waren, maar hun oorzaak verloren hebben, herwerken of in vraag stellen:
Arbeidsmarkt
wetgevingen die bij hun conceptie waardevol waren, maar hun oorzaak verloren hebben, herwerken of in vraag stellen:
- overuren: achterliggende filosofie: beter een inzetbare werkzoekende aan werk helpen dan werknemers overuren te laten presteren; overloon=sanctie; maar zijn er nog onmdl inzetbare werkzoekenden?
RSZ-lasten en fiscaliteit zorgen voor zwartwerk- opzegregeling: periode overbruggen tot nieuw werk + vergoeding
‘moreel leed’; huidige situatie: wie vlugst inschakelbaar is, krijgt hoogste opzegvergoeding; wederinschakelingsvergoeding;
- wetgeving deeltijdse arbeid: min. 13 u met min. 3 u ononderbroken arbeid per prestatie verhindert kleinere deeltijdse arbeid;
Arbeidsmarkt
Wetgevingen die bij hun conceptie waardevol waren, maar hun oorzaak verloren hebben, herwerken of in vraag stellen:
- Brugpensioen : oudere verplicht te vervangen door jongere met neutrale overheidskost (bestrijding jeugdwerkloosheid); vervangingsplicht weggevallen is supplementaire kost geworden
- Loopbaanonderbreking (tijdskrediet): vervangingsplicht door werkloze met neutrale overheidskost; vervangingsplicht weggevallen is supplementaire kost geworden
- Vlaamse aanmoedigingspremies ter herverdeling arbeidstijd: som van stukjes deeltijdse arbeid leiden tot aanwerving werkloze, maar tekort aan geschoolde werknemers
Arbeidsmarkt Nieuwe uitgangspunten
Nieuwe arbeidsorganisatie: Systeem IGNACIO
Uitgangspunt: er is een collectieve consensus over:- volledige loopbaan= 40 jaar werk (nu gemiddelde loopbaan 28,7j)- voltijds = 38 uur/week = op jaarbasis 1976 uur ( 2.000u)
Conclusie: volledige arbeidsloopbaan= 2.000 x 40 = 80.000 uur, vrij te
presteren volgens de levenskeuzes en levensnoodwendigheden (soms 55 uur, soms 10 uur, enz…)
Arbeidsmarkt Nieuwe uitgangspunten
Systeem IGNACIO = 80.000 uren
Essentiële bijkomende voorwaarden:
• Bepaalde soorten arbeid verhogen met een bepaalde coëfficiënt per gepresteerd uur
• Bepaalde periodes van arbeidsonderbreking gelijkstellen met gepresteerde uren; uitgangspunt: maatschappelijke kost
• 80.000 uren geven recht op basispensioen• Overdraagbaarheid van gepresteerde uren naar partner;• Wie 90.000 uren gewerkt heeft, ontvangt 90/80sten enz….
Arbeidsmarkt Nieuwe uitgangspunten
Systeem IGNACIO = 80.000 uren
Essentiële bijkomende voorwaarden:
• Herdenken van de fiscaliteit (op arbeid) wat inhoudt:
Iedereen betaalt een gelijke belasting (15%) ongeacht welke bron voor inkomsten zorgt: zo wordt je niet gestraft omdat je een bepaalde periode meer uren werkt
Zelfde aanslagvoet van belastingen voor zelfstandigen en bedrijven (vlaktaks): wegnemen oorzaken schijnzelfstandigheid
Arbeidsmarkt Nieuwe uitgangspunten
Systeem IGNACIO = 80.000 uren
Positieve effecten:
• Eenvoudige, transparante, rechtvaardige en coherente visie • Actief nadenken rond loopbaan werknemer• Iedereen heeft zijn eigen loopbaan in handen + via informatica op
ieder moment raadpleegbaar • Onmiddellijk toepasbaar op de arbeidsloopbaan
Arbeidsmarkt Nieuwe uitgangspunten
Systeem IGNACIO = 80.000 uren
Positieve effecten:
• Gevoelige en spontane vermindering zwartwerk: werkgevers: geen loonsupplementen meer voor overuren werknemers hebben belang bij registratie van alle gewerkte uren
• Gevoelige groei van BBP na invoering: 5 à 7 %
• Element tot eenheidstatuut arbeiders – bedienden (moet gerealiseerd tegen 9 juli 2013 cfr Arrest Grondwettelijk Hof).
Arbeidsmarkt Nieuwe uitgangspunten
Systeem IGNACIO = 80.000 uren
Aandacht voor mogelijke knelpunten:• Enkel werknemers die veel willen werken worden nog aangeworven• Veel onderbroken periodes zodat dit neerkomt op permanente
beschikbaarheid;• Wantrouwen tegenover of onwil om flexibele arbeidsorganisatie
mogelijk te maken.
Gezamenlijke opdracht om een doordachte flexibele werkorganisatie uit te werken
Arbeidsmarkt Nieuwe uitgangspunten
Passende flexibele werkorganisatie uittekenen op vlak van:- arbeidsvormen: thuiswerk, zelfsturende teams, …- takenpakketten: rotatiesystemen, verloning cfr aantal competenties,
poolvorming over bedrijven heen,…
Arbeidsmarkt Nieuwe uitgangspunten
Passende flexibele werkorganisatie uittekenen op vlak van loopbaanplanning:
• Duidelijke screening van potentieel, ambities en welbevinden van werknemers (ergolab) + opmaak van een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP):
Bepaling van doorgroeimogelijkheden werknemers Uitzoeken concrete mogelijkheden tot vorming op maat van
het bedrijf, dit i.s.m. sectorfondsen, VDAB, Syntra, ….
Arbeidsmarkt Nieuwe uitgangspunten
Multiproblematiek (langdurig) werkzoekenden vraagt specifieke aanpak:
• Duidelijke screening van werkzoekenden (ergolab)• Bij > 2j werkzoekend: aanbieden van begeleide arbeid op maat• Sterke vereenvoudiging en harmonisering van de gesubsidieerde
tewerkstellingsprogramma’s
Fonds voor Sociale Economie• Huidige overheidssubsidiëringen, RSZ- verminderingen, allerhande
tewerkstellingsmaatregelen• Bijdrage van bedrijven à rato van personeelsbestand of omzet (cfr Duitsland )• Werken voor personen die geen beroep kunnen doen op normale marktwerking
= niet-concurrentieel maar versterkend voor private sector.
Arbeidsmarkt : uitsmijter
• Als je een eindeloopbaandebat moet voeren, dan betekent dit dat je geen loopbaandebat gevoerd hebt
• Optie Europa = pensioenleeftijd koppelen aan de levensverwachting: – Wordt het eindeloopbaandebat een debat over de
loopbaan zonder einde ?– hoe ervaar je als klant langer werken gekoppeld aan de
levensverwachting?
• http://www.youtube.com/watch?v=97N1Wpddkec
Arbeidsmarkt Systeem IGNACIO
Coördinaten:
Ignace ChanterieGSM: 0499/948 906ignace.chanterie@wse.vlaanderen.be