AVRUPA BİRLİĞİNE KATILIM MÜZAKERELERİNİN TEKNİK

ÖZELLİKLERİ ve

TÜRKİYE’NİN MÜZAKERE SÜRECİNDEKİ NİHAİ DURUMU

Seval IŞIKTOBB- TAIEX Seminer-24 Kasım 2008

2

DEĞİNİLECEK HUSUSLAR

Katılım Müzakereleri Sürecini Nasıl Tanımlarız? Neler Müzakere Edilebilir? Müzakere Enstrümanları? Türkiye’nin Müzakere Sürecindeki Nihai Durumu

3

KATILIM MÜZAKERELERİ SÜRECİ NEDİR?

Her aday ülkenin AB müktesebatını ne kadar sürede kabul edip, yürürlüğe koyacağının ve de etkili bir şekilde uygulayacağının belirlendiği süreç

Klasik müzakerelerden çok farklı, manevra alanı çok dar

Aday ülke AB müktesebatının tümünü benimsemek ve uygulamak için gerekli kurumsal yapılanmayı oluşturmak zorundadır.(1995 Madrid Zirvesi)

Müzakere edilen tek husus, uygulama takvimidir.

4

ADAY VE POTANSİYEL ADAYLAR?

- Türkiye,- Hırvatistan, - Makedonya Cumhuriyeti

- Arnavutluk,- Bosna ve Hersek,- Karadağ, -Kosova,-Sırbistan

Aday Ülkeler

Potansiyel Aday Ülkeler

5

Katılım Müzakerelerinin Aşamaları

Müzakere Kararı (17 Aralık 2004-Brüksel Zirvesi )

Hükümetlerarası Konferans (HAK-Üye Devletler ve Türkiye Dışişleri Bakanları: 3 Ekim 2005-MÇB)

Tarama (Avrupa Komisyonu ve Türkiye bürokratlar-Fiili Tarama 20 Ekim 2005-Bilim Araştırma)

Müzakerelerin fiilen başlatılması Müzakere başlıklarının geçici ve nihai olarak

kapatılması.

6

Tarama Süreci Müzakere Sürecinin ilk aşamasıdır Avrupa Komisyonu ve Türkiye’nin Kamu Kurum ve

Kuruluşlarındaki uzmanları tarafından yürütülür.

2 aşamalıdır: Tanıtıcı Tarama (explanatory): Komisyon uzmanları ilgili

AB mevzuatı hakkında bilgi verir.

Ayrıntılı Tarama (bilateral): Aday ülke mevzuatını ve uygulamalarını anlatır. AB müktesebatı ile uyumlu ve farklı yönlerini ortaya koyar, farklılıkları gidermeye yönelik teknik planlamaları hakkında genel bilgi verir.

7

MÜZAKERE SÜRECİNDEKİ BELGELERAdaylık Süreci Belgeleri

KOB, UP, İLERLEME RAPORLARI

Tarama ve Müzakereye Özel Belgeler

1- Müzakere Çerçeve Belgesi 2- Tarama Sonu Raporu 3- Kriterlere Yönelik Belgeler

– Strateji Belgesi, Politika Belgesi, Eylem Planı, Yol Haritası…

4- Müzakere Pozisyon ve Ortak Pozisyon Belgeleri 5- Hükümetler Arası Konferans (HAK) Belgesi 6- Katılım Antlaşması

8

Üyeliğe Hazırlık ve Uyum Süreci

Türkiye müzakerelere başlamış bir aday ülke olarak neler yapıyor?

Katılım müzakereleri sırasında aday ülkelere Avrupa Birliği üyeliğine kendilerini hazırlamaları için fırsat tanınır;

Böylece özellikle müktesebatın benimsenmesi ve uygulanması için yükümlülüklerini yerine getirme konusunda daha donanımlı hale gelirler.

Bu anlamda tek taraflı bir süreç!!

9

AB Müktesebatına uyum sağlanıp sağlanmayacağı/uygulamaya yönelik idari yapıların oluşturulup oluşturulamayacağı

1-Neler Müzakere edilemez?

