1

507213นำ��เคลอบเบ�องตน(Basic Glazes)

Chapter 1.3 Properties of Glass-Crystalline

Mixturesดร.ออนลม กมลอนทร

โปรแกรมวช�เทคโนโลยเซร�มกส คณะเทคโนโลยอตส�หกรรมมห�วทย�ลยร�ชภฏนครร�ชสม�

2

Outline of this lecture• การหลอมแกว (Melting of Glass)

การเปลยนจากสวนผสมไปเปนแกวหลอม ปฏกรยาเคมทเกดขน การหลอมตวของทราย

• การเกดแกวใส (Fining of Glass) การแตกตวของฟองแกส กลไกการเกด Fining การกำาจดฟองอากาศและ seeds

Schematic of an industrial glass melting tank

Melting and fining in the furnace

Melting and fining in the furnace

Batch melting-in • กระบวนการหลอมเกดขนโดยการเกดปฏกรยาของสวนผสมจนอยในรปของ

ของเหลว• ในการใหความรอนกบกองหรอชนของสวนผสม• การเรมตนของการหลอมทเกดขน ซงจะเกดการหลอมละลายของสวน

ผสมอยางรนแรงจากสวนผสมทหลอมงายไปหาสวนผสมทหลอมยาก เชน ทราย หรอเฟลดสปาร หรออนภาคดน• การหลอมตวจะเรมไหลจากบรเวณพนทกองสวนผสมไปยงแกวทหลอม

ดงนนกองสวนผสมจะกลายเปนตวทจะไปเพมความหนา• จนกระทงสดทายอนภาคของทรายไมหลอมตอไปอกแลวมนจะกลายเปน

แกวทหลอมในตวมนเอง เมออนภาคจะเกดการหลอมตอไปโดยอาศยการแพรของ SiO2 ในแกวทหลอม ออกไปทกทศทางจากทผวของเมดทราย

Melting process of the batch blanket

Detailed representation of batch melting process

Different steps of the melting process • ปฏกรยาการหลอมตว (Melt reactions) • พลงงานทใชในการหลอม (Melt energy) (enthalpy คอ พลงงาน

ความรอนททำาใหสวนผสมเกดการแตกตวดวยปฏกรยาการหลอม) • พลงงานจนลในการหลอม (Melting kinetics) / การถายเทความ

รอน (heat transfer) • ปจจยทมผลตอการหลอม

ผลของอณหภมขนาดของอนภาค (โดยเฉพาะวตถดบทรายและอะลมนา)สวนผสมของแกว

Melt reactions

Melting reactions • เกด De-hydration ของวตถดบ และการระเหยของไอนำา (water evaporation) • เกดปฏกรยา Solid state ระหวางวตถดบแตละตว• เกดการหลอมในรปเบองตนและการหลอมตวของเกลอทมคารบอเนตเปนองคประกอบ (โดยทวไปจะเกดในชวงอณหภม: 700-900°C) •Dissociation หรอ การแตกตว (decomposition) ปฏกรยาของ Ca- และ Mg- ทประกอบดวย carbonates (e.g. limestone และ dolomite), ผลจะทำาหเกดแกส CO2 (ในชวงอณหภม 500-1000°C) (Na2CO3 จะไมแตกตวอยางตอเนอง แตจะทำาปฏกรยากบทรายหรอหนปน) • ก�รหลอมละล�ยของ SiO2 ในกลมเกลอทมคารบอเนตเปนองคประกอบ โดยทวไปจะ

เกดขนทอณหภมประมาณ 1000°C ทรายจะทำาปฏกรยากบโซเดยมซลเกตหรอโซดา ทอณหภม 750-1000°C จนอยในรปของของเหลวโซเดยมซลเกต (มบางสวนปลอยแกส CO2 เมอหนปน หรอ โซดา หรอ โดโลไมต ทำาปฏกรยากบ)

Dehydration • เกดขนทอณหภมประมาณ ± 100°C สำาหรบนำาทอยใน

โครงสราง• ในกรณของดนทอยในสวนผสม de-hydration อาจจะเกดท

อณหภม 650-700°C •Dehydration (water evaporation) คอ ตองใชพลงงาน

มาก และมนเปนสงทสำาคญสวนหนงของการใชพลงงานทตองใช

Sand dissolution •Pure silica จะหลอมตวทอณหภมสงม�ก (> 1700°C) • ในแกวโดยทวไป (except e.g. pure silica glass) ทรายคอสวนท

