Post on 27-Jun-2020
Charitatieveinstellingen& CoronaDoneren in tijden van crisis
Nederland is in crisis. Een coronacrisis. Het virus bedreigt niet alleen onze fysieke
gezondheid maar beïnvloedt ook hoe wij denken en wat wij doen.
In deze inZIGT zoomen we in op de gevolgen voor de goede doelen sector.
Wordt de branche één van de vele economische slachtoffers van de crisis?
Of biedt deze 'nieuwe werkelijkheid' ook nieuwe mogelijkheden? Voor wie en
hoe kun je ze benutten?
Onderzoeken wijzen verschillende kanten op. We lezen over instellingen die
door het afgelasten van collectes en events grote sommen geld mislopen.
Maar we zien ook dagelijks initiatieven van mensen en bedrijven die in actie
komen om zorgmedewerkers of ouderen in de buurt te helpen. Soms met geld
of spullen, maar even vaak door het simpelweg geven van wat tijd en aandacht.
De huidige crisis zal niet aan charitatief Nederland voorbijgaan. De vraag is hoe
we met deze dreiging omgaan. Wachten we gelaten af tot het virus overwaait en
men weer aandacht heeft voor andere zaken? Of zetten we onszelf op de
agenda? Bij een nieuwe doelgroep met een aangepast verhaal? Of doen we in
deze tijden juist een beroep op onze trouwe achterban?
Dit document bevat geen kant-en-klare oplossingen. Simpelweg omdat de situatie
voor ieder goed doel weer anders is en wij ook niet de waarheid in pacht hebben.
Het geeft je hopelijk wel handvaten. Samen met een flinke dosis inspiratie en de
kennis van onze deskundige specialisten hopen we je een stukje op weg te
helpen.
Inleiding
2
Doneren gaat verder dan geld gevenDe vele vormen van geven
De impact van Corona in je advertentieHoe communiceer je in deze tijd?
Reach out & touchInspelen op het veranderende mediagedrag
Take awayDe belangrijkste conclusies in hapklare brokkenIn deze
inZIGT… Bronnen
Aandacht vragen in crisistijdEen goed idee of niet?
Aandacht vragen in crisistijd
Een goed idee of niet?
De coronacrisis maakt goede doelen sceptisch, blijkt uit een quick scan
van Goede Doelen Nederland. Tachtig procent geeft aan een terugloop in
inkomsten te zien en 77 procent is bang dat het werk wat ze doen niet
voortgezet kan worden. Naast de bezetting qua werknemers (contracten
niet verlengd, wervingsstop voor openstaande vacatures) geeft
driekwart aan dat hun doelbesteding onder druk staat. Zo worden projecten
uitgesteld of stopgezet en door het sluiten van grenzen is hulp op locatie
bieden lastig. Goede doelen hebben de steun van donateurs juist nu hard
nodig.
Is het dan wel verantwoord om in deze tijden van crisis aandacht te vragen
voor het goede doel, ook als mensen zich zelf zorgen maken om hun eigen
gezondheid of hun financiële situatie? En hoe vraag je aandacht voor jouw
goede doel nu collectes en evenementen zijn afgelast?
Vakblad Fondsenwerving is positief: in deze tijd kun je prima de telefoon
pakken en het gesprek aangaan met donateurs. Men vindt het fijn om te
praten over dieperliggende waarden in het leven en het
saamhorigheidsgevoel is ongekend hoog, dus staan ze meer open om
anderen te helpen.
Aandacht vragen in crisistijd: een goed idee?
De betrokkenheid is opvallend groot en er zijn bijna geen
mensen die een gesprek met een goed doel afwimpelen
omdat ze er geen ruimte voor hebben. Mensen willen
wat doen, zeker voor de mensen die dichtbij staan,
maar ook voor de zaken die nu minder aandacht krijgen,
zoals vluchtelingen, de problematiek in derde wereldlanden,
dieren en mensen met een andere ernstige ziekte.
Contact is belangrijk en de bereidheid om te geven
neemt toe.
