Post on 27-Oct-2019
95
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
• Elektrik tesisat projelerinde her bir alan için ayrı ayrı odanın kullanım şekline, alanına,
geometrisine ve gerekli aydınlık düzeyine uygun şekilde Aydınlatma Hesabı yapılır.
• Hesaplamadan çıkan sonuca göre istenilen armatürden kaç tane kullanılacağı, gücünün ne
olacağı ve oda içinde nasıl yerleştirileceği belirlenmiş olur.
• Elde edilen bütün sonuçlar ile “Aydınlatma Hesabı Cetveli” oluşturulur ve bu hesaplamalardan
bir tanesi örnek olarak projede verilir.
• Aydınlatma tekniği, bir sistemde ekonomik ve kaliteli bir aydınlık sağlanması için gerekli hesap
yöntemlerini kapsamaktadır.
• Aydınlatılacak bölgenin ortalama aydınlık şiddeti, aydınlatma amacına uygun olarak ilgili
tablodan alınır ve diğer veriler yardımıyla en uygun armatür ve ampulün cins ve miktarı
hesaplanır.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
96
Aydınlatma Hesabında kullanılacak olan tablolar aşağıdaki gibidir.
• Yansıtma katsayıları
• Oda aydınlatma verimi tablosu
• En az aydınlık düzeyleri tablosu
• Lamba gücüne göre ışık akısı tablosu
• Askı (tij) boyu tablosu
• Kirlenme (bakım) faktörü tablosu
• Armatür tipleri
Önemli bazı maddelerin yansıma katsayıları
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
97
En az
aydınlatma
şiddetleri
tablosu
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
98
Oda aydınlatma verimi tablosu
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
99
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Kirlenme (bakım) faktörü (d)
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
100
Aydınlatma armatür tipleri
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
101
Aydınlatma Hesabı
Aydınlatma hesabı için aşağıdaki değerlerin belirlenmesi
gereklidir.
• Odanın eni (a): Mimari proje üzerinde yazılı olan değerdir.
• Odanın boyu (b): Mimari proje üzerinde yazılı olan
değerdir.
• Oda yüksekliği (H): Mimari projede belirtilir.
• Oda duvarlarının yansıtma katsayıları: Tavan, Duvar ve
Zemin renkleri Açık, Orta Koyu, Koyu vb. gibi.
• Armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe (h):
Hesaplama ile bulunur.
• Çalışma yüzeyi yüksekliği: 0,85m olarak alınır.
• Aydınlık düzeyi (E): Odanın kullanım amacına göre
tablodan belirlenir.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Tij Boyu
hHArmatür ile
çalışma yüzeyi
arası mesafe
Oda
yüksekliği
Çalışma
düzeyi
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
102
• Tij boyu: Tablodan odaya göre belirlenir. Aydınlatma
projelerinde 0,40mt olarak alınabilir.
• Kirlenme faktörü (d): Kirlenme durumu ve temizlik süresine
uygun olarak tablodan belirlenir.
• Aydınlatma türü: Odanın kullanım amacına göre belirlenir.
Direk, Yarı direk, Endirek, Yarı endirek, Serbest Dağıtılmış
aydınlatma.
• Kullanılacak olan armatürün ışık akısı (ΦL): Enerji verimi
dikkate alınarak kullanılan aydınlatma aygıtın gücüne göre
uygun tablodan belirlenir.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Tij Boyu
hHArmatür ile
çalışma yüzeyi
arası mesafe
Oda
yüksekliği
Çalışma
düzeyi
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
103
Bir aydınlatma hesabında genel olarak Yapılacak işlem sırası aşağıdaki gibidir.
Armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafeyi hesaplayınız.
𝒉 = 𝑯− (𝟎, 𝟖𝟓 − 𝑻𝒊𝒋 𝒃𝒐𝒚𝒖)
Oda indeksini hesaplayınız.
𝒌 =𝒂.𝒃
𝒂+𝒃 .𝒉
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Aydınlatma verimini odanın
yansıtma katsayılarına göre “Oda
Aydınlatma Verimi
Tablosundan” belirleyiniz.
Gerekli toplam ışık akısını
hesaplayınız.
𝜱𝑻 =𝟏,𝟐𝟓.𝑬.𝑨
𝝁𝑨𝑽(𝒍ü𝒎𝒆𝒏)
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
104
Toplam ışık akısını kullanılacak olan lambanın ışık akısına bölerek gerekli lamba sayısını
hesaplayınız.
𝒁 =𝝓𝑻
𝝓𝑳
Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyini hesaplayınız.
𝑬 =𝑵.𝒁.𝜱𝑳.𝝁𝑨𝑽
𝟏,𝟐𝟓.𝑺
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Odanın uzunluğu B
Odan
ın e
ni
A
2b b
2a
a
Aydınlatma armatürlerinin yerleşimi
Armatürlerin tavana nasıl yerleştirileceğini belirleyiniz.
Lambaların yerleşiminde, tek armatür odanın orta
noktasına yerleştirilirken birden fazla armatür
olması durumunda lambaların birbirine olan
uzaklığı lambaların duvar ile arasındaki uzunluğun
iki katıdır.
