Post on 31-Aug-2019
SEQUERE MEMETHODUS LINGUAE LATINAE
EXERCITIA
A1GRADUS
A2
B1
B2
C2
C1
A1
INDEXGRAMMATICAE
Exercitia
Lectiō I .…………………………………………………………………………….1 Lectiō II ………………………………………………………………………….…9 Lectiō III .………………………………..………………………………………..16 Lectiō IV ………..…………………………………………………………………..30 Lectiō V ……………………………………………………………………………..40 Lectiō VI …………………………………………………………………..………..46 Lectiō VII ……………………………………………………………..……………51 Lectiō VIII ………………………………………………………………………….59 Lectiō IX ……….……………………………………………………………..…….68 Lectiō X ………………………………………………………………………….….72
LECTIO I EXERCITIA SALVE!
Da nōmen cuique litterae crassae cuiusque vocābulī:Exemplum: Scriptor es, tē, er.
1. Hispānus ______/______ 5. Artifex ______/______
2. Quīnque ______/______ 6. Magistra ______/______
3. Mūsica ______/______ 7. Discipulus______/______
4. Gallus ______/______ 8. Labōrāre ______/______
Da nōmen cuique litterae cuiusque vocābulī.Exemplum: Actor ➡ a/ cē / tē / o / er
Medicus ➡ ________________________ Coquus ➡ ________________________
Auceps ➡ ________________________ Mercātor ➡ ________________________
Vēnātor ➡ ________________________ Aurīga ➡ ________________________
Lanius ➡ ________________________ Nauta ➡ ________________________
Iunge vocābula cum vocābulīs ad quae pertinent.Exemplum: actor ➡ theātrum
Medicus ➡ ________________________ Coquus ➡ ________________________
Auceps ➡ ________________________ Mercātor ➡ ________________________
Vēnātor ➡ ________________________ Aurīga ➡ ________________________
Lanius ➡ ________________________ Nauta ➡ ________________________
1.1.
1.3.
silva • culīna • cavea • valētūdinārium • mercātus • currus • laniārium • nāvis
1.2.
1
LECTIO I EXERCITIA SALVE!Iunge vocābula cum vocābulīs ad quae pertinent.
Ūnus ____________ Quīnque ____________ Trēs ____________
Septem ____________ Sex ____________ Quīndecim __________
Quattuor ____________ Decem ____________ Duo ____________
Scrībe hōs numerōs:
23 ___________________________________ 36 ___________________________________
18 ___________________________________ 27 ___________________________________
14 ___________________________________ 19 ___________________________________
25 ___________________________________ 15 ___________________________________
42 ___________________________________ 17 ___________________________________
Scrībe hōs numerōs contrā. Exemplum: 23 ➡ (32) trīgintā et duo
24 ___________________________________ 36 ___________________________________
18 ___________________________________ 19 ___________________________________
42 ___________________________________ 15 ___________________________________
25 ___________________________________ 17 ___________________________________
27 ___________________________________ 56 ___________________________________
1.5.
1.4.
5 • 6 • 1 • 15 • 7 • 4 • 10 • 3 • 2
1.6.
2
LECTIO I EXERCITIA SALVE!Computā. Exemplum: 7 x 2 = 14 quattuordecim
5 x 5 = ________________________ 6 x 7 = ________________________
150 - 100 = ________________________ 30 - 15 = ________________________
34 + 32 = ________________________ 45 + 10 = ________________________
9 x 9 = ________________________ 80 - 10 = ________________________
11 + 5 = ________________________
Scrībe litterās:
a______imus vi______tus ______ene______icium
pa______s pa______er ______opu______us
______ies cau______a ______ā______ūra
hos______is ______is nō______en
vi______a ______ors ______ōn______ilium
bel______um ______or______ūna im______e______ium
te______pus ar______a
1.7.
1.8.
b • c • d • f(2) • l(2) • m(4) • n(2) • p(2) • r(3) • s(2) • t(5) • v
3
LECTIO I EXERCITIA SALVE!Scrībe prōnōmen rēctum:
A. Singulāriter.
Sum ____________ Habeō ____________
Vocātur ____________ Est ____________
Es ____________ Labōrō ____________
Vocor ____________ Vocāris ____________
Habēs ____________ Labōrās ____________
B. Plūrāliter
Sumus ____________ Vocāminī ____________
Habētis ____________ Vocāmur ____________
Habent ____________ Habēmus ____________
Vocantur ____________ Labōrātis ____________
Labōrāmus ____________ Sunt ____________
Estis ____________ Labōrant ____________
Scrībe verbum in fōrmā rēctā:
Esse
1. Ego ________________________ Hispāna, Salmantica.
2. Nōs ________________________ discipulī linguae Graecae.
3. Tiberius et Servius ________________________ Rōmānī.
4. Ea ________________________ ex Galliā.
5. Vōs ________________________ magistrī, nōnne?
1.9.
1.10.
4
LECTIO I EXERCITIA SALVE!
6. Vōs ________________________ discipulae linguae Hispānicae?
7. Tū ________________________ Āfricānus, nōnne?
8. Unde ________________________ (Tū)?
9. Sextus ________________________ artifex.
10. Hoc verbum ________________________ irregulāre.
Habēre
1. Quot annōs ________________________ (Tū)? ________________________ (Ego)
quattuordecim.
2. Lūcius et Servia ________________________ currum magnificum.
3. (Tū) ________________________ calōrem?
4. ________________________ (Vōs) famem? Nōn, ________________________ (Nōs) sitim,
valdē sitīmus.
5. Cornēlia ________________________ quīnquāgintā annōs.
6. Verbum habēre ________________________ prīmam persōnam habeō.
7. Fōrmae habēs, habēmus, habētis ________________________ litteram longam ē.
8. Esne difficile verbum ________________________?
9. Ego ________________________, Tū ________________________, Is/Ea
________________________
10. Nōs ________________________, Vōs ________________________, Iī/Eae
________________________
5
LECTIO I EXERCITIA SALVE!Labōrāre
1. Aulus ________________________ in lūdō.
2. Ego nōn ________________________.
3. Ubi ________________________, Decime?
4. Vōs ________________________ in caupōnā, nōnne?
5. Tū ________________________ optimē.
6. Nōs cotīdiē ________________________ octō hōrās.
7. Vōs ________________________ in valētūdināriō, nōnne?
8. Gāius et Gnaeus nōn ________________________, student.
9. Ego māne ________________________.
10. Verbum ________________________ prīmae coniugātiōnis est.
Vocārī
1. Amīcī meī ________________________ Petrus et Anna.
2. Quōmodo ________________________ (Tū)?
3. Ego nōn ________________________ Hortēnsia, (Ego) ________________________
Claudia.
4. Dux meus ________________________ Antonius.
5. Vōs ________________________ Scintilla et Flavia?
6. Tū ________________________ Lūcia, nōnne?
7. Tū ________________________ Carolus, nōnne?
6
LECTIO I EXERCITIA SALVE!
8. Tū ________________________; Is ________________________; Ea
________________________.
9. Vōs ________________________; Iī ________________________.
10. Verbum ________________________ est passīvum.
Scrībe adiectīvum gentilicium:Exemplum: Hispānia ➡ Hispānus
Syria ➡ ________________________ Aegyptus ➡ ________________________
Italia ➡ ________________________ Isauria ➡ ________________________
Gallia ➡ ________________________ Campānia ➡ ________________________
Britannia ➡ ________________________ Dardania ➡ ________________________
Phōcis ➡ ________________________ Lūsītānia ➡ ________________________
Scrībe nōmen terrae:Exemplum: Aegyptius ➡ Aegyptus
Germānus ➡ ________________________ Lūcānus ➡ ________________________
Armenius ➡ ________________________ Tarracōnēnsis ➡ ________________________
Dācus ➡ ________________________ Thessalus ➡ ________________________
Āpulus ➡ ________________________ Thessalonīcēnsis ➡ _____________________
Iūdaeus ➡ ________________________ Thrācius ➡ ________________________
1.11.
1.12.
7
LECTIO I EXERCITIA SALVE!Complē sententiās vocābulīs tabulae:
1. ________________________ es?
2. ________________________ annōs habet pater tuus?
3. ________________________ vocātur frāter tuus?
4. ________________________ est condiscipulus tuus?
5. ________________________ currūs habēs?
6. ________________________ vocāris?
7. ________________________ est Octāviānus Augustus?
8. ________________________ valēs?
9. ________________________ est magister tuus linguae Latīnae?
Complē sententiās vocābulō rēctō:
1. ________________________ in lūdō labōrat. (magister/medicus)
2. ________________________ currū labōrat. (scrīptor/aurīga)
3. Parrhasius est ________________________ valdē nōtus. (pictor/actor)
4. Roscius Gallus est ________________________ Rōmānus. (actor/magister)
5. ________________________ labōrat in valētūdināriō. (venātor/medicus)
6. Iūlius et Aemilius sunt ________________________ et labōrant in silvā. (venātōrēs/
tōnsōrēs)
1.14.
1.13.
Quōmodo • Quis • Quot • Unde
8
LECTIO II EXERCITIA LUDUS ET DOMUS
Indicā genus et mūtā numerum hōrum vocābulōrum:
populus: ....................................................... fidēs: .......................................................
nātūra: ....................................................... caelum: .......................................................
mare: ....................................................... amīcus: .......................................................
cōnsilium: ....................................................... perīculum: .......................................................
imperium: ....................................................... spēs: .......................................................
annus: ....................................................... verbum: .......................................................
modus: ....................................................... metus: .......................................................
exercitus: ....................................................... dolor: .......................................................
rēgnum: ....................................................... amor: .......................................................
īra: ....................................................... fīnis: .......................................................
Iunge nōmen et adiectīvum: Exemplum: Currus niger
1. Domus: ....................................................... 4. Peristȳlum: ....................................................
2. Speculum: ....................................................... 5. Ātrium: .......................................................
3. Sellae: ....................................................... 6. Māla: .......................................................
2.1.
2.2.
magnum • rubra • alba • frīgidum • commodae • luminōsum
9
LECTIO II EXERCITIA LUDUS ET DOMUSIunge vocābula et sententiam scrībe:
1. Currus • • Rōmānī • • sunt.2. Puerī • • ā dextrā • • est.3. Magister • • in mēnsā • • est.4. Librī • • niger • • est.5. Fenestra • • in lūdō • • sunt.
1. Currus niger est.
2. ............................................................................................................................................................
3. ............................................................................................................................................................
4. ............................................................................................................................................................
5. ............................................................................................................................................................
Scrībe verbum in fōrmā rēctā.
1. Loquī: ego ......................................, tū ......................................., Is / Ea .....................................
2. Edere: ego ......................................, tū ......................................., Is / Ea .....................................
3. Scrībere: ego ......................................, tū ......................................., Is / Ea .................................
Scrībe verbum in fōrmā rēctā.
1. Audīre: nōs ......................................, vōs ...................................., Iī / Eae ...................................
2. Legere: nōs ......................................, vōs ....................................., Iī / Eae ..................................
3. Vīvere: nōs ......................................, vōs ....................................., Iī / Eae ..................................
2.3.
2.4.
2.5.
10
LECTIO II EXERCITIA LUDUS ET DOMUSScrībe verbum in fōrmā rēctā.
