Post on 07-Jun-2015
P r o v i n c i e n o o r d - H o l l a n d
Colofon
Uitgave
Provincie Noord-Holland
Postbus 123
2000 MD Haarlem
Tel.: (023) 514 31 43
Fax: (023) 514 40 40
Internetadres: www.noord-holland.nl
E-mailadres: post@noord-holland.nl
eindredactie
Provincie Noord-Holland
Directie Beleid
Sector Project en Programma
Fotografie
Provincie Noord-Holland
A. Senger (Herstelling Amsterdam), blz. 22
Grafische verzorging
Thieme GrafiMedia Groep
Papier
Hello matt, houtvrij MC
oplage
250 exemplaren
Haarlem, januari 2008
De Stelling van AmsterdamOp weg naar een nieuw gebiedsprogramma 2009-2013
De Stelling van AmsterdamOp weg naar een nieuw gebiedsprogramma 2009-2013
januari 2008
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn�
Inhoudsopgaven
n
n
n
n
1 Wat is ons beleid?
2 Hoe ver staat het met de uitvoering?
3 Hoe ziet ons programma 2008 er uit?
4 Organisatie en financiën
5 Waar staan we nu?
6 SWOT-analyse
7 Naar een nieuw gebiedprogramma 2009-2013?
Bijlage
Gebruikeneigendomforten
5
7
15
21
23
25
29
39
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n �
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn�
Fort Benoorden Spaarndam.
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n �
Wat is ons beleid?1n
n
n
n
n
1.1 Algemeen
RondonzehoofdstadAmsterdamligteenbijzonder
gebied:deStellingvanAmsterdam.Ruimhonderd
jaargeledenisdeze135kilometerlangeverdedigings
ringgemaakt.Opuniekewijzekondenterreinenaan
deaanvalszijdevandeStellingonderwaterworden
gezet.Hetwaterwastediepomerlopenddoorheen
tekunnenwadenenteondiepvoorbotenomerte
kunnenvaren.Opplaatsenwaardijken,spoorlijnen
enwegenlagenkondeaanvalleroverlanddehoofd
stadbereiken.Hierwerdenfortengebouwdomde
vijandtekunnenverslaan.Nogaltijdzijn42fortenen
veledijken,dammenensluizeninhetlandschap
zichtbaar.Tezamenvormenzeeenuniekmonument
vandefensieveenwaterstaatkundigetechniek.
DeStellingisnooitinwerkinggeweestvanwegede
snelvoortschrijdendemilitairetechniek.Tochheeft
deStellingweldegelijkhaaruitwerkinggehad.
Doorhetverbodtotbouweninhetschootsveldis
hetnogaltijdeengroeneenrelatiefstilleringomde
hoofdstadmethogerecreatieveentoeristische
potenties.
DeStellingiseenbelangrijkcultureelerfgoed.Het
rijkheeftdeStellingaangewezenalsNationaal
Landschap.Deinternationalewaardeblijktuitde
aanwijzingalsWerelderfgoeddoordeUNESCO
in1996.Ditisgebeurdopvoordrachtvande
provincie.Omdieredenvoelenwijonsook
bijzonderverantwoordelijkvoorhetbehoudende
versterkingvanhetmonument.Onzeactiviteiten
vloeienvoortuithetdoorProvincialeStatenvast
gesteldegebiedsprogrammaStellingvan
Amsterdam20052008.Debelangrijkstespeer
punteninditprogrammazijn:
■ Vergrotenvandepublieketoegankelijkheid,
derecreatieenhettoerisme.
■ Behoudvanhetmilitairhistorischecomplex.
■ Versterkenvanderuimtelijkesamenhangen
landschappelijkeherkenbaarheid.
■ Vergrotenvandeeconomischebenutting.
1.� Doel van deze rapportage
Hetgebiedsprogrammaisopgesteldin2005.
Inmiddelszijnwijaanheteindevanhetjaar2007.
Redengenoegvooreentussentijdseevaluatie.Wat
isergerealiseerdvanhethuidigegebieds
programma?Watgaanwijalsnogbereikenin2008?
Tegelijkertijdwillenwijookdetoekomstna2008
metuverkennen.Dezenotavormteeneerste
aanzetvooreennieuwgebiedsprogramma.Met
forteigenaren,fortbeheerders,vrijwilligersgroepen,
statenleden,gemeentebesturen,waterbeheerdersen
anderebijdeStellingbetrokkenorganisatieswillen
wijingesprekgaanoverdeverdereontwikkeling
vandeStellingvanAmsterdam.
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn�
Wandelroute langs de hoofdverdedigingslijn (Het Vuurlijnpad).
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n �
Hoe ver staat het met de uitvoering?2n
n
n
n
n
�.1 Vergroten van de publieke toegankelijkheid, de recreatie en het toerisme
Omdebekendheidentoegankelijkheidvande
StellingvanAmsterdamtevergrotenishetin
eersteinstantienodigdathetaantrekkelijkisomde
Stellingteverkennen.Dezeaantrekkelijkheidkent
verschillendecomponenten:
■ deaanwezigheidvaneenkwalitatiefgoede
infrastructuur;
■ deaanwezigheidvaneenaantrekkelijkland
schap;
■ deaanwezigheidvanbewegwijzerdeen
beschrevenroutes;
■ eenherkenbaarstartportaalvoordegehele
Stellingzone,zowelfysiek(bezoekerscentrum)
alsdigitaal(website).
VervolgenszaldeaantrekkelijkheidvandeStelling
vanAmsterdambekendmoetenwordengemaakt
ondereenbrederpubliek,bijvoorbeelddoorhet
aanbiedenvanarrangementenenhetorganiseren
vanpublieksevenementen.Ditdoetdeprovincie
nietalleen.Zijwerktondermeersamenmet
StichtingCultureelErfgoedNoordHolland(voor
heen:StichtingStellingvanAmsterdam),diede
publiekscommunicatieeneducatiedoet.
Per speerpunt is nogmaals beknopt de doelstelling uit het gebiedsprogramma
beschreven. Wat wij hiervan hebben gerealiseerd is in tabellen weergegeven.
Beoogde en gerealiseerde eindresultaten.
Beoogd resultaat eind �008 Gerealiseerd resultaat tot nu toe
Het actualiseren van de beschrijving van de ANWB-fortenfietsroute en het
opnemen van deze route in de knooppuntbewegwijzering
Het uitbrengen van beschreven en deels bewegwijzerde wandelroutes
De route is in 2006 digitaal beschikbaar gekomen
(www.noord-holland.com).
Er zijn 34 wandelrondjes gemaakt. Deze zijn in 2006 uitgebracht in het
wandelboekje ‘Verboden Kringen’. Verkrijgbaar bij VVV’s en boekhandel en
digitaal beschikbaar (www.noord-holland.com). De wandel- en fietsroutes
zijn gepresenteerd op de Fiets- en Wandelbeurs RAI. Gewerkt wordt aan de
realisatie van een doorgaande wandelroute (zie kader op blz. 9).
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn8
Beoogd resultaat eind �008 Gerealiseerd resultaat tot nu toe
Het openstellen van een bezoekerscentrum Stelling van Amsterdam
Het stellen van voorwaarden rond de publieksontsluiting, bij de verlening
van (restauratie)subsidies
Het – in samenwerking met reeds bestaande websites – realiseren van een
centrale, gemakkelijk toegankelijke en breed opgezette website rond de
Stelling van Amsterdam
Het opzetten van een gerichte marketing voor de Stelling van Amsterdam
Het organiseren van meerdere, jaarlijks terugkerende publieksevenementen
Forteigenaren en fortbeheerders zijn gevraagd om voorstellen in te dienen.
Uit 9 voorstellen is – conform het advies van een jury – besloten om de
eigenaren van het Fort aan het Pampus, Fort aan de Nekkerweg en Fort bij
Vijfhuizen te vragen hun plannen te gaan realiseren (zie kader op blz. 9).
Bij de verlening van subsidies is als voorwaarde gesteld dat het monument
toegankelijk is.
De Stichting Cultureel Erfgoed Noord-Holland is 1 januari 2007 opgericht
en heeft de website www.stellingvanamsterdam.nl uitgebouwd tot
een centrale webportal. Op de site wordt tevens info verstrekt over de
Stellingmaand.
Er is een marketing- en communicatieplan opgesteld. Stichting Cultureel
Erfgoed Noord-Holland voert hiervan de 1e fase uit. Het Stellinglogo is
tijdens de Stellingmaand gepresenteerd. De andere producten (toolkit,
corporate flyer) volgen nog. Via een mediacampagne werken wij aan de
naamsbekendheid van de Stelling. Uitgevoerde publieksactiviteiten zijn:
■ Opening Stellingseizoen op Pampus.
■ Presentatie op de UIT-markt in Amsterdam.
■ AVRO-documentaire ‘Geheim Landschap’.
■ RTV N-H: Cor achter de dijken. Aflevering Stelling van Amsterdam.
■ Presentatie op Erfgoedmarkt Hembrugterrein.
■ Artikelen in verschillende vakbladen.
■ Publiekscampagne Stellingmaand in regionale kranten en op RTV-NH.
Uitvoering 0-meting naamsbekendheid voor en 1-meting na Stellingmaand.
Een recordaantal van 27 forten heeft meegedaan aan de Stellingmaand.
26.000 bezoekers hebben de Stelling in september bezocht, 4.000 meer
dan in 2006. Na afloop is de Stellingmaand geëvalueerd. Er is belangstelling
om een tweede evenement in de markt te zetten.