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
105
Örnek Uygulama (Aydınlatma Hesaplamaları)
Salonun Aydınlatma Hesabı
Oda yüksekliği H: 2,70m
Odanın eni a: 3,55m
Odanın boyu b: 5,15m
Tij boyu 0,40m
Aydınlık düzeyi E: 100lüks (Tablodan)
Armatür tipi N Tipi avize armatür (Armatürde 75W akkor flamanlı lamba kullanılacak)
75W akkor flamanlı lamba akısı ΦL: 960lümen (Tablodan)
Yansıtma katsayıları Tavan: 0,80 – Duvar: 0,50 – Zemin: 0,30
Odanın Alanı 𝑨 = 𝒂. 𝒃 = 𝟑, 𝟓𝟓. 𝟓, 𝟏𝟓 = 𝟏𝟖, 𝟐𝟖𝒎𝟐
Salon için armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe
𝒉𝑺𝑨𝑳𝑶𝑵 = 𝑯− 𝟎, 𝟖𝟓 − 𝑻𝒊𝒋 𝒃𝒐𝒚𝒖 = 𝟐, 𝟕𝟎 − 𝟎, 𝟖𝟓 + 𝟎, 𝟒𝟎𝒉𝑺𝑨𝑳𝑶𝑵 = 𝟏, 𝟒𝟓𝒎
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Örnek Aydınlatma Hesabı- Salon Aydınlatma Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
106
Salon oda indeksi 𝒌𝑺𝑨𝑳𝑶𝑵 =𝒂.𝒃
𝒂+𝒃 .𝒉=
𝟑,𝟓𝟓.𝟓,𝟏𝟓
𝟑,𝟓𝟓+𝟓,𝟏𝟓 .𝟏,𝟒𝟓
𝒌𝑺𝑨𝑳𝑶𝑵 = 𝟏, 𝟒𝟓
Aydınlatma verimi, odanın yansıtma katsayılarına göre “Oda Aydınlatma Verimi
Tablosundan” Tavan: 0,80 – Duvar: 0,50 – Zemin: 0,30 yansıtma katsayılarının oda indeksinden elde
edilen değerin kesişim noktasından oda aydınlatma verimi bulunur. Tabloda k=1,45 değeri
olmadığından 1,25 ile 1,50 değerleri arasından yaklaşık değer olarak alınır. 1,25 değerine karşılık 0,41
ve 1,50 değerine karşılık 0,45 olduğundan yaklaşık Salon için aydınlatma oda verimi;
𝝁𝑨𝑽 = 𝟎, 𝟒𝟒 olarak belirlenir.
Tavan 0.80 0.50 0.30
Duvar 0.50 0.30 0.50 0.30 0.10 0.30
Zemin 0.30 0.10 0.30 0.10 0.30 0.10 0.30 0.10 0.30 0.10
Oda
endeksi
𝒌 =𝒂.𝒃
𝒂+𝒃 .𝒉
ODA VERİMİ ()
0.60 0.24 0.23 0.18 0.18 0.20 0.19 0.15 0.15 0.12 0.15
0.80 0.31 0.29 0.24 0.23 0.25 0.24 0.20 0.19 0.16 0.17
1.00 0.36 0.33 0.29 0.28 0.29 0.28 0.24 0.23 0.20 0.20
1.25 0.41 0.38 0.34 0.32 0.33 0.31 0.28 0.27 0.24 0.24
1.50 0.45 0.41 0.38 0.36 0.36 0.34 0.32 0.30 0.27 0.26
2.00 0.51 0.46 0.45 0.41 0.41 0.38 0.37 0.35 0.31 0.30
2.50 0.56 0.49 0.50 0.45 0.45 0.41 0.41 0.38 0.35 0.34
3.00 0.59 0.52 0.54 0.48 0.47 0.43 0.43 0.40 0.38 0.36
4.00 0.63 0.55 0.58 0.51 0.50 0.46 0.47 0.44 0.41 0.39
5.00 0.66 0.57 0.62 0.54 0.53 0.48 0.50 0.46 0.44 0.40
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Örnek Aydınlatma Hesabı- Salon Aydınlatma Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
107
Salon için gerekli toplam ışık akısı 𝜱𝑻 =𝟏,𝟐𝟓.𝑬.𝑨
𝝁𝑨𝑽=
𝟏,𝟐𝟓.𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟖,𝟐𝟖
𝟎,𝟒𝟒
𝜱𝑻 = 𝟓𝟏𝟗𝟑𝒍ü𝒎𝒆𝒏
Gerekli lamba sayısı 𝒁 =𝝓𝑻
𝝓𝑳=
𝟓𝟏𝟗𝟑
𝟗𝟔𝟎= 𝟓, 𝟒𝟎𝟗
𝒁 ≅ 𝟔 𝒂𝒅𝒆𝒕 𝒍𝒂𝒎𝒃𝒂
Bulunan değere göre İki Adet N-3x75W’lik Avize kullanılmalıdır.
Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyi 𝑬𝒉𝒆𝒔𝒂𝒑. =𝑵.𝒁.𝜱𝑳.𝝁𝑨𝑽
𝟏,𝟐𝟓.𝑺=
𝟐.𝟑.𝟗𝟔𝟎.𝟎,𝟒𝟒
𝟏,𝟐𝟓.𝟏𝟖,𝟐𝟖
𝑬 = 𝟏𝟏𝟎, 𝟗𝟏𝟓𝒍ü𝒌𝒔
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Örnek Aydınlatma Hesabı- Salon Aydınlatma Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
108
Mutfak Aydınlatma Hesabı
Oda yüksekliği H: 2,70m
Odanın eni a: 3,55m
Odanın boyu b: 4,15m
Tij boyu 0,40m
Aydınlık düzeyi E: 100lüks (Tablodan)
Armatür tipi V Tipi armatür (Armatürde 32W simit flüoresan lamba kullanılacak)
32W simit flüoresan lamba akısı ΦL: 1400lümen (Tablodan)
Yansıtma katsayıları Tavan: 0,80 – Duvar: 0,50 – Zemin: 0,30
Odanın Alanı 𝑨 = 𝒂. 𝒃 = 𝟑, 𝟓𝟓. 𝟒, 𝟏𝟓 = 𝟏𝟒, 𝟕𝟑𝒎𝟐
Mutfak için armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe
𝒉𝑬.𝒀.𝑶 = 𝑯− 𝟎, 𝟖𝟓 − 𝑻𝒊𝒋 𝒃𝒐𝒚𝒖 = 𝟐, 𝟕𝟎 − 𝟎, 𝟖𝟓 + 𝟎, 𝟒𝟎𝒉𝑬.𝒀.𝑶. = 𝟏, 𝟒𝟓𝒎
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Örnek Aydınlatma Hesabı- Mutfak Aydınlatma Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
109
Mutfak oda indeksi 𝒌𝑴𝑼𝑻𝑭𝑨𝑲 =𝒂.𝒃
𝒂+𝒃 .𝒉=
𝟑,𝟓𝟓.𝟒,𝟏𝟓
𝟑,𝟓𝟓+𝟒,𝟏𝟓 .𝟏,𝟒𝟓
𝒌𝑴𝑼𝑻𝑭𝑨𝑲 = 𝟏, 𝟑𝟐Aydınlatma verimi, odanın yansıtma katsayılarına göre “Oda Aydınlatma Verimi
Tablosundan” Tavan: 0,80 – Duvar: 0,50 – Zemin: 0,30 yansıtma katsayılarının oda indeksinden elde
edilen değerin kesişim noktasından oda aydınlatma verimi bulunur. Tabloda k=1,32 değeri
olmadığından 1,25 ile 1,50 değerleri arasından yaklaşık değer olarak alınır. 1,25 değerine karşılık 0,41
ve 1,50 değerine karşılık 0,45 olduğundan yaklaşık Mutfak için aydınlatma oda verimi;
𝝁𝑨𝑽 = 𝟎, 𝟒𝟐 olarak belirlenir.
