Post on 30-Dec-2015
description
1
BULAŞICI HASTALIKLAR BİLDİRİM SİSTEMİ
İZMİR İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜBULAŞICI HASTALIKLAR ŞUBESİ
Uzm. Dr. Eşe Esen Özakbaş
3
Sağlık Olaylarını Neden İzliyoruz ?
Hastalığın uzun dönemde gidişini izlemek
Etken ve konakçı faktörlerindeki değişimleri saptamak
Sağlık hizmet sunumundaki değişiklikleri saptamak
Hastalık oluşum ve dağılımındaki değişiklikleri saptamak
4
SürveyansToplumsal programlarda
planlama, uygulama,
izleme ve değerlendirme yapabilmek için sistematik veri sistematik veri
toplama, bu verileri analiz etme, toplama, bu verileri analiz etme, yorumlama ve ilgili yorumlama ve ilgili kurum/kuruluşlarla paylaşmakurum/kuruluşlarla paylaşma işlemlerinin tümüdür.
6
ETKİLİ BİR SÜRVEYANSIN AŞAMALARI
• Olgu/salgını saptama
• Kaydetme
• Doğrulama(epidemiyolojik/lab)
• Bildirim (erken/rutin)
• Analiz ve yorumlama (yer/ zaman/ kişi özellikleri)
• Sahaya bilgi verme
• Kontrol önlemlerinin alınması
• Program kararları
• Politika ve planlarda değişiklik
• Değerlendirme ve izleme
8
Bildirim: Sağlık otoritesinin resmi iletişim kanalları ile
olgular ya da salgınlardan haberdar edilmesi işlemi
Bildirimi zorunlu hastalık: Yasal bir gereklilik ile uygun yetkide bir
merciye (yerel ya da merkezi sağlık otoritesi) rapor edilmesi zorunlu hastalık
İhbar: Bazı bildirimi zorunlu hastalıklarda olgu ya da
salgın söz konusu olduğunda tanı koyan sağlık kurumundan yerel sağlık otoritesine durumun en kısa zamanda iletilmesidir.
9
CAMPYLOBACTER JEJUNI CHLAMYDIA TRACHOMATIS CRYPTOSPORIDIUM SP ENTAMOEBA HISTOLYTICA ENTEROHEMORAJİK E.COLI GIARDIA INTESTINALIS SALMONELLA SP. SHIGELLA SP. LISTERIA MONOCYTOGENES
CAMPYLOBACTER JEJUNI CHLAMYDIA TRACHOMATIS CRYPTOSPORIDIUM SP ENTAMOEBA HISTOLYTICA ENTEROHEMORAJİK E.COLI GIARDIA INTESTINALIS SALMONELLA SP. SHIGELLA SP. LISTERIA MONOCYTOGENES
AIDS AKUT KANLI İSHAL BOĞMACA BRUSELLOZ DİFTERİ GONORE HIV ENFEKSİYONU KABAKULAK KIZAMIK KIZAMIKÇIK KOLERA KUDUZ/KUDUZ RİSKLİ TEMAS MENİNGOKOKSİK HAST. NEONATAL TETANOZ POLİOMİYELİT SİFİLİZ SITMA ŞARBON ŞARK ÇIBANI TETANOZ TİFO TÜBERKÜLOZ AKUT VİRAL HEPATİTLER
AIDS AKUT KANLI İSHAL BOĞMACA BRUSELLOZ DİFTERİ GONORE HIV ENFEKSİYONU KABAKULAK KIZAMIK KIZAMIKÇIK KOLERA KUDUZ/KUDUZ RİSKLİ TEMAS MENİNGOKOKSİK HAST. NEONATAL TETANOZ POLİOMİYELİT SİFİLİZ SITMA ŞARBON ŞARK ÇIBANI TETANOZ TİFO TÜBERKÜLOZ AKUT VİRAL HEPATİTLER
• ÇİÇEK• SARI HUMMA• EPİDEMİK TİFÜS• VEBA
• ÇİÇEK• SARI HUMMA• EPİDEMİK TİFÜS• VEBA
AKUT HEMORAJİK ATEŞ CREUTZFELDT-JAKOB H. EKİNOKOKKOZ H. INFLUENZA Tip b (Hib) ENF. İNFLUENZA KALA-AZAR KONJENİTAL RUBELLA LEJYONER HASTALIĞI LEPRA LEPTOSPİROZ ŞİSTOZOMİYAZ TRAHOM TOKSOPLAZMOZ TULAREMİ
AKUT HEMORAJİK ATEŞ CREUTZFELDT-JAKOB H. EKİNOKOKKOZ H. INFLUENZA Tip b (Hib) ENF. İNFLUENZA KALA-AZAR KONJENİTAL RUBELLA LEJYONER HASTALIĞI LEPRA LEPTOSPİROZ ŞİSTOZOMİYAZ TRAHOM TOKSOPLAZMOZ TULAREMİ
GRUP AGRUP A GRUP B GRUP CGRUP C GRUP D
YENİ BİLDİRİM SİSTEMİNDE YER ALAN HASTALIKLAR YENİ BİLDİRİM SİSTEMİNDE YER ALAN HASTALIKLAR
10
Hastalıklar nasıl belirlendi?
