Post on 05-Apr-2017
De uitdagingen van het Belgische ziekenhuisstelsel in het licht van internationale ervaringen
Brussel • 08 februari 2017Saskia Bauters, Head of Public Sector & Social Profit Edouard Portella, Antares
2
M. De Becker, Peter Dr. De Wever, Alain M. Dehaspe, Philippe Dr. Daniel Désir
M. Durant, Guy M. Javaux, Alain M. Lefébure, Bruno M. Mercier, Stéphan
M. Michiels, Koen M. Mouton, Christophe Dr. Noppen, Marc M. Rillaerts, Stéphane M. Temples, Pierre
3
Met wie vergelijken wij ons?
Duitsland
Oostenrijk
Denemarken
Frankrijk
Noorwegen
Nederland
Verenigd Koninkrijk
Zweden
Zwitserland
4
Sterke groei van de uitgaven voor gezondheidszorg in verhouding tot de ontwikkeling van het bbp in de afgelopen jaren...
Evolutie (%) van de uitgaven voor gezondheidszorg als % van het bbp in de periodes 1990-2000, 2000-2010 en 2010-2015
Bron: OECD Health Statistics 2016 [online]. Parijs: OESO; 2016. Uitgaven voor en financiering van gezondheidszorg. Beschikbaar:
http://www.oecd.org/health/health-data.htm
1,2
2,0
0,2
0,8
1,8 1,6
0,6
1,5
0,1
2,21,1
1,1
3,42,0
1,2 1,2
1,2
0,9
2,3
1,3
1,1
2,6
0,3
0,40,1 0,3
1,0 0,2 0,1
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
1990-2000 2000-2010 2010-2015
5
… stijging van het gezondheidszorgbudget met 75% tussen 2000 en 2015
Gecumuleerde ontwikkeling van de uitgaven voor gezondheidszorg sinds 2000*
* Het bronbestand van de OESO bevat geen gegevens over de ontwikkeling van de uitgaven voor gezondheidszorg in Nederland.
Bron: OECD Health Statistics 2016 [online]. Parijs: OESO; 2016. Uitgaven voor en financiering van gezondheidszorg. Beschikbaar:
http://www.oecd.org/health/health-data.htm
1,59
1,751,69
1,541,49
2,02
1,56
2,09
1
1,2
1,4
1,6
1,8
2
2,2
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Austria Belgium Denmark France Germany
Norway Sweden Switzerland United Kingdom
6
In 2015 vertegenwoordigden de uitgaven voor gezondheidszorg in België 10,4% van het bbp, minder dan in veel andere landen
Bron: OECD Health Statistics 2016 [online]. Parijs: OESO; 2016. Uitgaven voor en financiering van gezondheidszorg. Beschikbaar:
http://www.oecd.org/health/health-data.htm
11,5%
11,1% 11,1%11,0%
10,8%
10,6%
10,4%10,3%
9,9%9,8%
8,5%
9,0%
9,5%
10,0%
10,5%
11,0%
11,5%
12,0%
Uitgaven voor gezondheidszorg in 2015 (als % van het bbp)
7
Uitgaven voor gezondheidszorg in verhouding tot de economische ontwikkeling ...
Uitgaven voor gezondheidszorg 2015 / hoofd van de bevolking (huidige KKP)
bbp 2015 / hoofd van de bevolking (huidige KKP)
Oostenrijk
België
Denemarken
Frankrijk
Duitsland
Nederland
Noorwegen
Zweden
Zwitserland
VK
35.000,00
40.000,00
45.000,00
50.000,00
55.000,00
60.000,00
65.000,00
3.500,00 4.000,00 4.500,00 5.000,00 5.500,00 6.000,00 6.500,00 7.000,00 7.500,00
8
… ondanks een hoge persoonlijke bijdrage
26,7
17,8 17,7
15,514,8 14,5
13,813,0
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
Zwitserland België Oostenrijk Zweden Verenigd
Koninkrijk
Noorwegen Denemarken Duitsland
* Het bronbestand van de OESO bevat geen gegevens over de toegankelijkheid van de gezondheidszorg in Frankrijk en Nederland.
Bron: OESO. Health at a Glance 2015. OECD Indicators. Parijs: OESO-publicaties; 2015. Uitgaven voor gezondheidszorg ten laste van de patiënt. Beschikbaar: http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/social-issues-migration-health/health-at-a-glance-2015_health_glance-2015-en#.WJcvSxvhCUk
‘Out-of-pocket’-uitgaven als % van de uitgaven voor gezondheidszorg
9
• Het systeem is te sterk gericht op zorgverstrekking via ziekenhuisopname.
• Complexe wetgeving en institutionele architectuur.
• Gebrek aan planning en visie op middellange en lange termijn.
