Post on 28-Nov-2014
description
O ser humano é un ser social que convive
con outros membros no seo dunha sociedade. A
sociedade humana existe porque as persoas que as
conforman se relacionan entre si a través dun
mesmo sistema de comunicación.
Agora ben, non todos falamos a
mesma lingua, pois os pobos somos
diferentes.
A diversidade lingüística é tan grande que
atopamos 3000 linguas diferentes
Existen unhas 5000 linguas para 140 estados.
Máis de 40 millóns de cidadáns da UE falan cada día unha lingua non oficial do Estado en que habitan.
A UE, como institución supranacional, é a organización máis políglota do mundo.
A institución europea aposta polo recoñecemento e polo valor
da diversidade lingüística.
Porén, iso non se traduce en políticas lingüísticas activas,
diversificadas e transversais, xa que estas
cuestións dependen de cada Estado membro.
A pluralidade lingüística
do planeta non é
maldición bíblica, senón
signo de variedade
humana e de progreso.
Falar dunha única lingua
como universal é un
feito antihistórico.
Situación lingüística mundial.
Raramente coinciden as
fronteiras lingüísticas
coas políticas.
Hai un número 30 veces
maior de linguas ca de
estados.
Continente
País/territorio Lengua materna %Lenguas oficiales
Población
África(4)
BurundiComoresRuandaSwaziland
kirundicomorano
kinyarwandaswati
98 %97 %98 %90 %
kirundi/francéscomorano
kyn./fr./inglés.swati/inglés
6,1 M600 000
7,7 M952 000
América(14)
Antigua/BarbudaBarbadosBermudas*BrasilCubaGuadelupe*Farklands*HaitíiMartinica*ParaguayPuerto Rico*St-Pierre/Miquelon*St-Kitts/NévisUruguay
creolecreoleinglés
portuguésespañolcreoleingléscreolecreole
guaraniespañolfrancéscreole
español
97 %96 %92 %95 %90 %
96,8 %99 %
98,5 %96 %97 %95 %99 %
100 %93,7 %
inglésinglésinglés
portuguésespañolfrancésinglés
francés/creolefrancésespañol
español/inglésfrancésinglés
español
67 000268 000
64 000174,4
M11,1 M
421 632
20007,1 M381 467
5,7 M3,8 M6316
39 0003,2 M
Asia(8)
BangladeshCorea del NorteCorea del SurJapónKirghizistanLíbanoMacao*Maldives
bengalícoreanocoreanojaponéskirghizárabe
cantonésmaldiviano
98 %90 %91 %
97,2 %98 %93 %95 %95 %
bengalícoreanocoreanojaponéskirghizárabe
cantonés/portuguésmaldiviano
124,7 M25,5 M44,8 M
125,1 M4,6 M4 M
400 000271 000
Europa(7)
AlbaniaAustriaDinamarcaIslandiaLichtensteinPoloniaPortugal
albanésalemándanés
islandésalemánpolaco
portugués
90 %97 %98 %98 %98 %97 %96 %
albanésalemándanés
islandésallemand
polacoportugués
3,5 M7,8 M5,1 M
276 000 31 27038,6 %10,4 M
Oceanía(7)
KiribatiNiue*Norfolk*Samoa amér.*TokelauTongaTuvalu
kiribatiniu
ingléssamoan
tokelauanotongués
tuvaluano
97,2 %97,4 %94 %90 %99 %98 %97 %
kiribati/inglésinglésinglésinglésinglés
tonguien/ingléstuvaluan/inglés
81 0002,3 M1 700
63 0001 700
103 0008600
Continente País/territorioLengua materna
%Lenguas oficiales
Población
Declaración Universal dos Dereitos Lingüísticos
2. Esta Declaración considera que os dereitos colectivos dos
grupos lingüísticos, ademais dos establecidos polos seus
membros no apartado anterior, tamén poden incluír, de
acordo coas puntualizacións do artigo 2.2:
o dereito ó ensino da propia lingua e cultura; o dereito a disporen
de servicios culturais; o dereito a unha presencia equitativa da
lingua e a cultura do grupo nos medios de comunicación; o dereito
a seren atendidos na súa lingua nos organismos oficiais e as
relacións socioeconómicas.
Die Sonne scheint über
den Berg
Fala raro este individuo
Como vai todo, meu?
Non é fácil coexistir nun mesmo espazo cando se ansía o mesmo.
