Post on 28-Mar-2016
description
stedelijk museum
amsterdam
BlikopenerBoek
Blikopen
erBoek
Wie zijn de Blikopeners? W
at doen ze? Hoe gaan ze te Werk?
dit BlikopenerBoek BeantWoordt al deze vragen. sinds
septemBer 2008 zijn de Blikopeners W
erkzaam in Het stedelijk m
useum.
de Blikopenergroep Bestaat uit vijftien amsterdam
se jongeren tussen de 15 en 20 jaar. zij zijn afkom
stig van verscHillende opleidingen en uit verscHillende delen van am
sterdam en HeBBen diverse acHter-
gronden. zij geven rondleidingen, advies en Hun kritiscHe mening
over verscHillende onderdelen van Het museum
. ook organiseren zij activiteiten voor jongeren. kortom
: zij HeBBen de leukste BijBaan van nederland! aan de Hand van korte Biografieën, intervieW
s, colum
ns en Beeld leer je alles over dit Bijzondere project van Het stedelijk m
useum. Het Boek is gem
aakt door Blikopeners zelf, onder Begeleiding van en in sam
enWerking m
et collega’s van Het stedelijk m
useum.
coverfinal_finalcutoutslogo.indd 1 29-09-10 12:50
COLOfON
CONCept, tekst eN prOduCtie:Pia Canales, Tomek Whitfield en:
Anouk Friedli, Bilal Abou Alanwar, Boes
Schoonderwoerd, Caressa Wolff, Floor
van Hulsen, Lennart Bügel, Lisa Konno,
Mirelva Berghout, Primo Versteeg, Tom
Bakker, Yoram van de Vall (Blikopeners
2008-2009 Stedelijk Museum)
Rixt Hulshoff Pol, Marlous van Gastel
(Stedelijk Museum) en Karien Vermeulen
(Diversion)
redaCtie NL:Marie Baarspul, Amsterdam
redaCtie eNG:Material Means, Los Angeles
VertaLiNG:Holden Translations & Texts, Amsterdam
fOtOGrafie:Angeline Swinkels, Ernst van Deursen,
Joren Frielink, Gert Jan van Rooij,
Lorelei Heyligers (portretten bij de
biografiën), Tomek Whitfield (o.a.
portret Ann Goldstein)
BijdraGeN:Ann Goldstein, Patrick van Mil, Geurt
Imanse, Leontine Coelewij, Nicole
Delissen, Bart Rutten, Marten Jongema,
Martijn van Nieuwenhuyzen, Manuela
Hoekstra, Marianne Bargeman, Job
Schroën, Joost Vos
adVies:Marten Jongema, Marie José Raven,
Marjolijn Bronkhuyzen,
Linda van Deursen, Laurenz Brunner
ONtwerp:Christian Isberg
Michel Keppel
eeN teLeursteLLeNd sCuLptuur:Arnar Asgeirsson
druk:robstolk®
OpLaGe:1500 NL 1000 ENG
Stedelijk Museum Amsterdam, educatie
en publieksbegeleiding, augustus 2010
Meer informatie?
www.stedelijk.nl/educatie
educatie@stedelijk.nl
blikopeners@stedelijk.nl
daNk!
Het Stedelijk Museum, Diversion en
Blikopeners danken het VSBfonds,
SNS REAAL Fonds en de Mondriaan
Stichting voor het mogelijk maken van
het project Blikopeners.
Daarnaast wil het Stedelijk Museum
graag Renske van Leeuwen, Anna Jordans,
Wietske Mous, Kai Pattipilohy, Karien
Vermeulen, Manpower, Sitefilms, de
vader van Pia, n8, De Nieuwe Kerk en
het Van Gogh Museum bedanken voor hun
inzet en bijdrage aan Blikopeners
2008-2009 en het Whitney Museum of
American Art, Statens Museum for Kunst
en Tate Modern voor inspiratie en het
delen van ervaringen.
Colofon / Dank!145
coverfinal_finalcutoutslogo.indd 2 29-09-10 12:50
BLIKOPENERSSTEDELIJK MUSEUM
AMSTERDAM
1-8-Index_Foreword_Intro.indd 1 16-09-10 12:36
1-8-Index_Foreword_Intro.indd 2 16-09-10 12:36
Inho
udBl
Ikop
ener
BIo
’sBl
Ikop
ener
BIo
’sre
dact
Ione
elre
dact
Ione
el
Voor
woo
rd
4-5
Inle
IdIn
g6-9
waa
rom
BlI
kope
ners
?13-20
BlIk
open
ers
man
Ifes
to25-32
BlIk
open
ers
aan
het
woo
rdoV
er w
erke
n uI
t de
col
lect
Ie
Van
het
sted
elIj
k m
useu
m37-52
kleu
rpla
at57-60
foto
’s V
an B
lIko
pene
rs a
an h
et w
erk,
ac
tIVI
teIt
en e
n eV
enem
ente
n65-68
Idee
-In-
BlIk
73-76
coll
ega’
s oV
er B
lIko
pene
rs81-88
maa
k je
eIg
en Id
ee In
BlI
k93-96
BIla
l en
prI
mo
In d
e Ba
dkuI
p101-104
Zoek
de
Vers
chIl
len
109-112
tom
ek e
n pI
a In
terV
Iew
en a
nn g
olds
teIn
117-124
BlIk
open
ers
In d
e m
edIa
(sel
ectI
e)129-132
een
tele
urst
elle
nd s
culp
tuur
137-140
BlIk
open
erBe
grIp
penl
Ijst
142-144
colo
fon
145
dank
!145
anou
k fr
Iedl
I10-12/21
BIla
l aB
ou a
lanw
ar22-24/33
Boes
sch
oond
erw
oerd
34-36/53
care
ssa
wol
ff54-56/61
floo
r Va
n hu
lsen
62-64/69
lenn
art
Büge
l70-72/77
lIsa
kon
no78-80/89
mIr
elVa
Ber
ghou
t90-92/97
pIa
cana
les
98-100/105
prIm
o Ve
rste
eg106-108/113
tom
Bak
ker
114-116/125
tom
ek w
hItf
Ield
126-128/133
Yora
m V
an V
all
134-136/141
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
1-8-Index_Foreword_Intro.indd 3 16-09-10 12:36
“WAAROM EEN BOEK vAN PAPIER?
WAAROM NIET EEN DIgITALE UITgAvE?”
Tijdens onze eerste ontmoeting met de ■Blikopeners■* was dit één van onze vragen. Het antwoord kwam van Mirelva:
Zo’n beetje de hele groep stemde in. Blikopener Tomek bleek zijn e-mails zelfs nog het liefst uit te printen. Een eyeopener voor wie verwacht dat jongeren alleen via nieuwe media communiceren.
*Woorden tussen ■ kun je opzoeken in de Blikopenerbegrippenlijst achterin het boek.
“EEN BOEK IS TASTBAAR, JE KUNT hET PERSOONLIJK OvERhANDIgEN, fAcE TO fAcE. DIgITAAL IS TOch IETS ExTRA’S.”
Voorwoord door Ann Goldstein en Patrick van Mil
4
1-8-Index_Foreword_Intro.indd 4 16-09-10 12:36
De Blikopeners hadden ons veel meer te
vertellen. Uit hun flamboyante
presentatie over ■kunst■, het Stedelijk Museum en evenementen die
zij organiseerden sprak een grote
betrokkenheid. Het is duidelijk dat de
diverse, maar ook hechte groep jonge
■peer-educators■ afgelopen anderhalf jaar een diepgaande verbinding met het
Stedelijk is aangegaan. En dat
raakte ons enorm. Het is de missie van
het Stedelijk Museum om de liefde voor
kunst en het instituut over te dragen
bij een breed publiek. De Blikopeners
demonstreren hoe je die missie
al op jonge leeftijd met passie kan
uitdragen.
Net als de Blikopeners zijn wij
‘vers’ bij het Stedelijk. Dat het
museum een innovatief jongeren-
project initieerde, waarin
het behouden van een frisse blik
de kern vormt, was voor ons
een zeer aangename ontdekking.
Met de waardevolle bijdrage
die jongeren aan een culturele
organisatie kunnen bijdragen
waren wij al bekend. Zo maakte
Ann in Los Angeles in het MOCA
van dichtbij mee welke
wederzijdse voordelen dit
oplevert voor jongeren en een
museum. Eenmaal bij het Stedelijk
hoorden wij vele positieve en
enthousiaste reacties over
Blikopeners. Zowel extern bij een
jong publiek, als intern bij de
museumcollega’s. Dit project is
zonder meer geslaagd, zoveel is
wel duidelijk.
Dat betekent niet dat we nu tevreden
achterover kunnen leunen. Deze
bijzondere ‘succesformule’ van de
afdeling educatie willen we niet enkel
consolideren, maar graag op een
nog hoger plan tillen. Straks… met een
heropend museum, met de collectie en
prachtige tentoonstellingen in het
verschiet… kunnen de Blikopeners van
de toekomst nog meer schitteren.
Wij vertrouwen erop dat de Blikopeners
er in slagen om een steeds grotere
kring jonge kunstliefhebbers bij het
Stedelijk Museum te betrekken en
de ogen te openen voor de verrijkende
wereld van kunst en cultuur.
Graag willen wij de Blikopeners
bedanken voor hun fantastische
bijdrage tot nu toe. Wij kijken
er naar uit om met hen van
gedachten te blijven wisselen
over tal van museumzaken.
Dat houdt ook ons ‘vers’. Op de
toekomst van de Blikopeners!
De directie van het
Stedelijk Museum,
Ann Goldstein
&
Patrick van Mil
Voorwoord door Ann Goldstein en Patrick van Mil
5
1-8-Index_Foreword_Intro.indd 5 16-09-10 12:36
BESTAAT ER NOg EEN ANDERE BLIKOPENER DAN DIE IN JE KEUKENLA? JAzEKER! WAT zIJN DAT DAN vOOR BLIKOPENERS? WAT DOEN zE? hOE gAAN zE TE WERK?Het boek dat je in handen hebt is het enige echte
Blikopenerboek dat al deze vragen beantwoordt. Het
boek is gemaakt door Blikopeners zelf, onder
begeleiding van en in samenwerking met collega’s
van het ■Stedelijk Museum■.Sinds september 2008 zijn de Blikopeners
werkzaam in het Stedelijk Museum. De
Blikopenergroep bestaat uit vijftien
Amsterdamse jongeren tussen de 15 en 20 jaar.
Zij zijn afkomstig van verschillende
opleidingen en uit verschillende delen van
Amsterdam en hebben diverse achtergronden.
Zij geven rondleidingen, advies en hun
kritische mening over verschillende onderdelen
van het museum. Ook organiseren zij
activiteiten voor jongeren. Kortom: zij hebben
de leukste bijbaan van Nederland!
EEN BLIKOPENER hEEfT LETTERLIJK EEN OPEN ‘BLIK’ EN EEN OPEN MIND vOOR KUNST, ■vORMgEvINg■ EN hET MUSEUM. Zij openen ‘blikken’ van anderen en gebruiken daarvoor hun persoonlijke ervaring en kennis. Blikopeners creëren uitwisseling tussen jongeren en kunst en vormge-ving. Zij zorgen dat jongeren meer vertrou-wen krijgen bij het interpreteren van kunst en het vormen van een eigen mening daarover.
Inleiding6
1-8-Index_Foreword_Intro.indd 6 16-09-10 12:36
hET STEDELIJK vINDT hET BELANgRIJK DAT JONgEREN IN hET MUSEUM EEN STEM hEBBEN
vOOR BLIKOPENERS WERKT hET STEDELIJK SAMEN MET ■DIvERSION■, EEN cREATIEf BUREAU vOOR MAATSchAPPELIJKE INNOvATIE
Het museum hoort graag de visie van jongeren op
■moderne kunst■ en ■vormgeving■. Met hun frisse kijk op de organisatie, ■collectie■, communicatie en educatie openen zij ‘blikken’ van museummedewerkers.
Het Stedelijk wil graag samen met jongeren nadenken
over een vorm van museumbezoek in hun vrije
tijd. Dankzij Blikopeners vormt zich een jong, goed
geïnformeerd, kritisch museumpubliek en bouwt
het museum aan een duurzame relatie met jongeren in
de stad.
Diversion vertaalt maatschappelijke vraagstukken
naar concrete projecten. Blikopeners is geïnspireerd
door succesvolle voorbeelden zoals Raw Canvas van
Tate Modern in Londen en Youth Insights van het
Whitney Museum in New York. En op hun beurt zijn de
Blikopeners van het Stedelijk weer een voorbeeld voor
andere musea.
Aan de hand van korte biografieën, interviews,
columns en beeld leer je alles over dit
bijzondere project van het Stedelijk. Wat is
het favoriete kunstwerk van Bilal? Hoe
denkt directeur Ann Goldstein over jongeren in
het museum? Hoe heeft ■conservator■ Bart Rutten het ervaren om met de Blikopeners te werken?
Inleiding7
1-8-Index_Foreword_Intro.indd 7 16-09-10 12:36
gENIET vAN hET BLIKOPENERBOEK!
ANOUK fRIEDLIBILAL ABOU ALANWAR BOES SchOONDERWOERD cARESSA WOLfffLOOR vAN hULSENLENNART BügELLISA KONNO
MIRELvA BERghOUTPIA cANALESPRIMO vERSTEEg TOM BAKKERTOMEK WhITfIELD YORAM vAN DE vALL(BLIKOPENERS)
RIxT hULShOff POL & MARLOUS vAN gASTEL (AfDELINg EDUcATIE)
Inleiding8
1-8-Index_Foreword_Intro.indd 8 16-09-10 12:36
BILK
OPEN
ERS-
GROE
P SE
PtEm
BER
2008
9-21-Anouk+Why.indd 9 16-09-10 16:05
Woont in
SCHooL
100% Zwitsers.
Klein zusje van negen
jaar.
Toneelspelen, schrijven,
schilderen, films kijken,
dansen, basgitaar spelen.
Wat zou je doen met 10 miLjoen?
‘Whatever works’, uit
Woody Allen’s nieuwe
film.
ik erger mij aan
Kunst is altijd ooit
revolutionair of
vernieuwend geweest.
Momenteel Mr. Big Stuff
van Jean Knight, daar
word je heel gelukkig
van!
Acteur Nicholas Cage.
Amsterdam (bij mijn
moeder in De Pijp, bij
mijn vader in Oost).
Favoriet Liedje
Montessori Lyceum
Amsterdam.
idooL
BroertjeS en/oF zuSjeS
HoBBy’S
Een eigen fairtrade
modemerk opzetten, een
echte Hollywood
blockbuster maken, een
groot benefietfestival
organiseren, ik zou
gaan reizen, een huis
kopen en een groot feest
geven. aCHtergrond
Wat vind jij Leuk aan ■kunSt■?
Mensen met een lachtick en
mensen zonder zelfspot,
het weer in Nederland
en dingen die ik niet kan,
zoals sudoku’s.
Favoriet Citaat
Anouk Friedli10
9-21-Anouk+Why.indd 10 16-09-10 16:05
anou
k Fr
iedL
i GEB
. 20
OKt
OBER
199
2
9-21-Anouk+Why.indd 11 16-09-10 16:05
Bij een museum denk ik meteen aan een groot saai geBouw waar het warm is, muf ruikt en waar veel te veel dingen hangen om te kunnen Bekijken. en waar naast ieder kunstwerk ook een Beschrijving hangt in zo’n klein letter-type dat je er geeneens aan Begint. het lijkt mij dus Best wel een uitdaging om dit Beeld (en ja, precies zo’n Beeld heBBen de meeste jongeren van musea) te veranderen.
Favoriet eten
Ik wil later eigen to-
neelproducties maken.
Probeer alles te doen
waar je misschien geluk-
kig van wordt.
Wat maakt jou zo SpeCiaaL?
Muziek of theater, het is
het soort ■kunst■ waar ik
energie van krijg.
Ik geef dingen pas op als
anderen al lang weer aan
iets nieuws zijn begon-
nen, ik geloof er heilig
in dat altijd alles goed
komt.
Favoriete kunStvorm
Wat WiL je Later Worden?
Ratatouille met couscous,
lamskoteletjes gebakken
in olijfolie, boter en
knoflook en daar tot slot
tzatziki met munt en
koriander bij.
LevenSmotto
Anouk Friedli12
9-21-Anouk+Why.indd 12 16-09-10 16:05
Waarom ■Blikopeners■?
Pia en Tomek interviewen
Marlous van Gastel
(■Stedelijk Museum■)
en
Karien Vermeulen
(■Diversion■)
Waarom Blikopeners? 13
9-21-Anouk+Why.indd 13 16-09-10 16:06
Marlous van Gastel en Karien Vermeulen
hebben het project opgestart.
Marlous van Gastel werkt bij de afdeling
educatie van het Stedelijk Museum.
Karien Vermeulen werkt als adviseur bij
Diversion. Zij hebben elkaar gevonden
in hun passie om ■kunst■ en maatschappij
te combineren. Om meer te weten te
komen over het ontstaan van Blikopeners
voerden wij, Pia en Tomek, een goed
gesprek met de grondleggers.
Blikopeners Bestaat nu meer dan een jaar,
maar hoe is het ontstaan?
Waarom Blikopeners? 14
9-21-Anouk+Why.indd 14 16-09-10 16:06
Waarom Blikopeners?
Wanneer en hoe kWam hetidee Blikopeners tot stand?
Marlous van Gastel: In 2004 liep ik stage
voor mijn studie kunstgeschiedenis bij
het Whitney Museum of American Art
in New York. Ik ging daar naar toe
omdat ik vooral geïnteresseerd was in
hun jongeren- en familieprogramma’s.
Het jongerenprogramma van het
Whitney heet Youth Insights, in vijf
maanden heb ik alles in mij opgenomen
wat met het project te maken had.
Het was toen al een droom een
soortgelijk project in Nederland op te
zetten. In 2006 schreef ik mijn
scriptie over inspirerende voorbeelden
uit de VS en Engeland en de maatschap-
pelijke relevantie van musea en
noemde daarin Youth Insights. Wietske
Mous en Karien van Diversion hadden
de scriptie gelezen. Zij dachten: ‘Hé,
zoiets willen wij in Nederland
ook opzetten’. Wietske en Karien namen
contact op met verschillende musea,
waaronder het Stedelijk. Tijdens een
afspraak met hoofd educatie Rixt
Hulshoff Pol kwamen Wietske en Karien
erachter dat ik bij het Stedelijk
werkte. Het kon geen toeval zijn… We
waren allemaal direct enthousiast en
zijn een plan gaan schrijven.
Karien Vermeulen: Wij (Diversion)
werkten al aan museumeducatiepro-
jecten met jongeren, waar wij
gebruik maakten van ■peer educa-tion■ via formeel leren (scho-len). Dit is een project dat via
informeel leren (buiten school)
gaat. Om die reden vonden wij het
extra interessant. Wij kwamen in
contact met het Stedelijk. Omdat
Marlous daar werkte en ervaring
had in New York was het Stedelijk
uitermate geschikt. Wij hebben
samen een plan geschreven en dat
werd voor 100% gehonoreerd.
Vervolgens hadden wij vlak voor
de zomer van 2008 een budget en
gingen wij op zoek naar jongeren.
hoe lang heeft de voorBereiding geduurd?
K: In november 2007 was het plan af, in
de zomer van 2008 wisten wij zeker dat
het doorging.
Waarom vond het stedelijk het een goed idee?
M: Nadat Rixt en ik het plan omarmden,
gingen wij ermee naar de directeur
en de ■conservatoren■. Zij waren direct enthousiast vanwege het ver-
nieuwende karakter en omdat zij graag
zien dat jongeren betrokken worden
bij het museum.
is toen ook de naam Bedacht?
M: Die heeft Rixt bedacht, zij is daar
erg goed in. Wij wilden een Nederland-
se naam, geen ‘hippe’ Engelse term.
Waarom vijftien jongeren?
M: Dat is eigenlijk omdat dat bij Youth
Insights ook zo was. En wij hielden
er rekening mee dat in de loop van het
project een paar zouden afvallen,
dus dan bleef er nog wel een mooie
groep over.
K: Het was ook niet teveel, een
goede training is lastig
met een te grote groep.
M: Ik heb het ook steeds ervaren
als genoeg. Minder dan vijftien zou
te weinig zijn. Bijvoorbeeld bij
een avondprogramma, dan wil je vier
rondleidingen tegelijk, daar ben
je dan acht Blikopeners voor kwijt.
Dan heb je ook nog Blikopeners nodig
op andere plekken.
15
9-21-Anouk+Why.indd 15 16-09-10 16:06
Waarom Blikopeners?
Wat Waren jullie verWachtingen vooraf en in hoeverre komen die overeen met hoe het nu gaat?
K: Wij hebben ons altijd voorgehouden
dat je in zo’n ■pilot■ moet toetsen wat wel en niet werkt en dat het een
groeimodel is. Wij hadden vanaf het
begin niet verwacht dat heel Amsterdam
meteen de Blikopeners zou kennen,
zoiets heeft tijd nodig. Wat ik een van
de belangrijkste leerpunten vind, is
dat de meeste Blikopeners het
rondleiden heel leuk vinden en dat het
ook heel goed werkt naar het publiek
toe. Daar zijn wij heel tevreden
over. Wat ik nog een beetje een
moeilijk punt vind is dat wij verwacht
hadden dat jongeren vanzelfsprekender
hun eigen netwerk meenemen in zo’n
evenement. Sommige doen het wel, maar
sommige ook niet. Ik ben er alleen
niet achter waarom niet. Want dat is
wel de bedoeling van het project.
