Post on 10-Jul-2015
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 1/41
Simon Van der Perre 1RP 29/04/12
Plantijn hogeschool
Coöperatieve vennootschappen
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 2/41
Plantijn hogeschool
COÖPERATIEVE VENNOOTSCHAPPEN INLEIDING.......................................................................................................................................................... 1
De CVOA .............................................................................................................................................................. 1 De CVBA .............................................................................................................................................................. 1 De coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk ................................................................... 1
De SCE .............. ................ ................ ................ ................ ................ ............... ................. ............... ................ .... 1 Aantal coöperatieve vennootschappen naargelang de rechtsvorm ....................................... 2 De belangrijkste op een rijtje .................................................................................................................... 3
BESPREKING ...................................................................................................................................................... 4 Rechtsleer ........................................................................................................................................................... 4
Situering ........................................................................................................................................................................................... 4 CVBA................................................................................................................................................................................................... 7
Oprichting ................................................................................................................................................................................. 9 Kapitaal ................................................................................................................................................................................... 10 Naam ........................................................................................................................................................................................ 12 Maatschappelijke of statutaire zetel ......................................................................................................................... 13 Beperkingen .......................................................................................................................................................................... 14 Deelbewijzen/aandelen .................................................................................................................................................. 15 Bestuur .................................................................................................................................................................................... 17 Ontbinding ............................................................................................................................................................................. 19 Faillietverklaring ................................................................................................................................................................ 20 Jaarrekening ......................................................................................................................................................................... 20 Sociaal statuut ...................................................................................................................................................................... 20
CVOA ............................................................................................................................................................................................... 22 Korte schets .......................................................................................................................................................................... 22 Besluit ...................................................................................................................................................................................... 22
VSO ................................................................................................................................................................................................... 23 SCE ................................................................................................................................................................................................... 24
Situering ................................................................................................................................................................................. 24 Oprichting .............................................................................................................................................................................. 24 Doelstelling ........................................................................................................................................................................... 25 De algemene vergadering............................................................................................................................................... 25 Fouten ...................................................................................................................................................................................... 26 Onderscheid monistisch/dualistisch stelsel ......................................................................................................... 26 Raad van bestuur/Directieraad/Raad van toezicht .......................................................................................... 26 Jaarrekening ......................................................................................................................................................................... 27 Omzetting ............................................................................................................................................................................... 27 Faillissement ........................................................................................................................................................................ 28
Besluit ............................................................................................................................................................................................. 29 Rechtspraak .................................................................................................................................................... 30
CVBA................................................................................................................................................................................................ 30 CVOA ............................................................................................................................................................................................... 33 SCE ................................................................................................................................................................................................... 36 VSO ................................................................................................................................................................................................... 37
BIBLIOGRAFIE ................................................................................................................................................ 38
Geciteerde wetgeving ................................................................................................................................. 38 Geciteerde rechtsleer .................................................................................................................................. 38 Geciteerde rechtspraak ............... ................ ................ ................ ................ ................ ................ ............... 38
CVBA................................................................................................................................................................................................ 38 CVOA ............................................................................................................................................................................................... 38 SCE ................................................................................................................................................................................................... 39 VSO ................................................................................................................................................................................................... 39
Geraadpleegde literatuur ......................................................................................................................... 39 Geraadpleegde tijdschriften .................................................................................................................... 39 Online bronnen .............................................................................................................................................. 39
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 3/41
1
Inleiding
Er bestaan vier soorten coöperatieve vennootschappen naargelang de
aansprakelijkheid van de vennoten, het oogmerk van de vennootschap en haar
vennoten. De coöperatieve vennootschap is een handelsvennootschap, met rechtspersoonlijkheid (art. 2, §2 W. Venn.), samengesteld uit een veranderlijk aantal vennoten, met veranderlijke inbreng, art. 350 W. Venn. (art. 141 Venn. W.)
De CVOA
In een coöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke
aansprakelijkheid zijn de vennoten onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk. Dit is
natuurlijk een risico maar heeft als voordeel dat er geen minimumkapitaal
vereist is. Om een CVOA op te richten heeft men geen authentieke akte nodig,enkel een onderhandse akte.
De CVBA
Coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid. Deze vennootschap
is vergelijkbaar met een bvba behalve dat de overdracht van deelbewijzen en het in- en uittreden van vennoten vlotter kan. Er is echter wel een authentieke akte
van de notaris nodig. Er is een vast en een variabel kapitaal. Het vast gedeelte
van het kapitaal moet minimaal €18.550,00 bedragen, waarvan €6.200,00 van inhet begin volstort moet zijn en ieder aandeel moet minstens voor 1/4 betaald
moet worden. Ideale vennootschapsvorm voor familiale ondernemingen, opentussen de vennoten; gesloten voor vreemden en creatief stemrecht.
Mogelijkheden qua successieplanning.
De coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk
Dit is een vennootschap dat geen of een beperkt vermogensvoordeel nastreeft.
Het voordeel is dat het minimum kapitaal slechts € 6150 moet bedragen. Inprincipe kan elke vennootschap met sociaal oogmerk elke vennootschapsvorm
aannemen.
De SCE
De Europese coöperatieve vennootschap vertoont alle karakteristieken van eencoöperatieve vennootschap. Met name, ze bezit een in aandelen verdeeldkapitaal. Het ledenaantal en bijgevolg haar kapitaal zijn veranderlijk.
De SCE heeft veel gelijkenissen met de Belgische coöperatieve vennootschappen,
waar een onderscheid wordt gemaakt tussen de CVOA en de CVBA. De SCE vindt zijn basis in de Europese verordening (E6) nr. 1345 / 2003 op 22 juli 2003
goedgekeurd door de Ministerraad van de Europese Unie in het BelgischWetboek van Vennootschappen geïncorporeerd bij KB van 23/11/2006.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 4/41
2
Aantal coöperatieve vennootschappen naargelang de rechtsvorm
Rechtsvorm Aantal %
Naar privaat recht: handelsvennootschappen 39 078 98 %
coöperatieve vennootschap (cv) (afgeschaft sinds 1991) 21 846 55%
coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (cvba) 10 829 27%
coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid (cvoa) 6 026 15%
cvba met sociaal oogmerk (cvba so) 356 1%
cvoa met sociaal oogmerk (cvoa so) 21 0%
Naar privaat recht: burgerlijke vennootschappen 659 2 %
burgerlijke vennootschap onder vorm van cvba 549 1% burgerlijke vennootschap onder vorm van cvoa 110 0%
Naar publiek recht 177 0 %
coöperatieve vennootschap (publiek recht) (afgeschaft sinds 1991) 74 0%
coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (publiek recht) 103 0%
Overige rechtsvormen (afgeschaft sinds 1995) 64 0 %
cvba, bij wijze van deelneming 57 0%
cvoa, bij wijze van deelneming 5 0%
cvoa, bij wijze van deelneming (publiek recht) 2 0%
Europese Coöperatieve Vennootschap 0 0 %
Totaal 39 978 100%
Bron: HIVA - KULeuven (2008), op basis van KBO-gegevens d.d. april 2008.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 5/41
3
De belangrijkste op een rijtje
Sinds de wet van 20 juli 1991 maakt men een onderscheid tussen de coöperatieve
vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (CVBA) en de coöperatieve
vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid (CVOA).
Voordelen:
* Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk voor het bedrag van hun inbreng in deCVBA.
* De vennoten kunnen gemakkelijk in- en uittreden.
Nadelen:* Notariële akte nodig voor de oprichting van een coöperatieve vennootschap
(met beperkte aansprakelijkheid).* Heeft gezien het groot aantal faillissementen een vrij slecht imago.
1 CVBA CVOA
Minimum aantal personen 3 3
Minimum in te brengenkapitaal
18.550 € Geen minimumkapitaal
Te volstorten kapitaal Ten bedrage van 1/4 met eenminimum van 6.200 €
Niet bepaald
De inbreng van kapitaal In geld of in goederen Geen voorschriften
Verificatie bedrijfsrevisorbij inbreng goederen?
Ja Neen
Oprichtingsakte Notariële akte Onderhandse akte
Aansprakelijkheid Beperkt tot inbreng Onbeperkt en hoofdelijk
Aandelen Op naam Op naam
Mogelijkheden vanoverdracht
Niet aan derdenoverdraagbaar
Niet aan derdenoverdraagbaar
Bestuur 1 bestuurder al dan nietvennoot
1 bestuurder al dan nietvennoot
Boekhoudkundigeverplichtingen
Dubbele boekhouding Dubbele boekhouding
Fiscaliteit Vennootschapsbelasting Vennootschapsbelasting
Financieel plan verplicht? Ja Neen
1 www.unizo.be/starters/
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 6/41
4
Bespreking
Rechtsleer
SitueringBij een vennootschapsvorm, heeft men de keuze om ofwel samen te werkenzonder daartoe een geschreven overeenkomst op te maken, waarbij dan door
louter openlijk en duurzaam handel te drijven of een vrij beroep uit te oefenen
de vennootchap veriterlijkt ordt, ofel te kieen voor een gechrevenamenerkingovereenkomt onder de vorm van een van de
vennootschapsvormen voorzien en uitgewerkt in het Wetboek van
Vennootschappen. 2
De vormeloe amenerking, al oertype van alle vennootchappen, ordt demaatschap genoemd, die afhankelijk van de aard van de gevoerde activiteiten,
commercieel of burgerlijk kan zijn.De gechreven amenerkingovereenkomt onder een van de ettelijke
vennootschapsvormen brengt meer formaliteiten met zich mee, doch deze zal inde meeste gevallen een beter en veiliger structuur bieden aan de gevoerde
activiteit. Het is de ondernemer of beoefenaar van een vrij beroep die de
beslissing moet nemen of hij al dan niet in vennootschapsverband wil werken.
Men kan stellen dat er 4 fundamentele motieven pleiten voor het oprichten vaneen vennootschap: 3
- het samenwerkingscontract - de beperkte aansprakelijkheid- de continuïteit van de onderneming
- de fiscaliteit
De verschillende vennootschapstypes, allen uitgewerkt in het Wetboek van
Vennootschappen, kunnen onderverdeeld worden naargelang bepaalde criteria.
Zo kunnen er drie grote onderverdelingen gemaakt worden waarbijvennootschappen onderscheiden worden naar gelang hun doel, dat dan
commercieel of burgerlijk van aard kan zijn, naargelang zij al dan niet beschikken over rechtspersoonlijkheid en naargelang zij de vennoten al dan niet
het voordeel van de beperkte aansprakelijkheid verschaffen. 4
2 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 10 - 11 en www.notaris.be 3 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 11 - 12 en www.notaris.be 4 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,Eeman, L ., 2008, 14 - 15 en www.notaris.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 7/41
5
-> Handelsvennootschappen en burgerlijke vennootschappen: 5
Handelsvennootschappen zijn vennootschappen die daden van koophandel tot
doel hebben. Burgerlijke vennootschappen daarentegen beogen andereactiviteiten dan handelsactiviteiten, zoals bijvoorbeeld de uitoefening van een
vrij beroep.Het onderscheid tussen handels- en burgerlijke vennootschappen brengt
belangrijke gevolgen mee voor de praktijk. Zo is een handelsvennootschap
onderworpen aan het handelsrecht, kan zij failliet verklaard worden en valt zijonder de bevoegdheid van de rechtbank van koophandel.
