Post on 15-Feb-2018
Ang paghaharapan ay nakatutulong sa iyong anak na ...• Malamannaikawaynagbibigayngpansinatinteresadosakunganoangkanyang“sasabihin”
• Matatagatmapanatiliangtinginansamata,naisangmahalagangbahagingkomunikasyon
• Matutongpagtuunanangmgaparehongbagaytuladngsaiyo
• Tingnankungpaanomosinasabiangiba’tibangmgatunogatsalita
Ang paghaharapan ay nakatutulong sa iyo na ...• Mapansinkunganoangtinitingnanngiyonganak,naisangpalatandaansakunganosilainteresado
• Mapagmasdanangpangungusapngmukhangiyonganak–nangsagayonaymalamanmokungkailantitigil,kailanbabaguhinanggawain,atkailanipagpapatuloyangpaglalaro
Paano ko gagawin ang harapan?• Bumabasapisikalnalebelngiyonganak(hal.,umuposamaliitnaupuan,humigasasahig,itaasangiyonganak,atbp.)
• Gumalawgayangpaggalawngiyonganakupangmapanatiliangpaghaharapan
• Humawakngpampasiglangbagay(ibigsabihin,mgapaboritonglaruan/pagkain)satabingiyongpisngiupanghimukinangiyonganaknatuminginsaiyongmgamataatbibig
PH1605SS830
HARAPAN
SUNDAN ANG PANGUNGUNA ng iyong anak
Bakit susunod sa pangunguna ng iyong anak?• Kungpag-uusapanmoangtungkolsakunganointeresadoangiyonganak,masmadaliniyangmatutunanangwika
• Sapamamagitanngpagsunodsapangungunangiyonganak,nagpapakitaitonainteresadokasakunganoangginagawangiyonganak
Paano susunod sa pangunguna ng iyong anak ...• Panoorinupangmakitakungsaanointeresadoangiyonganak
• Maghintayupangbigyanngpagkakataonangiyonganaknapumilingmgalaruanogawain
• Sumalisaatpag-usapanangtungkolsakunganoangginagawamoatngiyonganak
Kailan hindi dapat sumunod sa pangunguna ng iyong anak ...• Kapaggumagawaangiyonganakngbagaynahindimogustonggawinniya(hal.,paghahagisngisanglaruan,pangangagat)
• Kapagmaikliangpanahonngatensyonngiyonganak
SUMALI & MAGLARO
Sa pamamagitan ng pagsali at magkasamang paglalaro, lumilikha ka ng maraming mga pagkakataon para sa iyong anak na matuto ng higit pa sa wika at magsanay sa pakikipag-usap sa iyo.
Sa halip na ... Subukang …
Pilitinangiyonganaknalaruinangisanglaruannapinilimo...
Manoodupangmakitakunganongmgalaruaninteresadoangiyonganak,atpagkataposaymakipaglaro.
Panoorinangiyonganaknamaglaromulasatabi...
Kumuhangiyongsarilinglaruanatgayahinkunganoangginagawangiyonganaksalaruannaiyon(kungnaaangkop).
Sabihinsaiyonganakkunganoanggagawinsamgalaruan...
Kumuhangiyongsarilinglaruanatipakitasakanyakungpaanoitolaruin.
Anglarongpagkukunwariaymahalagaparasapagsulongngwika,kayamaghalimbawangsimplengkunwaringmgakilos(hal.,pagpapakain,pagsusuklayngbuhok,pagtulog,pagdadamit,paghuhugas,atbp.)parasaiyonganak.
Magingtahimikatmahiyainkapagnakikipaglarokasamaanginyonganak...
Kalimutankunganoangitsuramoatmagingmapaglaro-ikawangpinakamahusaynalaruansabahay!Makukuhamoangpansinngiyonganaksapamamagitanngpaggamitngnakatutuwangboses,mgamasasayangsalita(hal.,“oops”,“weee!”,“kalabog”)atmaramingmgagalaw/pangungusapngmukha.
Gumamit ng simpleng WIKA
Gumamitngmgamaiiklingpangungusapkapagnakikipag-usapsaiyonganak(ibigsabihin,isahanggangtatlongsalitalamang).
Lagingpanatilihinnamasmataasnangisanghakbangsakasalukuyanglebelngkomunikasyonngiyonganak.Halimbawa:
Nag-aalokkangjuicesaiyonganak.Sahalipnamagtanong,“Gustomobangisangbasongjuice?”Subukanangsumusunod:
Kung ang iyong anak ay ... Ikaw ay dapat na … Halimbawa
Hindigumagamitngmgasalita Gumamitngmgatig-isangsalita "Juice?"