เตมเขาไปในแกวโดยการสลายตวและบางครงอาจเปนการหลอมละลาย• ก�รสล�ยตวของทร�ยเปนข�นตอนทสำ�คญในอตส�หกรรมก�ร

หลอม• มนจะขนกบการกระจายตวของขนาดอนภาคของเมดทรายในสวนผสม

ตงแตเรมตน เชนเดยวกบการหลอมตวของวตถดบอน (e.g. alkaline phases) • เมดทรายจะทำาปฏกรยากบสวนผสมตวอนหรอหลอมละลายใน

กระบวนการหลอมแกว ความเหมาะสมของขนาดอนภาคมผลตอชนดของแกวแตละชนด

Grain size distribution of quartz sand, recommended for different applications, values in mass%

Solid-state reactions in the batch • Solid-state reactions สามมารถแบงเปน 2 วธ คอ 1) วธ carbonate และวธ silicate• The carbonate route (path) เปนการวเคราะหโดยการเกด

ปฏกรยาการหลอมตวของทราย ซลกากบตวหลอมของโซดาแอช และหนปน ทอณหภมตำากวา 900°C โดยโซดาแอชและหนปนจะไปเชอมตอกบตวอน อาจจะรวมกนอยในรป double carbonate โดยเกดปฏกรยา solid state reaction เกดเปน Na2Ca(CO3)2 • ทอณหภมประมาณ 820°C, ปฏกรยาทเกดขนเปนการเรมตนการหลอม

ของวตถดบตวอนเพอนำาไปสการเกดปฏกรยาอยางทนทกบเมดทรายซลกา• ปฏกรยาระหวาง Silica กบ Na2Ca(CO3)2 จะอยในรปของ Na2O·CaO·SiO2 หลอม รวมทงเกดแกส CO2

Solid-state reactions in the batch • วธ silica/silicate เปนพนฐานของการหลอมแบบ eutectic melting ของของผสม ทประกอบดวย sodium disilicate phase, แลวเกดปฏกรยา solid state reactions ระหวาง ทรายและโซดา• eutectic melting ของ SiO2 และ Na2O·2SiO2 เกดขนท

อณหภม 799°C และเกดการหลอมตวอยในรปของ silicate• ปจจยซงจะมผลตอการเกดปฏกรยาทเกดขนระหวางสวนผสม• โดย compacted batch (pellets, granules)

ปฏกรยาทเกดขนอาจตองใชพลงงานทมากกวาในหลอมสวนผสมthe • Finer powders อาจจะทำาใหการสมผสกนระหวางวตถดบ

ททำาปฏกรยากนไดดเมอเทยบกบอนภาคหยาบ ดงนนสวนผสมทมอนภาคละเอยดจะเกดปฏกรยาไดดกวาและไดแกวทมความเปนเนอเดยวกนมากกวา

Melting reactions – Silicate route for SLS batch

Melting reactions – Silicate route for SLS batch

Limestone –sand solid-state reactions • ในสวนของ limestone หรอ dolomite จะแตกตวทอณหภม

การเผา calcination ของ limestone, และขนกบความดนของ CO2 ทเกดขนในสวนผสม บางครง limestone อาจทำาปฏกรยาโดตรงกบ silica

2 CaCO3 + SiO2 Ca2SiO4 + 2 CO2 (600 - 900°C)

• ปฏกรยานจะเกดขนเมออนภาคสมผสและเชอมตอกนเทานน และเกดปฏกรยา solid state/liquid reactions ไดชากวา

Silicate melting points / eutectics

Silicate melting points / eutectics

Dissociation – decomposition reactions

Gas release during melting-in • ในระหวางเรมตนของปฏกรยาการหลอมของสวนผสม จะมการปลดปลอยแกส CO2

ออกมา• ประม�ณ 14 - 20 % มวลรวมปกตของสวนผสม soda-lime-silica คอ ก�ร

ระเหยกล�ยเปนไอของ CO2 • หายความวาจากสวนผสมปกต 1 kg จะกล�ยเปนแกส 100 liters ทอณหภมหอง

และความดนปกตจะถกปลดปลอยในเตาเผา (หรอประมาณแกส 500 liters ทอณหภมสงขน)• นอกจากนแกส CO2 ทหายไปในการหลอมจะประกอบดวยไอระเหยของนำา (ปรมาณไม

มากขนกบความชนของสวนผสม ปรมาณนำาในเศษแกว และวตถดบทเปน hydrated) และวสดทอาจจะเกดการระเหยได เชน• (SO2, HBO2, HCl, NaCl, HCl, KOH, PbO, Pb, NaOH, Se-components).