Een burgerlijke vennootschap kan de rechtsvorm van een handelsvennootschap
aannemen om op die manier, zonder haar burgerlijke aard te verliezen, de
rechtspersoonlijkheid en de beperkte aansprakelijkheid te genieten. 6
-> vennootschappen met of zonder rechtspersoonlijkheid: 7
Heeft een vennootschap een rechtspersoonlijkheid dan betekent dit dat zij een
eigen vermogen heeft dat duidelijk afgescheiden is van het privévermogen vande vennoten.
Heeft een vennootschap geen rechtspersoonlijkheid, dan heeft ze ook geen eigen
vermogen en komt er tussen de vennoten enkel een onverdeeldheid van de aande vennootschap ter beschikking gestelde middelen tot stand.
Een vennootschap bekomt haar rechtspersoonlijkheid door het neerleggen van
de oprichtingsstukken door de notaris op de griffie van de rechtbank vankoophandel.
Ondernemers kiezen meestal voor een vennootschap met rechtspersoonlijkheid
maar het is mogelijk om te kiezen voor een vennootschap losstaand van die
rechtspersoonlijkheid. De reden hiervan kan zijn:- een kleiner ondernemingsrisico
- een grotere contractvrijheid
- de fiscale transparantie (geen dubbele boekhouding en jaarrekeningvereist)
- een grotere discretie (geen neerlegging op de griffie, noch eenbekendmaking in het Belgische Staatsblad)
5 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 14 - 15 en www.notaris.be 6 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 14 - 15 en www.notaris.be 7 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,Eeman, L ., 2008, 15 - 16 en www.notaris.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 8/41
6
-> Vennootschappen met of zonder beperkte aansprakelijkheid8
Het begrip beperkte aansprakelijkheid betekent dat de vennoten in principe
slechts aansprakelijk zijn tot beloop van de door hen gedane inbreng in devennootschap.
In vennootschappen die geen rechtspersoonlijkheid bezitten, zijn de vennotenonbeperkt aansprakelijk.
De NV, de BVBA en de CVBA zijn de drie vennootschapsvormen met eenvolkomen rechtspersoonlijkheid die de vennoten het voordeel van de beperkte
aansprakelijkheid verschaft.
Het bezit van rechtspersoonlijkheid leidt niet altijd tot een beperkte
aansprakelijkheid. Zo hebben ondermeer de VOF en de CVOA welrechtspersoonlijkheid, maar genieten de vennoten geen beperkte
aansprakelijkheid.9
De draagwijdte van de beperkte aansprakelijkheid mag nu ook niet overschat
worden. Het is nog steeds mogelijk om het privévermogen van een vennoot aante spreken.
Indien de regels niet gerespecteerd worden voorziet de wetgever erin, de
bestuurders of de beheerders persoonlijk aansprakelijk te stellen voor hunfouten.
In bepaalde gevallen kan een faillissement zelfs leiden tot het persoonlijk gehouden zijn, een gedeelte van het passief of het gehele passief te dragen.
Er zijn 3 soorten vennootschapstypes die zeer frequent voorkomen, dit zijn:10
- de naamloze vennootschap (NV)- de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BVBA)
- de coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (CVBA)
Dit zijn dan ook de enige vormen van vennootschappen, waar uitgebreid over
gediscussieerd wordt binnen de rechtsleer. Aangezien mijn opdracht
coöperatieve vennootschappen inhoud, zal ik het dus meer hebben over deCVBA. Er is ook een vrij recente vorm; SCE, dit is de Europese vorm van een
coöperatieve vennootschap; daar zal ik het ook wat uitgebreider over hebben.
De reden waarom er minder gediscussieerd wordt over CVOA is omdat dit eenvorm van vennootschap is dat amper wordt toegewezen. Deze vennootschap
bevat eer veel riico’ en ordt over het algemeen afgeraden.De CVOA is namelijk een vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid. Als
een vennoot er niet meer in kan slagen zijn zaken succesvol te leiden, kan dit niet
8 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 16 - 17 en www.notaris.be 9 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 16 – 17 en www.notaris.be 10 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,Eeman, L ., 18 en www.notaris.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 9/41
7
alleen de ondergang van zijn onderneming betekenen, maar ook de ondergangvan zijn privévermogen en mogelijk zelfs dat van zijn/haar echtgeno(o)t(e).
Over de VSO (een coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk) wordt ook
niet veel gediscussieerd vanwege de eenvoudige reden dat dit een vorm vanvennootschap is dat door elke vennootschap kan worden aangenomen. Een
CVBA kan bijvoorbeeld een VSO zijn, het enige wat deze vennootschap moet doen is zeer weinig of geen winst maken, dus eerder sociaal gericht zijn. De
voornaamste vennootschappen die de vorm van een VSO kunnen aannemen zijn
de CVBA en de CVOA.
Nu ik geschetst heb binnen welke categorieën coöperatieve vennootschappen te
situeren zijn, ga ik iets dieper op deze soort van vennootschappen in.
CVBA
Zoals ik eerder vermeld heb bestaan er dus sinds de wet van 20 juli 1991 twee
vormen van coöperatieve vennootschappen. Deze met beperkte
aansprakelijkheid (CVBA) en deze met onbeperkte aansprakelijkheid (CVOA).De basisregels zijn voor beide vormen dezelfde, toch geldt een verschillend
susteem van rechtsregels.11 Omwille van de beperkte aansprakelijkheid bij de CVBA, zijn hier wel strengere
regels uitgewerkt voor het kapitaal. 12
Prof. Braeckmans vat de verschillen samen als volgt:13
In de CVBA zijn de vennoten beperkt aansprakelijk: zij staan met hun persoonlijk
vermogen slecht in voor de schulden van de vennootschap, tot beloop van hun
inbreng, zoals die bij de NV en de BVBA het geval is.Als keerzijde van de medaille vereist de wet bijzondere garanties in verband met
de vorming van het kapitaal, de bescherming van derden en de bescherming vanminderheidsaandeelhouders, zoals bij de NV en de BVBA met name: authentieke
oprichtingsakte, minimumkapitaal, financieel plan, storting van de inbreng ingeld op geblokkeerde rekening ten name van de vennootschap, revisorale
controle bij inbreng in natura en quasi-inbreng, oprichters-aansprakelijkheid,
minderheidsvordering. De CVBA is eigenlijk een kapitaalvennootschap
geworden.
In de CVOA zijn alle vennoten hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor alle
schulden van de vennootschap. Het wettelijk susteem blijft hier zeer liberaal. Deformalismen en beschermende maatregelen blijven tot een minimum beperkt.
11 BRAECKMANS, H., WYMEERSCH, E., Het gewijzigde vennootschapsrecht 1991,
Antwerpen, MAKLU uitgevers, 1992, 440 p.12 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 20 – 21 en www.notaris.be 13 BRAECKMANS, H., Typische kenmerken van elke vennootschapsvorm, vormingscursus advocaten, 2008, 47 – 63
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 10/41
8
Oorspronkelijk werd voor dit vennootschapstype in zeer soepele werkingsregelsvoorzien. Er was geen vereist minimumkapitaal, geen financieel plan, geen
authentieke akte, enzovoort.
Deze vennootschapsvorm werd om die reden in het verleden meermaalsmisbruikt waardoor in 1991 de wetgever de CVBA een gelijkwaardig statuut
heeft toegekend als de NV en de BVBA.
De coo peratieve vennootchap behodt nochtans haar eigen kenmerken, zoals
ondermeer het principe van de veranderlijkheid van het aantal vennoten met dedaaruit voortvloeiende veranderlijkheid van het kapitaal en de grote
contractuele vrijheid van bestuursregeling. 14
Het kapitaal in de CVBA bestaat uit een vast en een veranderlijk gedeelte. Dit veranderlijk kapitaal laat een vlotte toe- en uittreding van vennoten toe, zonder
dat deze schommelingen in het vennootschapskapitaal telkens een
statutenwijziging vereisen.
14 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,Eeman, L ., 2008, 21 en www.notaris.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 11/41
9
Oprichting
De oprichting van de CVBA dient te gebeuren bij een authentieke akte terwijl
men voor de CVOA de keuze heeft tussen een authentieke of een onderhandse
akte. Latere akten die de statuten wijzigen moeten in de voor de oprichtingsaktevereiste vorm worden verleden. 15
Gezien een CVBA meestal een samenwerkingsovereenkomst is, wordt verondersteld dat –art. 143 W. Venn.- het door ten minste 3 personen wordt opgericht. Dit kunnen zowel een fysieke als een rechtspersonen zijn (Wet van 5
december 1984 – Staatsblad van 12 december 1984).16
Een één- of tweehoofdigheid kan al leiden tot de ontbinding van devennootschap van rechtswege en dan zou er ook geen wettelijke mogelijkheid
zijn tot regularisatie. 17
Zolang de voorwaarde van drie vennoten niet vervuld is, is de coöperatievevennootschap niet opgericht. Zij zal moeten beschouwd worden als een
vennootschap onder firma.18
Hierbij kan nog opgemerkt worden dat wanneer echtgenoten samen eenvennootschap oprichten in bepaalde gevallen slechts als één oprichter wordenaanzien. Dit is het geval wanneer de echtgenoten gehuwd zijn onder een
gemeenschapsstelsel en de inbreng in de vennootschap uitsluitend
gemeenschappelijke goederen betreft (art. 141 W. Venn.).
De inschrijving zal in voorkomend geval aanleiding kunnen geven tot vergoeding
van de gemeenschap (art. 1432 Burgerlijk Wetboek, Rep. Not., T. XII, nr. 34).
Art. 146 W. Venn. zegt dat de vennootschap voor onbepaalde duur kan wordenopgericht (Wet van 5 december 1984 – Staatsblad van 12 december 1984).
Nochtans mogen de oprichters in de statuten een bepaalde duur voorzien. In dat geval hebben de vennoten de mogelijkheid in algemene vergadering te beslissen,
de vennootschap voor onbepaalde of bepaalde duur te verlengen. Zij moeten dit
doen volgens de regels die voor de wijziging van de statuten zijn
voorgeschreven.De reeds opgerichte vennootschappen moeten de voorzien duur in hun statutenin acht nemen. Alleen een wijziging van deze statuten kan er een vennootschap
met onbepaalde duur van maken.19
15 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 22 en www.notaris.be 16 BRAECKMANS, H., WYMEERSCH, E., Het gewijzigde vennootschapsrecht 1991,
Antwerpen, MAKLU uitgevers, 1992, 440 p.17 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 23 en www.notaris.be 18 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.19 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 12/41
10
Kapitaal
Om het kapitaal van de vennootschap te vormen kan de inbreng gebeuren doormiddel van geld of door een inbreng in natura (vermogensbestanddelen die naar
economische maatstaven kunnen worden gewaardeerd, zoals bijvoorbeeld een
onroerend goed of een handelszaak).
