Post on 20-Jul-2020
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
1
Załącznik 2
Spis treści
Imię i Nazwisko. str. 2
Wykaz posiadanych dyplomów i stopni naukowych
oraz tytuł rozprawy doktorskiej. str. 2
2.1. dyplomy i specjalizacje
2.2. rozprawa doktorska
Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych. str. 2
Przebieg pracy zawodowej. str. 3-5
Osiągnięcie naukowe i jego omówienie.
5.1. tytuł i cykl prac str. 5-7
5.2. omówienie prac będących podstawa osiągnięcia naukowego str. 7-14
5.3. implikacje i zastosowania w/w prac str. 14
Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo – badawczych.
6.1. analiza bibliometryczna str. 15
6.2. omówienie dorobku naukowego poza pracami stanowiącymi
osiągnięcie naukowe str. 15-23
6.3. kierowanie projektami badawczymi oraz udział w takich badaniach str. 23-24
6.4. międzynarodowe i krajowe nagrody za działalność naukową str. 24
6.5. wygłoszenie referatów na krajowych i międzynarodowych
konferencjach naukowych str. 24-25
Działalność dydaktyczna. str. 25-26
Inne osiągnięcia.
8.1. uczestnictwo w programach europejskich oraz innych programach
krajowych i międzynarodowych str. 26
8.2. udział w komitetach organizacyjnych konferencji naukowych str. 26
8.3. członkostwo w krajowych i międzynarodowych
organizacjach i towarzystwach naukowych str. 26-27
8.4. kursy i szkolenia krajowe i międzynarodowe str. 27
8.5. recenzowanie publikacji w krajowych i zagranicznych
czasopismach naukowych str. 27
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
2
1. Imię i Nazwisko.
Marcin Zaniew
SZOZ nad Matką i Dzieckiem, Oddział Obserwacyjno-Zakaźny (Kierujący Oddziałem:
prof. dr hab. med. Jacek Wysocki), ul. Nowowiejskiego 56/58, 63-734 Poznań
2. Wykaz posiadanych dyplomów i stopni naukowych oraz tytuł rozprawy doktorskiej.
2.1. dyplomy i specjalizacje
Dyplom ukończenia Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu,
26.07.2000 r.
Dyplom specjalisty w dziedzinie pediatrii, 20.04.2007 r.
Dyplom specjalisty w dziedzinie nefrologii, 04.04.2012 r.
2.2. rozprawa doktorska
Stopień naukowy doktora nauk medycznych na podstawie rozprawy pt: „Wpływ
witaminy E i N-acetylocysteiny na potencjał antyoksydacyjny, apoptozę i wybrane
parametry immunologiczne limfocytów krwi obwodowej u dzieci i młodzieży ze
schyłkową niewydolnością nerek” - Wydział Lekarski I, AM w Poznaniu, 22.06.2006,
promotor: prof. dr hab. med. Jacek Zachwieja
3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych.
Studium Doktoranckie, AM w Poznaniu, Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej,
1.10.2001-30.09.2005
Asystent, Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej AM w Poznaniu, 2006-2007
Adiunkt, Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej AM/Uniwersytetu Medycznego
w Poznaniu, 2007-2009
Rezydent z nefrologii, Oddział Pediatrii, Nefrologii i Toksykologii ze Stacją Dializ, SPS
ZOZ „ZDROJE”, Szczecin, 01.01.2010-31.12.2011
Konsultant nefrologii dziecięcej, SZOZ nad Matką i Dzieckiem, 07.05.2012 do chwili
obecnej
Starszy asystent, Oddział Wewnętrzny (Hematologiczny), SZOZ nad Matką i Dzieckiem,
Poznań, 07.05.2012-31.01.2015
Starszy asystent, Oddział Obserwacyjno-Zakaźny, SZOZ nad Matką i Dzieckiem, Poznań,
01.02.2015 do chwili obecnej
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
3
4. Przebieg pracy zawodowej.
Urodziłem się 4 grudnia 1975 r. W 1996 r. ukończyłem I Liceum Ogólnokształcące
w Zielonej Górze, a w roku 2000 r. Akademię Medyczną w Poznaniu.
Z pracą naukowo-badawczą miałem styczność od III roku studiów medycznych w związku
z moją działalnością w studenckim kole naukowym nefrologii dziecięcej działającym przy
Klinice Chorób Dzieci (przemianowanej następnie na Klinikę Kardiologii i Nefrologii
Dziecięcej) (opiekunowie koła: dr med. Tomasz Jarmoliński oraz dr med. Dariusz Runowski).
Już w tym czasie rozpocząłem badania naukowe pod kierunkiem śp. prof. Józefa
Stachowskiego. Przy jego wsparciu, będąc jeszcze studentem, odbyłem szkolenia w zakresie
technik genetycznych (PCR, RT-PCR), które wykorzystywałem w swojej pracy naukowej.
Byłem m.in. odpowiedzialny za oznaczenia ekspresji genu MDR1 w limfocytach krwi
obwodowej dzieci ze steroido-opornym zespołem nerczycowym. Współpraca z prof.
Stachowskim dała mi podstawy pracy laboratoryjnej oraz cytometrii przepływowej, których
znajomość okazała się przydatna w późniejszej pracy naukowej. Wyniki mojej „studenckiej”
działalności naukowej były prezentowane podczas studenckich konferencji naukowych za
które uzyskałem wyróżnienia i które zaowocowały pierwszymi publikacjami [Pediatric
Nephrology, 2000; Polski Merkuriusz Lekarski, 2000].
W 2000 r. ukończyłem z wyróżnieniem Akademię Medyczną w Poznaniu i rozpocząłem
staż podyplomowy w Centrum Medycznym HCP i Szpitalu Klinicznym nr 5 w Poznaniu,
kontynuując współpracę naukową z zespołem Kliniki Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej.
W 2001 r. w tejże Klinice rozpocząłem studia doktoranckie, które stanowiły kontynuację
moich zainteresowań naukowych. Pod kierunkiem prof. dr hab. med. Jacka Zachwieji
prowadziłem badania dotyczące zaburzeń antyoksydacyjnych i immunologicznych u dzieci
z zespołem nerczycowym, a następnie także u dzieci dializowanych. Ta ostatnia tematyka
była przedmiotem moich badań w ramach mojej pracy doktorskiej. Ich owocem była
rozprawa doktorska (z wyróżnieniem) oraz 3 rektorskie zespołowe nagrody naukowe za prace
opublikowanych w fachowych czasopismach [m.in. Nephron Clinical Practice, 2005;
Pediatric Nephrology, 2005]. Wyniki swoich badań prezentowałem także podczas
krajowych i międzynarodowych konferencji będąc dwukrotnie nagradzany za prace
prezentowane w sesjach plakatowych. Po uzyskaniu tytułu doktora nauk medycznych
(2006 r.) pracowałem w Klinice na stanowisku asystenta, a następnie od 2007 do 2009 r. na
stanowisku adiunkta. W tym ostatnim okresie moje zainteresowania koncentrowały się na
zagadnieniu powikłań sercowo-naczyniowych u dzieci z nadciśnieniem tętniczym
i przewlekłą chorobą nerek (PChN). Moją zasługą było m.in. wprowadzenie do praktyki
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
4
i upowszechnienie w Klinice 24-godzinnego monitorowania ciśnienia tętniczego krwi.
Poznałem także jeszcze wówczas nową technikę oceny sztywności naczyń (tonometrię
aplanacyjną), którą zacząłem wykorzystywać w swoich badaniach naukowych. Wykazałem
m.in. przydatność tej metody u dzieci dializowanych, co było zupełnie nowe w tamtym
okresie. Wynikiem moich badań w tym obszarze były publikacje w czasopismach naukowych
[Polski Merkuriusz Lekarski, 2008; Blood Pressure, 2012] oraz prezentacja ustna podczas
europejskiej konferencji nefrologów dziecięcych (43rd ESPN Conference, Birmingham, Wlk.
Brytania, 2009).
Równolegle w okresie pracy w Klinice byłem zaangażowany w pracę kliniczną
i dydaktyczną oraz realizowałem szkolenie specjalizacyjne z pediatrii. W 2007 r. zdałem
egzamin specjalizacyjny z pediatrii. W tamtym okresie nabyłem także wiele umiejętności
praktycznych w zakresie nefrologii dziecięcej.
W 2010 r. rozpocząłem specjalizację z nefrologii w ramach rezydentury w Oddziale
Pediatrii, Nefrologii i Toksykologii ze Stacją Dializ szpitala dziecięcego w Szczecinie
(kierownik specjalizacji: dr med. Dariusz Runowski). Początkowo kontynuowałem swoje
zainteresowania powikłaniami sercowo-naczyniowymi, biorąc udział w europejskim
projekcie 4C Study oraz zająłem się zaburzeniami kostnymi u dzieci z glomerulopatiamii
leczonych sterydami. Byłem autorem analizy dotychczasowego postępowania
profilaktycznego i leczniczego dotyczącego stosowania witaminy D3 i wykonywania
densytometrii kości [Advances in Medical Sciences, 2012]. Uzyskane wyniki były podstawą
wprowadzenia ujednoliconego standardu postępowania w ośrodku, w którym odbywałem
szkolenie specjalizacyjne.