Dat het directe netwerk van de Blik-
openers actief betrokken is en komt.
M: Ik had veel verwachtingen omdat
ik andere programma’s kende, ik
kon het ergens mee vergelijken.
Mijn verwachtingen werden steeds
overtroffen. Wij moesten snel
werven, het was zomervakantie,
dus hoe bereik je dan jongeren?
Ik had niet verwacht dat er
zoveel aanmeldingen zouden zijn
(100!). Ook ben ik heel tevreden
dat het gelukt is om een leuke,
diverse groep te maken. Het was
wel zo dat 70% van de aanmelding-
en blanke, hoogopgeleide, enthou-
siaste meisjes waren, dus daar
was zeker geen tekort aan. Vooral
de rondleidingen overtroffen
mijn verwachtingen. We hebben
echt talenten binnengehaald.
hoe heBBen jullie de Blikopeners geselecteerd? K: We zijn begonnen met het uitzetten
van de vacature via allerlei kanalen.
Via scholen, docenten, maar ook via
jongerenwerk, Pal West, CJP etc.
Vervolgens hadden we een aantal crite-
ria: jongeren met verschillende
interesses en achtergronden, spreiding
over stadsdelen, gelijke jongens/
meisjes-verhouding, verschillende
leeftijden en opleidingsniveaus.
Constant hielden wij ook de samenstel-
ling van de groep in ons achterhoofd.
maar Waarom?
K: Omdat je niet wilt dat je teveel
een uniforme groep hebt en maar één
groep bereikt. Je wilt dat de groep
uitstraalt dat het voor iedereen
interessant kan zijn. Verschillende
typen jongeren brengen verschillende
typen jongeren mee, je hoopt zo
de grootste, en meest brede groep te
bereiken.
M: Wij hebben ook gelet op de
‘open blik’. Wij hadden twee
groepen jongeren die
solliciteerden:’heel vertrouwd
met kunst’ en ‘nog nooit in
aanraking gekomen met kunst en
musea’. Voor de creativiteit
en om als museum veel frisse
ideeën te krijgen, hebben
wij gezocht naar diversiteit.
Wij wilden dat ongeveer de helft
nog niet veel in aanraking was
geweest met kunst en cultuur.
Zij weten het best hoe je andere
jongeren enthousiast kunt maken
voor kunst en cultuur ook als
je er nooit veel mee in aanraking
bent gekomen.
16
9-21-Anouk+Why.indd 16 16-09-10 16:06
Kari
en V
erM
eule
n
9-21-Anouk+Why.indd 17 16-09-10 16:06
Mar
lou
s Va
n G
aste
l
9-21-Anouk+Why.indd 18 16-09-10 16:06
Waarom Blikopeners?
Was het een tekort of juist een kans dat de eerste Blikopeners gelanceerd Werden in een tijd Waarin er geen écht open museum Was?
K: Als ik heel eerlijk ben vind ik het
vooral voor jullie achteraf gezien een
tekort. Er waren meer drempels. Wij
waren niet ‘thuis’, het kantoor zit op
een onhandige locatie en wij hebben
minder op zaal kunnen oefenen. Als wij
een open museum zouden hebben zou dat
opgelost zijn.
M: Ik denk ook dat het een tekort
was, maar wij zijn er supergoed
mee omgegaan. Wij hebben ons er
absoluut niet door laten
belemmeren. Een kans die wij dan
niet hadden gehad, was ■De Bouwkeet■. Jullie konden daar werken en wij zijn ermee naar
■Lowlands■ gegaan. Dat ging heel goed. Jullie kregen de kans om
workshops te organiseren, op een
relatief makkelijke manier.
K: De workshops die jullie gaven waren
positieve verrassingen. Die vorm
van workshops geven willen wij zeker
houden, ook in het nieuwe museum.
M: Bovendien hebben wij nu twee
andere instellingen enthousiast
gemaakt voor jongerenprogramma’s
(De Nieuwe Kerk en het Van Gogh
Museum).
hoeveel tijd neemt Blikopeners in ten opzichte van je andere Werk?
M: Dit jaar is weer anders dan vorig
jaar, eigenlijk is mijn baan elk jaar
anders. Vorig jaar was het een beetje
50-50 tussen Blikopeners en De
Bouwkeet, waarbij het soms overlapte,
zoals op Lowlands of bij workshops.
K: Bij mij was het op sommige
momenten wat minder, omdat ik
natuurlijk extern ben betrokken,
daardoor kan ik makkelijker
afstand nemen als ik even geen
tijd had. Ik heb daarnaast grote
andere projecten gedaan.
Wat is jullie Baan dan naast Blikopeners?
K: Het ontwikkelen en uitvoeren van
maatschappelijke projecten op het
gebeid van jongeren, onderwijs en
diversiteit.
M: De Bouwkeet; de programmering
viel onder mijn verantwoordelijk-
heid. De afdeling educatie is
altijd bezig met het bedenken van
nieuwe programma’s en projecten
voor verschillende groepen,
bijvoorbeeld families, onder-
wijs, en op het moment natuurlijk
met het nieuwe Stedelijk Museum.
verheug je je op de dagen dat je met de Blikopeners Werkt?
M: De weekenden waren soms lastig, in
het begin werkten wij elke zaterdag.
Dan kon ik het bijvoorbeeld niet laat
maken met een feestje op vrijdagavond,
wat jullie soms wel deden [gelach].
Maar zodra wij begonnen vloog de dag
voorbij en ging ik altijd met een heel
goed gevoel naar huis.
Wat Was het allerleukste?
M: De eerste avond was een groot
succes, dat geeft een kick bij jullie,
dus ook bij mij! De tweede avond, bij
■Avant Garde■!, heb ik ook erg genoten. Toen waren jullie en ik meer relaxt.
Wat ik ook heel leuk vond was, toen jij
[Tomek] met school naar Centre Pompidou
ging en mij heel enthousiast sms’te,
dat wij [Blikopeners] daar echt naar
toe moeten. Of dat Mirelva haar
vriendinnen tijdens een stedentripje
in Parijs het museum in trekt en een
1919
9-21-Anouk+Why.indd 19 16-09-10 16:06
Waarom Blikopeners?
kleine rondleiding geeft, terwijl haar
vriendinnen normaal nooit in een museum
komen. Zij had ze daar heel enthousiast
gemaakt.
K: Bij mij zit ‘t hem ook in dat
soort kleine dingen. Ik kreeg
echt een kick toen het ‘■Idee in Blik■’ gerealiseerd was of hoe jullie die workshops bedenken.
Dat jullie in staat zijn om van
een idee tot realisatie te komen,
terwijl sommige mensen later
in hun werkende leven dat nog
niet eens kunnen. Je begint met
een idee, iets heel geks, en
dan later staat het er. Het
proces daarnaar toe vind ik heel
bijzonder om te zien en dat is
heel leuk om te begeleiden.
Wat is het hoofddoel van Blikopeners?
M: Jongeren enthousiast maken voor
kunst en musea.
K: En het bouwen aan een duurzame
relatie tussen musea en jongeren
in de stad.
zijn er ideeën die niet ten uitvoer kunnen Worden geBracht door tekort aan geld?
M: Er was geen tekort aan geld, wij
hebben 100% gekregen van wat wij bij
fondsen hadden aangevraagd.
uiteindelijk toch niet, omdat de opening van het museum Was uitgesteld…
M: Wij dachten inderdaad dat het
museum nu open zou zijn en dat wij
lekker door konden stomen. Dat is iets
dat ik wel heel spannend vind: hoe
houden wij dit vast, nog steeds zonder
open museum? (voorjaar 2010)
Hoe brengen wij de hele flow
die wij nu hebben naar het
nieuwe museum nu het nog wat
langer duurt?
Willen jullie nog lange tijd verder gaan met Blikopeners?
M: Ik zou willen dat het project
minstens tien jaar bestaat. Dat wil
niet zeggen dat wij altijd hetzelfde
blijven doen. Wij blijven vernieuwen
en innoveren. Dit project is ingezet
voor de lange termijn, bedacht met
het idee dat wij dit veel langer doen
dan één jaar.
Waar en Wat zijn Blikopeners over tien jaar?
M: Over tien jaar hebben wij 150
Blikopeners gehad en dan hebben wij
een hele grote groep jonge, enthou-
siaste bezoekers. Dan hebben meer
Nederlandse musea jongerenprogramma’s
en kunnen wij zelfs aantonen dat
jongeren veel meer musea bezoeken in
hun vrije tijd. Dat wij echt iets
veranderd hebben in Nederland.
K: Blikopeners is dan een begrip.
Blikopeneravonden zijn bekend in
Amsterdam.
20
9-21-Anouk+Why.indd 20 16-09-10 16:06
Anouk Friedli
Wat Wil je de Wereld meegeven?
Ik zou graag een mooie film maken die
de schoonheid van het leven laat zien.
Wat maakt jou een goede Blikopener?
Ik heb heel veel inzet en enthousi-
asme.
als je geen■ Blikopener■ Was, dan Was je het liefst
Fotografe voor een leuk blad waarvoor
ik reportages van feestjes en events
zou moeten maken.
Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière?
Ons eerste evenement, ■Holy Shit!■
That’s the Spirit. Het was leuk om zo
lang aan iets te werken en een eind
resultaat te hebben waar iedereen heel
enthousiast over is.
Wat heeft ■Blikopeners■ aan jou veranderd?
Door Blikopeners ben ik anders tegen
grote organisaties als het Stedelijk
aan gaan kijken. Het is fascinerend
om te zien van hoeveel verschillende
factoren je afhankelijk bent en met
hoeveel dingen je constant rekening
moet houden. Veel mensen hebben vaak
het gevoel dat het Stedelijk niks
meer uitvoert sinds het dicht is, maar
als je zelf betrokken bent merk je
hoe hard alle medewerkers bezig zijn
met het organiseren van activiteiten,
tentoonstellingen, lezingen, workshops
etc.
heB je jongeren enthousiast kunnen maken voor kunst/musea?
De meeste jongeren in mijn omgeving,
mijn vrienden, zijn uit zichzelf al
best veel bezig met kunst. Wel meer op
andere gebieden zoals film,
fotografie en theater, voor beeldende
kunst is in het algemeen toch wat
minder interesse. Toch, toen ik een
meisje uit mijn klas vertelde dat
ik voor het Stedelijk werkte reageerde
zij zo: ‘Wooooow, dat is zooo cool,
daar zou ik nou echt noooooooooooit
op zijn gekomen, maar nu jij er werkt
ga ik er sooooooooowieso een keer
heen’, dus haar blik heb ik wel geopend
denk ik.
het stedelijk is voor mij
Een plek waar altijd dingen gaande
zijn. De medewerkers zijn een hecht
team die allemaal met veel betrokken-
heid werken voor het museum. Het is
leuk om te zien dat iedereen die er
werkt er niet zit voor het geld of wat
dan ook, maar uit eigen interesse
en overtuiging dat kunst belangrijk
is. Dat zorgt er denk ik voor dat
mensen scherp blijven en ideeën
blijven hebben, omdat ze plezier
hebben in hun werk.
Wanneer kWam je voor het eerst in aanraking met ■kunst■?
Toen ik acht was ontdekte ik dat ik
het heel leuk vind om te schilderen.
Dat heb ik een paar jaar volgehouden.
Ik wilde toen heel graag schilder-
kunstenares worden later. De eerste
schilderijen die echt indruk op me
hebben gemaakt waren de schilderijen
van Van Gogh. Later was dat het
werk van Mondriaan. Ik zag zijn werk
voor het eerst in het echt in de Nieuwe
Kerk en vond het zo ontzettend mooi,
zoveel bijzonderder dan alleen op een
plaatje.
21
9-21-Anouk+Why.indd 21 16-09-10 16:06
Woont in
SCHooL
Marokkaans, Casablanca.
3 broers, 2 zusjes.
De straat onveilig maken,
lezen, alles wat met
voetbal te maken heeft en
Oreo-koekjes in melk
dippen.
Wat zou je doen met 10 miLjoen?
‘Er is maar één moment dat
je op tijd kunt komen.
Ben je er niet, dan ben
je óf te vroeg, óf te
laat.’ (Johan Cruijff). ik erger mij aan
De vrijheid.
Batma (schrijver, spokes-
man en drummer van Nass el
Ghiwane, een bekende band
uit de jaren 70 en 80.
Deze band werd gezien als
de Rolling Stones of
Beatles van Afrika).
Amsterdam Noord
HBO, Commerciële Economie
(propedeuse behaald,
momenteel op zoek naar
nieuwe studie).
idooL
BroertjeS en/of zuSjeS
HoBBy’S
Eerst een zakje 5 gram,
een pak Oreo-koekjes en
een voetmassagebad halen
om bij te komen van het
feit dat ik nog negenmil-
joennegenhonderden-
negenennegentigduizendne-
genhonderdvierenvijftig
euro heb. aCHtergrond
Wat vind jij Leuk aan ■kunSt■?
Breezersletjes, mensen
die hun telefoon aan
hun riem hangen terwijl 3
cm ernaast je broekzak zit
en strapless bh’s(?).
favoriet Citaat
Bilal Abou Alanwar22
22-33-Bilal+Idea in blik.indd 22 16-09-10 17:07
BiLa
L aB
ou a
LanW
ar g
eb.
3 Se
ptem
ber
1990
22-33-Bilal+Idea in blik.indd 23 16-09-10 17:07
Ik hou van kunst maar Ik heb nooIt de tIjd om mIj erIn te verdIepen, dIt Is dan ook een uItgelezen kans om dat te doen. het contact met kunstenaars en andere professIonals alleen al Is een reden om deel te nemen aan blIkopeners!
favoriet eten
Vertrouw niemand, zelfs
jezelf niet.
Wat maakt jou zo SpeCiaaL?
Surrealisme, Kubisme en
jazz (ja, dat beschouw ik
als een kunstvorm).
Ik kan mijn oren bewegen.
favoriete kunStvorm
Champignonsoep vooraf,
tajine met abrikozen en
geroosterde amandelen en
chocola.
LevenSmotto
■BLikopenerS■ iS voor mijEen ontdekkingsreis à la
Columbus.
Bilal Abou Alanwar24
22-33-Bilal+Idea in blik.indd 24 16-09-10 17:07
Blikopeners Manifesto
Wanneer ben je een
blikopener?
blikopeners manifesto
25
22-33-Bilal+Idea in blik.indd 25 16-09-10 16:09
Weesopen minded
op tijd
flexibel
jezelf
Blikopeners Manifesto26
22-33-Bilal+Idea in blik.indd 26 16-09-10 16:09
Hebveel vrije tijd
een Hobby
toon karakter
Blikopeners Manifesto27
22-33-Bilal+Idea in blik.indd 27 16-09-10 16:09
Blikopeners Manifesto
Weesbereid om vaak je mail te cHecken
verW
acHt
vee
l ‘r
emin
ders
’ te
ont
vang
enWeetHoe je iemand moet cc’en in een mail
28
22-33-Bilal+Idea in blik.indd 28 16-09-10 16:09
Blikopeners Manifesto
(Heb een mening)
(praat over kunst)
29
22-33-Bilal+Idea in blik.indd 29 16-09-10 16:09
Blikopeners Manifesto
nietHaal g
een kunst neer
Waar je niks over W
eet!
30
22-33-Bilal+Idea in blik.indd 30 16-09-10 16:09
Blikopeners Manifesto
niet saai verlegen
bevooroordeeld
zijn
31
22-33-Bilal+Idea in blik.indd 31 16-09-10 16:09
sommige regels zijn er om gebroken te Worden
Blikopeners Manifesto32
22-33-Bilal+Idea in blik.indd 32 16-09-10 16:09
Als je geen Blikopener wAs, dAn wAs je het liefst:
Astronaut, maar ik heb toch maar voor
Blikopener gekozen.
wAAr werd je het meest enthousiAst vAn in je BlikopenercArrière?
Het privilege om het ■depot■ van het
Stedelijk in te mogen en kunstwerken
van grote kunstenaars in hun volle
glorie aan een stalen rek te zien
hangen. Kunstwerken die je als
‘normale’ burger alleen in een museum
ziet met speciale lampen erop en de
hete adem van een beveiliger in je nek.
Je zou bijna denken dat het ‘maar’
doeken zijn met een chemische substan-
tie erop.
wAt heeft ■Blikopeners■ AAn jouverAnderd?
Mijn kennis over de kunstwereld is
iets minder schaars geworden.
Bovendien is mijn interesse in ■kunst■
over het algemeen aanzienlijk
gegroeid.
wAt heB je geleerd Bij Blikopeners?
Wat ik echt heb geleerd, wat ik trouw-
ens niet volledig onder de knie heb, is
het kijken naar kunst. Dit klinkt
heel simpel maar probeer maar eens zo
objectief en neutraal mogelijk naar
een werk te kijken zonder beïnvloed te
worden door je onzinnige achtergrond-
kennis over kunst in het algemeen.
heB je jongeren enthousiAst kunnen mAken in jouw omgeving voor kunst/museA?
In mijn vriendengroep is er een
duidelijke tweedeling waarneembaar.
Aan de ene kant de vrienden die van
nature niet creatief zijn en geen
affiniteit hebben met kunst. Aan de
andere kant vrienden die al creatief
bezig zijn en uit zichzelf een museum
willen bezoeken. Hieraan heb ik,
op een enkeling na, niet veel kunnen
veranderen.
het stedelijk is voor mij:
In het begin alleen een museum met
■moderne kunst■. Nu zie ik het Ste-
delijk als de kern waar het voor mij
allemaal begon op het gebied van
kunst.
wAt is de BelAngrijkste vrAAg die jou Bezighoudt rondom het stedelijk?
Wat voor koers gaat het Stedelijk in
de toekomst varen? Vroeger had het
Stedelijk een eigenzinnige koers.
Tegenwoordig heb ik het gevoel dat
het museum soms politiek correct moet
zijn. Het museum moet uitkijken
om geen Nottingham Forest FC van de
museumwereld te worden (één van
de grootste voetbalclubs ooit, die nu
alleen nog door veteranen uit de
Eerste Wereldoorlog wordt herinnerd).
Hier is dan weer een mooie taak voor
Blikopeners weggelegd.
wAnneer kwAm je voor het eerst in AAnrAking met kunst?
Om deze vraag te beantwoorden moet je
‘kunst’ eerst definiëren. Dit is
hartstikke moeilijk, dus doe ik het
niet. Als je schrijven en dichten als
een kunstvorm ziet dan op mijn
veertiende bij de Nederlandse les. En
anders twee jaar later toen het tot
mij doordrong wat voor durf Picasso en
Braque hadden om de academici op
de schop te nemen en een hele nieuwe
schilderstijl te beginnen. Wat tot
vandaag de dag nog invloed heeft in de
kunstwereld.
Bilal Abou Alanwar33
22-33-Bilal+Idea in blik.indd 33 16-09-10 16:10
Boes Schoonderwoerd
Woont in
SCHooL
Nederlands/Italiaans.
Nee
Voetbal, spelletjes,
seks.
Wat zou je doen met 10 miLjoen?
‘Wie niet schiet kan ook
niet scoren’ (vrij naar
Johan Cruijff).
ik erger mij aanHet is mooi.
Tony Montana,
hoofdpersonage uit de
film Scarface uit 1983.
De rol werd vertolkt door
Al Pacino.
Amsterdam Centrum.
Joke Smit
idooL
BroertjeS en/of zuSjeS
HoBBy’S
Easy come, easy go!!
aCHtergrond
Wat vind jij Leuk aan kunSt?
Mensen die me grappe niet
begrijpen!
favoriet Citaat
34
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 34 16-09-10 16:12
BoeS
SCH
oond
erW
oerd
geb
. 6
jan
uar
i 19
91
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 35 16-09-10 16:12
Boes schoonderwoerd
Ik ben nu bIjna klaar met school en ben van plan om later In het casIno te werken. Ik vInd het erg leuk en geschIkt om ook In een museum te hebben gewerkt. en In kunst kan alles, daarom Is het zo versla-vend.
favoriete eten
Rijk en beroemd.
Soms heb je geluk soms
heb je pech, wie niet
waagt wie niet wint.
Beeld en geluid.
favoriete kunStvorm
Wat WiL ik Later Worden
Vis.
LevenSmotto
36
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 36 16-09-10 16:12
Blikopeners aan het woord
Blikopeners aan het woordover werken uit de ■collectie■
van het stedelijk MuseuM
37
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 37 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
kinderlijk eenvoudig
Vierkantjes en rondjes
met hier en daar herken-
bare vormen. Zo zou je
het werk kunnen beschrij-
ven als je het voor het
eerst ziet en geen
achtergrondinformatie
hebt over het werk
Gitaar, compoteschaal
en druiven van Pablo
Picasso.