De inbreng in nijverheid is minder voorkomend maar bestaat. Het gaat om deverbintenis aangegaan door een persoon om zijn beroepsactiviteit of zijnhandigheid ten dienste te stellen van de onderneming.20
De wetgever kan controle uitvoeren teneinde de werkelijkheid en de juistheid
van de inbrengen na te gaan. 21
Een minimumbedrag moet altijd gestort worden en zal behouden moeten
worden gedurende het hele bestaan van de coöperatieve vennootschap, want het
betekent een waarborg voor de derden die met de vennootschap te maken zullenhebben.
De wet schrijft geen maximum kapitaal voor, maar de statuten kunnen dat welvoorzien.
Het doel van dit maximumkapitaal beoogt de bescherming van de derden, want,en het lijkt misschien vreemd, een overmaat aan kapitaal zou de vennootschap
kunnen schaden wanneer de kapitalen niet worden aangewend.De vennootschap zou bijgevolg een te grote omvang kunnen aannemen, en haaroprichtingsfilosofie vergeten.
Indien de inbreng in geld geschiedt, dient het bedrag dat voor de oprichtingsakte
verleden wordt, gedeponeerd te worden op een bijzondere rekening op naam
van de vennootschap.Het beij van dee torting, het bankattet, al door de bank aan de notari
bezorgd worden uiterlijk bij de ondertekening van de oprichtingsakte. Zonder
bankattest kan de notaris de oprichtingsakte niet verlijden.
Indien de oprichters ervoor kiezen de inbreng in natura te laten geschieden,
zullen ze aan de notaris twee verslagen moeten voorleggen:
- Een verslag opgemaakt door de bedrijfsrevisor, aangesteld door deoprichters, die de inbreng beschrijft en waardeert.
- Een verslag opgemaakt door de oprichters waarin het belang van de
inbreng voor de vennootschap wordt uiteengezet.
Het kapitaal kan ook worden gevormd door de vorming van een maatschappelijk
fonds.De statuten moeten de wijze aanduiden waarop het maatschappelijk fonds
gevormd wordt, dit wil zeggen de waarde van het aandeel en het aantal aandelen
onderschreven door elkeen van de oprichters en de wijze waarop zij zichverbinden ze te volstorten.
20 BRAECKMANS, H., WYMEERSCH, E., Het gewijzigde vennootschapsrecht 1991,
Antwerpen, MAKLU uitgevers, 1992, 440 p.21 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,Eeman, L ., 2008, 24 en www.notaris.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 13/41
11
De oprichters van de CVBA worden door de wetgever verplicht een financieel
plan op te stellen waarin het maatschappelijk kapitaal van de op te richten
vennootschap wordt verantwoord voor een bedrijfsvoering van minstens tweevolledige boekjaren.
De oprichters dragen de oprichtersaansprakelijkheid voor deze cijfers tot driejaar na de oprichting.
Het financieel plan moet eveneens aan de notaris bezorgd worden bij de
ondertekening van de oprichtingsakte. 22
In de CVBA hebben alle partijen bij de oprichtingsakte automatisch de
hoedanigheid van oprichter.
De wetgever heeft ook een aantal gevallen voorzien waar alle vennotenhoofdelijk aansprakelijk kunnen worden gesteld.
Bijvoorbeeld: indien de CVBA binnen drie jaar na de oprichting failliet gaat en
blijkt dat het vast gedeelte van het kapitaal kennelijk ontoereikend was van denormale uitoefening van de voorgenomen bedrijvigheid over ten minste twee
jaar, dan zijn de oprichters hoofdelijk aansprakelijk voor de verbintenissen vande vennootschap.
Dit wil zeggen dat elke vennoot schuldenaar is voor de totaliteit der
vennootschapsschulden. De schuldeiser kan de schuld eisen van één enkelevennoot, die op zijn beurt het recht heeft om volgens art. 1200 en art. 1214 B.W.
een deel van de schuld terug te vorderen van de andere vennoten. 23
Er kan eveneens beslist worden dat de schuld deelbaar is, dit wil zeggen dat devennoten slechts instaan voor een gedeelte van de schuld evenredig tot hun
inbreng.Ingeval van stilzwijgen van de oprichtingsakte voorziet art. 146, 6° W. Venn. dat
alle vennoten hoofdelijk aansprakelijk zijn.24
Een vennootschap verkrijgt pas haar rechtspersoonlijkheid op het ogenblik dat
een uittreksel van de oprichtingsakte wordt neergelegd op de griffie van de
rechtbank van koophandel van het arrondissement waarbinnen devennootschap haar zetel zal hebben. Deze neerlegging leidt tot de inschrijving
van de vennootschap in de KruispuntBank voor Ondernemingen (KBO).De aktenkunnen aan derden niet worden tegengeworpen dan vanaf de dag zij zijn
bekendgemaakt, tenzij de vennootschap aantoont dat die derden er tevorenkennis van droegen. Derden kunnen zich niettemin beroepen op akten die nog
niet bekendgemaakt zijn. (art. 10, § 4, W. Venn.)25
22 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 25 en www.notaris.be 23 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.24 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.25 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 14/41
12
De neerlegging op de griffie gebeurt door de notaris en geeft onmiddellijk aanleiding tot de toekenning van het ondernemingsnummer aan de
vennootschap.
Wanneer het uittreksel van de oprichtingsakte is neergelegd en de vennootschap
haar rechtspersoonlijkheid heeft verkregen, kan zij als een zelfstandige entiteit deelnemen aan het economisch rechtsverkeer en kan zij rechtshandelingen
stellen.
Om tegenstelbaar te zijn aan derden, moeten de uitreksels neergelegd door de
notaris, worden bekendgemaakt in de Bijlagen van het Belgische Staatsblad –Art.
13quarter en Art. 13quinquies W. Venn.- . Dit gebeurt door de griffie. 26
Quasi-Delictuele aansprakelijkheid (artikel 1382 Burgerlijk Wetboek).
Iedere persoon, vennoot of derde, die een schade geleden heeft, heeft het recht
vergoeding te vragen aan de bestuurder, dader van de fout of van deonvoorzichtigheid.
De fout bestaat in een gedraging die afwijkt van deze van de goede familievader,dit wil zeggen van <een man met middelmatig verstand en voorzichtigheid,
geplaatst in dezelfde omstandigheden>.
De vennoten zullen tegen de bestuurders slechts kunnen vorderen indien zij eenpersoonlijk nadeel hebben ondervonden dat verschilt van dat van de
vennootschap (Liège, 3 dec. 1935, Pas., 1937, Tome III, p. 31).27
Naam
Elke CVBA moet een eigen naam hebben die in de statuten in de oprichtingsakte
wordt vermeld. Dit ordt maatchappelijk benaming genoemd, dit onderscheid de vennootschap van andere.
Als de opgerichte vennootschap dezelfde naam bevat als een reeds bestaande
vennootschap, kan deze laatste de naam doen wijzigen en eventueel eenschadevergoeding (deze vergoeding kan geëist worden aan de hand van art.
1382 B.W.) eisen voor zover kan bewezen worden dat er verwarring is.
Deze beoordeling is in abstracto, waarbij het irrelevant is of beide
vennootschappen in dezelfde sector actief zijn of waar hun zetel geografischgelegen is. 28
26 BRAECKMANS, H., WYMEERSCH, E., Het gewijzigde vennootschapsrecht 1991,
Antwerpen, MAKLU uitgevers, 1992, 440 p.27 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.28 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 15/41
13
Een vennootchap kan één of meer handelbenamingen aannemen, die
verschillend kunnen zijn aan de maatschappelijke benaming. Het is wel enkel de
maatschappelijke benaming die beschermt wordt door het Wetboek van
Vennootschappen.29
De voormelde sanctiebepaling kan ook op basis van de Wet op deHandelspraktijken worden ingesteld indien er verwarring wordt aangetoond. Dit
is een beoordeling in concreto, waarbij in beschouwing wordt genomen of beide
vennootschappen in dezelfde sector actief zijn en waar hun zetel geografisch isgelegen. 30
Maatschappelijke of statutaire zetel
Elke vennootschap moet een maatschappelijke zetel hebben. Door deze regel af
te kondigen beoogde de wetgever opnieuw de bescherming van de derden.De plaats van de zetel zal bepalen in welke taal de statuten zullen worden
opgesteld.
Er dient een onderscheid gemaakt te worden tussen enerzijds de
maatschappelijke of statutaire zetel (die in de statuten is vermeld), en anderzijdsde werkelijke zetel (de plaats van waaruit de vennootschap werkelijk wordt
bestuurd). 31
Naast de maatschappelijke zetel is het mogelijk dat een vennootschap ook met
filialen werkt of ergens vestigingen heeft. Deze zijn meestal aparte
rechtspersonen, maar als vestiging worden ze wel in de KBO geregistreerd.32
De maatschappelijke documenten moeten altijd op de maatschappelijke zetelaanwezig zijn.
De nationaliteit van de vennootschap wordt bepaald door haar maatschappelijkezetel.
De maatschappelijke zetel kan ten allen tijde worden verplaatst door eenbeslissing van het bestuursorgaan van een vennootschap. Dit dient bekend
gemaakt te worden in het Belgisch Staatsblad.
Zolang de maatschappelijke zetel zich in België bevindt, moet de vennootschap
de Belgische wet respecteren, zelfs indien de vennootschap onder het gezag vaneen buitenlandse wet werd opgericht. 33
29 BRAECKMANS, H., WYMEERSCH, E., Het gewijzigde vennootschapsrecht 1991,
Antwerpen, MAKLU uitgevers, 1992, 440 p.30 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 29 en www.notaris.be 31 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 29 – 30 en www.notaris.be 32 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.33 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 16/41
14
Wanneer de vennootschap in vereffening is kan, de zetel slechts verplaatst worden mits homologatie door de rechtbank, dit ter bescherming van de
schuldenaars.
In de statuten dient ook het maatschappelijk doel van de vennootschap vermeld
te worden. Dit is de activiteit of bedrijvigheid die de vennootschap zichvoorneemt uit te oefenen.
Beperkingen
Een vennootschap mag niet zomaar alles doen. Het Wetboek vanVennootschappen verbiedt bijvoorbeeld leningen toe te staan, middelen voor te
schieten, zekerheden in te stellen met het oog op de verkrijging van aandelendoor een derde. Deze wet verbiedt de CVBA ook om haar eigen aandelen te
verwerven of beperkt de mogelijkheid voor een dochtervennootschap, deel tenemen in het kapitaal van de moedervennootschap. 34
Het kapitaal van de vennootschap vertegenwoordigt de bedragen of de goederen
die ingebracht zijn door de aandeelhouders of vennoten.Het kapitaal in de CVBA heeft echter dit bijzonder kenmerk dat het een vast en
een veranderlijk deel bevat.
Gezien de CVBA een beperkte aansprakelijkheid heeft zijn de aandeelhouders ende vennoten slechts gehouden tot hun inbreng. Het Wetboek vanVennootschappen vereist wel dat deze vennootschappen steeds over een
minimumkapitaal beschikken.