1. Puerī (audīre) ....................................................... musicam in lūdō.
2. Iūlia (iacere) ....................................................... chartās in viam.
3. Mater (legere) ....................................................... librōs līberīs suīs.
4. Nōs (dēlēre) ....................................................... tabellās cotīdiē.
5. Tū (loquī) ....................................................... quattuor linguās.
6. Ea (bibere) ....................................................... aquam in prandiīs.
7. Mārcus et tū (spectāre) ....................................................... theātrum.
8. Ego (scrībere) ....................................................... cum otium habeō.
9. (Intellegere, tū) ....................................................... verba Latīne?
10. (Audīre, vōs) ....................................................... attentē magistrum?
Scrībe sententiās utendō praepositiōnibus.
1. Avis procul ā caveā 2. ................................. 3. ......................... 4. ..........................
est. ..................................... ............................. ..............................
2.6.
2.7.
11
LECTIO II EXERCITIA LUDUS ET DOMUS
5. ................................ 6. ................................. 7. ......................... 8. ..........................
.................................... ..................................... ............................. ..............................
9. ................................ 10. ................................. 11. ......................... 12. ........................
.................................... ..................................... ............................. ..............................
Complē textum verbīs in fōrmā rēctā.
Cotīdiē (ego, surgere) ....................................................... hōrā sextā ante merīdiem. Togam
induō et bracchia et crūra lavor. Uxor mea quoque hōrā sextā ante merīdiem (ea,
surgere) ....................................................... et nōs ientāculum .......................................................
(nōs, sūmere). Adamussim panem, caseum, mel, dactylōs et
olīvās ....................................................... (nōs, edere). Uxor mea
domum ....................................................... (ea, cūrāre), acū pingit,
puerōs ....................................................... (ea, ēducāre), ūnā cum familiāribus, quī sunt avus,
2.8.
12
LECTIO II EXERCITIA LUDUS ET DOMUS
avia, avunculī, māterterae. Domī omnia ....................................................... (ea, rēgere) et dē
omnibus rēbus ....................................................... (ea, iudicāre). Fīlius meus, Sextus, in lūdō
prope domum ....................................................... (is, studēre). Magister
Diodōrus ....................................................... (is, vocārī) et Athēnīs, in
Graeciā, ....................................................... (is, esse). Sextus cotīdiē studet ūnam hōram domī
et in lūdō trēs diēs in septimānā. Sextus scrīptōrēs Graecōs et
L a t īnō s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( i s , l e g e r e ) ,
e x e r c i t i a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( i s , f a c e r e ) ,
magistrum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( is , interrogāre) ,
t ex tūs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( i s , scr ībere) e t
grammaticam ....................................................... (is, discere). Sextus lūdum
valdē ....................................................... (is, amāre) et ego valdē
laetus ....................................................... (ego, esse).
Corrige errōrēs (9).Exemplum: quattuor sella ➡ quattuor sellae
In lūdō quattuor sella, lucerna fictilis et magna et tabula niger sunt. Magister Latīne semper loquuntur et nōs attentē audītis. Etiam capsa magnus et mēnsa ruber est. Amīcus meus et ego legunt multōs librōs Latīne et domī valdē student. Librōs et codicēs habēmus et cotīdiē plūs grammaticae discimus.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2.9.
13
LECTIO II EXERCITIA LUDUS ET DOMUSVēnāre vocābulum rārum.
1. Calamus / Mēnsa / Ruber / Liber.
2. Domus / Nigra / Alba / Flava.
3. Nūbēs / Lac / Gossȳpium / Nix.
4. Via / Prope / Post / Sub.
5. Olla / Scamnum / Cubīle / Pavīmentum.
6. Culīna / Lātrīna / Officīna / Cubiculum.
7. Labōrāmus / Legimus / Vocāmus / Spectāmus.
8. Ante / Post / Niger / Prope.
9. Caeruleī / Flavī / Albī / Vāsa.
10. Graecus / Hispānia / Rōmānus / Āfricānus
Invenī septem vocābula quae pertinent ad domum.
1. .......................................................
2. .......................................................
3. .......................................................
4. .......................................................
5. .......................................................
6. .......................................................
7. .......................................................
2.10.
2.11.
14
LECTIO II EXERCITIA LUDUS ET DOMUSLege textum et respondē.
Salvē, Tite, Quid agis?Tibi dēscrībō domum meam. Per ōstium vestibulum intrāmus ubi saepe opus mūsīvum est. Per vestibulum in ātrium venīmus. In mediā domō est ātrium. Per forāmen quod compluvium vocātur lux et aer intrant quia in ātriō nūllae fenestrae sunt. Cum pluit, aqua pluviae in impluvium cadit. Circum ātrium quattuor cubicula sunt. Etiam in ātriō larārium est. Larārium est āra ubi diī adōrantur. Per tablīnum ubi dominus amīcōs recipit peristȳlum intrāmus. In peristȳlō hortus est et circum hortum columnae sunt. Circum peristȳlum culīna, triclīnium et lātrīna sunt. Culīna parva est sed cellam māximam habet. In tablīnō mēnsa et in mēnsa capsa est. In tablīnō multum lūcis est, sed etiam lucerna prope mēnsam est quia sīc nocte legere et studēre potes. Duae lātrīnae iūxtā culīnam sunt. Domus in mediā urbe et prope theātrum est.
Amīcus tuus,Sextus
1. Quot cubicula sunt domī?
................................................................................................................................................................
2. Quid est in mēnsa?
................................................................................................................................................................
3. Ubi sunt lātrīnae?
................................................................................................................................................................
4. Quid est in tablīnō?
................................................................................................................................................................
Vērum an falsum:
1. In tablīnō cubīle magnum est.
2. Theātrum prope domum nōn est.
3. Lātrīnae in culīna sunt.
4. Ātrium lucem nōn habet.
2.12.
15
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Lege textum:
Forum Rōmānum magnum et luminōsum est. Multī peregrinātōrēs sunt quia aestās et aestus ingēns est.
Ā dextrā meā peregrinātor Gallus est; altus, flāvus et paulum crassus est. Ā sinistrā meā, puella Graeca est, etiam alta, sed fusca et valdē gracilis.
Ante mē, familia Hispāna est. Is calvus est et togam valdē foedam induit. Ea fusca est, neque crassa neque gracilis est et tunicam induit. Familia fīlium habet. Puer ferē duōs annōs habet, iūcundus et laetus est. Trēs templum intrant. Rēvērā, hodiē valdē grātus diēs est.
Scrībe adiectīva textūs (21).Exemplum: magnum
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Quae sunt vocābula contrāria? Invenī vocābula contrāria adiectīvōrum exercitiī anteriōris. Exemplum: magnum ➡ parvum
.................................... ➡ .................................... .................................... ➡ ....................................
.................................... ➡ .................................... .................................... ➡ ....................................
.................................... ➡ .................................... .................................... ➡ ....................................
.................................... ➡ .................................... .................................... ➡ ....................................
.................................... ➡ .................................... .................................... ➡ ....................................
.................................... ➡ .................................... .................................... ➡ ....................................
.................................... ➡ .................................... .................................... ➡ ....................................
.................................... ➡ .................................... .................................... ➡ ....................................
3.1.
3.2.
3.3.
16
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Iunge:
Forum • • Homō quī per variās terrās iter facit.
Luminōsus • • Vestis inter Rōmānōs commūnis.
Peregrinātor • • Māiōre magnitūdine.
Gallus • • Frīgidī inopia.
Calvus • • Homō ex Galliā.
Toga • • Vestis quae sub togā induitur.
Magnus • • Homō quī capillum nōn habet.
Gracilis • • Quī multum lūcis habet.
Tunica • • Homō quī paulum carnis vel pinguis in corpore habet.
Calor • • Locus māximī momentī in mediā urbe.
Complē vocābulīs:
Alta ............................................ Capillum longum ...................................
Oculōs viridēs .......................... Tunicam rubram .....................................
Iūcunda ..................................... Pulcher .....................................................
Calvus ....................................... Sevērus ....................................................
Togam .......................................
3.4.
3.5.
habēre • esse • induere
17
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Scrībe accūsātīvum singulārem et plūrālem hōrum vocābulōrum:
cīvis, cīvēs __________________________ patria, patriae ______________________
sōl, sōlēs __________________________ aurum, aura _______________________
iuvenis, iuvenēs __________________________ servus, servī _______________________
spatium, spatia __________________________ turba, turbae _______________________
unda, undae __________________________ cursus, cursūs ______________________
animal, animalia __________________________ exemplum, exempla ____________________
prōvincia, prōvinciae ____________________ saxum,saxa __________________________
sententia,sententiae ______________________ memoria, memoriae ____________________
praesidium, praesidia ____________________ mundus, mundī _______________________
Complē vocābulīs tabulae:
‘Esse’ scrībitur ...............................................................................
‘Habēre’ scrībitur ..........................................................................
‘Induere', ‘gerere’ scrībitur ............................................................
3.6.
3.7.
vestīmentīs • nōminibus • adiectīvīs
18
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Complē adiectīvīs possessīvīs:
Masculīnum Fēminīnum Neutrum
Meus liber ...................... mēnsa Meum baculum
...................... liber Tua mēnsa ...................... baculum
Suus liber ...................... mēnsa Suum baculum
....................... liber Nostra mēnsa ...................... baculum
Vester liber ...................... mēnsa Vestrum baculum
...................... liber Sua mēnsa ...................... baculum
Complē tabulam plūrāliter:
Masculīnum Fēminīnum Neutrum
Meī librī ...................... mēnsae Mea bacula
...................... librī Tuae mēnsae ...................... bacula
Suī librī ...................... mēnsae Sua bacula
....................... librī Nostrae mēnsae ...................... bacula
Vestrī librī ...................... mēnsae Vestra bacula
...................... librī Suae mēnsae ...................... bacula
3.9.
3.8.
19
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Complē tabulam accūsātīvō:
Masculīnum Fēminīnum Neutrum
Meum librum ...................... mēnsam Meum baculum
...................... librum Tuam mēnsam ...................... baculum
Suum librum ...................... mēnsam Suum baculum
....................... librum Nostram mēnsam ...................... baculum
Vestrum librum ...................... mēnsam Vestrum baculum
...................... librum Suam mēnsam ...................... baculum
Complē tabulam accūsātīvō plūrālī:
Masculīnum Fēminīnum Neutrum
Meōs librōs ...................... mēnsās Mea bacula
...................... librōs Tuās mēnsās ...................... bacula
Suōs librōs ...................... mēnsās Sua bacula
....................... librōs Nostrās mēnsās ...................... bacula
Vestrōs librōs ...................... mēnsās Vestra bacula
...................... librōs Suās mēnsās ...................... bacula
3.10.
3.11.
20
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Iunge adiectīvum cum nōmine:Exemplum: Meus / domus ➡ domus mea
Noster / vīlla ..................................................
Suus / templum ..................................................
Tuus / tunicae ..................................................
Meus / vestis ..................................................
Suus / cingulī ..................................................
Suus / togās ..................................................
Vester / calceōs ..................................................
Tuus / vēla ..................................................
Meus / mēnsa ..................................................
Scrībe rūrsus sententiam rēctam:
1. Tunicam albus/albam, quae in lectō est, volō.
................................................................................................................................................................
2. Toga candidae/candida valde mihi placet.
................................................................................................................................................................
3. Quaere vestem caerulea/caeruleam aestīvam.
................................................................................................................................................................
4. Calceī nigrī/nigrōs pulchriōrēs sunt.
................................................................................................................................................................
3.13.
3.12.