Doorgaande wandelroute
SamenmetdeStichtingWandelplatformLAWenRecreatieNoordHollandNVontwikkelenwijeendoor
gaandewandelrouteoverdeStellingvanAmsterdam.HetWandelplatformzaldedoorgaandewandeling
endewandelrondjesonderbrengeninhaarlandelijkewandelpadennetwerk.RecreatieNoordHolland
gaat17knelpunteninderouteoplossen.Op5oktoberiseenintentieverklaringondertekend.Hetplanis
omderouteinapril2009opentestellen.
Bezoekerscentra
Deprovinciewil3bezoekerscentrarealiserenindeStellingvanAmsterdam.Injuni2007hebbenwij
ingestemdmetdeplannenvandeexploitantenvoordebezoekerscentraophetFortaanhetPampusenhet
FortaandeNekkerweg.OpPampuswordtin2008gestartmetdebouwvanhetbezoekerscentrum.Inhet
fortzulleneenaantalruimteswordenvoorzienvanvloeren,ramen,deurenenklimaatregeling.In2009zal
wordengestartmetdeinrichtingzelf.FortaandeNekkerwegwordtingerichtalshotel,welnessen
congrescentrum.Momenteelwordendiversevergunningproceduresdoorlopen.Debouweninrichting
vanhetbezoekerscentrumstartin2008.Openstellingisvoorzienin2009.
DederdelocatievooreenbezoekerscentrumishetFortbijVijfhuizen.Eenhaalbaarheidstudiemoetmeer
inzichtgaangevenindeexploitatieeninrichting(skosten)vaneenbezoekerscentrumindegerestaureerde
genieloods.Naarverwachtingkunnenwijin2008–naadviesvandejury–eenbesluitnemenoverde
uitvoerbaarheidvanhetplan.
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n �
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn10
Beoogd resultaat eind �008 Gerealiseerd resultaat tot nu toe
De restauratie/herbestemming van ten minste vijf forten
De restauratie van tenminste zes waterstaatkundige elementen
Overige objecten
■ Conservering dak en herstel muurwerk Fort aan het Pampus (ver
gevorderd).
■ Restauratie en herbestemming Fort bij Vijfhuizen.
■ Restauratie Fort bij Spijkerboor.
■ Restauratie en herontwikkeling Fort Uitermeer, incl. herstel van de sluis.
■ Restauratie Muizenfort te Muiden.
■ Herstel steiger Fort aan het Pampus.
■ Restauratie sluis Fort bij Kudelstaart.
■ Restauratie forteiland van Fort bij IJmuiden.
■ Restauratie inundatiesluis aan de Zuiddijk in de Beemster.
■ Restauratie boerderij Zeehoeve (houten kringenwetboerderij).
■ Herbouw Genieloods Marken-Binnen.
■ Bergloods bij kruitmagazijn Nieuwendijk in de Assendelver Zeedijk.
Beoogde en gerealiseerde eindresultaten.
OokisFortWerkIVteBussumgerestaureerd.DitiseenfortdatniettotdeStellingvanAmsterdambehoort,
maaronderdeelisvandeNieuweHollandseWaterlinie.
�.� Behoud van het militair-historische complex
BinnenhetgeheelvandeStellingvanAmsterdam
kregendeforteninhetverledenverrewegde
meesteaandacht.Datisooklogischgezienhetfeit
dathetdemeestaansprekendecqbeeldbepalende
onderdelenvandeStellingzijn.Wijwillenechter
ookdewaterstaatkundigewerkenalssluizen,
inundatiekommen,dijkenenbruggenbehouden.
HiermeewordtimmershetvoordeStellingzo
wezenlijkewaterstaatkundigesysteemvoorhet
publiekinzichtelijkgemaakt.Indeperiodetoten
met2008isinhetgebiedsprogrammavoorzienin
restauratievan5fortenen6waterstaatkundige
werken.
Stichting Herstelling Amsterdam
Eenbelangrijkebijdrageaanhetbehoudvanhetmilitairhistorischcomplexwordtgegevendoorde
projectenvandeStichtingHerstellingAmsterdam.Dezestichtingvoertinopdrachtvaneengrootaantal
forteigenarenonderhoudswerkzaamhedeneneenvoudigerestauratiesuitaandefortenvandeStelling
vanAmsterdam.Dewerkzaamhedenwordengedaandoorjongensmeteenruimeafstandtotdearbeids
markt.DoorhetwerkbijHerstellingwordtzedisciplineenwerkervaringbijgebrachtenkrijgenzeeen
kansopuitstroomnaarwerkofopleiding.Sinds1998ondersteuntdeprovinciedeprojectenvande
StichtingHerstellingmetsubsidiesvanuithetarbeidsmarktbeleid.
Afgeronde werkzaamheden
FortbijNigtevecht(restauratiefort).
FortbijKudelstaart(diversewerkzaamheden).
FortaandeWinkel(restauratiegenieloods).
FortbijKrommeniedijk.
KringenwetboerderijdeZeehoeve(restauratie).
FortbijSpijkerboor(werkzaamhedenfortwachtershuisenfort.
VestingMuiden(diversehekwerkengerestaureerd).
In uitvoering
FortUitermeer(restauratiefort,stalenhekensluis).
FortaandeSt.Aagtendijk(onderhoudkozijnenendeuren).
FortbijVeldhuis(onderhoud).
FortbijEdam(dakrestauratie).
FortbijAbcoude(restauratievandebrugenhetdak,onderhoudvanhetgroen).
Muizenfort(restauratiegrondwerkvoortentoonstelling).
Voordekomendejarenstaandiverseprojectengepland(onderanderederestauratievanFortbijAbcoude
endeKustbatterijbijDiemerdam).
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n 11
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn1�
Beoogd resultaat eind �008 Gerealiseerd resultaat tot nu toe
Opstellen Ruimtelijk Inspiratieboek en dit bij de gemeenten bekend te
maken
Opstellen ruimtelijk beleidskader
Maken van gerichte afspraken met gemeenten over de ruimtelijke inrichting
In 2006 is een inspiratieboek uitgebracht voor gemeenten en project-
ontwikkelaars hoe zij het landschap in de Stellingzone kunnen versterken.
Voorbeelden met beplantingen, waterpartijen en veldeenheden, typerend
voor de betreffende regio.
In november 2007 is de begrenzing van het Nationaal Landschap Stelling
van Amsterdam d.m.v. een partiele herziening van het streekplan Noord-
Holland Zuid door provinciale staten vastgesteld.
Opstellen van een provinciaal Beeldkwaliteitsplan voor de Stelling van
Amsterdam. Door de ruimtelijke en landschappelijke kwaliteiten van de
Stellingzone in samenspraak met alle betrokken partners te benoemen
en vast te stellen, wordt het voor de gemeenten veel duidelijker welke
kernkwaliteiten wij in stand willen houden of willen versterken in het
gebied. Startbijeenkomst en expertmeeting hebben plaatsgevonden.
Opstellen van een gebiedsdocument, waarin het Rijk en de provincies
Noord-Holland en Utrecht hun rollen en verantwoordelijkheden vastleggen
voor het behoud en de ontwikkeling van de Stelling. Dit op verzoek van de
UNESCO en de verplichtingen in de Nota Ruimte. Document op hoofdlijnen
gereed. Ondertekening in 2008.
Wij onderhouden contacten met gemeenten. Als zich kansen voordoen,
benutten wij die. Voorbeeld hiervan zijn de afspraken met de gemeente
Haarlemmermeer en Rijkswaterstaat over de ontwikkeling van een
Geniepark en de aanleg van een Geniebrug over de A4/N201.
Beoogde en gerealiseerde eindresultaten.
�.� Versterken van de ruimtelijke samenhang en landschappelijke herkenbaarheid
Hetversterkenvanderuimtelijkesamenhang
enlandschappelijkeherkenbaarheidwillenwij
realiserendoor:
■ afsprakentemakenmetdegemeenten;
■ nieuwefunctiesenlandschapselementente
realiseren.Dedoelstellingenzijngeformuleerd
inhectaresnieuwwaterenhectaresnieuw
groenvoorhetjaar2020;
■ hetbeheerteprofessionaliseren.Deterrein
beherendeorganisatieswordengestimuleerd
omhetbeheerverderteontwikkelenenop
elkaaraftestemmen.
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n 1�
Beoogd resultaat eind �008 Gerealiseerd resultaat tot nu toe
Toevoegen nieuwe functies en landschapselementen:
■ 3 nieuwe veldeenheden,
■ 50 ha natte terreinen,
■ 2 locaties open water cq inundatiegebied,
■ 25 ha nieuwe boszones,
■ 2 locaties wegbeplanting in 2020.
In gesprek gaan met terreinbeherende organisaties over samen-
hangend beheer, clusteren van beheersgebieden, afsluiten van beheers-
overeenkomsten met individuele beheerders en het vergroten van de
zichtbaarheid van de hoofdverdedigingslijn
■ 11,5 ha nat terrein is verworven voor natuurdoeleinden (6 ha bij de
Ankeveense plassen, 5 ha oeverlanden bij de Waver en 0,5 ha in de
Westwouder Polder),
■ Realisatie van 1 nieuwe veldeenheid: Houten fortwoningen bij Fort bij
Vijfhuizen.