In de CVBA bedraagt het vast gedeelte van het kapitaal minimum 18.550 euro,
waarvan eveneens minstens 6.200 euro moet zijn volgestort. In het geval van eenhoger kapitaal, moet ieder aandeel dat overeenstemt met een inbreng in geld of
in natra tot beloop van een vierde ijn volgetort. 35
n de i een notarie le akte enkel vereit anneer de verhoging of deverlaging het vast gedeelte van het kapitaal betreft, dit hoeft niet bij verhoging of
verlaging van het veranderlijk deel van het kapitaal.
De kapitaalvermindering is onderworpen aan bijzondere regels ter beschermingvan de schuldeisers, in geval van terugbetaling aan de aandeelhouders/vennotenin de CVBA wanneer de vermindering betrekking heeft op het vast gedeelte van
het kapitaal.De wetgever heeft specifieke verplichtingen en aansprakelijkheden voorzien
wanneer het eigen vermogen van de vennootschap gedaald is tot minder dan dehelft of één vierde van het geplaatst kapitaal.
34 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 31 en www.notaris.be 35 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,Eeman, L ., 2008, 32 en www.notaris.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 17/41
15
Deelbewijzen/aandelen
In ruil voor de gedane inbreng, worden deelbewijzen uitgedeeld.Het Wetboek van Vennootschappen heeft dit gereglementeerd zodat niet elke
vennootschap hier gebruik van kan maken.
Een CVBA kan bijvoorbeeld geen winstbewijzen uitgeven en kunnen, gezien hun
besloten karakter, enkel aandelen op naam uitgeven. 36
Uit het verkrijgen van deelbewijzen vloeien zowel rechten als plichten voort.37
- Wat de rechten betreft, wordt er traditioneel onderscheid gemaakt tussen
o De lidmaatschapsrechten Stemrecht, recht op dividend, vraagrecht op de algemene
vergadering
o De patrimoniale rechten
Voorkeurrecht, het recht op de vermogenswaarde bijoverdracht, het recht op een aandeel in het liquidatiesaldo.
- Wat de plichten betreft Volstortingsplicht en de plicht van goede trouw
Kapitaalaandelen worden uitgegeven als tegenprestatie voor een inbreng diebijgedragen heeft tot de vorming van het kapitaal, daar waar winstbewijzen
worden uitgeven naar aanleiding van een inbreng die daartoe niet heeft bijgedragen. Deze winstbewijzen genieten een afzonderlijk statuut dat opuitvoerige wijze in de statuten dient te worden beschreven. 38
Aandelen zijn ofwel:
- op naam
- aan toonder- gedematerialiseerd
Indien de aandelen op naam zijn, blijkt het aandeelhouderschap uit een register
van aandelen dat verplicht dient te worden bijgehouden op de zetel van devennootschap. Elke overdracht van aandelen wordt daarin aangebracht. 39
andelen ijn aan toonder anneer ij gencorporeerd ijn in een aardepapieren zijn bijgevolg lichamelijk van aard. Het voordeel van deze vorm ligt zowel in
de anonimiteit als in de eenvoudige overdraagbaarheid van de aandelen door de
loutere overhandiging van het papier waardoor meteen de rechten wordenovergedragen.40
36 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 33 en www.notaris.be 37 BRAECKMANS, H., WYMEERSCH, E., Het gewijzigde vennootschapsrecht 1991,
Antwerpen, MAKLU uitgevers, 1992, 440 p.38 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 34 en www.notaris.be 39 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 34 en www.notaris.be 40 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,Eeman, L ., 2008, 34 en www.notaris.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 18/41
16
Gedematerialiseerde aandelen worden vertegenwoordigd door een boeking opeen rekening op naam van hun eigenaar bij een daartoe erkende bankinstelling
en zijn bijgevolg onlichamelijk van aard. 41
De afschaffing van de aan toonderaandelen gebeurt in verschillende fasen42
- Sinds 1 januari 2008 mogen geen nieuwe aandelen aan toonder meerworden uitgegeven en kunnen deze aandelen ook niet meer materieel
worden afgeleverd.
- Tussen 1 januari 2008 en 31 december 2013 moeten de rechthebbendenvan aan toonderaandelen hun aandelen laten omzetten hetzij in
naamaandelen, hetzij in gedematerialiseerde aandelen
- Vanaf 1 januari 2014 worden de aandelen die op dat moment nog niet
werden omgezet, automatisch omgezet in gedematerialiseerde aandelenen geplaatst op naam van de vennootschap-emittent. De rechthebbenden
kunnen zich dan nog gedurende een jaar kenbaar maken.
- Vanaf 1 januari 2015 worden de aandelen waarvan de rechthebbendenzich niet hebben aangemeld, te koop aangeboden.
Voor de CVBA bepalen de statuten welk stemrecht toegekend wordt aan de
deelbewijzen. Zodoende kunnen aandelen uitgegeven worden met een
meervoudig stemrecht. Volgens een meerderheid in de rechtsleer kan men in deCVBA geen aandelen zonder stemrecht uitgeven.43
Behoudens andersluidende statutaire bepalingen zijn aandelen in de CVBA vrij
overdraagbaar. De statuten kunnen de overdracht aan derden verbieden of beperken tot bepaalde categoriee n mits toestemming van het orgaan dat
bevoegd is om over de toetreding te beslissen (art. 142, al. 1, W. Venn. . 44
In de CVBA mogen obligaties uitgedeeld worden. Er bestaat geen wettelijke
regeling wat betreft de uitgifte van obligaties door de coöperatievevennootschappen. 45
41 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 34 en www.notaris.be 42 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 35 en www.notaris.be 43 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.44 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 36 en www.notaris.be 45 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,Eeman, L ., 2008, 37 en www.notaris.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 19/41
17
Bestuur
Het bestuursorgaan van de vennootschap is het orgaan met de meest uitgebreidebevoegdheid. Meer bepaald kan zij alle handelingen stellen die de wet niet
uitdrukkelijk heeft voorbehouden voor de algemene vergadering. Naast het
nemen van de beslissingen is zij eveneens gelast met de uitvoering ervan en de
vertegenwoordiging van de vennootschap.46 De personen die deel mogen uitmaken van het bestuur worden opgesomd in het art. 143, lid 3, W. Venn. .
In de i het betr toevertrod aan een of meer bestuurders, die vooronbeperkte tijd kunnen worden benoemd. De statuten bepalen het aantal
bestuurders, hun bevoegdheden en de manier waarop beslissingen genomen
worden - collegiaal of individueel door elke bestuurder - wanneer er
verschillende bestuurders zijn. Een bestuurder kan door de algemenevergadering benoemd worden in de statuten van de vennootschap (statutaire
bestuurder) of buiten de statuten (gewone bestuurder).47
Art. 143 W. Venn. zegt dat bestuurders <alleen verantwoordelijk zijn voor het
mandaat dat zij bekleden>.Het artikel verwijst ook naar de regels van het algemeen recht betreffende de
lastgeving (artikel 1984 en volgende Burgerlijk Wetboek).Bestuurders kunnen geen aansprakelijkheid oplopen tegenover derden. Dederden, die onderhandelden met een bestuurder die handelde in naam van een
vennootschap, hebben de omvang van zijn bevoegdheden kunnen kennen door
de statuten van de vennootschap te raadplegen. De derden kunnen in geen geval
een actio mandati instellen tegenover de bestuurders (art. 1997 Burgerlijk
Wetboek).Bij gebrek aan wettelijke beschikking, verglijkbaar met artikel 62, lid 2, W. Venn.en bij gebrek aan statutaire beschikking zijn de bestuurders van een
coöperatieve vennootschap niet hoofdelijk aansprakelijk. Indien een bestuurder
alleen handelend, een fout begaat, zal hij alleen aansprakelijk zijn (Kh. Luik, 22maart 1952, Jur. Liège, 1952-1953, P.6, Rev. Soc., 1953, p. 27).48
46 BRAECKMANS, H., WYMEERSCH, E., Het gewijzigde vennootschapsrecht 1991,
Antwerpen, MAKLU uitgevers, 1992, 440 p.47 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 38 en www.notaris.be 48 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 20/41
18
De CVBA is verplicht een commissaris, lid van het instituut der Bedrijfsrevisoren,te benoemen met het oog op de controle op
- de financiële toestand
- de jaarrekening- de regelmatigheid van de verrichtingen in de jaarrekening
Dit is een verplichting die enkel voor ondernemingen verplicht is die twee of meer van de volgende criteria overschrijden:
- een jaargemiddelde van het personeelsbestand van 50
- een jaaromzet, exclusief de belasting over de toegevoegde waarde, van7.300.000 euro
- een balanstotaal van 3.650.000 euro
tenzij het jaargemiddelde van het personeelsbestand meer dan 100 bedraagt. 49
De algemene vergadering heeft een belangrijke rol in de CVBA en is een orgaandat verplicht aanwezig moet zijn. Voorbeelden van hun bevoegdheden zijn
wijzigen van de statuten, de goedkeurig van de jaarrekening, het benoemen en
ontslaan van bestuurders en het toekennen van bezoldigingen.
Er zijn welgeteld 3 soorten algemene vergaderingen50:- de gewone
- de buitengewone
- de bijzondere
De gewone algemene vergadering is diegene die jaarlijks verplicht gehoudendient te worden, binnen de 6 maanden na het sluiten van het boekjaar om de
verslagen en rekeningen goed te keuren en kwijting te verlenen aan debestuurders en bestuurders. Deze vergadering vindt plaats op de datum en de
plaats voorzien in de statuten. 51
De buitengewone algemene vergadering is de term die in principe gebruikt
wordt voor elke andere algemene vergadering dan de gewone. In de praktijk wordt deze benaming voornamelijk gebruikt voor de vergadering die beslist om
de statuten te wijzigen. 52
De bijzondere algemene vergadering is de vergadering die gehouden wordt met
als doel rechten toe te kennen aan derden die invloed hebben op het vermogenvan de vennootschap wanneer de uitoefening van deze rechten afhankelijk is van
het uitbrengen van een openbaar overnamebod op de aandelen of deverandering van de controle op de vennootschap. 53
49 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 39 en www.notaris.be 50 BRAECKMANS, H., WYMEERSCH, E., Het gewijzigde vennootschapsrecht 1991,
Antwerpen, MAKLU uitgevers, 1992, 440 p.51 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 40 en www.notaris.be 52 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 40 en www.notaris.be 53 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,Eeman, L ., 2008, 40 en www.notaris.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 21/41
19
Het boekjaar hoeft niet noodzakelijk met het kalenderjaar samen te vallen.
Het Wetboek van Vennootschappen voorziet in strikte regels voor de uitkering
van dividenden en tantièmes.
OntbindingEen vennootschap kan om verschillende redenen vrijwillig ontbonden worden.
In bepaalde gevallen is de algemene vergadering zelfs verplicht zich over de
ontbinding van de vennootschap uit te spreken, bijvoorbeeld wanneer het eigenvermogen van de vennootschap door verliezen gedaald is tot minder dan de helft van het maatschappelijk kapitaal. 54
De algemene vergadering beslist over de ontbinding en de in vereffeningstelling
van de vennootschap, zoals ze over een statutenwijziging beslist. Er worden éénof meer vereffenaars benoemd, dit moet bevestigd worden door de rechtbank
van koophandel.