21
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
5. Necesse est mihi multa vestīmenta: petasus obscūrus/obscūrī, tunica rubra/rubrās, toga
candidam/candida et calceī novōs/novī.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Complē sententiās vocābulīs:
1. Mārcus ............................................ albam induit.
2. Soror mea ............................................ pulchrōs habet.
3. Magistra ............................................et ............................................ loquitur.
4. Currūs Rōmae ............................................ et ............................................ sunt.
5. Claudia capillum ............................................ habet.
6. Sobrīnī meī ............................................ sunt.
7. ............................................ nigrās et caeruleās habeo.
8. In lūdō multae discipulae ............................................ sunt.
3.14.
clārē • altē • iūcundī • calceōs • magnī • tunicam • crispum • caliga • soleās • Hispānae • commodī
22
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Complē tabulam:
Complē sententiās fōrmā rēctā verbī:
1. Aemilia et Iūlius (habēre) ............................................ duōs līberōs, Iūliam et Quīntum.
2. Ubi (esse) ............................................ via principālis urbis?
3. In hīs tabernīs nōn (vendere) ............................................ vestīmenta.
4. Māter mea (emere) ............................................ semper in macellō.
5. Quis (esse) ............................................ frāter Sextī?
6. Ego (induere) ............................................ vestem pulchram.
7. Tū (induere) ............................................ vestīmenta lauta.
8. Fīlius meus (habēre) ............................................ oculōs clārōs.
9. Vōs (esse) ............................................ altī et pulchrī.
10. Quid (agere, tū) ............................................ saepe Dominicīs diebus?
Labōrāre Vidēre Vīvere Studēre
Ego
Tū
Is / Ea
Nōs
Vōs
Iī / Eae
labōrō
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
vidēmus
.........................
.........................
.........................
.........................
vīvit
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
studētis
.........................
3.15.
3.16.
23
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Complē textum vocābulīs tabulae:
Frāter meus ............................................ in tabernā. ............................................ ōrnāmenta:
līneās margarītārum, ānulōs, gemmās et cētera. ............................................ tabernam cotīdiē
decimā hōrā ante merīdiem. Taberna ............................................ prope forum
et ............................................ multī peregrinātōrēs quī ............................................ illīc. Frāter
meus ............................................ valdē industrius et ............................................ tabernam
valdē pulchram et ordinātam, māximē mihi placet.
Complē:
Singulāris verbī ‘esse’
Ego ............................................ tū ............................................ Is/ea ................................
Singulāris verbī ‘habēre’
Ego ............................................ tū ............................................ Is/ea ................................
Singulāris verbī ‘agere’
Ego ............................................ tū ............................................ Is/ea ................................
Plūrālis verbī ‘emere’
Nōs ............................................ vōs ............................................ Iī/Eae ..............................
3.17.
3.18.
vendere • esse (3) • labōrāre • habēre • aperīre • emere
24
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Plūrālis verbī ‘aperīre’
Nōs ............................................ vōs ............................................ Iī/Eae ..............................
Plūrālis verbī ‘vendere’
Nōs ............................................ vōs ............................................ Iī/Eae ..............................
Vēnāre vocābulum rārum.Exemplum: Caeruleus, viridis, canus, magnus
1. Meus, tuus, mē, suus
2. Calvus, flāvus, foedus, tunica
3. Tabernarius, calceī, toga, cingulus
4. Lēvis, crispus, longus, magnus
5. Fīlius, amōre captus, nepōs, avus
Comple tabulam genetīvō:
Masculīnum Fēminīnum Neutrum
Meī librī ...................... mēnsae Meī baculī
...................... librī Tuae mēnsae ...................... baculī
Suī librī ...................... mēnsae Suī baculī
....................... librī Nostrae mēnsae ...................... baculī
Vestrī librī ...................... mēnsae Vestrī baculī
...................... librī Suae mēnsae ...................... baculī
3.19.
3.20.
25
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Complē tabulam genetīvō plūrālī:
Masculīnum Fēminīnum Neutrum
Meōrum librōrum ...................... mēnsārum Meōrum baculōrum
...................... librōrum Tuārum mēnsārum ...................... baculōrum
Suōrum librōrum ...................... mēnsārum Suōrum baculōrum
....................... librōrum Nostrārum mēnsārum ...................... baculōrum
Vestrōrum librōrum ...................... mēnsārum Vestrōrum baculōrum
...................... librōrum Suārum mēnsārum ...................... baculōrum
Scrībe genus et genetīvum singulārem et plūrālem hōrum vocābulōrum:
auxilium, auxilia ______________________ dominus, dominī ______________________
ventus, ventī ______________________ socius, sociī ______________________
speciēs, speciēs ______________________ vōtum, vōta ______________________
auris, aurēs ______________________ orbis, orbēs ______________________
umbra, umbrae ______________________ puella, puellae _____________________
caedēs, caedēs ______________________ oppidum, oppida _________________
iugum, iuga ______________________ mūrus, mūrī ______________________
lacrima, lacrimae ______________________ odium, odia ______________________
officium, officia ______________________ fōrma, fōrmae _____________________
3.21.
3.22.
26
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Scrībe cāsum aut cāsūs (Nōminātīvus, accūsātīvus, genetīvus) et numerum (singulāris, plūrālis) cuiusque vocābulī:
amīcitiam ............................... flammae ............................... iūdiciōrum .....................
amnis ............................... campī ............................... timōrēs ............................
litterārum ............................. sēdēs ............................... feram ...............................
vestēs ............................... morae ............................... tergī .................................
imperātōrum............................... uxōrum ............................... victōriās ..........................
fēminās ................................ tēcta ............................... barbarōs .........................
Complē textum:
Iūlius et Aemilia marītus et uxor sunt abhinc trīgintā annōs. Trēs līberōs habent: ūnam fīliam, Iūliam, et duōs fīliōs, Mārcum et Quīntum. Iūlia cum Publiō nupta est, pulchrō lignāriō Rōmae. Fīliam habent, Publiam, sedecim annōrum. Mārcus caelebs est; līberōs nōn habet. Quīntus quoque nuptus est. Uxor eius, Horātia, soror Publiī est, marītus Iūliae. Horātia est Pompēiāna, sed Rōmae abhinc multōs annōs habitat. Quīntus in nōtā tabernā labōrat. Horātia gravida est et pariet puerum aut puellam, nesciunt, intrā duōs mēnsēs.
Hodiē est diēs nātālis Iūliī et tota familia ad prandium iuncta est. In prandiō quoque Servius est, amīcus Iūlii. Iūlius Serviō familiam trādit:
Servī, ecce Aemilia, Aemilia est ............................................ mea; Iūlia, Mārcus et Quīntus
sunt ............................................ meī. Publius est ............................................ Iūliae,
meus ............................................ est. Horātia est ............................................ mea,
est ............................................ Quīntī. Et postrēmō Publia, ............................................ mea.
Duōs mēnsēs post, Horātia pariet ............................................ aut .............................................
Etiam post duōs mēnsēs Iūlia habēbit ............................................
aut ............................................ et, Aemilia et ego alterum ............................................ aut
alteram ............................................. Haec est familia mea.
3.22.
3.23.
27
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Complē:
1. Numerus diērum quem septimāna habet.2. Vestīmenta quae in pedibus induimus.3. Pilus quī nāscitur super labrum superiōrem hominum.4. Homō ex Galliā.5. (H) Locus ubi vestīmenta, cibum, et cētera emimus.5. (V) Homō quī in tabernā labōrat.6. Diēs septimus septimānae.7. Vestis quam in capite induimus.8. Adiectīvum possessīvum (1ª persōna, plūrālis, fēminīnum).9. Hominēs quī eōsdem parentēs habent.10. Adiectīvum contrārium vocābulī ‘sevērus’.
3.24.
28
LECTIO III EXE. FAMILIA ET VESTIMENTA
Respondē interrogāta:
Familia mea valdē magna est. Avus et avia mea octōgintā annōs habent, Appius et Gāia. Duōs līberōs habent, quī sunt māter mea et avunculus meus. Māter mea est Appia et avunculus meus Tiberius. Avunculus meus valdē iūcundus est et Pompēiae habitat, in quādam domō prope domum parentum meōrum. Māter mea et pater meus Titus trēs līberōs habent: Claudium, Antōnium et mē. Ego vocor eōdem modō quam māter mea. Claudius et frātria mea duās fīliās habent: Cornēliam et Domitiam. Eae, sobrīnae meae valdē pulchrae et prūdentēs sunt. Duōs sobrīnōs magis habeō alterīus frātris meī Antōniī et uxōris eius Agrippīnae: Flaccum et Māximum. Iī in īnsulā Siciliā habitant et longissimē ab cīvitāte absunt.
1. Quoōmodo vocātur frātria mea, uxor frātris meī Antōniī?
................................................................................................................................................................
2. Quot sobrīnās habeō?
................................................................................................................................................................
3. Ubi habitat frāter mātrīs meae?
................................................................................................................................................................
4. Quid nomen mihi est?
................................................................................................................................................................
Vērum an falsum
A. Sobrīnus meus Metellus vocātur.
B. Appius et Gāia sunt valdē iuvenēs.
C. Duōs frātrēs habeō.
D. Īnsula Sicilia prope domum parentum meōrum est.
3.25.
29
LECTIO IV EXERCITIA VECTURA ET URBS
Iunge verba et prōnōmina:
Nōbīs necesse est • • Ego
Vīs • • Is
Iīs necesse est • • (Nōs)
Māvultis • • Tū
Mālō • • (Eae)
Vult • • Vōs
Complē verbō ‘mālle’ et ‘velle’ singulāriter.
mālle velle
Ego ................................... ...................................
Tū ................................... ...................................
Is / Ea ................................... ...................................
Complē verbō ‘mālle’ et ‘velle’ plūrāliter.
mālle velle
Nōs ................................... ...................................
Vōs ................................... ...................................
Iī / Eae ................................... ...................................
4.1.
4.2.
4.3.
30
LECTIO IV EXERCITIA VECTURA ET URBS
Complē verbō necesse est.
Ego ....................................................................
Tū ....................................................................
Is / Ea ....................................................................
Nōs ....................................................................
Vōs ....................................................................
Iī / Eae ....................................................................
Complē textum fōrmā verbī aptā.
Currus ................................... ................................... nōn ...................................(ego, necesse
esse), (ego, mālle) ................................... nāve aut equō īre. Marītus meus et ego
(nōlle) ................................... currum, nōs nāve īmus cum ferīmur. Currus amīcae
meae ................................... ................................... (necesse esse) ad labōrandum. Ea
(velle) ................................... emere ūnum parvum quia commodus est ad cōnsistendum in
urbe, sed ea (mālle) ................................... currum magnum itineribus longīs.
4.4.
4.5.
31
LECTIO IV EXERCITIA VECTURA ET URBS
Complē sententiās vocābulīs tabulae.
1. Mālō ................................... calamō.
2. Iūliae necesse est ................................... in ātrium.
3. Vīsne ...................................?
4. Discipulī Diodōrī mālunt ................................... grammaticae.
5. Vobis necesse nōn est ................................... ad linguam Latīnam discendam.
6. Caecilia vult ................................... in caupōnā.
7. Mālō ................................... quia commodior et tūtior est quam nāvis.
8. Paulō necesse sunt ....................................
9. Dēlia nōn vult ................................... ad prandium.
Scrībe sententiam verbīs ‘mālle’, ‘necesse esse’ et ‘velle’.