Fining of the glass melts

แกสทอยในแกว (ถกหลอม) หรอ ในฟองอ�ก�ศ• โดยสวนใหญการเปลยนแปลงทางเคมทเกดขนในระหวางการใหความรอนและการหลอม

ตวของสวนผสมวตถดบ• การปลดปลอยฟองแกสเปนเรองธรรมชาตในการหลอมแกว จะกอใหเกดฟองอากาศ

เลกๆ (seeds) หรอเปนฟองพพอง (Blister)• หลงจากการหลอมวตถดบแลว แกวทหลอมจะประกอบดวยฟองอากาศหนาแนนจำานวน

มาก โดยทวไปประมาณ 105 per kg. • การหลอมละลายทอมตวจะทำาใหเกดฟองแกสทอยในรปของฟองแกสขนาดเลกกตอเมอ• การเปลยนแปลงทางเคมของการหลอม• การเปลยนแปลงอณหภม• การเขยาดวยแรงทางกลในการหลอม

• แกส (SO2 และ CO2) ทถกปลอยออกมาจากการหลอมของสวนผสมจะมผลตอผวทปกคลมของสวนผสมจงทำาใหอตราเรวในหลอมละลายของเทดทรายเพมขน

• นอกจาก รปแบบของซลเกตหลอมทตองการแลว ยงเกดฟองแกสจำานวนมากเกดขน• จากคารบอเนต (carbonates) อยในรปของแกส CO2 • จากคารบอเนต (carbonates) และถานหน อยในรปของแกส CO • สารจำาพวกไฮเดรตทกอใกเกดการระเหยของนำา• จากไนเตรต ทอยในรปแกส O2 ,แกส N2/NOx • ซลเฟต และซลไฟด ทกอใหเกดแกส ซลเฟอร เชน SO2, S2, H2S หรอ COS.

• เกดก�รแตกตวของแกสในแกวทหลอมและก�รกำ�จดฟองแกสท�งหมดรวมทงฟองแกสขนาดเลกมากๆ (seeds) จากแกวทหลอม• ฟองแกสขนาดเลกมากๆ (D = 0.1-0.4 mm) เราเรยกวา seeds, สวนฟอง

แกสทมขนาดใหญ เราเรยกวาblisters. ถาฟองอากาศมขนาดเสนผานศนยกลางเลกกวา เราจะเรยกวา micro-seeds.

แกสทอยในแกว (ถกหลอม) หรอ ในฟองอ�ก�ศ

แกสอนๆ • อ�ก�ศ (ความเขมขนโดยปรมาตร Ar : N2 = 0.9 : 80) • เกดจากอากาศทำาใหเปนรพรนทผวของสวนผสม• เกดจากรเปดของผนงวสดทนไฟ• เกดจาก Oxygen โดยทวไปอากาศจะถกหลอมละลายไปในการหลอมแกว

• บรรย�ก�ศของเต�เผ�แกส (N2, Ar, H2O, CO2) • โดยทวไป Oxygen ทเกดจากบรรยากาศของเตาเผาจะหลอมละลายเขาไปในแกวไดอยาง

สมบรณ• ก�รระเหยของแกว และสวนผสม หรอก�รแตกตวของแกส• NOx, CO2, H2O, SeO2, …

• แกสจ�กวสดทนไฟ (CO, N2, CO2, oxygen bubbles) • อนตรกรยาระหวางวสดทนไฟกบแกวทหลอม• เกดการพพองของวสดทนไฟ

• สงเจอปน ของการหลอมเกดจากการกดกรอนของวสดอเลกโทรด, การแตกตวของคารบอน (เขมา) อนๆ

ก�รเกดแกสในแกวทหลอม• ก�รหลอมละล�ยท�งก�ยภ�พ: • เกดชองวางระหวางในโครงตาขายของซลเกต • ไมมพนธะทางเคมยดเหนยวกบกลมซลเกต • N2, Ar, He เปนแกสหลกทเกดในการหลอมละลายทางกายภาพของการ

หลอมแกวแบบทมออกซเจน • ก�รหลอมละล�ยท�งเคม: • การดดซบปฏกรยาทางเคมในการหลอม• ลำาดบของความสามารถในการหลอมละลายทางกายภาพทมากขน• CO3