De vereffenaars hebben als taak de vereffening van de vennootschap te leiden.Dit wil zeggen dat ze een hele reeks operaties moeten verrichten, met het doel de
activa van de vennootschap ten gelde te maken om hiermee de nog openstaandeschulden af te lossen.
Slechts wanneer alle schulden afgelost zijn, kan de vereffening gesloten wordenen houdt de vennootschap op met bestaan.Na afloop en ten minste één maand voor de afsluiting van de vereffening, moeten
de vereffenaars op de zetel van de vennootschap de rekeningen neerleggen,
samen met de stukken tot staving, die de aandeelhouders of vennoten kunnen
onderzoeken.
De verdeling van de activa onder de schuldeisers zal voorafgaand ook moetenworden voorgelegd aan de rechtbank van koophandel van het arrondissement
waarbinnen de vennootschap haar zetel heeft. 55
Na de vereffeningsoperatie wordt het saldo van het actief of de gelden dievoortkomen uit de realisatie van het actief, verdeeld naar evenredigheid van het
aandelenbezit.
De vennootschap blijft na de sluiting van de vereffening nog 5 jaar bestaan alseen passieve rechtspersoon, wat de schuldeisers de mogelijkheid biedt zich nogte kunnen richten tot de persoon van de vereffenaar.
De vereffenaars zijn zowel jegens derden als jegens de vennoten
verantwoordelijk voor de vervulling van hun taak en aansprakelijk voor detekortkomingen in hun beheer (artikel 186 W. Venn.).
De ontbinding van een vennootschap kan ook worden uitgesproken door derechtbank op verzoek van een aandeelhouder of vennoot. 56
54 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 42 en www.notaris.be 55 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 22/41
20
De rechtbank kan op vraag van diegenen die er belang bij hebben of op vraag van
het openbaar ministerie ook de ontbinding uitspreken over de zogenaamde
lapende vennootchappen. Dit zijn vennootschappen die gedurende 3 opeenvolgende boekjaren zich niet
aan de verplichting hebben gehouden, hun jaarrekening neer te leggen.57
Faillietverklaring
Een vennootschap kan ook failliet verklaard worden.
Failliet wordt men verklaard waneer er een staking van betaling is en anderzijds
er wankelend krediet is (dat er bij de schuldeisers geen vertrouwen meer is dat de betaling van hun schuldvordering nog zal geschieden).
De faillietverklaring gebeurt bij vonnis van de rechtbank van koophandel waarbijde zaak aanhangig is gemaakt, dit kan op drie manieren gebeuren: 58
- op aangifte van het bestuursorgaan van de vennootschap
- op dagvaarding van een of meer schuldeisers- op aanvraag van het openbaar ministerie
Jaarrekening
De jaarrekeningen van die vennootschappen moeten opgesteld worden
overeenkomstig de Wet van 17 juli 1975 en het Koninklijk Besluit van 8 oktober1976, verkort of uitgebreid, naargelang de vennootschap aan de voorwaarden
van artikel 12 §2 van voormelde wet wel of niet voldoet. 59
De jaarrekening moet worden voorgelegd aan de algemene vergadering binnen
de 6 maanden na de sluiting van het boekjaar, om er te worden goedgekeurd.Binnen de 30 dagen na de goedkeuring moet de jaarrekening worden neergelegd
bij de griffie van de rechtbank van koophandel. Het jaarverslag wordt tegelijk
met de jaarrekening neergelegd, evenals het verslag van de commissarissen
(artikel 158 W. Venn.).De Nationale Bank van België verstrekt op ieder verzoek, zelfs langs de post, eenafschrift van deze stukken (artikel. 177bis W. Venn.).
Sociaal statuut
De Wet van 30 december 1992 heeft de vennootschappen verplicht zich te
onderwerpen aan het sociaal statuut van de zelfstandige en een enige bijdrage tebetalen. 60
56 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 43 en www.notaris.be 57 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.58 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 44 en www.notaris.be 59 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,
Eeman, L ., 2008, 45 en www.notaris.be 60 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,Eeman, L ., 2008, 46 en www.notaris.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 23/41
21
De wet heeft een onomkeerbaar vermoeden vastgelegd: de uitoefening van een
mandaat als bestuurder of bestuurder, zelfs kosteloos, in een vennootschap die
zich bezighoudt met een uitbating of met verrichtingen met een winstgevenddoel, wordt vermoed de uitoefening te zijn van een activiteit die de
onderwerping aan de sociale statuten met zich meebrengt. 61
61 Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen, Brussel,Eeman, L ., 2008, 46 en www.notaris.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 24/41
22
CVOA
Korte schets
De coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid is een
vennootschap die is samengesteld uit een veranderlijk aantal vennoten, met veranderlijke inbrengen.
In dit geval is het onnodig een minimumbedrag aan te duiden vermits de leden
aansprakelijk zijn boven het vermogen van de vennootschap. Zij zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk op hun eigen vermogen. De vennoten moeten wel inde CVOA inbrengen waartoe zij zich in de statuten verbonden hebben.
De oprichtingsakte kan een notariële akte zijn, maar dit is geen verplichting.
De bestuurders zijn vrij bepaald door de statuten.
Binnen vijftien dagen na de opmaak van de definitieve akte moet een uittrekselvan de oprichtingsakte bij de griffie worden neergelegd. De griffie zorgt daarna
voor de bekendmaking in het Belgisch Staatsblad.
Alle vennootschappen moeten zich inschrijven in het rechtspersonenregister dat ter griffie van de rechtbank van koophandel gehouden wordt. Deze kent hun een
ondernemingsnummer toe. 62
Na inschrijving in het rechtspersonenregister moet de vennootschap die
handelsactiviteiten wil voeren, zich in de hoedanigheid van handelaarinschrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen bij een
ondernemingsloket.63
Besluit
In dit geval zijn de vennoten aansprakelijk voor de verbintenissen van devennootschap, niet enkel tot het bedrag van hun inbreng, maar ook met hun
eigen goederen.
Het bevat ongeveer dezelfde regels als de CVBA, enkel is de aansprakelijkheidonbeperkt en hoeft het ingebrachte kapitaal niet groot te zijn. Ook kan een CVOA
opgericht worden bij onderhandse akte.
In de meeste gevallen zullen de statuten dit probleem regelen, want decoöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid is niet voordelig
en weinig personen wensen nog bij dit soort vennootschappen aan te sluiten.Het risico is veel te groot en onnodig.
62
www.belgium.be/nl/ 63 BRAECKMANS, H., WYMEERSCH, E., Het gewijzigde vennootschapsrecht 1991,
Antwerpen, MAKLU uitgevers, 1992, 440 p.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 25/41
23
VSO
Een vereniging zonder winstoogmerk mag in principe zijn leden niet trachten te
verrijken en mag niet als hoofddoel hebben daden van koophandel te verrichten.
Haar bijzonderste activiteit moet belangeloos en echt zijn.
Zij kan nochtan intgevende verrichtingen doen (’t Kint, <Les A.S.B.L.>,
Larcier, nr. 113).64
Men aanvaardt bijgevolg dat binnen zekere perken (voornamelijk binnen het kader van een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid) devereniging zonder winstgevend doel kan deelnemen aan een coöperatieve
vennootschap.
64 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 26/41
24
SCE
Situering
In het Wetboek van Vennootschappen kennen we reeds het Europees
economisch samenwerkingsverband (EESV) en de Europese naamlozevennootschap (SE).
ind kort i er n ook de Eropee coo peratieve vennootchap of E (ocietaCooperativa Europaea). 65
De Europese Verordening nr. 1435/2003 legde het juridische kader van dezenieuwe vennootschapsvorm vast, maar de details moesten op nationaal vlak ingevuld worden.66
Oprichting
De SCE wordt opgericht bij authentieke akte . Dit kan gebeuren op vier
manieren:
1. de oprichting uit het niets, dus van een nieuwe SCE2. de oprichting van een nie van coo peratie van twee verschillende
lidstaten
3. fusie tussen coo peratie it ten minte tee verchillende lidtaten
4. ometting van een coo peratieve vennootschap naar een SCE.
De Minister van Economie kan ich veretten tegen de deelname van eencoo peratieve vennootchap aan de oprichting door fie.
De instrumenterende notaris is belast met het uitvoeren een
wettigheidscontrole.
De verplichte vermeldingen in de oprichtingsakte zijn dezelfde als voor deBelgische vennootschappen, met dien verstande dat in de oprichtingsakte van
een SCE die een dualistisch bestuur (zie onder voor meer uitleg) heeft, ook deleden van de raad van toezicht moeten worden aangewezen. 67
Alle documenten die door een SCE worden verspreid moeten de vermelding SCE
bevatten. Als de aansprakelijkheid beperkt is, dan moet dit ook uitdrukkelijk
vermeld orden, bijvoorbeeld: E met beperkte aansprakelijkheid. De SCE kan nooit een vennootschap met sociaal oogmerk (VSO) zijn.
65 Carnewal, E. en Stolle, L ., De Eropee coo peratieve vennootchap of E is
uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p. enwww.meritius.be 66 Bij KB van 28.11.2006 (B.S. 04/12/2006) werd de SCE netjes ondergebracht inhet Wetboek van Vennootschappen, nl. in een nieuw Boek XVI (Art. 949 - 1011).67 Carnewal, E. en Stolle, L ., De Eropee coo peratieve vennootchap of E is
uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p. enwww.meritius.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 27/41
25
Doelstelling
De doelstelling van een SCE is niet beperkt, ze moet enkel voldoen aan de
gewettigde behoeften van haar leden of hun economische of sociale activiteiten
ontwikkelen.
Winst maken is dus niet de voornaamste doelstelling van de SCE.
Deze vorm van ondernemen is het interessantste voor ondernemingen die zich
willen groeperen voor werkzaamheden over de grenzen heen.De SCE is een vennootschap met een veranderlijk aantal vennoten en eenveranderlijk kapitaal, hetgeen de in- en uitstap van vennoten vereenvoudigt.
Het geplaatste kapitaal van een SCE bedraagt minimum 30.000 euro.De E’ in on land moeten el de Belgische regels inzake inbreng en quasi-
inbreng volgen. 68
De algemene vergadering
De vennoten maken deel uit van de algemene vergadering die minstens één maalper jaar samenkomt en uiterlijk zes maanden na de afsluiting van het boekjaar.De eerste algemene vergadering moet plaatsvinden in de eerste 18 maanden na
de oprichting.
In het monistische systeem (zie onder voor meer uitleg) wordt de algemenevergadering bijeengeroepen door de raad van bestuur. Bevat de SCE het
dualistisch stelsel, mag de algemene vergadering zowel door de directieraad als
door de raad van toezicht bijeengeroepen worden. 69
Wat het stemrecht betreft zijn alle mogelijkheden opengelaten. Een lid kan tenhoogste 5 stemmen hebben en maximum 30 % van de totale stemrechten.