Tavan 0.80 0.50 0.30
Duvar 0.50 0.30 0.50 0.30 0.10 0.30
Zemin 0.30 0.10 0.30 0.10 0.30 0.10 0.30 0.10 0.30 0.10
Oda
endeksi
𝒌 =𝒂.𝒃
𝒂+𝒃 .𝒉
ODA VERİMİ ()
0.60 0.24 0.23 0.18 0.18 0.20 0.19 0.15 0.15 0.12 0.15
0.80 0.31 0.29 0.24 0.23 0.25 0.24 0.20 0.19 0.16 0.17
1.00 0.36 0.33 0.29 0.28 0.29 0.28 0.24 0.23 0.20 0.20
1.25 0.41 0.38 0.34 0.32 0.33 0.31 0.28 0.27 0.24 0.24
1.50 0.45 0.41 0.38 0.36 0.36 0.34 0.32 0.30 0.27 0.26
2.00 0.51 0.46 0.45 0.41 0.41 0.38 0.37 0.35 0.31 0.30
2.50 0.56 0.49 0.50 0.45 0.45 0.41 0.41 0.38 0.35 0.34
3.00 0.59 0.52 0.54 0.48 0.47 0.43 0.43 0.40 0.38 0.36
4.00 0.63 0.55 0.58 0.51 0.50 0.46 0.47 0.44 0.41 0.39
5.00 0.66 0.57 0.62 0.54 0.53 0.48 0.50 0.46 0.44 0.40
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Örnek Aydınlatma Hesabı- Mutfak Aydınlatma Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
110
Mutfak için gerekli toplam ışık akısı 𝜱𝑻 =𝟏,𝟐𝟓.𝑬.𝑨
𝝁𝑨𝑽=
𝟏,𝟐𝟓.𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟒,𝟕𝟑
𝟎,𝟒𝟐
𝜱𝑻 = 𝟒𝟑𝟖𝟑𝒍ü𝒎𝒆𝒏
Gerekli lamba sayısı 𝒁 =𝝓𝑻
𝝓𝑳=
𝟒𝟑𝟖𝟑
𝟗𝟔𝟎= 𝟑, 𝟏𝟑
𝒁 ≅ 𝟐 𝒂𝒅𝒆𝒕 𝒍𝒂𝒎𝒃𝒂
Bulunan değere göre İki Adet V-32W’lik simit flüoresanlı armatür kullanılmalıdır.
Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyi 𝑬𝒉𝒆𝒔𝒂𝒑. =𝑵.𝒁.𝜱𝑳.𝝁𝑨𝑽
𝟏,𝟐𝟓.𝑺=
𝟐.𝟏𝟒𝟎𝟎.𝟎,𝟒𝟐
𝟏,𝟐𝟓.𝟏𝟒,𝟕𝟑
𝑬𝒉𝒆𝒔𝒂𝒑. = 𝟔𝟑, 𝟖𝟕𝒍ü𝒌𝒔
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
111
Örnek Uygulama (Aydınlatma
Cetvelinin Oluşturulması ve
Örnek Hesaplama)
Örnek Uygulama için yukarıda
yapılan aydınlatma hesaplamalarına
uygun olarak müstakil evin
Aydınlatma Cetveli aşağıdaki gibi
oluşturulur. Örnek aydınlatma
hesabı için Salonun hesaplamaları
da aşama aşama aşağıdaki gibi
oluşturulur.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması
Tavan %80 Duvar %50 Zemin %30
ARASI MESAFE
ARMATÜRLE ÇALIÞMA YÜZEYÝ
YÜKSEKLÝK
ALAN
UZUNLUK
GENÝÞLÝK
GEREKLÝ AYDINLATMA ÞÝDDETÝ
ODA VERÝMÝ
LAMBANIN IÞIK AKISI
ARMATÜR TÝPÝ
GEREKLÝ IÞIK AKISI
ODA AYDINLATMA VERÝMÝ
h = H - (0,85 + 0,4)
H (metre)
A = a x b (m2)
b (metre)
a (metre)
E (Lüx)
Tavan - Duvar - Zemin
k =a x b
(a + b) x h
=1,25 x E x A
LLümen
AV
AVT
GEREKLÝ ARMATÜR SAYISI =n T / L
N Tipi Armatür
NO
RM
AL
KA
T SALON
Y.ODASI
MUTFAK
HOL
BANYO
3,50
2,80
2,60
1,50
2,00
1,5
5,20
4,90
3,20
2,80
2,30
2,3
18,2
ALANIN
En
(m)
Boy
(m)
KATADI
13,72
8,32
4,2
4,6
3,45
2,7
2,7
2,7
2,7
2,7
2,2
Yükseklik
(m)
AskıBoyu
(m)
h1
(m)
Oda
İndeksi
(k)
E
(lüx)
Armatür
Tipi
Armatür
Işık Akısı
(lm)
Aydın.
