การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญา

เพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

The Development of Blended Learning Model by Using

Cognitive Tools to Develop Critical Thinking Skills

ดร.ปณตา วรรณพรณ*

บทคดยอ

การวจยครงนเปนการวจยและพฒนา มวตถประสงคเพอพฒนารปแบบการเรยนแบบ

ผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ การวจยแบงออก

เปน 4 ระยะ คอ 1) การศกษาและสงเคราะหกรอบแนวคดของรปแบบ 2) การพฒนารปแบบการ

เรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 3) การ

ศกษาผลของการใชรปแบบ และ 4) การรบรองรปแบบ กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกศกษา

ระดบบณฑตศกษา ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา

พระนครเหนอ ทเรยนวชาสอการเรยนการสอนบนเครอขายคอมพวเตอร ไดจากการสมอยางงาย

จำนวน 25 คน เรยนโดยใชรปแบบการเรยนแบบผสมผสานทพฒนาขนเปนระยะเวลา 10 สปดาห

เครองมอทใชในการวจย คอ รปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนา

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ แบบวดการคดอยางมวจารณญาณ (Cornell Critical Thinking Test

Level Z) และแบบสอบถามความคดเหนของนกศกษา ระยะเวลาในการทดลอง 10 สปดาห วเคราะห

ขอมลดวยคาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบคาท (t-Test

Dependent)

ผลการวจย พบวา

1. องคประกอบของรปแบบการเรยนการสอนประกอบดวยองคประกอบสำคญ 4 องคประกอบ

คอ 1) หลกการของรปแบบการเรยนการสอน 2)วตถประสงคของรปแบบการเรยนการสอน 3)

กระบวนการเรยนการสอน และ 4) การวดและประเมนผล; วตถประสงคของรปแบบ คอ เพอพฒนา

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ; กระบวนการเรยนการสอน แบงออกเปน 2 ขนตอน คอ 1) ขน

การเตรยมการกอนการเรยนการสอน และ 2) ขนการจดกระบวนการเรยนการสอน; การวดและ

ประเมนผลใชการวดพฒนาการของทกษะการคดอยางมวจารณญาณและการประเมนตามสภาพจรง

*อาจารย ภาควชาครศาสตรเทคโนโลย คณะครศาสตรอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลย

พระจอมเกลาพระนครเหนอ

วารสารวทยบรการ

ปท ๒๓ ฉบบท ๒ พฤษภาคม-สงหาคม ๒๕๕๕

153

ดร.ปณตา วรรณพรณ

การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานฯ

2. นกศกษาทเรยนตามรปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขนมคะแนนทกษะการคดอยาง

มวจารณญาณหลงเรยนสงกวากอนการเรยน อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .01 และ นกศกษา

มความพงพอใจตอการจดกระบวนการเรยนการสอนในภาพรวมอยในระดบมาก

3. ผทรงคณวฒ 5 ทาน ทำการประเมนรปแบบการเรยนการสอนแลวมความคดเหนวา

รปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขนมความเหมาะสมอยในระดบมากทสด

คำสำคญ: การเรยนแบบผสมผสาน, รปแบบการเรยนการสอน, เครองมอทางปญญา, ทกษะการ

คดอยางมวจารณญาณ

Abstract

The objective the research study was to develop the blended learning model by using

cognitive tools to develop critical thinking skills. The research and development (R&D) procedures

was divided into four stages: 1) developing the main concept of the blended learning model by

using cognitive tools to develop critical thinking skills (CTBL model), 2) developing the CTBL

model, and 3) determining the results of CTBL model; 4) evaluating the CTBL model.

The sample group of the study was 25 undergraduate students from King Mongkut's University

of Technology North Bangkok who had enrolled to the Learning and Teaching Media on Computer

Network in the first semester of 2011. The experiment period was ten weeks. The research tools

were the CTBL model, the Cornell Critical Thinking Test Level Z, and the students’ satisfaction

questionnaire. Data were analyzed using the frequency, the percentage, the arithmetic mean, the

standard deviation and the t-Test for Dependent.

The results of the study revealed those:

1. The CTBL model consisted of 4 components which were: 1) principles, 2) objectives,

3) instructional process and 4) evaluation. The objective of the model is to develop critical

thinking skills. The instructional process consisted of two stages. The first stage was the preparing

stage and the second stage was learning stage. The evaluation of learning was to measure a critical

thinking skills development and authentic assessment.