Er zijn ook zuivere kapitaalverstrekkers die lid mogen worden, zonder dat ze
gebruik maken van de door de SCE aangeboden goederen of diensten, of die geen
goederen of diensten aan de SCE leveren. 70
Vragen die tijdens de algemene vergadering gesteld worden hoeven niet
beantwoord te worden als deze ernstige schade zouden berokkenen aan devennootschap, aan haar aandeelhouders of aan haar personeel.
De algemene vergadering heeft de bevoegdheid om kwijting te geven aan de
bestuurders (monistisch stelsel) en aan de leden van de directieraad en de raadvan toezicht (dualistisch stelsel). 71
68 Carnewal, E. en Stolle, L ., De Eropee coo peratieve vennootchap of E is
uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p. enwww.meritius.be 69 Carnewal, E. en Stolle, L ., De Eropee coo peratieve vennootchap of E is
uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p. enwww.meritius.be 70 Carnewal, E. en Stolle, L ., De Eropee coo peratieve vennootchap of E is
uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p. enwww.meritius.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 28/41
26
Fouten
Vennoten kunnen optreden tegen deze mandatarissen door eenvennootschapsvordering en/of een minderheidsvordering in te stellen. Dit wil
zeggen dat zowel de algemene vergadering van vennoten, als de individuele
minderheidsvennoot, de mandatarissen van de SCE aansprakelijk kunnen stellen
voor de fouten die gemaakt zijn bij de uitoefening van hun mandaat.
Mogelijke fouten zijn:
- bestuursfouten
- inbreuken op de bepalingen van het Wetboek van Vennootschappen- inbreuk op de bepalingen van de statuten
Onderscheid monistisch/dualistisch stelsel
In het monistische stelsel (KB 2006-11-28/35, art. 25; Inwerkingtreding : 30-
11-200672) is het enige bestuursorgaan de raad van bestuur. In België heeft mengekozen voor minimum drie bestuurders, een maximum werd niet gekozen.
De SCE wordt bestuurd in ons land, volgens de regels die ook gelden voor degewone coöperatieve vennootschappen. 73
In het dualistische bestuursregime (KB 2006-11-28/35, art. 25;Inwerkingtreding : 30-11-200674) ligt de feitelijke leiding bij de directieraad75.
Deze bestaat uit één enkel lid.De raad van toezicht 76 moet altijd uit 3 leden bestaan, het zijn onafhankelijketoezichthouders.
Raad van bestuur/Directieraad/Raad van toezicht
Meerdere directieraadsleden samen vormen een college. De statuten kunnen aanmeerdere directieleden de bevoegdheid verlenen om gezamenlijk devennootschap in goede banen te leiden. Deze statutaire bepaling is tegenstelbaar
aan derden. 77
De bevoegdheden van de directieraad zijn in grote lijnen dezelfde als die van de
raad van bestuur.Elk verslag opgesteld door de raad van bestuur, volgens het Wetboek van
Vennootschappen, moet in het dualistisch stelsel opgesteld worden door dedirectieraad.
71 Art. 987-991 W. Venn. en www.ejustice.just.fgov.be 72 Art. 967-968 W. Venn. en www.ejustice.just.fgov.be 73 Carnewal, E. en Stolle, L ., De Eropee coo peratieve vennootchap of “E is
uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p. enwww.meritius.be 74 Art. 969-973 W. Venn. en www.ejustice.just.fgov.be 75 Art. 974-978 W. Venn. en www.ejustice.just.fgov.be 76 Art. 979-982 W. Venn. en www.ejustice.just.fgov.be 77 Carnewal, E. en Stolle, L ., De Eropee coo peratieve vennootchap of E is
uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p. enwww.meritius.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 29/41
27
De leden van de directieraad kunnen enkel door de algemene vergaderingontslagen worden en dus niet door de raad van toezicht.
Ingeval van een openstaande vacature, kan een lid van de raad van toezicht dezevacature gedurende 1 jaar invullen.
De leden van de raad van toezicht worden eveneens ontslagen/benoemd door de
algemene vergadering.
De raad van toezicht vergadert minstens eenmaal per kwartaal en zij controleert het bestuur waarmee de directieraad belast is.
De leden van de leidinggevende en toezichthoudende organen (dualistisch
stelsel), of van de bestuursorganen (monistisch stelsel) van een SCE mogen
rechtspersonen zijn als de statuten dit toelaten. 78
Strafbepalingen, van toepassing op de Belgische coöperatieven, zijn ook van
toepaing op de E’. Dit zowel op de bestuurders als op de leden van dedirectieraad en de raad van toezicht. 79
Jaarrekening
Het opstellen en neerleggen van de jaarrekening verloopt volgens de gewone
regels.In het dualistisch stelsel zal ook de raad van toezicht een verslag opstellen overde jaarrekening en over het beleidsverslag van de directieraad.
De raad zal deze paperassen ook voorleggen aan de algemene vergadering. 80
Omzetting
Een omzetting van SCE in een gewone coöperatieve vennootschap gebeurt volgens de regels van het nationaal recht.
Een onafhankelijke deskundige zal verslag uitbrengen.
Er zijn ook bijzondere regels inzake internationale zetelverplaatsing.Op vraag van elke belanghebbende of van het openbaar ministerie spreekt derechtbank van koophandel de ontbinding van de SCE uit die haar statutaire zetel
in België heeft indien haar hoofdbestuur er niet gevestigd is.
78 Carnewal, E. en Stolle, L ., De Eropee coo peratieve vennootchap of E is
uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p. enwww.meritius.be 79 Carnewal, E. en Stolle, L ., De Eropee coo peratieve vennootchap of E is
uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p. enwww.meritius.be 80 Carnewal, E. en Stolle, L ., De Eropee coo peratieve vennootchap of E is
uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p. enwww.meritius.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 30/41
28
Faillissement
Indien bij faillissement van de SCE de schulden de baten overtreffen, kunnen
leden van de directieraad of leden van de raad van toezicht, of gewezen leden
van de directieraad of van de raad van toezicht, alsook alle personen die ten aan-
zien van de zaken van de vennootschap werkelijke bestuursbevoegdheid hebbengehad, persoonlijk en al dan niet hoofdelijk aansprakelijk worden vastgesteld
voor het geheel of een deel van de schulden van de vennootschap, tot het beloop
van het tekort. 81
Eerst moet bewezen worden dat de begane fout kennelijk groot genoeg is en
heeft bijgedragen tot het faillissement.De vordering kan ingesteld worden door de curator of door de benadeelde
schuldeisers.
Als kennelijk grove fout wordt beschouwd iedere vorm van ernstige en
georganiseerde fiscale fraude in de zin van artikel 3, § 2, van de wet van 11januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financieel stelsel voor het
witwassen van geld. 82
81 Carnewal, E. en Stolle, L ., De Eropee coo peratieve vennootchap of E is
uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p. enwww.meritius.be 82 Carnewal, E. en Stolle, L ., De Eropee coo peratieve vennootchap of “E is
uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p. enwww.meritius.be
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 31/41
29
Besluit
In tegenstelling tot de andere handelsvennootschappen heeft de coöperatieve
vennootschap niet tot doel het vermogen te laten renderen, maar zij heeft
voornamelijk tot doel de arbeid te organiseren, zodat aan de behoeften van de
vennoten wordt voldaan.Anderzijds is de coöperatieve vennootschap een personenvennootschap in
dewelke de verhoudingen tussen de vennoten in wezen gebaseerd zijn op de
deelneming van de leden aan de economische activiteit van de vennootschap endus op hun nauwe samenwerking aan het leven van de vennootschap.Het dynamische element van de inzet van de vennoot is een van de fundamentele
en specifieke eigenschappen van de coöperatie.De wet strekt ertoe de vennootschapswet te hervormen om aldus het in het
leven roepen van <valse coöperaties> te vermijden.De aanpassing voor de coöperaties aan een specifiek statuut gaat
vanzelfsprekend gepaard met de invoering van een nieuw type vennootschap
waarin de vennoten gemakkelijk kunnen toe- en uittreden, maar waarvan degrondslag niet de <coöperatiegeest> is in eigenlijke zin. Men heeft aldus de
vennootschap met veranderlijk kapitaal bedacht. 83
83 VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve vennootschappen,
Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 32/41
30
Rechtspraak
CVBA
De aansprakelijkheid van de vennoten is beperkt tot hun inbreng. Het feit dat een
coöperatieve vennootschap niet op uiterlijk 1 november 1993 haar kapitaal heeft
opgetrokken tot het wettelijk minimum van 18.550 EUR, brengt niet mee dat de
vennoten onbeperkt aansprakelijk worden, maar wel dat hun aansprakelijkheid wordt
beperkt tot het verschil tussen het minimumkapitaal van 18.550 EUR en het reeds
gestorte bedrag.84
Vennoten, vennoten/oprichters of bestuurders kunnen in een CVBA niet worden
aangesproken tot betaling van het verschil tussen het geplaatste en het
voorgeschreven wettelijk minimumkapitaal wanneer deze vennootschap haarminimumkapitaal niet heeft aangepast aan de Wet 20 juli 1991 houdende sociale
en diverse bepalingen, noch worden de vennoten om die reden hoofdelijk enonbeperkt aansprakelijk voor de verbintenissen van de CVBA.
De meerderheidsaandeelhouder die over de mogelijkheden beschikt om devereiste kapitaalsverhoging te laten doorvoeren, is nalatig wanneer hij van diemogelijkheid geen gebruik maakt en kan daarom veroordeeld worden tot
aanzuivering van het passief van de failliete vennootschap.
De bestuurder van de coöperatieve vennootschap die de Wet 20 juli 1991 niet naleeft, begaat een kennelijk grove fout (art. 409 W. Venn.) en is aansprakelijk
voor aanzuivering van het passief.
Het toepassingsgebied van artikel 198 W.Venn. omvat het verzuim van een
bestuurder of een bestuurder.
Zolang het kapitaal niet is verhoogd tot het bij wet voorgeschreven minimumleeft de bestuurder de wettelijke voorschriften niet na die terzake toepasselijk zijn en is hij dus in gebreke. De verjaring van een rechtsvordering die gegrond is
op de schending van een wetsbepaling begint ofwel te lopen op het moment
waarop aan deze wetsbepaling is voldaan, ofwel op de dag waarop aan de taak
van de bestuurder een eind komt.85
84 Rb. Brussel 13 november 2008, TFR 2009, afl. 368, 808 en http://tfrnet.larcier.be
(13 november 2009), noot STEENO, A.85 Kh. Hasselt 26 november 2002, JDSC 2004 (verkort), 203, noot DELVAUX, M.;
JDSC 2004 (verkort), 208, noot DELVAUX, M.; NJW 2003, afl. 31, 567, noot DEWULF, H.; RW 2004-05, afl. 18, 710 en www.rw.be (10 januari 2005).
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 33/41
31
De vennoten van een coöperatieve vennootschap met beperkteaansprakelijkheid opgericht voor de inwerkingtreding van de Wet 20 juli 1991
houdende begrotingsbepalingen, en waarvan het kapitaal lager is dan het
minimum voorzien in deze wet, begaan een fout indien zij dit kapitaal niet verhogen binnen de termijn voorzien in deze wet.