Verimi
(AV)
LambaSayısı
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
-
1,45
1,45
1,45
1,45
1,45
2,20
1,44
0,74
1,23
0,99
0,67
0,41
100
50
125
50
50
50
N-60W
J1-75W
V-32W
J1-75W
J1-75W
C-60W
730
960
1400
960
960
730
0,44
0,39
0,38
0,42
0,29
0,24
5170
2198
3421
991
898,44
625
6
2
2
1
1
1
h = 2,7 - (0,85 + 0,4)=1,45m
H = 2,70m
A = 5,20 x 3,50 = 18,2m2
b = 3,50m
a = 5,20m
E=100lüx
%80 - %50 - %30
k =5,20 x 3,50
(5,20 + 3,50) x 1,45
1,25 x 100 x 18,2
L960lümen
AV=0,44
T
=n T / L=5170960 =5,38
N Tipi Armatür
=
= 1,44
=5170 lm
= 6 adet
Gerekli
Aydınlat.
Seviyesi
(lm)ADIAlanm2
ANTRE
SALON İÇİN ÖRNEK AYDINLATMA HESABI
AYDINLATMA CETVELİ
Oda Aydınlatma Verimi Hesabı İçin
ODA İNDEKSİ
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
112
Yükleme Cetvelinin Doldurulması ve Tablo Talep Gücünün Hesabı
Yükleme cetveli, kolon şemasından yararlanılarak doldurulur. Yükleme cetvelinde;
• Tablo özellikleri (gücü, cinsi, sigortası, KAKR. vs.)
• Linyelerin özellikleri (gücü, kullanılan sigorta cinsi ve akımı, fazı vs.)
• Sorti özellikleri (aydınlatma yada priz sortilerinin sayısı) gösterilir.
TABLO TALEP GÜCÜ VE BESLEME ŞEKLİ
TABLO ADI TABLO GÜCÜ TABLO TALEP GÜCÜ BESLEME ŞEKLİ
R S T
TABLO
ADI GÜÇ SİGORTA KAKR
YÜKLEME CETVELİ
LİNYENO
SİGORTA SORTİ FAZ
AKIM
(A) CİNS IŞIK PRİZ
GÜÇ
(W)AÇIKLAMA
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
113
Yükleme Cetvelinin doldurulması sırasında dikkat edilecek hususlar
• Çizimi yapılmış olan Elektrik Tesisat Projesi üzerinde belirtilen Linye (Aydınlatma Linyesi A1 ve
Priz Linyesi P1 şeklinde gösterilebilir) ve Kolon numaralarından (K1) yararlanılarak sırasıyla
cetvele yerleştirilmelidir.
• Her bir linyede kullanılacak olan Sigorta Cinsi (W oto, K oto) ve Akımı(16A – 3x25A)
hesaplama ile belirlenmelidir.
• Sorti kısmında linyenin ışık yada priz linyesi oluşuna göre, Işık (Anahtar Sayıları) ve Priz Sorti
(Priz Sayısı) sayıları belirlenerek cetvele yerleştirilmelidir.
• Elektrik abonelerine üç fazlı besleme yapılğından her bir linyenin hangi faza bağlanacağı da
yükleme cetvelinde gösterilmelidir.
• Açıklama kısmında linye ile ilgili bilgiler verilmelidir. Örneğin Salon Priz linyesi, Mutfak Ortak
Priz Linyesi gibi…
• Tablo kısımda bütün linyelere ait güçlerin toplamı, Kurulu Güç kısmına yazılmalıdır.
• Kullanılacak olan Ana Kolon Sigortası, Kolon Sigortası, Hata Akımı Koruma Anahtarı (KAKR;
kaçak akım koruma rölesi) akım değerleri de cetvelde gösterilmelidir.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
114
Kurulu Güç: Aydınlatma aygıtları ve prizlerin toplam gücüdür.
Talep Güç: Eşzamanlı güç, bağlantı güç olarak da ifade edilen ve aynı zamanda şebekeden çekilen
güçtür. İletken kesitlerinin belirlenmesi ve akım kontrolünde esas olan güçtür.
Dairenin talep gücünün hesabı: Konutlarda bir dairenin talep gücünün (eş zamanlı yük)
belirlenmesinde aşağıdaki eş zamanlılık katsayıları esas alınmalıdır.
• Kurulu gücün 8kW’ye kadar olan bölümü için %60’ı
• Kurulu güçten geriye kalan güç için %40’ ı alınıp toplanarak dairenin talep gücü bulunur.
Daire
Sayısı
Eş Zamanlı
KatsayısıDaire Sayısı
Eş Zamanlı
Katsayısı
3-5 45 36-40 29
5-10 43 41-45 28
11-15 41 46-50 26
16-20 39 51-55 25
21-25 36 56-61 24
26-30 34 62 ve üstü 23
31-35 31
Köy kasaba ve imar planı bulunmayan alanlarda yapılan tek evlerde ve yazlıklarda bu esaslara
uyulmayabilir. Bütün konutlarda eş zamanlı yük 3kW’tan az olamaz.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması
Bazı Önemli Tanımlar
Binanın talep gücünün hesabı: Binanın
eş zamanlı yükünü belirlenmesi için
aşağıdaki eş zamanlılık katsayıları esas
alınmalıdır.
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
115
Aydınlatma projelerinde Tablo talep gücü
Ana Tablo Talep Gücü, apartmanın daire sayısına göre belirlenmiş eşzamanlılık (diversite)
katsayılarına göre belirlenir.
Eş zamanlı güç (aynı zamanda çekilen güç), kurulu güç değeri eş zamanlılık katsayısı ile
çarpılarak bulunur. Konutlarda kurulu güç genel olarak aydınlatma gücü, priz gücü ve biliniyorsa
elektrikli ev aletlerinin gücünden oluşur.
Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan gücün
%40’ı alınarak toplanarak bulunur.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması
Daire
Sayısı
Eş Zamanlı
KatsayısıDaire Sayısı
Eş Zamanlı
Katsayısı
3-5 45 36-40 29
5-10 43 41-45 28
11-15 41 46-50 26
16-20 39 51-55 25
21-25 36 56-61 24
26-30 34 62 ve üstü 23
31-35 31
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
116
Örnek: Kurulu gücü 112300W olan 8 daireli bir apartmanın talep gücünü bulunuz.
8 daireli bir apartmanın eşzamanlılık katsayısı 5-10 daire için %43 olarak alınır. Buna göre kurulu
gücün %43 binanın talep gücünü verir.
𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒌𝒖𝒓𝒖𝒍𝒖 𝒈ü𝒄ü. 𝟎, 𝟒𝟑
𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟏𝟏𝟐𝟑𝟎𝟎. 𝟎, 𝟒𝟑
𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟒𝟖𝟐𝟖𝟗𝑾
Örnek: Kurulu gücü 13234W olan bir dairenin tablo talep gücünü bulunuz.
Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan güç 5234W’ın
%40’ı alınarak toplanarak bulunur.
𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = İ𝒍𝒌 𝟖𝒌𝑾′𝚤𝒏 %𝟔𝟎′𝚤 + 𝑲𝒖𝒓𝒖𝒍𝒖 𝒈üç𝒕𝒆𝒏 𝒈𝒆𝒓𝒊𝒚𝒆 𝒌𝒂𝒍𝒂𝒏 𝒈ü𝒄ü𝒏%𝟒𝟎′𝚤
𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔𝟎 + 𝟓𝟐𝟑𝟒. 𝟎, 𝟒𝟎
𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟔𝟖𝟗𝟑, 𝟔𝑾
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması
Örnek Tablo Talep Gücü ve Tali Talep Gücü Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
117
Örnek Uygulama (Yükleme Cetvelinin Oluşturulması)
Örnek Uygulama 1 için verilen müstakil evin Yükleme Cetveli aşağıdaki gibidir.
Örnek Uygulama1’ e ait Yükleme Cetveli ve Tablo Talep Gücü Hesabı
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması
TABLO TALEP GÜCÜ VE BESLEME ŞEKLİ
TABLO ADI TABLO GÜCÜ TABLO TALEP GÜCÜ BESLEME ŞEKLİ
AT 16240W 8000x0,6+8240x0,4=8096W 3 FAZ
YÜKLEME CETVELİ
TABLOLİNYE
NO
SİGORTA SORTİ FAZ GÜÇ
(W)AÇIKLAMA
ADI GÜÇ SİGOR. KAKR CİNS A IŞIK PRİZ R S T
AT 16240 3x40A3x40A30mA
P1 W oto 16 - 1 1000 - - 1000 Jakuzi
P2 W oto 16 - 2 600 600 Banyo ve Hol Priz
P3 W oto 20 1 2500 2500 Çamaşır Makinesi
A1 W oto 6 5 342 342 Aydınlatma Linyesi1
P4 W oto 16 4 1200 1200 Yatak Odas .Priz
P5 W oto 20 1 2000 2000 Fırın
P6 W oto 20 1 2500 2500 Bulaşık Makinesi
P7 W oto 16 3 900 900 Mutfak Priz1
P8 W oto 3 1 150 150 Kombi
P9 W oto 16 4 1200 1200 Mutfak Priz2
P10 W oto 16 5 1500 1500 Salon Priz
A2 W oto 6 4 348 348 Aydınlatma Linyesi2
P11 W oto 20 1 2000 2000 Klima
K1 K oto 3x25A 9 24 5042 6200 4998 16240 TABLO GÜCÜ
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
118
Tablo Talep Gücü Hesabı
AT tablosunun kurulu gücü Yükleme Cetvelinden 16240W olan bir dairenin tablo talep gücünü
bulunuz.
Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan güç
7940W’ın %40’ı alınarak toplanarak bulunur.
𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔𝟎 + 𝟖𝟐𝟒𝟎. 𝟎, 𝟒𝟎𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟗𝟔𝑾
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
119
Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Elektrik Tesisat Projelerinin çiziminde,
• Gerilim düşümü hesabı iletkenler üzerinde gerçekleşecek gerilim düşümünün yönetmeliklerce
belirlenmiş olan değerlere uygunluğunun değerlendirilmesi ve uygun iletken kesitinin tespiti için
yapılır.
• Akım kontrolü hesabı, iletkenler üzerinden geçecek olan akımın iletkeninin üzerinden taşıyabileceği
yönetmeliklerce belirlenmiş olan akım değerlerine uygunluğunun kontrolü için yapılır.
NOT: Gerilim düşümü ve akım kontrolü hesaplamalarında güç olarak Talep Güç
kullanılmalıdır. Devrenin güç katsayısı daire için cosϕ=0,8, ana kolon hattı için kompanzasyon
sonrası güç katsayısı değeri alınmalıdır.
Sayaç Dolabı
Ana Kolon Hattı Kolon Hattı Linye Hattı
Ana Tablo Kurulu Güç
Ana Tablo Talep Gücü
Tablo Kurulu Güç
Tablo Talep Gücü
NT
Linye No
%eA %eK %eL
En az 6mm2 Cu İletken En az 4mm2 Cu İletken En az 2,5mm2 Cu İletken
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
120
Gerilim Düşümü Hesabı
İç tesis hatları üzerinde yüzde gerilim düşümü, yapı bağlantı kutusu ile tüketim araçları
arasında,
Aydınlatma ve priz devrelerinde %1,5’i
Motor devrelerinde %3’ü geçmemelidir.
Yapının yada yapı kümesinin beslemesinde transformatör kullanılmışsa transformatör ile yapı
bağlantı kutusu arasındaki gerilim düşümü %5’i geçmemelidir.