Gumagamitngmgatig-isangsalita
Gumamitngmgakumbinasyonngdalawangsalita
"Gustomongjuice?"
Gumagamitngmgakumbinasyonngdalawangsalita
Gumamitngmgakumbinasyonngtatlongsalita
"Gustomongkontingjuice?"
• Angestratehiyangitoaymaaaringgamitinupangmatulunganangiyonganaknamaunawaankunganoangsinasabimo
• Angpaggamitngmgamaiiklingpariralaaymakatutulongsaiyonganaknapumilingmgamahahalagangsalitamulasamgapangungusap
• Kungangiyonganakaymayroonngmahusaynapag-unawangwika,magigingmasmadaliparasaiyonganaknagayahinangiyongsinasabisapamamagitanngpaggamitngmgamaiiklingpangungusap
juice
marami pang juice
PAGTATATAK
Ang pagtatatak (o pagbibigay ng pangalan) ay isang paraan para sa iyo na matulungan ang iyong anak na matuto ng mga bagong salita.Kapaki-pakinabangangpagtatatakdahilitoay:
• Nagpapakitasaiyonganaknaikawaytumutugonsakanyangtuonnginteres
• Nagtuturosainyonganaknamaaarimonggamitinangisangsalitasahalipnaisanggalaw
Narito ang ilang mga mungkahi para sa mga bagay na pag-uusapan:
Sabihinsaiyonganakangmgapangalanngmgataoatbagaynainteresadosya:
bola biskwit
juice papa
aso duyan
Pag-usapanangtungkolsakunganongginagawangiyonganak:
nagtutulak nagbubukas
naglalakad nagbibigay
nagsasaboy kumakain
Pag-usapanangtungkolsakungnasaanangmgabagayattao:
nasaloob nasataas
nasalabas sa
Gumamitngmgasalitangkapaki-pakinabang(nagagamit)saiyonganaksaaraw-arawnasitwasyon:
Tumutoksapaggamitng:
Sahalipnagumamitng:
tulong tatsulok
maramipa pakisuyo
akin asul
kumakain mabaitnabata
nagbubukas
ULITIN, ulitin ULITIN
Ulitin ang mga mahahalagang salita nang maraming beses sa maraming iba’t ibang mga sitwasyon: Halimbawa,
Tingnankunggaanokaramingbesesmomauulitangmgasalitang“bula”saisanggawainsapamamagitanngpaghalonitosaibapangmgasalita:
“Mgabula” “Buksanangmgabula” “Hipanangmgabula”
“Putukinangmgabula” “Isaradoangmgabula” “Mgabula”
“Maramipangbula”
*angmgapatpatnapambulaaymaaaringmaypanganibnamakabulonsamgabata;tiyakinnaikawangmayhawakngpatpatsalahatngoras
• Maghintayupangbigyanangiyonganakngpagkakataonnatumugonosumagot
• Kailangangmarinigngilangmgabataangsalitanangmaramingbesesbagonilamaintindihanitoatsubukangsabihinito
PAGHIHINTAY
• Hintayinnamakapagkomento,tumugon,ohumilingnghigitpasapamamagitanngpaggalawosalitaangiyonganak
• Kungangiyonganakayhindinagsalitanganumangbagaypagkataposmongmaghintaynglimahanggangsampungsegundo,ihalimbawaangmgasalitanadapatniyangsinabi.Halimbawa:
Magulang:“Ilalagaynatinangbloke_____.”
Maghihintayangmagulangnglimahanggangsampungsegundoparapunanngbataangsalitang“sa”.
Bata:Hindisumasagot.
Magulang:“Sa.Ilagayangblokesa.”
Ibibigay ng magulang ang bloke sa bata upang ilagay sa tuktok ng tore ng bloke.
• Dapatnandiyankaupangmatulunganangiyonganaksamgasitwasyon,ngunithintayinnahumilingangiyonganakng“tulong”sapamamagitanngpagtinginsamata,pagdalangbagaysaiyo,pagbigkas,opagsabing“tulong”
Magbigay ng dahilan upangMAKIPAG-USAP AT MAGHINTAY
Ang mga estratehiya ito ay nag-aalis ng kakayahan upang sumagot lamang ng “oo” o “hindi” at himukin ang inyong anak na gamitin ang partikular na pangalan ng bagay. Nagbibigay din ang mga estratehiya ng pagkakataon upang magkomento o tumugon ang iyong anak.
Mag-alokngmganinanaisnabagaynangpaunti-unti...