• Weinig aandacht voor gezondheidspromotie, gezondheidsgedrag en preventieve zorg.
• Beperkte mate van digitalisering.
• Belangenconflicten en ongelijke machtsverhoudingen tussen de verschillende gezondheidszorgspelers.
• Zeer gedetailleerde regelgeving en bijgevolg weinig manoeuvreerruimte voor het ziekenhuismanagement.
Behalve de kwantitatieve aspecten, benadrukken verschillende experts en instellingen ook andere aspecten van het Belgische gezondheidszorgstelsel die voor verbetering vatbaar zijn
10
De huidige uitdagingen van de gezondheidszorgstelsels ...
Vergrijzing en chroniciteit
Afname van de financiële middelen
voor gezondheidszorg
Versnippering van het zorgstelsel
Welke financieringsmethode?
Verschillen /onaangepaste diensten
Lage productiviteit
Kosten van gezondheidszorg en medisch-sociale zorg
Goed geïnformeerde en veeleisende
patiënten
Economische ontwikkelingVergrijzing en chronische
aandoeningen
Afname van de financiële middelen
voor gezondheidszorg
13
België telt, in verhouding tot zijn inwonersaantal, een van de hoogste aantallen acute ziekenhuisbedden
* Exclusief bedden voor revalidatie, lang verblijf en palliatieve zorg
Aantal acute* ziekenhuisbedden in 2015 (per duizend inwoners)
6,2
5,8 5,7
4,1
3,83,4 3,3
2,62,4 2,3
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
Bron: OECD Health Statistics 2016 [online]. Parijs: OESO; 2016. Gezondheidszorggegevens. Beschikbaar: http://www.oecd.org/health/health-data.htm
1
14
Een van de laagste percentages ambulante behandelingen van alle vergeleken landen
Percentage ambulante chirurgie in 2009
74,0%
69,0%
53,0% 52,0%50,0%
43,5% 43,0%
36,0%
0,0%
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
50,0%
60,0%
70,0%
80,0%
Denemarken Zweden Nederland Verenigd
Koninkrijk
Noorwegen Duitsland België Frankrijk
* De bron bevat geen gegevens voor Oostenrijk en Zwitserland.
Bron: Toftgaard C. Day Surgery Activities 2009. International Survey on Ambulatory Surgery. Ambul Surg. 2012; 17(3): 53-63. Beschikbaar: http://www.iaas-
med.com/files/Journal/17.3/Toftgaard17.3.pdf
15
Nieuwe financiering
Roulatie van de bedden
Intensiteit en complexiteit van de zorg
Nieuwe behoeften en veranderende verwachtingen van de klanten
Veranderende beroepspraktijk
• Aard van de zorg• Onvolledige dagen• ‘Delokalisatie’
Beheervan bedden
Kortere gemiddelde verblijfsduur
Meer ambulante verzorging
Hogere bezetting van de bedden
Minder bedden
Door de invoering van forfaitaire financieringsmechanismen nemen de techniciteit en complexiteit van patiënten toe en daalt het aantal hospitalisatiebedden
1
16
België is een van de landen waar het verzorgend personeel een groter aantal patiënten onder zijn hoede heeft, dat al jaren stabiel blijft
13
11
9
8 8
7
5
0
2
4
6
8
10
12
14
Gemiddeld aantal patiënten per verpleegkundige op 24 uur (alle ploegen samen) *
• Oostenrijk, Frankrijk en Denemarken zijn niet opgenomen in de RN4CAST-studie.
Bron: RN4CAST-studie.
1
17
In België wordt het risico verlegd naar de ziekenhuizen, maar niet naar andere spelers
Artsen
Leveranciers
Prestaties van algemeen belang
Risico
X
X
X
Sterkere forfaitariseringBundled paymentKlinische resultaten
2
Ziekenhuizen
€
18
Met in het totaal drie artsen per duizend inwoners is België, op het Verenigd Koninkrijk na, het land met het laagste aantal artsen uit de analyse
5,13
4,43
4,12 4,11 4,04
3,63
3,132,97
2,8
0
1
2
3
4
5
6
* Het bronbestand van de OESO bevat geen gegevens over de ontwikkeling van de uitgaven voor gezondheidszorg in Nederland.
Bron: OECD Health Statistics 2016 [online]. Parijs: OESO; 2016. Gezondheidszorggegevens. Beschikbaar: http://www.oecd.org/health/health-data.htm
Aantal artsen (per duizend inwoners) in 2015 of het laatste beschikbare jaar*
19
Hoe het dilemma oplossen: het forfaitariseringsniveau vs intensiteit van de regulatie?