Yüzde gerilim düşümü hesabı; ana kolon hattı (%eA), kolon hattı(%eK) ve en uzun ve en güçlü
linye hattı (%eL) için ayrı ayrı yapılır.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Sayaç Dolabı
Ana Kolon Hattı Kolon Hattı Linye Hattı
Ana Tablo Kurulu Güç
Ana Tablo Talep Gücü
Tablo Kurulu Güç
Tablo Talep Gücü
NT
Linye No
%eA %eK %eL
En az 6mm2 Cu İletken En az 4mm2 Cu İletken En az 2,5mm2 Cu İletken
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
121
Toplam yüzde gerilim düşümü, ana kolon, kolon ve en güçlü en uzun linyenin yüzde gerilim düşümü
toplamıdır.
%𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 +%𝒆𝑲 +%𝒆𝑳
Bir fazlı alternatif akım tesisleri için %𝒆 =𝟐𝟎𝟎.𝑳.𝑷
𝒌.𝒔.𝑼𝟐
Üç fazlı alternatif akım tesisleri için %𝒆 =𝟏𝟎𝟎.𝑳.𝑷
𝒌.𝒔.𝑼𝟐
P: Aydınlatma projelerinde Tablo talep gücü
Ana Tablo Talep Gücü, apartmanın daire sayısına göre belirlenmiş eşzamanlılık (diversite)
katsayılarına göre belirlenir.
Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan gücün %40’ı
alınarak toplanarak bulunur.
L: Hattın uzunluğu: Elektrik tesisat proje üzerinden proje ölçeği dikkate alınarak bulunur.
k: Kullanılan iletkenin iletkenlik katsayısı
Bakır iletken için: 56 ve alüminyum iletken için 35 alınır.
S: Elektrik sistemlerinde kullanılan standart kablo kesiti
U: Gerilim: Bir fazlı sistemler için 220V ve üç fazlı sistemler için 380V olarak alınır.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
122
Akım Kontrolü Hesabı
Akım kontrolü hesabı için bir faz ve üç fazlı sistemler için aşağıdaki formüller uygulanır.
• Bir fazlı alternatif akım tesisleri için 𝑰 =𝑷
𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋
• Üç fazlı alternatif akım tesisleri için 𝑰 =𝑷
𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋
Sayaç Dolabı
Ana Kolon Hattı Kolon Hattı Linye Hattı
Ana Tablo Kurulu Güç
Ana Tablo Talep Gücü
Tablo Kurulu Güç
Tablo Talep Gücü
NT
Linye No
%eA %eK %eL
En az 6mm2 Cu İletken En az 4mm2 Cu İletken En az 2,5mm2 Cu İletken
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
123
Kabloların Akım
Taşıma
Kapasiteleri
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
124
Örnek: Aşağıdaki gibi verilmiş olan 10 daireli apartmana ait olan gerilim düşümü ve akım
kontrolü hesaplarını yapınız.
Ana kolon hattı için 3x25+16mm2 yer altı kablo, en uzun ve en güçlü kolon hattı için
4x10mm2’lik NVV antigron kablo ve en uzun ve en güçlü linye hattında 2,5mm2’lik bakır iletken kablo
kullanımına göre gerilim düşümü ve akım kontrolü hesabı aşağıdaki gibi olur.
%eK%eA
3x2,5mm2
Linye P4
4x10mm2+10mm2 NV
15,5 m
3x25+16mm2 YVV
9,5 m16,9 m
NT8
2500W%eL
Talep Güç: 6894 WTalep Güç: 48638 W
Kurulu Güç: 113112W Kurulu Güç: 13234 W
Sayaç Dolabı
Ana Kolon, En Uzun ve En Güçlü Kolon ve En Uzun ve En Güçlü
Linye Tek Hat Şeması
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Örnek
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
125
10 daireli bir apartmanın eşzamanlılık katsayısı 5-10daire için %43 olarak alınır. Buna göre kurulu
gücün %43 binanın talep gücünü verir. Kurulu gücü 113112W olan 10daireli bir apartmanın talep gücü
aşağıdaki gibi hesaplanır.
𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒌𝒖𝒓𝒖𝒍𝒖 𝒈ü𝒄ü. 𝟎, 𝟒𝟑𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟏𝟏𝟑𝟏𝟏𝟐. 𝟎, 𝟒𝟑𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟒𝟖𝟔𝟑𝟖𝑾
Kurulu gücü 13234W olan Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu
güçten geri kalan güç 5234W’ın %40’ı alınarak toplanarak bulunur.
𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔𝟎 + 𝟓𝟐𝟑𝟒. 𝟎, 𝟒𝟎𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟔𝟖𝟗𝟑, 𝟔𝑾
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Örnek – Tablo Talep Gücü Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
126
Gerilim Düşümü Hesabı
Ana kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü
%𝒆𝑨 =𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑨.𝑷𝑨
𝒌.𝒔𝑨.𝑼𝟐=
𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟓,𝟓.𝟒𝟖𝟔𝟑𝟖
𝟓𝟔.𝟐𝟓.𝟑𝟖𝟎𝟐⟹ %𝒆𝑨 = 𝟎, 𝟑𝟕𝟑
En uzun ve en güçlü 8 nolu Kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü
%𝒆𝑲 =𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑲.𝑷𝑲
𝒌.𝒔𝑲.𝑼𝟐=
𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟔,𝟗.𝟔𝟖𝟗𝟒
𝟓𝟔.𝟏𝟎.𝟑𝟖𝟎𝟐⟹ %𝒆𝑲 = 𝟎, 𝟏𝟒𝟒
En uzun ve en güçlü P4 nolu priz linyesi için yüzde gerilimi düşümü
%𝒆𝑳 =𝟐𝟎𝟎.𝑳𝑳.𝑷𝑳
𝒌.𝒔𝑳.𝑼𝟐=
𝟐𝟎𝟎.𝟗,𝟓.𝟐𝟓𝟎𝟎
𝟓𝟔.𝟐,𝟓.𝟐𝟐𝟎𝟐⟹ %𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟕𝟎𝟏
Toplam yüzde gerilim düşümü %𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 +%𝒆𝑲 +%𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟑𝟕𝟑 + 𝟎, 𝟏𝟒𝟒 + 𝟎, 𝟕𝟎𝟏
%𝒆𝑻 = 𝟏, 𝟐𝟏𝟖 < %𝟏, 𝟓 olduğundan kesitler gerilim düşüm bakımından uygundur.