2. The graduate students learned with the CTBL model had a statistically significant

difference of the critical thinking skills posttest scores over the pretest scores .01 level.

The students agree that the CTBL process was appropriateness at a high level of satisfaction.

3. The experts agree that a CTBL Model was appropriateness at an excellent level of

satisfaction.

Keywords: Blended Learning, Instructional Model, Cognitive Tools, Critical Thinking Skills

วารสารวทยบรการ

ปท ๒๓ ฉบบท ๒ พฤษภาคม-สงหาคม ๒๕๕๕

154

ดร.ปณตา วรรณพรณ

การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานฯ

บทนำ

การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสำหรบการเรยนการสอนในระบบอเลกทรอนกส

(e-Learning) ทไดรบการนยมรปแบบหนงคอ การจดการเรยนแบบผสมผสาน (Blended Learning)

ซงหมายถง การจดการเรยนการสอนทผสมผสานการเรยนบนเวบและการเรยนในหองเรยนเปน

รปแบบการเรยนทยดหยน ตอบสนองตอความแตกตางระหวางบคคลของผเรยนทงดานรปแบบ

การเรยน รปแบบการคด ความสนใจและความสามารถของผเรยนแตละคน [1] มสดสวนการนำ

เสนอเนอหาบทเรยนผานทางอนเทอรเนต รอยละ 30-79 โดยใชรวมกบการเรยนการสอนในหอง

เรยน หากมสดสวนของเนอหาบทเรยนทนำเสนอทางอนเทอรเนตนอยกวารอยละ 30 นน ถอเปนการ

ใชเทคโนโลยเวบชวยการเรยนการสอน [2] ในการออกแบบการเรยนแบบผสมผสานนนควรออกแบบ

และกำหนดกจกรรม 3 ประการ คอ 1) การออกแบบและกำหนดกจกรรมแบบฝกหรอการทบทวน

ความรของผเรยน 2) การออกแบบและกำหนดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรรวมกน (Collaboration)

เพอเสรมสรางทกษะทางสงคม และ 3) การออกแบบและกำหนดกจกรรมการเรยนรหลกเพอชวยให

ผเรยนไดเรยนรตามวตถประสงคทกำหนดไว [3] สอดคลองกบ e-Education ในแผนอดมศกษา

ระยะยาว 15 ป ฉบบท 2 พ.ศ. 2551 - 2565 ไดกำหนดแนวนโยบายโครงสรางพนฐานการเรยนรวา

รฐควรใหการสนบสนนสถาบนอดมศกษาภาครฐและภาคเอกชนในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสารเพอการเขาถงและการลดชองวางของดจตอล (Digital Divide) โดยเฉพาะอยางยงการให

บรการการเรยนรทางไกลและการเรยนรผานสออเลกทรอนกสตางๆ ทงการศกษาในระบบ นอกระบบ

และตามอธยาศย

การพฒนาการคดอยางมวจารณญาณเปนคณลกษณะอนพงประสงคทตองการใหเกดแกผเรยน

ตามจดมงหมายของการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 นอกจากนยงเปน

กระบวนการคดทจำเปนและสำคญทสดสำหรบผเรยนทกระดบ เนองจากเปนกระบวนการคดทผาน

การไตรตรองและพจารณาจากขอมล หลกฐานทมอยมาเปนอยางด ซงสามารถนำไปประยกตใชใน

สถานการณตาง ๆ ไดอยางหลากหลาย กระบวนการคดอยางมวจารณญาณจงถอเปนพนฐานของ

การคดทงปวง [4]

การใชเครองมอทางปญหาเปนเครองมอในการเรยนรบนเวบแบบผสมผสานและสภาพแวดลอม

การเรยนรทเหมาะสมสามารถพฒนาศกยภาพการคดของผเรยน ไดแก การคดอยางสรางสรรค

(Creative Thinking) การคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking) การคดอยางมเหตผลและ

การคดขนสงได [5]

จากความเปนมาและความสำคญของปญหาดงกลาวขางตนจงมความจำเปนตองพฒนารปแบบ

การเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ เพอ

เปนแนวทางในการพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษา และพฒนาการจดการศกษา