Hastalığın ülke için halk sağlığı sorunu olması
Hastalığa tanı konabilme kapasitesi
Hastalığın özel bir programının olması
AB ülkeleri bildirim sistemlerinde ve topluluk bilgi ağı kapsamında olması
11
Bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıkların gruplandırılması
“ GRUP A “ HASTALIKLAR (23 hastalık)
“ GRUP B “ HASTALIKLAR (4 hastalık)
“ GRUP C “ HASTALIKLAR (15 hastalık)
“ GRUP D “ HASTALIKLAR (9 hastalık)
12
A Grubu
Ülke genelindeki resmi ve özel bütün sağlık kuruluşlarından ve özel hekimlerden bildirimi yapılacak olan hastalıklar
13
B Grubu
Ülke genelindeki resmi ve özel bütün sağlık kuruluşlarından ve özel hekimlerden tespit edildiği anda rutin bildirim sürecini beklemeden en acil şekilde ihbarının yapılması zorunlu olan hastalıklar.
14
C Grubu
Ülke genelindeki bütün sağlık kuruluşlarından değil, sadece seçilmiş olan merkezlerden bildirimi yapılacak olan hastalıklar
15
D Grubu
Ülke genelindeki seçilmiş olan laboratuvarlardan (tüm kamu kurum ve kuruluşlarına ait laboratuvarlar) bildirimi yapılacak olan hastalıklar
16
Sürveyans gerekçeleri
Hastalığa ilişkin kısa ve genel bilgiler
DSÖ Avrupa bölgesinde ve ülkemizde sürveyansının neden gerekli olduğu
17
Vaka tanımı
Klinik bulgular ile tanımlanma
Doğrulama için gerekli laboratuvar kriterleri
Bildirime esas olan vaka sınıflamasının nasıl yapılacağı
18
Sürveyans tipi
Acil olarak ihbar edilmesinin gerekli olup olmadığı, eğer gerekli ise ihbarın nereye yapılacağı
Kayıt ve bildirimin nasıl ve hangi formlarla nereye yapılacağı
19
Yeni Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar ve
İhbar – Bildirim Sistemindeki Yenilikler (1)
• Her kurumda bildirimlerden sorumlu bir kişi
veya ünite bulunacaktır.
• Kurum ve kuruluşlar konu ile ilgili kişilerin
adlarını il sağlık müdürlüklerine bildirecekler,
kişilerin değişmesi durumunda ise il sağlık
müdürlüklerine bilgi verilecektir.
• Hastalıkların bildirimine esas olacak standart
tanı kriterleri kullanılacaktır.
20
Yeni Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar ve
İhbar – Bildirim Sistemindeki Yenilikler (2)
Hastalık bildirimlerinin yapılacağı
kurumlar belirlenmiştir ve seçilmiş
bazı hastalıklar için sentinal
sürveyans sistemi kullanılacaktır.
Her bir hastalık için ihbar ve bildirimin
nasıl yapılacağı belirlenmiştir.
21
Yeni Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar ve
İhbar – Bildirim Sistemindeki Yenilikler (3)
Bildirim sistemi yönergesine
uymayanlar hakkında “Kamu
sağlığını tehlikeye düşürücü
davranışlardan dolayı” Cumhuriyet
Savcılıklarına İl Sağlık Müdürlükleri
tarafından suç duyurusu yapılır
(yönerge madde 13 - 14).
22
Özet olarak yeni Bildirim Sistemi
• Bildirime esas bulaşıcı hastalıklar listesinin güncellenmesi,
• Standart vaka tanımlarının getirilmesi,• Hastalıkların bildiriminde bazı özelliklere
göre gruplandırılmalara gidilmesi,• Bazı enfeksiyon etkenlerinin de bildirim
listesine dahil edilmesi,• Laboratuvarların doğrudan ve dolaylı olarak
sistem içinde rol alması şeklinde yapılan değişiklikler ve düzenlemeler ile
yenilenmiştir.
23
GRUP A HASTALIKLAR(23 hastalık)
• AIDS D 86 A• AKUT KANLI İSHAL• BOĞMACA• BRUSELLOZ• DİFTERİ• GONORE• HIV ENF. D 86 B• KABAKULAK• KIZAMIK• KIZAMIKÇIK• KOLERA• KUDUZ VE KUDUZ RİSKLİ TEMAS (Kuduz
Şüpheli Isırık Bildirim Formu)
24
GRUP A HASTALIKLAR(23 hastalık)
• MENİGOKOKKAL HAST• NEONATAL TETANOZ• POLİOMYELİT• SITMA• SİFİLİZ• ŞARBON• ŞARK ÇIBANI• TETANOZ• TİFO• TÜBERKÜLOZ 014 TBC• VİRAL HEPATİTLER
25
GRUP A HASTALIKLAR
Bildirimi, ülke genelinde hizmet veren bütün sağlık kurumlarından yapılır.
(AİDS sağlık ocakları hariç ülke genelinde hizmeti veren bütün sağlık kurumlarından yapılacaktır.)
26
GRUP A HASTALIKLAR• Çoğu için ilk başvuru noktası birinci basamak
• Birinci basamaktan sevk edilen ya da doğrudan ikinci basamağa başvuran hastaya tanı konulup tedavisine başlanırken; aynı zamanda hastaya ait bilgileri form 014 ile en kısa zamanda İl Sağlık Müdürlüğüne iletmekle yükümlüdür.
AMAÇHasta ile aynı çevrede yaşayanlar arasında benzer olgular var mı?
Hastalığın kaynağı ?
27
Grup A Hastalıkların Bildirim Sistemi
Özel HekimÖzel Sağlık
Kurumları
İl Sağlık Müdürlüğü
SSK hastaneleriSB Devlet
hastaneleriÜniversite
HastaneleriBelediye hastaneleri
Form 014Form 014
Form 014Form 014
Sağlık ocakları
Form 014Form 014
Form 017 AForm 017 A
Sağlık BakanlığıTemel Sağlık Hizmetleri Genel MüdürlüğüBulaşıcı ve Salgın Hastalıklar Kontrolü Daire
BaşkanlığıSıtma Savaş Daire BaşkanlığıVerem Savaş Daire BaşkanlığıBilgi İşlem Daire Başkanlığı
Form 017 AForm 017 A
GünlükGünlük
AylıkAylık
28
…../…../……….
Form 014
BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR FİŞİ(U. Hıfzıssıhha Kanunu Mad. 57-64)
………………………………………İlçe Sağlık Grup Başkanlığına / İl Salık Müdürlüğüne
GÖNDERENİNAdı Soyadı: ………………………………………………………………Mesleği:………………………………………………..………………....Kurum Adresi:……………………………………………………………İş Adresi:………………………………………………………………….
Form 014
29
(Form 014 Arka Yüz)
E K
T. C. Kimlik No.
Olası K esin
Hastalığın Adı
Başladığı Tarih
Halen Yattığı Yerin Adresi
Ölmüşse Tarihi:
DÜŞÜNCELER:
HASTALIK DURUMU
Teşhisi
HASTANIN KİMLİK BİLGİLERİ
Cinsiyeti
ADRESİ:
Soyadı
Ev No.
Ev/Cep Tel.
İli
İlçesi
Muhtarlığı
Sokağı
Adı
Baba Adı
Doğum Tarihi
Mesleği
30
AIDS (A Grubu)
İHBARSağlık Ocağı dışındaki kurumlar
BİLDİRİMİl Sağlık Müdürlüğü
İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
GÜNLÜK Form D86 /A(posta ile ve gizli ibaresi kullanarak)
Telefon ile ihbar
SAĞLIK BAKANLIĞI TSHGM
Form D86 /A(posta ile ve gizli ibaresi kullanarak)
31
HIV ENFEKSİYONU (A Grubu)
İHBARDoğrulama laboratuvarları
BİLDİRİMİl Sağlık Müdürlüğü
İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
GÜNLÜK Form D86 /B(posta ile ve gizli ibaresi kullanarak)
Telefon ile ihbar
SAĞLIK BAKANLIĞI TSHGM
Form D86 /B(posta ile ve gizli ibaresi kullanarak)
Test yapan merkezler “HIV test sonuçları çizelgesi”ni doldurarak, 3 ayda bir il sağlık müdürlüğüne gönderirler. Bunların 3 aylık icmali de Sağlık Müdürlüğünden Sağlık Bakanlığa gönderilir
32
FORM 014 ‘e ilişkin sorunlar
• Bilgiler okunabilecek nitelikte yazılmıyor.
• Formu gönderen kurumun adres bölümü tam
doldurulmuyor
• Hastanın adresi tam doldurulmuyor.
• Tanı bölümü doldurulmuyor.
33
Form No 014
BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR FİŞİ
(U.Hıfzıssıhha Kanunu Mad. 57-64)
...................................... İlçe Grup Başkanlığına / İl Sağlık Müdürlüğüne
GÖNDERENİN
Adı Soyadı:
Mesleği:
Kurum Adresi:
İş Adresi
34
(Form 014 Arka Yüz)
HASTANIN KİMLİK BİLGİLERİ HASTALIK DURUMU
Cinsiyeti E € K €
Hastalığın Adı
T.C. Kimlik No
Soyadı
Adı Teşhisi Olası � Kesin €
Baba Adı Başladığı
Tarih
Doğum Tarihi
Mesleği Hastanın yattığı klinik adı/adresi
ADRESİ:
İli
İlçesi
Muhtarlığı Ölmüşse tarihi:
Sokağı DÜŞÜNCELER:
Ev No.
Ev/Cep Tel:
36
1 . KIZAMIK GRUP A
SÜRVEYANS GEREKÇELERİ Kızamık, aşı ile önlenebilir hastalıklar arasında en fazla ölüme neden olan, yüksek derecede enfeksiyöz bir hastalıktır. Günümüzde, gelişmekte olan ülkelerde her yıl yaklaşık 1 milyon çocuğun kızamık nedeniyle öldüğü tahmin edilmektedir. A vitamini eksikliği olan çocuklar, kızamık hastalığı için daha fazla risk altındadır. Bu çocuklar kızamık enfeksiyonu geçirdiğinde, hastalık ağır seyreder, A vitamini düzeyi daha da düşer, ölüm de daha sık görülür. Sürveyans, hastalığın ülkedeki durumunu ve aşılamanın etkinliğinin değerlendirilmesinde gerekli olduğu kadar salgınların zamanında saptanmasını sağlaması açısından önemlidir. Kızamık, Türkiye’de Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) kapsamında rutin olarak izlenen bir hastalık olup, Ulusal Sağlık 21 politikası kapsamında, 2010 yılına kadar eliminasyonu hedeflenmiştir. Bu hastalık için Sağlık Bakanlığı tarafından özel program yürütülmektedir
Klinik Tanımlama:38°C’den yüksek ateş ve Yaygın makülopapüler döküntü ve,Öksürük, burun akıntısı veya konjuktivitTanı için laboratuvar kriterleri :Kızamık virüs izolasyonu veyaKızamık spesifik IgM antikorunun saptanması veyaKızamık spesifik IgG antikor titresinde 4 kat artışVaka SınıflamasıOlası vaka : Klinik tanımlamaya uyan vakaKesin vaka: (a) Tanı için laboratuvar kriterlerinden biri ile doğrulanmış olası vaka veya (b) Başka bir kesin vaka ile epidemiyolojik bağlantısı olan olası vaka
VAKA TANIMI
37
SÜRVEYANS TİPİ
Bildirim:Ülke genelinde hizmet veren bütün sağlık kurum ve kuruluşlarından yapılacaktır. Vaka bildirimleri aşağıda belirtilen formlarla, İl Sağlık Müdürlüğü’ne olası ve kesin vaka
şeklinde,İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Sağlık Bakanlığına olası ve kesin vaka şeklinde
yapılacaktırİhbar : Her vaka ve salgın durumunun, İl Sağlık Müdürlüğü’ne ivedi (24 saat içinde - telefon v.b.)
olarak ihbarı yapılacaktır. İl Sağlık Müdürlüğü ve ilgili sağlık kuruluşu bölgede salgın inceleme çalışmalarını hemen
başlatacaktır.Kayıt ve Bildirimde Kullanılacak Formlar:A. Sağlık Ocakları:Poliklinikte tespit edilen ve İl Sağlık Müdürlüğü’nden gönderilen Form 014 kayıtlarında
bulunan olası ve kesin vakalar Form 016’ya kaydedilecek ve ay sonunda Form 017/A ile İl Sağlık Müdürlüğü’ne bildirim yapılacaktır.
GBP Sürveyans Formu, Form 017/A ile uyumlu doldurulup, AYLIK olarak İl Sağlık Müdürlüğü’ne gönderilecektir.
B. Diğer sağlık kurum ve kuruluşları: Vaka bildirimi, diğer sağlık kurum ve kuruluşlarından,(yataklı tedavi kurumları, serbest
çalışan hekimler, poliklinikler, dispanserler vb.) GÜNLÜK olarak Form 014 ile İl Sağlık Müdürlüğü’ne yapılacaktır.
C. İl Sağlık Müdürlükleri: Diğer sağlık kurum ve kuruluşlarından gelen Form 014’leri ilgili sağlık ocağına
gönderecektir.Ay sonunda sağlık ocaklarından gelen Form 017/A’ların icmalini yapacak ve AYLIK olarak
Form 017/A ile Sağlık Bakanlığı TSHGM’ne gönderecektir.Ay sonunda sağlık ocaklarından gelen GBP Sürveyans Form’larının icmalini yapacak ve
AYLIK olarak Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne (TSHGM) gönderecektir.
38
Hast
Vaka ÖlümOlası vaka
Kesin vaka
ÖlümKesin vaka
ÖlümKesin vaka
ÖlümKesin vaka
ÖlümKesin vaka
ÖlümKesin vaka
ÖlümKesin vaka
ÖlümKesin vaka
Ölüm
E
K
T
E
K
E
K
T
E
K
T
E
AKUT VİRAL HEPATİTLERKABAKULAK
HEPATİT B
DİFTERİ
HEPATİT C HEPATİT E
1 -
4 ya
ş
GONORE
HEPATİT A
0 -
11 a
yY
aş G
rupl
arı
Cin
siye
t
AKUT KANLI İSHAL
BRUSELLOZ
5 -
9 ya
ş10
-14
yaş
Form 017 AForm 017 A
39
GRUP B HASTALIKLAR
• Başta DSÖ’nün 1969 tarihli Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri (International Health Regulations) olmak üzere çeşitli kararlar uyarınca, kuşku duyulduğu anda ihbarı zorunlu olan hastalıklardır.
41
Grup B Hastalıkların Bildirim Sistemi
Sağlık ocakları
İl Sağlık Müdürlüğü
Hemen telefonla
Ay sonunda Form 017 B
Sağlık Bakanlı
ğı
Dünya Sağlık Örgütü
SSK hastaneleriSB Devlet
hastaneleriÜniversite
HastaneleriBelediye hastaneleriDDY hastaneleri
Özel HekimÖzel Sağlık
Kurumları
Hemen telefonla
Ay sonunda Form 017 B
Hemen telefonla
Ay sonunda Form 017 B
Hemen telefonlaHemen telefonla
Ay sonunda Form 017 BAy sonunda Form 017 B
42
2. VEBA GRUP B
SÜRVEYANS GEREKÇELERİVeba halen birçok ülkede endemik bir enfeksiyondur ve sıklıkla epidemi potansiyeli taşır. Hastalık etkeni bakteri Yersinia pestis insanlara, pirelerin ısırması ile veya hasta bireylerin solunum yolu damlacıklarına maruz kalma ile yada enfekte hayvan dokularına temas ile bulaşır. DSÖ’nün “1969 Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri”‘ne göre veba uluslararası bildirimi zorunlu enfeksiyonlar arasındadır. Bu düzenlemeler yürürlükte kaldığı sürece tüm ülkeler olası vakalar dahil tüm olguları 24 saat içinde DSÖ’ye bildirmek durumundadır.
VAKA TANIMI Klinik Tanımlama:Bir kişide; akut başlangıçlı ateş ve genel enfeksiyon bulguları ile birlikte;Bubonik formda: lenf nodlarının aşırı ağrılı şişliği (bubonlar) veyaPnömonik formda: öksürük, kanlı balgam çıkarma, zorlu solunum ve göğüs ağrısı ile karakterize hastalık.(NOT: Her iki form da toksemi ile birlikte septisemik forma ilerleyebilir. Bubon bulgusu olmaksızın sepsis nadir görülür)Tanı için laboratuvar kriterleri :DestekleyiciKlinik örneklerde DFA ile bakterinin gösterilmesi veyaTek serum örneğinde, Yersinia pestis F1 antijenlerine spesifik antikor titresinde pasif hemaglütinasyon testi (PHA) ile gösterilen 1/10 titrede pozitifliğin HI testi ile teyid edilmesiDoğrulayıcıBubonlar, kan, BOS veya balgamdan Yersinia pestis’in izolasyonu veyaÇift serum örneğinde, Yersinia pestis F1 antijenlerine spesifik antikor titresinde pasif hemaglütinasyon testi (PHA) ile gösterilen 4 kat değişikliğin HI testi ile teyid edilmesi(NOT: Laboratuvar tanısı yetkilendirilmiş merkezlerde konur.)Vaka Sınıflandırılması :Olası vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu ve destekleyici laboratuvar kriterlerinden biri ile pozitif olan vaka veyaKesin tanı: (a) Klinik tanımlama ile uyumlu ve doğrulayıcı laboratuvar kriterlerinden en az biri pozitif olan vaka veya (b) Klinik tanımlama ile uyumlu ve bir kesin vaka ile epidemiyolojik olarak ilişkili vaka
43
SÜRVEYANS TİPİ
Bildirim : Ülke genelinde hizmet veren bütün sağlık kurum ve kuruluşlarından yapılacaktır.Vaka bildirimleri aşağıda belirtilen formlarla, İl Sağlık Müdürlüğü’ne olası ve kesin vaka şeklinde,İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Sağlık Bakanlığı’na olası ve kesin vaka şeklinde yapılacaktır.İhbar:Bir olası vaka görülmesi halinde İVEDİ (telefon, faks ve birebir gidilerek) olarak, Sağlık Bakanlığı, TSHGM, Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı aranarak ihbarı yapılacaktır. İl Olası vaka görülmesi halinde İVEDİ olarak İl Sağlık Müdürlüğü’ne ihbarı yapılacaktır.İl Sağlık Müdürlüğü ve ilgili sağlık kuruluşu bölgede hemen filyasyon çalışmalarına başlayacaktır.Kayıt ve Bildirimde Kullanılacak Formlar:A . Sağlık Ocakları : Poliklinik ve ivedi olarak İl Sağlık Müdürlüğü tarafından bildirilen vakalar Form 016 ya kaydedilecek ve ay sonunda Form 017/B ile İl Sağlık Müdürlüğü’ne bildirimi yapılacaktır. B . Diğer sağlık kuruluşları :Vaka bildirimleri, diğer sağlık kurum ve kuruluşlarından,(yataklı tedavi kurumları, serbest çalışan hekimler, poliklinikler, dispanserler vb.) Sağlık Bakanlığı’na ve İl Sağlık Müdürlüklerine ivedi olarak (telefon, faks ve birebir gidilerek) yapıldığı için Form 014 kullanılmayacaktır.C. İl Sağlık Müdürlükleri:Ay sonunda sağlık ocaklarından gelen Form 017/B’lerin icmalini yapacak ve AYLIK olarak Sağlık Bakanlığı TSHGM’ne gönderecektir.
44
AKUT HEMORAJİK ATEŞ CREUTZFELDT JAKOB HASTALIĞI (NVCJD) EKİNOKOKKOZ (Kist Hidatik) HAEMOPHILUS INFLUENZA TİP B MENENJİTİ INFLUENZA (Grip) KALA-AZAR (Visceral Leishmaniasis) KONJENİTAL RUBELLA SENDROMU LEJYONER HASTALIĞI LEPRA LEPTOSPIROZ SSPE (Subakut Sklerozan Panensefalit) ŞİSTOZOMİYAZ TOKSOPLAZMOZ TRAHOM TULAREMİ
GRUP C HASTALIKLARGRUP C HASTALIKLAR (15 Hastalık)(15 Hastalık)
45
GRUP C HASTALIKLAR
• Çoğu bildirim sistemine yeni dahil olan hastalıklar
• Hiçbiri için birinci basamaktan bildirim istenmiyor
• Hepsi için geçerli olan “sentinal sürveyans” anlayışı içinde izlenecek olmaları
46
Grup C Hastalıkların Bildirim Sistemi
İlgili sağlık kuruluşları
İl Sağlık Müdürlüğüİl Sağlık Müdürlüğü
Sağlık Bakanlığı
Form 014
Form 017 C
GünlükGünlük
AylıkAylık
47
Grup C hastalıkları
AKUT HEMORAJİK ATEŞ
LEPTOSPİROZ
TULAREMİ
SSPE
Sadece Sadece enfeksiyon hastalıkları kliniğienfeksiyon hastalıkları kliniği
bulunan hastanelerin bildirebileceği bulunan hastanelerin bildirebileceği
hastalıklardır.hastalıklardır.
48
Grup C hastalıkları
SSPE;
Ayrıca Ayrıca NörolojiNöroloji ve ve Çocuk Hastalıkları Çocuk Hastalıkları
kliniğikliniği bulunan hastaneler tarafından bulunan hastaneler tarafından
da bildirilecektir.da bildirilecektir.
49
Grup C hastalıkları
TRAHOM;
Sadece Sadece GözGöz kliniği bulunan hastaneler kliniği bulunan hastaneler
tarafından bildirilecektir.tarafından bildirilecektir.
50
Grup C hastalıkları
LEPRA;
Sadece Sadece Lepra hastaneleri ve Lepra hastaneleri ve
dispanserleridispanserleri tarafından bildirilecektir. tarafından bildirilecektir.
51
Grup C hastalıkları
• CREUTZFELDT JAKOB HASTALIĞI (NVCJD)• İNFLUENZA• KALA-AZAR• ŞİSTOZOMİYAZ
Sadece eğitim ve araştırma hastaneleri
tarafından bildirilebilecek olan hastalıklardır.
52
Grup C hastalıkları
EKİNOKOKKOZ
H. İNFLUENZA TİP B
KONJENİTAL RUBELLA
LEJYONER HAST.
TOKSOPLAZMOZ
Tüm Tüm yataklı tedavi kurumlarıyataklı tedavi kurumları
tarafından bildirilebilecek olan tarafından bildirilebilecek olan
hastalıklardır.hastalıklardır.