Kopenhag Siyasi kriterlerine uyulup uyulmayacağı

Kopenhag Ekonomik Kriterleri

10

Neler müzakere edilebilir ?

Sadece AB Müktesebatına ne zaman ve nasıl uyum sağlayacağımızı müzakere edilebiliriz.

Geçici tedbirler müzakere edilebilir. – geçici süreler, ek yardım, AB düzenlemelerindeki değişiklikler, geçici derogasyonlar.

Kalıcı derogasyonlar müzakere edilebilir. – ancak başarı şansı azdır.

11

Türkiye’nin ve AB’nin elindeki araçlar (müzakere pozisyonu belgesi içinde talep ediliyor)

– geçiş dönemi (uygulama takvimi);

– derogasyon(istisna) (a) geçici(b) kalıcı

Aday Ülkenin ve AB ‘nin Elindeki Enstrümanlar Neler?

12

Geçiş Dönemi ve Geçici DerogasyonHangi Durumlarda Talep Edilebilinir?

AB Müktesebatına uyumun ekonomik, sosyal ve siyasi sorunlar yarattığı durumlarda; Bazı müzakere başlıklarında (enerji,çevre, sosyal politika)

Taleplerimize somut gerekçelere dayandırabiliyorsak “düzenleyici etki analizi” (regulatory impact analysis)

13

Hangi Alanlarda Alınması Zor?

Temel serbest piyasa ekonomisi kuralları ile ilişkili konular : devlet yardımları, kamu ihalesi, fikri ve sınai mülkiyet hakları

İşletmelerin rekabet gücünü doğrudan etkileyen hususlar: teknik mevzuat, bazı sosyal politika unsurlar

AB’nin siyasi öncelikleri ile çelişen alanlar :gıda güvenliği, uluslararası örgütlü suçla mücadele , nükleer güvenlik, iltica ve göç kuralları

14

Hangi Alanlarda Alınması Daha Kolay?

AB’nin hassas olmadığı konular Üretim sürecini dolaylı etkileyen ve aday ülkeye

büyük maliyet getirecek hususlar : çevre, ulaştırma ve enerji mevzuatının bazı bölümleri

Aday ülke açısından : Düzenleyici Etki Analizi sonunda sektörel olumsuz etkininin somut şekilde kanıtlanması;Devlet bütçesine aşırı yükün belirlenmesi;Ulusal çıkarla çelişmesi ve söz konusu çıkarın AB açısından büyük önem taşımıyor olması.

15

ÖRNEK: KALICI DEREGASYON

Malta Malta’da en az 5 yıl boyunca ikamet etmeyen

yabancıların, ikinci konut amacıyla gayrimenkul edinmelerini sınırlayan mevzuatın, AB üyesi ülke vatandaşlarına karşı ayırımcı olmamak koşuluyla daimi olarak korunmasına izin verilmiştir.

Estonya92/43/EEC Doğal Çevrenin (habitat) Korunması

Bozayı avlanma yasağı

16

ÖRNEK:GEÇİŞ DÖNEMİ-POLONYA-TARIM

İlgili düzenleme: 1999/74/EC sayılı kuluçkaya yatan kümes hayvanlarının korunmasında asgari standartlara ilişkin direktif. Buna göre, kümes alanının en az % 65’lik bölümünde yükseklik asgari 36 cm., geri kalan alanda asgari 33 cm.,

Polonya’da ilgili direktifle uyumlu olmayan ve 2000 yılından önce faaliyete geçmiş 44 tesise, 31 Aralık 2009’a kadar geçiş süresi verilmiştir.

17

ÖRNEK:GEÇİŞ DÖNEMİ-POLONYA-ÇEVRE

Endüstriyel Kirlilik ve Risk Yönetimi: İlgili düzenleme: 96/61/EC sayılı, entegre kirlilik önleme ve

kontrolüne ilişkin direktif

Talep ve gerekçe: Direktife uyum için, eski teknolojilerin kullanıldığı 4000 tesisin modernize edilmesi veya faaliyetine son verilmesi gereklidir. Çoğu enerji alanında faaliyet gösteren ve özel sektöre ait tesislerin standartlara uyumu 6,3 milyar Euro’luk bir yatırım gerektirmektedir.

