Bisiklet, sürdürülebilir ulaşımın , şönemli bir parçası

Tom Godefrooiji ikl lBisiklet Uzmanlığı Arayüzü I-CE

tom.godefrooij@cycling.nl

Kocaeli, 7 Nisan 2011

İçindekilerç

Bi ikl & l l l• Bisiklet & ulaşım planlaması• Bisiklet ulaşımının tarihi• Bazı istatistikler: potansiyel• Faydaları ve ortak faydalarıFaydaları ve ortak faydaları• İzlenecek yol

N l l bili d i l• Neler yapılabilir: deneyimler• Sonuçlar

• Bisiklet & ulaşım planlaması• Bisiklet ulaşımının tarihi• Bazı istatistikler: potansiyel• Faydaları ve ortak faydaları

İ l k l• İzlenecek yol• Neler yapılabilir: deneyimler• SonuçlarSonuçlar

Sorunlar

A k l• Artan kentleşme• Artan motorlu trafik• Bu büyümeyi destekleyen politikalar

• Mali imkansızlıkMali imkansızlık• Alan yetersizliği

Ol kil• Olumsuz etkiler

Ulaşım nedir?ş

H k lilik h l i iHareketlilik, seyahat, ulaşım, erişim…

• Kalite ≠ fazla km ve yüksek hız• Kalite:Kalite:

mobilitenin katılımcılığa ne kadar olanak sağladığı ile ilgilidirsağladığı ile ilgilidir

• Ulaşım ve mobilite: faaliyetin mümkün k lkılınması

Seyahat piyasasıpiyasası

(yolculuklar)Ulaşım piyasası

•Faaliyet kalıpları

•Mekansal dağlım(ulaşım

sistemleri)Trafik pazarı

(akışlar)•Zaman içinde yayılım

•Hizmete hazır

•Etkili

•Güzergahlar

•Hızlar•…

•Etkin

•Statü

•Manevralar

•SıkışıklıkStatü

•Maliyet

•Sıkışıklık

•Güvenlik

•… •…

Ulaşım planlamasıUlaşım planlaması• Ulaşım ihtiyaçlarını karşılamakUlaşım ihtiyaçlarını karşılamak

• Bireyler & toplum• Ulaşımın sosyal ve ekonomik refahaUlaşımın sosyal ve ekonomik refaha

katkısını en yükseğe taşımak• Olumsuz etkileri en aza indirmekOlumsuz etkileri en aza indirmek

• Yol güvenliği• YaşanabilirlikYaşanabilirlik• Çevre• İklim• …

Taktik hedefler

• Seyahat piyasasının hedefleri• Seyahat ihtiyacını en aza indirmek

• Ulaşım piyasasının hedefleri• Mümkün olan en iyi ulaşım şeklini seçmek• Kısa mesafelerde: Bisiklet ve Yayay• Uzun mesafelerde: Toplu Taşıma

• Trafik piyasasının hedefleriTrafik piyasasının hedefleri• Yeterli yol tasarımı, bisiklet yolları dahil

Farklı ulaşım şekillerinin rolüFarklı ulaşım şekillerinin rolü

• Güçlü ve zayıf yönlerin incelenmesi• Ulaşım tiplerinin değerlendirilmesi/ ş p ğ

ulaşım tiplerine göre ulaşım sistemleri• Örn. Güçlü yönleri kullanınÖrn. Güçlü yönleri kullanın

• Sorunlu kullanımlar için alternatif sunmaksunmak• Seyahat için uygun değil• Toplum için çok fazla olumsuz etki• Toplum için çok fazla olumsuz etki

Optimum karma arayışımixp y ş

Bi ikl t d diğ bi l kli ?Bisiklet, sadece diğer bir ulaşım şekli…?

Bi ikl t & l l l• Bisiklet & ulaşım planlaması

• Bisiklet ulaşımının tarihii i ikl i l• Bazı istatistikler: potansiyel

• Faydaları ve ortak faydaları• İzlenecek yol• İzlenecek yol• Neler yapılabilir: deneyimler• SonuçlarSonuçlar

Tarihi perspektifp p

A b bi ikl t t k l ji i it d d• Araba ve bisiklet teknolojisi eşit derecede moderndir

• Her ikisinin geçmişi rulmanın 19. yy’daki icadına dayanır

• Bisiklet, 20. yy’nın ilk yarısında baskın olan ulaşım şeklidirş ş

II. Dünya Savaşı’ndan sonra bisikletin çöküşü

H l üf• Hızla artan nüfus• Gelirde artış• 1960’larda motorlu trafikteki hızlı artış• Yerleşim alanlarının boyutu 2 9 kat arttıYerleşim alanlarının boyutu 2,9 kat arttı• Bisiklet kaybolmaya yüz tuttu

M d ki d 1970• Mopeds peaking around 1970

….bisiklette Rönesans

• Araba kaynaklı problemlerinin farkınaAraba kaynaklı problemlerinin farkına varılmaya başlandıAwareness• Yol güvenliğiYol güvenliği• Çevre & petrol krizi• Yaşanabilirlik• Yaşanabilirlik• Motorlu trafiğin işgal ettiği alan

( l ki i ?)(yol kimin?)• Sivil toplumun ortaya çıkması

• Bisiklet örgütleri

20. yy’da Avrupa Şehirlerin yy p ŞBisiklet Kullanımı

Bisikletin yeniden değer kazanmasına damga vuran neydi?• Yollar herkesindirYollar herkesindir

• ‘woonerf’ icadı (1970’lerin başı)(Hız sınırı getirilen konut alanları)(Hız sınırı getirilen konut alanları)

• 30 km/s hız sınırlı alanlar (1980’lerin başı)• Kent içi trafik planlamasının temeli: konut• Kent içi trafik planlamasının temeli: konut

fonksiyonu yol fonksiyonuna karşı• Kent kalitesine dikkat• Kent kalitesine dikkat

• Şehirler arabalar için değil, insanlar içindir!

Bi ikl t & l l l• Bisiklet & ulaşım planlaması• Bisiklet ulaşımının tarihi

• Ba istatistikler: potansi el• Bazı istatistikler: potansiyel• Faydaları ve ortak faydaları• İzlenecek yol• İzlenecek yol• Neler yapılabilir: deneyimler• SonuçlarSonuçlar

Hollanda’da MobiliteHollanda da Mobilite

H ll d ük k b ğ l ğ /k 2• Hollanda, yüksek araba yoğunluğu/km2• Günde ortalama 3.2 seyahat:

• 1 seyahat araba• 1 seyahat araba• 0.8 seyahat bisiklet• 0.6 seyahat yaya• 0.5 seyahat araba yolcusu• 0.2 seyahat toplu taşıma• 0 1 seyahat diğer• 0.1 seyahat diğer

• Yol güvenliği bakımından ilk 5 ülkeden biri

Hollanda’da MobiliteHollanda da Mobilite

404550

25303540

Netherlands

101520 Delft

Amsterdam

05

Car PublicTransport

Bicycle Walking

(1995)

Amsterdam’da ulaşım tiplerinin yıllar i i d ki d ğ liçindeki dağılımı

Mesafeye göre ulaşım tiplerinin dağılımı

(km) < 7,5 7,5-15 > 15 genelAraba 36% 73% 81% 48%

Araba yolcusu 23%12%

51%21%

54%25%

32%16%

Toplu taşıma 2% 6% 15% 4%Tren 0% 1% 11% 2%

Otobüs/tramvay/metro 2% 6% 4% 2%

Bisiklet 34% 18% 2% 27%Yaya 26% 0% 0% 19%

Diğer 2% 3% 2% 2%ğPaylaşım mesafesi

70% 12% 18%

Yolculukların çoğu kısa mesafelidir• İngiltere:

• Büyün seyahatlerin 1/3’i < 1 kmBüyün seyahatlerin 1/3 i < 1 km• Ortalama seyahat mesafesi= 7 km• Ortalama araba seyahati mesafesi = 8,5 kmy ,

• ABD:• Bütün seyahatlerin ¼’i < 1 km• Yaklaşık ½’si < 3 km

• HindistanK i i h l i %56 72’ i 5 k• Kent içi seyahatlerin %56-72’si < 5 km

• Delhi: araba seyahatlerinin %45’i ve Toplu taşıma ile yapılan seyahatlerin %38’si < 5 kmile yapılan seyahatlerin %38 si 5 km

Sayılarla güvenliky g

Sonuç…ç

P bl l i ğ k l d• Problemlerin çoğu kentlerden kaynaklanmaktadır

• Seyahatlerin çoğu bisikletle kat edilebilecek mesafededir

• Yaya, bisiklet ve toplu taşıma birbirini tamamlayan ulaşım şekilleridiry ş ş

Bi ikl t & l l l• Bisiklet & ulaşım planlaması• Bisiklet ulaşımının tarihi• Bazı istatistikler: potansiyelBazı istatistikler: potansiyel

• Faydaları ve ortak faydaları• İzlenecek yol• İzlenecek yol• Neler yapılabilir: deneyimler• SonuçlarSonuçlar

Neden bisiklet politikaları?Neden bisiklet politikaları?

• Bisikletliler için yol paylaşımını adil kılar• Yol güvenliğini iyileştirir• Ucuz ulaşım imkanları sunar• Kamu alanlarının kalitesini arttırır

fik k kl bl i i• Trafik sıkışıklığı problemini çözer• Arabaya alternatiftir, trafik talebi yönetimi• Trafik yönetimi• Trafik yönetimi

• Hava kalitesi yönetimi• İklim değişikliğinin etkilerini azaltırİklim değişikliğinin etkilerini azaltır• ….

Toplu taşıma ile ilişkisip ş ş

K f l d d h kili bi l• Kısa mesafelerde daha etkili bir ulaşım seçeneği• Kapıdan kapıya daha kısa seyahat süresi• Maliyet etkin (≠ ucuz!!!)