53
TULAREMİ GRUP C
SÜRVEYANS GEREKÇESİ
Tularemi çok değişik klinik görünümlerle ortaya çıkabilen zoonotik bir bakteriyel hastalıktır. Kuzey Amerika, Avrupa, Çin ve Japonya’yı içine alan bir kuşakta hemen her mevsimde ortaya çıkabilir. Pek çok vahşi hayvan; özellikle tavşanlar, tarla fareleri, misk fareleri ve su fareleri, bazı evcil hayvanlar ve keneler rezervuardır. Enfeksiyon; taşıyıcı artropodların ısırması ile veya kontamine su ile yada enfekte hayvan kan ve dokuları ile temas sonucu ya da yeterince pişirilmemiş enfekte hayvan etlerinin tüketilmesi sonucu ya da kontamine toprak, saman veya tüylerin inhalasyonu ile insanlara bulaşır.Ülkemizde Lüleburgaz epidemisi sulardan bulaşmıştır. Anadolu’dan tek tük olgu bildirilmişse de etyolojik araştırma yapılmamıştır ( Bursa, Bilecik ). Son olarak Antalya’da 1954 de bir epidemi görülmüştür. Laboratuvar enfeksiyonu olabilir ve sıklıkla primer pnömoni formunda veya tifoidal tularemi şeklinde ortaya çıkar.
54
VAKA TANIMIKlinik tanımlama :Aşağıdakilerden herhangi biri ile seyredebilen bir çok farklı formla karakterize hastalık;ülseroglandüler (bölgesel lenfadenopati ile birlikte kutanöz ülser)glandüler (ülsersiz bölgesel lenfadenopati)oküloglandüler (periaurikuler lenfadenopati ile birlikte konjuktivit)orofaringeal (stomatit veya farenjit veya tonsillit ve servikal lenfadenopati)intestinal (karın ağrısı, kusma ve diyare)pnömonik (primer pleuropulmoner hastalık)tifoidal (erken lokalize semptom ve bulgular olmaksızın ateşli hastalık)Klinik tanı; bir kene yada (geyik-sineği) ülkemizdeki etken sorulmalı..... ısırığı bulgusuyla, F.tularensis için konak olan bir memelinin dokularına veya potansiyel olarak kontamine suya maruz kalma öyküsü ile desteklenir.Tanı için laboratuvar kriterleri :Destekleyici : 1) tularemi aşılanma öyküsü olmayan bir olguda F.tularensis’e karşı artmış serum antikor titreleri (4 kat veya daha fazla değişiklik saptanmamışken) veya 2) floresan antikor testi (FAT) ile bir klinik örnekte F.tularensis saptanmasıDoğrulayıcı :1) F.tularensis’e karşı serum antikor titrelerinin 4 kat veya daha fazla artması veya 2) bir klinik örnekten F.tularensis izolasyonuVaka Sınıflandırması :Kuşkulu Vaka: Enfekte hayvanlarla epidemiyolojik bağlantısı olan ve klinik tarif ile uyumlu vakaOlası Vaka : Ön tanı için pozitif laboratuvar bulguları ile birlikte kuşkulu vakaKesin Vaka : Doğrulayıcı laboratuvar sonucu ile bir kuşkulu vaka.
55
SURVEYANS TİPİ
Bildirim: Vaka bildirimleri, ülke genelinde hizmet veren bütün Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği bulunan hastanelerinden yapılır.Vaka bildirimleri, tanımlanan kurum ve kuruluşlardan İl Sağlık Müdürlüğü’ne olası ve kesin vaka şeklinde,İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Sağlık Bakanlığı’na kesin vaka şeklinde yapılacaktır.İhbar : Tularemi vakası tespit edildiği zaman 24 saat içinde İl Sağlık Müdürlüğü’ne ihbarı yapılacaktır.İl Sağlık Müdürlüğü ve ilgili sağlık kuruluşu bölgede filyasyon çalışmalarına hemen başlayacaktır.Kayıt ve Bildirimde Kullanılacak Formlar:A. Sağlık Ocakları :Bildirim yapılmayacaktır.B. Diğer Sağlık Kurumları :Vaka bildirimleri, GÜNLÜK olarak Form 014 ile tanımlanan sağlık kuruluşlarından (Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği bulunan hastanelerinden) İl Sağlık Müdürlüğü’ne yapılacaktır.C. İl Sağlık Müdürlükleri:İl Sağlık Müdürlükleri, tanımlanan sağlık kuruluşlarından gelen bildirimleri (Form 014), ilgili sağlık ocaklarına gönderecektir.İl Sağlık Müdürlüğü Form 014’lerin icmalini yaparak AYLIK olarak Form 017/C ile Sağlık Bakanlığı TSHGM’ne gönderecektir..
56
Form 017 C
Hastalık
Olası vaka Kesin vaka Ölüm Olası vaka Kesin vaka Ölüm Kesin vaka Ölüm Kesin vaka Ölüm Kesin vaka Ölüm
E
K
T
E
K
E
K
T
E
K
T
E
5 -
9 ya
ş10
-14
yaş
AKUT HEMORAJİK ATEŞYENİ VARYANT CREUTZFELDT
JACOB
0 -
11 a
yY
aş G
rup
ları
Cin
siye
t
1 -
4 ya
ş
HAEMOPHİLUS İNFLUENZA TİP B (HİB
MENENJİTİ)
EKİNOKOKKOZ (KİST HİDATİK)
İNFLUENZA
57
Campylobacter Jejuni/Coli
Chlamydia Trachomatis
Cryptosporidium
Entamoeba Histolytica
Enterohemorrhagic E. Coli
Giardia İntestinalis
Listeria Monocytogenes
Salmonella Sp.