Mālle + īnfīnītīvus
................................................................................................................................................................
Mālle + nōmen
................................................................................................................................................................
necesse esse + īnfīnītīvus
................................................................................................................................................................
4.6.
4.7.
īre • legere • aqua, aquae • studēre • scrībere • cēnāre • currus, currūs • index, indicēs vocābulōrum • calceī novī
32
LECTIO IV EXERCITIA VECTURA ET URBS
necesse esse + nōmen
................................................................................................................................................................
velle + īnfīnītīvus
................................................................................................................................................................
velle + nōmen
................................................................................................................................................................
Complē fōrmīs magis quam / (-ior, -ius) quam / (-ior, -ius) + abl., minus quam, tam quam.
1. Currus ................................... commodus ................................... equus est. (sup.)
2. Currus ................................... (commodus) ................................... equus est. (sup.)
3. Currus ................................... (commodus) ................................... (equus) est. (sup.)
4. Iter facere equō ................................... celere ................................... pedibus est. (sup.)
5. Iter facere equō ................................... (celere) ................................... pedibus est. (sup.)
6. Nāvis ................................... perīculōsa ................................... equus est. (sup.)
7. Nāvis ................................... (perīculōsa) ................................... equus est. (sup.)
8. Nāvis ................................... (perīculōsa) ................................... (equus) est. (sup.)
9. Equus ................................... tūtus ................................... nāvis est. (sup.)
10. Equus ................................... (tūtus) ................................... nāvis est. (sup.)
11. Equus ................................... (tūtus) ................................... (nāvis) est. (sup.)
12. Nāvis ................................... tūta ................................... equus est. (min.)
13. Equō īre ................................... idōneum ................................... pedibus est. (aeq.)
4.8.
33
LECTIO IV EXERCITIA VECTURA ET URBS
14. Nāvis ................................... iūcunda ................................... lectīca est. (sup.)
15. Nāvis ................................... (iūcundus) ................................... lectīca est. (sup.)
16. Nāvis ................................... (iūcundus) ................................... (lectīca) est. (sup.)
17. Pedibus īre ................................... sānum ................................... currū est. (sup.)
18. Pedibus īre ................................... (sānus) ................................... currū est. (sup.)
19. Nāvis ................................... (magnī pretiī) ................................... lectīca est. (sup.)
20. Nāvis ................................... (magnī pretiī) ................................... (lectīca) est. (sup.)
21. Equus ................................... iūcundus ................................... lectīca est. (aeq.)
Complē sententiās vocābulīs tabulae.
1. Duōs frātrēs habeō. Titus 16 annōs et Sextus 15 annōs habet. Titus ...................................
quam Sextus est.
2. Trānsitus Pompēiae malus est, Rōmae malus, valdē malus est. Itaque trānsitus
Rōmae ................................... quam Pompēiae est.
3. Rōmae trecentī cīvēs sunt et in oppidō meō centum cīvēs sunt;
Rōma ................................... quam oppidum meum est.
4. Magistra mea linguae Gallicae bona est, sed magister meus linguae Latīnae valdē bonus
est. Ergō, magister meus ................................... quam magistra est.
5. Haec māla mala sunt, ................................... quam māla hesterna sunt.
4.9.
melior • meliōrēs • pēior • pēiōra • māior • māiōrēs • minor • minōrēs
34
LECTIO IV EXERCITIA VECTURA ET URBS
Cōnstrue compārātīvum:
1. Magis malus ➡ ...................................
2. Magis magnī ➡ ...................................
3. Magis bonī ➡ ...................................
4. Magis parvae ➡ ...................................
5. Magis mala ➡ ...................................
Complē verbō īre.
1. Frātrēs meī et ego omnibus Sōlis diēbus in theātrum ....................................
2. (Ego) in officīnam pedibus ................................... .
3. Quō ................................... (Tū)?
4. Amīcī meī in lūdum prope domum meam ................................... .
5. Horātia cum parentibus suīs aestāte ................................... .
6. Quōmodo ................................... (Tū) domum?
7. Vōs equō usque ad angulum viae ..................................., et illinc
pedibus ................................... quia via valdē angusta est.
8. ................................... (Vōs) Sōlis diē nāve in Graeciam?
9. Dux meus saepe in castra equō ................................... .
10. Meī amīcī in caupōnam malam ..................................., ego in alteram caupōnam
meliōrem ................................... .
4.10.
4.11.
35
LECTIO IV EXERCITIA VECTURA ET URBS
Corrige errōrēs:
1. Paulus in lūdō equō it.
................................................................................................................................................................
2. Sorōrēs meae librum legunt mālunt.
................................................................................................................................................................
3. Mihi necesse est alia epistula scrībere ad amīcum meum.
................................................................................................................................................................
4. Prope domum meam taberna sunt.
................................................................................................................................................................
5. Claudia tam alta est quae Dēlia.
................................................................................................................................................................
6. Iter facere nāve magis melius quam equō est.
................................................................................................................................................................
7. Pater meus māvīs legere librum.
................................................................................................................................................................
8. Claudia et Syra in mercātum pedibus it.
................................................................................................................................................................
4.12.
36
LECTIO IV EXERCITIA VECTURA ET URBS
Iunge vocābula.
Celer • • Lectīca
Pulcher • • Nāvis
Mundus • • Equus
Magnī pretiī • • Currus
Parvī pretiī • • Pedibus
Sānus • • Ambulāns
Scrībe nōmina contrāria hōrum vocābulōrum:
Antīquus .................. Magnus.................. Bonus ..................
Magnī pretiī .................. Melior .................. Magis quam ..................
Celer .................. Māiōrēs .................. Ante ..................
Scrībe genus et ablātīvum singulārem et plūrālem hōrum vocābulōrum:
pugna, pugnae ____________________ sapientia, sapientiae ____________________
supplicium, suplicia ____________________ arbor, arborēs ______________________
classis, classēs ____________________ faciēs, faciēs _______________________
invidia, invidiae ____________________ lūmen, lūmina _____________________
morbus, morbī ____________________ ōtium, ōtia _______________________
templum, templa ____________________ somnus, somnī ____________________
vērum, vēra ____________________ pretium, pretia _________________________
āra, ārae ____________________ praeda, praedae ________________________
4.13.
4.14.
4.15.
37
LECTIO IV EXERCITIA VECTURA ET URBS
clāmor, clāmōrēs ____________________ dōnum, dōna __________________________
Scrībe cāsum aut cāsūs (Nōminātīvus, accūsātīvus, genetīvus et ablātīvus) et genus (singulāris, plūrālis) cuiusque vocābulī:
tribūnō __________________________ libīdinis __________________________
facinoribus __________________________ praemia __________________________
precēs __________________________ membrōrum _______________________
facta __________________________ negōtiīs _______________________
tellūrēs __________________________ decora _______________________
comitum __________________________ vulgōs _______________________
animam __________________________ sinuum __________________________
furōris __________________________ spīritī __________________________
virginēs __________________________ fronte __________________________
Lege textum et respondē:
Dē cēterīs Rōmānōrum vehiculīs
Multa et varia vehiculōrum genera praeter raedās et carrucās apud Rōmānōs cōnstant; bovēs vel taurī ad graviōrēs currūs iunguntur, ad leviōrēs equī. Cum onera ferre volunt plaustrum est aptissimum, plerumque duābus rotīs, rārō quattuor. Hoc vehiculum ad rūstica opera idōneum est; adhibētur etiam ad graviōra pondera, velut arēnam, lapidēs, asserēs, tigna. Cēterum quia nūllus currus ā sōlis ortū usque ad occāsum per urbem iter facere potest, intrā moenia per viās urbis plaustrīs matēriem ferre possunt.
Singulāre quoddam plaustrī genus arcera vocātur. Hic currus et lectulī eandem commoditātem praehebit. Aegrī et senēs hōc currū vehuntur.
Aptum autem vehiculum et saepe exornātum, pertorritum est, et ipsum ā Galliā importātum. Pertorritīs nobilissimī virī ūtuntur in itineribus, victōrēs ducēs in triumphīs.
Birotum vehiculum cisium est, binī vel ternī equī unctī trahunt. Tectō opertum, hōc modō neque imbrēs neque sōlis radiī hominēs laedere possunt. Cisiāriī vocantur hominēs quī aurīgae publicī sunt et hominēs Rōmā in suburbānum agrum vehunt.
4.16.
4.17.
38
LECTIO IV EXERCITIA VECTURA ET URBSCisiō simile, sed fīrmius ac robustiōre mātērie essedum est. Esseda inter sē differunt
magnitūdine magis quam fōrmā. Maiōra esseda essedārius agit, minōra dominus ipse. Essedī similis covinus est. Carpentī origō vetustissima est; sed prīscum illud
Italicārum gentium vehiculum in lautum currum mutāvit, aptam vectūram nobilibus mātrōnīs. Fere eādem speciē ac carpentī, sed pondere maiōre pilentum est, vehiculum quattuor rotārum. In antīquīs temporibus Vestālēs hōc currū tantum portābantur. Mutātī morēs illīus currūs ūsum inter mātrōnās vulgāverunt.
Vērum an fālsum:
1. Plaustrum tantum est vehiculum aptum ad leviōra pondera.2. Aegrī et senēs arceram ducunt.3. Vehiculum quī nobilissimī virī ūtuntur est cisium.4. Cisium, essedum et covinus similēs sunt.5. Pilentum in antīquīs temporibus matrōnās portābat.
39
LECTIO V EXERC. QUID COTIDIE AGIS?
Scrībe fōrmam verbī:
Poscere Servīre Vestīrī
Ego ____________ ____________ ____________
Tū ____________ ____________ ____________
Is / Ea ____________ ____________ ____________
Iī / Eae ____________ ____________ ____________
Scrībe fōrmam verbī:
Recumbere Expergīscī
Ego ____________ ____________
Tū ____________ ____________
Is Ea ____________ ____________
Nōs ____________ ____________
Vōs ____________ ____________
Iī Eae ____________ ____________
Scrībe quaestiōnēs ad haec respōnsa:Exemplum: Ūsitātim hōrā ūndecimā, quia fessissimus sum et expergīscor
serissimē.Quotā hōrā recumbis?
1. Nocte lavor, māne aliquantulum plus temporis dormīre malō.
________________________________________________________________________________
5.1.
5.2.
5.3.
40
LECTIO V EXERC. QUID COTIDIE AGIS?
2. Saepe, sānus esse volō.
________________________________________________________________________________
3. Decima hōra est.
________________________________________________________________________________
4. Ab hōrā octāvā ante merīdiem ad hōram tertiam post merīdiem, ā Lunae diē ad Veneris
diem.
________________________________________________________________________________
Complē sententiās vocābulīs tabulae.
'
1. Crās (ego) ____________ scholās linguae Hispānicae.
2. Drusila et amīcus eius ____________ saepe in Hispāniam.
3. Mihi (Tū) ____________ indicem verbōrum quī in mēnsā est?
4. Theātrum: Locus ubi (Nōs) ____________ fābulās.
5. Singulīs Veneris diēbus (Vōs) ____________ in tabernam.
6. (Vōs) ____________ lac? Ita, grātiās tibi agō.
7. Servus ____________ pecūniam in sacculō.
8. In exercitiō (Tū) ____________ respōnsa prāva.
9. Iūlius ____________ baculum.
10. (Ego) ____________ tunicam novam.
vīvere • incipere • iter facere • sūmere • velle • vidēre • habēre • introdūcere • īre (2) • nōtāre • dare • vehere
5.4.