Bu maliyetin katılıma kadar karşılanması mümkün olmadığından 31 Aralık 2010 tarihine kadar geçiş süresi istenmiştir.

18

ÖRNEKAB’nin Korunma Önlemiİşçilerin Serbest Dolaşımı İngiltere ve İrlanda dışındaki AB ülkeleri G.Kıbrıs ve

Malta hariç yeni üyelerin vatandaşlarına 2 yıl süreyle kendi ulusal hukuklarını uygulayacaklardır.

Bu uygulama katılım tarihi itibariyle 5 yıl boyunca devam edebilecektir.

5. yılın sonunda üye ülkeler, iş gücü piyasalarının ciddi olarak bozulması veya bozulma tehdidi altında olması halinde, serbest dolaşım engelini Komisyon’a bildirimde bulunarak iki yıl daha uzatabileceklerdir.

Bu koruma önleminde, karşılılık ilkesi uygulanacaktır.

19

Türkiye’nin Müzakere Sürecindeki Nihai Durumu

20

Katılım Müzakerelerinin Aşamaları

Müzakere Kararı (17 Aralık 2004-Brüksel Zirvesi )

Hükümetlerarası Konferans (HAK-Üye Devletler ve Türkiye Dışişleri Bakanları: 3 Ekim 2005)

Tarama (Avrupa Komisyonu ve Türkiye bürokratlar-Fiili Tarama 20 Ekim 2005-Bilim Araştırma)

Müzakerelerin fiilen başlatılması Müzakere başlıklarının geçici ve nihai olarak

kapatılması. Katılım Antlaşmasının imzalanması Katılım Antlaşmasının yürürlüğe girmesi

21

Tarama Süreci Müzakere Sürecinin ilk aşamasıdır Avrupa Komisyonu ve Türkiye’nin Kamu Kurum ve

Kuruluşlarındaki uzmanları tarafından yürütülür.

2 aşamalıdır: Tanıtıcı Tarama (explanatory): Komisyon uzmanları ilgili

AB mevzuatı hakkında bilgi verir.

Ayrıntılı Tarama (bilateral): Aday ülke mevzuatını ve uygulamalarını anlatır. AB müktesebatı ile uyumlu ve farklı yönlerini ortaya koyar, farklılıkları gidermeye yönelik teknik planlamaları hakkında genel bilgi verir.

22

Tarama Sonrası Nihai Durum

33 Faslın tanıtıcı ve ayrıntılı tarama toplantıları tamamlandı

“Tarama Sonu Raporu” Türkiye’ye resmi olarak iletilen: 22 fasıl

14 fasılda açılış kriteri bulunmaktadır, 10 fasılda açılış kriteri bulunmamaktadır. Açılan fasıl sayısı :8

23

Müzakeresi Açılan FasıllarMüzakeresi Açılan Fasıllar

1- Bilim Araştırma (1- Bilim Araştırma (geçici kapandıgeçici kapandı))

2- İstatistik (2- İstatistik (2 kapanış kriteri))

3- İşletme ve Sanayi Politikası (3- İşletme ve Sanayi Politikası (1 kapanış kriteri1 kapanış kriteri))

4- Trans-Avrupa Şebekeleri 4- Trans-Avrupa Şebekeleri (1 kapanış kriteri)(1 kapanış kriteri)

5- Tüket. ve Sağlığın Korunması 5- Tüket. ve Sağlığın Korunması (5(5 kapanış kriteri)kapanış kriteri)

6- Mali Kontrol (6- Mali Kontrol (6 kapanış kriteri6 kapanış kriteri))

7- Şirketler Hukuku7- Şirketler Hukuku

8- Fikri Mülkiyet Hukuku8- Fikri Mülkiyet Hukuku

24

1- Ekonomik ve Parasal Politika

2- Eğitim ve Kültür

AB Konseyinde Onaylanıp Açılış Kriteri Belirlenmeyen Ancak Müzakereleri de Açılmayan