Shigella Sp.
GRUP D HASTALIKLARGRUP D HASTALIKLAR
58
GRUP D HASTALIKLAR
“enfeksiyon etkenleri”nin bildirimi
• Amaç, halen halk sağlığı sorunu olarak önemini koruyan bazı bulaşıcı hastalıkların etiyolojik ajanları hakkında veri elde edilmesi ve gerektiğinde bunların ileri epidemiyolojik araştırmalarının yapılabilmesidir
59
Grup D Hastalıklar
Grup D hastalıkları bildirecek olan lab.
•Devlet Hastaneleri Lab•Üniversite Hastaneleri Lab•Askeri Hastane Lab •Halk Sağlığı Lab•Bölge Hıfzısıhha Lab
60
Grup D Hastalıkların Bildirim Sistemi
İlgili sağlık kuruluşları(Kamu Laboratuvarları)
İl Sağlık Müdürlüğüİl Sağlık Müdürlüğü
Sağlık BakanlığıSağlık Bakanlığı
Enfeksiyon Etkenleri Bildirim Enfeksiyon Etkenleri Bildirim
FişiFişi
Form 017 DForm 017 D
Kurum Bildirim Sorumlusu
Form 017 D + Enfeksiyon Etkenleri Form 017 D + Enfeksiyon Etkenleri
Bildirim FişiBildirim Fişi
GünlükGünlük
AylıkAylık
HaftalıkHaftalık
61
…./…/……..
Adı Soyadı:Mesleği:Kurum Adresi:…………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
GÖNDERENİN…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
GRUP D ENFEKSİYON ETKENLERİ BİLDİRİM FİŞİ
62
Cinsiyeti: E K
T.C. Kimlik No.
Soyadı Shigella sonnei boydii flexneri dysenteriae
Adı Typhi ParatyphiA ParatyphiB ParatyphiC
O4(B) O7(C1) O8(C2-C3) O9(D1)
O9,46(D2) O3,10(E1) O1,3,19(E4) O13(G)
Mesleği O18(K) diğer tiplendirilmedi
ADRESİ: O157:H7 diğer
İli: VT1pozitif VT2pozitif VT1+VT2pozitif
İlçesi: Campylobacter jejuni coli diğer
Mahallesi: Listeria monocytogenes Entemoeba histolytica
Sokağı: Criptosporidium sp Giardia intestinalis
Ev No: B.ÜROGENİTAL SİSTEM SİSTEM ÖRNEKLERİNDE;
Ev/Cep Tel: Clamydia trachomatis (teknik:DFA/ELISAkültürPCR/LCR
* Bkz.Enterohemorajik E.coli Standart Vaka Tanımı
HASTANIN KİMLİK BİLGİLERİ:MİKROBİYOLOJİK İNCELEMEDE SAPTANAN GRUP D
ENFEKSİYON ETKENİ/HASTALIK:
A.DIŞKI ÖRNEĞİ İNCELEMESİNDE İZOLE EDİLEN/GÖSTERİLEN ETKEN
DoğumTarihi (veya Yaşı)
…../…../….. Salmonella
EHEC*
63
Form 017 D
YAŞ GRUPLARI
CİNSİYET E K E K E K E K
Shigella dysenteriae
Shigella flexneri
Shigella boydii
Shigella sonnei
Salmonella, -Typhi
Salmonella, -Paratyphi A
Salmonella, -Paratyphi B
Salmonella, -Paratyphi C
Salmonella, -O4(B)
Salmonella, -O7(C1)
Salmonella, -O8(C2 -C3)
Salmonella, -O9(D1)
0 - 11 ay 1 - 4 yaş 10 - 14 yaş5 - 9 yaşGRUP D ENFEKSİYÖZ ETKEN / HASTALIK
64
Hastanelerin 3 ayda bir yataklı tedavi şubesine gönderdiği yatan hastaların kodlandığı 150 başlıklı hastalık listesi
ICD 10’a göre bildirimi zorunlu hastalık kodları
Bildirimlerdeki eksiklikler
2005’in ilk 6 ayında 150 başlıklı listeye göre
98 Ekinokok
Bazı hastalıkların %10’u bildirilmiş
Bulaşıcı hastalıklar şubesine
8 Ekinokok bildirilmiş
65
Bildirim formları (form 014, form 014TB, grup D enf. etkenleri bildirim fişi)
Bildiren kişinin bağlı bulunduğu kurum yazılmıyor
Tanı, yeni bildirim sistemi kriterlerine uymayabiliyor (lab tanı eksikliği, kesin olası..)
Zamanında bildirim yapılmayabiliyor
Bildirimlerdeki eksiklikler