Z czasem moje zainteresowania naukowe zaczęły kierunkować się na genetyczne aspekty
chorób układu moczowego. W 2011 r. nawiązałem współpracę z Kliniką Nefrologii
Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku oraz rozpocząłem trwającą do dziś współpracę
z dr hab. med. Przemysławem Sikorą (Klinika Nefrologii Dziecięcej w Lublinie). W 2012 r.
po uzyskaniu tytułu specjalisty nefrologii objąłem stanowisko konsultanta nefrologii
dziecięcej szpitala dziecięcego w Poznaniu. W tymże roku z mojej inicjatywy wspólnie
z dr hab. Sikorą powołaliśmy Polski Rejestr Uwarunkowanych Genetycznie Tubulopatii
(POltube). Od tego czasu pełnię rolę jego koordynatora. W tym samym czasie rozwinąłem
współpracę z Kliniką Nefrologii w Nowym Jorku, zostając koordynatorem projektów
genetycznych w Polsce (we współpracy z Panią dr hab. med. Anną Materną-Kiryluk
z Katedry Genetyki Medycznej w Poznaniu) oraz nawiązałem współpracę z prof. Michaelem
Ludwigiem, który stał się moim mentorem naukowym. Wynikiem naszej bliskiej współpracy
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
5
są publikacje tworzące osiągnięcie naukowe. W lutym 2016 r., po odbyciu stażu naukowego
w jego ośrodku, rozpoczęliśmy także współpracę, której celem jest określenia podłoża
genetycznego zastawek cewki tylnej. Za cykl prac powstałych w latach 2012-2014, dzięki
współpracy z wymienionymi ośrodkami w zakresie nefro-genetyki, otrzymałem nagrodę
naukową Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNefDz).
Poza działalnością naukową regularnie wzbogacałem także moją wiedzę i umiejętności
praktyczne. Uczestniczyłem w wielu konferencjach naukowych, kursach oraz szkoleniach
w kraju i za granicą. W czasie mojej wieloletniej pracy nabyłem praktycznych umiejętności
w zakresie ponadstandardowych badań/procedur, takich jak: ambulatoryjny pomiar ciśnienia
tętniczego krwi, badanie urodynamiczne, ultrasonograficzne obrazowanie układu
moczowego. Nawiązałem także współpracę z referencyjnym ośrodkiem urologicznym
leczenia kamicy moczowej u dzieci (dr Andrzejem Halińskim z Oddziału Klinicznego
Chirurgii i Urologii Dziecięcej w Zielonej Górze), zapewniając kompleksową opiekę
pacjentom z kamicą moczową z ośrodka, w którym aktualnie pracuję. W ramach rejestru
POLtube nawiązałem także wiele kontaktów naukowych z wiodącymi laboratoriami
genetycznymi na świecie, umożliwiając bezpłatne badania genetyczne u pacjentów
i członków ich rodzin. M.in. dzięki tej współpracy ośrodek, w którym pracuję, stał się
wiodącym w regionie i kraju w zakresie diagnostyki i leczenia nefrokalcynozy, kamicy
moczowej oraz tubulopatii. Aktualnie pod moją opieką znajduje się ~50 pacjentów
z molekularnym rozpoznaniem rzadkiej lub ultra-rzadkiej choroby układu moczowego
i kamicy układu moczowego. Zdobyta wiedza w zakresie rzadkich chorób nefrologicznych,
pozwala mi dzielić się swoim doświadczeniem z lekarzami z terenu całego kraju, którzy
zwracają się do mnie z prośbą o pomoc w diagnostyce trudnych przypadków. Ponadto
w ramach poradni nefrologicznej stworzyłem pracownię uroflowmetrii, w której prowadzimy
diagnostykę i terapię zaburzeń mikcji u dzieci.
5. Osiągnięcie naukowe i jego omówienie.
5.1. tytuł i cykl prac (kopie prac w załączeniu)
„Kliniczne i genetyczne aspekty wybranych tubulopatii proksymalnych - choroby
Denta i zespołu Lowe” na podstawie cyklu 4 spójnych tematycznie prac:
1/ Florian Recker*, Marcin Zaniew*, Detlef Bockenhauer, Nunzia Miglietti, Arend
Bokenkamp, Anna Moczulska, Anna Rogowska-Kalisz, Guido Laube, Valerie Said-Conti,
Belde Kasap-Demir, Anna Niemirska, Mieczysław Litwin, Grzegorz Siteń, Krystyna H.
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
6
Chrzanowska, Małgorzata Krajewska-Walasek, Sidharth K. Sethi, Velibor Tasic, Franca
Anglani, Maria Addis, Anna Wasilewska, Maria Szczepańska, Krzysztof Pawlaczyk,
Przemysław Sikora, Michael Ludwig#. Characterization of 28 novel patients expands the
mutational and phenotypic spectrum of Lowe syndrome.
Pediatr Nephrol 2015; 30:931-943 *równorzędny pierwszy autor, #autor korespondujący
IF: 2.338; MNiSW: 35 pkt.
Mój wkład w powstanie tej publikacji obejmował: nawiązanie współpracy z prof. Michaelem
Ludwigiem (autor senioralny; Uniwersytet w Bonn, Niemcy), rekrutacji części pacjentów do
badania, przeprowadzenie analizy klinicznej, napisanie części manuskryptu. Mój udział
oceniam na 40%.
2/ Maria Szczepańska*, Marcin Zaniew*#, Florian Recker, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Iga
Załuska-Leśniewska, Katarzyna Kiliś-Pstrusińska, Piotr Adamczyk, Jan Zawadzki, Krzysztof
Pawlaczyk, Michael Ludwig, Przemysław Sikora. Dent disease in children: diagnostic and
therapeutic considerations.
Clin Nephrol 2015 Oct; 84(4):222-230 *równorzędny pierwszy autor, #autor
korespondujący
IF: 1.065; MNiSW: 20 pkt.
Mój wkład w powstanie tej publikacji obejmował: zaprojektowanie badania, rekrutację
pacjentów do badania w ramach rejestru POLtube, stworzenie bazy danych, interpretację
wyników, napisanie części manuskryptu oraz jego poprawki zgodnie z zaleceniami
recenzentów. Mój udział oceniam na 45%.
3/ Marcin Zaniew# Arend Bökenkamp, Marcin Kołbuc, Claudio La Scola, Federico Baronio,
Anna Niemirska, Maria Szczepańska, Julia Bürger, Angela La Manna, Monika
Miklaszewska, Anna Rogowska-Kalisz, Jutta Gellermann, Argyroula Zampetoglou, Anna
Wasilewska, Magdalena Roszak, Jerzy Moczko, Aleksandra Krzemień, Dariusz Runowski,
Grzegorz Siteń, Iga Załuska-Leśniewska, Patrizia Fonduli, Franca Zurrida, Fabio Paglialonga,
Zoran Gucev, Dusan Paripovic, Rina Rus, Valerie Said-Conti, Lisa Sartz, Woo Yeong Chung,
Se Jin Park, Seung Joo Lee, Yong Hoon Park, Przemysław Sikora, Constantinos Stefanidis,
Velibor Tasic, Martin Konrad, Franca Anglani, Maria Addis, Hae Il Cheong, Michael
Ludwig, Detlef Bockenhauer. Long-term renal outcome in children with OCRL mutations
- retrospective analysis of a large international cohort.
Nephrol Dial Transplant. 2016 Oct 5. pii: gfw350. #autor korespondujący
IF: 4.47; MNiSW: 35 pkt.
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
7
Mój wkład w powstanie tej publikacji obejmował: stworzenie koncepcji i zaprojektowanie
badania, uzyskanie wsparcia Grupy Roboczej (Inherited Kidney Disorders) Europejskiego
Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej – ESPN, zainicjowanie współpracy międzynarodowej
i uzyskanie danych klinicznych i genetycznych badanych chorych z wielu krajowych
i zagranicznych ośrodków, stworzenie bazy danych, analizę i interpretację wyników,
napisanie manuskryptu oraz jego poprawki zgodnie z zaleceniami recenzentów. Mój udział
oceniam na 80%.
4/ Marcin Zaniew#, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Iga Załuska-Leśniewska, Piotr Adamczyk,
Katarzyna Kiliś-Pstrusińska, Adam Haliński, Jan Zawadzki, Beata S. Lipska-Ziętkiewicz,
Krzysztof Pawlaczyk, Przemysław Sikora, Michael Ludwig, Maria Szczepańska. Dent
disease in Poland – what we have learned so far?
Int Urol Nephrol. 2017; 49(11):2005-2017 #autor korespondujący
IF: 1.564; MNiSW: 20 pkt.
Mój wkład w powstanie tej publikacji obejmował: koncepcję i zaprojektowanie badania,
rekrutację pacjentów do badania w ramach rejestru POLtube, przygotowanie bazy danych,
analizę i interpretację wyników, napisanie manuskryptu oraz jego poprawki zgodnie
z zaleceniami recenzentów. Mój udział oceniam na 80%.
Sumaryczny Impact Factor cyklu prac wg JCR: 9.437
Punktacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW): 110 pkt
Liczba cytowań: 19 (bez autocytowań)
Powyższa punktacja potwierdzona została przez Dyrektora Biblioteki Głównej Uniwersytetu
Medycznego w Poznaniu w dniu 16.11.2017 r. (załącznik 6).
Uzyskano oświadczenia 4 współautorów każdej pracy dotyczące ich udziału
w powstaniu pracy oraz ich zgodę na włączenie w/w prac do cyklu stanowiącego podstawę
osiągnięcia naukowego. Uzyskano zgodę autorów równorzędnych oraz autora
senioralnego/korespondującego pierwszej pracy (załącznik 5).
1.1. omówienie prac będących podstawa osiągnięcia naukowego
Wprowadzenie
Choroba Denta (ang. Dent disease - DD) oraz zespół Lowe (ang. Lowe syndrome - LS) są
rzadkimi (częstość tej drugiej określana na ~1/500,000), genetycznie uwarunkowanymi
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
8
chorobami sprzężonymi z chromosomem X, których cechą wspólną są zaburzenia czynności
kanalików proksymalnych o różnym nasileniu. Powikłaniem dysfunkcji cewek
proksymalnych są: kamica nerkowa, nefrokalcynoza, krzywica oraz postępujące uszkodzenie
nerek. W obu przypadkach chorują głównie mężczyźni, natomiast u kobiet, które są
nosicielkami zmutowanego genu, mogą być obecne łagodne objawy takie jak białkomocz
drobnocząsteczkowy, hiperkalciuria, kamica nerkowa oraz obwodowa zaćma w przypadku
nosicielek mutacji genu OCRL. W DD wyróżniamy dwa typy. W typie 1 (DD1) występują
mutacje genu CLCN5 (chromosom Xp11.22), który koduje nerkowy kanał chlorkowy
(CIC-5), podczas gdy w typie 2 (DD2), podobnie jak w LS, występują mutacje genu OCRL
(chromosom Xq25), które prowadzą m.in. do gromadzenia się w komórkach bisfosforanu
fosfatydyloinozytolu. Produkt genu OCRL zaangażowany jest w wiele procesów
komórkowych włącznie z szlakiem endocytarnym, dynamiką szkieletu aktynowego oraz
sygnalizacją komórkową, stąd defekt tego genu prowadzi do szeregu zaburzeń komórkowych.
Ekspresja tego genu w wielu narządach, powoduje że zmiany chorobowe mają manifestację
wieloukładową. Cechą typową dla tych chorych są: zaburzenia oczne (zaćma wrodzona,
jaskra), zaburzenia neurologiczno-psychiatryczne (obniżone napięcie mięśniowe, opóźnienie
rozwoju, padaczka, niepełnosprawność umysłowa, zachowania stereotypowe) i wiele innych
[Bockenkamp A.&Ludwig M. Pediatr Nephrol, 2016].
Rozpoznanie obu tubulopatii stawiane jest w oparciu o obserwowane zaburzenia cewkowe
oraz w/w objawy kliniczne. Jednakże w przypadku DD objawy (najczęściej białkomocz)
ograniczone są do nerek co skutkować może trudnościami w diagnostyce. Badanie
genetyczne w takich przypadkach pozwala na postawienie ostatecznego rozpoznania. Wynik
genetyczny u matek chorych pacjentów pozwala także na udzielenie porady genetycznej. Do
tej pory odnotowano ~230 mutacji genu CLCN5 [Mansour-Hendili i wsp., Human Mutation,
2015] oraz ~170 genu OCRL [Hichri H. i wsp., Human Mutation, 2011]. Nie udało się jednak
wykazać korelacji genotypowo-fenotypowej.
W obu chorobach prognoza związana jest z postępem PChN, pacjenci często osiągają
stadium schyłkowej niewydolności nerek (ang. end-stage renal disease – ESRD) w wieku
30-40 lat w LS [Charnas LR i wsp. NEJM, 1991] i między 3 i 5 dekadą życia w DD (u ok. 2/3
pacjentów) [Claverie-Martin F. i wsp. Pediatr Nephrol, 2010]. W przypadku LS chorobowość
i śmiertelność związane są także z zaburzeniami pozanerkowymi. Jednakże brak jest
szczegółowych danych na ten temat. Leczenie obu chorób obejmuje głównie leczenie
substytucyjne, zgodnie z profilem zaburzeń cewkowych. W przypadku LS pacjenci wymagają
wczesnego usunięcia zaćmy, kontrolę jaskry. Stosowane są także leki przeciwpadaczkowe,
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
9
uspokajające. Istnieje jednak wiele kontrowersji co do leczenia nefroprotekcyjnego,
hipokalciurycznego oraz stosowania hormonu wzrostu (GH).
Ad 1. Characterization of 28 novel patients expands the mutational and phenotypic
spectrum of Lowe syndrome. Pediatr Nephrol 2015; 30:931-943
Pierwsza praca z cyklu powstała we współpracy z prof. Ludwigiem, który jest uznanym
w świecie autorytetem w DD jak i LS. W jego laboratorium przeprowadzono diagnostykę
genetyczną polskich pacjentów z w/w tubulopatiami w ramach rejestru POLtube.
W przedstawionej pracy badaniem objęliśmy grupę 28 chorych (mediana wieku 7,75 lat),
wśród nich 19 pacjentów z Polski. Pozostali chorzy pochodzili z Wielkiej Brytanii,
Gibraltaru, Macedonii, Szwajcarii, Turcji i Indii. Analiza zaburzeń cewkowych ujawniła
występowanie białkomoczu cewkowego u 100% pacjentów, hiperkalciurii u 67,9%,
nefrokalcynozy/kamicy nerkowej u 42,9%, aminoacydurii u 72%, kwasicy cewkowej
u 78,6% oraz zwiększonej utraty fosforanów i potasu odpowiednio u 57,7% i 44%. Bardzo
rzadko występowała glikozuria (3,6%); u żadnego pacjenta nie stwierdziliśmy zespołu
Fanconiego, co jest zgodne z obserwacjami innych autorów [Bockenhauer D. i wsp. cJASN,
2008]. Średnia wartość oszacowanej filtracji kłębuszkowej (ang. estimated glomerular
filtration rate - eGFR) wynosiła 78 ml/min./1,73 m2 (zakres: 9-120). PChN (stadium 2-5)
dotyczyło aż 64,3% chorych, w tym PChN w stadium 4-5 występowało u 10,7%. Analiza
wykazała także częste występowanie małopłytkowości lub co najmniej niskich wartości
płytek krwi, bo aż u 21,4% chorych, co potwierdza, że to zaburzenie może nie być związane
wyłącznie ze stosowaniem leków przeciwpadaczkowych, jak do niedawna sądzono. Ponadto
z klinicznych obserwacji, powiązaliśmy po raz pierwszy występujące u 2 pacjentów
nadwrażliwość na dźwięki i hiperosmię z LS. Zaobserwowaliśmy także nasilenie zaburzeń
cewkowych z wiekiem, co ma istotne znaczenie praktyczne, tzn. minimalne zaburzenia we
wczesnym wieku nie powinny wykluczać LS.
W pracy tej szczegółowo opisaliśmy 10 pacjentów z nowymi mutacjami. Częstość
nosicielstwa określiliśmy na 34,5%, a mutacji de novo na 30,4%. Po raz pierwszy
wykazaliśmy korelację genotypowo-fenotypową w LS u chorego z mutacją p.Asp523Asn, co
było możliwe w oparciu o dokładną analizę przebiegu choroby u polskiego pacjenta oraz
2 chorych z Włoch (braci). Nasza obserwacja dotyczyła późnego wystąpienia zaćmy
(w wieku 10 lat) i łagodniejszych objawów ze strony innych narządów w porównaniu
z klasycznymi objawami LS. Wreszcie po raz pierwszy dokładnie zmapowaliśmy miejsce
delecji w genie OCRL.
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
10
Ad 2. Dent disease in children: diagnostic and therapeutic considerations. Clin Nephrol
2015 Oct; 84(4):222-230
Praca ta była pierwszym tego typu opracowaniem dotyczącym polskich pacjentów z DD.
Naszym celem było dokonanie ogólnej charakterystyki polskich pacjentów z tą tubulopatią.
W badaniu przeanalizowaliśmy dane 10 chłopców w wieku 11,7 lat (9 z rozpoznaniem
molekularnym), których dane zgromadziliśmy w rejestrze POLtube w latach 2012-2014.
Przeprowadzona analiza wykazała w momencie rozpoznania białkomocz oraz
hiperkalciurię u wszystkich chorych, a wapnicę nerek u 8/10 chorych. Mediana eGFR
wynosiła 90 ml/min./1,73 m2 (zakres: 70-149). PChN w stadium <2 występowało
u 5 pacjentów; nie obserwowano pogorszenia eGFR w okresie obserwacji, który wynosił 132
mies. (zakres: 55-192). Niskorosłość i krzywicę stwierdziliśmy odpowiednio u 3 i 2 dzieci.
W badaniu oceniliśmy wpływ podawania tiazydów (u 7 dzieci) na kalciurię, inhibitorów
konwertazy angiotensyny (ang. angiotensin-converting-enzyme inhibitors – ACE) na
białkomocz (u 3 chorych) oraz GH na wzrost (u 3 dzieci). Wykazaliśmy skuteczność
tiazydów w leczeniu hiperkalciurii (wydalanie wapnia z moczem przed: 8,95 mg/kg/24 h i po:
4,95 mg/kg/24 h); u 2 dzieci uzyskano normokalciurię. Nie stwierdzono wpływu ACE na
białkomocz (p=0,23). U 3 dzieci leczonych przez 3-6 lat GH zaobserwowano poprawę
wzrastania, jednakże nie uzyskano pełnej normalizacji wzrostu. U 1 pacjenta w trakcie
leczenia GH wystąpił spadek eGFR. Nie można w tym przypadku wykluczyć negatywnego
wpływu leczenia. Warto dodać, że w piśmiennictwie istnieją tylko pojedyncze opisy
przypadków leczenia GH. Ponadto po raz pierwszy opisaliśmy genotyp polskich pacjentów,
w tym 5 nowych, nieopisywanych dotychczas mutacji.
W tym opracowaniu podjęliśmy także próbę oszacowania liczby chorych z DD w Polsce.
W oparciu o analizę danych z piśmiennictwa określiliśmy liczbę opisanych przypadków DD
w innych krajach szacując częstość tej choroby na ~1/400,000 mieszkańców. Ekstrapolując te
dane na naszą populację, wg naszych wyliczeń liczba pacjentów DD w Polsce powinna
wynosić w dużym przybliżeniu ok. 28 chorych. Dane te, mimo że bardzo szacunkowe,
pozwoliły wywnioskować, że w naszym kraju wielu pacjentów pozostaje nierozpoznanych.
Podjęliśmy dyskusję na ten temat. Jako przyczyny wymieniliśmy m.in. rzadko wykonywane
oznaczenie białek cewkowych. Wśród naszych chorych, u 8 nie wykonano oznaczenia
w chwili stwierdzenia białkomoczu, a u 2 wogóle w trakcie diagnostyki, przez co rozpoznanie
kliniczne było znacznie opóźnione (średnio o 3 lata).
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
11
Ad 3. Long-term renal outcome in children with OCRL mutations - retrospective
analysis of a large international cohort. Nephrol Dial Transplant. 2016 Oct 5. pii: gfw350.
Praca stanowi kontynuację pracy 1 w aspekcie stwierdzonej znacznej liczby pacjentów
z PChN wśród chorych z LS. Celem badania była próba poszukiwania czynników ryzyka
postępu PChN u dzieci z mutacjami genu OCRL. Aby zrealizować ten cel, uzyskałem
wsparcie Grupy Roboczej Europejskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej – ESPN
Inherited Kidney Disorders Working Group, a następnie w latach 2014-2015 zgromadziłem
dane z wielu krajowych i zagranicznych ośrodków (Korea, Włochy, Wlk. Brytania, Niemcy,
Grecja, Macedonia, Kazachstan, Serbia, Malta, Słowenia, Szwecja), co pozwoliło na
przeprowadzenie wiarygodnej, retrospektywnej analizy w grupie 106 dzieci (z 97 rodzin)
(mediana wieku 10 lat; 88 dzieci z LS i 18 z DD2), z których 27 pochodziło z rejestru
POLtube. Analiza obejmowała szereg szczegółowych danych klinicznych, laboratoryjnych,
genetycznych oraz danych dotyczących leczenia. Dzięki temu ta praca stała się
najobszerniejszym opracowaniem klinicznym w tej grupie chorych.
W badanej grupie stwierdziliśmy: białkomocz (u 100%, w tym nerczycowy u 64%),
nefrokalcynozę (u 52%), hiperkalciurię (u 80%), hipofosfatemię (u 44%), hipokaliemię (u
20%), kwasicę metaboliczną (u 68%) oraz zespół Fanconiego (u 5,7%).
U 82% występowała PChN w stadium 2-5 (ESRD u 3 dzieci z LS). Mediana eGFR dla LS
wynosiła 58,8 ml/min/1,73 m2 i była niższa w porównaniu z DD2 (87,4 ml/min./1,73 m2,
p<0,01). PChN (stadium 3-5) było częstsze w LS (58%) vs DD2 (28%). Stwierdzono istotną
korelację eGFR z wiekiem (b= -0,46, p<0,001). W pracy wykazaliśmy szybszy postęp PChN
do stadium 3 u chorych z LS w porównaniu z chorymi z DD2 (p<0,01; analiza metodą
Kaplana-Meiera). Wśród całej grupy pacjenci z mutacjami eksonów 20-24 wykazywali
tendencję do szybszego postępu PChN (p<0,05). Typ mutacji nie miał wpływu na eGFR.
Pogorszenie czynności nerek zaobserwowaliśmy w wieku 10 lat; spadek eGFR był widoczny
w grupie LS, podczas gdy w grupie DD2 eGFR był stabilny. Bardzo istotną obserwacją było
brak wpływu obecności nefrokalcynozy, hiperkalciurii i nasilenia białkomoczu oraz liczby
epizodów ostrego uszkodzenia nerek, odwodnienia, zakażeń układu moczowego, zabiegów i
badań radiologicznych/kontrastowych na eGFR. Nie wykazano również negatywnego
wpływu leczenia GH na ten parametr. Ponadto u znacznego odsetka stwierdzono niskorosłość
(84%). Pacjenci z LS byli znacznie niżsi niż chorzy z DD2 (p<0,001). Wzrost korelował ze
stężeniem wodorowęglanów (r=0,35, p<0,0001), a pacjenci z niewyrównaną kwasicą byli
zdecydowanie niżsi w odniesieniu do chorych z wyrównaną kwasicą (p<0,0001). Ponadto
w tej pracy szczegółowo opisaliśmy 17 nowych mutacji u 21 pacjentów wraz ze szczegółową
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
12
ich charakterystyką. Wreszcie dokonaliśmy szczegółowej oceny prowadzonego leczenia.
W analizowanej grupie wykazaliśmy bardzo zróżnicowane leczenie oraz sub-optymalną
terapię u części chorych. M.in. kwasica metaboliczna była leczona tylko u 57% pacjentów,
podczas gdy stwierdzano ją u 68% i pomimo leczenia u 49,5% była nadal niewyrównana.
Podobnie, suplementację fosforanów stosowano u 23% chorych przy 33% chorych
z hipofosfatemią. Bez leczenia pozostawało aż 34% pacjentów.
W oparciu o uzyskane wyniki wyciągnęliśmy następujące wnioski główne: PChN jest
częstym powikłaniem u dzieci z defektem genu OCRL, a jej postęp zależy od wieku oraz
rozpoznania. Natomiast, nefrokalcynoza ani białkomocz nie mają wpływu na progresję
PChN. Ponadto uzyskane wyniki skłoniły nas także do sformułowania kilku hipotez: 1/ Brak
korelacji wskaźnika białkowo-kreatyninowego w moczu z czynnością nerek wskazuje, że nie
jest on dobrym parametrem w tej grupie chorych z uwagi na ich niską masę ciała i tym
samym niskim wydalaniem kreatyniny (wskaźnik zawyżony), 2/ Wysoki odsetek
hospitalizacji z powodu odwodnienia (17%) i ostrego uszkodzenia nerek (10,4%) sugeruje, że
powinniśmy być bardzo ostrożni w stosowaniu tiazydów i ACE, 3/ Niskorosłość u pacjentów
z LS może wynikać (częściowo) z braku wyrównania kwasicy.
Ad 4. Dent disease in Poland – what we have learned so far? Int Urol Nephrol. 2017;
49(11):2005-2017
Praca ta jest kontynuacją wcześniejszego opracowania (praca 2). Z uwagi na zebranie
dużo większej grupy chorych zdecydowaliśmy się na bardziej szczegółową analizę chorych
z DD niż w pracy wcześniejszej.
Celem pracy była re-ocena fenotypowo-genotypowa pacjentów z DD w populacji polskiej.
W tym celu przeprowadziliśmy analizę danych klinicznych, parametrów laboratoryjnych,
wyników genetycznych oraz sposobu leczenia 24 mężczyzn z DD (pochodzących
z 19 rodzin), których dane zgromadzono w latach 2012-2016 w ramach rejestru POLtube
(10 pacjentów tj. 9 z mutacjami CLCN5 i 1 z mutacją OCRL opisano we wcześniejszych
pracach – odpowiednio w pracy 2 i 3).
Mediana wieku analizowanych chorych dzieci w chwili ustalenia rozpoznania klinicznego
i molekularnego wynosiła odpowiednio 5,75 i 7 lat. U większości chorych wykazano mutację
genu CLCN5; tylko u 1 dziecka wykryto mutację genu OCRL. U 1 z pacjentów diagnozę DD
postawiono dopiero po uzyskaniu wyniku badania genetycznego metodą sekwencjonowania
następnej generacji. Opisany przypadek jest przykładem tzw. reverse phenotyping. Wcześniej
u tego pacjenta podejrzewano steroido-oporny zespół nerczycowy. Oceniając charakter
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
13
dysfunkcji cewek proksymalnych, najczęściej występował białkomocz (100%), podczas gdy
hiperkalciuria (86%) i wapnica nerek/kamica nerkowa (66%) nie były stałym objawem. Dane
polskie w zakresie częstości poszczególnych zaburzeń porównano w tabeli z danymi
francuskimi (n=108). W momencie rozpoznania, PChN (min. stadium 2) występowało
u 45%; w czasie obserwacji wykazano pogorszenie czynności nerek u kolejnego pacjenta.
U 1 chorego wystąpiło ESRD w wieku 14 lat, który był leczony dializą otrzewnową. Nie
obserwowaliśmy różnic w zakresie eGFR u pacjentów z i bez nefrokalcynozy. Białkomocz
dobowy wynosił 39,5 mg/kg/24 h (n=15); u 3 dzieci (20%) przekraczał wartość białkomoczu
nerczycowego. Analizę w moczu białek drobnocząsteczkowych przeprowadzono tylko u 67%
dzieci. U 5 dzieci (21%) wykonano biopsję nerki podejrzewając glomerulopatię (pomimo
normoalbuminemii), 2 z tych dzieci było leczonych immunosupresyjnie. Analiza leczenia
wykazała, że najczęściej w terapii stosowane były tiazydy (42%) i ACE (37,5%), co do
stosowania których są duże kontrowersje z uwagi na ich działania uboczne i brak
potwierdzonych korzyści. Tylko u 1 pacjenta podawano cytrynian potasu, którego pozytywny
wpływ na spowolnienie progresji PChN został udokumentowany na modelu mysim tej
choroby. Część pacjentów była leczona sub-optymalnie, dotyczyło to głównie leczenia
kwasicy, hipofosfatemii oraz hipowitaminozy D3.
