Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 1

Brand- en explosierisico’s op de werkplek

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 2

Genoeg situaties te bedenken

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 3

Brandbare stofBrandbare stof

Zuu

rsto

f

Zuu

rsto

f

Ontskeningsbron

Ontskeningsbron

o.a. temperatuur

o.a. temperatuur

Branddriehoek

Waar rekening mee te houden ?

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 4

koolmonoxide

zuurstof

walm / roet

brandbare stof

Het verbrandingsproces

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 5

Hoe eenvoudig brand te voorkomen?

1 2

3

X X

X

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 6

Beïnvloeden branddriehoek -1

X

Noemt u nu een aantal

brandbare stoffenop uw werk

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 7

Beïnvloeden branddriehoek -2

X

Zuurstof is eenoxiderende stof.

Wat was de eigenschap ook al weer hiervan?

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 8

Beïnvloeden branddriehoek -3

X

Dit hoeft beslist geen ‘open’ vuur

te zijn.Weet u een aantal andere bronnen?

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 9

extra elementen ?

De uitbreiding naar brandzeshoek

Bra

nd

bar

e st

of

Zu

ursto

f

Ontstekingsbron

De mens zelf !

Kat

alys

ator

Mengverhouding

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 10

Brandtriangel

én………………de

mens(veroorzaakt 80% van alle brandjes op de werkplek)

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 11

Brandbare stoffen

• vaste stof

• vloeistof

• gas

• metalen

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 12

Brandklassen

A. = droge branden papier, hout, katoen etc.

B. = vloeistofbranden benzine, olie, thinner etc.

C. = gasbranden propaan, aardgas etc.

D. = metaalbranden magnesium, alumiumpoeder

-- = elektriciteitsbranden

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 13

Fysische eigenschappen van stoffen

F+

zeer licht ontvlambaar

Vlampunt: lager dan 0o C en

Kookpunt: lager dan 35o C

F Vlampunt: lager dan 21o C

gevaarlijke eigenschap:

bij kamertemperatuur vormt het een ontvlambaar mengsel dat ontstoken kan worden!licht ontvlambaar

ontvlambaar

Vlampunt:

tussen 21 en 55o C

brandbaar

Vlampunt:

boven 55o C

K 0

K 1

K 2 K 3

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 14

Zuurstof

• uit de lucht• uit een gasfles• uit oxiderende stoffen

– bv. zuurstof zelf– kaliumpermanganaat

Eigenschappen O2:

is zelf ontbranbaar,maar ….. concentratie!

onderhoudt een brand

is zwaarder dan lucht! …….. risico?: zakt op de grond

is bedwelmend voor het lichaam……én

je ruikt zuurstof niet.

oxiderend

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 15

Vlampunt:

Is de laagste temperatuur waarbij de damp

(=concentratie-mengverhouding)

van een vloeistof (of damp van een vaste stof) brandt

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 16

Explosiegevaar

• Veroorzaakt door:

• elektriciteit

• stoten van stoffen

• wrijving van stoffen

(stofexplosie)

• open vuur of vonk

• Explosieve stoffen

• gassen

• dampen

• poeders

• vloeibare

• vaste

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 17

Explosiegrensen

 

 

GAS (mengsel) LUCHT 

 

% lucht = 0  

bovenexplosiegrens

Geen explosie mogelijk,het mengsel is te rijk

% zuurstof praktisch nul

         

EX GP EL BO IS EI DE

onderexplosiegrens 

LUCHT (mengsel) GAS

 

Geen explosie mogelijkhet mengsel is te arm% zuurstof ca. 20%

ALLEENVEILIG

TOT 10% VAN

OEG !

Is dit wel zo veilig ?

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 18

Explosiegrenzen

OEG: (= onderexplosiegrens) (=vlampunt)

laagste concentratie van damp (meng-verhouding) die kan worden ontstoken

BEG: (=bovenexplosiegrens)

hoogste concentratie van damp die kan worden ontstoken

Explosiegebied:

is het gebied tussen OEG en BEG.