ทางไกลผานระบบเครอขายสารสนเทศ ใหมคณภาพ มาตรฐาน และปรมาณสอดคลองกบความ

ตองการของประเทศตอไป

วารสารวทยบรการ

ปท ๒๓ ฉบบท ๒ พฤษภาคม-สงหาคม ๒๕๕๕

155

ดร.ปณตา วรรณพรณ

การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานฯ

วตถประสงคการวจย

1. วตถประสงคทวไป

เพอพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนาทกษะ

การคดอยางมวจารณญาณ

2. วตถประสงคเฉพาะ

2.1 เพอศกษาและสงเคราะหกรอบแนวคดของรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใช

เครองมอทางปญญาเพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ

2.2 เพอพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนา

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

2.3 เพอศกษาผลของการใชรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญา

เพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

2.4 เพอศกษาความคดเหนของนกศกษาทเรยนโดยใชรปแบบการเรยนแบบผสมผสาน

โดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณทพฒนาขน

2.5 เพอรบรองรปแบบการเรยนบนเวบแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอ

พฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

สมมตฐานของการวจย

นกศกษาทเรยนโดยใชรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาทพฒนาขน

มทกษะการคดอยางมวจารณญาณหลงเรยนสงกวาทกษะการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนอยางม

นยสำคญทางสถต

ขอบเขตการวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร คอ นกศกษาระดบบณฑตศกษา ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 มหาวทยาลย

เทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

กลมตวอยาง คอ นกศกษาระดบบณฑตศกษา ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 มหาวทยาลย

เทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ ทเรยนวชาสอการเรยนการสอนบนเครอขายคอมพวเตอรได

จากการสมอยางงาย จำนวน 25 คน

2. ตวแปรทใชในการวจย

ตวแปรอสระ คอ รปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญา

ตวแปรตาม คอ คะแนนทกษะการคดอยางมวจารณญาณ และความคดเหนของผเรยน

3. ระยะเวลาทใชในการทดลอง

การศกษาผลของการใชรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนา

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณใชระยะเวลาในการทดลอง 10 สปดาห

วารสารวทยบรการ

ปท ๒๓ ฉบบท ๒ พฤษภาคม-สงหาคม ๒๕๕๕

156

ดร.ปณตา วรรณพรณ

การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานฯ

กรอบแนวคดการวจย

กรอบแนวคดการวจย ประกอบดวย 6 องคประกอบ คอ 1) ทฤษฎการเรยนร 2) การเรยน

โดยใชเครองมอทางปญญา (cognitive tools) 3) ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking

skills) 4) การจดการเรยนการสอนแบบผสมผสาน (blended learning) 5) การออกแบบระบบ

การเรยนการสอน (Instructional System Design: ISD) และ 6) กจกรรมการเรยนการสอน

เพอพฒนาความคดอยางมวจารณญาณ ดงรปท 1

รปท 1: กรอบแนวคดในการพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญา

เพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

1. การเรยนรอยางมความหมาย 2. การเรยนรดวยโครงความคดลวงหนาในโครงสราง

ทางปญญาในสมอง 3. การเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสต

ทฤษฎการเรยนร

1. ขนเตรยมการกอนการเรยนการสอน 2. ขนศกษาเนอหา

2.1 ศกษาเนอหาภาคทฤษฎ (Online) 2.2 ศกษาเนอหาภาคปฏบต (Face to Face)

3. ขนการสรางแผนผงทางปญญาโดยใชเครองมอทางปญญา 3.1 ขนของการระดมสมอง 3.2 ขนจดโครงสรางและรปแบบ 3.3 ขนการแสดงความเชอมโยง 3.4 ขนสรปทบทวน 3.5 ขนการนาไปใชประโยชน

4. ขนการวดและประเมนผล

การเรยนโดยใชเครองมอทางปญญา (Buzan & Buzan, [6] )

1. การสรปแบบนรนย 2. การใหความหมาย 3. การพจารณาความนาเชอถอของแหลงขอมลและการสงเกต 4. การสรปแบบอปนย 5. การสรปโดยการทดสอบสมมตฐานและการทานาย 6. การนยามและระบขอสนนษฐาน

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (Ennis, [7])

รปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญา เพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

1. การกาหนดจดมงหมายในแตละขนตอนการเรยน 2. การจดกจกรรมระหวางการเรยนการสอน

3. การกาหนดทกษะความรพนฐานทจาเปนกอนการเรยน

4. การกาหนดจดมงหมายของการเรยน

5. การจดการเนอหาและกจกรรมการเรยนการสอน

6. การประยกตยทธวธในการจดการเรยนการสอน

7. การกาหนดยทธวธการประเมนผล

1. การวเคราะหและประเมนความตองการ 2. การกาหนดจดมงหมาย /วตถประสงค 3. การวเคราะหคณลกษณะของผเรยน (learner characteristics)4. การสรางตนแบบ ออกแบบเนอหาทสอดคลองกบ