We wnioskach zawarliśmy następujące stwierdzenia: 1/ W populacji polskiej defekt genu
CLCN5 jest główną przyczyną DD, 2/ Jedynym stałym objawem jest białkomocz (cewkowy),
3/ Obecność izolowanego białkomoczu, bez względu na jego nasilenie, jest wskazaniem do
oznaczenie białek drobnocząsteczkowych w moczu, których obecność może wskazywać na
DD.
W pracy podjęliśmy się analizy przyczyn nieprawidłowego/opóźnionego rozpoznania DD.
Uznaliśmy, że prawdopodobną główną tego przyczyną mogą być trudności z wykonaniem
oznaczenia białek cewkowych (w Polsce tylko 3 laboratoria wykonują oznaczenia). Celem
ułatwienia diagnostyki przyszłych pacjentów i uniknięcia niepotrzebnej biopsji nerki
i toksycznego leczenia immunosupresyjnego, stworzyliśmy algorytm diagnostyczny, który
uwzględnia poczynione obserwacje, tj. brak hiperkalciurii, nefrokalcynozy czy też zespołu
Fanconiego nie wyklucza DD. Wystarczającym objawem, aby podjąć decyzję o diagnostyce
w kierunku tubulopatii jest białkomocz (cewkowy), który jest jedynym stałym objawem.
W badaniu wykazaliśmy duże rozbieżności terapeutyczne. Z tego powodu podjęliśmy
w pracy dyskusję na temat aspektów terapeutycznych. W tym celu przeanalizowaliśmy
dostępne piśmiennictwo dotyczące leczenia pacjentów z DD. Aby ułatwić czytelnikowi
prześledzenie wskazań do leczenia, mechanizm działania poszczególnych leków oraz ich
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
14
działania uboczne przygotowaliśmy zbiorczą tabelę, która może być pomocna dla lekarzy
w podjęciu decyzji terapeutycznych. Wg naszej wiedzy jest to pierwsze tego typu zbiorcze
zestawienie wszystkich opcji leczenia farmakologicznego.
1.2. implikacje i zastosowania w/w prac
1/ Uzyskaliśmy dane epidemiologiczne dla DD i LS dotyczące częstości ich występowania
w naszej populacji (prace 1, 2, 4).
2/ Określiliśmy genotypy polskich pacjentów oraz przedstawiliśmy charakterystykę kliniczną
pacjentów z nowymi mutacjami (prace 1, 2, 3).
3/ Wykazaliśmy po raz pierwszy korelację genotypowo-fenotypową w LS, co pozwala na
określenie prognozy u przyszłych pacjentów z tą samą mutacją (praca 1).
4/ Ujawniliśmy trudności diagnostyczne w DD (prace 2, 4), co wymaga m.in. podjęcia
działań edukacyjnych.
5/ Określiliśmy średni wiek pogorszenia funkcji nerek u dzieci z LS. Wykazaliśmy czynnik
ryzyka progresji PChN (praca 3), co może mieć znaczenie prognostyczne.
6/ Wykazaliśmy duże rozbieżności terapeutyczne zarówno w DD jak i LS (prace 2, 3, 4), co
wymaga podjęcia działań edukacyjnych, przeprowadzenie badań oceniających korzyści ze
stosowania określonego leczenia oraz stworzenia standardów terapeutycznych.
W uznaniu mojego zainteresowania powyższą tematyką, zostałem zaproszony przez Grupę
Roboczą Europejskiego Towarzystwa Nefrologii (ERA-EDTA Inherited Kidney Disease
Working Group) oraz Europejską Sieć Chorób Rzadkich (ERKNet) do przedstawienia
wykładu pt: „Lowe Syndrome and Dent tubulopathies: long-term outcome” podczas
planowanego kursu organizowanego przez w/w organizacje (10 maja 2018 r, Heidelberg,
Niemcy).
Dalsze kierunki badań w/w tematyce:
a. analiza przyczyn śmiertelności u pacjentów z LS – analiza retrospektywna (współpraca
z prof. M. Ludwig, Bonn, Niemcy oraz Lowe Syndrome Asscociation)
(w toku),
b. poszukiwanie korelacji fenotypowo-genotypowej i czynników ryzyka rozwoju PChN
u pacjentów z DD (planowane międzynarodowe badanie wieloośrodkowe, wspólnie
z prof. D. Bockenhauer, prof. M. Ludwig).
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
15
2. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo – badawczych.
2.1. analiza bibliometryczna dorobku naukowego poza pracami wyszczególnionymi
w cyklu prac stanowiącego „osiągnięcie naukowe” sporządzona przez Dyrektora
Biblioteki Głównej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w dniu 16.11.2017 r.
(załącznik 6).
Mój dorobek naukowy, poza cyklem prac stanowiących osiągnięcie naukowe, obejmuje:
37 prac o łącznym IF 149,660 (MNiSW 493 pkt.) – wykaz prac w załączeniu. Jestem autorem
lub współautorem 32 prac oryginalny (15 prac z IF). W 12 pracach jestem 1 lub 2 autorem.
Ponadto w skład mojego dorobku wchodzą: 4 prace – opisy przypadków, 2 prace
opublikowane w suplementach, 1 rozdział w podręczniku oraz 3 prace wieloośrodkowe
(jestem wymieniony jako współautor w appendix). Jestem także autorem/współautorem wielu
doniesień zjazdowych w kraju (47) i za granicą (57).
Sumaryczny Impact Factor razem z cyklem prac: 159,097 (MNiSW 603 pkt.)
Liczba cytowań wg bazy Web of Science (WoS) wynosi: 352 (bez autocytowań)
Indeks Hirscha wg WoS wynosi: 9
2.2. Omówienie dorobku naukowego poza pracami stanowiącymi osiągnięcie
naukowe (wykaz publikacji w załączeniu)
Moja aktywność naukowa (po doktoracie) w znacznej mierze koncentrowała się na
zagadnieniach związanych z uwarunkowanymi genetycznie chorobami układu moczowego.
W mojej pracy naukowej (w ostatnich 5 latach) można wyróżnić 2 główne nurty, które
opisuję poniżej:
1/ Uwarunkowane genetycznie tubulopatie
Wrodzone choroby cewek nerkowych stanowią rzadką lub często ultra-rzadką grupę
schorzeń. Skutkuje to brakiem danych dotyczących częstości ich występowania w polskiej
populacji oraz niewielkim doświadczeniem nefrologów w diagnostyce i leczeniu.
Moje zainteresowanie tymi chorobami zaczęło się w 2011 r., kiedy to nawiązałem
współpracę z dr hab. Przemysławem Sikorą, korzystając wówczas z jego doświadczenia
klinicznego w diagnostyce i leczeniu moich pacjentów z tymi problemami. Początkowo
naukowo współpracowaliśmy w ogólnopolskim projekcie, którego dr hab. był kierownikiem
(„Polski pacjent pediatryczny z nefrokalcynozą”). Mój udział w tym badaniu polegał na
włączeniu wszystkich chorych z mojego ośrodka (~30 dzieci) z dokładnie określoną
charakterystyką kliniczną. Przeprowadzona analiza zebranych danych w tym projekcie
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
16
pozwoliła określić liczbę chorych (n=124) oraz przyczynę nefrokalcynozy u dzieci w Polsce,
której podłożem w dużym odsetku okazały się być wrodzone tubulopatie i idiopatyczna
hiperkalciuria. Ten projekt stał się punktem wyjścia dalszych badań nad zagadnieniem
tubulopatii w naszym kraju.
W kolejnym badaniu, którym kierowałem, była ocena występowania wrodzonych
tubulopatii w Polsce, zastosowania badań genetycznych w ich diagnostyce oraz sposobu
leczenia. W tym celu przeprowadziliśmy wieloośrodkowe badanie ankietowe, które pozwoliło
na zidentyfikowanie łącznie 156 przypadków dzieci z podejrzeniem lub potwierdzoną
tubulopatią, które były leczone w 12 ośrodkach nefrologii dziecięcej. Istotnym wnioskiem
z tej analizy był fakt rzadko wykonywanej diagnostyki genetycznej (tylko w 25%). Badania
genetycznego nie przeprowadzono u żadnego pacjenta z moczówką nerkopochodną oraz
cystynurią, pomimo ich częstego występowania, co prawdopodobnie wynikało z małej/braku
dostępności do takich badań w kraju. Ponadto analiza sposobu leczenia ujawniła rozbieżności
w terapii niektórych tubulopatii. Wyniki tej pracy były prezentowane podczas ogólnopolskiej
konferencji [Zaniew M. i wsp. Wrodzone tubulopatie w polskich ośrodkach nefrologii
dziecięcej. XII Ogólnopolska Konferencja PTNefDz, Lublin, 2013]. Wyniki tego badania
spowodowały podjęcie przeze mnie tego tematu i zainicjowaniu wspólnie z dr hab. Sikorą
projektu pod patronatem PTNefDz, mającego na celu poprawę opieki nad pacjentami
z tubulopatiami w Polsce. Naszym celem było: identyfikacja i monitorowanie chorych,
pomoc w diagnostyce klinicznej i genetycznej, gromadzenie danych epidemiologicznych
i klinicznych oraz promowanie tej problematyki w środowisku medycznym. Część tych
planów udało się już zrealizować.
Głównym narzędziem służącym realizacji celu w tym projekcie miał być polski,
genetyczny rejestr tubulopatii (POLtube; http://ptnfd.org/poltube). W ramach tego rejestru
nawiązałem współpracę z zagranicznymi laboratoriami genetycznymi, co umożliwiło
wykonanie bezpłatnych badań genetycznych u polskich pacjentów. Moja rola, jako
koordynatora tego rejestru, polegała na przygotowaniu kwestionariuszy danych klinicznych,
gromadzeniu danych oraz zbieraniu materiału biologicznego, a następnie weryfikacji
zasadności/kierunku diagnostyki genetycznej, przesyłaniu materiału do odpowiedniego
laboratorium. Jestem także odpowiedzialny za okresowe analizy danych z rejestru i ich
raportowanie. Również wspólnie z dr hab. Sikorą świadczymy fachową pomoc w diagnostyce
laboratoryjnej i leczeniu pacjentów z tymi rzadkimi chorobami. Do tej pory udało nam się
nakłonić do współpracy wszystkie ośrodki nefrologii dziecięcej w kraju oraz kilka ośrodków
endokrynologii dziecięcej, chorób metabolicznych i nefrologii dorosłych. Aktualne dane
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
17
z rejestru przedstawiające liczbę chorych z rozpoznaniem molekularnym są przedstawione na
poniższej rycinie (dane na dzień 11.11.2017 r.).
Łącznie zebraliśmy do tej pory dane 871 chorych reprezentujących większość znanych
tubulopatii, w tym w pojedynczych przypadkach „odkryliśmy” chorych z tubulopatiamii,
które stanowią wyjątkową rzadkość (pojedyncze przypadki w literaturze), np. mutacje genów
CLDN10, CNNM, HNF4A. Na chwilę obecną rozpoznanie molekularne zostało ustalone
u 322 chorych. U wielu pacjentów wyniki badań pozostają w opracowaniu. U części nie
wykazaliśmy patogennej mutacji co może wykluczać rozpoznanie tubulopatii i zmieniać
sposób postępowania. Ponadto dzięki diagnostyce genetycznej, u części krewnych pacjentów
(> 100 osób) stwierdzono nosicielstwo określonych mutacji genetycznych, co pozwoliło na
udzielenie porady genetycznej. Osoby będące nosicielami do tej pory nie ujawniły objawów
klinicznych, jednakże w świetle naszych badań wymagają stałej, dalszej obserwacji
lekarskiej.
Rejestr POLtube stał się dla nas źródłem istotnych informacji i stanowi cenne narzędzie
służące poprawie opieki nad chorymi z wrodzonymi tubulopatiami. Dzięki funkcjonowaniu
rejestru uzyskaliśmy m.in.:
1/ dane epidemiologiczne, które pozwalają na określenie kierunków dalszych działań
edukacyjnych mających na celu poprawę diagnostyki,
2/ określiliśmy mutacje typowe dla polskiej populacji (Leu151Phe genu CLDN16, Ala147Thr
genu AQP2 oraz V91del7 genu SLC34A1), co tłumaczy duży odsetek występowania
niektórych tubulopatii w naszym kraju w porównaniu z innymi regionami/krajami
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
18
[Nephrology, Dialysis and Transplantation, 2015]. Dane te pozwalają na stworzenie
algorytmu diagnostyki genetycznej w naszej części Europy,
3/ odkryliśmy u naszych chorych nowe mutacje genetyczne, które poszerzają naszą wiedzę na
temat korelacji genotypowo-fenotypowej,
4/ ujawniliśmy duże rozbieżności terapeutyczne, co skłania nas do stworzenia zaleceń
terapeutycznych (aktualnie brak),
5/ ujawniliśmy niepełny fenotyp kliniczny niektórych tubulopatii (w hipomagnezemii,
hiperkalciurii z nefrokalcynozą – ang. hipomagnesemia, hypercalciuria and nephrocalcinosis
- FHHNC, u pacjentów z hiperkalciurią i mutacjami genów SLC34A1/SLC34A3 oraz
w DD); pozwoli to na opracowanie algorytmów diagnostycznych uwzględniających brak
klasycznych objawów (do tej pory algorytm opracowano dla DD [International Urology and
Nephrology, 2017]),
6/ dzięki rozpoznaniu genetycznemu umożliwiliśmy postawienie prawidłowego ostatecznego
rozpoznania choroby u niektórych chorych [Familial Juvenile Hyperuricemic Nephropathy as
rare cause of dialysis dependent chronic kidney disease a series of cases in two families.
Renal Failure, 2016; Zespół Lowe’a (oczno-mózgowo-nerkowy) – problemy diagnostyczne
i lecznicze w warunkach opieki medycznej w Polsce. Ann. Acad. Med. Siles., 2017;
Wrodzona biegunka chlorowa pierwotnie traktowana jako zespół Barttera – opis przypadku.
Ann. Acad. Med. Siles., 2017],
7/ dzięki naszej inicjatywie przeprowadzono warsztaty tubulopatyczne dla młodych
nefrologów podczas konferencji PTNefDz w Toruniu (2016 r.)
Wyniki naszej pracy były prezentowane na krajowych i zagranicznych konferencjach oraz
były publikowane w liczących się czasopismach naukowych. Nasze działania przyniosły nam
uznanie za granicą, co czyni nas równorzędnym partnerem w przyszłych projektach
międzynarodowych. Do tej pory oprócz włączenia naszej grupy chorych z LS do
międzynarodowego badania wieloośrodkowego, którym kierowałem [Nephrology, Dialysis
and Transplantation, 2016], uczestniczyłem także w wieloośrodkowych badaniach
dotyczących kwasicy cewkowej dystalnej (badanie pod patronatem ESPN/ERA-EDTA,
główny badacz prof. Detlef Bockenhauer z GOSH w Londynie) oraz nefropatii HNF1b
(„Follow-up study in patients with HNF1b nephropathy”), które prowadzone jest
w ośrodkach niemieckich (ośrodek koordynujący w Essen, Niemcy). Wyniki tych badań
pozostają w opracowaniu.
Dane z rejestru posłużyły do szczegółowej analizy niektórych tubulopatii. Pierwsza z prac
w zakresie tubulopatii, w której brałem czynny udział, dotyczyła chorych z FHHNC. W tej
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
19
pracy przeanalizowaliśmy dane 25 chorych, co stanowiło wówczas najliczniejszą, opisaną
grupę pacjentów pochodzących z jednego kraju. Wykazaliśmy m.in. dużą częstość mutacji
założycielskiej (Leu151Phe genu CLDN16), tj. u 52% i 20% odpowiednio homozygotyczna
i heterozygotyczna mutacja. Fakt ten może tłumaczy dużą częstość tej rzadkiej choroby
w naszym kraju. Oryginalną naszą obserwacją było wykazanie normomagnezemii u 24%
chorych, podczas gdy u wszystkich stwierdziliśmy hipermagnezurię. Obserwacja ta ma
istotne implikacje praktyczne, gdyż może ułatwić rozpoznanie FHHNC u osób, które nie
spełniają dotychczasowych kryteriów. Dotychczas uznanym kryterium diagnostycznym była
hipomagnezemia. Wreszcie potwierdziliśmy skuteczność tiazydów w obniżaniu hiperkalciurii
w tej chorobie. Wyniki tej pracy opublikowaliśmy w uznanym czasopiśmie nefrologicznym
[Nephrology, Dialysis and Transplantation, 2015].
Na podstawie danych zebranych w rejestrze powstała także praca pt: „Moczówka prosta
nerkopochodna uwarunkowana genetycznie u dzieci w Polsce”. Celem pracy była ocena
fenotypowo-genotypowa dzieci z moczówką w naszej populacji. Przeprowadziliśmy analizę
danych klinicznych oraz genetycznych 30 dzieci (24 chłopców, 6 dziewczynek).
U 19 chorych (63%) wykazaliśmy mutację genu AVPR2, a u pozostałych chorych
stwierdzono mutacje genu AQP2. Analiza haplotypów (przeprowadzona w laboratorium
kierowanym przez Dr. Daniela Bicheta w Kanadzie), wykazała obecność mutacji
założycielskiej (p.Ala147Thr genu AQP2). Głównym wnioskiem wynikającym z tej pracy jest
relatywnie częste (37%) występowanie defektu genu AQP2 w populacji polskiej
w porównaniu z częstością w innych rejonach (10%), co prawdopodobnie spowodowane jest
odkrytą „polską” mutacją.
Kolejnym opracowanie pochodzące z rejestru dotyczyło cystynurii („Profil kliniczny
i genetyczny pacjentów z cystynurią w Polsce – analiza danych z rejestru POLtube”).
Celem tego badania była ocena profilu genetycznego i początkowej prezentacji klinicznej
dzieci z tą chorobą. Grupa badana składał się z 22 chorych zgłoszonych z 8 ośrodków
w Polsce w latach 2013-2016. Analizę genetyczną (techniką MLPA oraz sekwencjonowania
genów) wykonano we współpracy z Uniwersytetem w Kolonii (Dr Bodo Beck). W badanej
grupie objawy kliniczne ujawniły się w wieku 3-207 miesięcy, a diagnozę cystynurii
postawiono w większości przypadków w oparciu o testy przesiewowe (próba Branda
w moczu), podczas gdy dobowe wydalanie cystyny oznaczono u 10 chorych. Mutacje genów
SLC3A1 i SLC7A9 stwierdzono odpowiednio u 9 i 10 chorych, u 2 pacjentów defekty
dotyczyły obu genów (tzw. digenic mutations). Z objawów przy rozpoznaniu występowały
najczęściej: kamica moczowa (u 20/22) oraz zakażenie układu moczowego (u 13/22). We
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
20
wnioskach stwierdziliśmy, że dzieci chorujące na cystynurię w Polsce są diagnozowane
w większości poniżej 10 roku życia, wykazując najczęściej objawy kamicy i zakażeń układu
moczowego. Defekty genetyczne obu genów odpowiedzialnych za wystąpienie cystynurii
występują z podobną częstością w polskiej populacji.
Wyniki powyższych 2 badań prezentowaliśmy podczas ostatniej konferencji PTNefDz
w Zabrzu (2017 r.). Obie prace były najwyżej ocenione w sesji prezentacji ustnych. Aktualnie
przygotowujemy publikacje dotyczące w/w tubulopatii. We wszystkich pracach jestem
autorem senioralnym. W obu badaniach mój udział polegał na: zaprojektowaniu badań,
rekrutacji pacjentów, umożliwieniu diagnostyki genetycznej, stworzeniu bazy danych,
analizie i interpretacji danych. Biorę także udział w przygotowaniu manuskryptów.
Poczynione obserwacje w obu badaniach mogą mieć istotne znaczenie dla diagnostyki
genetycznej przyszłych polskich pacjentów. Poprawie wymaga diagnostyka laboratoryjna
cystynurii.
Dalsze kierunki badań w/w tematyce:
a. zaburzenia wapniowo-fosforanowe i powikłania kostne u pacjentów z FHHNC (wspólnie
z dr hab. med. P. Sikorą – główny badacz; w toku),
b. analiza zbiorcza danych z rejestru POltube; epidemiologia, profil genetyczny oraz obraz
kliniczny tubulopatii w Polsce,
c. szczegółowe analizy pozostałych tubulopatii.
2/ Podłoże genetyczne wad układu moczowego i nefropatii IgA
Od 2011 r. uczestniczę również aktywnie w badaniach prowadzonych przez Klinikę
Nefrologii Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku. Badania te dotyczą określenia podłoża
genetycznego wad układu moczowego, które są najczęstszą przyczyną PChN, często
schyłkowej niewydolności u dzieci i młodych dorosłych.
W pracy opublikowanej w American Journal of Human Genetics (2012 r.), której jestem
współautorem dokonano po raz pierwszy oceny zmienności liczby kopii (ang. copy-number
variations - CNVs) met. mikromacierzy u 192 chorych (tzw. discovery group) oraz
u kolejnych 330 (tzw. replication group) z agenezją/hipoplazją nerki pochodzących z wielu
krajów europejskich. Grupa polska w tej jak i w kolejnych pracach powstałych we
współpracy z tym ośrodkiem była licznie reprezentowana. U 16,6% pacjentów
zidentyfikowano znane (10,5%; najczęściej delecja genu HNF1b oraz zespół diGeorge’a), jak
i nowe (6,1%) delecje i duplikacje. Istotnym odkryciem jest stwierdzenie niewielkich
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
21
mikroaranżacji genomu u 22,5% pacjentów z zespołem wad, ale również u 14,5% chorych
z izolowaną wadą nerek. Badanie to wykazało udział czynników genetycznych w etiologii
wymienionych wad nerek. Przyczyniło się to także do poszerzenia listy loci i genów
kandydujących biorących udział w patogenezie wad układu moczowego. Badanie to
w dalszym etapie umożliwiło określenie 9 genów kandydujących w loci zespołu diGeorge’a
(najczęstszym zespole mikrodelecyjnym), z których po przeprowadzeniu badań
funkcjonalnych na myszach okazało się, że genem krytycznym jest gen CRKL, którego defekt
odpowiada za wystąpienie wady układu moczowego w tym zespole. Zostało to dokładnie
opisane w kolejnej publikacji, w której miałem swój udział [New England Journal of
Medicine, 2017]. W tej pracy przebadano łącznie 2666 chorych z różnymi wadami układu
moczowego. Kluczowe dla pracy badania, które pozwoliło na dokonanie odkrycia, wykonano
u 14 chorych z delecją 22q11.2, w tym u mojej pacjentki z hipoplazją nerki (P8 w tabeli 1).
W tej pracy oprócz rekrutacji pacjentów, dokonałem szczegółowej analizy klinicznej opisanej
pacjentki.
W kolejnej pracy [American Journal of Human Genetics, 2017], w której
uczestniczyłem, przeprowadzono sekwencjonowanie całego eksomu (ang. whole exome
sequencing - WES) u 202 chorych z agenezją i hipoplazją nerki. Ponadto przeprowadzono
analizę sekwencyjną u 410 kolejnych chorych, jak również badania histologiczne
i funkcjonalne, co pozwoliło na zidentyfikowanie kilku genów (SLIT3, WNT5A, SETBP1, T,
HSPA4L), w tym przede wszystkim genu GREBL1, który okazał się odgrywać kluczową rolę
w rozwoju układu moczowego i którego mutacje mogą prowadzić do w/w wad.
Kolejnym wspólnym projektem z Uniwersytetem Columbia są badania dotyczące
określenia genetycznego podłoża nefropatii IgA, która jest najczęstszą przewlekłą
glomerulopatią i najczęstszą przyczyną ESRD u młodych dorosłych. W pracy opublikowanej
w Nature Genetics w 2014 r., przeprowadzono badanie asocjacyjne całego genomu - GWAS
(ang. genome-wide association studies) na grupie > 20 tys. osób pochodzenia europejskiego
i azjatyckiego, które pozwoliło na zidentyfikowanie 6 nowych istotnych genomowych
asocjacji, tj. czterech związanych z ITGAM-ITGAX, VAV3 i CARD9 oraz dwóch nowych
sygnałów/polimorfizmów w znanych loci HLA-DQB1 i DEFA. Wykazano związek
wykrytych alleli z wiekiem zachorowania oraz ich zaangażowanie w wystąpienie zapalnej
choroby jelit lub utrzymanie bariery jelitowej. Dystrybucja geograficzna odkrytych alleli
sugeruje związek z różnorodnością patogenów jelitowych, co może tłumaczyć większą
zachorowalność na nefropatię IgA w Azji.
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
22
W tej chwili kontynuujemy naszą współpracę w projekcie pt: „The GIGA-kids Study
(Genomics of IgA-related disorders in kids Study)”, który obejmuje wyłącznie dzieci.
Rekrutacja do badania jest prowadzona w wielu ośrodkach europejskich i amerykańskich.
Wymienione powyżej odkrycia są bardzo ważne dla poznania przyczyn w/w chorób i nie
byłyby możliwe bez udziału grupy specjalistów z wielu dziedzin. Mój wkład w pracach
powstałych we współpracy z Klinika Nefrologii w Nowym Jorku obejmował przede
wszystkim stworzenie sieci polskich ośrodków nefrologii dziecięcej współpracujących w w/w
projektach (wspólnie z dr hab. med. Anną Materną-Kiryluk) i koordynowanie rekrutacji. Do
tej pory nasza grupa zebrała 1608 pacjentów z wadami układu moczowego i 400 z nefropatią
IgA/nefropatią Schoenlein-Henocha, co stanowi najliczniejszą kohortę spośród innych
krajów. Ponadto moja rola polegała na weryfikacji rozpoznań klinicznych i bezpośredniej
współpracy/kontakcie z badaczami. Ponadto osobiście włączyłem do badań 347 pacjentów
z różnymi wadami układu moczowego oraz 20 z nefropatią IgA/nefropatią
Schoenlein-Henocha (dane z dnia 21.09.2017).
Ostatnio rozpocząłem także badania mające na celu określenie genetycznego podłoża
zastawek cewki tylnej (ZCT). Do tej pory nie udało się określić etiologii tej wady, chociaż
w piśmiennictwie opisywane są pojedyncze przypadki rodzinnego jej występowania.
Wspólnie z badaczami z Bonn, przeanalizowałem dane z piśmiennictwa (26 par bliźniąt ze
zwężeniem cewki moczowej, głównie z ZCT) uzupełniając je o 2 przypadki bliźniaczych
ZCT zebranych w naszej bazie. W tej pracy pt: „A Classical Twin Study of patients with
lower urinary tract obstruction (LUTO)” (praca w recenzji), w oparciu
o analizę wskaźników tzw. pairwise concordance, który wyniósł 45,5% vs. 0% (p=0,123) oraz
probandwise concordance 62,5% vs. 0%, odpowiednio dla bliźniąt monozygotycznych
i dwuzygotycznych (p=0,014), wysunęliśmy hipotezę, że ZCT mogą być uwarunkowane
genetycznie.
Będąc na stażu naukowym w laboratorium kierowanym przez prof. Ludwiga miałem
możliwość poznania techniki WES, którą aktualnie używamy w poszukiwaniu genów
kandydujących. Brałem także udział o analizie rodzinnych przypadków tej wady (m.in.
rodziny zrekrutowanej przeze mnie), czego wynikiem było znalezienie 3 genów, których
patogenność będzie dalej analizowana. Do tej pory, jako koordynator projektu w Polsce,
nawiązałem współpracę w kilkoma ośrodkami nefrologii i urologii dziecięcej tworząc sieć
współpracujących ze sobą osób. Udało się nam zgromadzić już dane jak i DNA ponad 150
dzieci w tym 4 przypadki rodzinnego występowania ZCT. M.in. u jednej z tych rodzin, udało
nam się potwierdzić patogenność znalezionego wcześniej genu w badaniu WES, którego
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
23
mutacja może stanowić podłoże ZCT. Będzie to prawdopodobnie pierwszy w piśmiennictwie
opis genu odpowiedzialnego za wystąpienie tej wady (praca w przygotowaniu). W najbliższej
przyszłości planujemy rozszerzenie naszych badań o inne techniki tj. GWAS i met.
mikromacierzy, co wymaga zebrania dużej ilości chorych z tą wadą. Mój udział w tym
projekcie polega głównie na koordynowaniu rekrutacji chorych i analizie danych klinicznych.
W załączeniu (załącznik 8) przedstawiam listy polecające od osób kierujących projektami,
określające mój udział w w/w badaniach (prof. M. Ludwig oraz prof. K. Kiryluk).
2.3. kierowanie projektami badawczymi oraz udział w takich badaniach
główny badacz (Studenckie Badania Naukowe), projekt pt: „Oporność na leczenie
w przebiegu pierwotnego zespołu nerczycowego: wpływ aktywności genu MDR1”
(1999/2000)
wykonawca (badania statutowe Kliniki Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej UM
w Poznaniu, dotyczące zaburzeń immunologicznych i antyoksydacyjnych u dzieci
z zespołem nerczycowym i przewlekłą chorobą nerek (2000-2007)
wykonawca-koordynator w Polsce rekrutacji pacjentów do badań genetycznych (Polish
Kidney Genetics Network – POLYGENES; główny badacz: prof. Krzysztof Kiryluk) we
współpracy z Kliniką Nefrologii, Columbia University w Nowym Jorku, USA
(2012-nadal)
główny badacz-koordynator rejestru POLtube pod patronatem PTNefDz (2012-nadal)
wykonawca-koordynator w Polsce, projekt dot. podłoża genetycznego zastawek cewki
tylnej (współpraca z Instytutem Genetyki Uniwersytetu w Bonn, Niemcy – główny
badacz: prof. Heiko Reutter) (2016-nadal)
główny badacz, projekt pt: „Analiza przyczyn śmiertelności u pacjentów z zespołem
Lowe” (współpraca z prof. M. Ludwig, Bonn, Niemcy oraz Lowe Syndrome
Asscociation) (2016-nadal)
Poza w/w wymienionymi naukowymi laboratoriami genetycznymi, współpracuję także z:
Dr. Daniel Bichet, Hôpital du Sacré-Coeur, Université de Montréal, Montréal, Kanada
Dr. Rosa Vargas-Poussou, Département de Génétique, Hôpital Européen Georges Pompidou,
Paryż, Francja
Prof. Hae Il Cheong, Department of Pediatrics, Seoul National University Children's Hospital,
Seul, Korea Poł.
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
24
Dr. Bodo Beck, Institute of Human Genetics, University of Cologne, Kolonia, Niemcy
Prof. Martin Konrad i Dr. Karl P. Schlingmann, Department of General Pediatrics, University
Hospital Münster, Münster, Niemcy
2.4. międzynarodowe i krajowe nagrody za działalność naukową
Wyróżnienie w sesji prezentacji ustnych – Ogólnopolski Kongres Studentów Medycyny,
Poznań, 2000 (I autor, prelegent)
Medal za osiągnięcia w nauce i pracy społecznej przyznany przez JM Rektora AM
w Poznaniu, 2000
Wyróżnienie w sesji plakatowej (I autor, prelegent) - Kongres Europejskiego
Towarzystwa Nefrologicznego, Dializoterapii i Transplantacji (Lizbona, Portugalia, 2004)
Wyróżnienie za pracę doktorską, 2005
Naukowa nagroda zespołowa przyznana przez JM Rektora UM w Poznaniu w roku
akademickim 2004/2005
Naukowa nagroda zespołowa przyznana przez JM Rektora UM w Poznaniu w roku
akademickim 2005/2006
Naukowa nagroda zespołowa przyznana przez JM Rektora UM w Poznaniu w roku
akademickim 2006/2007
Wyróżnienie („Blue Ribbon Award”) w sesji plakatowej (I autor, prelegent) – Kongres
Międzynarodowego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (Budapeszt, Węgry, 2007)
Nagroda PTNefDz - Wybitny Młody Naukowiec (< 40 r.ż.); za cykl prac w latach
2012-2014
I i II miejsce w sesji prezentacji ustnych (autor senioralny) – Konferencja PTNefDz,
Zabrze, 2017
II miejsce w sesji plakatowej (współautor) - Konferencja PTNefDz, Zabrze, 2017
2.5. wygłoszenie referatów na krajowych i międzynarodowych konferencjach
naukowych
Jestem autorem/współautorem wielu doniesień zjazdowych w kraju (47) i zagranicą (57).
Wiele z nich prezentowałem podczas corocznych krajowych konferencji PTNefDz
(prezentacje ustne 9 razy) oraz podczas międzynarodowych konferencji (prezentacje ustne
4 razy) – w załączeniu. Ponadto byłem wykładowcą podczas ogólnopolskich konferencji,
szkoleń:
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
25
Nadciśnienie tętnicze u dzieci; II Ogólnopolska Konferencja Naukowa – Nowoczesna
Pediatria, Poznań, 2008
Wskaźniki sztywności tętnic u dzieci wysokiego ryzyka powikłań
sercowo-naczyniowych; zebranie naukowe Oddziału Małopolskiego Polskiego
Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, Kraków, 2009
Nadciśnienie tętnicze u dzieci – zasady rozpoznawania i diagnostyki różnicowej;
I Lubuskie Kolokwium Pediatryczne, Międzyrzecz, 2014
Tubulopatie – nowości diagnostyczne i terapeutyczne; 16. Katowickie Seminarium
„Postępy w nefrologii i nadciśnieniu tętniczym”, Katowice, 2016
Działalność dydaktyczna.
Od początku (tj. od okresu studiów medycznych) uczestniczę w szkoleniu studentów.
W okresie studenckim jako przewodniczący Studenckiego Koła Naukowego przy Instytucie
Pediatrii AM w Poznaniu oraz sekcji nefrologii dziecięcej organizowałem cykl seminariów
oraz wykładów dla studentów medycyny. Następnie już jako lekarz (w ramach Studiów
Doktoranckich, a następnie jako asystent/adiunkt Kliniki Kardiologii i Nefrologii UM
w Poznaniu) prowadziłem zajęcia (ćwiczenia, seminaria, wykłady) z nefrologii dziecięcej,
pediatrii i semiotyki dla studentów medycyny, stomatologii i pielęgniarstwa/analityki
medycznej w programie polsko- i anglojęzycznym w latach 2001-2009 na AM/UM
w Poznaniu. W tym okresie byłem także opiekunem koła naukowego nefrologii dziecięcej.
W czasie mojej pracy poza ośrodkiem akademickim (od 2010 r.) nadal byłem
zaangażowany w nauczanie nefrologii dziecięcej (umowa o dzieło) w ramach nauczania
pediatrii dla studentów medycyny w programie polsko- i anglojęzycznym w latach 2011/2012
na Wydziale Lekarskim Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie oraz w roku
2015 na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu (fakultet – praktyczna pediatria dla
studentów anglojęzycznych). Ponadto w okresie pracy w Klinice Kardiologii i Nefrologii
Dziecięcej w Poznaniu byłem opiekunem studentów zagranicznych odbywających praktyki
wakacyjne pod patronatem IFMSA.
Aktualnie (od 2016 r.) jestem koordynatorem szkolenia podyplomowego w zakresie
pediatrii (SZOZ nad Matką i Dzieckiem) oraz jestem kierownikiem specjalizacji z pediatrii
2 lekarzy. Praca prezentowana przez mojego podopiecznego (lek. med. Marcin Kołbuc)
dotycząca nefropatii HNF1b, została wyróżniona podczas corocznej konferencji nefrologów
dziecięcych (Zabrze, 2017).
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
26
W 2015 r. byłem wykładowcą podczas kursu wprowadzającego do specjalizacji
z nefrologii dziecięcej (temat: Genetyka chorób nerek), organizowanego przez Klinikę
Nefrologii, Transplantologii i Nadciśnienia Tętniczego Centrum Zdrowia Dziecka
w Warszawie.
Inne osiągnięcia.
8.1. uczestnictwo w programach europejskich oraz innych programach krajowych
i międzynarodowych
Europejskie badanie dotyczące powikłań sercowo-naczyniowych w populacji dziecięcej
z przewlekłą chorobą nerek (The Cardiovascular Comorbidity in Children with Chronic
Kidney Disease Study; 4C Study; http://www.4c-study.org), w latach 2011-2012, funkcja:
site coordinator
Międzynarodowy Rejestr Recesywnej Wielotorbielowatości Nerek (ARegPKD;
https://www.aregpkd.org), od 2015 r. – nadal, funkcja: site coordinator
8.2. udział w komitetach organizacyjnych konferencji naukowych
Nie brałem udziału.
8.3. członkostwo w krajowych i międzynarodowych organizacjach i towarzystwach
naukowych
Studenckie Koło Naukowe przy Instytucie Pediatrii AM w Poznaniu (1996-2000);
przewodniczący w latach 1998-2000 oraz przewodniczący sekcji nefrologii dziecięcej
(1998-2000)
Studencki przedstawiciel w Radzie Wydziału Lekarskiego I AM w Poznaniu w roku
akademickim 1999/2000
Członek Zarządu Studenckiego Towarzystwa Naukowego przy AM w Poznaniu w latach
1999-2000
Polskie Towarzystwo Pediatryczne, członek w latach 2006-2009
Polskie Towarzystwo Nefrologii Dziecięcej, członek od 2004-nadal; członek Komisji
Rewizyjnej od 2015 r.
Europejskie Towarzystwo Nefrologii Dziecięcej (ESPN), od 2009-nadal; od 2015 r.
członek Grup Roboczych CAKUT i Inherited Kidney Disorders
A u t o r e f e r a t – d r m e d . M a r c i n Z a n i e w
27