5
Dat wordt ondersteund door een analyse
van Data Inside van het geefgedrag van
700.000 actieve donateurs: tijdens de crisis
blijven donateurs gewoon geven. Ondanks dat
collectes en evenementen niet doorgaan,
is het beeld overwegend positief. Als reactie op
de aangekondigde maatregelen is het aantal
contactmomenten gedaald, alsmede het aantal
giften. Maar zodra deze contactmomenten
weer in frequentie toenamen, steeg ook het
aantal giften. Onderzoek van voor de crisis
('Geven in Nederland' van de VU Amsterdam)
laat zien dat de maatschappelijke
betrokkenheid al hoog was. Ruim 80% van
de Nederlanders geeft aan goede doelen en
Giften aan goede doelen zijn nog nooit zo
hoog geweest: ruim 5,7 miljard.
De conclusie luidt dat mensen blijven geven,
als je het ze maar vraagt. Het is zelfs zo dat de
gemiddelde gift hoger ligt dan normaal.
6
Ook de resultaten van het onderzoek van
MarketRespons onder ruim 500 Nederlanders
ondersteunen het positieve beeld van het
geefgedrag van donateurs. Maar liefst 87% van
de donateurs geeft aan het geefgedrag niet
aan te passen in de crisistijd. Van de 13% die
het gedrag wel aan heeft gepast, geeft de helft
aan juist een ander goed doel te gaan
steunen. 5% kiest ervoor om de doelen waar
ze nu al aan geven, nog meer te gaan steunen.
Uit de Corona Geef Monitor (WWAV, Kien)
blijkt eveneens dat het merendeel niet van plan
is het donatiegedrag aan te passen. Ouderen
(60+ jaar) geven vaker dan jongeren
(30- jaar) aan hun gedrag niet aan te passen
(76% vs. 52%). Echter is de helft nog steeds
een hoog percentage onder de jongere
doelgroep.
De vraag of aandacht vragen een goed idee is, kan dan ook beantwoord worden
met een ja. Juist nu is het goed om te werken aan de band met donateurs
om loyaliteit en vertrouwen (verder) te versterken en hen een platform te bieden
waar ze het gevoel krijgen hun steentje bij te dragen aan de maatschappij.
Doneren gaat verder dan geld geven
De vele vormen van geven
In tijden van crisis worden we allemaal een stuk liever voor elkaar.
‘Voor elkaar’ en ‘samen’ zitten standaard in de aangepaste advertenties
en reclames die buiten, online, op radio en TV te horen en zien zijn.
De solidariteit is ongekend hoog en dat uit zich op verschillende,
soms bijzondere manieren: van zingende Italianen op balkonnetjes
om de moed hoog te houden tot minutenlang met z’n allen klappen
om 20:00 uur om zorgverleners te bedanken voor al hun harde werk.
Een gedeeld lot brengt mensen nader tot elkaar, dat is al bekend uit de
sociale psychologie, en zorgt ervoor dat we meer dan anders gedreven
zijn om elkaar te helpen. Totdat de nood echt hoog is, dan verdwijnt
het laagje solidariteit vaak en worden we egocentrisch. Maar met de
zogenoemde intelligente lockdown zoals die in Nederland geldt, is dit
in ons land gelukkig (nog) niet aan de orde.
Doneren gaat verder
dan geld geven
We zien dan ook dat doneren verder gaat dan geld geven. Zo bieden mensen meer dan ooit hun hulp aan in de vorm van tijd en acties. Een boodschap doen voor de
buurvrouw of zorgen voor vermaak op gepaste afstand bij een verzorgingstehuis. 20% van de Nederlanders zien andere, nieuwe manieren voor maatschappelijke
ondersteuning in de vorm van boodschappen doen, een kaartje sturen of kopen bij lokale bedrijven. Dit blijkt uit onderzoek van MarketResponse. Onderzoek van
Young Impact laat zien dat 71% van de jongeren zich meer betrokken voelt bij de samenleving en dat een derde van de jongeren ook al iets voor iemand anders
gedaan. Bijna de helft wil ook na de crisis zich blijven inspannen voor de samenleving en meer dan de helft is geneigd om iets voor anderen te betekenen.
Daarnaast zijn er crowdfunding acties opgericht om het zorgpersoneel te ondersteunen: zo konden mensen geld doneren voor dinerbonnen voor zorgpersoneel,
waarmee ook gelijk de lokale horeca mee geholpen werd. Een win-win situatie. Ook kon je je skibrillen en regenjassen doneren als beschermende kleding voor
zorgpersoneel. Echter heeft het Leger des Heils opgeroepen om oude kleding ter donatie nog even thuis te houden: door de massale opruimwoede is er zoveel
kleding binnengekomen dat ze het niet meer kunnen verwerken.