41
LECTIO V EXERC. QUID COTIDIE AGIS?
11. Plaustrum: Vehiculum quod ____________ in viā et ____________ hominēs et mercēs.
Spectā tabulam et respondē quaestiōnēs:
Lunae dies
Martis dies
Mercurii dies
Iovisdies
Venerisdies
Saturnidies
Solisdies
8:00Corporis exercitātiō
12:30Edere aliquid
17:30Exitus officīnae
21:00Lūdere
8:00Corporis exercitātiō
15:00Prandium cum duce
17:30Exitus officīnae
22:10In theātrō
8:00Corporis exercitātiō
11:30Medicus
17:30Exitusofficīnae
21:00Lūdere
8:00Corporis exercitātiō
14:30Conventiculum officīnae
18:00Exitus officīnae
8:00Corporis exercitātio
17:30Exitusofficīnae
21:00Lūdere
8:00Corporis exercitātiō
11:00Emere
13:00Cum amīcīs
23:15Bibere cum amīcīs
8:00Corporis exercitātiō
14:45Prandium domī Iūliī
19:00Lūdī gladiātōrēs
5.5.
42
LECTIO V EXERC. QUID COTIDIE AGIS?Exemplum: Quandō Iūlius corpus exercet? Iūlius corpus exercet cotīdiē.
1. Quotā hōrā ex officīnā exit?
________________________________________________________________________________
2. Quō diē ad medicum it? Quotā hōrā?
________________________________________________________________________________
3. Quotiēs lūdit? Quibus diēbus?
________________________________________________________________________________
4. Quid agit Lūnae diēbus merīdiē?
________________________________________________________________________________
5. Quid agit Mārtis diē nocte? Quotā hōrā?
________________________________________________________________________________
6. Quandō cum duce suō prandet?
________________________________________________________________________________
7. Habetne Veneris diē conventiculum officīnae?
________________________________________________________________________________
8. Quō diē emit? Māne an vesperī?
________________________________________________________________________________
9. Iūlius semper cum amīcīs suīs exit. Quid agit? Quandō et quōtā hōrā?
________________________________________________________________________________
10. Quid agit Solis diē vesperī?
________________________________________________________________________________
43
LECTIO V EXERC. QUID COTIDIE AGIS?Scrībe mēnsēs cuiusque temporis:Exemplum: Aestas ➡ Iūnius
Aestas Autumnus Hiems Ver
___________ ________________ _____________ __________________________ ________________ _____________ __________________________ ________________ _____________ _______________
Lege textūs et trānsfer in linguam Hispānicam:
DE HORIS DIEI ET VIGILIIS NOCTIS
Apud illōs diēs initium capit ab ortū sōlis; pertinet ad occāsum sōlis. Sed singulī diēs semper aut longiōrēs aut breviōrēs fiunt. Vērē, cum longiōrēs fiunt, sōl in diēs oritur mātūrius paulō, paulō tardius occidit. Itemque autumnō, cum noctēs longiōrēs fiunt, ortum retardat, occāsum mātūrat. Numquam duōs continuōs diēs eādem longitūdine invenīmus neque duās umquam continuās eādem longitūdine noctēs.
Rōmānī quemque diem sīve longum sīve brevem in hōrās duodecim dīvidunt. Quā rē fit, utī, longiōre diē, quaeque hōra paulō longior sit; item, breviōre diē, quaeque hōra paulō brevior sit. Sexta hōra circiter merīdiem est; occidēns hōrae duodecimae sōl fīnem dat.
Noctem nōnnumquam in hōrās duodecim, saepius autem in quattuor vigiliās dīvidunt, quod urbis et castrōrum vigiliae quārtam partem noctis vigilant et per noctem quater mūtantur. Ita vigilia est quārta pars noctis. Spatium vigiliae aestimātur hōrārum circiter trium. Sed noctēs nōnnumquam longiōrēs, aliās breviōrēs sunt. Quā dē causā fit, utī mediā aestāte propter noctium brevitātem vigiliae brevissimae sint; itemque summā hieme propter brevitātem diērum vigiliae longissimae sint.
DE DIEBUS MENSIS
Apud Rōmānōs prīncipēs mēnsium diēs erant Kalendae et Īdūs. Prīmus diēs mēnsis ā pontifice calābātur et Calendae sīve Kalendae dīcēbātur. Īdūs Mārtiae erant diēs quīntus decimus mēnsis Mārtī. Itemque Īdūs Maiae, Iūliae, octōbrēs diēs quīntus decimus. Cēterōrum mēnsium Īdūs dīcēbātur tertius decimus diēs. Nōnae cuiusque mēnsis vocābātur diēs nōnus ante Īdūs.
Diēbus numerandīs nōs respicimus. Rōmānī autem semper prōspexēre. Illī enim dīcēbant nōn ipsum diēī numerum vel quot diēbus post Kalendās mēnsis fieret sed quot diēbus ante posterās Nōnās vel Īdūs vel proximās Kalendās. Sī quid accidit prīmō diē mēnsis Mārtī, illī dīxēre id kalendīs Mārtiīs fierī. Sī quis decundō diē Mārtī vēnit, dīxērunt eum ante diem sextum Nōnās Mārtiās (a. d. VI. Nōn. Mārt.) venīre; sī tertiō diē Mārtī, ante diem quīntum Nōnās Mārtiās (a. d. V. Nōn. Mārt.). Et quod nōbīs plūs negōtī facit, apud
5.6.
5.7.
44
LECTIO V EXERC. QUID COTIDIE AGIS?illōs mōs erat numerāre et Nōnās aut Īdūs aut Kalendās, ante quās fierī dīcerent, et idem, quō rēs fieret. Quā dē causā fit, utī apud eōs numerus semper ūnō māior sit quam apud nōs.
DE MENSURA TEMPORIS
Tempus hōrīs, diēbus, mēnsibus, annīs, saeculīs mētīmur. Brevissimum spatium pūnctum temporis dīcimus. Modī igitur temporis sunt pūnctum, hōra, diēs, mēnsis, annus, saeculum. Quā ratiōne tempora nōtāmus, dē eā nunc legēmus.
Apud nōs diēs initium capit ā mediā nocte. Pertinet ad mediam noctem proximam. Tempus diēī aut noctis hōrā nōtāmus, ut sextā hōrā Ante Merīdiem [6 A.M.] vel decimā hōrā Post merīdiem [10 P.M.]. Ā mediā nocte ad merīdiem hōrās duodecim numerāmus. Ā merīdiē ad mediam noctem posteram hōrās duodecim numerāmus. Diēs igitur in vīgintī quattuor hōrās dīvīsus est.
Trīgintā diērum spatium vulgō mēnsis habētur. Tempora mēnsis numerō vērō diēī indicāmus, ut prīmō diē, secundō diē, tertiō diē, quārtō diē, reliquīsque ōrdine diēbus ūsque ad ultimum diem mēnsis.
Annus est in duodecim mēnsēs dīvīsus. Quōrum prīmus est Ianuārius, utlimus December. Septembrī sunt diēs trīgintā; Aprīlī, Iūniō, Novembrī totidem. Reliquīs omnibus praeter Februārium sunt diēs trīgintā ūnus. huic mēnsī sōlī sunt diēs duodētrīgintā.
Omnibus ita complētīs mēnsibus, vērus annus exāctus nōn est. Quārta ferē pars diēī reliqua est. Semel igitur quattuor annōrum spatiō ūnus addendus est diēs. Is diēs mēnsī brevissimō additur Februāriō. Hoc quadriennium paulō longius facit. Is igitur diēs omittendus interdum est. Quod accidit ter annōrum quadringentum spatiō. Tempus annī mēnsī et diē nōtātur, ut diē septimō mēnsis Mārtī [March 7] aut diē vīcēssimō septimō mēnsis Maī.
Spatium centum annōrum saeculum dīcitur. Tempus saeculī annō indicāmus, ut annō nōnāgēssimō octāvō [98]. Omnēs ferē gentēs tempus hodiē indicant numerō annī post Chrīstum nātum aut ante Chrīstum nātum. Ita dīcimus Annō Dominī mīllessimō quandringentēssimō nōnāgēssimō secundō Columbum Americam invēnisse et annō quadrāgēssimō quārtō ante Chrīstum caesarem interfectum.
Omnēs ferē gentēs tempus hodiē mētiuntur atque indicant, ita utī suprā dēmōnstrāvimus. Rōmānī quidem tempus mēnsī sunt eīsdem ferē modīs quibus nōs ūtimur. Addenda sunt autem bīduum, trīduum, quadrīduum. Nam prō duōbus diēbus illī bīduum dīxēre. Ad hōs quōs suprā dīximus modōs accēdēbant biennium, triennium, quadriennium, et cētera. Spatium annōrum duōrum biennium dīxērunt.
Sed longē aliā ratiōne hōrās diēī et diēs mēnsis nōtāvēre ac numerāvēre. Annī autem apud Rōmānōs cōnsulibus nōtātī sunt. Temporibus enim reī pūblicae Rōmānae Chrīstus nōndum nātus est. Et trecentīs post annīs imperātōribus prīncipibusque populī Rōmānī ille vix nōtus fuit. Quid plūra? hae rēs in longiōrem diem cōnferendae sunt.
45
LECTIO VI EXERC. OTIUM ET CORPUS
Iunge:
A B
• currūs• lītus
Mihi placet • • Aestās• pira• aqua• lūdere
Mihi placent • • templa• natāre• theātrum
Complē textum:
Magnam difficultātem habēmus. In familiā meā duōs hominēs sumus neque eōsdem
gustūs habēmus. Verbī grātiā: Sāturnī diēbus (mihi, placēre) ..........................................
surgere citō et meō marītō (placēre) .......................................... in lectō iacēre usque ad
hesternum diem. (mē, dēlectāre) .......................................... in lītus māne īre et eum
(dēlectāre) .......................................... hōrae soleātiōrēs, inter hōram duodecimam et tertiam.
In cibīs eōsdem gustūs nōn habēmus. Nōn (nōbīs, placēre) .......................................... eaedem
rēs. Iūlium, meum marītum, (eum, dēlectāre) .......................................... cibī fortēs, mihi
autem (placēre) ………………… acetāria et holera, praesertim aestāte. Quam difficultās!
Complē sententiās:
1. (Meus frāter, accidere) .......................................... aliquid, crēdō eum aliquam difficultātem
habēre.
2. (Māter tua et ego, placēre) .......................................... exīre Sāturnī diēbus nocte.
6.1.
6.2.
6.3.
46
LECTIO VI EXERC. OTIUM ET CORPUS
3. (Discipulī, dēlectāre) .......................................... lūdere in scholīs.
4. (Tū, dolēre) .......................................... caput saepe?
5. (Vōs, dolēre) .......................................... crūra post labōrem?
Corrige errōrēs:
1. Mē dēlectant ambulāre in lītore cum nēmō est.
..............................................................................................................................
2. Mātrī meae et sorōrī meae nōbīs placent cibī.
..............................................................................................................................
3. Discipulī tuī placent lūdī?
..............................................................................................................................
4. Nisi tibi placent aqua, potes pōscere vīnum.
..............................................................................................................................
5. Theātrum eīs nōn placent, eīs magis placent amphitheātrum.
..............................................................................................................................
