CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH

BỤNG CẤP

BS.NGUYEÃN QUYÙ KHOAÙNG

BS.NGUYEÃN QUANG TROÏNG

DÀN BÀI

I- ĐỊNH NGHĨA BỤNG CẤP

II- CÁC NGUYÊN NHÂN BỤNG CẤP

III- VỊ TRÍ ĐAU BỤNG

IV- CÁC KỸ THUẬT CĐHẢ BỤNG CẤP

1/ X QUANG BỤNG KHÔNG CHUẨN BỊ

2/ SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN

3/CHỤP CẮT LỚP ĐIỆN TOÁN

4/ CHỤP MẠCH MÁU

V- ĐỐ VUI ĐỂ HỌC

ĐỊNH NGHĨA BỤNG CẤP

BỤNG CẤP (Acute abdomen) là một tình trạng

đau bụng đột ngột, cấp tính (trong vòng 24 giờ), dai

dẳng, chưa rõ nguyên nhân. Cơn đau thường kết hợp

với buồn nôn, ói mửa, bụng trướng, sốt và khi có

dấu hiệu sốc.

Nguyên nhân bụng cấp rất nhiều, từ nội khoa

đến ngoại sản,thường khi cần được điều trị bằng

phẫu thuật. Nguyên nhân thường gặp nhất là Viêm

ruột thừa cấp (Theo Wikipedia).

CÁC NGUYÊN NHÂN CHÍNH GÂY

ĐAU BỤNG CẤP

1/ CHẤN THƯƠNG KÍN HOẶC HỞ:

VỠ LÁCH, VỠ GAN, VỠ THẬN, THỦNG DẠ DÀY VÀ RUỘT DO CHẤN THƯƠNG…

2/ NHIỄM TRÙNG:

VIÊM RUỘT THỪA CẤP,VIÊM TÚI MẬT CẤP, VIÊM TỤY CẤP,ÁP XE GAN,ÁP XE

DƯỚI HOÀNH, VIÊM ĐẠI TRÀNG SIGMA,VIÊM PHÚC MẠC,VIÊM ĐÀI-BỂ THẬN,

VIÊM VÙNG CHẬU,VIÊM HẠCH MAC TREO, BIẾN CHỨNG CỦA CÁC BỆNH

CROHN,VIÊM ĐẠI TRÀNG XUẤT HUYẾT

3/ BƯỚU:

U TẠNG ĐẶC NHƯ K GAN VỠ…

U ỐNG TIÊU HÓA GÂY LỒNG RUỘT,TẮC RUỘT…

4/CÁC NGUYÊN NHÂN KHÁC:

THỦNG TẠNG RỖNG( DẠ DÀY, TÚI THỪA,MANH TRÀNG),TẮC RUỘT, LỒNG

RUỘT,THOÁT VỊ BẸN NGHẸT, NHỒI MÁU MẠC TREO RUỘT, PHÌNH ĐỘNG MẠCH

CHỦ BÓC TÁCH, BỆNH LÝ SẢN PHỤ KHOA (GEU VỠ,U NANG BUỒNG TRỨNG

XOẮN…)

VỊ TRÍ ĐAU BỤNG:1/4 BỤNG TRÊN PHẢI

VỊ TRÍ ĐAU BỤNG: ¼ BỤNG TRÊN TRÁI

VỊ TRÍ ĐAU BỤNG: ¼ BỤNG DƯỚI PHẢI

VỊ TRÍ ĐAU BỤNG: ¼ BỤNG DƯỚI TRÁI

CÁC KỸ THUẬT CĐHẢ TRONG BỤNG CẤP

1/ X QUANG QUY ƯỚC

2/ SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN: 2D VÀ DOPPLER MÀU

3/ CHỤP CẮT LỚP ĐIỆN TOÁN

4/ CHỤP MẠCH MÁU

CÁC KHÁM NGHIỆM CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH

PHẢI XÁC DỊNH HOẶC LOẠI TRỪ CÁC CHẨN

ĐOÁN SƠ BỘ CỦA LÂM SÀNG

X QUANG BỤNG KHÔNG CHUẨN BỊ

1. X Quang Bụng nằm ngửa, tia X vuông góc.

2. X Quang Bụng đứng, tia X ngang

3. X Quang Bụng nằm nghiêng trái

4. X Quang Bụng nằm ngửa, tia ngang.

5. X Quang Ngực thẳng chuẩn.

1.X Quang Bụng nằm ngửa, tia X vuông góc.