Elde edilen yüzde gerilim düşümü %1,5 değerinden küçük olduğundan kesitlerin gerilim düşümü
yönünden uygun olduğu söylenebilir. Eğer sonuç %1,5’ten büyük olsaydı iletken kesitlerinin arttırılması
gerekecekti.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Örnek – Gerilim Düşümü Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
127
Akım Kontrolü Hesabı
Ana kolon hattı için akım kontrolü
𝑰𝑨 =𝑷𝑨
𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋=
𝟒𝟖𝟔𝟑𝟖
𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖= 𝟗𝟐, 𝟑𝟕𝟐𝑨
Ana kolon hattında kullanılacak olan 4x25+16mm2’lik yer altı kablosundan taşınabilecek
maksimum akım 130A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 130A’lik değerden küçük olduğundan
iletken kesiti akım yönünden uygundur.
En uzun ve en güçlü 8 nolu kolon hattı için
𝑰𝑨 =𝑷𝑲
𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋=
𝟔𝟖𝟗𝟒
𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖= 𝟏𝟑, 𝟎𝟗𝟑𝑨
Kolon hattında kullanılacak olan 4x6mm2’lik kablodan taşınabilecek maksimum akım 58A’dir.
Hesaplamaya göre çekilecek akım 58A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden
uygundur.
En uzun ve en güçlü P4 linye hattı için akım kontrolü
𝑰𝑳 =𝑷𝑳
𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋=
𝟐𝟓𝟎𝟎
𝟐𝟐𝟎.𝟎,𝟖= 𝟏𝟒, 𝟐𝟎𝟒𝑨
Linye hattında kullanılacak olan 2,5mm2’lik NV tipi kablo üzerinden taşınabilecek maksimum akım
21A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 21A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım
yönünden uygundur.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Örnek – Akım Kontrolü Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
128
Örnek Uygulama (Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı)
Ana kolon hattı için 4x10mm2 yer altı kablo kesiti, kolon hattı için 4x6mm2’lik NVV antigron
kablo ve linye hattında 2,5mm2’lik bakır iletken kablo kullanımına göre gerilim düşümü ve akım
kontrolü hesabı aşağıdaki gibi olur.
Örnek Uygulama1’e ait Ana Kolon, Kolon ve En Uzun ve En Güçlü Linye Tek Hat Şeması
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Örnek – Çok Daireli Apartman
2500W
Sayaç DolabıNT
P6 Nolu Linye
4x10mm2 YVV 4x6mm2+6mm2 NVV 3x2,5mm2
25m 15m 12,5m
Kurulu Güç: 7976W
Talep Güç: 7976W
Kurulu Güç: 7976W
Talep Güç: 7976W
%eA %eK %eL
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
129
Gerilim Düşümü Hesabı
Ana kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü
%𝒆𝑨 =𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑨.𝑷𝑨
𝒌.𝒔𝑨.𝑼𝟐=
𝟏𝟎𝟎.𝟐𝟓.𝟕𝟎𝟕𝟔
𝟓𝟔.𝟏𝟎.𝟑𝟖𝟎𝟐⟹ %𝒆𝑨 = 𝟎, 𝟐𝟒𝟔
Kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü
%𝒆𝑲 =𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑲.𝑷𝑲
𝒌.𝒔𝑲.𝑼𝟐=
𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟓.𝟕𝟗𝟕𝟔
𝟓𝟔.𝟔.𝟑𝟖𝟎𝟐⟹ %𝒆𝑲 = 𝟎, 𝟐𝟒𝟕
En uzun ve en güçlü P5 nolu çamaşır makinesi linyesi için yüzde gerilimi düşümü
%𝒆𝑳 =𝟐𝟎𝟎.𝑳𝑳.𝑷𝑳
𝒌.𝒔𝑳.𝑼𝟐=
𝟐𝟎𝟎.𝟏𝟐,𝟓.𝟐𝟓𝟎𝟎
𝟓𝟔.𝟐,𝟓.𝟐𝟐𝟎𝟐⟹ %𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟗𝟐𝟐
Toplam yüzde gerilim düşümü %𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 +%𝒆𝑲 +%𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟐𝟒𝟔 + 𝟎, 𝟐𝟒𝟕 + 𝟎, 𝟗𝟐𝟐
%𝒆𝑻 = 𝟏, 𝟒𝟏𝟓 < %𝟏, 𝟓 olduğundan kesitler gerilim düşüm bakımından uygundur.
Elde edilen yüzde gerilim düşümü %1,5 değerinden küçük olduğundan kesitlerin gerilim
düşümü yönünden uygun olduğu söylenebilir. Eğer sonuç %1,5’ten büyük olsaydı iletken kesitlerinin
arttırılması gerekecekti.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Örnek - Gerilim Düşümü Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
130
Akım Kontrolü Hesabı
Ana kolon hattı için akım kontrolü
𝑰𝑨 =𝑷𝑨
𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋=
𝟕𝟗𝟕𝟔
𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖= 𝟏𝟓, 𝟏𝟒𝟖𝑨
Ana kolon hattında kullanılacak olan 4x10mm2’lik yer altı kablosundan taşınabilecek maksimum
akım 77A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 77A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım
yönünden uygundur.
En uzun ve en güçlü kolon hattı için
𝑰𝑲 =𝑷𝑲
𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋=
𝟕𝟗𝟕𝟔
𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖= 𝟏𝟓, 𝟏𝟒𝟖𝑨
Kolon hattında kullanılacak olan 4x6mm2’lik kablodan taşınabilecek maksimum akım 58A’dir.
Hesaplamaya göre çekilecek akım 58A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden
uygundur.