2- (CO2), OH- (H2O), Sb2O5 (O2), N3-(N2), SO2 & O2 (SO42- )

• เกดฟองแกส: • เมอความเขมขนของแกสถงระดบความสามารถในการหลอมละลายสงสด• ขนาดของฟองแกส: 10 mm – เลกกวา mm

ข�นตอนก�รเกด fining• ข�นท 1 เรยกว� primary fining • เกดทอณหภมสง • เกดการรวมกนของฟองแกส และการโตของฟองแกส• แกสทแตกตวจะแพรกระจายจากสงทหลอมไปสการเกดเปนฟองแกส

(คลายกบฟองแกสในเครองดมโซดา) • การโตขนของฟองแกสไปสผวของแกวทหลอม

• ข�นท 2 เรยกว� Secondary fining หรอ Refining • การแตกตวของฟองแกสทเหลอ (ขนาดเลก) • ผลทจะเกดขน ถาฟองแกสทประกอบดวยแกสซงแตกตวไดเมอการเยน

ตวของแกวทหลอมเทานน (CO2, O2, SO2+O2)• แกวทหลอมอาจจะทำาใหเกดการแตกตวของแกส

Primary fining

Primary fining

Primary fining

Secondary fining – ควบคมในระหว�งก�รเยนตว (cooling) • secondary fining (หรอ refining) แสดงถงการแตกตวของฟองแกสท

คงเหลออยในการหลอม• มนมกจะเกดขนในชวงอณหภมแคบๆ• คว�มส�ม�รถในก�รแตกตวของแกสในการหลอมจะเพมข�นเมออณหภมลดลง• เพราะวาเมอลดอณหภมลงจะทำาใหเกดปฏกรยา fining (หมายความวาแกส

fining จะเกดการดดซบทางเคมอกครง), แกส fining (e.g. O2, SO2) สามารถกลบมาแตกตวในระหวางการควบคมการเยนในการหลอม (refining) ถาการหลอมเกดไดเพยงพอจะทำาใหเกดการแตกตวของแกสหลงจากกระบวนการ primary fining • แกสทอยในฟองอากาศจะแตกตวเขาไปในแกวทหลอม ฟองอากาศจะหดตวและหาย

ไป (มนคอ การสลาย“ ”) กลไกนเปนลกษณะเฉพาะทสำาคญสำาหรบการเกดฟองอากาศทมขนาดเลกกวา (< 100 μm), ซงอยากทจะสามารถทำาใหเกดขนได

Secondary fining

Fining agents • ชวยในการกำาจดฟองแกสทเกดจากการหลอมแกว, ดวยการเตม fining agents• หนาทของ fining agent คอ สราง fining gases ขนทอณหภม

หนง, แลวปรบทศทางการเคลอนทของวตถดบทงหมดในเบาหลอมแกวใหมความหนดลดลง• กระบวนการแตกตวทอณหภมสงของ fining agent ทมความหนดตำาจะ

สงผลใหเกดการโตของฟองแกส, gas ก�รลอยตวของแกสทเพมข�น• fining ทมากเกนอาจจะทำาใหเกดอยในรปแบบของโฟม (อาจจะทำาใหเกด

ตำาหนในแกว, หรออาจจะหาไดจากการถายโอนความรอนในการเตาหลอมแกว)

Fining agents • ขนกบชนดของผลตภณฑทจะทำาใหเปนแกว อณหถม รวมทงพลงงานท

จำากดสำาหรบการหลอมสวนผสมของแกว fining agents ตางๆ มดงน• fining agents ทใชโดยทวไปประกอบดวยi: • Sodium sulfate (with/without cokes) • Arsenic oxide • Antimony oxide • Tin oxide • Sodium chloride

Sodium sulfate – Na2SO4 • 90 %โดยมวล ของผลตภณฑแกวทวโลก จะใช sulfate เปนวตถดบตงตนในสวน

ผสม• Sodium sulfate ใชเปน fining ในผลตภณฑเฉพาะตอไปน: • container glass • float glass • E-glass for continuous filament fibres (textile, reinforcement) • some technical glasses • soda-lime-silica tableware glasses • soda-lime-silica glass tubes • C-glass for insulation glass wool (here fining is not essential)

• อณหภมทเกด fining สำาหรบ sodium sulfate จะเกดขน redox state ของการหลอมแกว• Na2SO4 ชวยปรบปรง melting kinetics (ในการหลอมเบองตนมนจะชวยลดความ