1/ Lấy từ xương mu trở lên.

2/ Dùng cho việc phát hiện các sỏi mật, sỏi niệu, các đốm vôi ở tụy,

ở vùng tiểu khung…

3/ Dùng cho các trường hợp bệnh nhân nặng không thể ngồi hoặc đứng

tuy nghi bị thủng tạng rỗng, tắc ruột…

4/ Dùng cho bệnh nhân cần được chụp UIV.

10/31/2014 13

ĐÓNG VÔI TỤY TẠNG

Gore.Textbook of Gastrointestinal Radiology.1994 .p2156

Vôi hóa từ đầu đến đuôi tụy.Vôi hóa vùng đầu và đuôi

tụy, vùng thân tụy hình

thành nang giả tụy.

SỎI DẠNG SAN HÔ THẬN PHẢI

SỎI NIỆU QUẢN PHẢI CÓ BỜ NHẴN

CHỤP UIV TRÊN BỆNH NHÂN CÓ CƠN ĐAU QUẶN

THẬN PHẢI DO SỎI NIỆU QUẢN PHẢI

U QUÁI BÌ BUỒNG TRỨNG

(TERATODERMOID CYST)

THỦNG TẠNG RỖNG TẮC RUỘT NON

THỦNG TẠNG RỖNG

20

XOẮN ĐẠI TRÀNG SIGMA

2.Quang Bụng đứng, tia X ngang

1/ Lấy 2 vòm hoành và phần đáy ngực 2 bên , còn phần

tiểu chậu lấy được bao nhiêu thì hay bấy nhiêu.

2/ Chỉ thực hiện được trên người có thể đứng dậy được.

3/ Chỉ định khi nghi ngờ có thủng tạng rỗng, tắc ruột…

22

)

23

3.X Quang Bụng nằm nghiêng trái

(Left lateral decubitus)

4.X Quang Bụng nằm ngửa, tia ngang.

1/ Dùng trong trường hợp bệnh nhân

không đứng hoặc ngồi được.

2/ Thấy được liềm hơi đưới thành trước bụng,

thường kèm theo mực thủy khí.

Ở các quai ruột trên cùng,ta thấy được khí

trong và ngoài quai ruột (dấu Rigler).

31-Oct-14 33

GIÁ TRỊ CỦA SIÊU ÂM TRONG BỤNG CẤP

ƯU ĐIỂM NHƯỢC ĐIỂM

-Chẩn đoán tốt với và

các cấu trúc chứa dịch

và các tạng đặc.

-Tiện lợi, rẻ tiền, vô hại

-Hạn chế khảo sát đối

với các tạng chứa khí,

xương..Tuy nhiên, có

thể chẩn đoán thủng

tạng rỗng.

-Tùy thuộc người

khám.

10/31/2014 34

ÁP –XE GAN

Joseph K.T.Lee. Lee computed body tomography with MRI correlation. 1998.

10/31/2014 35

SỎI TÚI MẬT + CẶN BÙN TÚI MẬT

C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005

Các sỏi thận điển hình

với bóng lưng

DAÁU HIEÄU TRÖÏC TIEÁP CỦA SOÛI NIỆU QUẢN

NOÄI THAØNH TRÊN SIÊU ÂM

DẤU GIÁN TIẾP CỦA SỎI NIỆU QUẢN TRÊN SIÊU ÂM:

DÃN NỞ ĐÀI VÀ BỂ THẬN CÙNG BÊN CÓ SỎI

39

GÍA TRỊ CỦA SIÊU ÂM TRONG CHẨN

ĐOÁN VIÊM RUỘT THỪA CẤP

KHÔNG DÙNG SIÊU ÂM CÓ SIÊU ÂM TRƯỚC MỔ

40

VIEÂM RUOÄT THÖØA CAÁP TRÊN SIÊU ÂM

HÌNH MINH HỌA

31 October 2014 42

VỠ LÁCH

31 October 2014 43

US-2D, CE-US và

CE-CT: Vỡ lách

10/31/2014 44

VIÊM TỤY THỂ HOẠI TỬ XUẤT HUYẾT

Tụy sưng to, giảm hồi âm không

đồng nhất, với dịch bao quanh

phía trước (các mũi tên).

Không bắt thuốc vùng thân và

phần lớn vùng đuôi tụy (các mũi

tên) do hoại tử.