Voorstellen voor het vergroten van de zichtbaarheid van de hoofd-
verdedigingslijn worden gedaan in het Beeldkwaliteitsplan. Op gedetailleer-
der schaal is Landschap Noord-Holland in 2007 gestart met de inventarisatie
van de kleinschalige landschapelementen in de Stellingzone. Hieruit volgen
in 2008 voorstellen voor beheer, die met de terreinbeheerders gezamenlijk
worden besproken.
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn1�
�.� Vergroten economische benutting
Wijstrevenna,datbestaandeennieuwteont
wikkelenactiviteitenwaarmogelijkennodigleiden
toteenverdereeconomischebenuttingvande
StellingvanAmsterdam.
Wijziendevolgendeontwikkelingsmogelijkheden:
■ Hetinitiërenenstimulerenvanrecreatief
toeristischeactiviteitenbinnenhetgroene
karaktervandeStelling.
■ Hetstimulerenvaneconomischeontwikke
lingeninforten(tedenkenvaltaanhoreca
voorzieningen,congresenvergaderfaciliteiten,
kleinschaligeambachtelijkebedrijven,klein
schaligedienstverlening)enrecreatieveen
cultureleactiviteiten.
■ Hetontwikkelenvankleinschaligerecreatie,
woonenwerkmilieusinzogenaamde‘veld
eenheden’,meteenroodvoorgroen/cultuur
financieringeneenoptimaalgebruikvande
schaarseruimte.
Beoogd resultaat eind �008 Gerealiseerd resultaat tot nu toe
Concreet maken van de verdere mogelijkheden voor economische
ontwikkeling
Het bijdragen aan de realisatie van economisch georiënteerde initiatieven
In het voorbeeldenboek ‘Economisch hergebruik van forten’ worden
7 forten beschreven van de Stelling en NHW1), waaraan een nieuwe
economische functie is gegeven.
In 2006 zijn twee ondernemersdagen georganiseerd. Op deze dagen
konden potentiële ondernemers en forteigenaren kennismaken met de
mogelijkheden van economische benutting van de forten.
Individuele gesprekken met potentiële ondernemers.
Rapportage inzake subsidiëring en staatssteunaspecten voor ondernemers
beschikbaar.
Lijst met forteigenaren en fortbeheerders en voor ondernemers beschikbaar.
Vestiging van ondernemers op Fort aan de Nekkerweg, Fort bij Vijfhuizen,
Kustbatterij Diemerdam, Fort Uitermeer en Fort bij Krommeniedijk begeleid.
Budget beschikbaar voor opstellen van haalbaarheidsonderzoeken. Dergelijk
onderzoek is in uitvoering bij Fort benoorden Spaarndam.
Economische benutting is veelal deelaspect in andere projecten: Zie vorige
speerpunten.
1)NHW=NieuweHollandseWaterlinie
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n 1�
Hoe ziet ons programma �008 er uit?3n
n
n
n
n
Per speerpunt geven wij aan wat wij in �008 gaan doen. Wij zetten dat nogmaals af tegen
het in het gebiedsprogramma Stelling van Amsterdam �00�-�008 te behalen resultaat.
�.1 Vergroten van de publieke toegankelijkheid, de recreatie en het toerisme
Activiteit �008 Doelstelling gebiedsprogramma eind �008 wel/niet bereikt
Het actualiseren van de beschrijving van de ANWB-fortenfietsroute en het
opnemen van deze route in de knooppuntbewegwijzering.
Knelpunten in doorgaande wandelroute worden opgelost door Recreatie
Noord-Holland.
Stichting Wandelplatform-LAW bereidt gids en bewegwijzering van de
doorgaande route en de wandelrondjes voor.
Wij voeren regie over het project en subsidiëren genoemde activiteiten. Wij
stellen de route digitaal beschikbaar op www.noord-holland.com.
Subsidiëren en begeleiden realisatie bezoekerscentra:
Bouw bezoekerscentrum Fort aan het Pampus. (Inrichting bezoekerscentrum
Fort aan het Pampus in 2009 opstarten. Openstelling voorzien eind 2009-
begin 2010).
Bouw en inrichting bezoekerscentrum Fort aan de Nekkerweg.
(Openstelling bezoekerscentrum Fort aan de Nekkerweg voorzien in 2009).
Vaststelling haalbaarheid bezoekerscentrum Fort bij Vijfhuizen.
Doelstelling bereikt begin 2009
Doelstelling bereikt in 2009
Daarna wel de wens om de doorgaande route verder te verbeteren door
meer onverharde gedeelten in de route op te nemen.
Doelstelling wordt in 2010 bereikt, e.e.a. nog wel afhankelijk van
haalbaarheidsstudie bezoekerscentrum Fort bij Vijfhuizen.
Activiteit �008 Doelstelling gebiedsprogramma eind �008 wel/niet bereikt
Wij stellen voorwaarden aan de openstelling bij het geven van subsidie
voor de renovatie van het Fort bij Penningsveer, de restauratie van Fort
Ossenmarkt en de kustbatterij bij Diemerdam.
Centrale website wordt door Stichting Cultureel Erfgoed verder uitgebouwd.
Realisatie van de tweede fase van het marketingplan:
■ Publiekscampagne voor vergroten naamsbekendheid.
■ Plaatsen van borden (brownshields) langs provinciale wegen. Het
Ministerie van Verkeer en Waterstaat zal zorg dragen voor de bebording
langs de rijkswegen.
■ Plaatsen van informatiepanelen bij forten en (water)werken.
Organisatie Stellingmaand 2008
Bezien of een sportief/recreatief event in het voorjaar van 2008 haalbaar is.
Om meer toeristen naar de Stelling van Amsterdam te trekken, vragen wij
Toerisme Noord-Holland om een aantal toeristische arrangementen te
ontwikkelen. Onderdeel hiervan is een pilot zeilkamp voor jongeren.
Ontwikkeling fortenspel. Om bezoekers en met name jongeren te trekken
naar de Stelling. Legt verbanden tussen de forten en het omliggende
landschap.
Doelstelling om bij het verlenen van subsidies voorwaarden aan
openstelling te verbinden na 2008 voortzetten.
Doelstelling bereikt. Na 2008 de website blijven actualiseren.
Grotere naamsbekendheid en bezoekersaantallen vragen om voortzetting
van de marketingactiviteiten na 2008.
Doelstelling om meerdere, jaarlijks terugkerende publieksevenementen te
organiseren in periode 2005-2008, is niet haalbaar gebleken.
Ontwikkeling arrangementen na 2008 voortzetten.
Na 2008 realisatie op verschillende forten.
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn1�
�.� Behoud van het militair-historische complex
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n 1�
Voortshebbenwijsubsidieverstrektvoordebouwkundigeaanpassingenenuitbreidingvanhetbezoekers
centrumNaardenVesting.NaardenVestingisonderdeelvandeNieuweHollandseWaterlinie.
Activiteit �008 Doelstelling gebiedsprogramma eind �008 wel/niet bereikt
De restauratie/ontwikkeling van:
■ Fort aan de Nekkerweg.
■ Fort bij Penningsveer (dak).
■ Kustbatterij bij Diemerdam.
■ Fort bij Krommeniedijk.
Wij ondersteunen de eigenaren bij de voorbereiding van restauraties na
2008 van:
■ Fort benoorden Spaarndam.
■ Vuurtoreneiland Durgerdam.
De restauratie van:
■ Inundatiebalkenloods en trappen van Fort Ossenmarkt te Weesp.
■ Damsluis te Hoofddorp.
■ de steiger van Fort benoorden Spaarndam.
■ Damsluis bij De Kwakel.
■ Restauratie brug bij Fort benoorden Spaarndam.
Wij ondersteunen de eigenaren bij de voorbereiding van de restauratie na
2008 van de damsluizen bij Halfweg en bij Vijfhuizen in de Ringvaart van de
Haarlemmermeerpolder.
Overige objecten:
■ Kazerne te Muiden (sanitair).
■ Vloer waterbassin Fort aan het Pampus.
Wij ondersteunen de eigenaren bij de voorbereiding van het herstel van het
profiel van de Schansen in Weesp.
Doelstelling ruimschoots bereikt.
Er zijn 9 forten gerestaureerd.
Gepland: Minimaal 5.
Voorbereidingen worden getroffen voor nog eens 2 forten.
Doelstelling ruimschoots bereikt.
Er zijn 9 waterstaatkundige elementen gerestaureerd. Gepland: Minimaal 6.
Voorbereiding voor nog eens 2 waterstaatkundige werken.
Er zijn 5 overige objecten gerenoveerd.
�.� Versterken van de ruimtelijke samenhang en landschappelijke herkenbaarheid
Activiteit �008 Doelstelling gebiedsprogramma eind �008 wel/niet bereikt
Ruimtelijk Inspiratieboek uit 2006 is – in overleg met de gemeenten –
onderdeel geworden van het Beeldkwaliteitsplan.
Vaststelling van het Beeldkwaliteitsplan voor de Stelling van Amsterdam.
Na ondertekening door het Ministerie van OCW (namens het Rijk) en de
provincies Noord-Holland en Utrecht van het Gebiedsdocument Stelling
van Amsterdam leggen wij het document voor aan het World Heritage
Committee van de UNESCO.
Wij willen in 2008 met alle gemeenten en waterbeheerders afspraken
maken over de realisatie van het Beeldkwaliteitsplan en het UNESCO
Gebiedsdocument.