วตถประสงค และจดเรยงลาดบเนอหา 5. การกาหนดเวลาเรยน สถานท วเคราะหกจกรรมและแหลง

ทรพยากรการเรยนรสาหรบการเรยนการสอน 6. การกาหนดวธการสอนและออกแบบกลยทธการสอน 7. การพฒนา/เลอกวสดการสอน สอการสอน และทรพยากร

การสอน 8. การเสรมทกษะและจดกจกรรมสนบสนน ควบคม

ตรวจสอบ ตดตามและประเมนผลการเรยนและการทดสอบ 9. การใหขอมลยอนกลบเพอปรบปรงการเรยนการสอน

1. เสนอปญหาหรอสถานการณ 2. กระตนใหผเรยนคดวเคราะหสถานการณ 3. สงเสรมใหผเรยนตรวจสอบ คนหาเหตผล 4. ใหผเรยนตความ สรปความและประเมนสถานภาพ 5. ใหผเรยนตดสนใจเลอกคาตอบ 6. ใหผเรยนตรวจคาตอบ 7. การประเมนผลขนสดทายเพอใหไดขอสรปทเปนเหตเปนผล

กจกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนา ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

(Woods, [12] )

การจดการเรยนการสอนแบบผสมผสาน (Thorne, [8]; Bonk & Graham, [9])

การออกแบบระบบการเรยนการสอน (Seele and Glagow, [10] ; Dick and Carrey, [11])

วารสารวทยบรการ

ปท ๒๓ ฉบบท ๒ พฤษภาคม-สงหาคม ๒๕๕๕

157

ดร.ปณตา วรรณพรณ

การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานฯ

วธดำเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยและพฒนา (Research and Development) แบงการวจยเปน 4

ระยะ คอ

ระยะท 1 การศกษาและสงเคราะหกรอบแนวคดของรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดย

ใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

1. การศกษา วเคราะหและสงเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของ รปแบบการเรยน

การสอน การเรยนการสอนแบบผสมผสาน การเรยนโดยใชเครองมอทางปญญา และทกษะการคด

อยางมวจารณญาณ

2. ศกษาสภาพการจดการเรยนการสอนในปจจบน

2.1 ศกษาขอมลดานการจดการเรยนการสอน โดยการสมภาษณอาจารยผสอนในสถาบน

อดมศกษา จำนวน 20 ทาน จาก 11 มหาวทยาลย ทงมหาวทยาลยของรฐและเอกชน เพอใหได

ขอมลเกยวกบ สภาพ ปญหาและแนวทางในการการจดการเรยนการสอนบนเวบ การเรยนโดยใช

เครองมอทางปญญา และคณลกษณะของผเรยนในเรองของความร ประสบการณ ความสามารถใน

การใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนต การสบคนขอมลผานเวบ

2.2 ศกษาขอมลคณลกษณะของผเรยน โดยการสมภาษณนกศกษาระดบบณฑตศกษา

จำนวน 40 คน จาก 4 มหาวทยาลย ทงมหาวทยาลยของรฐและเอกชน เพอใหไดขอมลเกยวกบ

ความร ประสบการณ ความสามารถในการใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนต การสบคนขอมลผานเวบ

และสงทนกศกษาตองการในการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบผสมผสาน

ระยะท 2 การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนา

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ตามขนตอนการออกแบบระบบการเรยนการสอน (Instructional

System Design: ISD) 5 ขนตอน ดงน

1. ขนการวเคราะห (Analysis) วเคราะหเนอหา สรางแผนภาพมโนทศนเปนการเรมตน

ขอบเขตเนอหา วเคราะหคณลกษณะและรปแบบการเรยนรของนกศกษาระดบบณฑตศกษา และ

วเคราะหบรบททเกยวของกบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญา

2. ขนการออกแบบ (Design) ออกแบบจดประสงค ออกแบบโครงขายเนอหา ออกแบบ

ยทธศาสตรการเรยน 2 ขนตอน คอ 1 การศกษาเนอหา 1.1) การศกษาเนอหาภาคทฤษฎแบบ

ออนไลน 1.2) การศกษาเนอหาภาคปฏบตในหองเรยน 2) กระบวนการเรยนแบบผสมผสานโดย

ใชเครองมอทางปญญา ประกอบดวย 5 ขนตอนยอย คอ 2.1) ขนการระดมสมอง 2.2) ขนการจด

โครงสรางและรปแบบ 2.3) ขนการแสดงความเชอมโยง 2.4) ขนการสรปทบทวน และ 2.5) ขนการ

นำไปใชประโยชน

3. ขนการพฒนา (Development) พฒนาเครองมอตามรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดย

ใชเครองมอทางปญญา ไดแก ระบบบรหารจดการเรยนรโดยใช MOODLE คมอผดแลระบบและ

วารสารวทยบรการ

ปท ๒๓ ฉบบท ๒ พฤษภาคม-สงหาคม ๒๕๕๕

158

ดร.ปณตา วรรณพรณ

การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานฯ

คมอการเรยน พฒนาเครองมอทใชในการศกษาผลการวจย ไดแก แบบวดทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

และแบบสอบถามความคดเหนของนกศกษา

4. ขนการนำไปทดลองใช (Implementation) การทดสอบแบบหนงตอหนง (One-to-one

testing) และการทดสอบกบกลมเลก (Small group testing) เพอนำขอมลมาปรบปรง แกไขขอบกพรอง

ของรปแบบ และการทดลองนำรอง (Field trial) โดยใหนกศกษาทไมใชกลมตวอยาง จำนวน 15 คน

5. ขนการประเมนผล (Evaluation) ประเมนคณภาพรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดย

ใชเครองมอทางปญญา โดยผเชยวชาญ 5 ทาน และประเมนคณภาพระบบบรหารจดการเรยนร

ตามรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญา ดานเนอหาและดานโดยผเชยวชาญ

ระยะท 3 การศกษาผลของการใชรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญา

เพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

การศกษาผลของการใชรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญา ดำเนนการ

ตามแบบแผนการวจยแบบ One Group Pretest-Posttest Design [13]

มขนตอนการดำเนนการดงน

3. ขนเตรยมการกอนการทดลอง

3.1 ปฐมนเทศนกศกษาเก ยวกบรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเคร องมอ

ทางปญญา การวดและประเมนผล และฝกปฏบตการใชเครองมอตามรปแบบการเรยน

3.2 วดและประเมนผลทกษะการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนและแจงผลการประเมน

ใหแกนกศกษา

4. ขนดำเนนการทดลอง

4.1 ใหนกศกษาเรยนรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเคร องมอทางปญญา

เปนระยะเวลา 10 สปดาห

4.2 วดและประเมนผลทกษะการคดอยางมวจารณญาณหลงเรยนและแจงผลการประเมน

ใหแกนกศกษา และสอบถามความคดเหนของนกศกษา

ระยะท 4 การรบรองรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนา

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

นำเสนอรปแบบใหผทรงคณวฒจำนวน 5 ทาน ประกอบดวย ผทรงคณวฒดานการออกแบบ

การเรยนการสอน การเรยนการสอนแบบผสมผสาน การเรยนการสอนโดยใชเครองมอทางปญญา และ

ดานทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ไดมาจากการเลอกแบบเจาะจง โดยเปนผทมความเชยวชาญ

ในดานทเกยวของ มประสบการณวจยหรอผลงานทางวชาการอยางนอย 5 ป ทำการประเมนเพอ

รบรองรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาฯ ทพฒนาขน

O1 X O2

วารสารวทยบรการ

ปท ๒๓ ฉบบท ๒ พฤษภาคม-สงหาคม ๒๕๕๕

159

ดร.ปณตา วรรณพรณ

การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานฯ

สรปผลการวจย

ตอนท 1 รปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนาทกษะการคด

อยางมวจารณญาณ

1. รปแบบการจดการเรยนการสอนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนา

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

รปแบบการจดการเรยนการสอนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนาทกษะ

การคดอยางมวจารณญาณทพฒนาขน ประกอบดวยองคประกอบหลก 4 องคประกอบ ดงน

1.1 หลกการของรปแบบการเรยนการสอน

1.2 วตถประสงคของรปแบบการเรยนการสอน

1.3 กระบวนการเรยนการสอน

1.4 การวดและประเมนผล

2. กระบวนการเรยนการสอนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนาทกษะการ

คดอยางมวจารณญาณ

กระบวนการเรยนการสอนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนาทกษะการคด

อยางมวจารณญาณ ประกอบดวยขนตอนการเรยนการสอน 2 ขนตอน ดงน

2.1 ขนการเตรยมการกอนการเรยนการสอน เปนการเตรยมความพรอมของผเรยน

ผสอนและผชวยสอน เกยวกบกจกรรมการเรยนการสอนและการวดและประเมนผลการเรยน รวมถง

การสรางแรงจงใจในการเรยนใหกบผเรยน

2.2 ขนการจดกระบวนการเรยนการสอน ประกอบดวยขนตอนทผสมผสานระหวาง

การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชเครองมอทางปญญา และกจกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนา

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ โดยมทงกจกรรมการเรยนการสอนในหองเรยนและการเรยนการสอน

บนเวบ ประกอบดวยขนตอนและกจกรรม 2 ขนตอนใหญ 7 ขนตอนยอย ดงน

ขนท 1 การศกษาเนอหา ประกอบดวย 2 ขนตอนยอย ดงน

1. การศกษาเนอหาภาคทฤษฎ

2. การศกษาเนอหาภาคปฏบต

ขนท 2 กระบวนการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญา ประกอบดวย

5 ขนตอนยอย ดงน

1. ขนการระดมสมอง (Brainstorming Phase)

2. ขนการจดโครงสรางและรปแบบ (Organizing Phase)

3. ขนการแสดงความเชอมโยง (Linking Phase)

4. ขนการสรปทบวน (Finalizing the Concept Map)

5. ขนการนำไปใชประโยชน (Utilization Phase)

วารสารวทยบรการ

ปท ๒๓ ฉบบท ๒ พฤษภาคม-สงหาคม ๒๕๕๕

162

ดร.ปณตา วรรณพรณ

การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานฯ

พงพอใจกจกรรมขนท 3 ขนการระดมสมองมากทสด (X= 4.45, S.D. = 0.62) รองลงมาไดแก

ขนท 2 ศกษาเนอหาภาคปฏบต (X= 4.39, S.D.= 0.66) และขนท 1 ศกษาเนอหาภาคทฤษฎ

ขนท 6 ขนการสรปทบวน (X= 4.33, S.D.= 0.69) ตามลำดบ

ตอนท 3 ผลการรบรองรปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอพฒนาทกษะ

การคดอยางมวจารณญาณโดยผทรงคณวฒ

ตารางท 3 ความเหมาะสมเกยวกบองคประกอบของรปแบบการเรยนแบบผสมผสานฯ

ขอคำถาม

จากตารางท 3 พบวา ในภาพรวมดานองคประกอบของรปแบบการเรยนการสอนฯ

ผทรงคณวฒเหนวามความเหมาะสมอยในระดบมากทสด (X= 4.95, S.D. = 0.22) โดยคาเฉลย

ความเหมาะสมสงสด 3 อนดบคอ องคประกอบดานหลกการและแนวคด (X=5.00, S.D.= 0.00)

ดานกระบวนการเรยนการสอน (X= 5.00, S.D. = 0.00) และดานการวดและประเมนผล

(X= 5.00, S.D. = 0.00) ตามลำดบ

อภปรายผล

1. รปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาทพฒนาขน สามารถพฒนา

พฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณหลงเรยนใหสงกวากอนเรยนอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ

.01 ซงสอดคลองกบงานวจยของ ธรด ถงคบตร [14] พบวา การเรยนโดยใชเครองมอทางปญญา

เปนวธสอนทสงเสรมความสามารถในทกษะการคดอยางมวจารณญาณของผเรยนได

2. นกศกษามความพงพอใจตอการจดกระบวนการเรยนการสอนในภาพรวมอยในระดบมาก

และมความเหนวาจากการจดกระบวนการเรยนการสอนทำใหนกศกษาสามารถตดตออาจารยไดมากขน

การเรยนการสอนในลกษณะนทำใหนกศกษาไดลงมอปฏบตมากขน นกศกษาเขาใจเนอหาภาคปฏบต

มากขน และนกศกษาตองการใหสอนในลกษณะนในวชาอนๆ สอดคลองกบแนวคดของ Bonk &

ขอคาถาม x S.D. ความ

เหมาะสม

องคประกอบของรปแบบการเรยนการสอน

1. หลกการและแนวคด 5.00 0.00 มากทสด

2. วตถประสงคของรปแบบ

การเรยนการสอน 4.80 0.45

มากทสด

3. กระบวนการเรยนการสอน 5.00 0.00 มากทสด

4. การวดและประเมนผล 5.00 0.00 มากทสด

ภาพรวมดานองคประกอบ 4.95 0.22 มากทสด

วารสารวทยบรการ

ปท ๒๓ ฉบบท ๒ พฤษภาคม-สงหาคม ๒๕๕๕

163

ดร.ปณตา วรรณพรณ

การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานฯ

Graham [9] ทกลาววา กจกรรมการเรยนสอนแบบผสมผสานทำใหผเรยนสามารถเรยนรไดอยางอสระ

สงผลใหเกดการเรยนทกระฉบกระเฉง (Active Learning) ทำใหผเรยนเปนผทมความกระฉบกระเฉง

ในการเรยนร (Active Learner) และสามารถลดเวลาในการเขาชนเรยนได นอกจากนการเรยนแบบ

ผสมผสานยงมสวนสนบสนนปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผเรยนดวยกน และผเรยนกบผสอนโดยการ

ตดตอแบบสวนตว ชวยใหการเรยนรดขน [8] และชวยใหผเรยนมสวนรวมในชมชนแหงการเรยนร

มากขน

เอกสารอางอง

[1] Bonk, C. J., & Graham, C. R. (2004). Handbook of blended learning: Global perspectives.

San Francisco: Pfeiffer Publishing.

[2] Allen, I. E., & Seaman, J. (2005). Growing by Degrees: Online education in the United

States, 2005. The Sloan Consortium. Retrieved from http://www.sloan-c.org/

publications/survey/pdf/growing_by_degrees.pdf

[3] Bersin, J. (2004). The blended learning book: Best practices, proven methodologies, and

lessons learned. San Francisco: Pfeiffer.

[4] ทศนา แขมมณ. (2551). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทม

ประสทธภาพ. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: สำนกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

[5] Jonassen, David H. (1999). Handbook of research for educational communications and

technology: A project of the association for educational communications and technology.

New York: Macmillan Library References.

[6] Buzan, T., & Buzan, B. (1997). The ทind Map books: Radiant thinking. London: BBC.

Books.

[7] Ennis, R. H. (1989). Critical thinking and subject specificity. Educational Researcher,

18(3), 4-10.

[8] Thorne, K. (2003). Blended learning: How to integrate online and traditional learning.

London: Kogan Page.

[9] Bonk, C. J. & Graham, C. R. (2004). Handbook of blended learning: Global perspectives.

San Francisco: Pfeiffer Publishing.

[10] Seels, B., & Glasgow, Z. (1997). Making instructional design Decisions. Columbus,

OH: Prentice Merrill.

[11] Dick, W., Carey, L., & Carey, J. (2001). The Systematic design of instruction.

(5th ed). London: Addison - Wesley Educational.

วารสารวทยบรการ

ปท ๒๓ ฉบบท ๒ พฤษภาคม-สงหาคม ๒๕๕๕

164

ดร.ปณตา วรรณพรณ

การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานฯ

[12] Woods, D. R. (1994). Problem-Based Learning: How to gain the most from PBL.

Hamilton: W.L. Griffin Printing Limited.

[13] William, W. & Stephen G. J. (2009). Research methods in education: An introduction.

(9th ed). Boston: Pearson.

[14] ธรวด ถงคบตร. (2552). การพฒนารปแบบการออกแบบการเรยนการสอนแบบผสมผสาน

โดยใชแผนผงทางปญญาเพอเพมพนความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณสำหรบ

นกศกษาปรญญาบณฑต. วทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต, สาขาวชาเทคโนโลยและ

สอสารการศกษา คณะครศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ประวตผเขยน

ชอผเขยน: อาจารย ดร.ปณตา วรรณพรณ

สาขาวชาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษา

คณะครศาสตรอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

สถานททำงาน: ภาควชาครศาสตรเทคโนโลย คณะครศาสตรอตสาหกรรม

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

1518 ถ.พบลสงคราม บางซอ กรงเทพฯ 10800

โทรศพท: 081 455 5741, 02 913 2500 ตอ 3298

โทรสาร: 0 2587 8256

E-mail: panitaw@kmutnb.ac.th

สาขาวชาทเชยวชาญ

• การวจยเทคโนโลยสารสนเทศและสอสารเพอการศกษา

• จตวทยาการศกษา

• การออกแบบและพฒนาระบบการสอน

• การจดการเรยนการสอนบนเวบ

• การจดการความร

***********************