Fasıllar

25

AB Konseyinde Onaylanıp Açılış Kriteri Belirlenen Fasıllar

1- Malların Serbest Dolaşımı

2- İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi

3- Sermayenin Serbest Dolaşımı

4- Kamu Alımları

5- Şirketler Hukuku

7- Rekabet Politikası

8- Mali Hizmetler

26

AB Konseyinde Onaylanıp Açılış Kriteri Belirlenen Fasıllar

9- Tarım ve Kırsal Kalkınma

10- Gıda Güvenliği Veterinerlik Bitki Sağlığı

11- Vergilendirme

12- Sosyal Politika ve İstihdam

13- Çevre

14- Gümrük Birliği

27

KESİNLEŞEN AÇILIŞ KRİTERLERİNİN DAĞILIMI

1-Kamu Alımları 3

2-Rekabet 6

3-Sosyal Politika ve İstihdam 2

4-Tarım ve Kırsal Kalkınma 5

5-Sermayenin Serbest Dolaşımı 2

6-Vergilendirme 1

7-Gümrük Birliği 1

8-Mali Hizmetler -

9-Şirketler Hukuku 1

10-Gıda Güv. Veterinerlik Bitki Sağlığı 6

11-Çevre 2

12-Malların Serbest Dolaşımı 5

13-İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi 1

Kesinleşen Açılış Kriteri Sayısı 36

28

13 Fasıl için:

Toplam Açılış Kriteri:35 Toplam Kapanış Kriteri: 15

Ek protokol şartı hariç!!!!!!!!!

29

MÜZAKERLERDE SON DURUMMüzakeresi Açılan ve

Geçici Olarak Kapatılan Fasıllar

Konsey’de Onaylanıp Açılış Kriteri

Belirlenmeyen ve Müzakerelere Açılması

Beklenen Fasıllar

Konsey’de Onaylanıp Açılış Kriteri Belirlenen

Fasıllar

Konsey’de Görüşülmesi Süren

Fasıllar

Taslak Tarama Sonu Raporlarının Veriye Dayalı Bölümlerinin Türkiye’ye İletildiği

Fasıllar

Taslak Tarama Sonu Raporlarının Henüz

Türkiye’ye İletilmediği Fasıllar

25. Bilim ve Araştırma

Müzakeresi Açılan Fasıl

6-Şirketler Hukuku

7-Fikri Mülkiyet Hukuku

18. İstatistik

20. İşletme ve Sanayi Politikası

21. Trans – Avrupa Ağları

28. Tüketicinin ve Sağlığın Korunması

32. Mali Kontrol

17. Ekonomik ve Parasal Politika

26. Eğitim ve Kültür

1. Malların Serbest Dolaşımı (Kıbrıs)

3. İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi (Kıbrıs)

4. Sermayenin Serbest Dolaşımı

5. Kamu Alımları

6. Şirketler Hukuku

7. Fikri Mülkiyet Hukuku

8. Rekabet Politikası

9. Mali Hizmetler (Kıbrıs)

11. Tarım ve Kırsal Kalkınma (Kıbrıs)

12. Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı

16. Vergilendirme

19. Sosyal Politika ve İstihdam

27. Çevre

29. Gümrük Birliği (Kıbrıs)

10. Bilgi Toplumu ve Medya

14. Taşımacılık Politikası (Kıbrıs)

15. Enerji

22. Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu

23. Yargı ve Temel Haklar

24. Adalet, Özgürlük ve Güvenlik

33. Mali ve Bütçesel Hükümler

30. Dış İlişkiler (Kıbrıs)

2. İşçilerin Serbest Dolaşımı

13. Balıkçılık

31. Dış, Güvenlik ve Savunma Politikası

30

Ek Protokol ŞartıKomisyonun önerisi üzerine Ek Protokolün tam olarak uygulanması şartına bağlı olarak müzakereleri açılmayacak fasıllar; (11 Aralık 2006 GİDİK Kararı)

1- Malların Serbest Dolaşımı2- Gümrük Birliği3- Balıkçılık4- Taşımacılık5- Dış İlişkiler6- İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi7- Mali Hizmetler8- Tarım ve Kırsal Kalkınma

Ek protokolün uygulanması tüm fasıllar için kapanış kriteridir.

31

İlginize teşekkürler

Sorular!!