ARCHITEKTURA I SZTUKA W STAROŻYTNOŚCI

CYWILIZACJA GRECKA

CYWILIZACJE GRECKIE

• CYWILIZACJA MINOJSKA

• CYWILIZACJA MYKEŃKA

• CYWILIZACJA HELLEŃSKA

• CYWILIZACJA HELLENISTYCZNA

GRECJA – CYWILIZACJA MINOJSKA

• Rozwinęła się na Wyspie Krecie w III tys. p.n.e.; szczyt swego rozwoju osiągnęła około 2000 p.n.e.

• Cywilizację nazwano minojską od legendarnego Minosa, władcy wymienianego w mitach greckich (Mit o Tezeuszu, Andromedzie i potworze Minotaurze).

• Jej cechą są wspaniałe pałace – wielokondygnacyjne budowle z labiryntem pomieszczeń, krużganków, magazynów. Najsławniejsze to pałace w Knossos i Faistos. W pałacach zachwycają wspaniałe kolorowe freski oraz kanalizacja Świetność cywilizacji minęła około 1700 r. p.n.e. gdy nastąpiło prawdopodobnie potężne trzęsienie ziemi.

• Pałace na wyspie nie były otoczone murem co oznacza, że Kreteńczycy nie obawiali się najazdu.

• Kreteńczycy stworzyli swoje własne pismo zwane pismem linearnym A; było to pismo sylabotoniczne. Jest ono do dzisiaj nie odczytane.

• Kreteńczycy byli znakomitymi żeglarzami – wymieniali towary z Egiptem, Cyprem i Bliskim Wschodem.

CYWILIZACJA MINOJSKA

Rekonstrukcja pałacu w Knossos,zwanego labiryntem

CYWILIZACJA MINOJSKA

Pałac w Knossos

CYWILIZACJA MINOJSKA

Pałac w Knossos – zwróć uwagę na budulec

CYWILIZACJA MINOJSKA

Sala pałacu w Knossos – zwróć uwagę na konstrukcję sufitu. Ściany pokrywano freskami

CYWILIZACJA MINOJSKA

Kolumny – zwróć uwagę na kolorystykę i głowice

CYWILIZACJA MINOJSKA

Kolumnada w pałacu w Knossos

CYWILIZACJA MINOJSKA

Knossos - rekonstrukcja portyku

CYWILIZACJA MINOJSKA

Knossos – megaron królowej. Fragment fresku z delfinami

CYWILIZACJA MINOJSKA

Knossos – sala tronowa

CYWILIZACJA MINOJSKA

Łazienka w apartamencie królowej

CYWILIZACJA MINOJSKA

Fresk – skok przez byka

CYWILIZACJA MINOJSKA

Fresk - młodzieniec

CYWILIZACJA MINOJSKA

Fresk –” damy”

CYWILIZACJA MINOJSKA

Fresk - gęsi

CYWILIZACJA MINOJSKA

Fresk – niebieski ptak Fresk – „paryżanka”

CYWILIZACJA MINOJSKA

Figurka kapłanki z wężami – zwróć uwagę na strój

CYWILIZACJA MINOJSKA

Ryton – głowa byka

CYWILIZACJA MINOJSKA

Ryton z kryształu Dzban

górskiego ceremonialny

CYWILIZACJA MINOJSKA

Malowany sarkofag – zwróć uwagę na elementy zdobienia i kolorystykę

CYWILIZACJA MINOJSKA

Złote labrysy – podwójne topory

CYWILIZACJA MINOJSKA

Pojemniki na zboże

CYWILIZACJA MINOJSKA

Pojemniki na zboże w „spiżarni”

CYWILIZACJA MINOJSKA

Złoty wisiorek Złoty krążek z kobietami

CYWILIZACJA MYKEŃSKA• Cywilizacja Mykeńska rozwinęła się na Peloponezie w epoce brązu. Rozkwit

cywilizacji przypada na okres od 1500-1300 p.n.e. Upadła pod koniec XII w. p.n.e. na skutek najazdu plemienia Dorów i zmiany szlaków handlowych.

• W XV w. p.n.e. Mykeńczycy opanowali Kretę. W połowie XIV wieku p.n.e. cywilizacja mykeńska stała się najpotężniejszą cywilizacją świata egejskiego.

• Tworzyły ją miasta otoczone potężnymi murami. Były to np. Mykeny czy Tiryns.

• Mykeńczycy byli wojownikami o czym świadczą przedmioty wkładane do ich grobów.

• Opisał ich Homer w Iliadzie – to Achajowie, którzy w XII w. p.n.e. zaatakowali Troję (Ilion)

• Stworzyli pismo linearne B (odczytane w połowie XX w.)

• Mykeńczycy posiadali wysokie umiejętności techniczne, pozwalające budować mosty, cytadele czy też okrągłe grobowce. Potrafili również osuszać i nawadniać glebę

CYWILIZACJA MYKEŃSKA

Brama lwic w Mykenach – zwróć uwagę na mury „cyklopie” wykonane bez zaprawy murarskiej

CYWILIZACKA MYKEŃSKA

Tiryns – mur cyklopi

CYWILIZACJA MYKEŃSKA

Okręg grobowy A w Mykenach

CYWILIZACJA MYKEŃSKA

Skarbiec Atreusza w Mykenach

CYWILIZACJA MYKEŃSKA

• Złota maska pogrzebowa

•Złota maska „Agamemnona”

CYWILIZACJA MYKEŃSKA

Złoty diadem z grobowca w Mykenach

CYWILIZACJA HELLEŃSKA

• ARCHITEKTURA

• RZEŹBA

• RZEMIOSŁO

GRECJA HELLEŃSKA - ARCHITEKTURA

CECHY ARCHITEKTURY GRECKIEJ

• Budowle o charakterze sakralnym lub publicznym

• Budulec – kamień, marmur• Budowle monumentalne• Kolumnada przykryta dachem, wokół którego

biegnie rzeźbiony fryz• Nad wejściem tympanon• Kolumny w trzech stylach: doryckim, jońskim i

korynckim

GRECJA HELLEŃSKA - ARCHITEKTURA

Kolumna dorycka z belkowaniem

a. abakus (inaczej plintus)

b. Echinus

c. trzon z kanelurami

d. Anuli

e. Scamillus

f. architraw (epistyl)

g. Metopa

h. Tryglif

i. geison (gzyms wieńczący)

PORZĄDEK DORYCKI• Najstarszy porządek

grecki

Cechy charakterystyczne:• Monumentalna kolumna,

którą cechuje surowość i rzadkie żłobkowanie

• Kapitel bez ozdób• Brak bazy u podstaw

kolumny

GRECJA HELLEŃSKA - ARCHITEKTURA

PORZĄDEK JOŃSKI• Powstał na przełomie VII i VI

w. p.n.e. Cechy charakterystyczne:• Lekka i smukła kolumna

zwężająca się ku górze bogato żłobkowana (24 kaleury)

• Głowica zdobiona motywem baranich rogów

• U dołu kolumny baza podwyższona (oparta na plincie)

GRECJA HELLEŃSKA - ARCHITEKTURA

PORZĄDEK KORYNCKI• Najmłodszy porządek

architektoniczny Grecji. Rozwinął się na przełomie V i IV w. p.n.e.

Cechy charakterystyczne:• Trzon kolumny podobny do

stylu jońskiego – wysmukły i lekki, bogato żłobkowany

• Głowica zdobiona motywem dwóch rzędów liści akantu (roślina)

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

Rekonstrukcja Akropolu w Atenach

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

Akropol – ufortyfikowane wzgórze, na którym w Atenach znajdował się kompleks świątyń

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

Schemat Akropolu ateńskiego

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

PARTENON - słynna świątynia Ateny Partenos ("dziewicy") na Akropolis ateńskiej, wzniesiona w latach 447-432 p.n.e. z inicjatywy Peryklesa na miejscu dwóch starszych świątyń zburzonych przez Persów w 480 r. p.n.e.

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

PARTENON

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

PARTENON - rekonstrukcje:• Wnętrza• Stropu kasetonowego

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

PARTENON

rekonstrukcje kolorystyczne

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

ERECHTEJON - świątynia Ateny i Posejdona na Akropolu w Atenach. Zbudowana w porządku jońskim.

W portyku południowym kolumny mają kształt dziewcząt – są to kariatydy

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

Świątynia NIKE APTEROS na ateńskim Akropolu

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

PROPYLEJE - reprezentacyjne wejście na ateński Akropol  

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

Rekonstrukcja ateńskiej AGORY

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

Rekonstrukcja świątyni Artemidy w Efezie

KOLUMNADAPojęcie: kilka lub

kilkanaście rzędów kolumn ustawionych w regularnych odstępach, podtrzymujących belkowanie

ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

Ateny – ODEON Herodesa

(II w.) położony u podnóża Akropolu. Teatr grecki

RZEŹBA HELLEŃSKA

Rzeźby Kory z VI w. p.n.e. oraz propozycja rekonstrukcji Kory w peplosie

RZEŹBA HELLEŃSKA

FIDIASZ Atena Lemnia Atena Partenos (Werwikion)

RZEŹBA HELLEŃSKA

FIDIASZ – rekonstrukcje Ateny Parthenos i Apolla z Partenonu

RZEŹBA HELLEŃSKA

POLIKLET – kanon

ludzkiego ciała

Doryforos i Diadumenos

zastosowano zasadę kontrapostu

RZEŹBA HELLEŃSKA

Efeb – rzeźba z brązu, kopia z IV w. p.n.e.