Unha lingua autóctona é minoritariaminoritaria no seu
territorio cando a porcentaxe de poboación que
a usa é baixa, ben sexa pola chegada de
poboación foránea, ben por abandono do idioma
por parte do grupo étnico-histórico que sempre
a empregou. E, á súa vez, unha lingua é
maioritariamaioritaria cando a porcentaxe que a usa é
máis elevada.
O galego-portugués no mundo
O galego é unha variante do tronco lingüístico galego-portugués, que conta cuns 200 millóns de habitantes nos cinco continentes.
Unha lingua é minorizadaminorizada cando os seus usos
sociais están supeditados aos usos doutra
lingua (dominante), normalmente foránea,
cando fronte a esta última está nunha situación
de desvantaxe ou desequilibrio.
Unha lingua é maiorizadamaiorizada cando ten uns usos
sociais plenos e as súas funcións sociais están
garantidas e normalizadas.
Minorización Minorización
lingüísticalingüísticaUnha das linguas -dominante-dominante- vaise
impoñendo sobre a outra - dominada-dominada-,
ocupando progresivamente os seus ámbitos
de uso. Deste xeito, a esta última
impídeselle desenvolverse con normalidade,
limitando as súas posibilidades nos
diferentes espazos comunicativos e
empobrecéndoa por falta de cultivo.
Esta tensión de intentar
ampliar funcións no seo
da sociedade ou evitar
ser desprazada nalgunha
delas provoca a
aparición do chamado
conflito lingüísticoconflito lingüístico.
Vexamos algúns exemplos:
Linguas maioritarias maiorizadasLinguas maioritarias maiorizadas: francés en Francia, alemán en
Suíza, flamenco en Flandres, etc.
Linguas maioritarias minorizadasLinguas maioritarias minorizadas: galego en Galiza, frisón en Frisia
(Holanda), sardo en Sardeña (Italia), etc.
Linguas minoritarias minorizadasLinguas minoritarias minorizadas: é a tipoloxía máis común por ser
produto da falta de coincidencia entre fronteira lingüística e fronteira
político-administrativa. É o caso do galego en Asturias, León, Cáceres;
do portugués en España; do grego en Italia e Albania; etc.
Angola
Agora ben, as linguas minoritarias son en realidade
tan minoritarias?
Ás veces as estatísticas confunden grupo étnico
con grupo lingüístico. Os grupos étnico-lingüísticos
maioritarios tenden a apropiarse de falantes
doutras orixes, mentres os minoritarios e
minorizados sofren deserción dos falantes cara os
maioritarios e maiorizados.
o eco lingüismoeco lingüismo defende o equilibrio lingüístico,
protexendo as linguas en perigo, de modo que cada comunidade conserve a
súa propia lingua e coñeza unha segunda
exclusivamente para as relacións con outras
idiomaticamente diferentes.
Eu son
Je suis
I am
Jo sóc
Ni naiz
Eu sou
Io sono
Ich bin
Linguas nacionais e
nacionalismos
lingüísticos.
Agás no caso da illa de
Islandia, en ningunha outra
situación van coincidir
unha fronteira lingüística
cunha fronteira
administrativa. A política e
economía dos poderosos
impuxéronse
historicamente sobre as
linguas e nacións naturais.
Por iso non vale aplicar o
adxectivo “estatalestatal” ás linguas: o
catalán non é só unha lingua
española, tamén o é francesa,
andorrana e italiana.
Hai estados que lles aplican ás súas linguas
estatutos territoriais, sen teren en conta a
non coincidencia entre territorio político e lingüístico.
Outros estados aplican un estatuto persoal. A persoa pode
empregar a lingua que queira en calquera parte do territorio estatal. Isto
acontece en Finlandia co finlandés e o sueco (pero non co saami). O problema
que presenta este modelo é que resulta antieconómico.
En Europa, ante a magnitude do problema, o
Consello de Europa aprobou en 1992 unha
Carta Europea das LinguasCarta Europea das Linguas Rexionais ou
Minoritarias. Nela recoñécese a pluralidade
lingüística como unha riqueza cultural e
declárase que é responsabilidade dos poderes
públicos a defensa dos idiomas minorizados.
Artigo 12
1. No ámbito público, todo o mundo ten
dereito a desenvolver tódalas actividades
na súas lingua, se é a lingua propia de
onde reside.
Artigo 29
1. Toda persoa ten dereito a recibi-la
educación na lingua propia do territorio
onde reside.
Os contactos das linguas.
desequilibrios
hibridación
substitución
asimilación
Mais o proceso de minorización non é un camiño
sen retorno
A recuperación das linguas menores pasa
primeiramente pola lealdade familiar,
pola esixencia da lingua vehicular
na escolar por medidas de discriminación
correctiva
E sobre todo
pola conciencia e vontade dos e das
falantes
A moitas destas linguas fáltalles conquistar
prestixioprestixio, pois uso aínda teñen. Para modificar
esta situación cómpre un mínimo de poder político,
unha mínima autonomía e vontade e capacidade
de xestión e decisión para poñer en práctica
medidas de equilibrio e discriminación positiva.
ENTREVISTA CON ALBERT HOFFMANSuíza está constituída por 24 cantóns, unidades altamente autónomas. En Suíza hai tres zonas culturais: a alemá, a italiana e a francesa. Cada parte, dentro do posible, ten a súa liberdade e a súa identidade. Esta distribución do poder en pequenas unidades étnicas paréceme a base de toda posibilidade de convivencia en liberdade. Se unha parte tenta dominar a outra, como vemos agora en Iugoslavia, créase un conflito; pero se cada grupo é respectado dentro dunha Constitución que lle permite a súa propia cultura, as súas propias ideas e toda a liberdade posible, daquela poden vivir xuntos. Desta forma temos este sistema político de pequenas unidades autónomas, o que é moi importante. Un mínimo de centralismo e un máximo de Particularismo: esta é a esencia da fórmula suíza.
Neve
Schnee (al)
Neu (cat) Neige (fr) Snow (ingl) Neve (it) Neve (pt) Snö
(sueco) ninge
(rom)
Na linguaxe esquimó temos para esta palabra:
aniu (neve no chan), kanevvluk (neve lixeira), murvaneq (neve suave e profunda), natquik (neve en remuíño), nevluk (neve pegañenta), qanis, quineq (neve sobre a auga), nutaryuk (neve fresca), etc.
Na lingua kangiryuarmiut aínda é maior o número de palabras para a ‘neve caída’, ‘neve derretíndose’, ‘neve en po’, ‘neve caendo’, etc.
O nacionalismo ten moitos aspectos. O nacionalismo pode significar un amor polo teu país. Unha nación é un grupo de xente coa mesma lingua e a mesma cultura; (... ) E eu creo que todo ser humano precisa estar "na casa" nalgunha parte: a súa nación, no mellor sentido do termo. Dentro do seu corpo étnico, xente coa mesma lingua, as mesmas crenzas, o mesmo ambiente. Isto dá un sentido de felicidade e protección. Isto é o lado positivo do nacionalismo. Con todo, se o teu nacionalismo consiste na dominación ... vexamos, unha nación é o que xa existe; non é algo artificial que te propós construír. (... )Adaptación da entrevista con Albert Hoffman (investigador, químico que sinettizou o LSD) publicada en BABELIA, revista de cultura, El País, o 11 de xullo de 1992.
Lenguas en FinlandiaLos escolares de Finlandia, como ya sabrás, estudian obligatoriamente 4 idiomas:• Finés = Lengua oficial del país.• Sueco = Lengua co-oficial que es hablada por un 6% de la población.• Inglés = Segundo idioma obligatorio para todo el alumnado.• Francés, Alemán, Ruso, Italiano, Español (a escoger una) = Tercera lengua de elección.Se afirma que el elevado nivel que obtienen en el uso de estas 4 lenguas al finalizar sus estudios, no sólo se debe a patrones de calidad en la educación lingüística del país, sino también al hecho de que en la televisión finlandesa las películas, las series y los dibujos animados extranjeros no se traducen: se subtitulan. Se dice que esto redunda en que los escolares se esfuerzan más en aprender a leer al tiempo que asimilan otros idiomas de manera informal.¿Qué opinas?
Pax 49:1, 2, 3, 4
Páx. 50:5
Páx 43:8,
Páx 43:9, em grupo a pescuda de mapas; individual as tres cuestións
posteriores
Páx 35:Cando se pode dicir que estas linguas
son minoritarias?
Que é “lingua minoritaria”? E lingua maioritaria? Pon un exemplo para ambas.
Páx 36: 1, 3, 5