Post on 01-Mar-2016
description
De Schiphorst in Meppel: klaar voor de toekomst
Marnix Revalidatiecentrum: werken aan revalidatie en herstel
NVTG-congres 2013: Ondernemende zorg: “De toekomst!?”
GEZONDHEIDSZORGGEZONDHEIDSZORG
FMT G
EZON
DHEI
DSZO
RG: V
AKBL
AD O
VER
HUIS
VEST
ING
EN TE
CHNO
LOGI
E IN
DE
GEZO
NDHE
IDSZ
ORG
13|3
SOFT WARE SOLUTIONS | WWW.ULTIMO.NET
Dé integrale softwaretool in de zorg voor: Facility Management IT Service Management Medische Technologie Maintenance Management
Ultimo FMIS
Lees meer over de toepassingsmogelijkheden op: www.ultimo.net/zorg
adv_fmis_14022012_225x285_01.indd 1 01-03-13 08:57
FMT gezondheidszorg 3
I N H O U DV O O R W O O R D
Duurzaam
In deze editorial wil ik stilstaan bij het artikel
“Hoe duurzaam zijn Nederlandse ziekenhui-
zen?”, over een onderzoek van TNO.
Duurzaamheid is geen hype meer. We hebben
het al vaker gesteld in FMT. Toch moet er nog
het nodige gebeuren om de zorg echt te ver-
duurzamen. Dat blijkt uit dit onderzoek.
In 2011-2012 heeft TNO een enquête gehou-
den onder Nederlandse ziekenhuizen gericht
op de energie-efficiënte investeringen binnen
ziekenhuizen en de identificatie van de bar-
rières die de toepassing van duurzame ener-
gie (renewable energy systems (RES)) binnen
ziekenhuizen in de weg staan. De enquête was
onderdeel van het Europese RES-Hospitals-
project.
De ongeveer 15.000 ziekenhuizen in Europa
zijn samen verantwoordelijk voor ongeveer
5% van de CO2-emissie in Europa. Naast de
emissies vertegenwoordigt het energiegebruik
ook een kostenpost. In Nederland alleen gaat
het naar schatting om circa 163 miljoen euro
per jaar. Zowel de emissies als de energielasten
kunnen significant worden verminderd door
te investeren in energie-efficiëntie en het toe-
passen van duurzame energiesystemen.
Naast het gebrek aan financiële middelen
worden ook het gebrek aan kennis en vaar-
digheden, het risico op falende nieuwe tech-
nieken, de oriëntatie op te korte termijn te-
rugverdientijden, het gebrek aan casestudies
en het gebrek aan beleid of commitment van
het management als barrières genoemd.
De indruk ontstaat dat veel ziekenhuizen be-
reid zijn te investeren uit eigen middelen en
(nog) niet actief op zoek zijn naar alternatieve
financiële mogelijkheden, zoals fondsen met
lage rentes en subsidies vanuit regionale, na-
tionale en internationale overheden. Op dit
terrein kan dus nog de nodige winst worden
geboekt.
Cor van Litsenburg,
Uitgever FMT Gezondheidszorg.
33
17
30
I N D E Z E U I T G A V E
4
Huisvesting: De Schiphorst, klaar voor de toekomst 4
Duurzaamheid: Hoe duurzaam zijn Nederlandse
ziekenhuizen? 8
Duurzaamheid: Duurzaamheid als meerwaarde
voor ziekenhuisvastgoed 10
ICT & logistiek: Efficiënter vervoeren 13
Congres: NVTG-congres 2013 17
BWT Nederland: Innovatieve HVD waterontharder levert
forse besparing op! 20
Huisvesting: Lifestyle trend in de zorgsector 22
ICT in de OK: Geautomatiseerde checklist OK-apparatuur 24
Energie: Geld verdienen met het noodstroomaggregaat 27
Dovideq Medical: De oplossing voor het kwaliteitsproces
van starre endoscopen voor Minimaal Invasieve Chirurgie 29
Verlichting: Ouderenzorg ziet het licht 30
Huisvesting: Werken aan revalidatie en herstel 33
Kort Nieuws 36
NVTG Info 38
Duurzaamheid: Platform Duurzame Huisvesting presenteert 39
Kwaliteit en veiligheid: VMS doet zijn intrede bij ZBC’s 40
Kwaliteit en veiligheid: Veiligheid in Perspectief 42
Bedrijvenindex 44
Agenda 50
Advertentie-index 50
Marnix Revalidatiecentrum: Werken aan revalidatie en herstel.
TDVTDV
FMT Gezondheidszorg4
H U I S V E S T I N G
De Schiphorst, onderdeel van Zorgcombina-
tie Noorderboog, is een verpleeghuis voor
mensen met psychogeriatrische problematiek.
Het huidige gebouw dateert uit begin jaren ‘70,
met een indeling typerend voor die tijd: hoofd-
zakelijk vierbeds- en tweebedskamers. Cliënten
hebben geen eigen slaapkamer en er is relatief
weinig sanitair. Nu het ministerie van VWS sinds
enkele jaren vierbedskamers verbiedt, was het
ook in Meppel tijd voor nieuwbouw. Naar ver-
wachting verhuizen de bewoners van De Schip-
horst half april naar hun nieuwe onderkomen.
Een hele verbetering, aldus Rob Hindriks, mana-
ger Wonen, Welzijn & Zorg VV&T bij Zorgcom-
binatie Noorderboog: “Alle bewoners krijgen er
hun eigen kamer met eigen sanitair. Verder delen
ze met zijn achten een huiskamer.” De huidige lo-
catie functioneel herstructureren was geen optie,
stelt Manager Bouw, Jan Bijl. “Daar leent het ge-
bouw zich niet voor en dan lopen de kosten snel
op. Bovendien konden we de nieuwe plannen niet
inpassen in het oude gebouw.” Voor de nieuw-
bouw liet De Schiphorst onderzoek doen naar de
ideale groepsgrootte. “Daar kwam uit: 32 perso-
nen in één gebouw, met een groepsgrootte van 8.
Dat levert ook voldoende budget op om 1 à 2 me-
DOOR: WILMA SCHREIBER
Half april is het zo ver: dan verhuizen de huidige bewoners van verpleeghuis De Schiphorst in Meppel naar hun nieuwe appartementen. De nieuwbouw voldoet aan de eisen van de moderne tijd, is toekomstbestendig en biedt cliënten pri-vacy, structuur, veiligheid en… een mooi uitzicht.
De Schiphorst: klaar voor de toekomst
FMT Gezondheidszorg 5
dewerkers op de groep te laten werken”, verklaart
Hindriks. De nieuwe Schiphorst omvat in totaal 5
blokken van 32 appartementen.
PROGRAMMA VAN EISEN
Voor het opstellen van het programma van eisen
voor het verpleeghuis is een gebruikersgroep sa-
mengesteld, bestaande uit vertegenwoordigers
uit de zorg, behandeldisciplines, facilitair, cliën-
tenraad en de architect. De gebruikersgroep werd
hierin begeleid door adviesbureau Coresta. “Een
van de eisen was veel loopruimte in het gehele
gebouw. Sommige mensen met psychogeriatri-
sche klachten hebben de drang om veel te lopen,
die kunnen niet de hele dag stilzitten. We willen
bewoners zo veel mogelijk de ruimte geven. Ons
motto was dan ook: zo open als mogelijk, zo ge-
sloten als noodzakelijk”, zegt Hindriks. Een ande-
re eis betrof het eigen sanitair. “Nu moeten men-
sen altijd sanitair delen. De huidige en ook de
toekomstige generatie wil dat niet meer. Je kunt
dan ook niet langer bezuinigen op de natte cel”,
aldus Hindriks. “Als mensen hier binnenkomen,
is het belangrijk dat we kunnen zeggen: je hebt
een eigen kamer, eigen sanitair en je kunt op je
kamer eten als je dat wilt.” Ook de keuze voor het
groepswonen heeft een achtergrond: “Psychoge-
riatrische patiënten zijn niet altijd meer zelfred-
zaam en hebben er veel baat bij om samen te wo-
nen en samen activiteiten te ondernemen.”
GEZAMENLIJKE VISIE
Bij de nieuwbouw is toekomstbestendigheid
eveneens een aandachtspunt. Bijl: “Het moet later
mogelijk zijn om het gebouw een andere woon-
functie te geven, met een andere indeling. Verder
moest het gebouw goed ingepast worden in de
omgeving, het Reestdal, een beschermd gebied.
Dus was er veel aandacht voor het beeldkwali-
teitsplan. Daarom is het gebouw ook maar twee
lagen hoog.” Conform de eisen van de moderne
tijd wordt energiezuinig gebouwd, met vloerver-
warming en -koeling, die gekoppeld is aan een
ondergrondse warmte-koudeopslag. De daken
zijn volgezet met zonnepanelen. De infrastruc-
tuur is voorbereid op digitale ontwikkelingen.
Koeling, warmte en PV-cellen zijn ondergebracht
in een apart bedrijf, waarin zowel De Schiphorst
als woningcorporatie Stichting Woonconcept
participeert.
Om gevoel te krijgen voor medewerkers en bewo-
ners, liepen architect, medewerkers van Woon-
concept en gemeenteambtenaren een dag mee
in De Schiphorst. “Wie woont er, waar bouw je
het voor? Het was voor ons belangrijk hun daar
een indruk van te geven”, zegt Hindriks. “Archi-
tect Arnoud Olie van B+O Architecten was steeds
nauw betrokken bij het project, ook bij de inrich-
ting van het gebouw en de aanschaf van meubi-
lair. Omgekeerd heeft hij ons ook in zijn gedach-
tegang meegenomen. Het is echt iets van ons
samen geworden.” Die gezamenlijke visie komt
ook tot uitdrukking in de afwerking en kleurstel-
ling met een healing environment als uitgangs-
punt. “De gebouwen die uitkijken op het Reestdal
krijgen een kartelgevel, zodat inwoners kunnen
genieten van het uitzicht. Alle benedenkamers
hebben een platje en een stukje eigen tuin.”
PRIVACY EN BEVEILIGING
Om de privacy en de eigen regie van bewoners
zo lang mogelijk in stand te houden, wordt in de
nieuwbouw gebruikgemaakt van de nodige do-
motica. Hindriks: “Om de veiligheid in het ap-
partement en daarbuiten te garanderen, kunnen
we straks op maat van elke cliënt sensoren in-
zetten ter ondersteuning van de eigen regie. De
nieuwbouw kent ook zones van beveiliging op
gebouwniveau: van kamer naar unit van 8 naar
de buitenring. We passen die technieken overi-
gens alleen toe bij bewoners bij wie dit van be-
lang is.” Sensoren pikken signalen op en geven ze
door naar een handset van het personeel. Alle ka-
mers zijn voorbereid op aansluiting van genoem-
de sensoren. Standaard zijn de appartemen-
ten uitgerust met een spreek-luisterverbinding,
nachtoriëntatieverlichting en ook kan het licht in
de badkamers automatisch aan gaan.
Artist’s impression van het nieuwe woonconcept.
FMT Gezondheidszorg6
H U I S V E S T I N G
naal binnen en is straks bijvoorbeeld ook beeld-
beeldcontact mogelijk.”
Systeem op maat
Avics heeft vanaf het prille begin meegedacht
over de rol van technologie bij het ondersteunen
van het zorgproces en het borgen van de eigen re-
gie van de bewoner en de veiligheid. Hiertoe werd
een aantal sessies met zorgverleners gehouden
om te laten zien wat techniek kan en wat dit con-
creet betekent in de praktijk en de zorgvisie. Aan
de hand van casuïstiek kwamen allerlei mogelijk
nuttige functies voorbij. Bijvoorbeeld om ervoor
te zorgen dat de zorgmedewerker niet telkens
hoeft te lopen en de cliënt maximale bewegings-
vrijheid en privacy krijgt. “Dat is telkens maat-
werk per cliënt en kan dynamisch worden bijge-
regeld als de situatie plotseling zou verslechteren”,
verklaart senior adviseur Peter Eggens.
Technische uitvoering
Elke kamer heeft sensoren in de muur en boven
de deur, en een microfoontje met luidspreker
Opleiden gebruikers
Adviesbureau Avics vertaalde de wensen van De
Schiphorst naar een systeem dat cliënten en zorg-
medewerkers maximaal ondersteunt. “Zij ver-
zorgen ook de opleiding van onze medewerkers,
want het is een hele andere manier van werken
dan een conventioneel zusterroepsysteem. Me-
dewerkers lopen een nacht mee bij een andere
organisatie om er gevoel voor te krijgen”, vertelt
Bijl. De spreek-luisterverbinding, alarmen, deu-
rintercom en de domotica zijn alle opgenomen
in het in-house gsm-systeem. “Op technisch vlak
hebben we even geworsteld met hoe je beeld en
geluid omzet in signalen. Eerst dachten we aan
wifi maar dan heb je kans dat het signaal onder-
broken wordt omdat wifi een openbaar signaal is.
Daarom hebben we uiteindelijk gekozen voor een
in-house gsm-systeem. Alles gaat via IP, via onze
bestaande datanetwerkstructuur”, verklaart Bijl.
“Dat maakt het ook mogelijk om in de toekomst
thuiszorg in de wijk te brengen door huishoudens
te koppelen aan internet en aan ons systeem. Als
ze daar op een knop drukken, komt hier het sig-
In het plafond. De sensor geeft een signaal als
de bewoner opstaat van bed, rondloopt door de
kamer of de deur open doet. Afhankelijk van de
persoon gaat er tevens een seintje naar de tele-
foon van de nachthulp. “Daarover maken we af-
spraken met de familie. De meeste mensen gaan ’s
nachts even naar de wc en liggen vijf minuten la-
ter weer in bed. Dan hoeft er natuurlijk niemand
naar de kamer te gaan. Als je weet dat iemand niet
zelfstandig naar de wc kan of de neiging tot dwa-
len heeft, komt er wel een seintje.” Na het uitwer-
ken van deze functies is de bijbehorende techniek
samen met ICT van Noorderboog bedacht, om-
dat deze moest aansluiten op het bestaande sys-
teem. Tot slot wordt het systeem intensief voor-
bereid met zorgpersoneel en behandelaren zodat
zij goed vertrouwd raken met de techniek.
FACILITAIRE AANPASSINGEN
Ook in facilitair opzicht gaat er het een en an-
der veranderen, opnieuw met het welzijn van
de bewoners in het achterhoofd. “In de huiska-
mers willen we bewoners zelf laten koken, met
verbonden met zorg
Uw ervaren ICT-specialist in de zorgsector
Vestigingen in Groningen en Apeldoorn Tel. +31 (0)88 911 0 911www.avics.nl
Avics is verantwoordelijk voor de realisatie van de gebruikersinstallatie waarbij de vertaling van de wensen en eisen van de gebruikers naar de techniek is gemaakt.
Avics feliciteert Zorgcombinatie Noorderboog met de nieuwbouw “De Schiphorst” te Meppel.
FMT Gezondheidszorg 7
tiënten die weglopen. Het is de kunst stromen te
scheiden en daar waar ze elkaar ontmoeten ze zo
goed mogelijk te faciliteren.” Zie daar De Schip-
horst: op weg van oud intramuraal verpleeghuis
naar een geheel nieuwe manier van werken.
!
doen. In de nieuwe Schiphorst krijgt elke groep
een eigen ingang; de receptiedame wordt vervan-
gen door een gastvrouw. “Alle verkeer gaat straks
buitenom, we willen mensen bewust blootstellen
aan meer buitenlucht”, aldus Hindriks. De nieuwe
opzet vergt nog het nodige puzzelwerk qua we-
gen, hekjes en hekken, stelt Bijl. “Taxi’s die overal
bij moeten kunnen, personeel dat bewoners be-
geleidt, bedrijven die afval komen ophalen en pa-
hulp van een woonbegeleider en een vrijwilliger
of mantelzorger die een regenereeroven tot zijn
beschikking heeft”, zegt Hindriks. “Alleen al de
geur van een paar sudderlappen, het eten in de
groep voegt iets toe. En er is altijd wel iemand in
de groep die aardappels kan schillen of een boon-
tje kan doppen.” Hetzelfde principe geldt voor de
schoonmaak en de was; de bulk gebeurt overigens
professioneel om aan de hygiëne-eisen te vol-
Toekomstig beeld van het gebied rond de Schiphorst.
Artist’s impression van het binnengebied bij de nieuwbouw.
Betrokken partijen:
Opdrachtgever: Woonconcept Vastgoed, Meppel;Exploitant: Stichting Woonconcept, Meppel;Gebruiker: Zorgcombinatie Noorderboog, Meppel;Architect: Arnoud Olie, B+O Architecten, Meppel;Aannemer: BAM woningbouw Noord, Drachten;Constructeur: Goudstikker de Vries, Assen;E-installaties: Harwig, Emmen;Adviesbureau programma van eisen: Coresta, Eind-hoven;Domotica en gebruikersinstallaties: Avics, Gronin-gen.