Wij ondersteunen:
■ de gemeente Haarlemmermeer bij de realisatie van het Geniepark;
■ de gemeente Beverwijk bij de herontwikkeling van het gebied achter
Fort aan de St. Aagtendijk;
■ de aankoop van natte terreinen voor natuurontwikkeling.
Wij willen in 2008 met de 4 grote terreinbeherende organisaties
afspraken maken over de realisatie van het Beeldkwaliteitsplan. Ook de
beheersvoorstellen die voortkomen uit de inventarisatie van de kleine
landschapselementen door Landschap Noord-Holland worden in afspraken
omgezet.
Doelstelling bereikt.
Doelstelling bereikt. Wij hebben een helder bestuurlijk beleidskader
ontwikkeld door:
■ de partiële herziening van ons streekplan Noord-Holland Zuid;
■ het Beeldkwaliteitsplan voor de Stelling van Amsterdam;
■ het gebiedsdocument voor de UNESCO.
Doelstelling bereikt. Vervolgens zal na 2008 inzet nodig zijn om die
afspraken daadwerkelijk te realiseren (regie houden en financiële middelen
beschikbaar stellen).
Landschappelijke doelstellingen staan in het gebiedsprogramma
geformuleerd voor het jaar 2020. Daarvan wordt een deel gerealiseerd in de
periode 2005-2008. De realisatie van nog 39 ha natte terreinen, 2 locaties
open water en 25 ha nieuwe boszones is haalbaar als het Geniepark en de
groene zone in de gemeente Beverwijk daadwerkelijk worden gerealiseerd.
Realisatie van nog 2 nieuwe veldeenheden is maatwerk.
Doelstelling bereikt. Vervolgens zal na 2008 inzet nodig zijn om die
afspraken daadwerkelijk te realiseren (regie houden en financiële middelen
beschikbaar stellen).
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn18
�.� Vergroten economische benutting
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n 1�
VoortsondersteunenwijeenverdereeconomischeontwikkelingvanFortSpionenFortKijkuit,beidegelegen
indeNieuweHollandseWaterlinie.
Activiteit �008 Doelstelling gebiedsprogramma eind �008 wel/niet bereikt
Individuele gesprekken met potentiële ondernemers.
Studiedag met projectontwikkelaars om economische potentie verder te
verkennen.
Begeleiding vestiging van een ondernemer op Fort bij Nigtevecht.
Overdracht Fort Uitermeer aan Stichting Uiteraard Uitermeer en aansluitend
ontwikkeling fort en fortterrein.
Wij ondersteunen de eigenaren bij de voorbereiding en/of vergroting van de
economische benutting na 2008 van:
■ Fort benoorden Spaarndam.
■ Vuurtoreneiland Durgerdam.
■ Fort bij Uithoorn.
■ Fort bij Edam.
■ Westbatterij te Muiden.
■ Fort bij Aalsmeer.
■ Fort bij Hoofddorp.
■ Fort bij IJmuiden.
■ Fort aan de St. Aagtendijk.
Mogelijkheden voor economische ontwikkeling is aan eigenaren voldoende
bekend gemaakt.
Ondernemers op weg geholpen. Doelstelling bereikt. Na 2008 nieuwe
initiatieven blijven begeleiden.
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn�0
Restauratie Fort Pampus.
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n �1
Organisatie en financiën4n
n
n
n
n
�.1 Organisatie
In2005ishetProgrammabureauStellingvan
Amsterdamgestart.Alleactiviteitenvoordeont
wikkelingvandeStellingzijngeclusterdineen
teamonderleidingvaneenprogrammamanager.
Inhetprogrammabureauzijn4themacoördina
torenactiefopde4speerpuntenuithetgebieds
programma.Vanaf1januari2007zijndethema
coördinatorentevensregiocoördinatorvooreen
deelvandeStellingzone.Hierdoorkrijgengemeen
tenmet1contactpersoontemakenenzijnergeen
‘blinde’vlekkenmeerindeuitvoering.Het
programmabureaubestaatvoortsnoguiteen
programmaondersteunereneenILGcoördinator
voorhetILGgebiedsprogrammavandeStelling
vanAmsterdam(ziekader).
Metdegenoemdebezettingwordenookde
activiteitenvoordeNieuweHollandseWaterlinie
uitgevoerd,waarvandeuitvoeringenactualisatie
vandeprojectenindeenveloppeVechtstreek
Noorddebelangrijkstezijn.Indiendeactiviteiten
voordeNieuweHollandseWaterliniealsgevolg
vanhetverkrijgenvanextragelduitdeNota
Ruimtewordenopgeschaald,danvolstaatde
huidigeformatienietmeer.Danzullendeperso
nelekostendieuitdenieuweprojectenvoort
vloeien,externwordeningehuurdenuitde
beschikbaargesteldemiddelenwordenbetaald.
�.� Financiën
Indeperiode20052007zijndeverschillendeactivi
teitenvoordeStellinggefinancierduitdiverse
bronnen.Hetbetreft:
■ middelendiedirectzijngelabeldaan
Stellingactiviteiten(jaarlijksewerkbudgetten,
EXINHbudgetStellingvanAmsterdam);
■ specifiekemiddelenvoorprojecten(visie
ontwikkelingGeniedijkenGeniebrug,ont
wikkelingFortUitermeer);
■ sectoralebudgetten(sectorCultuur,sector
RuimtelijkeInrichting);
■ UCILGenILGmiddelenvanprovincieen
rijksoverheid.
Huidige bezetting programmabureau
1 programmamanager;
4 themacoördinatoren(tevensregiocoördinatoren)voor:
■ ruimtelijkeontwikkeling(planologieenlandschap);
■ restauratieencultuurhistorie;
■ economischebenutting;
■ publieketoegankelijkheid,recreatieentoerisme;
1 coördinatorILG;
1 programmaondersteuner.
Totaal: 7 personen, ofwel 5,5 fte.
Intabel1zijnalleactiviteitenuitdeverschillende
financieringsbronnengegroepeerdperspeerpunt
ominzichttegeveninhetuitgavenpatroon.
Hoewelcommunicatiegeenapartspeerpuntis,zijn
dekostenhiervanapartgepresenteerd.
Sinds1januari2007wordendegroteinvesterings
projectengefinancierdvanuithetILG,het
InvesteringsbudgetLandelijkGebied.Voor2007
zijn9projectvoorstelleningediend.Voor2008zijn
intotaal17voorstelleningediendmeteentotaal
investeringsbedragvanmeerdan€10miljoen.
DeILGuitgavenstijgenvan€2,1miljoenin2007,
naar€6,3miljoenin2008.Detotaleuitgavenvoor
deStellinglatenhierdoorookeenflinkestijging
zien.De(geprognotiseerde)uitgavenvoorde
geheleperiode2005t/m2008staanintabel2.
HetILGiseensubsidieregelingvoorinvesteringen.
Voorandereuitgaven,zoalsbijvoorbeelddeuit
gavenvoorcommunicatie,kunnenmogelijksub
sidieswordenverstrektopbasisvandeDeel
verordeningStellingvanAmsterdam20082013.
DedeelverordeningisdoorProvincialeStatenop
17december2007vastgesteld.
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn��
PRT BMHC RSLH EB CM Totaal
2005
2006
2007 1)
Totaal
PRT Publieke toegankelijkheid, Recreatie en Toerisme
BMCH Behoud van het militair-historisch complex
RSLH Versterken van de ruimtelijke samenhang en landschappelijke herkenbaarheid
EB Economische benutting
CM Communicatie en marketing
69
277
533
8��
1.609
2.686
1.867
�.1��
49
225
182
���
-
20
50
�0
148
171
302
��1
1.8��
�.���
�.���
8.188
Tabel 1 ■ Werkelijke uitgaven x 1000 euro;
periode jan. �00�-aug. �00�.
PRT BMHC RSLH EB CM Totaal
2005
2006
2007
2008
Totaal
69
277
678
1.116
�.1�0
1.609
2.686
1.905
5.029
11.���
49
225
187
93
���
-
20
78
145
���
148
171
381
300
1.000
1.8��
�.���
�.���
�.�8�
1�.1��
Tabel � ■ Prognose uitgaven x 1000 euro;
periode �00�-�008.
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n ��
Waar staan we nu?5n
n
n
n
n
In de voorgaande hoofdstukken is aangegeven wat er tot nu toe is bereikt, wat we
in �008 gaan doen, en is inzicht gegeven in de financiën. Uit het geheel kunnen de
volgende conclusies worden getrokken:
■ Hetgebiedsprogrammaisvolopinuitvoering.
Veeldoelenwordendaadwerkelijkgerealiseerd
indeperiode20052008.Metdekomstvanhet
programmabureauisdeslagkrachtvandepro
vincievergroot.Erkomenmeerprojectentot
uitvoeringendeprovincieheefteenduidelijk
aanspreekpuntvoorforteigenaren,fortbeheer
dersengemeenten.
■ Binnenhetspeerpuntrecreatieentoerismeis
vooraldekomstvandebezoekerscentraessen
tieelomderecreantendetoeristhetverhaal
vandeStellingtekunnenlatenbeleven.Naar
verwachtingzijndebezoekerscentraopFort
aandeNekkerwegenFortaanhetPampusin
2009operationeel.Ditiseenbelangrijkestap
binnenhetcommunicatietraject(vergroten
naamsbekendheid,Stellingbeleefbaarmaken)
enbelangrijkvoordeontwikkelingvantoeris
tischearrangementen.