OEG ook wel LEL (Lower Explosion Level)

BEG ook wel UEL (Upper Explosion Level)

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 19

Blusmiddelen

Algemene werkingen:• zuurstofverdringing/verstikking• afkoeling• negatieve katalyse

Verschijningsvormen• natte blusstoffen• droge blusstoffen• gasvormige blusstoffen

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 20

Blusmiddelen• Natte blusmiddelen

• Water

• Schuim

• Blussende werking en gevaren

• eerst afkoelend• daarna verstikkend• Gevaar:

elektrocutie + milieu

• afdekkend• brandende vloeistoffen

drijvend op water• Gevaar: elektrocutie

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 21

Blusmiddelen

• Droge blusstoffen

• Poeder

• Zand

• Blussende werking en gevaren

• negatieve katalytische werking

• koelen is gering

• afdekkend en afkoelend• schade

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 22

Blusmiddelen

• Gassen– kooldioxide CO2

oftewel koolzuursneeuw

• Blussende werking en gevaren

• verstikkend

• groot persoonlijk risico: neemt ook de zuurstof in de omge-vingslucht weg

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 23

Brandklasse en blusstof

Aard van het vuur

Materialen Toepassingblusmiddel

A droge branden papier, hout, karton

waterschuimABC-poederD-poederCO2deken

+++++++--+

B vloeistofbranden koolwaterstoffen, benzinealcohol, etc.

waterschuimABC-poederD-poederCO2deken

-+++++-++

C gasbranden aardgas, propaan,butaan, aceton etc.

waterschuimABC-poederD-poederCO2deken

--+++-++-

D metaalbranden natrium, aluminiumpoeder,magnesium, etc.

waterschuimABC-poederD-poederCO2deken

gevaarlijkgevaarlijk-+++gevaarlijkgevaarlijk

  elektrische branden

  waterschuimABC-poederD-poederCO2deken

gevaarlijkgevaarlijk+-+++--

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 24

Wat te doen bij brand?

1. melden volgens brandmeldprocedure

2. evt. brandbestrijden

3. evacueren volgens ontruimingsprocedure

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 25

Diverse gassen en hun gevaren -1

• Zuurstof O2

• 1½ maal zo zwaar als lucht

• Reuk- en kleurloos• Oxiderende stof• Brandonderhoudend• Bij het werken met

zuurstof zijn een aantal absolute verboden opge-steld:– zie kader in boek

Er mogen GEEN gasflessen op de werkplek staan. Maatregelen?….

• Acetyleen

• Voor de herkenning is er een knoflookgeur aan toegevoegd

• In vrijwel ALLE mengverhoudingen met lucht EXPLOSIEF

• Is lichter dan lucht

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 26

Diverse gassen en hun gevaren -2

• Butaan en propaan

• Is zwaarder dan lucht• Heeft een muffe geur• Heeft explosiegrens van

5,5vol% tot 54vol%• Vullen van karweiflessen is

brandgevaarlijk. Moet altijd buiten en met speciale opstelling gebeuren. Je moet vakbekwaam zijn om dit te doen

Er mogen GEEN gasflessen op de werkplek staan. Maatregelen?….

Basisveiligehid B-VCA V0.4 Module 6 27

Gebruik van gasflessen

Algemene gebruiksregels:

• til nooit een fles op aan de kap of fleskraan

• voor aanbrengen reduceertoestel: verwijder stof en olie-aanslag

• plaats tevens vlamdover

• flessen altijd rechtstandig gebruiken

• fleskraan moet langzaam worden geopend

• haakse sleutel op fles of laskar aanwezig laten

• sluit fleskraan direct weer na gebruik

• probeer nooit een lekkage te repareren

• voorkom hitte en schokken aan fles

• flessen nooit rollen

• houdt volle en lege flessen gescheiden

• opslaan in geventileerde ruimte

• opslag moet kunnen worden afgesloten

• laat nooit flessen de nacht staan in ruimte of in bus

• vervoer flessen zonder appendages

• gasflessen zo ver mogelijk verwijderd houden van werkplek. In besloten ruimten verboden.