En uzun ve en güçlü linye hattı için akım kontrolü
𝑰𝑳 =𝑷𝑳
𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋=
𝟐𝟓𝟎𝟎
𝟐𝟐𝟎.𝟎,𝟖= 𝟏𝟒, 𝟐𝟎𝟒𝑨
Linye hattında kullanılacak olan 2,5mm2’lik NV tipi kablo üzerinden taşınabilecek maksimum
akım 21A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 21A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım
yönünden uygundur.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Örnek - Akım Kontrolü Hesabı
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
131
Örnek Uygulama1’ e
ait Gerilim Düşümü
ve Akım Kontrolü
Hesabı
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı
Örnek
U = 380V cos =0,8
IA = =PA
3.U.cos
IK=PK
3.U.I.cos
IL=PL
U.cos
Ana Kolon Hattı
Kolon Hattı
Linye Hattı
Ana Kolon Hattı
Kolon Hattı
Linye Hattı
%eA= =100 x L x PA
k x S x U²
%eK= =100 x L x PK
k x S x U²
%eL= =200 x L x PL
k x S x U²
%eT = %eA + %eK + %eL = 0,246+0,247+0,922
%eT = 1,415 < % 1,5 olduğundan kesitler gerilim düşümü bakımından
uygundur.
100 x 25 x 7976
56 x 10 x 380²= 0,246
100 x 15 x 7976
56 x 6 x 380²= 0,247
200 x 12,5 x 2500
56 x 2,5 x 220²= 0,922
7976
3.380.0,8
= 15,148 A < 77 A olduğundan 4x10mm2'lik
kablo akım yönünden uygundur.
7976
3.380.0,8
= 15,148 A < 44 A olduğundan 4x6mm2'lik kablo
akım yönünden uygundur.
2500
220.0,8
= 14,205 A < 21 A olduğundan 2,5mm2'lik kablo
akım yönünden uygundur.
GERİLİM DÜŞÜMÜ HESABI
AKIM KONTROLÜ HESABI
132
Kolon Şeması Çizimi
Kolon şemaları binaların kat sayıları esas alınarak tek hat şeması olarak çizilir.
Kolon şemalarında;
• Ana kolon hattı kablo kesiti ve uzunluğu (En az 6mm2 bakır veya 10mm’lik
alüminyum iletken kesiti),
• Kolon hattı kablo kesiti ve uzunluğu (En az 4mm2 bakır iletken kesiti),
• Ana tablo adı, kurulu gücü ve talep güçleri,
• Tali tablo adı, kurulu gücü ve talep güçleri,
• Ana kolon ve kolon sigortalarının akım değerleri,
• Kaçak akım koruma akım değerleri,
• Sayaç akım değerleri,
• Topraklama çubuğu özellikleri ve iletken kesiti,
• Kullanılacak olan PVC boru çapları gösterilir.
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Kolon Şeması Çizimi
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
133
Örnek Uygulama (Kolon Şeması Çizimi)
Örnek Uygulama 1 için verilen müstakil evin Kolon Şeması aşağıdaki gibidir.
kwh
SAYAÇ TABLOSU
KOLON ŞEMASI
ZE
MİN
KA
T
4x6mm2 NV
5mt
K.A.K.R.3x25A(30mA)
3x25A
3x5(80A)
K.A.K.R.
3x25A(300mA)
4x10mm2 YVV 15mt
1,5m 20mm Cu
Çubuk
Dijital Sayaç
26mm PVC
TREDAŞ GİRİŞİ
25mm2 bakır
örgülü iletken
Kurulu Güç: 15940W
TalepGüç: 7976 W
Örnek Uygulama1’ e ait Kolon Şeması
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Kolon Şeması Çizimi
Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR
134
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU
Elektrik Tesisat Projesi Kolon Şeması Çizimi
KOLON ÞEMASI
kwh kwhkwh
NT1
Kurulu Güç:15254WTalep Gücü:7702W
3x25A(30mA)
K.A.K.R.
9,4mt
12,1mt
K.A.K.R.
3x25A(30mA)
Talep Gücü:7702WKurulu Güç:15254W
NT2
6,70mt
K.A.K.R.
3x25A(30mA)
Talep Gücü:7702WKurulu Güç:15254W
ZT1
1mt
K.A.K.R.
3x16A(30mA)
Talep Gücü:425WKurulu Güç:425W
GT
TV
TREDAÞ GÝRÝÞÝ
3x63A(300mA)
K.A.K.R.NH 3x63A3x25m+16m2 YVSV 15,5mt 25mm2 bakýr örgülü iletken
3x25A 3x25A 3x25A 3x16A
3x10(80A) 3x10(80A) 3x10(80A) 3x10(80A)
4x10+10m2 NYA 24 PVC
TÜRK TELEKOM
Kurulu Güç:46187WTalep Gücü:20784W
4x10+10m2 NYA 24 PVC
4x10+10m2 NYA 24 PVC
4x6+6m2 NYA 18 PVC
6A
6A
6A
C-75 W
C-75 W
kwh
220/24V
C-75 W
TEL
K.O
SD
6A
Kablo Bacasının
En Üst Noktasında
2x0,5 FVV-n
2x0,5 FVV-n
2x0,5 FVV-n
CAT-6
TEL
CAT-6
TEL
CAT-6
TV
TV
RG6-U6
RG6-U6
RG6-U6
Minimum 12 Çıkışlı
Santral
Merkezi Uydu
Sistemi
TÜRK TELEKOM
15 Çift en az 2x0,5mm2
PVC izoleli kablo
BİNA TERMİNAL KUTUSU HESABI
Daire Sayısı x n = 3 x 4 = 12
%20 fazlası = 1,2 x 12 = 15
Sonuç = 15/15
Kablo = 15 çift
KT
B
KT
K
KT
K
KT
K
M.O
50x50x5 Galvaniz
Topraklama kazığı
Zemin + İki Katlı bir apartman için Kolon Şeması Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR