www.kennisnet.nl

Naam van de Auteur

7 januari 2008

DE PARADOX VAN DIGITAAL LEERMATERIAAL

Alfons ten Brummelhuis

Kies voor kansen – 15 mei 2009

Inhoud

De paradox

Stand van zaken

Opbrengsten

Randvoorwaarden voor succes

Discussie

Paradox

tijd

hoeveelheid

Ambitie: meer gebruik van ict

Te overwinnen knelpunten % docenten

Meer bruikbaar digitaal leermateriaal 66

Extra computers 66

Computer programma’s voor zelfstandig werken 62

Goede voorbeelden van ict en didactiek 60

Verhouding boek en digitaal leermateriaal volgens docenten VO

Hoe komt docent VO aan digitaal leermateriaal?

Bron % docenten

Zelf zoeken internet 70

Lesboek / methode 64

Zelf ontwikkelen / bewerken 51

Via collega’s 41

Via Kennisnet 31

Bereid zelf ontwikkeld materiaal te delen?

52

27

21

ja, zondermeer

ja, mits

nee

Wat is er nodig om docenten te voorzien van meer bruikbaar digitaal leermateriaal?

Actie % docenten

Beter vindbaar maken 47

Docenten faciliteiten geven 42

Materiaal zonder kosten (open) 41

Onderzoek welk materiaal effectief is 39

Inzichtelijk maken wat werkt 37

Effecten van ict: overdaad schaadt (OECD-PISA data)

leerlingprestaties

475

500

525

Taal

Wiskunde

Rendement: Engels in vmbospreekvaardigheid ondersteund met multimedia

Leren met meer effect: Voorbeeld: Wiskunde zonder boek

Experiment wiskunde op de computer zonder boek

Ambitie school: door inzet van ict… maken ll’n meer opdrachten krijgen ll’n meer (directe) feedback werken ll’n in eigen tempo docent meer tijd voor individuele begeleiding

presteren ll’n beter

11

Resultaten

1. Inzet, plezier en motivatie voor wiskunde nemen toe

2. Prestaties: significant hogere wiskundeprestaties.

3. Verder….nieuwe collega’s komen naar de school vanwege Wiskunde zonder boek

Vak Nederlands en ict in VO

ICT verdubbelt arbeidsproductiviteit van

docent

Meer voorbeelden

Zie:

onderzoek.kennisnet.nl

Resumerend Bij (goed) gebruik van (goed) digitaal

leermateriaal kan onderwijs:

- Efficiënter: met minder lerarentijd meer leerlingen lesgeven

- Aantrekkelijker: leraarsberoep aantrekkelijker maken aanzuigende werking door vergroting werkplezier

- Effectiever: in dezelfde tijd betere prestaties realiseren

MITS…..

1. Materiaal goed is ontworpen

2. Docenten voldoende zijn toegerust voor gebruik

3.Technische voorzieningen op orde zijn

4. Gebruikte leermaterialen aansluiten bij visie

op onderwijs

Randvoorwaarden voor duurzaam gebruik (schoolontwikkeling)

geld

tijd

BeleidOpvattingen, Visie, Leiderschap

Deskundigheid

Materiële voorzieningen

Gebruik van ict in praktijk- effect

Competenties voor ontwikkelen en arrangeren van onderwijs met digitaal leermateriaal

Competenties ontwikkelaars / arrangeurs

Didactische kennis (D)- Keuze van leerstrategie meest geschikt voor leren van

bepaalde kennis

Inhoudelijke kennis (I)- Omvang en diepte van leerstof bepalen voor bereiken van

gewenste eindniveau

Technologische kennis (T)- Bekend met beschikbare technologische representaties:

multimedia, visuele representaties, online leeromgevingen, etc)

Kenmerken digitaal materiaalgedigitaliseerd boek of multimedia

Les Conditie Gem. goed

1 (5 opdr) Tekst + audio 4,9

Tekst 4,6

2 (7 opdr) Tekst + audio 5,7

Tekst 5,4

3 (9 opdr) Tekst + audio 7,3

Tekst 6,7

4 (9 opdr) Tekst + audio 7,5

Tekst 6,8

Totaal (30 opdr) Tekst + audio 25,3

Tekst 24,3

Weten wanneer ict in leerproces past

Keuze voor digitaal leermateriaalDoolhof met 3 uitgangen

1

2

3

Uitgang 1:Pragmatisch

- Elke leerkracht kiest zelf.

- infrastructuur op orde

1: Kansen en bedreigingen

a. Kansen: neutraal - innovatie - leerlingen - docenten

b. Financieel Investering levert weinig rendement op.

c. Bedreiging leraren onvoldoende competent om rendement te halen uit beschikbare ict

Uitgang 2: Projectmatig

- Groep leraren (leerjaar, vaksectie) maakt op onderdelen gezamenlijk keuzes.

- kleine stapjes (incrementeel)

- dikwijls ingericht als project(met extra geld)

2: Kansen en bedreigingen

a. Kansen: positief - innovatie van onderwijs - sluit aan bij ambities docenten - verzameling voorbeelden en werkwijzen

b. Financieel - op korte termijn stijgen kosten - bestaande in stand houden - scholing en ondersteuning docenten - beheerskosten

c. Risico- werkdruk verhogend bij gebrek

aan ondersteuning

Uitgang 3:Gecoördineerd

inzet van ict gebaseerd op breed gedragen teamopvatting over leren

3: Kansen en bedreigingen

a. Kansen: sterk positief- financieel - innovatie - leerlingen - docenten

b. Financieel- kosten gaan voor de baat.- verschuiving in

kostenbeheer, beveiliging, ontwikkeling, arrangeren van digi-leermiddelen, begeleiding docenten

c. Bedreigingonvoldoende leiderschap

Typering

Vier in Balans Randvoorwaarden voor rendement

Beter onderwijs met digitaal leermateriaal

Onderscheid tussen leraar als gebruiker en leraar als ontwerper/arrangeur

ICT verbetert kwaliteit van onderwijs….mits

Rol van management cruciaal

Wat is uw tip om (meer) rendement te

halen uit digitaal leermateriaal?

32