Toen ik dit werk
voor het eerst zag, was
ik vooral op zoek naar de
gitaar, compoteschaal en
druiven. Omdat dat al in
de titel staat vermeld.
Dit vind ik erg jammer.
Ik heb het gevoel dat bij
het zien van het werk en
het lezen van de titel je
fantasie als het ware aan
banden wordt gelegd. Waar
ik vaak bij andere werken
van Picasso op een fanta-
sie-expeditie ga en de
wildste verhalen uit mijn
duim zuig over het werk,
was dit hier niet het
geval. Hier heb ik een
belachelijk geniale
oplossing voor: bekijk
éérst het werk alvorens
je de titel leest!
Vroeger dacht ik
altijd dat Picasso elk
voorwerp of mens zo
lelijk mogelijk probeerde
af te beelden om ons,
de mensen, te doen
realiseren hoe lelijk,
mislukt, afschuwelijk
en verdorven wij zijn
en alles om ons heen is.
Maar naarmate ik meer
volwassen werd én op de
vrijdagse boekenmarkt op
het Spui een boek over
het leven van Picasso
tegenkwam, werd mijn
leven op een ruwe, radi-
cale manier omgegooid.
Plots zag ik wat Picasso
bedoelde, wat hij mij
probeerde te vertellen!
De banaliteit van het
leven (zo ver zat ik er
niet naast op jonge
leeftijd), alles terug-
brengen naar de essentie,
al het ruimtelijke
ontleden en weer op een
gruwelijke manier, zoals
alleen Picasso het kon,
in elkaar zetten. De
werkelijkheid vanuit
meerdere perspectieven
laten zien om op die
manier één universele
taal te creëren.
Vanaf toen keek ik
heel anders naar Picas-
so’s werken. Elke keer
als ik een werk van
Picasso zie heb ik het
gevoel dat ik een kijkje
mag nemen in Picasso’s
visie op de wereld. Ik
heb het gevoel dat hij
een andere, universele
werkelijkheid weet te
creëren.
Toen ik dit werk
voor de tweede keer zag
was ik vooral bezig om
het opborrelende gevoel,
dat ik kreeg om de be-
veiliger knock out te
slaan en het werk mee te
nemen, te onderdrukken.
Maak jezelf er dus van
bewust dat je wordt
gefilmd en de bewaking
aanwezig is voordat je
dit werk gaat bekijken.
Bilal over picasso
38
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 38 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
paBlo picasso gitaar coMpoteschaal en druiven
192498.5 x 132 cm
39
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 39 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
Spoerri staat erom bekend
kunstwerken te maken van
bijna alle mogelijke
voorwerpen. Het samen-
brengen van die voorwer-
pen in één vorm noemt men
ook wel assemblage. Het
kunstwerk Table du
restaurant de la City
Galerie is eigenlijk een
modern stilleven. Waar de
stukken voorheen plat en
later meer driedimensio-
naal op het doek werden
geschilderd, kiest
Spoerri ervoor de
werkelijke objecten weer
te geven met de tafel als
doek.
De eerste keer dat
ik het werk van Spoerri
zag, sprak het me meteen
aan. Het is een tegen de
muur gehangen tafel waar
allerlei voorwerpen aan
vast zijn geplakt. Er
zijn sporen achtergeble-
ven van een diner, er is
gegeten en gedronken aan
de tafel door meer dan
één persoon. Ook werd er
flink wat gerookt. Al
snel trek ik de conclusie
dat het om een feestje
gaat. Het maakt me
nieuwsgierig, ik merk dat
ik me een voorstelling
van de avond probeer te
maken, door mezelf meer
vragen te stellen.
Bijvoorbeeld: wat was de
reden van het feest? Wie
waren de gasten? Was
het geslaagd? Maar ook:
hoe zag de tafel er
aan het begin van de
avond uit?
Ik vind het heel
sterk hoe Spoerri toch de
aanwezigheid van de
feestgangers heeft weten
vast te leggen. Door
alles te fixeren op de
tafel en die vervolgens
plat tegen de muur te
hangen. Zelf zegt hij
hierover; ‘Wat ik doe? Ik
probeer door toeval
ontstane situaties zo te
fixeren, dat ze vast
blijven zitten, in de
hoop dat ze een gevoel
van onbehagen veroorzaken
bij de mensen die ernaar
kijken.’
Modern stillevenMirelva over spoerri
40
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 40 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
daniel spoerritaBle du restaurant de la city galerie
(uit de serie: les restaurants) 1965
120 x 120 x 40 cm
41
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 41 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
Bij dit specifieke
kunstwerk hoef je niet
per se een achtergrond-
verhaal te kennen om het
werk in ieder geval leuk
te vinden. In tegenstel-
ling tot veel kunst-
werken is dit werk een
beetje interactief. Je
kunt er achterlangslopen
om vervolgens in beeld
te verschijnen. Ik durf
te wedden dat als je een
camera en een TV in
bijvoorbeeld een etalage
zet, veel mensen zich-
zelf gaan bekijken. Net
als meneer Boeddha dat
hier doet. Het is een
vorm van zelfreflectie.
Men past over het alge-
meen alleen zelfreflec-
tie toe als men niet
tevreden is over een
bepaald aspect van
zichzelf. Je gaat dan
naar jezelf kijken
(letterlijk en figuurli-
jk) hoe het beter kan.
Nam June Paik vond de
nieuwe massamedia erg
geestdodend. Daarom
maakte hij dit kunst-
werk, met Boeddha als
een soort vervanger van
tv-herrie, hij straalt
kalmte en innerlijke
rust uit.
Een bijzonder
aspect van dit werk is
het behoud. Als de
camera stuk gaat, moet
je exact dezelfde vinden
en hetzelfde geldt voor
de tv en de lamp. Als de
lamp stuk brandt, dan
moet het Stedelijk een
lamp van hetzelfde type
en dezelfde sterkte
vinden. Naarmate het
werk ouder wordt, wordt
het vinden van die
spullen ook bijna onmo-
gelijk. Ik bedoel, waar
vind je nou nog een
videocamera van het
merk Sanyo, model VC
1605 X met een Tokina-
lens, model 1:1.8, 12.5
- 75 mm?
Wat ik persoonlijk
erg leuk vind aan dit
werk, is dat mensen
meestal gelijk zien dat
meneer Boeddha zichzelf
bekijkt in een oneindige
cirkel en dat men geïn-
teresseerd is waarom
meneer Boeddha dit doet.
Dat is namelijk precies
de gedachte die ik ook
had toen ik het voor het
eerst zag.
geestdodendyoraM over naM june paik
42
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 42 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
naM june paik tv-Boeddha
1974160 x 215 x 80 cm
43
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 43 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
Toen er tijdens een KCV-les
(Klassieke Culturele
Vorming) een aantal jaar
geleden een discussie
uitbrak tussen mijn leraar
en leerlingen over
■moderne kunst■, kwam hij ter sprake: Piet
Mondriaan. Het gros van de
leerlingen was het erover
eens dat moderne kunst
eigenlijk onzin is. Karel
Appel maakt gewoon uitver-
grote kindertekeningen.
Het argument: ‘Dat kan mijn
kleine broertje ook!’ was
dan ook niet van tafel te
vegen. ‘Mondriaan schil-
dert alleen maar lijn-
tjes!’ werd er hier en daar
geroepen. Toen greep mijn
leraar in. Hij was een
Jehova’s getuige en
gebruikte zichzelf als
metafoor voor de kunst die
door deze twee heren in de
vorige eeuw maakte. ‘Ik ben
ongelovig opgegroeid.
Zijnde een classicus heb ik
veel teksten bestudeerd,
waaronder de Bijbel.
Ik probeerde terug te gaan
naar de bron, naar de
originele tekst. Na de
Latijnse Bijbel, zocht
ik de Griekse op. En na de
Griekse zocht ik de Aramese
Bijbel. Nadat ik die
allemaal gelezen had ben ik
tot mijn geloof gekomen.
Ik heb me het geloof door
studie eigen gemaakt.’
Wat hij hier mee
probeerde te zeggen is dat
exact hetzelfde verhaal
ook voor bijvoorbeeld
Mondriaan opgaat.
Mondriaan volgde vanaf
zijn twintigste een
opleiding aan de Rijks-
academie voor Beeldende
Kunsten. Daar werd hij
geschoold in het klassieke
schilderen van taferelen,
zoals een vakschool dat in
die tijd deed. Pas 22 jaar
later zou hij zich gaan
wijden aan het ■Neo-Plas-ticisme■, waarvan het merendeel van de Neder-
landers hem kent; primaire
kleuren, lijn-tjes, en
vlakjes. In de tussentijd,
al die 22 jaren, heeft hij
hier naartoe gewerkt. Hij
is net als mijn KCV-leraar
tot zijn kunstvorm gekomen
door middel van studie en
vernieuwing.
En dat is, naar mijn
idee, de reden dat een
■abstracte■ Mondriaan méér is dan een paar lijntjes,
zoals mijn klasgenoten
vroeger beweerden. Dit
werk geldt als één van de
belangrijke overgangs-
werken tussen de ‘Stijl’-
periode, het Neo-Plasti-
cisme en zijn vroegere werk
- zoals hij het leerde
schilderen op de academie.
Beide stijlen zijn nog een
beetje te zien in dit werk.
Hoewel het werk nog visuele
kenmerken bevat, zie je
duidelijk dat Mondriaan
werkte naar een ‘versim-
pelde werkelijkheid’.
Essentie en vorm zijn
belangrijker dan realisme.
Het is ofwel een heel
abstracte interpretatie
van een figuratief voor-
stelling, of een heel
figuratieve interpretatie
van een abstract idee. Dit
is dan ook een werk dat
heel duidelijk de manier
laat zien waarop Mondriaan
tot zijn ‘geloof’ binnen
het schilderen is gekomen;
hoe een kunstenaar met de
kennis die hij op de
academie tot zich heeft
genomen zijn eigen stijl
heeft gecreëerd. Dit is ook
de methode waar ik in
geloof. Om een ander
voorbeeld te geven;
vroeger was jazz wat pop nu
is; muzikanten experimen-
teerden, vonden nieuwe
stijlen uit en maakten
nieuwe muziek. Tegenwoor-
dig kun je jazz ‘studeren’
op het conservatorium.
‘Mondriaan schildert alleen Maar lijntjes’lennart over Mondriaan
44
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 44 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
piet Mondriaan taBleau iii: coMpositie in ovaal
191394 x 78 cm
© 2010 Mondrian/Holtzman Trust c/o HCR International Virginia
45
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 45 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
Dit werk is in mijn ogen
heel opvallend en spreekt
mij zeker aan. Ik vind
het mooi dat het hele
werk dezelfde, intense
kleur blauw heeft. Yves
Klein is de uitvinder van
deze kleur en daarom heet
deze kleur ‘International
Klein Blue’. Een aan-
dachtsbeer was het
volgens mij wel, die
Klein. Maar toch wel heel
erg cool om een eigen
kleur te hebben. Hij
haalde in dit werk, net
als bij veel van zijn
andere werken, inspiratie
uit het Japanse zenboed-
dhisme. Kleins bedoeling
is dat L’accord bleu iets
spiritueels meegeeft aan
diegene die het werk
bekijkt. Hij wilde dat de
kleur blauw zo intens zou
zijn, dat het bekijken
van het werk zou zorgen
voor een spirituele
ervaring. Nou, een
spirituele ervaring is
bij mij niet te bekennen,
maar intens vind ik
het werk zeker.
In 1955 stelt hij
zijn eerste collectie
‘monochromes’ tentoon in
een galerie in Parijs.
Dit waren grote panelen,
helemaal in de kleur
blauw van Klein. Hij
streefde ernaar een kleur
te creëren die zo intens
was, dat deze alle andere
kleuren zou vervangen.
Yves Klein had het
vaak over ‘De blauwe
revolutie’ en wilde zijn
kleur blauw over de
wereld verspreiden. Dit
deed hij bijvoorbeeld
door in 1957 bij de
opening van een tentoon-
stelling 1001 blauwe
ballonnen de lucht in te
laten gaan. Klein werkte
ook met het concept van
‘de leegte’. Dit uitte
hij bijvoorbeeld door
zelf van een gebouw de
leegte in te springen, of
door in een tentoonstel-
ling twee zalen te maken
waarvan er één helemaal
tot het plafond volge-
propt was met spullen
terwijl de ander helemaal
leeg bleef.
De (Japanse) Zero-
kunst is een stroming in
de ■moderne kunst■ die een grote invloed gehad
lijkt te hebben op het
werk van Klein, aangezien
hij ook een tijd in Japan
geleefd heeft. Klein
heeft echter altijd
volgehouden dat hij
‘eerst’ was en dat de
Zero-kunstenaars zich
door hem hebben laten
inspireren. Zowel de
Zero-groep als Klein
werken met het concept
van de leegte en spiritu-
aliteit. Wie zich door
wie heeft laten inspi-
reren is niet zeker, maar
Klein is vandaag de dag
in ieder geval voor velen
een inspiratiebron,
bijvoorbeeld voor het
modeontwerpersduo Viktor
& Rolf. Zij hebben ooit
een gehele collectie in
het International Klein
Blue gemaakt.
japan en Modelisa over yves klein
46
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 46 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
yves kleinl’accord Bleu (reliËf éponge t)
1960199 x 163 x 13 cm
47
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 47 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
Esthetisch is anders,
maar het is fascinerend
omdat het provocerend is.
Twee naakte mannen met
bierbuik en een met poep
besmeurd kruis. Niet een
werk dat je graag in je
woonkamer wilt hebben
hangen. Toch imponeerde
het werk toen ik het in
het echt zag. Het is
immens groot. Het be-
smeurde kruis is een
aanklacht tegen het
alleenrecht dat de
christelijke kerk preten-
deert te hebben op het
kruis. Het is shockerend
voor alle mensen die in
God geloven. Het
christelijke kruis is een
bijzonder fenomeen, het
verwijst naar het kruis
waar Jezus aan is opge-
hangen. Een morbide
gedachte als je er wat
beter naar kijkt. De
miljoenen mensen die met
een gouden kruisje om hun
nek rondlopen, dragen in
feite het moordtuig van
Jezus met zich mee. Stel
nou dat hij was vermoord
met een shot gun, zou de
halve wereld dan een
klein verguld shotgun-
netje om de nek dragen?
Gilbert & George spelen
graag met symboliek en
met godlasterlijke
ideeën. Het kruis is een
symbool dat vaak terug-
komt in hun werk, omdat
het, zoals ze zelf zeg-
gen: ‘een mystieke en
spannende lading heeft’.
Het doet iets met je,
ergens wringt het een
beetje. Misschien is het
kruis dat staat afgebeeld
op Shitty wel het alter
ego van het kruis van
Jezus, net als de vallen-
de naakte mannen uit de
hemel de alter ego’s van
de kunstenaars moeten
voorstellen. Naakt,
verlost van alle aardse
lasten. De dood, het
goed, het kwaad, de
liefde, dat hoort alle-
maal bij wat wij hier met
z’n allen doen op deze
aarde, daarom is het
belangrijk dat je dat
verwerkt in je kunst. De
schilderijen, perfor-
mances en fotowerken van
Gilbert & George hebben
vaak een absurdistisch
sfeertje maar zitten
tegelijkertijd bomvol
zware thematiek en
ingewikkelde symboliek.
holy shit!anouk over gilBert & george
48
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 48 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
gilB
ert
& ge
orge
shit
ty (u
it d
e se
rie:
shi
tty
nake
d hu
Man
wor
ld)
1994
338 x 639 cm
49
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 49 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
Méta-Malevich ’s Avonds luister ik vaak
naar een kunstprogramma
op de BBC World. Zo ook
gisteravond, het ging
over het belang van
■authenticiteit■ van kunst. Dit had vooral
betrekking op klassieke
Griekse en Romeinse
kunstwerken. Dit zette me
aan het denken: de markt-
waarde van kunstwerken is
vaak gebaseerd op de
virtuele vraag naar een
kunstwerk, de herkomst,
en uiteraard de maker.
Stel je voor dat je
erachter komt dat het
kunstwerk dat jaren in de
■collectie■ heeft gehan-gen een replica is. Dan
is het in één klap he-
lemaal niets meer waard.
Is het kunstwerk dan al
die tijd niets waard
geweest, terwijl je dat
niet wist? En draait de
waarde van een kunstwerk
dan niet om het idee
waarop het origineel
gebaseerd is?
Ik denk dat kunst-
werken altijd naar het
idee gewaardeerd moeten
worden. De tijd en de
achtergrond waaruit het
werk is voortgekomen
spelen daarbij een
belangrijke rol. Daarmee
wordt ook de authentici-
teit belangrijk, want
ieder stuk heeft een reis
gemaakt voordat het
terecht komt waar het nu
is. Dit betekent echter
niet dat een stuk van een
bekende kunstenaar per
definitie een grote
artistieke waarde heeft.
Je moet namelijk altijd
je objectiviteit behouden
ten opzichte van het
grote publiek.
Eén van mijn favo-
riete kunstwerken uit de
collectie van het
Stedelijk is Méta-
Malevich. Het is een
parafrasering van de
■suprematistische■ kunst Kasimir Malevich, gemaakt
door Jean Tinguely.
Tinguely begon
vroeg in zijn kunst-
carrière met het maken
van bewegende instal-
laties. Deze maakte hij
uit onder andere draad-
metaal, motoren en
aandrijfriemen. Toen hij
in aanraking kwam met de
werken van Malevich, een
Russische kunstenaar die
zich bekwaamde in zijn
eigen stroming, het
suprematisme, was hij
direct onder de indruk.
lennart over Malevich en tinguely
50
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 50 16-09-10 16:13
Blikopeners aan het woord
jean tinguely Méta-Malevich
195461 x 50 x 12.5 cm
51
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 51 16-09-10 16:13
Malevich gebruikte
voornamelijk simpele,
geometrische vormen en
effen kleurvlakken om
■abstracte■ schilderijen te componeren. Eén van
zijn kunstwerken werd
ooit hoog aan de muur,
een beetje naar voren in
een ruimte opgehangen, op
de plek waar (volgens de
Russisch-orthodoxe
traditie) normaliter
christelijke iconen
werden opgehangen.
Wanneer je je voorstelt
dat deze kunstenaar in
1915 een zwart vierkant
maakte om te laten zien
dat de essentie van kunst
niet die is van veel
beelden en veel verf,
maar ook die kan zijn van
de kracht van simpelheid,
kan je wellicht voorstel-
len wat voor impact deze
gedurfde theorie had op
de avant-garde van die
tijd. Het was één van
zijn eerste stappen op
het pad van het supre-
matisme, de zoektocht
naar de essentie van
kunst. Precies deze
houding en visie is wat
Tinguely, die op zijn
eigen manier een ■avant-gardist■ was, in 1954 inspireerde om aan de
Méta-Malevich te
beginnen.
Méta-Malevich is
een bewegende installatie
die bestaat uit twee
houten platen, met een
ruimte er tussen. Op de
voorste houten plaat zijn
acht metalen vlakken
bevestigd die met assen
aan wielen zijn verbond-
en. Vaak zijn deze geza-
menlijk gekoppeld aan een
elektromotor, waardoor
het één bewegend en
dynamisch geheel wordt.
De vlakken, die wit zijn
geschilderd, bewegen met
een constante, trage
snelheid over het doek,
waardoor de compositie
van tijd tot tijd geheel
verandert.
Het kunstwerk heeft
op mij een erg bijzondere
uitwerking omdat twee
grote kunstenaars, die
elk binnen hun eigen tijd
en achtergrond de kunst-
wereld hebben veranderd
door hun unieke werk,
samen komen in perfecte
mix tussen schilderij en
installatie. De simplis-
tische uitstraling van
‘pure essentie’ heeft
Tinguely hiermee op
treffende wijze van
Malevich kunnen citeren.
Daarbij speelt de
bewondering van Tinguely
voor Malevich een grote
rol. Het is namelijk
bijzonder om je voor te
stellen dat de waarde van
het kunstwerk (nogmaals,
niet de financiële maar
de artistieke) ook toen
al werd ingezien, hoewel
de meeste avant-gardisten
toch langere tijd nodig
hebben om geaccepteerd te
worden. Dat beide kunste-
naars vertegenwoordigd
zijn in de collectie van
het Stedelijk is volgens
mij dan ook meer dan
terecht. Ik hoop dat wij
als kunstliefhebbers het
stuk in het nieuwe museum
kunnen bezichtigen!
Blikopeners aan het woord52
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 52 16-09-10 16:13
Wat maakt jou een goede Blikopener?
Ik ben wel een beetje creatief en heb
mijn eigen visie op dingen.
als je geen Blikopener Was, dan Was je het liefst:
Blikopener ;p
Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière?
Holy shit! That’s the Spirit.
heB je het samenWerken met andere Blikopeners ervaren?
Soepel, via MSN is er goed contact
gehouden binnen de groep.
heB je jongeren in jouW omgeving enthousiast kunnen maken voor kunst/musea?
Ja, ik heb vrienden en kennissen wel
enthousiast kunnen maken voor mijn
werk en daarmee ook een beetje voor
kunst.
het stedelijk is voor mij
Het meest vertrouwde museum van de
wereld.
kunst is voor mij
Altijd anders; mooi, lelijk, spannend,
saai etc.
hoe zie je de toekomst voor Blikopeners?
Kan ik niet goed inschatten behalve
dat ik mijn best zal blijven doen. Ik
ben heel benieuwd naar onze volgende
activiteit.
Wanneer kWam je voor het eerst in aanraking met kunst?
Weet ik niet meer, maar ik was
heel klein want mijn moeder was
kunstenares.
Boes Schoonderwoerd53
34-53-Boes+Blik on art pieces.indd 53 16-09-10 16:13
Caressa Wolff
Woont in
SCHooL
Arubaans, Antilliaans
(Curaçao), Suriname.
Broertje.
Zingen, gedichten, song-
teksten en verhalen
schrijven, dansen.
Wat zou je doen met 10 miLjoen?
‘Yes we can’, Barack
Obama.
ik erger mij aan
De kleuren en de manieren
van het kunstwerk, het
allerleukste vind ik het
verhaal achter het kunst-
werk.
Woman's Worth - Alicia
Keys.
Trey Songz and
Alicia Keys.
Amsterdam Zuidoost.
Favoriet Liedje
Scholengemeenschap
Reigersbos (Caressa
stopte na de zomer van
2009 om alle tijd te
kunnen besteden aan haar
nieuwe studie: ROC Hotel-
school).
idooL
BroertjeS en/oF zuSjeS
HoBBy’S
Een groot huis kopen, geld
doneren aan armen, een
project starten speciaal
voor jongeren die niet
genoeg geld hebben om hun
droom te volgen qua
talent.
aCHtergrond
Wat vind jij Leuk aan ■kunSt■?
Racisme en het schenden
van de mensenrechten.Favoriet Citaat
54
54-61-Caressa-Color Plate.indd 54 16-09-10 16:16
Care
SSa
WoL
FF g
eb.
16 s
epte
mbe
r 19
92
54-61-Caressa-Color Plate.indd 55 16-09-10 16:16
Caressa Wolf
Helpen met evene-menten lijkt mij Het leukst want ik wil zelf Hotelmanager worden.
Favoriet eten
Schrijfster en
psycholoog.
The hunt is longer then
the finding. Als je iets
heel graag wilt moet je
er langer voor wachten en
geduld hebben.
L’accord bleu, Yves Klein
Wat WiL ik Later Worden
Lasagna.
LevenSmotto
FavorietekunStvorm
56
54-61-Caressa-Color Plate.indd 56 16-09-10 16:16
Kleurplaat
KleurplaatKleur je Kunst
als je voor het eerst een ■abstract■ schilderij ziet is dereactie vaaK: “is dat nou Kunst, dat Kan iK ooK!” of “Mijn Kleine broertje MaaKt Mooiere teKeningen dan dit.”
Wat Misschien niet Meteen opvalt is dat het schilderen van een abstract WerK vaaK een langdurig proces is. bij het WerK van KaziMir Malevich is dat ooK zo. Wat op het eerste oog niet zo zichtbaar is, is dat er een systeeM Met een strenge verdeling van vorMen en Kleuren is. Malevich zette bijvoor-beeld bijna alles iets schuin en gebruiKte verschillende variaties van priMaire Kleuren.
Wij geven je de Kans, oM te doen Wat volgens velen MaKKelijK lijKt. besteed Wat tijd aan het bestuderen van het WerK van Malevich, beKijK hoe alles in elKaar zit en probeer het dan zelf.
veel plezier Met deze Kleurplaat!
57
54-61-Caressa-Color Plate.indd 57 16-09-10 16:16
Kleurplaat
58
54-61-Caressa-Color Plate.indd 58 16-09-10 16:16
Kleurplaat
59
54-61-Caressa-Color Plate.indd 59 16-09-10 16:16
Kleurplaat
deze Kleurplaat is gebaseerd op het WerK ‘supreMatistisch
schilderij (Met zWart trapeziuM en rood vierKant)’ van de russische Kunstenaar KaziMir Malevich (1879-1935). het WerK is geMaaKt in 1915
en is in het bezit van het stedelijK MuseuM. de
afMetingen van het originele WerK zijn
101,5 cM (h) x 62 cM (b).
60
54-61-Caressa-Color Plate.indd 60 16-09-10 16:16
Caressa wolff
Wat Wil je de Wereld meegeven?
Geef nooit op, als je iets graag wil,
vecht ervoor.
Wat maakt jou een goede Blikopener?
Mijn manier van denken over bepaalde
onderwerpen.
als je geen Blikopener Was, dan Was je het liefst:
Schrijfster.
Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière?
Onze eigen eerste avond bij de ten-
toonstelling ■Heilig Vuur■ in de
Nieuwe Kerk.
hoe heB je het samenWerken met andere ■Blikopeners■ ervaren?
Het was een heel leuke ervaring, omdat
wij allemaal verschillende achtergron-
den en culturen hadden en allemaal
anders denken over bepaalde kunst-
werken en de organisatie.
Wat heeft Blikopeners aan jou veran-derd?
Ik kan makkelijker praten en mijn
eigen mening geven over kunstwerken.
Wat heB je geleerd Bij Blikopeners?
Ik heb geleerd hoe met verantwoorde-
lijkheid om te gaan en ik ben dan ook
anders gaan kijken naar ■kunst■.
heB je jongeren in je omgeving enthousiast kunnen maken voor kunst/musea?
Ik heb vrienden uit mijn omgeving die
niet graag naar musea gaan juist
gestimuleerd om te gaan.
het stedelijk is voor mij
Een hele mooie en leuke ervaring
geweest, ik zou heel graag weer voor
het Stedelijk werken.
kunst is voor mij
Een wereld vol met het onmogelijke in
de werkelijkheid, kunst laat mijn
fantasie werken op een hele rustige,
spirituele wijze.
hoe zie je de toekomst voor Blikopeners?
Ik denk dat na dit project meer deuren
voor ons geopend zullen worden, het
kan ook zijn dat wij dan misschien zelf
ook een kunstwerk willen maken.
Wanneer kWam je voor het eerst in aanraking met kunst?
Op school gingen wij vaak als klas naar
musea, maar op een of ander manier
keken wij toen anders naar kunst. Wij
mochten niet onze eigen kunstwerken
uitkiezen, het moest altijd volgens
een boekje en dat was dus minder leuk.
Maar dankzij het Stedelijk heb ik de
kunstwereld van dichtbij meegemaakt en
anders ervaren.
61
54-61-Caressa-Color Plate.indd 61 16-09-10 16:17
Woont in
SCHooL
Nederlands.
Broer Onno, 23 jaar, zus
Manon, 26 jaar.
Concerten, festivals,
muziek, vrienden.
Wat zou je doen met 10 miLjoen?
‘Een dag niet gelachen is
een dag niet geleefd.’
ik erger mij aan
Dat je je eigen fantasie
de vrije loop kan laten
gaan.
“Can’t touch this,”
MC Hammer.
Meneer de Uil van de
Fabeltjeskrant.
Amsterdam
Watergraafsmeer.
favoriete Liedje
IVKO, ROC van Amsterdam,
MBO ■Kunst■ Cultuur
Amusement.
idooL
BroertjeS en/of zuSjeS
HoBBy’S
Een wereldreis maken.
aCHtergrond
Wat vind jij Leuk aan kunSt?
De ochtend, ik ben
namelijk een ochtend-
monster volgens Yoram. favoriet Citaat
Floor van Hulsen62
62-69-Floor+Pictures.indd 62 16-09-10 16:22
fLoo
r va
n Hu
LSen
geb.
20 d
ecem
ber
1990
62-69-Floor+Pictures.indd 63 16-09-10 16:22
favoriet eten
Organisator van
■Lowlands■.
Gaan met die banaan!
Videokunst.
favoriete kunStvorm
Wat WiL ik Later Worden
Kip en patat met
appelmoes!
LevenSmotto
Floor van Hulsen64
62-69-Floor+Pictures.indd 64 16-09-10 16:22
Foto’s van Blikopeners aan het werk, activiteiten en
evenementen.
Foto’s van Blikopeners aan het Werk, Activiteiten en Evenementen
65
62-69-Floor+Pictures.indd 65 16-09-10 16:26
Bilal en Mondriaan
radio station FunX interviewt MarieM tijdens ■holy shit■! that’s the spirit.
anouk en Bilal vertellen over Yves klein tijdens een rondleidingli
sa a
an h
et w
erk
op
■lo
wla
nds■
anou
k ve
rtel
t ov
er h
et w
erk
shit
ty v
an g
ilBe
rt &
geo
rge
Foto’s van Blikopeners aan het Werk, Activiteiten en Evenementen
66
62-69-Floor+Pictures.indd 66 16-09-10 16:26
radio station FunX interviewt MarieM tijdens ■holy shit■! that’s the spirit.
Boes en Caressa Bij de inForMatieBalie van holy shit
pia speed-date tijdens avant gardes
Yora
M in
het
nie
uwe
depo
t va
n he
t st
edel
ijk
Mus
euM
priM
o ti
jden
s ee
n ro
ndle
idin
g
Foto’s van Blikopeners aan het Werk, Activiteiten en Evenementen
67
62-69-Floor+Pictures.indd 67 16-09-10 16:26
Mirelva aan het werk Met kinderen van de iMC weekendsChool
religie quiz tijdens holy shit!that’s the spirit.
puBl
iek
tijd
ens
holy
shi
t! t
hat’
s th
e sp
irit
.
68
62-69-Floor+Pictures.indd 68 16-09-10 16:26
Wat Wil je de Wereld meegeven?
De wereld is al klein genoeg!
Wat maakt jou een goede Blikopener?
Zoveel mogelijk gemotiveerd.
als je geen Blikopener Was, dan Was je het liefst:
Caissière bij de Albert Heijn? ;-)
Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière?
■AVANT GARDE!■
Wat heeft Blikopeners aan jou veranderd?
Ik heb nu een breder beeld van ■kunst■.
Wat heB je geleerd Bij ■Blikopeners■?
Ik ben in aanraking gekomen met ver-
schillende, voor mij nieuwe kunste-
naars.
heB je jongeren in je omgevingenthousiast kunnen maken voorkunst/musea?
Mijn vriend wilde eerst niets van
kunst weten nu is hij wat nieuws-
gieriger geworden!
het stedelijk is voor mij
Mijn fantasie de vrije loop kunnen
laten gaan.
kunst is voor mij
Alles om mij heen.
hoe zie je de toekomst voor Blikopeners?
Als een mooi bloeiend project.
Wanneer kWam je voor het eerst in aanraking met kunst?
Vanaf mijn negende, door mijn ouders.
Floor van Hulsen69
62-69-Floor+Pictures.indd 69 16-09-10 16:27
Lennart Bügel
Woont in
SCHooL
Noord-Holland, met een
vleugje Groningen.
Een oudere zus.
Ik fotografeer graag (analoog) en ik druk mijn eigen foto’s af, ook speel ik gitaar (jazz en surfrock) en verzamel vinyl en stripverhalen en brouw bier.
Wat zou je doen met 10 miLjoen?
‘Well well well, what
have we here?’ (Alex in de
film A Clockwork Orange).
ik erger mij aan
Dat sommige simpele
zaken heel veel mensen
tegelijkertijd aan het
denken zetten.
Voodoo Chile - Stevie Ray
Vaughan.
Frank Zappa, omdat hij als
muzikaal genie de wereld
op zijn kop zette, op een
manier zoals Beethoven
dat vroeger deed.
Amsterdam Oud-West.
Favoriet Liedje
Vossius Gymnasium, later
Damstede. idooL
BroertjeS en/oF zuSjeS
HoBBy’S
Zeilboot kopen,
wegzeilen, nooit
meer terug komen.
aCHtergrond
Wat vind jij Leuk aan ■kunSt■?
Burgerlijkheid en mensen
met als motto: ‘Doe maar
gewoon, dan doe je al gek
genoeg’. Deze mensen
durven namelijk nooit
iets te doen wat de
‘gemeenschap’ niet
goedkeurt. Ze blijven
zich eeuwig conformeren
aan zelfgeschreven ge-
dragsregels en zijn niet
in staat om iets nieuws te
doen of te creëren.
Favoriet Citaat
Wat maakt jou een goede BLikopener? Ik houd er van om ergens
heel druk mee bezig te
zijn. Zo kan ik me ergens
volledig op richten en dan
valt de rest allemaal even
weg. Onderzoek doen naar
kunstwerken vind ik
altijd erg leuk. Ook
rondleiden is wel iets
waar ik van houd.
70
70-77-Lenart++Canned Inspiration [Idee in Blik].indd 70 16-09-10 17:09
Lenn
art
Büge
L ge
b.15
ju
ni
1992
70-77-Lenart++Canned Inspiration [Idee in Blik].indd 71 16-09-10 17:09
Lennart Bügel
Ik vInd het prachtIg om te zIen hoe de pIonIers van ■moderne kunst■ te werk gIngen. hoe ze soms zelfs te weInIg geld hadden om hun doeken te kopen, en dan maar een tafel-laken gebruIkten, en hoe ze langzaam de wereld InspIreerden en veroverden.
Favoriet eten
Kluizenaar of clochard.
Op die manier leer je het
leven van een andere kant
kennen dan de meeste
mensen ooit hebben
gezien. En kennis is
macht. Op dat moment heb
je dus géén geld, maar wel
kennis en dat is in mijn
ogen het hoogst haalbare
in het leven.
Live fast, die young.
Wat maakt jou zo SpeCiaaL?
Fotografie en muziek,
beide omdat ze heel
directe associaties
losmaken.
Ik ben speciaal omdat ik
nooit mijn mond dicht
houd. Ook op momenten
waarop ik dat beter wel
zou kunnen doen.
Favoriete kunSt-vorm
Wat WiL ik Later Worden?
Kip tandoori.
LevenSmotto
72
70-77-Lenart++Canned Inspiration [Idee in Blik].indd 72 16-09-10 17:09
Idee-in-Blik
Tomek de ’Idee-In BlIk-uITvInder’ verTelT hoe heT
Idee werkelIjkheId werd
73
70-77-Lenart++Canned Inspiration [Idee in Blik].indd 73 16-09-10 17:09
Idee-in-Blik
heT Idee voor heT ‘Idee-In-BlIk’ kwam op de dag daT de ■BlIkopeners■ en Ik aan heT BraIn-sTormen waren over de avond holy shIT.Iedereen mocht ideeën op
post-it’s schrijven en
die werden op een groot
wit bord geplakt. Toen
had ik ineens de woorden
‘Ideeën-In-BlIk verkopen’ erop geplakt. Daarna gaven
alle Blikopeners met
gekleurde stickertjes aan
welke ideeën het leukst
en meest origineel waren.
waT Bleek? ‘Ideeën-In-BlIk’ had de meesTe sTIcker-Tjes gekregen. dus al mIjn collega’s vonden heT een fanTasTIsch-koel-superleuk-Idee, maar Ik wIsT zelf nIeT eens waT heT was.Aan mij dus de taak om
het uit te werken. Ik
had geen idee waar ik
moest beginnen.
Ik begon te denken over
de inhoud. Andere Blik-
openers kwamen met ideeën
als gebakken lucht, of
gewoon lege blikken, maar
ik zocht iets dat je kon
bewaren. Waar de eigenaar
van het blik echt
geïnspireerd door zouden
kunnen raken. Volgens mij
is me dat ook gelukt;
het mooie aan het Idee-
in-Blik is dat je hem
niet per se meteen open
hoeft te maken. Dat kan
je doen wanneer je wilt.
Het idee begon vorm te krijgen, ik mocht het gaan
uitvoeren, maar hoe? Het was lastig om een plek te
vinden waar je dingen in kon laten blikken. Maar
zodra ik via een Google een plek had gevonden om
dat te doen, moest ik echt aan de slag en kwamen er
ook deadlines.
Sommige mensen snappen de naam/woordgrap
meteen, andere doen er wat langer over. Ik zal het
voor je uitleggen:
wIj zIjn BlIkopeners, en waT wIj doen Is BlIkken openen, spreekwoordelIjke BlIkken dan. wIj proBeren jou op een andere manIer naar ■kunsT■ Te laTen kIjken, een manIer dIe je eerder nog nIeT zag, zodaT je dan kunsT mIsschIen Toch wel heel InTeressanT vInd. dan geven we je een Idee-In-BlIk mee, zodaT laTer als wIj er nIeT zIjn, je je eIgen BlIk kan openen, leTTerlIjk en fIguurlIjk.
74
70-77-Lenart++Canned Inspiration [Idee in Blik].indd 74 16-09-10 17:09
Idee
-In-
BlIk
70-77-Lenart++Canned Inspiration [Idee in Blik].indd 75 16-09-10 17:09
Idee-in-Blik
op de avond van holy shIT kwam heT momenT daT Ik heT Idee-In-BlIk mochT uITdelen. heT was zo leuk om heT puBlIek Te zIen rondlopen meT heT BlIk. er zaT namelIjk IeTs In waardoor heT geluId maakTe als je hem schudde, dus mensen vroegen zIch echT af waT er In zaT. op heT eInde van de avond kwa-men zelfs mensen op me af dIe mIj BIj naam kende, maar dIe Ik nog nooIT had onTmoeT. heT Idee-In-BlIk had een BlIjvende In-druk achTergelaTen. Ik hoop daT heT nog lang BIj de BlIk-openers zal BlIjven.
76
70-77-Lenart++Canned Inspiration [Idee in Blik].indd 76 16-09-10 17:09
Lennart Bügel
Wat Wil je de Wereld meegeven?
Sinds dit jaar sta ik elke ochtend op de
pont om naar school te gaan en elke
middag op de pont om naar huis te gaan.
Dagelijks zie ik mensen die doelgericht
vooruit kijken of in zichzelf
weggezonken zijn. Het enige waar ze op
wachten is de overkant. Zelf staar
ik altijd naar de bedrijvigheid in de
haven. De bootjes, zo nu en dan een
zonnetje, en de meeuwen die met veel
lawaai overvliegen. Het valt me op dat
er maar weinig mensen zijn die tijdens
hun dagelijkse routine om zich heen
kijken. Ze hebben het dan ook nodig om
er op gewezen te worden dat ze ergens
naar moeten kijken. Denk hierbij aan
een museum. In het museum staan bordjes
die als het ware zeggen: Kijk! Wat
hier hangt is de moeite waard om naar te
kijken. Dat is ook zeker waar. Wat
daar hangt is best de moeite waard
om naar te kijken. Maar dat neemt niet
weg dat je in het dagelijks leven niet
om je heen hoeft te kijken. Er valt zo
veel te zien dat het zonde zou zijn om
gedachteloos naar de overkant van het
IJ te varen.
als je geen Blikopener Was, dan Was je het liefst
Straatmuzikant.
Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière? Het rondleiden in de ■Avant-Gardes■
tentoonstelling met Primo vond ik erg
leuk. De tentoonstelling zat mooi
in elkaar en ging bovendien over een
tijdvak dat in mijn ogen binnen de
■kunst■ erg interessant is: de twintiger
jaren van de 20ste eeuw. De diversiteit
van de stukken was heel groot, dus
je kon lang doorgaan met vertellen. De
bezoekers waren ook erg enthousiast.
Dat geeft toch wel een gevoel van
voldoening.
hoe heB je het samenWerken met andere Blikopeners ervaren?
Eerst was ik van mening dat we in onze
verantwoordelijkheden wat beperkt
werden. Na onze functioneringsgesprek-
ken en feedback is dat veranderd. We
kregen veel meer verantwoordelijkheid.
Dan merk je opeens dat een taak toch
meer inhoudt dan je in eerste instantie
had gedacht. Ik denk dat we daar
allemaal veel van hebben geleerd. Dit is
belangrijke werkervaring die je altijd
wel kan gebruiken. Daarnaast vind ik dat
de Blikopeners behalve gewoon collega’s
ook een hechte groep vormen. We
kunnen zowel heel serieus aan de slag
als op andere momenten gewoon met elkaar
lachen. De diversiteit aan karakters
maakt dat nog eens extra bijzonder.
heB je jongeren in je omgeving enthou-siast kunnen maken voor kunst/musea? Ik herinner me dat ik de catalogus kreeg
voor de Avant-Gardes-tentoonstelling.
Later die dag zat ik bij een paar
vrienden te chillen, terwijl één van hen
de catalogus doorbladerde. Langzaam
begonnen ze steeds meer vragen te
stellen over wat ze zagen. Ik heb toen
ongeveer de hele catalogus doorgenomen
en bij alle kunstwerken of kunstenaars
die ik kende verteld wat ik wist.
Later dat jaar heb ik ze nog persoonlijk
rondgeleid door de tentoonstelling,
waar ze mijn verhalen citeerden. Nooit
eerder had ik gedacht dat kunst zo’n
discussie en interesse kan opwekken bij
mensen die slechts weinig voorkennis
hebben. Ik mag dan ook verwachten dat ze
nog wel eens naar het museum gaan.
77
70-77-Lenart++Canned Inspiration [Idee in Blik].indd 77 16-09-10 17:09
Woont in
SCHooL
Japans/Nederlands.
Een oudere broer.
Mode ontwerpen/maken en
dansen.
Wat zou je doen met 10 miLjoen? ‘De stenen muur op de weg
is niet om jou te doen
stoppen, die is om de
mensen die het niet graag
genoeg willen tegen te
houden.’
ik erger mij aan
De verassing als je het
voor het eerst ziet en de
inspiratie die het je kan
geven, de prikkel.
Leonardo da Vinci omdat
hij álles kon, ik hoop op
een dag ook een homo
universalis te zijn.
Amsterdam Slotervaart.
Fons Vitae Lyceum.
idooL
BroertjeS en/oFzuSjeS
HoBBy’S
Een heel mooi grachten-
pand in Amsterdam kopen.
aCHtergrond
Wat vind jij Leuk aan ■kunSt■?
Studentenverenigingen,
Veronica-programma CQC,
regen, EliZe, mijn
(fiets)ketting die er
veel te vaak afvalt en
de ‘grappen’ van Bert
Visser.Favoriete Citaat
Lisa Konno78
78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 78 16-09-10 17:15
LiSa
kon
no g
eb.
23 J
anu
ari
1992
78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 79 16-09-10 17:15
Als Blikopener wil ik met de groep verschillende mAnieren verzinnen om jongeren ervAn te overtuigen dAt er voor iedereen iets leuks te vinden is in de kunst.
Favoriet eten
Succesvol
modeontwerpster.
Ik kan niet kiezen, maar
wat ik vaak leuk vind is
als er verschillende
kunstvormen met elkaar
gecombineerd worden, maar
een mooi schilderij doet
ook goed en een mooi
nummer ook.
Favoriete kunStvorm
Wat WiL ik Later Worden
Carpaccio, snoep, Japans,
frambozen, mergpijpjes,
taco’s, los van elkaar
dan, hè.
Lisa Konno80
78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 80 16-09-10 17:15
Collega’s over Blikopeners
Collega’s over Blikopeners
81
78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 81 16-09-10 17:15
Collega’s over Blikopeners
leontine Coelewij, ■Curator■De eerste keer dat ik
■Blikopeners■ ontmoette was in het najaar van
2008; op een avond in ■De Bouwkeet■. Vier Blikopen-ers interviewden mij over
mijn werk als curator in
het ■Stedelijk Museum■. Al tijdens het
voorgesprek, een week of
twee eerder, had ik
gemerkt dat het een heel
leuke gemêleerde groep
van slimme, nieuwsgierige
en gedreven jongeren was.
Met een enorme flair
vuurden ze hun vragen op
mij af en gingen ook de
lastige onderwerpen, over
wat ik moeilijk of
vervelend vindt aan mijn
werk, niet uit de weg.
Het werd een heel leuk en
levendig gesprek. Knap
van hen, want zo’n open-
baar interview voor
publiek was heel nieuw
voor de groep. Ruim een
half jaar later was ik
ook bij de swingende
avond in het Van Gogh die
zij hadden georganiseerd
en waar ik nog wat
meemaakte van de geweld-
ige rap die ze daar
opvoerden. En natuurlijk
maakte ik de Blikopeners
regelmatig mee tijdens
workshops, lezingen,
presentaties en avonden
waar zij meehielpen bij
de ontvangst van bezoek-
ers.
“ik heB nu al ideeën over hoe ik in de toekomst Bij een tentoonstelling (Bijvoor-Beeld de expositie van aernout mik die direCt aansluit Bij thema’s als groeps-vorming, veiligheid, media) samen met de Blikopeners een disCussiemiddag zou willen opzetten speCiaal voor jongeren. ik denk dat zij daar een hele goede Bijdrage aan zouden kunnen leveren.”
82
78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 82 16-09-10 17:15
Collega’s over Blikopeners
Bart rutten, ■Conservator ■Voordat de tentoonstel-
ling ■Avant-Gardes■ opende, en de Blikopeners
aan de slag konden om
plannen te maken voor
eigen randprogramma’s,
werden ze bijgepraat door
samensteller Jan van
Adrichem. Het was een
middag hardcore kunstge-
schiedenis gericht aan
relatief jonge oren die
aandachtig luisterden.
‘Of een laatste model
zonnebril ook avant-garde
kon zijn?’, was een
serieuze vraag die
illustreerde hoe de
kunsttheorie terplekke
werd verteerd en ingepast
in de alledaagse
belevingwereld van de
jongeren zelf. Op
Lowlands waren ze totaal
in hun eigen habitat en
opereerden ze uitstekend
als onze ■ambassadeurs■. Hun affiniteit met
beeldende kunst bracht
dit ‘moeilijke’ onderwerp
dichter bij de bezoeker.
“natuurlijk zijn er verBeterpunten. aan ons Conservatoren de uitdaging om na te denken over hoe hun inBreng verder kan gaan dan Bemiddelaar, amBassadeur en tolk, zodat die ook een inhoudelijke Blikverruiming kan genereren. aan de Blikopeners de taak om ziCh niet alleen te laten leiden door wat het museum gene-reert maar ook zelf plannen te initiëren”.
Blikopeners spreken
letterlijk een taal die
zeer precies gedefinieerd
is in wat er toe doet en
wat niet. Ook in de
vergelijkingen die worden
gemaakt om kunst uit te
leggen zoeken zij totaal
andere voorbeelden dan
ik. Van deze kennis en
dit ‘■fingerspitzenge-
fühl■’ maken we dankbaar
gebruik.
83
78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 83 16-09-10 17:15
Collega’s over Blikopeners
marten jongema, Curator Als curator had ik mij
enkele maanden bezigge-
houden met de voorberei-
dingen en realisatie van
■Heilig Vuur■, Religie en spiritualiteit in de
moderne kunst. De titel
voor deze tentoonstelling
was na ruim beraad tot
stand gekomen en de
stijlfiguur van de
dubbele betekenis was in
goede aarde gevallen.
Enige tijd na de opening
van de tentoonstelling
diende zich een verassing
aan. Met een oorverdoven-
de knal kwam HOLY SHIT!
That’s the Spirit uit de
lucht vallen: een avond
in De Nieuwe Kerk waarvan
de begeleidende flyer de
volgende belofte ver-
meldde: ‘Het Stedelijk
Museum heeft een groep
nieuwe medewerkers! Dat
zijn wij – de Blikopen-
ers, jongeren uit Amster-
dam met een frisse kijk
op kunst.’ Het was de
onontkoombare introduc-
tie van de Blikopeners.
En het programma was een
flitsende aaneenschakel-
ing van originele items
rondom kunst, religie en
spiritualiteit.
Mijn aanvankelijke
scepsis, vanwege de
titel, maakte plaats voor
enthousiasme.De benader-
ingswijze van de Blik-
openers nodigt uit tot
discussie en dialoog met
zowel de bezoeker als het
museum zelf.
Opvallend is vooral hun
ongegeneerde
nieuwsgierigheid. Zo
herinner ik mij de
discussie over het belang
van de game. Moeiteloos
werden enkele
vooronderstellingen
onderuit gehaald en
nieuwe meningen
toegevoegd.
een Belangrijk deel van het suCCes van de Blikopeners ligt naar mijn idee Bij de seleCtieproCe-dure die eraan vooraf ging. niet uitsluitend ‘welopgevoede’ sCholieren van het Barlaeus gymna-sium zetten de toon: gemotiveerde jongeren met diverse aChter-gronden konden tot de Blikopeners toetreden.
84
78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 84 16-09-10 17:15
Collega’s over Blikopeners
martijn van nieuwenhuyzen, Curator
deze vijftien jonge Collega’s zorgden het afgelopen jaar voor leven in de Brouwerij op de kantoren en tijde-lijke tentoon-stellingsloCaties van het stedelijk. op versChillende momenten heB ik met ze te maken gehad, onder andere Bij de seleCtie van jonge zangers voor de performanCe ‘teen-age lontano’ van de amerikaanse kunste-naar/musiCus ma-rina rosenfeld die het stedelijk in juni 2009 samen met het holland festival produCeerde.
Ik sprak de Blikopeners
op de personeelsfeesten,
bij de Uitmarkt en soms
kwam er wel eens eentje
op kantoor aanwaaien om
persoonlijk uit te vissen
wat het curatorschap nu
eigenlijk inhield. Dan
overdreef ik enorm het
vele reizen en het avon-
tuurlijke, tot diep in de
nacht socializen met
kunstenaars. En bingo,
per direct wilden ze
tentoonstellingsmaker
worden.
De meest dynamische
en interessante uitwis-
seling met de Blikopeners
was tijdens de galerie-
tour die ik op 25 april
2009 voor hen organi-
seerde. Een ervaren
kunststapper doet tien
galeries op een middag,
dus voor minder deden we
het die zaterdag niet.
Dat was wel even zuchten
aan het begin, maar ze
kwamen er al gauw in. We
trokken in een moordtempo
door de Jordaan en kregen
een breed spectrum van
het kunstaanbod onder
ogen: van abstracte
muurschilderingen bij
Ellen de Bruijne Pro-
jects, figuratieve
schilderijen bij Annet
Gelink, een groepsten-
toonstelling met niet-
westerse kunst in Bureau
Amsterdam, tot een op een
computergame geënte
installatie bij Ron
Mandos. Daar deed het
enge kamertje met een
lijk in bad het goed. Ik
spoorde de Blikopeners
aan alles te vragen, ook
aan de galeriehouders.
Met als resultaat leven-
dige debatten over
abstracte en verhalende
kunst, compositie,
gelaagdheid, esthetiek,
en natuurlijk over de
prijs van al dat moois.
Tijdens de nazit was het
spannend om te horen hoe
de - soms heel intuïtieve
- analyses van de ver-
schillende tentoonstel-
lingen werden gemaakt.
Dan blijkt dat je door
samen naar kunst te
kijken en erover te
praten snel tot de kern
van een kunstwerk door
kunt dringen. Voor mij
een boeiende ervaring om
de volwassen inzichten
van een jonge generatie
te horen. En tijdens de
lunchstop bij de toko op
de Rozengracht leerden ze
me nieuwe felgekleurde,
maar wel een beetje erg
zoete drankjes drinken.
85
78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 85 16-09-10 17:15
Collega’s over Blikopeners
marianne Bargeman, hoofd eduCatie statens museum for kunst, kopenhagen
In de zomer van 2009 liep
ik vier weken mee bij de
afdeling educatie van het
Stedelijk om te leren van
Blikopeners. De samen-
werking tussen het
Stedelijk Museum en
Diversion is voor mij een
voorbeeld. Ook wij hebben
een soort Blikopeners,
Kunstpiloten (www.smk.
dk/ulk), maar zonder
externe samenwerkings-
partner die een frisse en
niet-museale blik op het
project werpt. Misschien
is de samenwerking met
■Diversion■ ook de reden
waarom de groep Blikopen-
ers een grotere diver-
siteit kent dan onze
Kunstpiloten - ondanks
onze pogingen daartoe.
Aan de andere kant gaven
wij meer verantwoorde-
lijkheid aan onze Kunst-
piloten. Misschien soms
teveel, waardoor zij de
richting kwijtraakten
of teleurgesteld raakten
als hun ideeën niet te
realiseren waren.
Het is bijzonder
leuk en interessant om
met creatieve jongeren
samen te werken, al was
het soms ook moeilijk om
de autonome wereld van de
jongeren te combineren
met een huis vol
tradities en regels. Bij
het Stedelijk Museum zijn
de taken volgens mij meer
concreet, zoals een
reportage maken voor de
Museumnacht. Daar kunnen
wij iets van leren. Wij
hebben door meer vrijheid
te geven niet alleen
geprobeerd een verander-
ing bij de Kunstpiloten
teweeg te brengen, maar
ook bij het museum. En
dat zie ik als een van de
belangrijkste punten om
met jongeren te werken:
wij worden meer bewust
gemaakt van onszelf als
instituut en wij leren
van en over onze gebrui-
kers. Daardoor bewegen
wij ons als instituut en
worden wij herinnert aan
de buitenwereld. Jong-
eren geven ons onschat-
bare hulp bij het
actualiseren van onze
■collectie■, het museum blijft zo door zijn
(kunst)historische blik
steeds actueel.
86
78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 86 16-09-10 17:15
Collega’s over Blikopeners
onze toekomstige geBruikers!’
evaluatie is een essentieel on-derdeel. wat werkt? wat werkt niet?Wij moeten niet alleen
een open blik hebben maar
ook een open oor, dat
hoort wat de jongeren
zeggen. Zij ontwikkelen
zichzelf voortdurend en
wij moeten ook klaar zijn
om ons instituut en onze
methode te verbeteren.
Daarom is internationale
uitwisseling belangrijk,
wij kunnen van elkaar
leren en gefundeerde
ontwikkeling bewerkstel-
ligen.
Blikopeners/kunst-piloten is een fan-tastisCh projeCt, maar zowel in ko-penhagen als in amsterdam kost het enorm veel tijd om op deze manier met jongeren te werken. zij zijn BijvoorBeeld druk met veel an-dere dingen, stellen veel vragen en zijn een ander soort Collega’s in het museum. dat is pre-Cies ook hun kraCht. een journalist vroeg mij laatst: ‘heBBen jullie ei-genlijk wel geld om zo veel aandaCht te geven aan een doel-groep die geen entree Betaalt?’ (in denemarken is de toegang t/m 18 jaar gratis) ’wij zien geen reden om het niét te doen’, ant-woordde ik, ‘zij zijn
87
78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 87 16-09-10 17:15
Collega’s over Blikopeners
niCole delissen, hoofd ColleCties en presentatiesMijn eerste kennismaking
met de Blikopeners was
tijdens de feestelijke
afsluiting van het SMCS
waar de hele groep zich
presenteerde voor het
vrijwel voltallige
personeel van het Ste-
delijk, zo’n 150 mensen!
Dit gebeurde met zelfver-
trouwen en bravoure:
oprecht indrukwekkend en
ontwapenend. Dit beeld
werd alleen nog maar
versterkt tijdens de
Blikopenersavond ■Holy Shit■, die plaats vond tijdens de Stedelijk-ten-
toonstelling ■Heilig Vuur■ in de Nieuwe Kerk. De avond zat goed in
elkaar, met rondleidingen
door Blikopeners: geweld-
ig! Speeddaten met
Blikopeners, waarbij
allerlei onderwerpen aan
de orde kwamen, livemuz-
iek en een prachtig debat
tussen jongeren met
verschillende religieuze
achtergronden. Door hun
brede interesse en eigen
kijk op kunst hebben de
Blikopeners een echte
toegevoegde waarde binnen
het Stedelijk en vormen
ze enerzijds een belang-
rijk klankbord en leveren
ze anderzijds een
bijdrage aan veel acti-
viteiten en ontwikkelin-
gen binnen het museum.
Persoonlijk vind ik het
heel leuk om tieners in
huis te hebben, vooral
omdat het een groep is
die momenteel niet in
mijn privéomgeving
aanwezig is en ik erg
geloof in ervaring opdoen
‘uit-eerste-hand’.
Jongeren als doelgroep
worden vaak als een
nergens-in-geïnteress-
eerde groep neergezet,
maar onze Blikopeners
schetsen een compleet
ander beeld!
manuela hoekstra, projeCtmedewerkerAls projectmedewerker
roosterde ik de Blikopen-
ers voor werkzaamheden
in. Van de meeste heb ik
een heel volwassen,
betrokken en goede indruk
gekregen wat betreft
medewerking en flexibil-
iteit. De communica-
tievaardigheden lieten
echter zo hier en daar te
wensen over. Bijvoor-
beeld: het niet beant-
woorden van e-mails met
als gevolg het moeten
nabellen van afspraken.
Opvallend was dat bij het
nabellen op de één of
andere manier in het
geheel niet over was
gekomen dát er was
gevraagd om even een
bevestiging te sturen.
Binnen een grote orga-
nisatie is communicatie
op alle mogelijke manie-
ren zeer belangrijk. Ik
vond het opmerkelijk dat
een aantal jongeren, die
juist zelf veel bezig
lijken te zijn met digi-
tale communicatie, deze
kleine en simpele ver-
zoeken over het hoofd
zien.
88
78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 88 16-09-10 17:15
Wat maakt jou een goede Blikopener?
Ik houd mij aan afspraken.
Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière?
Het vooruitzicht van het nieuwe Ste-
delijk, het zien van de plannen voor de
nieuwbouw en het bedenken van opties
voor een jongerenruimte. Een bezoek
aan de gerenoveerde oudbouw maakte mij
ook erg enthousiast.
hoe heB je het samenWerken met andere ■Blikopeners■ ervaren?
Heel leuk, interessant om met ver-
schillende type mensen samen te werken
en verschillende inzichten te zien.
Wat soms ook wel voor conflicten kan
zorgen maar grotendeels positief is
door de nieuwe contacten.
heB je jongeren in je omgeving enthousiast kunnen maken voor kunst/musea?
Ja, dat is vooral merkbaar in mijn
directe vriendenkring. Een concreet
voorbeeld is dat vrienden die ik
uitgenodigd had bij ■Holy Shit■ heel
enthousiast waren over wat er gebeurde
en de volgende dag heel lovend en
enthousiast over hun ervaring die
avond ervoor praatte.
Blikopeners is voor mij
Een bijbaan die veel voldoening en
vrijheid geeft waar ik veel leer
en mij bezighoudt met wat mij interes-
seert: ■kunst■ en jongeren.
Wanneer kWam je voor het eerst in aanraking met kunst?
Van huis uit heb ik veel aan
kunstgeschiedenis meegekregen
door de interesse hierin van
mijn moeder. Op de middelbare school
kwam ik ook met kunst in aanraking
door teken– en CKV-lessen en sindsdien
heb ik zelf veel musea bezocht en
ben ik actief bezig geweest in
verschillende kunstvormen.
Lisa Konno89
78-89-Lisa+What Are Colleagues Saying About Blikopeners.indd 89 16-09-10 17:15
Mirelva Berghout
woont in
SCHooL
Surinaams, in Nederland
geboren.
Broertje van 11 jaar.
Dansen, culturele feesten
en festivals.
wat zou je doen met 10 miLjoen?
‘Ieder nadeel heb z’n
voordeel’ (Johan
Cruijff).
ik erger mij aan
Dat het eigenlijk altijd
een emotie bij je
los maakt. Of het nou
positief of negatief is.
Het zet meestal aan tot
discussie.
Mijn moeder
Hoofddorp.
Universiteit van
Amsterdam.broertjeS en/oF zuSjeS
ido0L
Hobby’S
De wereld rondreizen en
me overal wat meer
verdiepen in de culturele
invulling van het land.
Door de taal te leren en
kunst en culturele
gebeurtenissen bij te
wonen.
aCHtergrond
wat vind jij Leuk aan ■kunSt■?
Mensen die de schuld
altijd naar een ander
doorschuiven.
Favoriete Citaat
Favoriete LiedjeLil’ Girl van van Shafiq
Husayn.
90
90-97-Mirelva+makeyour own canned idea.indd 90 16-09-10 17:33
mir
eLva
ber
gHou
t ge
b. 27
maa
rt 1
990
90-97-Mirelva+makeyour own canned idea.indd 91 16-09-10 17:33
Mirelva Berghout
Favoriete eten
Later wil ik worden wat me
het meest gelukkig maakt.
Laat je leeftijd je niet
weerhouden om te bereiken
wat je graag wilt.
Assemblage, het bij
elkaar brengen van ver-
schillende objecten die
samen het uiteindelijke
kunstwerk vormen.
Favoriete kunStvorm
wat wiL ik Later worden
Thaise Tom Ka Kai soep.
LevenSmotto
OOk Op straat zie ik veel kunst, vOOr mij is graffiti zeker OOk een kunstvOrm. meestal bezOeken jOngeren niet zO snel musea en ik mOet tOegeven dat ik dat OOk niet zO snel in mijn vrije tijd dOe. dat is niet Omdat ik het niet interessant vind, maar Omdat het meestal Op Ouderen is gericht.
92
90-97-Mirelva+makeyour own canned idea.indd 92 16-09-10 17:33
Maak je Eigen Idee in Blik
maak je eigen idee in blik
93
90-97-Mirelva+makeyour own canned idea.indd 93 16-09-10 16:35
Maak je Eigen Idee in Blik
als het goed is weet je nu ongeveer wat de blikopeners zijn en waar wij voor staan.
klopt dat?
op de bladzijde hiernaast staat een uitknipbaar idee in blik.
schrijf aan de binnenkant een idee dat je niet wilt vergeten.
knip het blik uit en plak hem dicht. zo heb je je eigen idee in blik
gemaakt, die je vervolgens ook aan iemand kunt geven.
wil je niet in dit boek knippen?een grotere printbare versie is te vinden op:
www.stedelijk.nl (kijk bij blikopeners)veel plezier met het inblikken van je eigen idee.
nee! Oh, nou dan raden wij je aan om eerst
een paar andere hoofdstukken te
lezen over Blikopeners. Kijk vooral
ook even naar het hoofdstuk over
■Idee-in-Blik■.
ja! ja? mooi!Aangezien jij dit boek in je handen
hebt, voelen wij gelijk een
connectie met jou. Wij zouden jou dan
ook graag een Idee-in-Blik geven,
maar helaas past die niet in dit boek.
Daarom hebben wij een speciale editie
van het blik gemaakt voor de lezers van
dit boek.
94
90-97-Mirelva+makeyour own canned idea.indd 94 16-09-10 16:35
Maak je Eigen Idee in Blik95
90-97-Mirelva+makeyour own canned idea.indd 95 16-09-10 16:35
Maak je Eigen Idee in Blik
MIJN IDEE VOOR JOU / MY INSPIRATION FOR YOU:
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
96
90-97-Mirelva+makeyour own canned idea.indd 96 16-09-10 16:35
Mirelva Berghout
Wat maakt jou een goede Blikopener?
Het feit dat ik graag nieuwe dingen wil
leren.
Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière?
Ik was heel erg enthousiast over onze
eerste Blikopenersavond in de
Nieuwe Kerk. We hadden heel veel tijd
gestoken in de voorbereiding en goed
geoefend met het rondleiden, dus
ik kon niet wachten om alles op zijn
plaats te zien vallen.
heB je jongeren in je omgeving enthousi-ast kunnen maken voor ■kunst■/musea?
Ja, vrienden van mij zijn langs
geweest bij de Blikopenersavond, in de
eerste instantie nog steeds een beetje
sceptisch. Maar na de rondleiding
waren ze heel erg gefascineerd door
een paar kunstwerken. Een vriendin van
me was ook erg enthousiast toen we
in Parijs een werk van Daniel Spoerri
zagen. Ik kon er toen veel over vertel-
len.
het stedelijk is voor mij
Een museum waar ik binnenkort doorheen
hoop te lopen en van kunstwerken kan
genieten.
kunst is voor mij
Een aanzet tot discussie en gedachten.
hoe zie je de toekomst voor ■Blikopeners■?
De toekomst van de Blikopeners ziet
er rooskleurig uit, met steeds een
nieuwe lading jonge Blikopeners
zal het museum steeds weer een fris
perspectief kunnen werpen op de steeds
ouder wordende stukken.
Wat is de Belangrijkste vraag die jou Bezighoudt rondom het stedelijk?
Hoe trekken wij meer mensen (dus niet
alleen jongeren) die bekend zijn met
de nieuwe ontwikkelingen op het gebied
van media en cultuur naar het museum?
Wanneer kWam je voor het eerst in aanraking met kunst?
Al vanaf de basisschool met kunstklas-
sen, maar pas op de middelbare school
ben ik er verder ingedoken, met de
lessen Klassieke en Culturele Vorming.
Maar dan vooral de oude Romeinse
kunst. Het is dus heel leuk om nu meer
over ■moderne kunst■ te leren.
Wat maakt jou zo speciaal?
Dat ik een culturele duizendpoot ben.
97
90-97-Mirelva+makeyour own canned idea.indd 97 16-09-10 16:35
woont in
SCHool
Half Nederlands, half
Chileens.
Een broertje, een zusje
en een zus.
Muziek maken, kunst- din-
gen doen, lachen en
slapen.
wat zou je doen met 10 miljoen? ‘Hmmm, I smell like
weekend.’
ik erger mij aan
Dat het alles kan zijn
maar ook weer niets, dat
je jezelf er mee kan
bewijzen en dat het iets
is waar bijna niemand
echt iets van begrijpt.
‘All I Need,’ Air.
Napoleon Dynamite, karak-
ter uit de gelijknamige
film; eigenlijk moet je de
film zien want anders snap
je het niet, Als ik het
toelicht geef ik de hele
clue weg van de film, hij
is gewoon vet leipies.
Amsterdam, De Baarsjes en
Oost-Watergraafsmeer.
favoriete liedje
Cartesius Lyceum.
idool
BroertjeS en/of zuSjeS
HoBBy’S
Een huisje kopen in New
York met Teleport zodat
ik binnen 10 minuten naar
Berlijn, Parijs, Amster-
dam en Fiji kan gaan. Oh,
en wereldvrede.
aCHtergrond
wat vind jij leuk aan ■kunSt■?
Mensen die mij afremmen,
in figuurlijke zin en
letterlijk als ik op de
fiets zit. favoriete Citaat
Pia Canales98
98-105-Pia+The Bath Tub.indd 98 16-09-10 16:36
Pia
Cana
leS
geB
. 13
feBr
uari
199
2
98-105-Pia+The Bath Tub.indd 99 16-09-10 16:36
Ik kIjk echt heel anders naar kunst dan eerst. BIj een ■aBstract■ schIlderIj denk Ik BIjvoorBeeld nIet alleen maar ‘Wat zIjn dat nou voor klodders?’ maar ‘oh, dat Is echt zó jackson Pollock’.
favoriete eten
Superster.
Wie niet goed is in vlie-
gen moet dat ook niet
doen.
Performance.
favoriete kunStvorm
wat wil ik later worden
Onbeperkt Chinees.
levenSmotto
Dat ik als enige op de
hele wereld Pia kan zijn,
die mijn leven leidt.
wat maakt jou zo SPeCiaal?
Pia Canales100
98-105-Pia+The Bath Tub.indd 100 16-09-10 16:36
■Blikopeners■ Bilal en Primo gingen naar het architectenbureau Benthem Crouwel voor een goed gesprek met twee leden van het ontwerpteam van de nieuwbouw van het Stedelijk, Joost Vos en Job Schroën.
Bilal en Primo in de ■BadkuiP■
Met Benthem Crouwel Architecten
‘de BadkuiP’…Beroemd en Berucht en nog niet eens geBouwd! wie zit er achter
dit Bijzondere ontwerP?
Bilal en Primo in de Badkuip101
98-105-Pia+The Bath Tub.indd 101 16-09-10 16:37
Bilal en Primo in de Badkuip
Hoe komt zo’n ontwerp voor zo’n groot project nu tot stand?
Joost: Bij een bouwproject van deze
schaal wordt door de gemeente een
prijsvraag gehouden, een aantal
architectenbureaus zendt een ontwerp
in en een speciaal samengestelde
raad kiest dan het definitieve ontwerp.
Toen wij wonnen waren wij natuurlijk
blij, maar moesten gelijk aan de slag.
Alles moest nog aangepast worden aan de
maatstaven van gemeente, museumdirec-
tie en milieu-eisen. Het ontwerp is tot
stand gekomen door inbreng van een
heel team, dus niet één artistiek idee
van één iemand. Het ontwerpen van een
gebouw hier is een levend proces. Door
richtlijnen, persoonlijke inbreng en
beperkingen komt een ontwerp tot stand.
Hoe ging dit proces bij de badkuip?
Job: We hadden met veel dingen te maken.
Het moest functioneel worden,
kunstzinnig en een eyecatcher zijn
maar het mocht het oude Stedelijk niet
overschaduwen. We hebben gekozen
voor een gebouw dat qua volume gelijk
aan de oudbouw is maar qua ontwerp
totaal anders. Het zijn eigenlijk twee
tegenpolen maar ze heffen elkaar
niet op. Om het volume beperkt te
houden hebben we gekozen om groot deel
van het museum onder de grond te
plaatsen. Hiervoor waren ook geen
echte beperkingen, lekker makkelijk.
De luifel is bedacht om het plein
voor de ingang af te bakenen en zo de
hoofdingang meer aanzien te geven.
is Het moeilijk om zo’n ontwerp te maken met een Heel team?
Job & Joost: Dat valt mee. Door de vele
richtlijnen is er beperkte ruimte
voor persoonlijke ideeën. Als je het
niet met elkaar eens bent kun je
daar altijd op terugvallen. Het is
vooral veel denk- en meetwerk.
Maar door al dat denken en meten kom
je uiteindelijk wel tot een heel
creatief ontwerp.
Hoe betrokken zijn jullie met Het project tijdens de bouw?
Job & Joost: We zitten er strak op! En dat
moet ook wel, het is een lastig en
gewaagd project en dus is het belang-
rijk dat wij als architecten erbij
blijven. Bij andere projecten heb ik
wel eens gehad dat een aannemer zelf
iets had veranderd tijdens de bouw
waardoor het ontwerp veranderd, dit
soort dingen willen wij natuurlijk
voorkomen.
wie is je favoriete arcHitect?
Job: Bertrand Goldberg, één van de
redenen om Chicago te bezoeken.
Joost: Nervi, een Italiaan.
Eigenlijk is Nervi een
ingenieur.
als je een gebouw in amsterdam mocHt verwoesten, welke zou dat zijn?
Job: Een willekeurige bedrijfshal langs
de snelweg. Die dingen zijn
zonder enig idee neergeknald op een
lap grond. Dat is zo zonde.
Joost: De Rembrandttoren, wat een
lelijk ding zeg.
deden jullie vroeger veel aan lego?
Joost: Ja, heel veel en nu nog steeds.
Job: Ja, ook erg veel.
Trouwens, ik heb kortgeleden
mijn stamboom geraadpleegd en
het bleek dat er in elke
generatie van mijn familie een
architect zit sinds 1600.
102
98-105-Pia+The Bath Tub.indd 102 16-09-10 16:37
Het
nieu
we
sted
elijk
mus
eum
in a
mst
erda
m
98-105-Pia+The Bath Tub.indd 103 16-09-10 16:37
Bilal en Primo in de Badkuip
zou je vroeger een blikopener geweest willen zijn?
Job & Joost: Jazeker, wij vinden het
onwijs gaaf dat het ■Stedelijk Museum■ jongeren bij het museum betrekt.
voor welk onderdeel van gebouwen Heb je een obsessie?
Joost: Wat mij fascineert, zijn details.
Zoals de aansluiting van twee verschil-
lende componenten.
Job: De ‘houdbaarheid’ van
een gebouw vind ik erg
belangrijk. Werkt het echt,
ook na een aantal jaar?
Joost: Bij een gebouw als het Stedelijk
Museum is ook de logistiek van mensen
zeer belangrijk.
zien jullie arcHitectuur als een kunstvorm?
Joost: Nee.
Job: Niet net als bij een
schilderij, dat je je gevoel
erin kan leggen.
Job & Joost: Nu we erover nadenken is ook
voor ons de scheidingslijn tussen
■kunst■ en architectuur onduidelijk.
tot Hoeverre ervaren jullie artistieke vrijHeid in je vak?
Joost: Als kunstenaar ben je denk ik
vrijer. Maar als architect ben je
ook vrij hoor.
Job: Erg vrij, je hebt als archi-
tect een soort machtspositie. Als
architect is de visie en het idee
van jou.
maar als je artistiek gezien veel vrijHeid Hebt, dan druk je tocH je persoonlijke stempel op Het werk? voel je je persoonlijk niet aan Het werk verbonden omdat Het van ‘jou’ is? waar ligt dan Het verscHil tussen arcHitectuur en kunst?
Joost: Natuurlijk voel je je persoonlijk
betrokken tot het werk. Bij inspraak-
avonden doet het toch pijn als mensen
negatief zijn. Maar als architect denk
je meer vanuit de functie.
Job: Een voorbeeld; ik heb het
interieur van mijn huis zelf
ontworpen. Als architect zijn wij
getraind in het oplossen van
problemen. Bij het ontwerpen van
een stoel merkte ik dat dat
heel anders was. Er was namelijk
helemaal geen probleem. Wij
werken echt vanuit de functie.
als je vanuit de functie werkt, gaat dat dan niet ten koste van je creativiteit?
Job & Joost: Nee het ondersteunt je juist,
het neemt je bij de hand. Tegenwoordig
zijn architecten meer bouwkundigen.
104
98-105-Pia+The Bath Tub.indd 104 16-09-10 16:37
Wat Wil je de Wereld meegeven?
Leave Britney Alone.
Wat maakt jou een goede Blikopener?
Mijn professionele doch creatieve
kijk op de kunst.
als je geen Blikopener Was, dan Was je het liefst:
Een rockster.
Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière?
Het optreden met de Blikopenersband
voor het afscheid van de directeur.
Er waren superveel belangrijke fancy
art-mensen, zoals minister Plasterk.
Het allerleukste was dat onze achter-
grond de Karel Appel-wand was. Très
cool.
hoe heB je het samenWerken met andere ■Blikopeners■ ervaren?
Ontzettend leuk, het zijn veel
verschillende mensen van iedereen
kun je wel wat leren. Ieder heeft
zijn eigen brein en van daaruit komt
de Blikopeners.
Wat heeft Blikopeners aan jou veranderd?
Dat ik nu veel meer naar kunst kijk
en ontzettend veel meer bezig ben met
kunst en de dingen eromheen.
het stedelijk is voor mij
Een plek om te werken, ■kunst■ te
kennen, lachen, chocomelk halen,
mensen te leren kennen en om minds
te exploden.
kunst is voor mij
Een manier van communiceren alleen
dan extraordinary mindexploding maar
soms ook lame, maar toch wel leuk.
Pia Canales105
98-105-Pia+The Bath Tub.indd 105 16-09-10 16:41
woont in
SCHool
Frans/Joods/Nederlands.
Een broertje.
Dansen, dj-en, filmen,
snowboarden, denken,
doen.
‘America is the only
country that went from
barbarism to a decadence
without having a civili-
zation in between’ (Oscar
Wilde).
ik erger mij aan
Creativiteit,
veranderlijkheid
en de mening van
iedereen over kunst.
When I saw her standing
there van The Beatles.
Simon Vinkenoog.
Amsterdam Westerpark.
favoriete liedje
Fons Vitae (Havo, daarna
IN HOLLAND, momenteel
geen).
idool
BroertjeS en/of zuSjeS
HoBBY’S
aCHtergrond
wat vind jij leuk aan kunSt?
Iedereen die moeilijk
doet.
favoriete Citaat
Primo Versteeg106
106-113-Primo+Look for differance.indd 106 20-09-10 16:11
Prim
o ve
rSte
eg g
eB. 1
5 ok
toBe
r 19
90
106-113-Primo+Look for differance.indd 107 20-09-10 16:11
favoriete eten
Artiest.
Geen stress geen zorgen,
denk niet aan morgen.
Kubisme.
favoriete kunStvorm
wat wil ik later worden
Spareribs en eend.
levenSmotto
Ik vInd het erg belangrIjk dat amsterdamse jongeren Inspraak krIjgen bIj het opstellen van tentoonstellIngen. We Worden een beetje onderschat eIgenlIjk, We houden op ons eIgen manIer van kunst en onze eIgen soort kunst.
Primo Versteeg108
106-113-Primo+Look for differance.indd 108 20-09-10 16:11
Zoek de Verschillen
ZOEK DE VERSCHILLEN
Voor dit onderdeel nemen wij je
mee naar een heel andere wereld van
het Stedelijk Museum: de enorme
verzameling grafische vormgeving van
het museum. Het museum heeft 30.000
affiches en 40.000 stuks klein drukwerk
in bezit. Al meer dan een eeuw kondigt
het Stedelijk met affiches tentoon-
stellingen aan en daarmee groeide het
museum uit tot een belangrijke op-
drachtgever van grafische vormgeving.
Dit affiche uit 1985 is onderdeel
van deze verzameling. Het is gemaakt
voor de afscheidstentoonstelling van
Edy de Wilde. Hij was directeur van
het Stedelijk Museum van 1963 tot
1985. De ontwerper van dit affiche,
Wim Crouwel maakte in die tijd al het
drukwerk voor het museum.
Op het affiche staat het schil-
derij ‘La Grande Parade’ van Fernand
Léger uit 1955.
Dit schilderij is in het bezit
van The Solomon R.Guggenheim Museum in
New York.
KIjK gOED NaaR HEt affICHE. KuN jIj DE 7 VERSCHILLEN VINDEN?
109
106-113-Primo+Look for differance.indd 109 16-09-10 16:42
Zoek de Verschillen
HEt ORgINEEL
110
106-113-Primo+Look for differance.indd 110 16-09-10 16:42
Zoek de Verschillen
ZOEK DE VERSCHILLEN
111
106-113-Primo+Look for differance.indd 111 16-09-10 16:42
Zoek de Verschillen
DE VERSCHILLEN
112
106-113-Primo+Look for differance.indd 112 16-09-10 16:42
Wat maakt jou een goede Blikopener?
Liefde voor ■kunst■ en goede
communicatieve eigenschappen
Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière?
Het krijgen van verantwoordelijkheid,
het geven van presentaties aan mensen
die al lange tijd mee gaan in het vak.
Of aan mensen die je nog nooit gezien
hebt. Het geeft je het gevoel dat je
iets professioneels aan het doen bent
wat niet iedereen kan, zeker niet op
deze leeftijd. Met die verantwoorde-
lijkheid komt ook het gevoel dat je
iets helemaal fout kan laten
lopen, hierdoor wordt je vanzelf ook
wat scherper en ga je dingen met meer
precisie uitvoeren.
hoe heB je het samenWerken andere ■Blikopeners■ ervaren?
Het is soms lastig om met een grote
groep snel en eerlijk beslissingen te
nemen. Ik ben iemand die altijd voor
was om op een gegeven moment gewoon
de knoop door te hakken. Anders kom je
nooit verder. In meeste gevallen
krijgt de meerderheid gelijk of iemand
met een heel uitgesproken mening.
Wat bij Blikopeners erg leuk is, is dat
de groep nu echt een gezellige groep is
geworden. Hierdoor wordt er ook
makkelijker en vaak heftiger
gediscussieerd. Ook weet iedereen nu
hoe iedereen in elkaar zit en daar kan
je dan dus rekening mee houden.
Wat heeft Blikopeners aan jou veranderd?
Blikopeners heeft me leren luisteren
en kijken naar dingen. Ik ben iemand
die zijn mening over iets snel klaar
heeft. Bij Blikopeners leerde ik eerst
nog even te kijken of te luisteren en
dan pas mijn mening over iets te geven.
Wat heB jij geleerd Bij Blikopeners?
Veel feiten over kunst en kunstenaars,
informatie over hoe een museum werkt.
Over fondsen, grote bouwprojecten,
subsidies, ■peer education■ en niet te
vergeten op tijd komen en je werk
afmaken.
heB je jongeren in je omgeving enthousi-ast gemaakt?
Mijn eigen vriendenkring is altijd erg
positief en geïnteresseerd meer
dan eens leidt het ook tot verwoede
discussies over kunst of musea.
hoe zie je de toekomst voorBlikopeners?
Ik denk dat het project nog vele jaren
door zal kunnen gaan, zeker met het
nieuwe museum. Er is dan meer plek en
meer werk en Blikopeners zullen
steeds bekender worden en zo uitgroei-
en tot een landelijk fenomeen! Maar
zo spannend als het nu is zonder museum
zal het niet meer worden.
Wat is de Belangrijkste vraag die jou Bezighoudt rondom het stedelijk?
Wat bepaald de prijs van kunst? Waarom
duurt bouwen in Amsterdam zo lang?
Primo Versteeg113
106-113-Primo+Look for differance.indd 113 16-09-10 16:43
Tom Bakker
woont in
SCHool
Nederlands.
Oudere zus.
Heel veel en het liefst
zet ik ze om tot werk.
‘Als je het aan je oma kan
uitleggen dan snap je het’
(Albert Einstein).
ik erger mij aan
De prikkeling van de
creatieve geest die
tot een bevredigende
stimulatie van de kunst
kijkende hoek van je
hersenen leidt.
“Hit me baby one more
time,” Britney Spears.
Ikzelf.
Amsterdam Zuideramstel.
favoriete liedje
HBO Industrieel Product
Ontwerpen, tijdens
■Blikopeners■ geen
opleiding (Tom stopte na
de zomer van 2009 om een
vooropleiding van de
Filmacademie te gaan
doen).
idool
BroertjeS en/of zuSjeS
HoBBy’S
aCHtergrond
wat vind jij leuk aan ■kunSt■?
Vragenlijsten ;-)favoriete Citaat
wat zou je doen met 10 miljoen?Erin zwemmen.
114
114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 114 16-09-10 16:46
tom
Bak
ker
geb.
5 fe
bru
ari
1989
114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 115 16-09-10 16:46
Tom Bakker
favoriete eten
Nog mooier en beter.
Vol genieten en stoppen
op mijn hoogtepunt.
Film-, foto-, schilder-
en beeldende kunst.
favoriete kunStvorm
wat wil ik later worden
Aardappeltjes met een sla
van gemarineerde tomaat,
avocado en Toscaanse
tapenade.
levenSmotto
Ik vInd het leuk deel uIt te maken van een groep creatIeve mensen.
116
114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 116 16-09-10 16:46
Tomek en Pia inTerviewen
ann GoldsTein Directeur van het■Stedelijk Museum■sinds januari 2010
Tomek en Pia Interviewen Ann Goldstein
117
114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 117 16-09-10 16:46
Hoe bent u terecHtgekomen waar u nu bent?
Van kinds af aan wilde ik een
kunstenaar zijn, deze richting hield
ik aan tijdens mijn middelbare
schooltijd. Nadat ik mijn bachelor in
Studio Art had behaald aan de
Universiteit van Californië in Los
Angeles in 1979, ging ik in 1980 stage
lopen bij de afdeling educatie van
het National Museum of American Art in
Washington DC, een van de Smithsonian
musea. Van 1981 tot 1982, was ik
onderzoeksassistent bij het Museum of
Contemporary Art in Chicago.
Meteen daarna, in januari 1983,
begon ik als vrijwilliger bij het
toen nieuwe Museum of
Contemporary Art in Los Angeles
(MOCA). MOCA werd opgericht
in 1979 en opende met de eerste
programma’s in het najaar van
1983. In de 26 jaar die ik
daar heb gewerkt, heb ik in vele
functies een carrière opgebouwd.
Ik heb het geluk gehad dat ik mij
op alle niveaus binnen het museum
heb kunnen bewijzen toen de
gelegenheid zich voordeed. Toen
ik daar begon te werken dacht
ik nog steeds dat ik kunstenaar
zou worden. Ik had nog twee
andere baantjes om een paar dagen
per week als vrijwilliger bij
het MOCA te kunnen werken. Dat
was het moment waarop ik mij
realiseerde: dit is wat ik echt
wil en vanaf toen heb ik alleen
maar vooruit gekeken.
Ik heb er geen moment spijt van gehad
dat ik verder geen kunstenaar meer zou
zijn, maar heb mij altijd goed met
kunstenaars kunnen identificeren. Ik
heb altijd nauw met kunstenaars
samen willen werken om ze te helpen hun
werk te maken en te tonen. Gelukkig
ben ik ook nog altijd een klein beetje
kunstenaar gebleven.
Hoe Hoorde u van deze baan?
Het is van groot belang dat de mensen
hier inzien hoe belangrijk het
Stedelijk Museum is voor de interna-
tionale familie van musea voor moderne
en hedendaagse ■kunst■. Lang voordat ik Nederland voor de eerste keer
bezocht, was ik al zeer goed bekend met
het Stedelijk Museum. Het Stedelijk
heeft altijd in hoog aanzien gestaan
en tot voorbeeld gediend voor mij
en andere curators die wereldwijd
werken, door de bijzondere ■collectie■ en geschiedenis van ambitieuze en
uitdagende programma’s. Dus toen de
kans zich voordeed om op deze baan te
solliciteren, greep ik die met beide
handen aan. Het voelde alsof ik
daarmee ‘binnen de familie’ zou
blijven, en het bood mij de kans om
dichterbij de Europese kant van
de geschiedenis van ons vak te zijn.
toen u zo oud was als wij, zou u toen een blikopener geweest willen zijn?
Als er meer mogelijkheden waren
geweest die ik destijds gekend zou
hebben toen ik zo oud was als jullie,
dan zou mijn leven veel eerder
veranderd zijn. Museumbezoek met
school is een van mijn meest heldere
jeugdherinneringen. Ik weet zelfs
nu nog beter hoe ik voor de eerste keer
een museum bezocht dan mijn eerste
bezoek aan Disneyland, iets dat
waarschijnlijk niet zo voor de hand
ligt voor iemand die opgroeide in Los
Angeles. Van jongs af aan voelde ik me
erg thuis in deze grote gebouwen. Het
was een vertrouwde ervaring voor mij
om in een museum te zijn. Ik vind het
fijn dat het open en stil is, dat je je
eigen weg kan vinden in de museumzalen.
Tomek en Pia Interviewen Ann Goldstein
118
114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 118 16-09-10 16:46
Ik weet zeker dat ik het geweldig
had gevonden om een Blikopener te
zijn en ik ben bijzonder
enthousiast om bij een instituut
te werken dat zo’n toewijding
heeft om jongeren erbij te
betrekken. Het maakt mij heel
trots dat de Blikopeners een
groot verantwoordelijkheids-
gevoel voor het Stedelijk Museum
hebben ontwikkeld.
Hoe zou u kunst willen omscHrijven?
Ik heb nauw samengewerkt met Lawrence
Weiner en hij geeft een heel mooie
definitie van kunst:
‘de verwantschap van mensen met
objecten en van objecten met
objecten in relatie tot mensen.’
Een goed kunstwerk stelt je in staat om
op een diepere manier om te gaan met
je eigen leven, met andere mensen
en met je omgeving. De vraag is dan ook
niet of iets wel of geen kunst is. Het
gaat over het creëren van een bewust-
zijn van je plek in de wereld.
Hebt u een favoriet soort kunst?
Ik bekijk alles met een open blik, mijn
interesse wil ik zo breed mogelijk
houden. Bij één gebied was ik al heel
vroeg betrokken, conceptuele kunst
uit de periode 1960-1970. Ik heb daar
veel onderzoek naar gedaan en
organiseerde 15 jaar geleden samen met
anderen een grote, historische
tentoonstelling over dit onderwerp bij
MOCA. Op dat gebied heb ik mij bij-
zonder ingezet, deels omdat ik er niets
van begreep toen ik nog vrij jong was.
Gelukkig heb ik die verwarring kunnen
omzetten in nieuwsgierigheid. Ik hoop
dat dit museum hiertoe ook in staat is
als de mensen hier binnenkomen.
een beetje zoals de blikopeners dat doen?
Precies!
Het moca Heeft een programma speciaal voor jongeren, kunt u daar iets meer over vertellen?
MOCA heeft een geweldig programma: MOCA
Apprenticeship Program. Net als de
Blikopeners bestaan de MOCA Apprentic-
es uit kleine groepen middelbare
scholieren afkomstig van diverse
scholen uit Los Angeles. Zij komen één
keer per week samen en werken met
museummedewerkers, kunstenaars en
anderen uit de culturele sector. Zij
organiseren onafhankelijk eigen pro-
jecten die gekoppeld worden aan museum-
programma’s en ■hedendaagse kunst■. De Apprentices worden net als de overige
medewerkers van het museum betaald.
Mijn eerste ervaring met hen was een
gesprek op hun verzoek over een werk
van Felix Gonzalez-Torres dat te zien
was in een vaste collectie opstelling.
Ze waren heel nieuwsgierig naar het
werk Untitled (Portrait of MOCA).
Het werk is een mix van data uit MOCA’s
geschiedenis, de wereldgeschiedenis
en die van de kunstenaar. Elke keer dat
het werk wordt getoond, zijn de data
anders samengesteld.
Het was een geweldige ervaring om
te werken met een slimme en zeer
gemotiveerde groep jongeren. Ik
was bijzonder blij toen ik hoorde
dat het Stedelijk Museum een
soortgelijk project had. Toen ik
ervan hoorde, heb ik meteen mijn
oud-collega’s in Los Angeles
gebeld. Ik hoop dat er een mooie
manier is om de twee programma’s
met elkaar te verbinden.
Tomek en Pia Interviewen Ann Goldstein
119
114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 119 16-09-10 16:46
114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 120 16-09-10 16:46
ann
gold
stei
n
114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 121 16-09-10 16:46
wat vindt u dat blikopeners zouden moeten zijn?
Het is voor mij erg belangrijk dat dit
museum betekenisvol voor jullie kan
zijn in deze fase van jullie leven en
dat die betekenis niet verloren gaat.
En dat wij recht doen aan de energie en
toewijding die jullie hebben gegeven
aan het werk waarmee wij verder gaan.
Het betekent veel voor ons dat wij een
band hebben met de jongere generatie.
Iedereen vertelt mij over de persoon-
lijke band die zij hebben met het
Stedelijk Museum, hoe zij als kinderen
met hun ouders naar het Stedelijk
Museum kwamen. En hoezeer zij het
missen dat zij nu niet met hun kinderen
naar het Stedelijk kunnen. Wij kijken
uit naar het moment waarop jullie je
vrienden en familie mee naar het
Stedelijk Museum kunnen nemen. Ik ben
heel nieuwsgierig hoe het museum er
voor jullie uitziet, juist in deze
periode waarin het museum geen ‘publiek
gezicht’ heeft. Ik ben ook heel
nieuwsgierig waar de Blikopeners naar
uitkijken.
kunt u bescHrijven Hoe een werkdag er voor u uitziet?
Extreem druk! Ik ben vele jaren curator
geweest, ik kon mijn eigen
tijdsindeling bepalen. Als directeur
ziet een werkdag er heel anders uit.
Ik ben voornamelijk onderweg van de ene
vergadering naar de andere. Maar dat
ik het zo superdruk heb vind ik totaal
geen bezwaar, ik ben heel blij om hier
te zijn. Ik ben een echte workaholic.
Ik ben het gelukkigst wanneer ik aan
het werk ben.
denkt u dat kennis van de betekenis van een kunstwerk bijdraagt aan de waarde ervan?
Ik denk dat het andere mensen helpt een
eigen kijk op kunst te ontwikkelen
als zij van ons horen waarom een kunst-
werk zoveel voor ons betekent en
dat het een hele effectieve manier is
om mensen aan te moedigen zelf een
band met kunst op te bouwen en er
betekenis aan te geven. Als wij er in
slagen ons enthousiasme duidelijk
over te brengen dan werkt dat
aanstekelijk.
als u al Het geld in de wereld Had, wat zou u dan voor Het stedelijk doen?
Ik zou ervoor zorgen dat het Stedelijk
altijd zijn missie kan vervullen; het
bevorderen en koesteren van de waarde
van kunst in het leven van mensen, om
uit te dagen en te verbazen, om
springlevend, actief en vooruitlopend
te zijn, als een geliefde hub waar
mensen en kunst samen komen in Amster-
dam. En, heel belangrijk, ik zou
ervoor zorgen dat het een thuis is voor
kunstenaars. Het Stedelijk zou als
museum de lat steeds hoger moeten
leggen voor andere instituten en
natuurlijk één van de beste musea ter
wereld voor moderne en hedendaagse
kunst en design zijn.
Hebt u ooit gedaan alsof u wist wat een kunstwerk betekende, terwijl u dat eigenlijk niet wist?
Soms schamen we ons een beetje als we
iets niet weten. En ik moet mezelf er
aan herinneren dat het mensen gerust
stelt als ik zeg dat ik ook niet altijd
weet wie een bepaalde kunstenaar is.
Niemand weet alles en tegelijkertijd
wil niemand diegene zijn die zegt
dat hij niet weet wie de kunstenaar
is. Wat we allemaal zouden moeten doen,
Tomek en Pia Interviewen Ann Goldstein
122
114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 122 16-09-10 16:46
is ervoor zorgen dat mensen zich
op hun gemak voelen om een vraag te
stellen over de kunstenaar of de kunst.
Waar het om gaat is dat iedereen zich
vrij voelt om vragen te stellen.
als u kijkt naar wat er nu gebeurt op Het gebied van kunst, waar zullen de mensen Het volgens u over 10 jaar nog over Hebben?
Dat is een echt hele goede vraag maar
ik ben niet erg goed in het voorspellen
van de toekomst!
over vijf jaar dan?
Over vijf jaar praat men over ons open
en actieve museum! Wat kunst aangaat
durf ik echter niets te voorspellen.
Ongeveer tien jaar geleden klaagde ik
tegen een vriend over de toenmalige
toestand. Hij vertelde me dat over vijf
jaar alles anders zou zijn. Het zou
kunnen dat wat we nu belangrijk vinden,
over vijf jaar niet meer zo belangrijk
is dan dat we nu denken. Dingen
veranderen zo snel. Ik wil deze genera-
tie zoveel vragen stellen: hoe kijken
jullie tegen dingen aan? Ik weet
niet wat er gaat gebeuren. Ik heb
slechts de hoop dat kunstenaars werk
zullen blijven maken waarmee zij
zich kritisch opstellen tegenover hun
cultuur en wat een kunstwerk kan
inhouden.
is werken bij Het stedelijk de baan van uw leven?
Het is een fantastische droom die op
velerlei manieren is uitgekomen. Dat
ik hier kan zijn op dit moment in mijn
leven. Ik kan het nog steeds niet
helemaal geloven dat ik zoveel geluk
heb gehad dat ik nu in deze baan kan
werken. In dit fantastische instituut
waarvoor ik al zo vele jaren een grote
bewondering koester. Ik prijs mijzelf
heel erg gelukkig!
Hebt u een favoriet kunstwerk in de ■collectie■ van Het stedelijk museum?
Nog niet, ik probeer geen favorieten
te hebben. Er zijn zoveel verschillende
kunstwerken waar je echt verliefd
op kunt worden. Ik ben verliefd op het
feit dat dit een multidisciplinaire
collectie is. We hebben hier niet
alleen hele bijzondere schilderijen
en beeldhouwwerken maar er is ook
fotografie, grafische kunst, toege-
paste kunst en industriële
■vormgeving■. Ik vind het geweldig dat het museum zo’n enorm rijke en brede
collectie heeft!
Hartelijk dank voor Het interview?
Ik kijk uit naar deel twee, waarin ik
jullie vragen kan stellen!
Tomek en Pia Interviewen Ann Goldstein
123
114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 123 16-09-10 16:46
ik heb nauw samenGewerkT meT lawrence weiner en hij
GeefT een heel mooie definiTie van kunsT:
“de verwanTschaP van mensen meT objecTen en van
objecTen meT objecTen in relaTie ToT mensen.”
Tomek en Pia Interviewen Ann Goldstein
124
114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 124 16-09-10 16:46
Wat Wil je de Wereld meegeven?
CO².
Wat maakt jou een goede Blikopener?
Kritisch zijn en oplossingsgericht
werken.
Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenerscarrière?
Rondleidingen geven.
hoe heB je het samenWerken met andere ■Blikopeners■ ervaren?
Wisselend, goed geconcentreerde
momenten met resultaat, maar ook
onderdelen waar nog verbeterpunten
mogelijk zijn.
Wat heeft Blikopeners aanjou veranderd?
Niet veel, maar het was wel leerzaam.
heB je jongeren in je omgeving enthousiast kunnen maken voor ■kunst■/musea?
Het geven van rondleidingen was erg
leuk. Ik heb veel enthousiaste reac-
ties vanuit het publiek gekregen over
nieuwe manieren van kijken naar kunst.
hoe zie je de toekomst voor Blikopeners?
Een groep jongeren die onder leiding
van ervaren mensen sterke presentaties
kan geven aan een groot en jong
publiek.
Tom Bakker125
114-125-Tom+Interview Ann Goldstein.indd 125 16-09-10 16:47
Tomek Whitfield
Woont in
SCHooL
Nederlands/Amerikaans.
Een zus.
favoriete eten
Dat er geen manier is om
te beoordelen wanneer
kunst kunst is. Dit is
een gedachte die mij al
sinds ik klein ben bezig-
houdt.
Vendetta (Slipknot), man
o man.
Demetri Martin, een
comedian, kan ik heel erg
waarderen - dat hij
helemaal zichzelf is
gebleven en op die manier
zijn geld verdient, zoek
hem maar eens op.
Amsterdam De Baarsjes.
favoriete LiedjeGeert Groote College.
idooL
BroertjeS en/of zuSjeS
aCHtergrond
Sushi, sowieso, pizza is
altijd lekker.
Wat zou je doen met 10 miLjoen?Een mooi huis kopen als
eerste. Daarna verder
leven met heel veel geld.
Veel feestjes geven,
reizen en allemaal leuke
dingen doen.
Wat vind jij Leuk aan ■kunSt■?
126
126-133-Tomek+Blikopeners in the media.indd 126 16-09-10 16:48
Tomek Whitfield
tom
ek W
Hitf
ieLd
geb.
15 f
ebru
ari
1992
126-133-Tomek+Blikopeners in the media.indd 127 16-09-10 16:48
Tomek Whitfield
Fotografie en Photoshop
om alles te bewerken.
Verder is muziek een
grote passie van mij.
Ik drum al meer dan zes
jaar en probeer mezelf
een beetje gitaar en bas
te leren. Ik hou van
creatieve dingen in wat
voor uiting dan ook.
‘If you get stuck, draw
with a different pen’.
Iets met grafische
■vormgeving■, of
animeren, laten we
zeggen iets creatiefs
met computers.
Stel niet uit tot mor-
gen, wat je morgen niet
nog eens kunt uitstel-
len.
Meeste ■moderne kunst■,
schilderijen, tekenin-
gen, videokunst, aparte
vormen als geknutselde
objecten en grote ma-
chines kan ik ook heel
erg waarderen.
HoBBy’S
favoriete Citaat
favoriete kunStvorm
Wat WiL ik Later Worden
LevenSmotto
Mijn manier van denken.
Wat maakt jou zo SpeCiaaL?
128
126-133-Tomek+Blikopeners in the media.indd 128 16-09-10 16:48
■Blikopeners■in de media (selectie)
Blikopeners in de Media129
126-133-Tomek+Blikopeners in the media.indd 129 16-09-10 16:49
www.snsreaalfonds.nl 19-12-2008“De 15 Blikopeners van het ■Stedelijk Museum■ groei-en in hun rol. Momenteel werken ze in De Nieuwe Kerk
in Amsterdam. De adviseurs en kunstkenners in
spé bereiden op deze bijzondere locatie hun eigen
jongerenevenement in maart 2009 voor. En ze doen
meer: de jongeren kozen zaterdag een eigen logo,
ze namen de tentoonstelling ‘■Heilig Vuur■. Religie en spiritualiteit in de moderne kunst’ onder de loep,
beoordeelden en passant de CKV-leidraad en voelden
museumdirecteur Gijs van Tuyl aan de tand. De
Blikopeners durven kritisch te zijn. In tweetallen
maken de Blikopeners kennis met ‘Heilig Vuur’.
Ze doorlopen de expositie aan de hand van de
CKV-leidraad, een vragenlijst voor middelbare
scholieren die het Stedelijk Museum voor deze
tentoonstelling heeft samengesteld. Na afloop doen
de Blikopeners hun naam eer aan. Ze discussiëren over
de insteek van ‘Heilig Vuur’ en de gekozen vorm.
Ook bekijken ze de CKV-leidraad met een frisse blik
en komen met verschillende ideeën om de leidraad te
verbeteren. Enthousiast wordt geopperd om met de
samensteller van de vragenlijst en een aantal
Blikopeners om tafel te gaan om te helpen met een
nieuwe leidraad.”
Het parool, 04-03-09, column ronald ockHuysen“Het Stedelijk heeft
‘Blikopeners’ in dienst
genomen. Die oubollige
woordspelling verwijst
naar een stel jongeren
dat andere jongeren
enthousiast moet maken
voor beeldende kunst.
De naam van hun eerste
avondje? Holy Shit!
That’s the spirit. Hun
missie? ‘Wij openen
‘blikken’ en zorgen dat
er uitwisseling is.’…
Vermoeiend, die
verkrampte pogingen er
toch nog iets van te
maken. Vooral ook omdat
het van die jarentachtig-
plannetjes zijn, die meer
doen denken aan
subsidieaanvragen voor
maatschappelijk werk dan
aan een originele koers.”
Blikopeners in de Media130
126-133-Tomek+Blikopeners in the media.indd 130 16-09-10 16:49
Het parool, 03-03-2009“Blikopeners worden ze genoemd, de jongeren die
activiteiten organiseren in het Stedelijk Museum om
leeftijdgenoten te interesseren voor ■kunst■. Donderdag hebben de Blikopeners hun eerste grote
evenement, in De Nieuwe Kerk: Holy Shit! That’s the
Spirit. Uit de honderd aanmeldingen voor de bijbaan
heeft het museum gekozen voor vijftien jongeren uit
alle delen van de stad en van verschillende
opleidingsniveaus. Via de Hyve Blikopeners worden
vrienden gemaild over quizzen, rondleidingen en
discussies. De avond in De Nieuwe Kerk omvat kunst,
religie, spiritualiteit en muziek en sluit aan op de
expositie ‘Heilig Vuur - Religie en spiritualiteit in
de moderne kunst’ in het Stedelijk.’ Directeur van
het Stedelijk Museum Gijs van Tuyl vindt het
belangrijk jongeren het museum in te krijgen.
“de laatste jaren zie ik Het museum vergrijzen, terwijl de jeugd de toekomst is. de internetgeneratie kijkt anders naar kunst, dat is verfrissend.’ ‘dit is leuker dan vakken vullen.”
www.cjp.nl 26-06-2009 De Blikopeners zijn een diverse groep: deze vijftien
jongeren komen uit alle hoeken van Amsterdam en
alle opleidingsniveaus zijn vertegenwoordigd. Dat is
meteen te zien aan Bilal (18) en Pia (17). Bilal,
die commerciële economie studeert aan de HVA, draagt
een ruim T-shirt van Pinky and the Brain en heeft
een geel petje schuin op zijn hoofd. Pia is een
typisch vwo-meisje in een net blauw vestje. Maar ze
zijn allebei dol op kunst.”
Het parool, 11-04-09 ingezonden Brief door Blikopener floor“Woensdag 4 maart las ik
de column van Ronald
Ockhuysen over ‘de
Blikopeners’. Hij ge-
bruikt ons als insteek om
vervolgens zijn frustra-
ties over het gesloten
Stedelijk Museum te
uiten. Terwijl iedereen
onderhand wel weet dat
het publiek van musea aan
het vergrijzen is. Wij
als Blikopeners zijn
geïnteresseerd en vinden
moderne kunst leuk en dit
willen wij overbrengen
aan onze leeftijdsgeno-
ten, zodat musea niet
meer als saai en suf
worden gezien. Verder
vind ik het erg vreemd
dat hij commentaar levert
op een groep jongeren die
niets te maken hebben met
het feit dat het museum
is gesloten. Wij zijn een
leuk en hedendaags
project. Ik vind het ook
vreemd dat Ronald Ockhuy-
sen ons als een kneuterig
project beschouwt. Wij
zouden het fijn vinden
als hij voortaan zijn
kritiek via een andere
weg kan geven, en niet
ten koste van een project
waarbij hij nog nooit een
kijkje heeft genomen.”