• Besleme • Büyüyen toplama alanları TTy y p• Kapıdan kapıya seyahat süresinin kısalması• Aktarma noktalarına ihtiyaç vary ç

Bisikletin teşvik edilmesi ulaşım sisteminin etkinliğine katkıda bulunur

Bisiklete yatırım yaparak karlı bir maliyet/fayda oranı elde edilebilir

Bisiklete yatırım yapmak toplumun bütün kesimleri için fayda sağlar

Bi ikl t & l l l• Bisiklet & ulaşım planlaması• Bisiklet ulaşımının tarihi• Bazı istatistikler: potansiyelBazı istatistikler: potansiyel• Faydaları ve ortak faydaları

• İzlenecek yolİzlenecek yol• Neler yapılabilir: deneyimler• SonuçlarSonuçlar

Bisikletle bütünleşikBisikletle bütünleşik

• Mevcut yol sistemine bisiklet yolları eklemekten daha fazlası gerekirg

• Bütün bir trafik sisteminin değiştirilmesi gerekmektedirgerekmektedir• Yol dağılımının yeniden yapılması• Bütçenin yeniden tahsis edilmesiBütçenin yeniden tahsis edilmesi

Ne gerekir…g• Bisikleti teşvik etmenin pek çok iyi nedeni

vardırvardır…• Çevre• Sağlık• Varlık• …

• … Ancak insanlar aşağıdaki koşullar sağlandığında bisiklet kullanırlar:sağlandığında bisiklet kullanırlar:• Güvenli• PratikPratik• Uygun

3 seviyede ulaşım planlamasıy ş p

• Genel ulaşım planlaması• Bütünleşik yaklaşım (vizyon!!)• Geleneksel önceliklerin değişmesi

• Ağ seviyesinde planlama & tasarım• Bütün ağ• Çıkış ve varış noktaların birbirine

bağlanması• Yol tasarımı

• Bisikletlilerin ihtiyaçlarının karşılanması• …bisikletlilerin bulunduğu yerler!!!

…ve

K i il i d ği i l k• Kamunun ve siyasilerin desteğini almak• Paydaşları dahil etmek• Bisiklet kültürü oluşturmak

• Bilinçlendirme kampanyalarıp y• Tanıtım

• Hizmetler sunmak• Bisiklet parkı• Bisiklet tamir yerleri• Bisiklet kiralama

Kalite gerekliliklerigbisiklet altyapısı

• Bütünlük• Bütünlük• Doğrusallık• Çekicilik• Güvenlik• Konfor

Temel güvenlik prensiplerig p p

K l kt l i di k• Karşılaşma noktalarını en aza indirmek• Yüksek hız & yoğun trafik: fiziksel ayırmaK l ti i d ki l• Karşılaşma neticesindeki sorunları en aza indirmek

Fi ik l k t fik h dü ü• Fiziksel ayrım yoksa: trafik hızını düşür• Yol kullanıcıları arasındaki etkileşime

izin vermekizin vermek• Birbirlerini görmelerine izin verin, egöz

temasıteması• Karmaşıklıktan kaçının

Bi ikl t & l l l• Bisiklet & ulaşım planlaması• Bisiklet ulaşımının tarihi• Bazı istatistikler: potansiyelBazı istatistikler: potansiyel• Faydaları ve ortak faydaları• İzlenecek yoly

• Neler yapılabilir: deneyimler• SonuçlarSonuçlar

Bogotág

350 k bi ikl ü h• 350 km bisiklet güzergahı• Bisikletin diğer ulaşım tipleri arasındaki

payı %0,5’ten %4’e yükseldi• Kamu alanlarının kalitesi arttı

Santiago de Chileg

T l bü ü k i l i d• Toplumun bütün kesimlerinden tam katılım

• “Bisiklet” kanunun kabul edilmesi• 690 km’lik bisiklet güzergahı planlamasıg g p• 250 km hayata geçirildi• Bisiklet siyasi bir öncelik• Bisiklet siyasi bir öncelik

Sevilla

120 k bi ikl ğ h i ildi• 120 km bisiklet ağı hayata geçirildi• 4 yıl içinde bisikletin payı %0,2’den

%6,6’ya çıktı• 2015 hedefi: %15 payp y

Türk şehirleriş

S k A l & E ki hi• Sakarya, Antalya & Eskişehir• Pilot projeler geliştiriliyor• Bisikletle bütünleşik politikalara

doğru ilk adımğ

Bi ikl t & l l l• Bisiklet & ulaşım planlaması• Bisiklet ulaşımının tarihi• Bazı istatistikler: potansiyelBazı istatistikler: potansiyel• Faydaları ve ortak faydaları• İzlenecek yoly• Neler yapılabilir: deneyimler

• Sonuçlarç

Sonuçlarç

Bi ikl l l l l l• Bisiklet planlaması= ulaşım planlaması• Türkiye, Avrupa ve Amerika’nın

hatalarından dersler çıkarabilir• Bisiklet kullanım potansiyeli yüksek…p y y• …güvenli ve kullanıma uygun hale

getirilirsegetirilirse• Örnekler bunun mümkün olabileceğini

gösteriyorgösteriyor

Eğ diğ hi l d ldEğer diğer şehirlerde olduysa, sizin şehrinizde neden olmasın?s şe de ede o s ?