Scrībe sententiās:
1. Iūliō et Cornēliō placet lūdere.
2. .........................................................................................................................
3. .........................................................................................................................
4. .........................................................................................................................
5. .........................................................................................................................
6.4.
6.5.
47
LECTIO VI EXERC. OTIUM ET CORPUSNŌMINA GUSTŪS
Iūlius et Cornēlius ➡ lūdereTū et ego ➡ dormīreTū et amīcī tuī ➡ equō īreMagister eius ➡ saltāreTū ➡ ambulāre?
Complē:
(
1. Ad medicum eō cum... ____________________________________________
2. Sī currō... ____________________________________________
3. Calidus sum sī... ____________________________________________
4. Medicīnam sūmō sī... ____________________________________________
5. Sī gurgitem irritātam habeō... ____________________________________________
Iunge:
A B
• digitus• pedēs
Mihi dolet • • aurēs• tergum• caput• crūra
Mihi dolent • • oculus• manūs• venter
tussim habeō • fessus sum • aegrōtō • febrim habeō • mihi dolet caput
6.6.
6.7.
48
LECTIO VI EXERC. OTIUM ET CORPUSComplē:
venter tergum manuspēs crūs umerusbracchium genū oculīauris medium corpus nāsusōs tālus digitīcubitus collum coxapectus cūlus umbilīcusfrōns lingua dentēs
Complē:
(
Habēre: ________________________________________________________________________
Dolēre: _________________________________________________________________________
Esse: ___________________________________________________________________________
tussis • caput • tergum • febris • grippa • fessus • venter • nauseātus • bracchium • crūs • aegrōtus
6.8.
Caput Corpus Membra
6.9.
49
LECTIO VI EXERC. OTIUM ET CORPUSLege textum et complē:
Mihi nōmen est Iūlius, lēgibus studeō et ūndēvīgintī annōs habeō. Puerōs et puellās cōgnōscere volō quia amīcitiam quaerō. Mihi placet exīre, lūdōs gladiātōrēs spectāre et legere. Etiam amō fābulās amōris, sed mihi displicent fābulae bellicae. Mihi valde placet cēnāre extrā et īre in bonam caupōnam quia nimis mihi displicet coquere.
Vērum FalsumA. Iūliō valdē placet parāre cēnam amīcīs. B. Iūlius puellam quaerit.C. Amat fābulās amōris.D. Fābulās bellicās quam lūdōs gladiātōrēs māvult.
6.10.
50
LECTIO VII EX. CAELI S. ET TABERNAE
Complē fōrmā ‘pergere + īnfīnītīvus’:
1. Mūsicam amō et, ut anteā, (pergere, audīre) ……………… ……………… cotīdiē mūsicōs
quī mē valdē dēlectant.
2. Iūlia (pergere, dīcere) ……………… ……………… coqua optima orbis terrārum esse, et
ego crēdō vērum esse.
3. Tū (pergere, iter facere) ……………… ……………… Athēnās aestāte?
Ita, (pergere, īre) ……………… ……………… omnibus aestātibus, mēnse Augustō.
4. (pergere, pluere) ……………… ………………, quam malum, sīc tōtum diem.
5. (tū, pergere, labōrāre) ……………… ……………… in eādem officīnā?
Invenī vocābulum:
1. ……………… Caelum sine nūbibus.
2. ……………… Prīmus mēnsis annī.
3. ……………… Contrārium vocābulī ‘calor’.
4. ……………… Expergiscor ………………
5. ……………… Contrārium vocābulī ‘hiems’.
6. ……………… 3ª Pers. sing. Praes. verbī ‘ningere’.
7. ……………… Cadere aqua dē caelō.
8. ……………… Cum fulgura et tonitrūs sunt.
9. ……………… Simile vocābulī ‘ventus’.
7.1.
7.2.
51
LECTIO VII EX. CAELI S. ET TABERNAELege:
- Salvē!- Adestne Mārcus, quaesō? Quīntus sum, Rōmā.- Salvē, Quīnte, ego sum, quōmodo valēs?- Bene, hāc septimānā Pompēiam eō et quālis caelī status illīc sit scīre volō.- Nam nunc ingēns aestus est, 30 gradūs sunt, et hīc calor valdē ūmidus est.- Hīc Rōmae 40 gradūs sunt, sed calor magis siccus est et magnus ventus flat. Merīdiē
domō exīre nōn possumus, et tantum in aquā esse possumus.- Nam sī venīs, in lītus īre potes quia āēr est et temperiēs grātior est quam in mediā urbe.- Optimē! In lītus tōtum annum īre potestis?- Bene, hieme satis frīgidum est, sed prope numquam ningit. Autumnō tamen et vēre per
lītus ambulāre potes quia caelī status suavis est. Aliquandō in hīs annī temporibus pluit et frīgidum est.
- Rōmae hieme ingēns frīgidum est et aestāte ingēns aestus est. Magna mūtātiō est inter annī tempora.
- Optimum tibi Tūsculī!- Grātiās tibi agō et in posterum.
Respondē:
1. Unde est Quīntus? ………………………………………………………………………………
2. Ubi magis calōris est nunc, Rōmae an Pompēiae? ……………………………………………
3. Quālis est caelī status Pompēiae vēre et autumnō? …………………………………………
4. Quālis est caelī status Rōmae hieme? …………………………………………………………
Vērum an falsum:
A. Nunc Pompēiae pluit.B. Nunc Rōmae ingēns aestus est.C. Pompēiae, hieme valdē ningit.D. Calor est magis siccus Rōmae et magis ūmidus Pompēiae.
7.3.
7.4.
7.5.
52
LECTIO VII EX. CAELI S. ET TABERNAEPōne adiectīva in adverbiō rēctō hīc, istīc, illīc :Exemplum: hī ➡ hīc
Hī, istī, hae, illae, iste, ille, hic, illī, illud, istud, ista, haec.
Hīc: ……………………………………………………………………………………………………
Istīc: …………………………………………………………………………………………………
Illīc: …………………………………………………………………………………………………
Scrībe adiectīvum rēctum:Exemplum: (Hīc) hae tunicae.
(Hīc) ……………… liber. (Istīc) ……………… māla.
(Hīc) ……………… ōva. (Istīc) ……………… piscis.
(Hīc) ……………… taberna. (Istīc) ……………… carō.
(Istīc) ……………… discipulī. (Illīc) ……………… pāstor.
(Illīc) ……………… avis. (Illīc) ……………… cōnsulēs.
(Illīc) ……………… arborēs.
Complē sententiās vocābulīs nēmō, nihil, aliquis, aliquid:
- Vīsne edere ………………?
- Nōn, grātiās tibi agō, ……………… volō.
- Estne ……………… domī?
- Nōn, ……………… est, et rārum est quia Iūlius iam prīdem vocāvit hīnc.
7.6.
7.7.
7.8.
53
LECTIO VII EX. CAELI S. ET TABERNAE
- Est ……………… quod mihi sollicitat.
- Quid dīcis?
- ………………, ………………, magnā voce cogitō.
- Scitne ……………… coniugāre verba?
- Nōn, adhūc ………………. Eī serius studebimus.
Complē sententiās vocābulīs ūllus, ūlla, ūllum, aliquis, aliquid:
1. ……………… librōs habeō quī valdē tibi placēbunt.
2. ……………… tibi necesse est?
3. ……………… puellae lūdī hodiē obsōnātum exībunt.
4. ……………… exercitium imcomplētum restāvit.
5. Iūlia ……………… bonum dē itinere nostrō cogitat.
6. ……………… ex vōbīs mē sollicitant.
7. ……………… lectūcae lavārī dēbent.
8. ……………… pecūniae habeō, sed nōn multum.
9. ……………… māla mala sunt, edī nōn possunt.
10. ……………… annō in Graeciam iter faciam.
7.9.
54
LECTIO VII EX. CAELI S. ET TABERNAEScrībe prōnōmina is, ea, id.Exemplum: sella ➡ eam emō.
pānis ➡ ……………… edō. librī ➡ ……………… legō.
poma ➡ ……………… lavō. mūsica ➡ ……………… audiō.
piscis ➡ ……………… purgō. currus ➡ ……………… gubernō.
ōva ➡ ……………… coquō. ignis ➡ ……………… incendō.
māla ➡ ……………… secō. arborēs ➡ ……………… rigō.
Complē:
1. Ubi clavēs habēs? 5. Vidēsne vicīnōs tuōs ex fenestrā?
……………….. domī habeō. Ita, ……………….. videō et cum eīs
2. Mē amās? colloquor.
Ita, rēvērā, ……………… valdē amō. 6. Quid dīcit homō?
3. Emisne hodiē poma? Nēsciō, ……………….. nōn audiō.
Ita, ……………….. emō cum ex officīnā veniam. 7. Vocābula cotīdiē discis?
4. Nōs domum currū portās, quaesō? Nōn, cotīdiē ……………….. nōn
Ita, ……………….. iam portō. discō, ōtium nōn habeō.
7.10.
7.11.
55
LECTIO VII EX. CAELI S. ET TABERNAEComplē:
1. Rigāsne arborēs? Ita, ……………….. rigō.
2. Gubernāsne currum tuum? Nōn, hodiē ……………….. nōn gubernō.
3. Incendimusne paulum ignis? Nōn, ……………….. nōn incendimus, periculōsum est.
4. Coquimusne cibum? Ita, nunc ……………….. coquō.
5. Audīsne mūsicam vicīnōrum? Nōn, ……………….. nōn audiō.
6. Dētergēsne domum cotīdiē? Ita, profectō ……………….. purgō.
7. Claudisne fenestram, quaesō? Ita, statim ……………….. claudō.
8. Maculāsne multum culīnam cum coquis? Nōn, ……………….. nōn valdē maculō.
9. Scrībis epistulās calamō? Ita, semper ……………….. calamō scrībō.
10. Nārrāsne mihi fābulam? Nōn, ……………….. tibi nōn nārrō.
Scrībe sententiās gerundiō:Exemplum: Sella est. Sella ad sedendum est.
1. Telephōnum. ………………………………………………………………………………………
2. Calamus. …………………………………………………………………………………………
3. Pecūnia. ……………………………………………………………………………………………
4. Cochlear. …………………………………………………………………………………………
7.12.
7.13.
56
LECTIO VII EX. CAELI S. ET TABERNAE
5. Fuscinula. ………………………………………………………………………………………….
6. Culter. ……………………………………………………………………………………………
7. Lectus. ……………………………………………………………………………………………
8. Hōrologium. ………………………………………………………………………………………
9. Liber. ……………………………………………………………………………………………….
Iunge:
1. Sexāgintā mīlia trecenta quīnquāgintā et septem. 405342. Ducenta trīgintā et quattuor mīlia quadringenta octōgintā et novem. 45343. Quīnque mīlia nōngenta quadrāgintā et ūnum. 13224. Tredecim mīlia vīgintī et duo. 130225. Sescenta tria mīlia quīngenta septuāgintā et quīnque. 2344896. Mīlle trecenta vīgintī et duo. 1234487. Quadrāgintā mīlia quīngenta trīginta et quattuor. 59418. Quīnquāginta et novem mīlia quadringenta et ūndecim. 594119. Quattuor mīlia quīngenta trīgintā et quattuor. 60357510. Centum vīgintī et tria mīlia quadringenta et quadrāgintā et octō. 60357
Lege:
Venditor: Salvēte! Vultisne aliquid?Fēminae: Aliquam rem ut dōnum volumus.Venditor: Virō an fēminae?Fēminae: Fēminae vīgintī annōrum.Venditor: Dē aliquō cogitāvērunt? Aliquid ad vestiendum? Palla ut haec, exemplī grātiā?Fēminae: Nōn, habētis aliquid ad domum ōrnandum?Venditor: Nōn, nihil. Hīc dōna habēmus, rēs ad domum ōrnandum illīc.Fēminae: Māximās grātiās tibi agimus, in posterum.
Fēminae: Salvē! Velimus aliquid ad amīcam, ūllam amphoram ad dōnandum.Venditor: Hīc amphoram Graecam saeculī praeteritī habēmus.Fēminae: Sed, sed… est satis magnī pretiī.Venditor: Sī pretium est difficultās…Fēminae: Nōn, nōn, nihil refert, valē!
7.14.
7.15.
57
LECTIO VII EX. CAELI S. ET TABERNAERespondē:
1. Quid emunt?
________________________________________________________________________________
2. Ubi sunt rēs ad domum ōrnandum?
________________________________________________________________________________
3. Cūr nōn emunt amphoram?
________________________________________________________________________________
58
LECTIO VIII EX. CONSILIA ET PROPOSITA
Lege textum et scrībe verba quae futūrum tempus exprimunt:
Optimē, hodiē Veneris dies est! Haec septimāna exiēns magnifica futūra est. Prīmum, hāc nocte cēnātūrī sumus in illam caupōnam tam pulchram iuxtā lītus. Quīnque aut sex itūrī sumus, nesciō an Petrus venīre potest. Post cēnam, in tabernam īre putāmus, paulisper, nōn tōtam noctem, scilicet. Sāturnī diē ē lectō mātūrē nōbīs surgendum est, itūrī sumus ad montem. Ambulāre et nātūrā valdē oblectāri putāmus. Vestīmenta commoda et calceī idōneī ad campum nōbīs ferendī sunt. Sōlis diē usque ad decimam hōram dormīre putō, plūs minusve, librum legere et vesperī in theātrum īre volō. Septimāna magnifica.
Exemplum: futūra est
______________________ ______________________ _____________________
______________________ ______________________ _____________________
______________________ ______________________ _____________________
______________________ ______________________ _____________________
Scrībe sententiās:
1. -tūrus + est
________________________________________________________________________________
2. Putāre + īnfīnītīvus
________________________________________________________________________________
3. -ndum + est
________________________________________________________________________________
4. Necesse + est
________________________________________________________________________________
5. Dēbēre + īnfīnītīvus
________________________________________________________________________________
8.1.
8.2.
59
LECTIO VIII EX. CONSILIA ET PROPOSITAComplē:
1. Meī dominī (aperīre) ________________________ novam vīllam in Hispāniā.
2. Horatia nōn (putāre) ________________________ venīre in Hispāniam, ingēns frīgidum
est.
3. Quandō (velle, tū) ________________________ edere mēcum proximā septimānā?
4. Nōn (putāre, ego) ________________________ exīre hāc nocte, valdē fessus sum.
5. Hominēs (dēbēre) ________________________ relinquere vitia.
6. Quid (putāre, vōs) ________________________ facere hāc aestāte?
7. Proximō annō (facere, ego) ________________________ iter somnōrum meōrum, in
Syriam eō.
8. (Posse, tū) ________________________ venīre paulisper, quaesō?
9. Quid (putāre, tū) ________________________ facere in hāc rē?
10. Aemiliō (labōrāre) ________________________ proximā septimānā, nōn (posse)
________________________ venīre nōbīscum.
Horatia et Cornēlius:
Horatia: (īre, nōs) ________________________ in theātrum hōc vesperī cum līberīs?
Cornēlius: Uy, ego nōn (putāre) ________________________ domō movēre, fessissimus
sum.
Horatia: Dēbēmus emere crās Sāturnī die.
8.3.
8.4.
60
LECTIO VIII EX. CONSILIA ET PROPOSITA
Cornēlius: Crās? (Nōbīs, emere) ________________________ crās? Fierī nōn potest, crās
(īre, ego) ________________________ cum Iūliō, collegā meō in forum, (nōbīs, revīsere)
________________________ chartae.
Horatia: Cornēlī, quid (putāre, tū) ________________________ agere Sōlis diē? (mālle, ego)
________________________ interrogāre prius quia mea cōnsilia et prōposita tibi nōn
placent.
Cornēlius: Ignōsce, Horatia, vērum est mē Sāturnī diē occupātum esse. Ecce, Sōlis diē, sī
vīs, (posse, nōs) ________________________ īre in theātrum aut sī māvīs (posse, nōs)
________________________ īre in forum et in Basilicam intrāmus.
Horatia: Bene; Sōlis diē īmus in …
Elige respōnsum rēctum:
1. Iter- Ecce, nāvis septimā hōrā post merīdiem exit, Sōlis diē.- Quotā hōrā necesse est adesse in portū?
a) In portū futūrus est sextā hōrā post merīdiem.b) In portū putat adesse sextā hōrā post merīdiem.c) In portū dēbet adesse sextā hōrā post merīdiem.
2. Probatiō- Horatī, postrēma fābula Plautī in theātrō est.- Nōn possum, Sexte. Probatiō est proximā septimānā.- Age!- Nōn, nōn et nōn,
a) Mihi studendum est tōtam septimānam.b) putō studēre tōtam septimānam.c) necesse est studēre tōtam septimānam.
8.5.
61
LECTIO VIII EX. CONSILIA ET PROPOSITA3. Cōnsilia ad aestātem.- Hāc aestāte…- Quid est hāc aestāte?- Hāc aestāte somnum vītae meae implētūrus sum.- Ita?- Hāc aestāte,
a) Mihi nāvigandum est per Mediterrāneum.b) dēbeō nāvigāre per Mediterrāneum.c) putō nāvigāre per Mediterrāneum.
4. Avia Cornēlia cum nepōte suō Mārcō colloquitur.- Mārce, quōmodo tibi est lūdus?- Fū!, nōn bene, avia. Magister multa pēnsa nōbīs imperat et, cēterum, ingrātissima est.- Bene, bene, Mārce, quam immodicus es.- Nōn, avia, rēvērā, gravissima est.- Mārce, id quod est, …
a) Necesse est plūs studēre.b) dēbēs plūs studēre.c) putās plūs studēre.
5. Crās Iūlia annōs agit.- Syra, Quid emimus Iūliae?- Nesciō.- Eī emimus ultimum librum Cicerōnis?- Iam est in tabernā librāriā?- Nesciō,
a) itūrus sum illīc.b) mihi eundum est illīc.c) dēbeō īre illīc.
62
LECTIO VIII EX. CONSILIA ET PROPOSITAQuid factūrus est Dāvus?
Dāvus, Veneris diē māne …_______________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
Respondē:
1. Potestne Sōlis diē nocte cēnāre cum parentibus suīs?
Nōn, quia…_____________________________________________________________________
2. Potestne īre Sāturnī diē ūndecimā hōrā obsōnātum?
________________________________________________________________________________
3. Potestne īre Sōlis diē vesperī in theātrum?
________________________________________________________________________________
8.6.
8.7.
Veneris diēs Sāturnī diēs Sōlis diēs
8:30 Labōrāre 10:30 Adiuvāre Iūliam 10:00 In Forum cum līberīs
14:30 Prandium 15:00 Prandium domī Syrae 13:45 Prandium in tabernā
17:00 Corpus exercēre 18:00 Ambulātiō cum amīcīs 16:15 Festum
00:00 Theātrum 21:30 Quiescere
63
LECTIO VIII EX. CONSILIA ET PROPOSITA
4. Potestne vīsitāre oppidum Veneris diē māne?
________________________________________________________________________________
5. Potestne edere domī Quīntī Sāturnī diē?
________________________________________________________________________________
Scrībe sententiās contrāriās:
1. Dēbēmus multum studēre.
2. Dēbēmus pervenīre citō in lūdum.
3. Dēbēmus semper pēnsa facere.
4. Dēbēmus vigilāre.
5. Dēbēmus adiuvāre aliōs condicipulōs.
1. Dēbēmus paulum studēre.
2. ___________________________________
3. ___________________________________
4. ___________________________________
5. ___________________________________
8.8.
64
LECTIO VIII EX. CONSILIA ET PROPOSITALege:
Cāre Cornēlī:
Ad tē ex domō novā meā Pompēiae scrībō. Iam scīs mē hīc adesse quia linguam Latīnam perfectūra sum et per proximās septimānās dūriter labōrāre putō. Profectō etiam oppidō fructūrus sum, quī mīrificus est. Prīmum omnium, crās theātrum vīsere putō et per forum dēambulāre putō, cēterum, cum amīcīs exitūra sum et in tabernam quae iuxtā amphitheātrum est itūrī sumus. Iam sciō tē putāre mihi studendum esse…Ita, sānē, multum grammaticae discere dēbeō sed eam quoque exercēre dēbeō, nōn crēdis?Bene, in posterum.Ōsculum,tua sorōrula quae tē dīligit,Cornēlia
Salvē, Cornēlia:
Valdē gaudeō quia Pompēiae es et multōs ūsūs victūra es, sed illīc es quia tibi probātiō māximī momentī superanda est et in eō tōta esse dēbēs. Sī omnibus noctibus exīs fessissima futūra es et in scholīs adesse dēbēs.Nisi studēs, epistula tua ad patrem mihi mōnstranda est.
Frāter tuus māior nātū,Cornēlius
Respondē interrogāta:
1. Quae prōposita Cornēlia crās habet?
________________________________________________________________________________
2. Cūr Pompēiae studet?
________________________________________________________________________________
3. Quid Cornēlius factūrus est nisi soror eius nōn studet?
________________________________________________________________________________
4. Quid Cornēlia factūra est postquam epistulae fīnem facit?
________________________________________________________________________________
8.10.
8.9.
65
LECTIO VIII EX. CONSILIA ET PROPOSITAVērum an falsum:
1. Cornēlia est soror minor nātū Cornēliī.
2. Cornēlius sorōrem suam monet.
3. Cornēlia et Cornēlius exitūrī sunt.
4. Cornēlius probātiōnem ā Cornēliā nōn superātūram esse putat nisi in scholās it.
Iunge adiectīvum cum adiectīvō contrāriō:
promptus ➡ impromptus
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
________________________
8.11.
8.12.
iūcundus • indulgēns • industrius • laetus • logicus • violentus • grātus • malus • loquax • promptus
tacitus • inviolentus • impromptus • taediōsus • ingrātus • piger • illogicus • bonus • intolerāns • tristis
66
LECTIO VIII EX. CONSILIA ET PROPOSITAConiugā verbum ‘placēre’ et ‘vidērī’:
Mihi ________________________ Nōbīs ________________________
_____________________________ ____________________________
_____________________________ ____________________________
8.13.
67
LECTIO IX EXERC. QUID HERI EGIMUS?
Exstrue participium hōrum verbōrum:Exemplum: cantāre ➡ cantātus
• saltāre ➡ ____________ • spectāre ➡ ____________ • loquī ➡ ____________
• cēnāre ➡ ____________ • scrībere ➡ ____________ • audīre ➡ ____________
• bibere ➡ ____________ • legere ➡ ____________ • scīre ➡ ____________
• amāre ➡ ____________ • edere ➡ ____________ • crēdere ➡ ____________
• vīvere ➡ ____________ • īre ➡ ____________ • proficiscī ➡ ____________
• exīre ➡ ____________ • gubernāre ➡ ____________ • venīre ➡ ____________
Iunge verbum cum participiō:
Rumpere • • solūtusVidēre • • ruptusDīcere • • factusFacere • • opertusPōnere • • vīsusAperīre • • reditusRedīre • • positusInvenīre • • mortusScrībere • • inventusMorī • • apertusSolvere • • dictusOperīre • • scrīptus
Complē Praeteritō Perfectō:
1. Hāc septimānā māter mea (coquere, ea) ________________________ cotīdiē.
2. Māne magister in lūdum nōn (venīre, is) ________________________.
3. Hodiē cum amīcīs (edere, nōs) ________________________.
4. Vērum eī dīcere nōn (posse, ego) ________________________.
9.1.
9.2.
9.3.
68
LECTIO IX EXERC. QUID HERI EGIMUS?
5. Iam (scrībere, tū) ________________________ textum?
6. Aemilius et tū bonam fortūnam nōn (habēre, vōs) ________________________.
7. Postrēmum librum Platōnis (legere, ego) ________________________, optimus est.
8. (vidēre, tū) ________________________ Cornēlium?
9. Hōc annō māximē (labōrāre, iī) ________________________.
10. Multum nōn (loquī, nōs) ________________________.
Complē Preateritō Perfectō:
1. Semper hōrā nōnā cēnō sed hāc nocte ________________________ hōrā decimā.
2. Cotīdiē cum Iūliō edō sed hodiē ________________________ solus.
3. Numquam serō surgō sed hodiē ________________________ hōrā ūndecimā.
4. Cornēlius in theātrum Sōlis diēbus it sed hōc Sōlis diē in amphitheātrum
________________________.
5. Nōs semper corpus exercēmus sed hāc māne corpus nōn ________________________.
6. Iī ocius mūsicam audiunt sed hōc vesperī serō mūsicam ________________________.
7. Horatia cotīdiē domum redit circum hōram sextam sed hāc septimānā circum hōram
decimam ________________________.
8. Cōnsuētē mēnse Iānuāriō frīgidum est sed hōc annō aestus ________________________.
9. Tū frequenter sententiās optimās scrībis sed hōc mēnse sententiās pessimās
________________________.
10. Vōs semper vērum dīcitis sed nūper mendācium ________________________.
9.4.
69
LECTIO IX EXERC. QUID HERI EGIMUS?Exstrue interrogāta fōrmā rēctā:
Scrībere / tū epistulam amīcō tuō Scrīpsistī tū epistulam amīcō tuō?
1. Loquī / Iūlia cum eō ____________________________________________
2. Vidēre / tū exercitūs ducem ____________________________________________
3. Esse / vōs in forō ____________________________________________
4. Aperīre / is iānuam ____________________________________________
5. Scrībere / iī epistulam ____________________________________________
6. Īre / tū in theātrum ____________________________________________
7. Dīcere / eae ūllam rem ____________________________________________
8. Explanāre / nūntius nūntium ____________________________________________
9. Pōnere / Iūlius baculum in mēnsā ____________________________________________
10. Legere / vōs acta diurna hodiē ____________________________________________
Lege textum:
EUROPA
Eurōpa bona et pulchra virgō Graeca fuit. Ea, dum cum aliīs puellīs in campō lūdit, currit, pilam iacit flōrēsque carpendō dēlectātur, subitō magnum et album taurum vīdit. Eum cum prīmum cōnspexērunt, amīcae eius perterritae fūgērunt et clāmāvērunt.
Taurus autem nōn saevus esse vidēbātur: itaque Eurōpa, quae minimē metuēbat et taurum proprius videndī cupida erat, ad eum accessit et manū suā tetigit. Taurus mūgīvit; Eurōpa vērō herbās ex campō carptās taurō dedit, quī eās edendō laetābātur.
Deinde Eurōpa, audācior facta, lātum taurī tergum spectābat atque manū suā tangēbat. Tandem in eius tergum ascendit et cōnsēdit et “Ō amīcae, venīte, et mē spectāte!” inquit, ”vidēte mē in taurī tergō sessam!”
9.5.
9.6.
70
LECTIO IX EXERC. QUID HERI EGIMUS?Statim autem taurus, quī humī iacēbat, surgit et ad maris ōram currere coepit.
Eurōpa clāmāvit perterrita; amīcae eius flēbant et lacrimābant, in lītus ad adiuvandum cucurrērunt, neque vērō Eurōpam, quae taurō vehēbātur, cōnsequī potuērunt: taurus enim, campō relictō, Ōceanum petīvit atque in magnōs maris fluctūs intrābat et natābat.
Postquam vērō in altum pervēnērunt, ”Nōn taurus” inquit, ”sed Iuppiter, deōrum hominumque pater sum. Nōlī autem timēre: nōn enim malus sum, neque tibi nocēre volō; nam nōn nocendī causā, sed amōre tuī captus tē rapere cōnstituī.”Eurōpa igitur, quae initiō valdē metuēbat, timōrem suum dēposuit, neque iam flēbat. Mox vērō ad novam terram pervēnērunt, ubi taurus, puellā dēpositā, ad dīvīnam suam fōrmam rediit. Post breve tempus Eurōpam uxōrem dūxit et eam terram, ad quam simul cum eā pervēnit, Eurōpam appellāvit.
Vērum an falsum:
Vērum Falsum
1. Amīcae Eurōpae taurum nōn timēbant. ☐ ☐
2. Eurōpa ad taurum accessit quia taurum prope vidēre volēbat. ☐ ☐
3. Taurus sine Eurōpā sed cum amīcīs eius currere coepit. ☐ ☐
4. Taurus Iuppiter erat. ☐ ☐
5. Taurus niger Eurōpam uxōrem dūxit. ☐ ☐
Invenī vocābulum contrārium:
• bona ________________________ • altus ________________________
• pulchra ________________________ • brevis ________________________
Scrībe vocābulum synōnimum:
• humī ________________________ • spectāre ________________________
• metuere ________________________ • nova ________________________
9.7.
9.8.
9.10.
71
LECTIO X EXERCITIA IMPERA?!
Scrībe imperātīvōs quōs in textū inveniās:
Aemilia: Nesciō quid faciam contrā īnsomniumDēlia: Nōn bene dormīs?Aemilia: Pessimē. Abhinc annum pessimē dormiō.Dēlia: Nam ecce, aliquot cōnsilia tibi datūra sum. Mātūrē cēnā, inter hōram octāvam et nōnam nocte. Ambulā postquam cēnās. Cum domum redeās, balneum aquae calidae et salum minerālium sūme. Paulum lege, nōn multum temporis. Īnfusiōnem relaxantem sūme antequam dormītum īs. Difficultātēs extrā cubiculum relinque. In lectō, dē rēbus secundīs cogitā, numquam dē rēbus adversīs. Lūcem exstingue et apertō pectore spīrā.Aemilia: Certa es?Dēlia: Profectō, iam mihi nārrābis
________________________ ________________________
________________________ ________________________
________________________ ________________________
________________________ ________________________
________________________
Scrībe nunc īnfīnītīvum imperātīvōrum:Exemplum: cēnā ➡ cēnāre
________________________ ________________________
________________________ ________________________
________________________ ________________________
________________________ ________________________
10.1.
10.2.
72
LECTIO X EXERCITIA IMPERA?!Complē tabulam:
Iunge verbum imperātīvum cum verbō īnfīnītīvō:
Pōne/pōnite ● ● exīreĪ/īte ● ● habēreHabē/habēte ● ● pōnereAudī/audīte ● ● dīcereExī/exīte ● ● īreDīc/dīcite ● ● audīre
Scrībe imperātīvum:
TŪ VŌS● Exīre ________________________ ________________________
● Habēre ________________________ ________________________
● Pōnere ________________________ ________________________
● Dīcere ________________________ ________________________
● Īre ________________________ ________________________
● Audīre ________________________ ________________________
Complē sententiās imperātīvō:
1. Mārce, (aperīre, tū) ____________ fenestram quia ingēns aestus est.
2. (Cōnsīdere, tū) ____________ quia tēcum loquī volō.
3. (Audīre, vōs) ____________ strepitum tam rārum.
10.3.
TŪ ede scrībe interrogā audī
VŌS labōrāte currite ascendite cantāte legite vidēte īte
10.4.
10.5.
10.6.
73
LECTIO X EXERCITIA IMPERA?!
4. (Quiēscere, tū) ____________ et crās melius eris.
5. (Sūmere, vōs) ____________ vestimenta quia abīmus.
6. Hīc ignem facere nōn licet, (exstinguere, vōs) ____________ ignem.
7. (Spectāre, tū) ____________ quam pulchrum.
8. (Sūmere, tū) ____________ paulum cibī.
9. (legere, vōs) ____________ hunc librum sī potestis, optimus est.
10. (Dīcere, vōs) ____________ vēritātem, optimum est.
Scrībe imperātīvum cum prōnōmine is, ea, id:
Exemplum: Sūme baculum ➡ Id sūme
●Aperī iānuam ➡ ________________________
●Claude fenestram ➡ ________________________
●Pōne mēnsam ➡ ________________________
● Fac pēnsa ➡ ________________________
●Lege librum ➡ ________________________
●Trānsī viam ➡ ________________________
●Bibe aquam ➡ ________________________
● Interrogā dē viā ➡ ________________________
● Spectā aedificia ➡ ________________________
10.7.
74
LECTIO X EXERCITIA IMPERA?!Respondē interrogāta:
Exemplum: Licet mihi fenestram aperīre? ➡ Ita, eam aperī.
1. Licet mihi viam trānsīre? _______________________________________________________
2. Licet mihi mūsicam audīre? _____________________________________________________
3. Licet mihi cum puerīs loquī? ____________________________________________________
4. Licet mihi fābulam explānāre? ___________________________________________________
5. Legō librum? _________________________________________________________________
6. Licet mihi carmen canere? ______________________________________________________
7. Licet mihi legere librum? _______________________________________________________
8. Faciō pēnsa? __________________________________________________________________
Invenī vocābula:
10.8.
10.9.
75
LECTIO X EXERCITIA IMPERA?!1. Intrāmus et exīmus per eam: ____________________________________________________
2. Id quod dīcimus cum aliquid pōscimus: __________________________________________
3. Id quod facimus cum aliquid nescīmus (plūrāliter): ________________________________
4. Ad nōs vestiendum est: _________________________________________________________
5. Ubi fābulās spectāmus: _________________________________________________________
6. Ad dormiendum est: ___________________________________________________________
7. Exercitia quae magister nōbīs dat: _______________________________________________
8. Eam scrībimus ad aliquem quī procul est: _________________________________________
9. Eum edimus in caupōnā: _______________________________________________________
10. Ad vocābula inveniendum est: _________________________________________________
Scrībe sententiās vocābulīs anteriōribus:
1. ______________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________
3. ______________________________________________________________________________
4. ______________________________________________________________________________
5. ______________________________________________________________________________
6. ______________________________________________________________________________
7. ______________________________________________________________________________
8. ______________________________________________________________________________
9. ______________________________________________________________________________
10. _____________________________________________________________________________
10.10.
76
SEQUERE MEMETHODUS LINGUAE LATINAE
IN SEX GRADIBUS
A1
A2
Vestibulum
Limen
B1
B2
Ianua
Atrium
C1
C2
Odeum
Adytum
VESTIBULUM