• Gumagananangmabutiangestratehiyangitosaorasngmeryenda:magbuhoslamangngkontingjuiceogatassabasongiyonganak,upangkailanganinniyanghumingingkaragdagannangilangbesessaorasngmeryenda
• Maging“tagapag-ingat”nglahatngmgapiraso
• Kapagnaglalarongmgalaruangmaymaramihangmgapiraso(hal.,mgapuzzle,mgabloke,atbp.),ilagayanglahatngmgapirasosaisangsupotolalagyan,nahihikayatsainyonganaknahumilingngisangpirasosabawatpagkakataon
Mag-alok ng pagpipilian ...• Ipakitaatpangalananangbawatpagpipiliangbagayhabangtinatanong“Gustomobangkotseobloke?”
• Maghintayparasa“sabihin”saiyongiyonganakkunganogustoniya(hal.,sapamamagitanngpagtingin,pag-abot,pagturo,pagbigkas,opaggamitngmgasalita)
• Ibigaylamangangbagaynahiningi
• Tatakanangbagayhabangipinapasamoitosaiyonganak(hal.,“Bloke,gustomongbloke.”)
Gumawa ng isang nakatatawa o hindi pangkaraniwang sitwasyon ...• Gumawangisangbagaynahindiinaasahanngiyonganakathintayinangreaksyon
Mgahalimbawangmganakatatawangsitwasyon:
• ilagayangpajamangiyonganaksakanyangulo
• ilagayangparehongmedyasngiyonganaksaparehongpaa
• simulangpaliguanangiyonganaksabanyeranawalangtubigsaloobnito
• simulangibuhosangjuicengiyonganakngunit“kalimutan”angtasa
KOMENTO… iwasan ang pagtatanong
Madalas tayong nagtatanong ng maraming mga katanungan at pinipigilan nito ang pag-uusap sa halip na panatiliin itong umuusad. Subukang:•Magtanongngmaskauntingmgakatanungan
•Gawingisangkomentoangisangtanong
•sahalipnamagtanong,pag-usapanangtungkolsakunganoangginagawamoongiyonganak...
•Sahalipnamagtanong:“Papuntabasataasangkotse?” Puwedemongsabihin:“Papuntasataasangkotse.”
• Magtatak ngmgabagongsalitasahalipnasubukankungalamngiyonganakangsalita…
•Sahalipnamagtanong:“Anoiyan?”o“Sabihinmansanas?” Puwedemongsabihin:“Tingnanmo,mansanas,masarapnamansanas.”
• Magtanongkungtalagangkailanganmongmalamanangimpormasyon(hal.,“Nasaanangmgasusinimama?”)
• Angpaggamitngmasyadongmaramingmgakatanunganaynagbibigayngmaskauntingmgapagkakataonparasainyonganaknagayahinangmgasalita
ano ito?tingnan mo, kotse
Iwasang gawin ito: Sa halip gawin ito:
HALINHINAN
Isangmahalagangkasanayanparasaiyonganakanghalinhinanupangmatuto.Sauna,natututoangmgabatanamaghalinhinansapaglalaro.Mamaya,nauunawanngmgabatakungpaanomaghalinhinansa“pakikipag-usap”sapakikipag-ugnayan.Angpaghalinhinanaynakatutulongnamapahabaangpanahonngatensyonngisangbata,atnagtataguyodngtinginansamata.
Maghalinhinansapamamagitanng:
• Pagtakdangisanglimitadongbilangnghalinhinannainaasahanmonggagawinngiyonganaksauna(hal.,maglagayngdalawangblokesatorebagosiyaumalis)
• Pagtataknghalinhinanmulasapananawngiyonganak,(hal.,“Akonaman”at“SiMamanaman.”)
• Paggamitngmgapariralatuladng,“Isapangbloke”at“Taposnaanglahatngmgabloke.”
• Pagdamingbilangngmgahalinhinannaasahanmonggagawinngiyonganak,bataysakungpaanosiyatumutugonsagawain
• Pagkuhaagadngiyongpagkakataonupangmapanatilianginteresngiyonganak
Mga halimbawang gawain para sa paghahalinhinan:
Gawain Gawin Itong May Interaksyon Paggamit ng mga Salita upang Magtatak
bola Maglarongsaluhan,igulongangbolanangpabalik-balik,ihagisangbolasaisangkahon
bola,hagis,saloob,talbog,salo
mgabloke Magkasamangbumuongisangtore,kuninangmgablokenangpa-isa-isa
bloke,saibabaw,mulasa,natumba
puzzle Magkasamabumuongpuzzlenangpa-isa-isangpiraso
mgapangalannghayop/bagaysapirasongpuzzle,dagdag,ilagaysa,kuninsa
SABIHIN kung ano sa tingin mo ang IBIG SABIHIN NG IYONG ANAK
• Kunghindigumagamitngmgasalitaangiyonganak,ohindimonaiintindihankunganoangsinabi,sabihin ito kung paano sasabihin ng iyong anak kung kaya niyang sabihin ito
• Bigyanmoangiyonganakngisangmagandaatmalinawnahalimbawangkungpaanodapatangtunogngmgasalita,nangwalangpagtawagngpansinsamali.Halimbawa:
Bata:“ba”
Magulang:“Ibon,ooayunangibon!”