Diagnostic Ultrasound. Rumack. 2005

CHỤP CT CẤP CỨU BỤNG

1/ Cho phép khảo sát toàn bộ ổ bụng,kể cả vùng

tiểu chậu với các lát cắt 10mm hoặc 5 mm.

2/ Có chích thuốc cản quang Iode (CE+) khi cần.

3/ Có trám ống tiêu hóa bằng dung dịch Iode pha

loãng, tránh dùng chất Baryte trong những trường

hợp sau: nghi có thủng tạng rỗng, có khí trong

thành ruột, bệnh đại tràng phì đại do nhiễm độc.

4/ Giúp xác định bệnh, nguyên nhân,vị trí tổn

thương cũng như đánh giá mức độ nặng,nhẹ.

31 October 2014 46

Rách gan, tụ máu ổ bụng (H), active hemorrhage

(mũi tên)

31 October 2014 47

Orlando Catalano, MD et al. Blunt Hepatic Trauma: Evaluation With Contrast-Enhanced Sonography.

Sonographic Findings and Clinical Application. J Ultrasound Med 2005 24:299-310.

Nam, 19 tuổi, sau tai nạn xe 2 bánh: rách gan và tụ máu dưới bao thấy rõ trên

siêu âm có chích thuốc cản âm và CT có chích thuốc tương phản.

31 October 2014 48

Vỡ lách (mũi tên đen) lách . Tràn máu màng bụng (h).

31 October 2014 49

Máu động mạch đang chảy

(Active arterial extravasation)

10/31/2014 50

VIÊM TỤY THỂ HOẠI TỬ XUẤT HUYẾT

Diagnostic Ultrasound. Rumack. 2005

Viêm tụy hoại tử với khoang dịch hình thành trong chủ mô tụy

VIÊM RUỘT THỪA CẤP

THỦNG TẠNG RỖNG

THỦNG TẠNG RỖNG

THỦNG TẠNG RỖNG

55

RUỘT TẮC RUỘT NON

56

TẮC RUỘT NON DO U MANH TRÀNG

KHẢ NĂNG CHẨN ĐOÁN CỦA X QUANG

VÀ CT BỤNG TRONG TẮC RUỘT

31 October 2014 58

Không có khí trong lòng ruột non ở

bệnh nhân đau bụng nặng

Thiếu máu cấp tính có thuyên tắc

ĐMMTTT

CHỤP MẠCH MÁU TRONG TẮC ĐỘNG MẠCH

MẠC TREO TRÀNG TRÊN

31 October 2014 59

HÌNH ẢNH THIẾU MÁU ĐỘNG MẠCH CẤP TÍNH

KHÍ TRONG THÀNH RUỘT, TRONG LÒNG TMMTTT, TRONG TM CỬA

Pr D. REGENT. Ateliers d’Imagerie Digestive – Urgence Abdominale. 2006

31 October 2014 60

HÌNH ẢNHTHIẾU MÁU ĐỘNG MẠCH

Thiếu máu động mạch: đoạn ruột tổn thương giảm

khẩu kính, dãn các quai ruột vùng thượng lưu.

Pr D. REGENT. Ateliers d’Imagerie Digestive – Urgence Abdominale. 2006

10/31/2014 61

PHÌNH ĐỘNG MẠCH CHỦ BỤNG

10/31/2014 62

ĐỘNG MẠCH CHỦ BỤNG

BÓC TÁCH

AORTIC DISSECTION WITH LEFT RENAL ISCHEMIA

-Arrow:intimal flap.

-K:ischemia of the posterior aspect of the left kidney.

10/31/2014 63

ĐỘNG MẠCH CHỦ BÓC TÁCH VÀ VỠ

RUPTURED AORTIC DISSECTION

-Arrowheads:intimal flap.

-Arrow:nasogastric tube.

-Hemorrhage infiltrates the soft tissues around the descending aorta.

ĐỐ VUI ĐỂ HỌC

65

TRƯỜNG HỢP THỨ 1 :

Đàn bà 50 tuổi đau bụng và ói mửa

66

TẮC RUỘT MẬT (Biliary ileus)

67

TẮC RUỘT MẬT (Biliary ileus)

TRƯỜNG HỢP THỨ 2:

Đàn ông 55 tuổi đau bụng và đau lưng

Siêu âm bụng 2 D và Doppler màu :PHÌNH ĐỘNG MẠCH BỤNG

71 October 31, 2014

CẢM ƠN QUÝ VỊ ĐÃ QUAN TÂM THEO DÕI