Adverteerders en merken spelen
met hun communicatie in op de
crisis door het solidariteitsgevoel
aan te spreken.
11
Ook de focus op de onderwerpen waaraan gegeven wordt,
verschuift. Het voortbestaan van onze horeca is ineens
heel belangrijk, of het helpen van culturele instellingen en
festivalorganisatoren, maar ook de lokale bakkerij,
sportschool of schoenenwinkel hebben de financiële steun
hard nodig. De sympathie richting lokale ondernemers neemt
rap toe. Restaurants zorgen dat afhalen en bezorgen bij
hen mogelijk is, zelfs sterrenrestaurants doen hieraan mee,
of men kan vouchers kopen die ingewisseld kunnen worden
in de tijd wanneer alles weer normaal is (inmiddels zijn er
voor 1,5 miljoen euro aan vouchers verkocht om de horeca te
ondersteunen). Sportscholen hebben de automatische
incasso gestopt, maar vragen of men het abonnementsgeld
wil inzetten als donatie (60 tot 70 procent blijkt dit ook te
doen!). En nu allerlei evenementen zijn verboden tot minstens
1 juni, roepen organisaties op om aangekochte kaartjes te
bewaren voor volgend jaar en het te beschouwen als
donatie. Met de slogan “Bewaar je ticket, geniet later” doen ze
een beroep op het solidariteitsgevoel van de consument en
creëren ze een hele nieuwe dimensie binnen de wereld van
doneren. De branchevereniging die dit initiatief bedacht heeft,
merkt een groot gevoel van solidariteit en ziet dat mensen
nauwelijks hun geld terugvragen, maar hun kaartje bewaren
of inwisselen voor een voucher.
Doneren is dus een breder begrip geworden met nieuwe
invalshoeken die ontstaan zijn tijdens deze crisis.
12
Het valt echter wel te bezien hoelang de hoge solidariteit blijft voortduren.
Vanuit de psychologie weten we dat wanneer men (nog) niet persoonlijk geraakt
wordt, solidariteit blijft toenemen. Echter wanneer men zelf in problemen
komt, bijvoorbeeld door het kwijtraken van je baan of minder te besteden hebben,
is het snel gedaan met de solidariteit. Dan kunnen meer egoïstische gedragspatronen
meer gaan opspelen, simpelweg omdat men dan zelf het hoofd boven water moet
houden. En hoe zit dat in de tijd van het nieuwe normaal? Blijven we solidair naar de
lokale ondernemer? Eén ding is zeker: we zijn ons in ieder geval meer bewust van
de belangrijke functie die vrijwilligerswerk of het anderszins leveren van een bijdrage
vervult, en gaan we zaken als de lokale ondernemer, een fijn festival in de zomer en het
goede restaurant even verderop wellicht minder voor lief nemen. Ook in de tijd hierna.
Ook onderzoek van Validators laat
zien dat er nog niet veel verandert
wat betreft het geven aan goede
doelen.
Het percentage Nederlanders dat
aangeeft minder geld te besteden
aan donaties aan een goed doel
t.o.v. de periode voor de
coronacrisis is heel licht gestegen.
72% geeft aan dat er niks aan haar
gedrag is veranderd.
13
De impact van Corona
in je advertentie
Hoe communiceer je in deze tijd
DVJ Insights heeft een interessante analyse gemaakt
naar de impact van de coronacrisis op de percepties en
het gedrag van mensen. Zij onderzochten meer dan 100
verschillende TV commercials en online video
advertenties in drie markten en keken naar de
bereidheid om te kijken en de impact van de advertentie
(in hoeverre onthoudt men bijvoorbeeld het merk en de
boodschap?).
Moet je je advertentie aanpassen?
Advertenties die in het verleden werden gebruikt en
die goed genoeg waren om de clutter te doorbreken
(en impact te genereren), zijn nog steeds goed
genoeg om dat te doen. Er is geen reden om je
advertenties te wijzigen, omdat je verwacht dat ze
minder impact zullen hebben dan voorheen. Goede
reclame blijft goede reclame, ook tijdens een crisis.
De impact van corona-advertenties op je merk en
boodschap verschilt niet van reguliere advertenties.
Er is zelfs een extra risico wanneer je de corona-situatie
behandelt in je advertentie; je moet dan een manier
vinden om voort te bouwen op de geheugenstructuren
die consumenten al hebben. Als je dat niet doet,
verspil je namelijk veel geld en genereer je
helemaal geen impact.
