Post on 28-Jan-2016
description
ÇALIŞMA YAŞAMINDA ÇALIŞMA YAŞAMINDA TOZTOZ
Doç.Dr. Nadi Bakırcı
Acıbadem Üniversitesi
Tıp F. Halk Sağlığı A.D.
Sıradan öykü• Öksürük• Balgam• Nefes darlığı olan • 55 yaşında bir erkek hasta polikliniğinize başvurur
Silikoz - silikotüberküloz, kurşun zehirlenmesi, mesleksel deri hastalıkları ilk üç sırada
Silikoz-silikotüberküloz
66%
Kurşun zehirlenmesi17%
Diğer12%
Deri hastalıkları3%
İnfeksiyon hast.1%
İşitme kaybı1%
Kaydedilen meslek hastalıkları (SSK-2005)
Kömür madenciliğinde çalışanlarda “tanı hızı” en yüksek
8
9
9
60
800
0 200 400 600 800 1000
Makina İmal. ve tamiri
Nakil araç imali
Metalden eşya imali
Elek. Mak. Cihaz imali
Kömür madenciliği
Meslek gruplarında tanı konulan meslek hastalığı insidansı (1/100.000)
Bel ağrısı38%
İşitme kaybı16%
KOAH14%
Astım12%
AC kanseri10%
Yaralanmalar8%
Lösemi2%
Mesleki risk faktörleri temelinde yapılan hastalık kestirimi (DSÖ)
Meslek hastalıkları tanılarına göre insidans hızları (1/100.000) AB-15 ülkeleri (2003)
0,60
2,70
5,90
7,50
8,50
11,50
23,90
İnfeksiyonlar
Kanserler
Nörolojik hastalıklar
Solunum hastalıkları
Deri hastalıkları
İşitme kaybı
Kas iskelet sistemi hastalıkları
TOZ TÜRLERİ ve ÖNEMİ
İNORGANİK
•Metaller•Kimyasallar•Doğal bileşikler (mineraller, maden cevheri)•Kükürt•Kömür
ORGANİK
•Bitkisel •Hayvansal•Sentetik
Akciğerlerde birikim yapmazlarAkciğerlerde birikim yaparlar
Partikül Büyüklüğü (PM)Solunabilir tozlar (Inhalable dust)
Respirable < 5 - 10 m
PM10 :kaba (coarse) 2.5-10 µm
PM2.5 :ince (FP) 100 nm - 2.5 µm
PM0.1 :çok ince (UFP) < 100 nm
Kuantum noktalar <30 nm
Toz büyüklüğü ve solunum sisteminde ulaştıkları yerler
SANAYİ
Metalin işlenmesi
Tütün sanayii
İplik üretimi ve dokuma sanayii
Seramik sanayii
İnşaat
Tünel yapımı
Taş ocakları, mermer işleri
TARIM
Silo, hatmanlama, çiftlikler
Hangi iş kollarında toz tehlikesi vardır?
Tozun neden olduğu akciğer hastalıkları
• PNÖMOKONYOZLAR• Akciğerlerde biriken inorganik tozlarla oluşurlar
Hangi Tozlar?:
Silis tozu, aspest tozu- Silikozis, Aspestozis
Kömür tozu, silikatlar - Kömür işçisi akciğeri
Demir oksit, baryum- Siderozis
Tozun neden olduğu akciğer hastalıkları
• MESLEKİ ASTIM• İşyerinde karşılaşılan etken ile ortaya çıkan veya alevlenen
astım
Hangi Tozlar?:
Birçok kimyasal maddenin yanında- Organik tozlar, tarımcılık ve hayvancılık işlerinde- Ağaç, tahta tozları- Un
Tozun neden olduğu akciğer hastalıkları
• BİSİNOZİS• Vardiyanın ilk gününde nefes darlığı ve SFT’de etkilenme
Hangi Tozlar?:
Pamuk, keten, kenevir
Tozun neden olduğu akciğer hastalıkları
• EKSTİNSİK ALLERJİK ALVEOLİT• Antijenik, organik tozların solunması sonucu gelişen akut ve
kronik tabloları olan akciğer hastalığı
Kimler etkileniyor?
Çiftçiler
Tahıl işçileri
Nemlendiriciler, soğutucular ile çalışanlar
İŞ SAĞLIK
Bu ilişkiyi neden-sonuç ilişkisi temelinde neden-sonuç ilişkisi temelinde anlamakanlamak ve işin sağlığı bozucu unsurlarını ortadan kaldırmak için epidemiyoloji bilgisine ve kanıtları değerlendirme yeterliliğine gereksinim duyarız.
İŞ ÇEVRESİİŞ ÇEVRESİ+ ETKEN+ ETKEN
İŞÇİİŞÇİ
TANIMLAMATANIMLAMA
DEĞERLENDİRMEDEĞERLENDİRME
KORUMAKORUMA
-Etken (ler)?-Çevrede bulunma vedağılma özellikleri-Çalışana nasıl ulaşıyor?-Vücuda nasıl giriyor?
-Etkenin çevredeki düzeyi?-İşçiye ne kadar ulaşıyor?-Sınır değerlerin neresinde?
-Maruz kalımın kontrolü-Kaynakta, -Ortamda-Kişide-İş organizasyonu ile
-Çalışanlar kimler-Yaş, cinsiyet, eğitim,.-Önceki işleri-Maruz kalım öyküleri
-Çalışanlar etkilenmiş midir?-Etkene yönelik taramalar –Erken tanı
-Kişiye yönelik koruyucu önlemler-Erken tanı ve tedavi
Toza maruz kalımının değerlendirilmesi
Toz yoğunluğu X Maruz kalım süresi
Toza maruz kalımının değerlendirilmesi
Toz yoğunluğunun ölçülmesi
Ortamdan (total toz)
İşçilerden (Kişisel toz örnekleri)• Gravimetrik toz toplayıcıları
Toz içeriğinin incelenmesi• Bakteri, mantar, endotoksin
İşyerinde toz yoğunluğu ne düzeyde olmalıdır?