Blikopeners in de Media131
126-133-Tomek+Blikopeners in the media.indd 131 16-09-10 16:49
de volkskrant,07-03-2009 ‘dit is leuker dan vakken vullen.’“Het is donderdagavond en
de zogeheten Blikopeners,
de jongste medewerkers
van het Stedelijk Museum,
geven hun eerste of-
ficiële rondleiding op de
expositie ‘Heilig Vuur
– Religie en spirituali-
teit in de moderne kunst
in De Nieuwe Kerk in
Amsterdam. Geen alwetende
kunsthistoricus op
leeftijd die het woord
voert, maar een
frisse tiener. Volgens
het ■peer education■-principe kan het
overbrengen van kennis
aan en het motiveren van
jongeren het beste
gebeuren door mensen uit
dezelfde doelgroep.
‘een tentoonstel-ling over religie en spiritualiteit een Hip sausje geven. ‘we stonden niet direct te springen’, zegt Blikopener lisa (17).
ze zit aan een door een collega-Blik-opener getimmerd wit tafeltje waar Bezoekers kunnen speeddaten met andere Bezoekers. met een doBBelspel worden vragen over en weer gesteld.in de centrale ruimte klinkt muziek van de Band gospel unit. de felgekleurde fatBoys steken af tegen de gouden kroonlucHters in dit monumentale kerkgeBouw. op een rode wand in een Hoek kan iedereen z’n inspiratie kwijt. ‘mondriaan de gekste’, Heeft iemand op een Blauwe post-it gescHreven. ‘als er één af-
scHrikker is voor jongeren, dan is Het dit onderwerp wel.’
Actief contact leggen
met jongeren is volgens
Stedelijk Museum di-
recteur Gijs Van Tuyl
essentieel.
‘de Blikopeners zijn onze ■amBassa-deurs■; zij nemen iets mee van een wereld die wij niet goed kennen’. Maar van Tuyl denkt niet
alleen aan het belang van
zijn eigen museum.
we willen jongeren een tegenwicHt Bieden aan de ver-vlakking van inter-net. in Het museum ervaren jongeren met alle zintuigen’.”
Blikopeners in de Media132
126-133-Tomek+Blikopeners in the media.indd 132 16-09-10 16:49
Tomek Whitfield
Wat Wil je de Wereld meegeven?
Alles wat ik kan bieden, ik hoop dat
als ik dood ben mensen mij herinneren.
Wat maakt jou een goede Blikopener?
Mijn aparte blik, ik ben kritisch en
ik deins niet terug voor een groot
project.
als je geen Blikopener Was, dan Was je het liefst
Aan het touren met mijn band.
Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière?
Zeker weten het optreden voor het
afscheid van Gijs van Tuyl. Toen
hadden Pia, Lennart en ik gespeeld.
Het was echt heel leuk uiteindelijk,
maar ook zwaar; het regelen van
alles...
Verder was het echt heel vet om met ■De
Bouwkeet■ naar ■Lowlands■ te gaan.
Mensen daar waren een stuk geïnteress-
eerder dan de gemiddelde Amsterdamse
Bouwkeetbezoekers. Misschien lag het
aan de alcohol.
hoe heB je het samenWerken andere ■Blikopeners■ ervaren?
Over het algemeen heel goed. Het is een
zeer diverse groep, en ik heb ook niet
zo goed contact met iedereen. Maar een
paar collega’s zijn nu hele goede
vrienden.
Wat heeft Blikopeners aan jouveranderd?
Ik ben vooral heel erg mezelf
gebleven.
Wat heB je geleerd Bij Blikopeners?
Van alles, ik heb geleerd om plannen op
te stellen en uit te voeren. En hoe
zelfs grote organisaties als het
■Stedelijk Museum■ ook best rommelig
kan zijn als het er op aan komt.
heB je jongeren in je omgeving enthou-siast kunnen maken voor kunst/musea?
Ja, ik heb vrienden uitgenodigd die
een rondleiding gevolgd hadden bij
■Holy Shit!■ en zij vonden het oprecht
interessant terwijl ze normaal nooit
naar een museum zouden gaan.
■kunst■ is voor mij
Een groot raadsel, als klein jongetje
vroeg ik aan Michiel Hennus (Wetering-
galerie-houder) wanneer kunst nou
kunst was. En ik ben er nu nog steeds
niet precies achter. Volgens mij kan
niemand zeggen wanneer iets niet kunst
is. Dat maakt het juist zo magisch.
133
126-133-Tomek+Blikopeners in the media.indd 133 16-09-10 16:49
Yoram van Vall
woont in
SCHooL
100% Nederlands, saai
toch?
Een oudere zus.
Gamen, muziek luisteren
en films kijken/maken.
‘Trying is the first step
towards failure,’ Homer
Simpson.
ik erger mij aan
Ik heb niet echt een
favoriete liedje, maar ik
luister veel drum & bass
en electro-muziek.
Ik geloof niet in idolen,
je moet het zelf doen.
Amsterdam Centrum.
Favoriete LiedjeHet Amsterdams Lyceum.
idooL
Hobby’S
aCHtergrond
wat vind jij Leuk aan ■kunSt■?
Mijn slordige
handschrift.
Favoriete Citaat
wat zou je doen met 10 miLjoen?Op het moment zou ik een
huisje kopen en mijn
rijbewijs en vervolg-
studie ervan betalen.
Vervolgens zou ik in dat
huisje een ongelofelijk
vette mediakamer bouwen,
met een beamer en alles er
op en er aan.
De ontelbare mogelijk-
heden die je hebt om iets
te maken, er zijn geen
regels.
broertjeS en/oF zuSjeS
134
134-141-Yoram+Commic.indd 134 16-09-10 16:51
yora
m v
an v
aLL
geb.
30
nov
embe
r 19
90
134-141-Yoram+Commic.indd 135 16-09-10 16:51
Yoram van Vall
Favoriete eten
Iets met de moderne
media, zoals special
effects artist of game
developer.
Eet je bordje leeg!
Interactieve kunst, dan
komt de kunst van twee
kanten.
Favoriete kunStvorm
wat wiL ik Later worden
Pizza is toch wel het
meest goddelijke op de
wereld qua eten.
LevenSmotto
Mijn onaantastbare hu-
meur, dat altijd goed is
(tenzij het regent...).
wat maakt jou zo SpeCiaaL?
136
134-141-Yoram+Commic.indd 136 16-09-10 16:51
Een Teleurstellend Sculptuur
een teleurstellend
sculptuurArnAr Asgeirsson
137
134-141-Yoram+Commic.indd 137 16-09-10 16:51
Een Teleurstellend Sculptuur138
134-141-Yoram+Commic.indd 138 16-09-10 16:51
Een Teleurstellend Sculptuur139
134-141-Yoram+Commic.indd 139 16-09-10 16:51
soms moet je diep grAven om echte
schAtten te vinden.
Een Teleurstellend Sculptuur140
134-141-Yoram+Commic.indd 140 16-09-10 16:51
Wat Wil je de Wereld meegeven?
Een zakje snoep.
Wat maakt jou een goede Blikopener?
Ik zorg ervoor dat ik altijd duidelijk
ben.
als je geen Blikopener Was, dan Was je het liefst
Gametester, dat is toch lui en
ontzettend makkelijk geld verdienen?
Waar Werd je het meest enthousiast van in je Blikopenercarrière?
Van de eerste Blikopenersavond ■Holy
Shit■. Ik vond het echt mooi dat we een
hele avond zelf hadden georganiseerd,
ik vond alles leuk om te doen, van het
concept tot op de avond zelf.
Wat heeft ■Blikopeners■ aan jou veranderd?
Ik durf nu zelf meer initiatief te
nemen. Eerst was ik meer ‘een af-
wachter’ en ‘kijken wat er gebeurt’,
maar nu wil ik dingen meer beïnvloe-
den, zowel persoonlijk als zakelijk.
Wat heB je geleerd Bij Blikopeners?
Echt heel erg veel. Ik heb veel werk-
ervaring opgedaan en het heeft me
sociaal ook erg geholpen. Natuurlijk
heb ik ook veel feitelijke dingen
geleerd over ■kunst■, maar dat vind ik
nog niet eens het interessantste. Wat
ik echt heel erg leuk vind om te leren
is het samenwerken met verschillende
partijen om echt iets moois neer te
zetten.
heB je jongeren in je omgeving enthou-siast kunnen maken voor kunst/musea?
Helaas zijn de mensen uit mijn directe
omgeving niet per se enthousiaster
gemaakt voor kunst in het algemeen.
Sommige zijn wel naar de avonden
gekomen en andere hebben weer infor-
matie van mij gekregen over bijvoor-
beeld het Dadaïsme, wat zij vervolgens
weer gebruikten bij hun
handvaadigheidsprojecten op school.
het stedelijk is voor mij
Een blikopener geweest. Ik bekijk
kunst in ieder geval op een andere
manier en ik pak zaken anders aan dan
voorheen.
kunst is voor mij
Een mooie manier om andermans blik op
iets te beleven.
Wat is de Belangrijkste vraag die jou Bezighoudt rondom het stedelijk?
Is dit kunst? Bij veel kunstwerken die
ik tegenkom tijdens het werk denk ik
wel aan deze vraag. Vooral bij het
voorbereiden van de rondleidingen kwam
deze vraag bij mij vaak naar boven.
Vervolgens ging ik dan meer over een
kunstwerk opzoeken en telkens weer
verbaasde het mij dat vrijwel elk
kunstwerk een achtergrond heeft die
het kunstwerk haarfijn uitlegt. Dat
vind ik echt leuk om uit te vinden.
Wanneer kWam je voor het eerst in aanraking met kunst?
Met de basisschool had ik met de klas
een uitstapje gemaakt naar verschil-
lende galeries in de buurt. Toen vond
ik er vrij weinig aan.
Yoram van Vall141
134-141-Yoram+Commic.indd 141 16-09-10 16:52
Blikopenerbegrippenlijst
AbstrActhet tegenovergestelde van
concreet. Abstracte kunst
is een richting binnen de
moderne kunst waarin niet
altijd wordt geprobeerd
om objecten uit de
natuurlijke wereld weer
te geven en er hoeven
geen zaken uit de reële
wereld te zijn afgebeeld.
Abstracte kunst ontstond
in het begin van de
20ste eeuw. Het komt voor
in de beeldhouwkunst
en de schilderkunst van
de 20ste eeuw en vindt
nog steeds aanhangers in
de hedendaagse kunst.
AmbAssAdeursmeervoud van ambassadeur
(de hoogste ambtenaar die
een staat vertegenwoor-
digt in een andere
staat). De Blikopeners
zijn in de museumwereld
ambassadeurs namens
de jongeren. Maar ook
ambassadeurs van het
Stedelijk Museum.
Authenticiteitechtheid, legitimiteit,
oorspronkelijkheid.
AvAnt-gArde een periode in de kunst
waarin heel veel nieuwe
kunstwerken gemaakt
werden. Er werd gebruik
gemaakt van nieuwe
technieken en de toen
geldende regels werden
genegeerd. Het Stedelijk
heeft ook een tentoon-
stelling gemaakt in
samenwerking met het Van
Gogh Museum waarin
de twee periodes van het
Avant-Garde werden
getoond (de jaren 20 en
60).
bAdkuipeen kuip waarin men kan
badderen. Tevens koosnaam
voor de nieuwbouw van het
Stedelijk, vanwege de
opvallende vorm die doet
denken aan een badkuip.
blikopenerseen project van het
Stedelijk met Amsterdamse
jongeren. Deze jongeren
geven het museum achter
de schermen advies en
organiseren verschillen-
de evenementen om jong-
eren te enthousiasmeren
voor kunst en musea.
de bouwkeet onderdeel van het
‘Stedelijk in de Stad’-
programma van het
Stedelijk. De Bouwkeet
tourde door verschillende
buurten in Amsterdam en
naar Lowlands. Je kon
hier bijvoorbeeld work-
shops volgen en medewerk-
ers van het Stedelijk
ontmoeten. De Bouwkeet is
ontworpen door Van Eijk
en Van der Lubbe.
collectiede hele verzameling
kunstwerken die een
museum heeft.
conservAtorbeheerder, belast met het
beheer van een collectie.
Betrokken bij de vorming
en instandhouding van de
museumcollectie.
curAtor stelt presentaties en
permanente- en wisselten-
toonstellingen samen.
depotde plek waar alle kunst-
werken worden opgeslagen
als ze niet in een ten-
toonstelling staan.
diversioneen creatief projectbu-
reau dat zich richt
op social-events,
onderzoek, training en
beleidsadvies.
Diversion is medeoprich-
ter en -begeleider van de
Blikopeners.
FingerspitzengeFühl iets wat je alleen aan-
voelt als je het zelf ook
hebt. Het is niet alleen
gevoel voor kwaliteit,
maar ook gevoel voor de
subtiliteiten die daarbij
horen, de details die er
toe doen, de juiste toon.
■ ■blikopeners leggen uit■ ■
142
142-144-End.indd 142 16-09-10 13:23
Blikopenerbegrippenlijst
hedendAAgse kunstalle beeldende kunst die
‘nu’ wordt gemaakt.
heilig vuurde naam van een tentoon-
stelling van het
Stedelijk in De Nieuwe
Kerk. Het thema van de
tentoonstelling was
religie en spiritualiteit
in moderne kunst. Het
Heilige Vuur is een
passie die je in jezelf
hebt zitten voor de
dingen die je leuk vind.
holy shitHoly Shit! That’s the
Spirit was de eerst
jongerenavond die geor-
ganiseerd was door de
Blikopeners. Deze avond
was gehouden bij tentoon-
stelling Heilig Vuur in
De Nieuwe Kerk.
idee in blik is een idee van de
Blikopeners voor de Holy
Shit-jongerenavond.
Inmiddels zijn er drie
versies. Het brengt
je creatieve vermogen op
gang en zorgt voor een
complete boost voor je
denkvermogen. De rest is
geheim.
kunstmoeilijk te definiëren.
Zoek het maar eens op in
de grote Van Dale, daar
zijn bijna twee bladzij-
den aan het woord kunst
toegewijd. Kunst zou je
kunnen uitleggen als de
subjectieve expressie
van een mens. Het is
gemaakt met de voorop-
staande bedoeling om de
menselijke zintuigen én
de menselijke geest te
prikkelen.
lowlAnds A Campingflight to
Lowlands Paradise
of kortweg Lowlands is
een driedaags muziekfes-
tival dat vanaf 1993
jaarlijks in Nederland
te Biddinghuizen (Flevo-
land) gehouden wordt. Het
komt er op neer dat je
drie dagen lang, zonder
enige slaap en rust en
onder invloed van alcohol
en drugs, live optredens
bezoekt. Het Stedelijk
Museum was het eerste
museum dat op Lowlands
was.
moderne kunstde term die algemeen
gebruikt wordt voor de
avant-gardistische
artistieke uitingen
vanaf het begin van de
20e eeuw tot ongeveer
de jaren ‘60. Belangrijke
stromingen binnen de
moderne kunst waren
Kubisme, Futurisme,
Dada en Surrealisme.
museumpleinligt op de grens van
Amsterdam-Centrum en
Amsterdam-Zuid in het
stadsdeel Amsterdam
Oud-Zuid. Het plein heeft
een groot grasveld, waar
gerecreëerd kan worden.
Bij het museum plein
liggen verschillende
musea en andere culturele
gebouwen. Rijksmuseum –
noordzijde, Concertge-
bouw – zuidzijde,
Stedelijk Museum
–westzijde, Van Gogh
Museum – westzijde,
neo-plAsticisme een kunsttheorie, die
omstreeks 1917 ontstond.
De belangrijkste
vertegenwoordigers zijn
de kunstenaars Theo van
Doesburg en Piet Mondri-
aan. Zij stelden zich als
doel de kunst te zuiveren
van elementen die daar
volgens hen niet in thuis
hoorden.
peer educAtioneen peer is een persoon
die gelijk is aan een
ander in capaciteiten,
kwalificaties, leeftijd,
achtergrond en sociale
status. Peer education is
overdracht tussen gelij-
ken. Wanneer bijvoorbeeld
jongeren andere jongeren
dingen leren.
pilot markeert het begin van
een serie. Bijvoorbeeld
de eerste aflevering van
een televisieserie heet
bijna altijd een pilot.
Blikopeners is een pilot,
totdat er nieuwe Blik-
openers komen.
143
142-144-End.indd 143 16-09-10 13:23
Blikopenerbegrippenlijst
stedelijk museum een museum voor moderne
kunst, sinds 1895
gevestigd aan de Paulus
Potterstraat, aangren-
zend aan het
■Museumplein■, in het stadsdeel Amsterdam
Oud-Zuid. In de loop van
de twintigste eeuw werd
het een van de meest
toonaangevende musea
ter wereld voor moderne
kunst.
supremAtisme een stijl in de beeldende
kunst en schilderkunst
en een vorm van abstracte
kunst, uit het begin van
de twintigste eeuw van
circa 1915 tot en met
1930. De kunstenaar die
het suprematisme heeft
gegrondvest is Kazimir
Malevich.
vormgevinghet visueel ontwerpen van
verschillende media.
Dit kan betrekking hebben
op bijvoorbeeld drukwerk,
meubels, gebouwen of
websites.
144
142-144-End.indd 144 16-09-10 13:23
COLOfON
CONCept, tekst eN prOduCtie:Pia Canales, Tomek Whitfield en:
Anouk Friedli, Bilal Abou Alanwar, Boes
Schoonderwoerd, Caressa Wolff, Floor
van Hulsen, Lennart Bügel, Lisa Konno,
Mirelva Berghout, Primo Versteeg, Tom
Bakker, Yoram van de Vall (Blikopeners
2008-2009 Stedelijk Museum)
Rixt Hulshoff Pol, Marlous van Gastel
(Stedelijk Museum) en Karien Vermeulen
(Diversion)
redaCtie NL:Marie Baarspul, Amsterdam
redaCtie eNG:Material Means, Los Angeles
VertaLiNG:Holden Translations & Texts, Amsterdam
fOtOGrafie:Angeline Swinkels, Ernst van Deursen,
Joren Frielink, Gert Jan van Rooij,
Lorelei Heyligers (portretten bij de
biografiën), Tomek Whitfield (o.a.
portret Ann Goldstein)
BijdraGeN:Ann Goldstein, Patrick van Mil, Geurt
Imanse, Leontine Coelewij, Nicole
Delissen, Bart Rutten, Marten Jongema,
Martijn van Nieuwenhuyzen, Manuela
Hoekstra, Marianne Bargeman, Job
Schroën, Joost Vos
adVies:Marten Jongema, Marie José Raven,
Marjolijn Bronkhuyzen,
Linda van Deursen, Laurenz Brunner
ONtwerp:Christian Isberg
Michel Keppel
eeN teLeursteLLeNd sCuLptuur:Arnar Asgeirsson
druk:robstolk®
OpLaGe:1500 NL 1000 ENG
Stedelijk Museum Amsterdam, educatie
en publieksbegeleiding, augustus 2010
Meer informatie?
www.stedelijk.nl/educatie
educatie@stedelijk.nl
blikopeners@stedelijk.nl
daNk!
Het Stedelijk Museum, Diversion en
Blikopeners danken het VSBfonds,
SNS REAAL Fonds en de Mondriaan
Stichting voor het mogelijk maken van
het project Blikopeners.
Daarnaast wil het Stedelijk Museum
graag Renske van Leeuwen, Anna Jordans,
Wietske Mous, Kai Pattipilohy, Karien
Vermeulen, Manpower, Sitefilms, de
vader van Pia, n8, De Nieuwe Kerk en
het Van Gogh Museum bedanken voor hun
inzet en bijdrage aan Blikopeners
2008-2009 en het Whitney Museum of
American Art, Statens Museum for Kunst
en Tate Modern voor inspiratie en het
delen van ervaringen.
Colofon / Dank!145
coverfinal_finalcutoutslogo.indd 2 29-09-10 12:50
stedelijk museum
amsterdam
BlikopenerBoek
Blikopen
erBoek
Wie zijn de Blikopeners? W
at doen ze? Hoe gaan ze te Werk?
dit BlikopenerBoek BeantWoordt al deze vragen. sinds
septemBer 2008 zijn de Blikopeners W
erkzaam in Het stedelijk m
useum.
de Blikopenergroep Bestaat uit vijftien amsterdam
se jongeren tussen de 15 en 20 jaar. zij zijn afkom
stig van verscHillende opleidingen en uit verscHillende delen van am
sterdam en HeBBen diverse acHter-
gronden. zij geven rondleidingen, advies en Hun kritiscHe mening
over verscHillende onderdelen van Het museum
. ook organiseren zij activiteiten voor jongeren. kortom
: zij HeBBen de leukste BijBaan van nederland! aan de Hand van korte Biografieën, intervieW
s, colum
ns en Beeld leer je alles over dit Bijzondere project van Het stedelijk m
useum. Het Boek is gem
aakt door Blikopeners zelf, onder Begeleiding van en in sam
enWerking m
et collega’s van Het stedelijk m
useum.
coverfinal_finalcutoutslogo.indd 1 29-09-10 12:50