De coronasituatie genereert veel aandacht.
Advertenties die hierop inspelen krijgen over het
algemeen meer aandacht, maar alleen voor TV en niet
voor online video. Deze advertenties worden ook als
relevanter gezien en leiden tot een positievere indruk
van het merk. Het gebruik van dit momentum kan je
merk veel helpen, maar je moet de interesse voor dit
onderwerp blijven volgen – omdat het zal afnemen.
1 2 3
De impact van corona-advertenties is min of meer hetzelfde is als bij gewone advertenties. Ondanks het
feit dat de advertenties meer aandacht krijgen en dat mensen positiever zijn nadat ze de advertenties
volledig hebben gezien, hebben ze een vergelijkbare impact op merk- en boodschapherinnering als
reguliere advertenties. Online video genereert zelfs minder impact. De grootste verschillen zijn tussen de
goed en slecht presterende advertenties: de best presterende corona-advertenties genereren vijf keer
zoveel merkimpact als de slechtst presterende advertenties.
Hieruit blijkt een belangrijke les: de huidige situatie op een goede manier aanpakken is niet eenvoudig.
Je kunt de spijker op de kop slaan, maar je kunt hem ook helemaal missen. Dit betekent dat je tijdens deze
crisis je bestaande advertentie moet gebruiken of ervoor moet zorgen dat je advertentie zo goed mogelijk
aansluit bij de situatie, zodat je campagne impact genereert.
15
Volgens War Child hebben meer dan 30 bekende Nederlanders
uit allerlei sectoren een meet & greet-op-afstand ter beschikking
gesteld in ruil voor een kleine donatie.
War Child is bij de start van de coronacrisis in Nederland direct
begonnen met het bellen van al haar donateurs met de vraag
hoe het met ze gaat. Zo bieden ze een luisterend oor voor
degenen die daar behoefte aan hebben.
16
Ook War Child maakt een link naar Corona in haar nieuwe campagne. Deze wordt
ondersteunt met online informatie over de precaire situatie van kinderen in
oorlogsgebieden en vluchtelingenkampen, en over de manieren die War Child vindt
om er ondanks de coronacrisis toch voor deze kinderen te zijn.
De nieuwe campagne van Kinderhulp maakt ook een link naar de
coronasituatie, waarbij ingespeeld wordt op het niet kunnen houden van de
deur-tot-deur collecteweek, vandaar een alternatieve, digitale collecte.
17
Met de kaartenactie van HandicapNL wordt opgeroepen
om mensen met een handicap dat extra beetje aandacht te
geven.
18
De coronacampagne van het Rode Kruis richt zich op
Amsterdam en omgeving en roept op tot het zijn van
een goede buur. Het Rode Kruis helpt daarbij door
‘hulpkaarten’ aan te bieden. Met een hulpkaart geef je
aan een boodschap voor je buren te willen doen, de
hond uit te willen uitlaten of open te staan voor een
praatje. De campagne speelt daarbij in op het feit dat
veel mensen het lastig vinden om hulp te vragen aan
vreemden. Door je als buurman of -vrouw kenbaar te
maken en hulp aan te bieden, wordt de drempel om
hulp te vragen verlaagd.
19
Natuurlijk wordt er ook om donaties in de vorm van geld gevraagd.
Artsen Zonder Grenzen maakt heel duidelijk wat zij doen met het gedoneerde
geld in de strijd tegen Corona en roepen daarnaast op tot gedrag: thuisblijven,
handen wassen en afstand houden.
20
Richten op Corona hoeft niet
Naast dat het wel meer impact genereert,
is het niet per se nodig om je te richten op
Corona of dit te benadrukken.
Respondenten zijn ook bereid te doneren
aan goede doelen die niets met corona te
maken hebben, blijkt uit onderzoek van
Bloakes
21
26% van de mensen vindt het merk
waaraan ze doneren belangrijk.
Naamsbekendheid is belangrijk, want bijna de helft van de mensen
doneert alleen aan goede doelen wanneer ze er bekend mee zijn.
Een goed moment om hieraan te werken dus.
22
40,9%
48,8%
Ik heb een duidelijk beeld van demerken die ik binnen deze categorie
zou overwegen
Ik zou alleen doneren aan een merkwat ik ken
% Mee eens
Reach out & touch
Inspelen op het veranderende mediagedrag
24
Aanwezig blijven is belangrijk, zowel in crisistijd, maar ook zeker in de tijd hierna.
Naast persoonlijke aanbevelingen zijn televisie en online belangrijke kanalen om
aanwezig te zijn als goed doel om de interesse van de donateur te wekken.
10,4 %
10,5 %
10,7 %
11,1 %
11,3 %
11,8 %
11,9 %
13,2 %
13,7 %
14,1 %
14,1 %
14,2 %
14,2 %
20,3 %
20,6 %
20,6 %
23,7 %
23,9 %
0 % 5 % 10 % 15 % 20 % 25 %
Online recensies / blogs
Vergelijkingssites
Andere sociale netwerken
Professionele aanbevelingen
Outdoor billboards / posters
Tijdschriften reclame
Losse brochures
Internet reclame - desktop
Radio reclame
Reclame / promoties in een winkel
Aanbevelingen in een winkel
E-mails (aangeschreven)
Kranten reclame
Merk / product websites
Mobile search
Desktop search
Televisie reclame
Persoonlijke aanbevelingen
Percentage 'chosen'
Kanalen die men heeft gebruikt (donateurs)
25
De markt zit niet stil. Het lijkt er niet op dat charitatieve instellingen de uitgaven
die zijn doen aan media hebben aangepast. Toch zijn er voor de individuele
doelen zeker verschillen te zien. Sommige zijn nu juist (veel) meer gaan besteden,
terwijl anderen zich hebben teruggetrokken uit de media.
€2.805.940
€2.586.614
€2.720.962
€2.994.269
€3.473.142
€2.990.989 €3.006.088
€2.786.906€2.836.577
€2.283.112
€3.155.295
€4.081.359
€3.029.239
€3.967.025
€0
€500.000
€1.000.000
€1.500.000
€2.000.000
€2.500.000
€3.000.000
€3.500.000
€4.000.000
€4.500.000
week 1 week 2 week 3 week 4 week 5 week 6 week 7 week 8 week 9 week 10 week 11 week 12 week 13 week 14
TOTAAL BESTEDINGEN CHARITATIEF Charit.minderheden/mensenrechten Charitatief Dierenbescherming Charitatief Ideeel Charitatief Kinderen/3e wereld Charitatief Medisch Charitatief Natuur Milieu Charitatief Overig Charitatief Religieus
ZIGT onderzocht hoe het
mediagebruik is tijdens
crisistijd. Hieruit bleek dat
vrijwel iedereen meer media
consumeert.
26
Verandering in mediagebruik
Ook op sociale media
kanalen zijn we actiever.
27
Verandering in mediagebruik
28
Verandering in mediagebruik
We consumeren niet alleen meer media, de media werken ook effectiever.
29
Kansen
• Het mediagedrag verandert. Er wordt overall meer media geconsumeerd, maar er wordt
minder geadverteerd. Logischerwijs hebben de Cultuur & Vrije tijd sector en Toerisme &
Luchtvaart elke vorm van adverteren stilgelegd.
• Dit betekent over de linie dat prijzen dalen en dit biedt kansen. Niet alleen in tarifering
(efficiëntie), maar ook in impact. Immers, een hogere share of voice en meer potentieel
bereik.
• Onderzoek toont aan dat maar liefst 81% van de marketeers zegt hun campagne uit te
stellen. Dit betekent dat na de crisis vele merken weer gaan adverteren. Hiermee wordt
schaarste op de advertentiemarkt gecreëerd met hogere tarieven tot gevolg.
• Lessen uit het verleden laten zien dat stilstaan in crisis tijd ook echt achteruitgang
betekent en dat het lastig is om dit na de crisis weer in te halen.
• Advies: stop niet met het voeren van marketing. Werk aan je (merk)waarde, creëer content
en blijf in contact met je doelgroep.
30
Greep uit de media
• RTV: de seasonality indices die mede bepalen hoeveel een spot campagne op radio en
TV kost zijn met gemiddeld 15 tot 20% gedaald t.o.v. vorig jaar. Dus met hetzelfde budget
kan nu meer bereik en/of contacten worden gerealiseerd.
• Online display, social & video: er is een flinke stijging in het aantal bekeken online video's,
paginaweergaves en websitebezoek (50%). De CPM prijzen zijn gedaald, er zijn minder
adverteerders actief en er zijn meer banner- en videoposities beschikbaar. Daarnaast zien
we dat mensen ook meer aandacht hebben voor online advertenties. Ze klikken veel meer
op video's en advertenties die door gaan naar de website, momenteel tot 300% vaker dan
voorheen.