De vennoten van een coöperatieve vennootschap met beperkte
aansprakelijkheid, waarvan het vast kapitaal beneden het wettelijk minimum
ligt, zijn gehouden, ten aanzien van de derde-schuldeisers, tot de vergoeding vande schade geleden door deze laatsten waarvan de schuldvordering oninbaar is
gebleken, van zodra de schade werd veroorzaakt door de fout van de vennoten. 86
Naar luid van art. 168 Wet 20 juli 1991 houdende begrotingsbepalingen worden'bij gebreke [van] aanpassing van de statuten of van regelmatige omzetting
voordat de in art. 165 gestelde termijn is verstreken, (...) de statutaire bepalingen
die strijdig zijn met deze wet voor niet geschreven gehouden en zijn debepalingen van dwingend recht van deze wet toepasselijk'.
Uit deze bepaling mag niet worden afgeleid dat de Wet 20 juli 1991 van
toepassing zou zijn op juridische situaties ontstaan en definitief voltooid vóór de
inwerkingtreding ervan. De wetgever heeft voor deze wet immers niet in eenexpliciete retroactiviteit voorzien en er zijn evenmin elementen voorhanden
waaruit zijn stilzwijgende bedoelingen om de wet retroactief te doen werken,kan worden afgeleid.
De oprichting is een eenmalige rechtshandeling die, eens de vennootschap
opgericht, is voltrokken. Vermits de bepaling die het wettelijk minimumkapitaalvoor C.V.B.A.'s vastlegt op 750.000 F niet terugwerkt tot de dag van de oprichting
van de geviseerde vennootschap, en vermits de oprichting van deze
vennootschap is voltooid, kunnen de oprichters ervan niet wordengesanctioneerd voor de beweerde niet-nakoming van de verplichtingen die ze
zelfs niet hadden op het ogenblik dat deze verplichtingen te vervullen waren, dit
wil zeggen bij het oprichten van de vennootschap.87
86
Rb. Gent (6e k.) 6 december 2001, RGCF 2003, afl. 2, 71, noot CULOT, H.87 Kh. Dendermonde 3 november 1997, JDSC 1999 (samenvatting), 199, noot DELVAUX, M.; TBH 1998, 610; T.G.R. 1998, 26; TRV 1997, 585, noot.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 34/41
32
De vennoot die beweert te zijn bedrogen over de draagwijdte van zijnverschijning bij de oprichtingsakte van een vennootschap (in casu een CVBA)
maar waarvan de wil om deel te nemen aan de oprichting van deze
vennootschap, die hem werk moest bieden, zeker is (het feit dat hij niet volledigop de hoogte werd gesteld betreffende de eventuele aansprakelijkheden die
kunnen voortvloeien uit zijn benoeming als bestuurder verandert daar niets aan)en die zijn handtekening heeft geplaatst in het aandelenregister onder de
vermelding 'Goed voor aanvaarding van de statuten' kan niet weigeren het
kapitaal te volstorten dat hij heeft geplaatst.
De bewoordingen van art. 409, par. 1, lid 2, W.Venn. mogen niet zo worden
geïnterpreteerd alsof de bestuurders van een vennootschap die binnen drie jaar
na haar oprichting failliet gaat, niet aansprakelijk kunnen worden gesteld. Debestuurders dienen het bewijs te leveren dat de vennootschap aan de
voorwaarden van dit artikel voldoet om aan de toepassing van de vordering tot
aanzuivering van het passief te ontkomen. Daar er geen boekhouding bestaat,kan dit bewijs niet worden geleverd.
Het feit dat een bestuurder van een CVBA de werking van de vennootschap
verwaarloosde, vormt een kennelijk grove fout. De nalatige bestuurder kan
echter niet aansprakelijk worden gesteld wanneer zijn fout niet heeft bijgedragen tot het faillissement van de vennootschap, dat voortvloeit uit fouten
die toe te schrijven zijn aan een ander bestuurder die de nalatige bestuurdervolledig onbekend waren. (Art. 409 W.Venn.).
Tenzij in de statuten anders is bepaald, vormen de bestuurders van een
coöperatieve vennootschap geen college. De bestuurders die niet op de hoogtewaren van het dagelijkse bestuur dat alleen door een van de bestuurders wordt
uitgeoefend, kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor de fouten die door
deze laatste in dit kader worden begaan. (Art. 409 W.Venn.).88
88 Luik (14e k.) 23 november 2007, JLMB 2009, afl. 7, 317 enhttp://jlmbi.larcier.be (4 maart 2009)
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 35/41
33
CVOA
Een ontvanger vordert een aanslag gevestigd op naam van een coöperatieve
vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid in. Hij legt beslag onder derden
lastens één van de vennoten, zonder de vennoot vooraf te dagvaarden in
betaling. De betrokken vennoot vordert de handlichting van dit beslag. Het hof van beroep willigt de vordering van de vennoot in en meent dat het kohier op
naam van de coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid
enkel een uitvoerbare titel vormt lastens de vennootschap zelf en niet lastens devennoten die hoofdelijke schuldenaars zijn op grond van het Wetboek vanVennootschappen.
Het Hof van Cassatie verbreekt echter dit arrest. Het kohier op naam van de
vennootschap vormt dus wel degelijk een uitvoerbare titel lastens deaansprakelijke vennoten.89
De vennoot van een coöperatieve vennootschap met onbeperkteaansprakelijkheid, die ingevolge artikel 141 § 3 van de gecoördineerde Wetten
op de Handelsvennootschappen, persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk is voorde schulden van de vennootschap, is persoonlijk gehouden tot de betaling van de
aanslag die ten name van de coöperatieve vennootschap is gevestigd. Dezevennoot is in de zin van artikel 366 WIB 1992 de belasting verschuldigd, en heeft bijgevolg het recht om een bezwaarschrift in te dienen tegen de aanslag die ten
name van die vennootschap is gevestigd.90
89 Cass. (1e k.) AR F.06.0044.F, 14 juni 2007 (Etat belge / K.S.), FJF 2007, afl. 9,
836; www.cass.be (20 juli 2007), concl. HENKES, A.; NJW 2007, afl. 168, 702,noot DE RAEDT, S.; Pas. 2007, afl. 6-8, 1221, concl. HENKES, A.; RGCF 2009, afl. 1,30, noot DAUBE, M.; TRV 2008, afl. 5, 376, noot VAN GERVEN, D.; TFR 2008, afl.
339, 346 en http://tfrnet.larcier.be (23 april 2008), noot DE RAEDT, S.,
HEIRMAN, J.90 Cass. (1e k.) AR F.03.0063.F, 16 september 2004 (H.P. / Etat belge), Arr.Cass.
2004, afl. 9, 1399; Fisc.Koer. 2004 (weergave DEFOOR, W.), afl. 16, 655 enwww.monkey.be (1 september 2008), noot DEFOOR, W; FJF 2004, afl. 10, 1018
en www.monkey.be (1 september 2008); www.cass.be (12 oktober 2004); JLMB
2005, afl. 3, 125 en http://jlmbi.larcier.be (1 februari 2005); Pas. 2004, afl. 9-10,
1358; RGCF 2005, afl. 1, 55; TFR 2005, afl. 285, 677 en http://tfrnet.larcier.be(13september 2005), noot MAUS, M.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 36/41
34
Ook al zijn bij de coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheidde vennoten persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk voor de
vennootschappelijke schulden (art. 141 lid 3 W. Venn.), zij hebben, in
tegenstelling tot de vennoten van een vennootschap onder firma of van eengewone commanditaire vennootschap, niet de hoedanigheid van handelaar
indien de vennootschap een handelsdoel heeft. Zij kunnen bijgevolg niet failliet verklaard worden tenzij wordt bewezen dat zij daadwerkelijk een
vennootschappelijke activiteit zouden hebben uitgeoefend en de vennootschap
zouden hebben gebruikt als dekmantel voor een persoonlijke activiteit.
Wanneer het gaat om het bespreken van het persoonlijk faillissement van
vennoten, die hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk worden gesteld voor het
passief van een vennootschap, is het de rechtbank die het faillissement van dezelaatste heeft uitgesproken die bevoegd is om kennis te nemen van de door de
curator van de vennootschap ingestelde eis en niet die van de woonplaats van de
verweerders.
De curator is bevoegd om in een faillissement van vennoten van eencoöperatieve vennootschap op te treden zodra het een eis betreft die tot doel
heeft, ten gunste van alle schuldeisers, een gewijzigd patrimonium weder te
herstellen.
De krachtens de wet bevolen publicaties bij een faillissementsverklaring hebbenals doel de schuldeisers te waarschuwen en hen in staat te stellen hun
schuldvorderingen bekend te maken opdat zij tot het passief zouden wordentoegelaten. Hetzelfde doel bestaat niet wanneer het faillissement wordt
ingetrokken.
Commentaar:
«J.D.S.C.» vermeldt verkeerdelijk 18 december 2001 als datum van het arrest 91
91 Luik 18 december 2000, JDSC 2003 (verkort), 7, noot COIPEL, M.; JLMB 2002,
afl. 6, 228 en http://jlmbi.larcier.be (4 februari 2003); Rev.prat.soc. 2001, afl. 3,300, noot DERIJCKE, W.; TBH 2002, 36.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 37/41
35
Diegene aan wie werd toegestaan een vordering tot schuldenregeling in testellen, wat inhoudt dat hij niet de hoedanigheid van koopman bezit, kan toch
failliet worden verklaard.
Het gezag van gewijsde is immers slechts van toepassing indien de vordering
wordt ingesteld tussen dezelfde partijen en bovendien bezit de procedure tot collectieve schuldenregeling niet hetzelfde absolute gezag van gewijsde (art. 23,
1675/2 en 1675/4 Ger. W.).
De rechtsleer en de rechtspraak die van oordeel zijn dat de vennoten van een
coöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid de
hoedanigheid van koopman bezitten en dat zij deze hoedanigheid behouden tot
bij de afloop van de verrichtingen tot vereffening van het faillissement, kunnenniet worden bijgetreden.
Wanneer de coöperatieve vennootschap er een met onbeperkteaansprakelijkheid is, zijn de vennoten persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk
voor de maatschappelijke schulden van de vennootschap, maar bezitten zij integenstelling met de vennoten van een vennootschap onder firma of van een
gewone beherende vennootschap niet de hoedanigheid van koopman ingeval de
vennootschap een sociaal oogmerk heeft. Deze beginselen werden goedgekeurddoor de meest recente rechtsleer.
De redenering die van toepassing is op de vennoot onder firma of op de
beherende vennoot kan geenszins worden verruimd tot de vennoot van eencoöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid. In
het kader van de vennootschap onder firma of voor een commanditaire vennoot is de vennootschapsstructuur beperkt tot haar eenvoudigste uitdrukking, terwijl
omgekeerd de coöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke
aansprakelijkheid over een uitgewerkte en specifieke echtevennootschapsstructuur beschikt (art. 2 Faill. W. 1997).92
92 Kh. Charleroi (1e k.) 4 november 2003, JT 2004 (verkort), afl. 6139, 504 en
http://jt.larcier.be (1 juli 2008); JDSC 2008, 40, noot COIPEL, M., DELVAUX, M.;Rev.prat.soc. 2003, afl. 4, 426, noot DERIJCKE, W.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 38/41
36
SCE
De passende rechtsgrondslag voor een handeling moet aan de hand van de
inhoud en het hoofddoel van die handeling worden bepaald.