Kariatyda

RZEŹBA HELLEŃSKA

MYRON – Dyskobol. Rzeźba przedstawia ciało atlety w ruchu

RZEŹBA HELLEŃSKA

Woźnica z Delf rzeźba z brązu

CYILIZACJA HELLEŃSKA - RZEMIOSŁO

AMFORY greckie – malarstwo czarnofigurowe - atleci

CYWILIZACJA HELLEŃSKA - RZEMIOSŁO

KRATERY – naczynia na wino ozdobione malarstwem czerwonofigurowym

CYWILIZACJA HELLEŃSKA - RZEMIOSŁO

Malarstwo czerwonofigurowe „Grupa satyrów”

Malarstwo czerwonofigurowe „Bokserzy i inni atleci”

CYWILIZACJA HELLEŃSKA - RZEMIOSŁO

Malarstwo czerwonofigurowe „Tezeusz”

CYWILIZACJA HELLEŃSKA - RZEMIOSŁO

Złoty wieniec z liści7 złotych plakietek z wizerunkiem Artemidy

GRECJA HELLENISTYCZNA

• ARCHITEKTURA

• RZEŹBA

GRECJA HELLENISTYCZAARCHITEKTURA• Powstają miasta wzorowane na planie miast greckich - zakładano je na

geometrycznym planie z wyraźnie zaznaczonymi granicami dzielnic mieszkalnych, handlowych, reprezentacyjnych i terenów rekreacyjnych.

• Centralnym miejscem była agora a regularna siatka ulic prowadzona była w prostopadłych kierunkach.

• Miasta wyposażano w urządzenia wodociągowe doprowadzające wodę do domów i sieć kanalizacyjną.

• Najważniejszymi budowlami miejskimi były: ratusz ( miejsce posiedzeń rady miejskiej), eklesiasteron (gmach posiedzeń zgromadzeń), stoa wznoszona jako budowla wolnostojąca o zróżnicowanym przeznaczeniu użytkowym albo portyk otaczający agorę, kręgi świątynne. Zostaje wprowadzona także stoa piętrowa W tym czasie powstają też duże obiekty sportowe – gimnazjony, gmachy bibliotek miejskich (np. w Aleksandrii, i Pergamonie)

• Wykorzystywano głównie kolumny jońskie i korynckie

ARCHITEKTURA HELLENISTYCZNA

Latarnia morska na Faros – wyobrażenia.

Jeden z 7 cudów świata starożytnego

www.matmaserwis.scholaris.pl mapy.pomocnik.com www.pl.wikipedia.org

ARCHITEKTURA HELLENISTYCZNA

MAUZOLEUM w Halikarnasie - grobowiec Mauzolosa, perskiego satrapy Karii wzniesiony ok. 350 p.n.e. – jeden z 7 cudów świata starożytnego - rekonstrukcje

www.pl.wikipedia.org siedem.ms-net.info/index.php

ARCHITEKTURA HELLENISTYCZNA

Świątynia Zeusa Olimpijskiego u stóp Akropolu w Atenach

ARCHITEKTURA HELLENISTYCZNA

Odbudowany portyk Attalosa w Atenach z II w.p.n.e.

RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Cechy• Ruch• Dynamizm postaci• Rozmach• Ekspresja• Dynamiczna kompozycja

Najwięksi twórcy to:• Lizyp• Skopas • Praksyteles

RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Wenus z Milo Nike z Samotraki

RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Grupa Laokoona Gladiator

RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Głowa Aleksandra Wielkiego dłuta Leocharesa

Portret Aleksandra Wielkiego Lizypa

CYWILIZACJA HELLENISTYCZNA

Dzieła Lizypa:• Herakles

Farnezyjski• Atleta

RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Ołtarz pergamoński

RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Kolos rodyjski – rekonstrukcja.

Miał stać u bram portu w Rodos. Przedstawiał boga Heliosa – jeden z 7 cudów świata starożytnego

www.gimn4.bedzin.pl/

zuchow1.webpark.pl/Listastr.html

www.math.us.edu.pl/ encyklopedia.interia.pl

RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Afrodyta z Rodos Stara pijaczka

STAROŻYTNA GRECJA

Opracowała HELENA TOMASZEWSKA na podstawie:• Encyklopedii multimedialnej PWN „Cywilizacja Europejczyków”• www.google.pl• www.wiw.pl/kulturaantyczna• http://www.kb.neostrada.pl/• www.wikipedia.org.pl• http://hamlet.pro.e-mouse.pl/galeria/index.php• http://www.paulina.friko.pl/artysci.htm• http://www.thebritishmuseum.ac.uk/compass/• http://pl.wikipedia.org/wiki/Sztuka_grecka_okres_archaiczny• http://www.archeologia.wsh.edu.pl/skrypty/Ancient%20Greece/

grecjarzym/