ตงผว (surface tension) ใหกบสวนผสม)

Sodium sulfate in oxidized melts • ก�รหลอมแบบ Oxidized จะทำาใหเกดการแตกตวทางความรอนของ

sulfate ตามกลไกของการเกด fining ดงน

ปฏกรย�จะเกดทอณหภม fining ท 1,430-1480°C

• Sodium sulfate ส�ม�รถทผฏกรย�กบอนภ�คของทร�ยไดดงน�

โดยทวไปจะไมส�ม�รถสงเกตเหนปฏกรย�น�ไดทอณหภมตำ�กว� 1,100°C

Sodium sulfate in reduced melts • บ�งคร�ง sulfate ทำ�ปฏกรย�กบ reducing agent ในสวนผสม

(ถ�นหน หรอส�รอนทรย ทมสงเจอปน เชน ค�รบอน) ตวอย�งปฏกรย�ทเกดข�น

• ดงน�น ปฏกรย�ของ sulfate-sulfide จะเกดข�นในชวงอณหภม 1,140-1,350°C

Sodium sulfate in reduced melts • sulfate ส�ม�รถทำ�ปฏกรย�ไดโดยตรงกบ reducing agent

ปฎกรย�จะเกดข�นในชวงอณหภม 900-1,100°C

• สำาหรบ sulfate fining, การควบคม redox เปนสงทสำาคญมาก• ชวงของ fining ทเหมาะสมขนกบผลตภณฑของแกว และสามารถควบคม

สภาวะ redox ใหเหมาะสมได (ดวยการเตม oxidizing หรอ reducing agent)• สารอนทรยทปนเปอนอาจนำาไปสการตกตะกอนในชวง fining และทำาใหเกด

ตำาหน (bubbles, seeds) ในผลตภณฑทได

Arsenic oxide – As2O3 • Arsenic oxide เปน fining agent ทสำ�คญในชวงอณหภม 1,400-1,500°C สำ�หรบก�รหลอมภ�ยใตสภ�วะ oxidizing ม�กๆ• Arsenic oxide (As2O3) ส�ม�รถเตมเข�ไปรวมกบส�ร oxidant

เชน nitrate (NaNO3) เพอไปเปลยน As3+ ใหเปน As5+ ซงจะทำ�ใหเกดก�รแตกตวเปน As2O5

• Arsenates (As2O5 ทอยในสภ�วะ 5+) ส�ม�รถนำ�ไปใชง�นได• ระหว�งกระบวนก�รหลอมแกวทอณหภม 1,250°C fining จะปลด

ปลอยออกซเจนทอยในรปแกสออกม� แลวกล�ยเปน As2O3 (3+) ออกไซด

Antimony oxide – Sb2O5 • เชนเดยวกบ arsenic oxide, ส�ม�รถนำ�ไปรวมกบส�ร oxidant ได

เชนกน • กลไกก�รเกดปฏกรย� fining กมลกษณะคล�ยกบของ arsenic oxide

• ดงน�น ท�งหมดน�จงคล�ยกบ arsenic fining, ซงจะปลดปลอยออกซเจนทอยในรปแกสออกม�

Tin oxide – SnO2 • สำ�หรบ แกวทปร�ศจ�ก alkali เชน ผลตภณพแกวสำ�หรบจอ LCD ซง

มอณหภมในก�รหลอมสงม�ก เปน fining agent ทมคว�มตองก�รม�กกว� arsenic oxides หรอ antimony oxides• fining gas ทถกปลดปลอยออกม�จ�กปฏกรย� ตอไปน�

• โดยทวไป Nitrates ถกใชเพอรกษ�สภ�วะของ tin ใหอยในสภ�วะ 4+ ในระหว�งก�รหลอม จ�กก�รสงเกตจะพบว�ออกซเจนจะถกปลดปลอยในชววงอณหภม 1,500-1,630°C

Halogenides (Sodium Chloride, NaCl) • สำาหรบแกวบางชนด, ซงสามารถหลอมไดทอณหภมสงเทานน (เชน

borosilicate glasses), การนำา sodium sulfate ไปประยกตใชงานมผลคอนขางนอย เพราะ fining gases จะปลดปลอยทอณหภมเมอแกวมความหนดจนไปถงความหนดมาก• แตในของ NaCl ทใชเปน fining agent นอกจากนยงเปนกลม halogenide

salts (NaCl, NaBr, NaI, KCl, KBr, KI) ซงใชเปนวตถดบสำาหรบสวนผสม อาจจะถกจำากดดวยความสามารถในการละลายไดของเกลอในการหลอมแกวทได• อณหภมของ fining จะขนกบชนดของแกว และจำานวน fining agent ทเตม • สงสำ�คญ ในการใช NaCl เปน fined ในแกว, การปลอย Cl ทเปนพษตอสง