■ Deplanningvoorhetaantalterestaureren
objectenisruimschootsgehaald.Debehoefte
aanrestauratieneemttoe,omdatdeeigenaren
hunforteneconomischwillengaanontwik
kelen.Bijeenaantalwaterstaatkundigebouw
werkenishetvervalgrootenvormenzijeen
gevaarvoordescheepvaart(bijv.dedamsluizen
indeRingvaartvandeHaarlemmermeerpolder)
ofvoordeafwatering(bijv.dedamsluisinde
HoofdvaartvandeHaarlemmermeerpolder).
Ookdezewerkenwordenintoenemendemate
voorrestauratievoorgedragen.
■ BinnenhetspeerpuntRuimtelijkeSamenhang
enLandschappelijkeHerkenbaarheidisde
komstvanhetBeeldkwaliteitsplanessentieel
omnaargemeentenhelderheidteverschaffen
overdegewenstelandschappelijkeinrichting
vanhetStellinggebied.Vervolgstapisommet
degemeenten,waterbeheerdersendeterrein
beherendeorganisatiesafsprakentegaan
makenoverderealisatieervan.
■ Indeperiode20052008wordtdoordeprovin
cieenhetrijksamencirca€15miljoenbesteed
aanhetbehoudendeontwikkelingvande
StellingvanAmsterdam.Wijschattenin,dathet
bedrijfslevenenanderepartnerscirca
€10miljoenhebbengeïnvesteerdinrestauratie
projecten.Daarnaastisernogdespinoffvande
economischebenuttingvaneenaantalforten.
■ Opdespeerpuntenisookna2008inzetnodig.
Hetopstellenvaneennieuwgebiedsprogramma
voordeperiode20092013isnoodzakelijkomhet
behoudendeontwikkelingvanhetUNESCO
monumentvoorttekunnenzetten.
Sluis bij Kudelstaart.
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn��
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n ��
SWOT-analyse6n
n
n
n
n
Om te komen tot een nieuw gebiedsprogramma �00�-�01� is door het programma-
bureau Stelling van Amsterdam een SWOT-analyse gemaakt. In de SWOT-analyse is
aangegeven wat de sterke en zwakke kanten zijn, en de kansen en de bedreigingen
voor de Stelling. Het is de bedoeling om de SWOT-analyse te bespreken met de
partners, tezamen met de resultaten van het Beeldkwaliteitsplan. Wij komen hier
uitgebreider op terug in hoofdstuk �.�.
�.1 Publieke toegankelijkheid, recreatie en toerisme
Sterkte
Regionale identiteit.
Gevarieerde landschappen/ Veel te beleven voor wandelaars en fietsers.
Bezoek uit eigen regio.
Zwakte
Vanuit Amsterdam te weinig betrokkenheid (bestuurlijk, toeristisch/
recreatief) met de Stelling.
Forten moeten meer open. Bezoekers niet teleurstellen voor een dichte
poort.
Kans
Na de komst van bezoekerscentra (2009) inzetten op toeristische
arrangementen en naamsbekendheid verhogen.
Stimuleren nationaal en internationaal bezoek.
Bedreiging
Stelling moet opboksen tegen vele vormen van gemakkelijk vermaak.
Dit juist uitbuiten. Laat Stelling wat mysterieus blijven en hoog loop/fiets/
doe-gehalte houden.
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn��
�.� Behoud van het militair-historische complex
Sterkte
Goed beschermd door monumentenstatus.
Veel monumenten na een eeuw nog in redelijke staat en zichtbaar in
landschap.
Zwakte
Het complex is meer dan een stel forten. Behoud van waterwerken, zoals
sluisjes, hevels en dammen is minstens zo urgent.
Kans
UNESCO-status belangrijk visitekaartje om behoud veilig te stellen.
Bedreiging
Rode functies tasten (het beeld van) de Stelling aan de westkant steeds
meer aan. In de Haarlemmermeerpolder blijft slechts een smal lint over in
een verder volledig bebouwd gebied. Hoofdverdedigingslijn valt weg tegen
achtergrond van bebouwing en coupures voor verkeersafwikkeling.
�.� Ruimtelijke samenhang en landschappelijke herkenbaarheid
Sterkte
Ring om hoofdstad nog altijd relatief groen en stil.
Zwakte
Tot nu toe mag er veel in de Stellingzone, mits maatwerk en ingepast. Om
zone echt groen/blauw te houden, is meer regie nodig.
Kans
Beeldkwaliteitsplan belangrijk instrument om ambitie met gemeenten af te
stemmen en afspraken te maken over de inrichting van het landschap.
Bedreiging
Mogelijke toekomstige havenontwikkeling in de Wijkermeer is een testcase
voor de UNESCO-status van de Stelling.
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n ��
�.� Economische benutting
Sterkte
Fort aan de Drecht, Fort bij Vijfhuizen en Fort Benoorden Purmerend laten
zien dat cultuurhistorisch behoud en economische ontwikkeling goed
samengaan.
Zwakte
Het vraagt een lange adem en veel ondernemerszin om een fort te
ontwikkelen.
Kans
Forteigenaren geven ondernemers meer ruimte voor exploitatie. Huidige
aanpak (eerst met alle overheden overeenstemming over programma van
eisen en pas dan in de markt zetten) is sterk. Momenteel veel initiatieven.
Bedreiging
Tot nu toe geen. Wel kritisch blijven dat er op termijn een mix blijft bestaan
van bedrijfsactiviteiten, publieksactiviteiten en leegstand (natuur, ruines)
van forten. Niet in elk fort een bedrijf vestigen.
Vuurtoreneiland Durgerdam.
�.� Overige aspecten
Sterkte
Programmabureau: integrale aanpak en herkenbaar voor forteigenaren,
beheerders en gemeenten.
In periode 2005-2008 is veel tot stand gebracht. Daarmee laten zien dat de
Stelling een levend monument is.
Zwakte
Naamsbekendheid Stelling moet verder omhoog.
Actie: Communicatie opnemen in gebiedsprogramma als 5e speerpunt en er
meer aandacht aan geven.
Bestuurlijk committent van gemeenten, water- en terreinbeheerders voor de
Stelling nog te onduidelijk. Actie: Afspraken gaan maken over ambitieniveau
en uitvoering van projecten. Gestructureerd overleg starten met grote
eigenaren.
Verdere ontwikkeling Stelling en Stellingzone vraagt veel geld. ILG en
Groene Investeringsimpuls dienen vele doelen: Onduidelijk hoeveel geld
voor Stelling beschikbaar blijft komen.
Kans
In een nieuw Gebiedsprogramma 2009-2013 de ambities voor de
Stelling en de Stellingzone opnieuw vastleggen. Meer nadruk leggen
op besluitvorming van gewenst eindplaatje 2030-2040 (ambitieniveau
bepalen).
Bedreiging
Opdrogen financieringsbronnen. Lange termijnperspectief vraagt bestendige
financiering vanuit rijk en provincie.
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn�8
Indiende5SWOTanalysesopelkaarworden
gelegd,danblijkenlandschapenfinanciënhetmeest
voortekomenaandezwakke/bedreigendezijde
vanhetvierkant.Eriszorgoverderegieopdetotale
gebiedsontwikkelingvanhetNationaalLandschap
eneriszorgoverhetfeitdatdefinanciënniettoerei
kendzijn.Aandesterkeenkansenkantvanhetvier
kantenstaanvooralkwaliteitsaspecten.DeStellingis
redelijkintact,groen,stilenligtineengevarieerd
landschap,waardoorhetalsNationaalLandschap
hogewaardenvertegenwoordigt.
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n ��
Naar een nieuw gebiedsprogramma �00�-�01�?
7n
n
n
n
n
�.1 Vijf speerpunten
Debestaandespeerpuntenzijnnogsteedsactueel
envragenookdekomendejarenveelinzet.Reden
genoegvoorhetmakenvaneennieuwprogramma.
Hetvoorstelisomaandevierbestaandespeerpun
tennogeenvijfdespeerpunttoetevoegen:Decom
municatieenmarketingvandeStellingvan
Amsterdam.Doelisomdenaamsbekendheidvan
deStellingtevergroten,zowelinderegioalsop
nationaaleninternationaalniveau.Ookdienener
meerrelatiestewordengelegdmet(depromotie
van)AmsterdamendeStellingalsbelangrijktoeris
tischenrecreatiefgroengebiedvoorderegio.
Despeerpunteninhetnieuwegebiedsprogramma
20092013wordendan:
■ Vergrotenpublieketoegankelijkheid,recreatie
entoerisme.
■ RestauratieenbehoudvandeStelling.
■ Ruimtelijkesamenhangenlandschappelijke
herkenbaarheid.
■ Economischebenutting.
■ Communicatieenmarketing.
�.� Ambitieniveau en financiën
Belangrijkwordtdedefiniëringvanhetambitie
niveau.Hethuidigegebiedsprogrammaheeft
goederesultatenopgeleverd,maaruitdeSWOT
analysesblijktdatvoorhetgebiedinzijntotaliteit
meerduidelijkheidgewenstisoverhetruimtelijke
doelenenruimtelijkekwaliteitdiewordtnage
streefd.Dehuidigeactiviteitenzijnnogtesterk
objectgericht.Ervaltnogeenslagtemakenophet
speerpunt“Ruimtelijkesamenhangenlandschappe
lijkeherkenbaarheid”.