• Bigyanmoangiyonganakngmgasalitaparasamgatunogogalawnaginagamitniya.Halimbawa:
Bata:Inaabotangjuiceatnagbibigkasng“ah-ah”
Magulang:Pakahuluganannagustongbatangjuiceatsabihin,“Juice.PapaJuice.” Sakamagsasalinangmagulangngjuiceparasabata.
Bata:Humihiyawatnagsisimulangumiyakkapagipinapakitangmagulanganglibrosaorasngpagtulog.
Magulang:Pakahuluganannaangbataayhindigustongmagbasanglibroatsabihin, “Wala,walanglibro!”Mag-aalokangmagulangsabatangibanglibronabasahin
oisapanggawaingpanggabi.
mmm um-um
mmm kain ng hotdog
PAGBABAHAGI ng
LIBRO
Kapag nagbabahagi ng libro:• Pahintulutanangiyonganaknapumilinglibro
• Bigyanangiyonganakngkunggaanokaramingorasnakailanganniyaupangtingnanangmgalarawan
• Sumalisamgatunog,kilos,osalita
Ilang mga mungkahi kapag nagbabasa ng libro:• Umuponangharapansaiyonganakkungsaannakaharapsakanyaanglibro
• Gumamitngmgalibrongmaramingmgalarawan
• Tatakanangmgalarawan(hal.,“Nakikitakoangisangbola.”Humintoathintayinangiyonganaknakuninangkaniyangpagkakataon)
• Panatilihinsimpleangkwento,mag-imbentongkwento,obaguhinangmgaito
• Gumamitngisangnakatutuwangboses,gumawangmgatunogatmganatatangingtinignasumasabaysakwento
• Iwananangmgapamilyarnasalitaobahagingkuwentoupangpunanngiyonganak(hal.,“Minsanmayisangosonamahal_____.”)
• Pag-usapanangtungkolsamgadahilanngmgakaganapan(Bakit?Anongnangyari?)
• Tangkilikinatibahagiangnatatangingkagalakanngmgakwentosaiyonganak
Pang araw-araw na
KARANIWANG GAWAIN
• Samantalahinangaraw-arawnakaraniwanggawainatdagdaganangwika
Magandangpagkakataonitona:
•magtatakngmahahalagangmgakilosatbagay
•ulitinangmgapangunahingsalita
•bigyanangiyonganakngdahilanupangmakipag-usap
•magkasamangmaghalinhinan
• Pagsasa-ayos:tatakanangkaraniwanggawain(hal.,“pagbibihis”)
Markahanangbawathakbang,halimbawa,“isuotangtshirt”,“isuotangpantalon”,“isuotangmedyas”
• Hawakanangpantalonatmaghintaynamagsabiogumawangisangbagayangiyonganak
• Maghalinhinansapagpilikunganoangsusunodnaisusuot
• Tatakanangdulongisangkaraniwanggawain(hal.,“taposnalahat”)
• Ibapangmgahalimbawangpang-araw-arawnakaraniwanggawain:
•orasngpagligo •orasngpagkain
•orasngpagtulog •orasnglaro
magsuot ng
sapatos
PAGGAYA
Ang paggaya ay mag-uudyok at maghihikayat sa iyong anak na makisalamuha sa iyo. Ipinapakita ng paggaya sa iyong anak na ikaw ay interesado sa kung ano ang ginagawa niya, at naghihikayat din sa kanya na gayahin ka rin.Angilangmgamungkahiparasapaggayasaiyonganakay:
•pagsunodsapangungunangiyonganaksapamamagitanngpaggayangkanyangmgapaggalawngkatawanatpangungusapngmukha
•pagsuboknagayahingamitangisapanglaruansahalipnaumasasaiyonganaknaibahagiangkanyangmgalaruanGayahinangsinasabingiyonganakatgumawangmgapagwawasto.Halimbawa:
Bata:“Pulangkotse.”
Magulang:“Oo,pulangkotse.”
Gayahinatmagdagdagngisaodalawangpangsalita.Halimbawa:
Bata:“Ilagayangsanggol.”
Magulang:“Ilagayangsanggolsamesa.”
Magdagdagngbagongmgaideyasakunganoangsinasabingiyonganak.Halimbawa:
Bata:“Aso!”
Magulang:“Woof,woofsabingaso!”
wawa
tubig, saboy