• Out-of-home: verschillende OOH partijen bieden scherpe deals aan voor met name
digitale vlakken. Uiteraard is het bereik ook aanzienlijk lager, dus daar hoort een lagere
prijs bij. Zo biedt Hillenaar gratis zichtbaarheid op 9 digitale masten aan gedurende de
coronacrisis, mits er in 2020 voor minimaal € 5.000,- budget bij Hillenaar wordt ingekocht.
Take away
De belangrijkste conclusies in hapklare brokken
32
Take outs
• Nederlanders stoppen niet zomaar met doneren. De huidige onderzoeken tonen aan dat
de maatschappelijke betrokkenheid en de bereidheid tot geven groot is, maar dan moet je
wel de geefvraag stellen.
• Ook zien we dat adverteren gewoon kán tijdens de crisis – eventueel met
aangepaste toon. Dit is niet enkel weggelegd voor goede doelen die zich op de
coronacrisis richten. Daarnaast is het gebruik van media alsmede de aandacht
toegenomen.
• Nederland telt meer dan 400 goede doelen die frequent media inzetten. Ook in crisistijd.
Het is dus belangrijk om aanwezig te blijven, ook gezien naamsbekendheid van het doel
sterk correleert met de bereidheid om te doneren.
• Dit kan met een focus op Corona om meer impact te genereren, maar dit geldt slechts
voor een korte tijd. Ook met een bestaande, goede reclame val je op en bouw je aan
je bekendheid en herkenbaarheid. Immers, als een advertentie vóór de crisis goed werkte,
dan doet die dat nu waarschijnlijk nog steeds.
Weten wat deze ontwikkelingen voor jouw merk betekenen?
Neem contact met ons op!
• https://www.fondsenwerving.nl/verdieping/artikel/2020/03/19/Bellen-in-tijden-van-Corona
• https://www.fondsenwerving.nl/nieuws/bericht/2020/04/09/Goede-Doelen-Nederland-doet-quick-
scan-bij-leden-tachtig-procent-ziet-nu-al-terugloop-inkomsten
• https://www.fondsenwerving.nl/verdieping/artikel/2020/04/09/Data-analyse-Data-Inside-tijdens-de-
crisis-blijven-de-donateurs-gewoon-geven
• https://www.cloutoday.nl/onderwerpen-cloutoday/onderzoek/5789-consument-blijft-ook-nu-goede-
doelen-steunen
• https://fondsenwerving.blog/blog/1e-meting-corona-geef-monitor-72-meer-en-minder
• https://www.parool.nl/nederland/record-nederland-geeft-5-7-miljard-euro-aan-goede-
doelen~bec27547/
Bronvermelding
• https://www.ad.nl/dossier-coronavirus/solidariteit-groot-nederlanders-slepen-elkaar-door-de-crisis-heen~a14e5f89/
• https://www.ad.nl/binnenland/na-een-maand-lockdown-zijn-we-nog-solidair-maar-straks-wordt-het-ieder-voor-zich-en-god-voor-ons-allen~aabbd8d7/
• https://www.ad.nl/binnenland/ongekende-solidariteit-door-corona-gedeeld-lot-brengt-mensen-bij-elkaar~a6d2f7c1/
• https://www.hartvannederland.nl/nieuws/2020/nederland-geeft-gul-als-het-om-corona-gaat/
• https://youngimpact.nl/coronacrisis-maakt-jongeren-meer-maatschappelijk-bewust-young-impact-helpt-van-start/
• https://www.dvj-insights.com/nl/moeten-we-onze-advertenties-aanpassen/
• https://bloakes.nl/donatiegedrag-tijdens-en-na-coronatijd/
• Commspoint Journey, Goede doelen, 2018
• Nederlands Donateurs Panel maart 202 https://www.wwav.nl/ndp/2020/NDP-maart-2020.pdf
• Bron: Nielsen mediabestedingen, week 1 2020 - week 14 2020, alle mediumtypen
• Mediagebruik en effectiviteit: SKO, NLO, GfK Digital Audience Measurement (DAM), Spotify, RAB, DPG Mediapanel, Mediasynced maart 2020.
• https://fondsenwerving.blog/blog/1e-meting-corona-geef-monitor-72-meer-en-minder