IndiendeStellingin2030nogaltijdeengroene
cirkelomdehoofdstaddienttezijn,danismeer
regieophetlandschapnodig.Metnamedewest
kantvandecirkelverstedelijktinhoogtempo.
Onderdenoemer‘maatwerk’tredenjaarlijks
kleinereengrotereveranderingenopinhetland
schap.Metdeambitievoorogendatookin2030
2040inhetmetropolitanelandschapnogaltijdeen
sterkegroeneringligt,dienthetNationaal
Landschapdiegroeneenblauwefunctiessterker
teontwikkelenenbehouden.
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn�0
Dit houdt in:
■ behoudenversterkingveehouderij,indehui
digeopenweidelandschappen;
■ recreatievezones,grenzendaansteden,vooral
aandewestkantvandeStelling;
■ waterberging,metnameaandebuitenzijdevan
deStellingzone(meernattevoetenmeeropen
water).
■ tegengaanvangrootschaligeverstedelijking,
bedrijventerreinenenglastuinbouw(ziekader
NotaRuimte).
Omdittekunnenbereikenisperlandschapstype,
zoalsdezeinhetBeeldkwaliteitsplangaanworden
benoemd,eeneigenaanpaknodig.
WijverwachtendatonzeambitiesvoordeStelling
vanAmsterdam,waardieoverlaptmetdeNieuwe
HollandseWaterlinie,tefinancierenzijnuitde
gemaakteafsprakenmethetRijkoverdeGroene
Uitweg.Additioneelkomenmogelijkookfinanciën
beschikbaaruithetbudgetvan€1miljard,datin
deNotaRuimtespecifiekbestemdisvoor17grote
gebiedsontwikkelingsprojecten.
VoorhetresterendedeelvandeStellingzijnde
beschikbaremiddelenbeperkt.Erisnogcirca
€2miljoenbeschikbaaraanEXINHmiddelen.
VoortskanwordengeputuithetInvesterings
budgetLandelijkGebiedenuitdeGroene
Investeringsimpuls.Maarookdezemiddelenzijn
beperktendienenveledoelen.
Erzijn3ambitiesvoorditdeelvandeStelling
denkbaarvoordeperiode20092013:EenA
(minimum),eenB(midden)eneenC(maximum)
scenario,metbijbehorendefinancieringsbehoefte.
Op de �e Noordvleugelconferentie van
1� december �00� hebben wij belangrijke steun
verworven voor de versterking van het Nationaal
Landschap Stelling van Amsterdam. In het
Actieprogramma �0�0 is geconcludeerd:
DeStellingvanAmsterdamiseenbelangrijkverbindend
elementinhetMetropolitaneLandschap.Echter,opeen
aantalplekkenstaatdeStellingzoneonderdrukendient
dezetewordenversterkt.Hetgaathierbijmetnameom
dewestkantvandeStellingvanAmsterdam.
Bestuurlijketrekker:provincieNoordHolland(actie14).
De Noordvleugelpartijen hebben het volgende
standpunt ingenomen:
DeNoordvleugelpartijenonderschrijvendatboven
genoemdeactienoodzakelijkisterversterkingvanhet
MetropolitaneLandschapensprekenafdezeactiezosnel
mogelijkvanstarttelatengaan(c.q.voortvarendvoortte
zetten)envoor2020afteronden.Bestuurlijketrekkers,
zoalsgenoemdbijdeactie,nemendeuitvoeringterhand
enrapporterenaandebestuurlijkestuurgroep
MetropolitaanLandschap,PRESen/ofBKG.
Uit Nota Ruimte
Maatvoering,schaalenontwerpzijnbepalendvoor
behoudvandekwaliteitenvandeNationaleLandschap
pen.Omdieredenzijngrootschaligeverstedelijkings
locatiesenbedrijventerreinen,nieuwegrootschaligeglas
tuinbouwlocatiesennieuwegrootschaligeinfrastructurele
projectenniettoegestaan.Waardezeingrepenredelijker
wijs,vanwegeeengrootopenbaarbelangonvermijdelijk
zijn,dienenmitigerendeencompenserendemaatregelen
–zoalsinpassingengroteaandachtvoorontwerp
kwaliteit–tewordengetroffen.
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n �1
Positie van de Stelling van Amsterdam in het Metropolitane Landschap
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn��
Het A scenario (minimum scenario)
Hetminimumscenarioisgebaseerdop:
■ realisatievanreedsinganggezettemeerjarige
recreatievetrajecten,zoalsdebezoekerscentra
endedoorgaandewandelroute;
■ realisatievanreedsinganggezetterestauratie
eneconomischeontwikkeltrajectenbijFort
benoordenSpaarndamenVuurtoreneiland
Durgerdam;
■ realisatievanurgenterestauratiesaanwater
werken;
■ geeninzetvoorlandschappelijkeprojecten;
■ geennieuweprojectenopde5speerpunten.
In het minimum scenario worden de volgende activiteiten gefinancierd:
Publieke toegankelijkheid, recreatie
en toerisme
Restauratie en behoud
Ruimtelijke samenhang en
landschappelijke herkenbaarheid
Economische benutting
Communicatie en marketing
Bezoekerscentra
Doorgaande wandelroute
Toeristische arrangementen
Forten
Waterwerken
Planologie
Landschap
■ Inrichting bezoekerscentrum Fort aan het Pampus;
■ Inrichting bezoekerscentrum Fort bij Vijfhuizen;
■ (Bezoekerscentrum Fort bij Nekkerweg is gefinancierd uit ILG-middelen
2008);
■ Meer onverharde gedeelten realiseren op de doorgaande wandelroute;
■ Netwerken, verder geen specifieke inzet;
■ Uitsluitend Fort benoorden Spaarndam en Vuurtoreneiland Durgerdam
restaureren en economisch ontwikkelen;
■ Damsluizen bij Halfweg en bij Vijfhuizen restaureren (gevaar op instorten,
gevaar voor scheepvaart);
■ Meewerken aan de Structuurvisie;
■ Geen inzet;
■ Gekoppeld aan de 2 te restaureren forten en de economische benutting van
het fortterrein van Fort Uitermeer;
■ Netwerken tussen ondernemers en forteigenaren;
■ Stellingmaand continueren;
■ Beperkt communicatiebudget om de naamsbekendheid van de Stelling te
vergroten.
Benodigde financiering: € 14.500.000,– (€ 2.900.000,– per jaar).
HetAscenariosluitnietaanopdeafsprakenzoals
gemaaktopdeNoordvleugelconferentie,datuit
gaatvaneenlandschappelijkeambitieomdewest
kantvandestellingkwalitatiefteversterken.Het
scenariogeeftvooralaanwatdeautonomefinan
cieringsbehoefteisvoorreedsinganggezetteof
noodzakelijke(restauratie)trajecten.
Het B scenario (midden scenario)
Hetmiddenscenariowildelandschappelijke
kwaliteitversterkenmetenkeleprojecten.Hetis
eengebiedsgerichtebenadering,waarbijinzet
wordtgepleegdomdemeestkwetsbaredelenvan
deStelling(dewestzijdenabijBeverwijkende
GeniedijkindeHaarlemmermeer)eengoederuim
telijkeinbeddingtegeven.VoorBeverwijkgeldt
datmomenteeldeBazaarenandereruimte
vragendeactiviteitenhetFortaandeSt.Aagtendijk
naderen.Voorzienwordthierindeaanlegvaneen
groenzoneenverdereeconomischeontwikkeling
vanhetfort.IndeHaarlemmermeervraagtde
inpassingvandeGeniedijkalsgroenezoneinde
WerkstadA4omeenintegraleaanpak.Dewater
bergingvanhetomringenderodegebiedzouheel
goedinhetconceptvanhetGenieparkpassen.Om
toteenintegraleaanpaktekomenvanhethele
gebiedisookdeverdereontwikkelingvanhetFort
bijHoofddorpenhetFortbijAalsmeervanbelang.
AandenoordzijdevandeStellingligtnogeen
waterbergingsopgave(10ha.indeBeemsteren
10ha.indepolderZeevang).Indienopde7forten
inditdeelvandeStellingeennattevoetwordt
gerealiseerd,danzoueenbelangrijkdeelvande
wateropgavekunnenwordenverwezenlijkt.Met
hetmiddenscenariowordtinvullinggegevenaan
dehuidigedoelstellinginhetgebiedsprogramma
omnog39hectarenatteterreinen,2locatiesopen
wateren25ha.nieuweboszonesteontwikkelen.
InhetgebiedsprogrammaStellingvanAmsterdam
20052008staatvermeld,datvandeprovincieeen
bijdrageverwachtmagwordenvancirca€45mil
joentot2020omdedoelstellingenvoordeStelling
tekunnenrealiseren.Omgerekendgaathetomeen
provincialeinvesteringsimpulsvancirca€3miljoen
perjaar.Dezeambitiekomtovereenmethet
middenscenario.
InhetBscenariowordttevensinvullinggegeven
aandebesluitenvandeNoordvleugelconferentie
omdewestkantvandeStellingkwalitatiefte
versterken.