2
Gelimiteerdeforfaitarisering
Regulatie van de ziekenhuis-netwerken
Opgelegdeforfaitarisering -
T2A (2005)
‘Spontane’ creatie van netwerken -HPST (2009)
Regulering van ziekenhuis-
netwerken per regio -
GHT (2016)
België
Frankrijk
20
Die overdracht of spreiding van risico’s gebeurt via verschillende financieringsinstrumenten, zoals de forfaitaire financiering volgens de APR-DRG’s
2
Het % van de ziekenhuisinkomsten
gekoppeld aan de DRG’s is in België
beperkt en lager dan in de buurlanden
Het globaal prospectiefforfait dat is gepland voor
cluster 1 (laagvariabelezorg) dekt alle uitgaven
van de cluster
De forfaitarisering ismaximaal voor cluster 1
Is het mogelijk om alle activiteiten van de artsen te financieren volgens APR-DRG om hen te laten delen in het risico dat de instellingen lopen?
Cluster 1 Klassiekeopname
Dag-opname
Aantal APR-DRG-SOI 317 183
% van het aantalopnames
44,83 % 29,07%
% van de terugbetalingen
46,46 % 35,70%
21
Het ziekenhuis vervelt tot een netwerk van gecoördineerde zorgverstrekkers, die werken als communicerende vaten
eHealth
Acute hospitalisatie
RVTMiddellange en lange hospitalisatie
Thuishospitalisatie + thuiszorg
Behandelend arts / polikliniek
Sociale diensten
3
De verschillende spelers werken als communicerende vaten. De onderlinge
samenwerking is belangrijk om: - de continuïteit van de opvolging van de patiënten te garanderen- de algemene efficiëntie van het gezondheidszorgstelsel te bevorderen.
En voor hun ontwikkeling zijn ze van elkaar afhankelijk!
22
Het is belangrijk om in het financieringsmodel rekening te houden met kwaliteit. De nieuwe financieringsmechanismen zullen borg moeten staan voor een gepaste en hoogwaardige opvolging door:
• samenwerking tussen zorgverstrekkers aan te moedigen;
• hun (gemeenschappelijke) verantwoordelijkheid te vergroten voor de kwaliteit van het resultaat over de volledige duur van een behandeling (acute aandoening) of over een lange behandelingsperiode (chronische aandoening);
• een efficiënte aanwending van de middelen aan te moedigen.
4
Van ‘pay for volume’ naar ‘pay for value’
23
Drie nieuwe mogelijkheden voor een betere kwaliteitsmeting: 4
• De ervaring en beleving van de patiënt.
• Onaangepaste zorg.
• Regionale verschillen.
Commissie Olivier Véran over de hervorming van de T2A in Frankrijk
• Waakt over de relevantie van handelingen• Forfaitaire dotaties per regio
24
52. De Canada Health Infoway levert besparingen op voor het gezondheidszorgnetwerk en patiënten met digitale gezondheidszorg
Significanteresultaten
Telegezond-heidszorg
vermindert de kosten
voor patiënten en
hetgezondheids-zorgnetwerk.
Elektronische medische dossiers
voorkomen nutteloze herhaling van
medische onderzoeken, verminderen
bijwerkingen van medicijnen en leveren andere voordelen op.
Systemen met geneesmiddelen-informatie zorgen
voor minder voorschrijffouten en
bijwerkingen.
$ 125 mln. bespaard in 2010
$ 1,3 mld. bespaard van 2006 tot 2012
$ 436 mln. bespaard in 2006
25
Preventie is essentieel om te proberen de huidige trend te keren – hetbelang van de eerstelijnszorg en de diensten voor gezondheidspromotie en preventie mag dus niet worden onderschat
6
Gewicht van chronische aandoeningen in de uitgaven voor gezondheidszorg en percentage vermijdbare gevallen: de
Verenigde Staten
26
We brachten verschillende conclusies voor de Belgische hervorming in kaart op verschillende niveaus, rekening houdend met de kenmerken van de hervorming, de internationale trends en de vergelijking met andere landen
Algemene aansturing van het stelsel
- Rol en actieterrein verduidelijken - Het aantal institutionele spelers
beperken- Het risico en de
managementbevoegdheid overdragen aan het ziekenhuis
Uitbreiding van de perimeter van de hervorming
- Moeilijk door het Belgische politieke en administratieve systeem ...
- Reglementeren van de intrede van nieuwe spelers
Oprichting van ziekenhuisnetwerken
- Resultaten stroomlijnen in plaats van processen
- De minimale zorgdrempel bepalen- De ontwikkeling van gedeelde
diensten stimuleren
Betrokkenheid van de zorgverleners
- De artsen achter de institutionele doelstellingen en de gemeenschappelijke resultaten scharen
- De werking van de Medische Raden moderniseren