แวดลอม จากการหลอมทอยในรปของ HCl-gas ซงเปนสาเหตของปญหาตางๆ ตามา (การปลอยแกสทเพมขน, การกดกรอนตอวสดทนไฟหรอวสดทใชทำาแมพพม)

ฟองแกสในแกว และจดกำ�เนดของฟองแกส• ในกรณของระดบทยอมรบไมไดสง สาเหตเนองจากเกดฟองแกสขนาดใหญ หรอจำานวนของ

bubbles/seed ทมากจนยอมรบไมไดในแกว มนจงเปนสงทสำาคญเพอหาสาเหตหรอจดกำาเนดของปญหาดงกลาว • ขอมลทสำาคญคอ: • ขนาดของฟองแกส (size of bubbles), • การกระจายตว (distribution) / ตำาแหนงของฟองแกส ในผลตภณฑ, • แรงดนของฟองแกสทอยภายใน และการแตกตวของแกส (gas composition), • ระดบพนฐาน และชนดของฟองแกสทพบโดยทวไปในผลตภณฑ• บางครงฟองแกสจะเกดการแตกตว (บางครงเกดหยดเลกๆ ทหนาแนนในผลตภณฑ)

ซงสามารถใชกลองจลทรรศนสงเกตได• ขอมลพนฐานทงหมดน เปนการหาสาเหตของปญหาทเกดขนและสามารถอธบายและ

แกไขได (อาจเลอกการวเคราะหจำานวนฟองแกสทมจำานวนมากอยางเดยวกเพยงพอ)

Conclusions - 1/2 • ในการหลอมแกวของอตสาหกรรม ปฏกรยาทเกดขนมากมายอาจมา

จากสวนผสมของแกวทหลอม (dehydration, solid-state reactions, formation of primary molten phases, decompositions, dissolution of sand grains เปนตน) • การหลอมแกว เปนกระบวนการทใชพลงงานสง เราจงตองการลด

จำานวนพลงงานลง• จลศาสตรของการหลอมแกวเปนการหาความสามารถในการหลอม

ของทราย ซงตองใชเวลานานในการหลอม• ขนาดของอนภาคทเหมาะสม, รปแบบของการหลอมเบองตน, การ

ถายเทความรอนทเพมขน, สงเหลานสามารถชวยใหการหลอมแกวเพมขนรวมถงอตราการหลอมของทรายดวย

Conclusions - 2/2 • ปฏกรยาทเกดขนทงหมดในการหลอมแกวจะนำาไปสรปแบบของแกวทมฟอง

แกสจำานวนมาเกดขนในการหลอม ซงจะตองมกระบวนการกำาจดฟองแกส ซงเราเรยกวา กระบวนก�ร fining • กระบวนการ fining สามารถแบงออกเปน primary fining (การโต

ของฟองแกส) และ secondary fining (refining) (การกำาจดฟองแกสทคงเหลอ) • ประสทธภาพของแกวทไดจะขนกบชนดของ fining agent ทใชและ

ความหนดของแกวทหลอมทอณหภม fining • การเลอก fining agent จะขนกบความตองการชวงของ fining (และ

ขนกบชนดของผลตภณฑแกว) •Redox ทแสดงในสตรชวยเพมประสทธภาพใหกบกระบวนการ fining,

และจะตองควบคมอยางระมดระวงเปนพเศษ

References and further reading • Book “Introduction to Glass Science and Technology”, J. Shelby (RSC publishing, 2nd edition 2005) • Book “Fundamentals of Inorganic Glasses”, A. Varshneya (Elsevier, 1993) • Glass Technology journals (e.g. European Journal of Glass Science and Technology) • NCNG’s Glass Technology course and handbook 2013 • Proceedings of GlassTrend meetings and seminars (www.glasstrend.nl) • Proceedings of “Glass Problem Conferences” (Wiley, every year) • Youtube video: Production of Glass Bottles - How it's made

Home assignment

•Thank you for your attention •Questions ?