Het C scenario (maximum scenario)
Inhetmaximumscenariowordtuitgegaanvan
volledigeinzetopallespeerpunten.Erwordtonder
meeringezetopmeerrestauraties,meereco
nomischeontwikkelingenmeerlandschappelijke
herkenbaarheid.Behalvedeforteninhetmidden
scenario,wordenookFortbijEdam,Fortaande
JisperwegenFortbijIJmuidenontwikkeld.Vande
125monumentenzoalssluisjes,dijkjes,genie
loodsenwordenerminimaal12gerestaureerd.De
landschappelijkeherkenbaarheidwordtvergroot
dooraanderandenvandeinundatiegebieden(de
buitengrensvanhetNationaalLandschap)meer
waterelementenaantebrengen.Voortswordtde
landschappelijkekwaliteitvandeStellingvande
VuurlijnbijDeKwakeltotaanhetFortaande
Drechtversterkt.Inditdeelvandezonekomtveel
bebouwingenglastuinbouwvoor.Meteenspeci
fiekbeplantingspatroonkrijgtdehoofdverdedi
gingslijnermeervolume.
Inhetmaximumscenariowordtnognietvoldaan
aandeambitie,diedooradvieslichameninrappor
tagesaanderijksoverheidzijnvoorzien.Volgens
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n ��
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn��
Bezoekerscentra
Doorgaande wandelroute
Toeristische arrangementen
Forten
Waterwerken
Planologie
Landschap
■ Inrichting bezoekerscentrum Fort aan het Pampus;
■ Inrichting bezoekerscentrum Fort bij Vijfhuizen;
■ (Bezoekerscentrum Fort bij Nekkerweg is gefinancierd uit ILG-middelen
2008);
■ Meer onverharde gedeelten realiseren op de doorgaande wandelroute;
■ Ontwikkeling van arrangementen voor de bezoekerscentra en de forten die
reeds af zijn;
■ Fort benoorden Spaarndam en Vuurtoreneiland Durgerdam restaureren en
economisch ontwikkelen;
■ Fort aan de St. Aagtendijk restaureren en ontwikkelen als onderdeel van het
gelijknamige gebiedsprogramma;
■ De forten en andere stellingonderdelen bij Hoofddorp en Aalsmeer
restaureren en ontwikkelen als onderdeel van het gebiedsprogramma
Geniepark/Haarlemmermeer;
■ Damsluizen bij Halfweg en bij Vijfhuizen restaureren (gevaar op instorten,
gevaar voor scheepvaart);
■ Nog 2 kleinere waterwerken restaureren, bijv. sluisjes bij Fort Aalsmeer;
■ Meewerken aan de Structuurvisie;
■ Opstellen en uitvoeren van het gebiedsprogramma Fort aan de St.
Aagtendijk, circa 25 ha;
■ Opstellen en uitvoeren van het gebiedsprogramma Geniepark/
Haarlemmermeer, circa 100 ha;
■ Realisatie van 20 ha waterbergingsopgave in de Beemster en in polder
Zeevang bij de 7 forten in dat gebied;
■ Gekoppeld aan de 5 te restaureren forten en de economische benutting van
het fortterrein van Fort Uitermeer;
■ Netwerken tussen ondernemers en forteigenaren;
■ Stellingmaand continueren;
■ Communicatiebudget om de naamsbekendheid van de Stelling te vergroten;
■ Communicatiebudget voor de 2 gebiedsprogramma’s.
In het midden scenario worden de volgende activiteiten gefinancierd:
Publieke toegankelijkheid, recreatie
en toerisme
Restauratie en behoud
Ruimtelijke samenhang en
landschappelijke herkenbaarheid
Economische benutting
Communicatie en marketing
Benodigde financiering: € 37.500.000,– (€ 7,5 miljoen per jaar)
Bezoekerscentra
Doorgaande wandelroute
Kanoroute
Toeristische arrangementen
Forten
Waterwerken en overige monumenten
Planologie
Landschap
■ Inrichting bezoekerscentrum Fort aan het Pampus;■ Inrichting bezoekerscentrum Fort bij Vijfhuizen;■ (Bezoekerscentrum Fort bij Nekkerweg is gefinancierd uit ILG-middelen 2008);
■ Meer onverharde gedeelten realiseren op de doorgaande wandelroute;
■ Ontwikkelen van 5 kanoroutes, incl. overstappen vanuit recreatieve knooppunten;
■ Ontwikkeling van arrangementen voor de bezoekerscentra en alle forten;
■ Fort benoorden Spaarndam en Vuurtoreneiland Durgerdam restaureren en economisch ontwikkelen;
■ Fort aan de St. Aagtendijk restaureren en ontwikkelen als onderdeel van het gelijknamige gebiedsprogramma;
■ De forten en andere stellingonderdelen bij Hoofddorp en Aalsmeer restaureren en ontwikkelen als onderdeel van het gebiedsprogramma Geniepark/Haarlemmermeer;
■ Restauratie en ontwikkeling van Fort bij Edam, Fort de Kwakel, Fort aan de Jisperweg en Fort bij IJmuiden. Voor Fort de Kwakel is dit onderdeel van het op te stellen gebiedsprogramma ‘De Vuurlijn’;
■ Damsluizen bij Halfweg en bij Vijfhuizen restaureren (gevaar op instorten, gevaar voor scheepvaart);
■ Nog 10 andere monumenten worden gerestaureerd;
■ Meewerken aan de Structuurvisie;
■ Opstellen en uitvoeren van het gebiedsprogramma Fort aan de St. Aagtendijk, circa 25 ha;
■ Opstellen en uitvoeren van het gebiedsprogramma Geniepark/ Haarlemmermeer, circa 100 ha;
■ Realisatie van 20 ha waterbergingsopgave in de Beemster en in polder Zeevang bij de 7 forten in dat gebied;
■ Opstellen en uitvoeren van het gebiedsprogramma ‘De Vuurlijn’;■ Aanleggen van inundatiestroken aan de randen van de inundatiegebieden,
pilot van 2 x 5 kilometer;
■ Gekoppeld aan de 9 te restaureren forten en de economische benutting van het fortterrein van Fort Uitermeer;
■ Netwerken tussen ondernemers en forteigenaren;
■ Stellingmaand continueren;■ 2e activiteit in het voorjaar opstarten;■ Communicatiebudget om de naamsbekendheid van de Stelling te vergroten;■ Communicatiebudget voor de 3 gebiedsprogramma’s;
In het maximum scenario worden de volgende activiteiten gefinancierd:
Publieke toegankelijkheid, recreatieen toerisme
Restauratie en behoud
Ruimtelijke samenhang en landschappelijke herkenbaarheid
Economische benutting
Communicatie en marketing
Benodigde financiering: € 56.000.000,– (€ 11,2 miljoen per jaar)
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n ��
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn��
hetadvies‘Kwaliteitiskostbaar;Adviesfinan
cieringsbehoefteNationaleLandschappen2007
2020’vanDLGinopdrachtvanLNVenVROM
heeftdeStellingvanAmsterdameenbudgetnodig
van€115miljoenvoor20072013en€115miljoen
voor20142020.Intotaaldus€230miljoentot2020.
Ditbedragisgebaseerdopeenextrapolatievanhet
geschattebenodigdebudgetvoordeNieuwe
HollandseWaterlinie,gecorrigeerdophetaantal
hectares.DeRaadvoorhetLandelijkGebiedkomt
ineeneigenadviesopsoortgelijkebedragenuit.
Omdezeambitiewaartekunnenmaken,zalhet
rijkvoordeStellingaanmerkelijkmeerfinancie
ringsmiddelenterbeschikkingmoetenstellen.
DehuidigeILGbijdragevan€9,2miljoenvoorde
5NationaleLandschappenopNoordHollands
grondgebied(watneerkomtopcirca€2,8miljoen
voordeStelling)voldoetnietaanhethierboven
geschetsteambitieniveau.
OokinhetCscenariowordtvoldaanaande
besluitenvandeNoordvleugelconferentieomde
westkantvandeStellingteversterken.Hetambitie
niveau–endaarmeeookdefinancieringsbehoefte–
ligthogerdanbijhetBscenario.
�.� Aanpak
Deprimaireverantwoordelijkheidvoordebasis
kwaliteitvandeNationaleLandschappenligtbijde
provincie.WijvragenaanProvincialeStatenom
vanuithaarkaderstellenderoleenkeustemaken
uitde3ambitieniveausA,BofC.
WijstellenProvincialeStatendaarbijvooromte
kiezenvoorambitieniveauBindeperiode2009
2013endaarnatebezienofereventueelnogeen
tweederuimtelijkeslaggemaaktmoetwordenom
in2020degewensteruimtelijkekwaliteitdaad
werkelijktehebbenbereikt.
Duidelijkisdatdeprovinciehetdoorhaargekozen
ambitieniveaunieteigenstandigkanrealiseren.Wij
zijnhiervoorondermeerafhankelijkvandeverant
woordelijkheidenbereidheidvangemeenten,
waterkwaliteitsbeheerders,eigenarenenbeheerders
omdeplannentenuitvoertewillenbrengen.
Inonzeaanpakhebbenwijdaarom5maanden
ingeruimd(januarimei2008)omtebepalenofonze
partnershetprovincialeambitieniveaudelenen
bereidzijnomdeprojectentewillenrealiserenin
deperiode20092013.
VoortsdientookhetRijkzichachterhetprovinciale
ambitieniveautescharen,omdathetrijkeen
belangrijkefinancieringspartnerisvandeNationale
Landschappenenmedeverantwoordelijkisvoorde
instandhoudingenontwikkelingvanhetUNESCO
werelderfgoed.
Wijondernemeneenaantalstappenomtoteennieuw
gebiedsprogrammatekomen.Dezenota‘De Stelling
van Amsterdam – Op weg naar een nieuw gebieds
programma 20092013’geeftdaarvoordeaftrap.