In dit verband kan artikel 308 EG slechts als rechtsgrondslag voor een handelingdienen wanneer geen andere verdragsbepaling de gemeenschapsinstellingen de
voor die handeling vereiste bevoegdheid verleent. Artikel 95 EG machtigt de
gemeenschapswetgever om maatregelen te nemen die bestemd zijn om devoorwaarden voor de instelling en de werking van de interne markt teverbeteren, welke maatregelen daadwerkelijk die doelstelling moeten hebben
doordat zij ertoe bijdragen dat belemmeringen van de door het Verdraggewaarborgde economische vrijheden, waaronder de vrijheid van vestiging,
worden weggenomen. Dit artikel kan ook als rechtsgrondslag worden gebruikt om te voorkomen dat belemmeringen van het handelsverkeer ontstaan ten
gevolge van een heterogene ontwikkeling van de nationale wetgevingen, waarbij
het ontstaan van die belemmeringen evenwel waarschijnlijk moet zijn en debetrokken maatregel ertoe moet strekken die belemmeringen te voorkomen.
Verordening nr. 1435/2003 betreffende het statuut voor een Europese
Coöperatieve Vennootschap (SCE), strekt ertoe, een nieuwe rechtsvorm uit tewerken naast de bestaande nationale vormen van coöperatievevennootschappen, daar de SCE als een specifieke en communautaire Europese
rechtsvorm van coöperatieve vennootschappen moet worden beschouwd. Op de
SCE zijn namelijk in de eerste plaats de bepalingen van deze verordening van
toepassing, de voorwaarden voor de oprichting daarvan zijn specifiek voor deze
vennootschap en het is ook kenmerkend voor de SCE dat deze haar statutairezetel van de ene naar een andere lidstaat kan verplaatsen zonder dat deze
verplaatsing leidt tot ontbinding of tot vorming van een nieuwe rechtspersoon.Bovendien bestaat de vorm van de Europese coöperatieve vennootschap naast
die van de coöperatieve vennootschappen naar nationaal recht.
Mitsdien heeft deze verordening, die de diverse bestaande nationale
wetgevingen ongewijzigd laat, niet tot doel, de wetgevingen van de lidstaten ter
zake van coöperatieve vennootschappen te harmoniseren. Bijgevolg kon artikel95 EG geen passende rechtsgrondslag vormen voor de vaststelling van dezeverordening, die dan ook terecht is vastgesteld op basis van artikel 308 EG. 93
93 H.v.J. (Grote Kamer) nr. C-436/03, 2 mei 2006 (Europees Parlement / Raad),
http://curia.europa.eu (12 juli 2006), concl. STIX-HACKL, C.; NJB (NL) 2006
(weergave), afl. 26, 1429 en www.njb.nl (17 juli 2006); Pb C 17 juni 2006(dispositief), afl. 143, 4 en http://eur-lex.europa.eu (19 oktober 2007); Rec.CJCE2006, afl. 5 (A), I, 3733, concl. STIX-HACKL, C.; SEW 2006 (weergave), afl. 6, 242.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 39/41
37
VSO
Diegene aan wie werd toegestaan een vordering tot schuldenregeling in te
stellen, wat inhoudt dat hij niet de hoedanigheid van koopman bezit, kan toch
failliet worden verklaard.
Het gezag van gewijsde is immers slechts van toepassing indien de vordering
wordt ingesteld tussen dezelfde partijen en bovendien bezit de procedure tot
collectieve schuldenregeling niet hetzelfde absolute gezag van gewijsde (art. 23,1675/2 en 1675/4 Ger. W.).
De rechtsleer en de rechtspraak die van oordeel zijn dat de vennoten van eencoöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid de
hoedanigheid van koopman bezitten en dat zij deze hoedanigheid behouden tot bij de afloop van de verrichtingen tot vereffening van het faillissement, kunnen
niet worden bijgetreden.
Wanneer de coöperatieve vennootschap er een met onbeperkte
aansprakelijkheid is, zijn de vennoten persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk voor de maatschappelijke schulden van de vennootschap, maar bezitten zij in
tegenstelling met de vennoten van een vennootschap onder firma of van eengewone beherende vennootschap niet de hoedanigheid van koopman ingeval devennootschap een sociaal oogmerk heeft. Deze beginselen werden goedgekeurd
door de meest recente rechtsleer.
De redenering die van toepassing is op de vennoot onder firma of op de
beherende vennoot kan geenszins worden verruimd tot de vennoot van eencoöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid. In
het kader van de vennootschap onder firma of voor een commanditaire vennoot is de vennootschapsstructuur beperkt tot haar eenvoudigste uitdrukking, terwijl
omgekeerd de coöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijkeaansprakelijkheid over een uitgewerkte en specifieke echte
vennootschapsstructuur beschikt (art. 2 Faill. W. 1997).94
94
Kh. Charleroi (1e k.) 4 november 2003, JT 2004 (verkort), afl. 6139, 504 enhttp://jt.larcier.be (1 juli 2008); JDSC 2008, 40, noot COIPEL, M., DELVAUX, M.;Rev.prat.soc. 2003, afl. 4, 426, noot DERIJCKE, W.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 40/41
38
Bibliografie
Geciteerde wetgeving
- Wetboek van Vennootschappen
Geciteerde rechtsleer
- Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, Vennootschappen,
Brussel, Eeman, L ., 2008, 48 p. en www.notaris.be - CARNEWAL, E. en STOLLE, L ., De Eropee cooperatieve vennootchap of
E is uiteindelijk toch een feit, Gent, MERITIUS Advocaten, 2006, 4 p.
en www.meritius.be
- BRAECKMANS, H., Typische kenmerken van elke vennootschapsvorm,
vormingscursus advocaten, 2008, 47 – 63
Geciteerde rechtspraak
CVBA
- Rb. Brussel 13 november 2008, TFR 2009, afl. 368, 808 en
http://tfrnet.larcier.be (13 november 2009), noot STEENO, A.
- Kh. Hasselt 26 november 2002, JDSC 2004 (verkort), 203, noot DELVAUX,
M.; JDSC 2004 (verkort), 208, noot DELVAUX, M.; NJW 2003, afl. 31, 567,noot DE WULF, H.; RW 2004-05, afl. 18, 710 en www.rw.be (10 januari
2005).- Rb. Gent (6e k.) 6 december 2001, RGCF 2003, afl. 2, 71, noot CULOT, H.- Kh. Dendermonde 3 november 1997, JDSC 1999 (samenvatting), 199,
noot DELVAUX, M.; TBH 1998, 610; T.G.R. 1998, 26; TRV 1997, 585, noot.
- Luik (14e k.) 23 november 2007, JLMB 2009, afl. 7, 317 en
http://jlmbi.larcier.be (4 maart 2009)
CVOA
- Cass. (1e k.) AR F.06.0044.F, 14 juni 2007 (Etat belge / K.S.), FJF 2007, afl.
9, 836; www.cass.be (20 juli 2007), concl. HENKES, A.; NJW 2007, afl. 168,702, noot DE RAEDT, S.; Pas. 2007, afl. 6-8, 1221, concl. HENKES, A.; RGCF
2009, afl. 1, 30, noot DAUBE, M.; TRV 2008, afl. 5, 376, noot VAN GERVEN,D.; TFR 2008, afl. 339, 346 en http://tfrnet.larcier.be (23 april 2008), noot
DE RAEDT, S., HEIRMAN, J.- Cass. (1e k.) AR F.03.0063.F, 16 september 2004 (H.P. / Etat belge),
Arr.Cass. 2004, afl. 9, 1399; Fisc.Koer. 2004 (weergave DEFOOR, W.), afl.16, 655 en www.monkey.be (1 september 2008), noot DEFOOR, W; FJF
2004, afl. 10, 1018 en www.monkey.be (1 september 2008); www.cass.be
(12 oktober 2004); JLMB 2005, afl. 3, 125 en http://jlmbi.larcier.be (1februari 2005); Pas. 2004, afl. 9-10, 1358; RGCF 2005, afl. 1, 55; TFR 2005,
afl. 285, 677 en http://tfrnet.larcier.be(13 september 2005), noot MAUS,
M.
5/10/2018 Coöperatieve vennootschap - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/cooeperatieve-vennootschap 41/41
39
- Luik 18 december 2000, JDSC 2003 (verkort), 7, noot COIPEL, M.; JLMB2002, afl. 6, 228 en http://jlmbi.larcier.be (4 februari 2003); Rev.prat.soc.
2001, afl. 3, 300, noot DERIJCKE, W.; TBH 2002, 36.
- Kh. Charleroi (1e k.) 4 november 2003, JT 2004 (verkort), afl. 6139, 504en http://jt.larcier.be (1 juli 2008); JDSC 2008, 40, noot COIPEL, M.,
DELVAUX, M.; Rev.prat.soc. 2003, afl. 4, 426, noot DERIJCKE, W.
SCE
- H.v.J. (Grote Kamer) nr. C-436/03, 2 mei 2006 (Europees Parlement /Raad), http://curia.europa.eu (12 juli 2006), concl. STIX-HACKL, C.; NJB(NL) 2006 (weergave), afl. 26, 1429 en www.njb.nl (17 juli 2006); Pb C 17
juni 2006 (dispositief), afl. 143, 4 en http://eur-lex.europa.eu (19 oktober2007); Rec.CJCE 2006, afl. 5 (A), I, 3733, concl. STIX-HACKL, C.; SEW 2006
(weergave), afl. 6, 242.
VSO
- Kh. Charleroi (1e k.) 4 november 2003, JT 2004 (verkort), afl. 6139, 504en http://jt.larcier.be (1 juli 2008); JDSC 2008, 40, noot COIPEL, M.,DELVAUX, M.; Rev.prat.soc. 2003, afl. 4, 426, noot DERIJCKE, W.
Geraadpleegde literatuur
- BRAECKMANS, H., WYMEERSCH, E., Het gewijzigde vennootschapsrecht
1991, Antwerpen, MAKLU uitgevers, 1992, 440 p.
- VANKAN, M., BURTON P., Vademecum van de coöperatieve
vennootschappen, Brussel, CREADIF, 1987, 186 p.
Geraadpleegde tijdschriften
- DREN, J., Hod het binnen de familie, Moneytalk 2010 , 50 – 52.
Online bronnen
- www.unizo.be/starters/
- www.notaris.be - www.belgium.be/nl/
- www.meritius.be - www.ejustice.just.fgov.be
- http://tfrnet.larcier.be - www.rw.be
- http://jlmbi.larcier.be
- www.cass.be
- http://tfrnet.larcier.be - www.monkey.be - http://jt.larcier.be
- http://curia.europa.eu - http://eur-lex.europa.eu