Met2bestuurlijkekaders,diemomenteelparallel
aanelkaarwordenontwikkeld,zettenwijde
volgendestap.Ditzijn:
1 HetGebiedsdocumentStellingvanAmsterdam.
2 HetBeeldkwaliteitsplanStellingvanAmsterdam.
HetGebiedsdocumentStellingvanAmsterdam
wordtopverzoekvandeUNESCOendeverplich
tingenuitdeNotaRuimteopgesteld.Ditdocument
legthetbeleidendeverantwoordelijkhedenvan
allepartnersbijhetbehoudendeontwikkelingvan
hetUNESCOmonumentvast.HetMinisterievan
OCWendeprovinciesNoordHollandenUtrecht
wordengevraagdomditdocumentteonder
tekenen,omdatzijdebelangrijkstepartnersvoor
hetbeheerendeontwikkelingvanhetUNESCO
werelderfgoedStellingvanAmsterdamzijn.Het
documentwordtnaondertekeningvoorgelegdaan
hetWorldHeritageCommitteevandeUNESCO.
HetBeeldkwaliteitsplanendeeropvolgende
overlegrondemetallepartnersmoetonsinput
gevenoverhetambitieniveauendebenodigdepro
jectenomdegewenstelandschappelijkekwaliteitte
realiseren.Ditoverlegwillenwijmetallepartners
houdenindeperiodejanuarimei2008.Inmei2008
startenwijvervolgensmethetopstellenvanhet
nieuweGebiedsprogrammaStellingvan
Amsterdam20082013.Hierinzullenwijhet
ambitieniveauvaststellenenconcreetgaanaan
gevenwelkeforten,welkedammen/sluizen/kleine
monumentenenwelkelandschapselementeninde
periode20092013wordengerestaureerdofworden
ontwikkeldomdieambitietekunnenbereiken.
Ookzullenwijaangevenwelkeinstrumentenwij
gaaninzettenomhetbehoudendeontwikkeling
vanhetNationaalLandschapvormtekunnen
geven.Deordenendeinstrumentenkomenvoort
uitdenieuweWetRuimtelijkeOrdening.Envoor
de(ontwikkelings)subsidieszullenwijbezienofde
ILGverordeningenhieropmoetwordenaangepast.
TevenszaleenvoorstelaanProvincialeStaten
wordengedaanoverdefinancieringvanhetpro
gramma,waarbijwijnadrukkelijkookeenbelang
rijkerolvoorhetrijkzienweggelegd.
�.� Besluitvorming
Metdezenota‘Op weg naar een nieuw gebieds
programma 20092013’leggenwijverantwoordingaf
overderesultaten,diewijhebbenbereikt.Ende
notaistevensdeopmaatvooreennieuwgebieds
programma20092013.
AanProvincialeStatenvragenwij:
■ kennistenemenvandeprovincialenota
‘Stelling van Amsterdam – Op weg naar een nieuw
gebiedsprogramma 20092013’;
■ eennieuwgebiedsprogramma20092013voor
deStellingvanAmsterdamoptelatenstellen;
■ omdevolgendespeerpunteninditnieuwe
gebiedsprogrammaoptenemenenverderuitte
latenwerken:
– Vergrotenpublieketoegankelijkheid,
recreatieentoerisme.
– RestauratieenbehoudvandeStelling.
– Ruimtelijkesamenhangenlandschappelijke
herkenbaarheid.
– Economischebenutting.
– Communicatieenmarketing.
■ tenbehoevevanderuimtelijkesamenhangen
landschappelijkeherkenbaarheidtekiezenvoor
ambitieniveauB,waarmeedewestkantvande
Stellingzoneeenkwalitatieveimpulskrijgt
conformdebesluitenvande7eNoordvleugel
conferentie,enditverderuittewerkeninhet
nieuwegebiedsprogramma;
■ bijdeuitwerkingteonderzoekenofambitie
niveauBfinancieelkanwordengedektofdat
binnenhetniveauverderkanwordengepriori
teerd.
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n ��
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn�8
Bijlage Gebruik en eigendom forten
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn�0
Fort Eigenaar Huidig gebruik Monument status
Fort bij Edam
Fort bij Kwadijk
Fort benoorden Purmerend
Fort aan de Nekkerweg
Fort aan de Middenweg
Fort aan de Jisperweg
Fort bij Spijkerboor
Fort bij Marken-Binnen
Fort bij Krommeniedijk
Fort aan de Ham
Fort bij Veldhuis
Fort aan de St. Aagtendijk
Fort Zuidwijkermeer
Fort bij Velsen
Fort bij IJmuiden
Fort benoorden Spaarndam
Fort bezuiden Spaarndam
Fort bij Penningsveer
Fort bij de Liebrug
Fort aan de Liede
Fort bij Vijfhuizen
Fort bij Hoofddorp
Fort bij Aalsmeer
Fort bij Kudelstaart
Fort de Kwakel
Fort aan de Drecht
Fort bij Uithoorn
Fort bij Waver-Amstel
Fort in de Botshol
Fort aan de Winkel
Staatsbosbeheer
Privé
J. Bart BV
Landschap Waterland
Natuurmonumenten
Natuurmonumenten
Natuurmonumenten
Staatsbosbeheer
Landschap N-H
Ministerie v. Defensie/Domeinen
Landschap N-H
Gemeente Beverwijk / Landschap N-H
Landschap N-H
Privé
Gemeente
Recreatie N-H
Recreatie N-H
Domeinen / Stichting Fort
Penningsveer
Recreatie N-H
Rijkswaterstaat
Kunstfort Vijfhuizen
Gemeente H’meer
Gemeente H’meer
Ministerie v. Defensie
Privé
Stichting Beheer Historisch Erfgoed
Uithoorn
Privé
Natuurmonumenten
Natuurmonumenten
Min. van Defensie
Wijnhandel, natuur
In genieloods dumphandel, fort is verdwenen.
Wijnhandel, restaurant
In ontwikkeling (hotel wellness)
Natuurgebied, opslag
Natuurgebied
Natuurgebied
Brandweer-oefencentrum
In ontwikkeling (recreatieve functie,
bedrijfsruimten)
Defensiemuseum
Luchtoorlogmuseum
Fort: muziek-oefenruimten, deel staat leeg.
Fortwachterswoning en genieloods:
schietvereniging
Opslag en natuurgebied
Opslag
Evenementen
In ontwikkeling (recreatieve functie)
Kinderopvang, recreatie
Groeps-accommodatie en kleine
bedrijfsruimten
Ruitersportwinkel
Opslag
Kunstfort
Sportschuttersvereniging
Geen
Jachthaven
Fort: horeca, Genieloods: woningen
Restaurant, galerie, atelier, en andere
bedrijfsruimten
In ontwikkeling (congres, trainingscentrum)
Wijnhandel, natuur
Natuur
Camping
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Rijk
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Provinciaal
Rijk
Provinciaal
Provinciaal
Rijk
Rijk
Rijk
Rijk
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n �1
Fort Eigenaar Huidig gebruik Monument status
Fort bij Abcoude
Fort bij Nigtevecht
Fort bij Hinderdam
Fort Uitermeer
Vesting Weesp
(Fort Ossenmarkt, Schansen)
Vesting Muiden
(Kazerne, fort H, Muizenfort,
Westbatterij, Muiderslot)
Diemerdam
Vuurtoreneiland Durgerdam
Fort aan het Pampus
Natuurmonumenten
Natuurmonumenten
Natuurmonumenten
Provincie N-H
Gemeente Weesp
Gemeente Muiden
Stadsherstel Amsterdam
DLG/Staatsbosbeheer
Stichting Pampus
Fort: wijnhandel en aantal kleine gebruikers,
staat deels leeg.
Genieloods: visclub
Natuur
Natuur
In ontwikkeling (recreatieve functie)
Fort: Muziekschool, bedrijfs-/verenigingsruimten
Kazerne: Vergaderruimte gemeente
Fort H: horeca
Muizenfort: kantoren
Westbatterij: zeeverkenners
Muiderslot: museum
In ontwikkeling (recreatieve functie)
In ontwikkeling (nog onbekend), vuurtoren,
woning, natuur
Toeristische functie, evenementen, sport,
recreatie
Rijk
Rijk
Rijk
Rijk
Rijk
Rijk
Provinciaal
Provinciaal
Rijk
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn��
D e S t e l l i n g v a n A m s t e r d a m – O p w e g n a a r e e n n i e u w g e b i e d s p r o g r a m m a 2 0 0 9 - 2 0 1 3 n ��
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N Dn��
P r o v i n c i e n o o r d - H o l l a n d
Colofon
Uitgave
Provincie Noord-Holland
Postbus 123
2000 MD Haarlem
Tel.: (023) 514 31 43
Fax: (023) 514 40 40
Internetadres: www.noord-holland.nl
E-mailadres: post@noord-holland.nl
eindredactie
Provincie Noord-Holland
Directie Beleid
Sector Project en Programma
Fotografie
Provincie Noord-Holland
A. Senger (Herstelling Amsterdam), blz. 22
Grafische verzorging
Thieme GrafiMedia Groep
Papier
Hello matt, houtvrij MC
oplage
250 exemplaren
Haarlem, januari 2008
De Stelling van AmsterdamOp weg naar een nieuw gebiedsprogramma 2009-2013