Post on 25-Dec-2019
1
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I
ARA SINAV
25.11.2008
Burça Kızılırmak
Sorular eşit ağırlıktadır. Süre 2 saattir.
1. Aşağıdaki kavramları açıklayınız.
a. Politika etkisizliği önermesi (PIP: Policy ineftectiveness proposition)
b. Lucas eleştirisi
2. Aşağıdaki klasik modelde W nominal ücret, P fiyat düzeyi, K sermaye stoku, N istihdam
düzeyi, Y ulusal gelir, C toplam tüketim, I toplam yatırım, r faiz oranı, q Tobin q ve M
nominal para miktarıdır.
W/P = FN(K,N)
N = N(K,N)
Y = F(K,N)
C = C(Y, r)
I = I(q(K,N,r)-1)
Y = C + I + G
(M/P) = M(r,Y)
a. Sermaye stoku ve nominal para miktarının sabit olduğu varsayımıyla kamu
harcamalarındaki bir artışın yatırımlar üzerindeki etkisini bulunuz.
b. Bu modelde toplam arz ve talebin nasıl bir uyum süreciyle ve hangi değişkenlerin
değişmesi yoluyla dengeye geldiğini açıklayınız. Bu çerçeveyi kullanarak a şıkkında
bulduğunuz sonucun sözel açıklamasını yapınız.
2
3. Y = C(Y-T) + I(i - e) + G + NX(Y, i- e, G, T, P*/P)
M/P = L(i , Y)
CF(i-i*) + NX(Y, i- e, G, T, P*/P) = 0
Açık ekonomi modelinde sermayenin tam hareketli olmadığı ve döviz kurunun esnek
olduğu varsayılmaktadır. Burada Y üretim, T toplam vergiler, G kamu harcamaları, i faiz
oranı , e beklenen enflasyon oranı, nominal döviz kuru, M para stoku, P genel fiyat
düzeyi, NX net ihracat ve CF sermaye hesabıdır. Bir değişken üzerindeki * işareti
değişkenin yurtdışı değerini gösterir.
a. Beklenen enflasyondaki bir artışın Y üzerindeki etkisini, i-Y düzleminde grafik
yardımıyla bulunuz.
b. a şıkkında bulduğunuz etkinin sözel açıklamasını yapınız. Bu etki kapalı ekonomi ile
karşılaştırıldığında daha mı düşük daha mı yüksektir? Nedenleriyle açıklayınız.
4. Çok sayıda farklı malın üretildiği bir ekonomide herhangi bir i malının üreticisinin üretim
fonksiyonu Qi = Li, fayda fonksiyonu
i
iiiiii L
1
P
WLQ)WP(L
1CU dir.
Burada Ci kişinin tüketim düzeyi, Li çalışma miktarı, Pi ürettiği malın fiyatı, W ücret ve P
genel fiyat düzeyidir. Ayrıca üreticinin malına olan talep Qi = Y(Pi/P)- ile
gösterilmektedir (Y toplam reel gelirdir).
a. Malının fiyatını ve çalışma miktarını belirleyen tipik bir üreticicin optimizasyon
problemini çözerek optimal göreli fiyat (Pi/P) ile çalışma miktarını (Li) bulunuz ve
dengede simetri varsayımını kullanarak toplam reel gelirin
)1/(1/)1(Y
olduğunu gösteriniz.
b. Üreticinin piyasa gücü denge reel gelirini ne yönde etkiler?
5. Firmaların fiyatlarını değiştirmelerinin küçük mönü maliyetleri olması durumunda
a. işgücünün ücret duyarlılığı, firmaların fiyatlarını değiştirme kararlarını nasıl etkiler?
Açıklayınız.
b. mönü maliyetleri, çok büyük miktarlı negatif şoklar karşısında dahi para politikasının
etkisizliğini açıklayabilir mi? Nedenleriyle açıklayınız.
3
A.Ü. S.B.E.
İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I
DÖNEM SONU SINAVI
23.01.2009
Sorular eşit ağırlıktadır.
1. Yeni Klasik yaklaşımda bireyler rasyonel bekleyişlere sahip olsa dahi para politikasının
dalgalanmalara yol açması mümkün müdür? Neden? Derste işelenen Lucas (1972) modeli
çerçevesinde açıklayınız.
2. Aşağıdaki ifade doğru mu, yanlış mı, belirsiz midir? Nedenleriyle açıklayınız.
“Mönü maliyetleri modeline göre, yüksek ortalama enflasyon nedeniyle firmaların
fiyatlarını sıklıkla değiştirmek zorunda olduğu bir ekonomide, para politikasının etkisi
ortalama enflasyonun düşük olduğu bir ekonomiye göre daha yüksektir.”
3. Koordinasyon bozuklukları modeli (Cooper ve John, 1988) neden Yeni Keynesyen okul
içinde sayılmaktadır? Özellikle modelin sonuçlarını dikkate alarak yanıtlayınız.
4. T kadar yıl yaşayan tipik bir tüketicinin beklenen faydasının
T
1t
tClnEUE , bütçe
kısıtının
T
1t
t
T
1t
0t YAC , faiz oranı ve indirgeme oranının sıfır olduğu
varsayılmaktadır. Burada C tüketim, A servet ve Y geliri göstermektedir. Bu varsayımlar
altında sürekli gelir hipotezi sağlanmakta mıdır? Hall’ın elde ettiği “tüketimin rassal
yürüyüşe (random walk) sahip olduğu” sonuç geçerli midir? Gösteriniz.
5. Temsili bir firma için üretim fonksiyonu F(K(t)) ile temsil edilmektedir (F′(•)>0, F″(•)<0).
Burada N üretimde kullanılan işgücü miktarı, K sermaye stoku ve t zamanı
göstermektedir. Yatırımların uyum maliyeti olduğu, bu maliyetlerin yatırım düzeyinin (I)
bir fonksiyonu olduğu ve C(0) = 0, C′(0) = 0 ve C″(•)>0 özelliklerini sağladığı
varsayılmaktadır. Sermaye birikimi özdeşliği )t(K)t(I)t(K dir. Firmanın ürettiği
ürünün ve yatırım mallarının fiyatlarının 1 olduğunu varsayarak firma kar
maksimizasyonunun birinci mertebe koşulları aşağıdaki gibi bulunmaktadır:
1 + C′(I(t)) = q(t)
F′(K(t)) = (r+)q(t) - )t(q
a) Birinci mertebe koşullarını yorumlayınız
b) Faz diagramını çizerek faiz oranlarındaki beklenmeyen ve kalıcı bir artışın etkilerini
inceleyiniz, değişkenlerin zaman patikalarını gösteriniz.
(Not: Soruyu, kapalı fonksiyonlara açık bir form vermeksizin, yukarıda verilen şekli ile
çözünüz.)
4
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I
ARA SINAV
23.11.2009
Burça Kızılırmak
Sorular eşit ağırlıktadır. Süre 2 saattir.
1. Aşağıdaki kavramları birkaç cümle ile açıklayınız.
c. İçerilmemiş faiz paritesi (Uncovered interest parity)
d. NAIRU
e. Döviz kurunun yüksekten uçması (exchange rate overshooting)
f. Tobin q
2. Aşağıdaki ifadeler doğru mu, yanlış mı, belirsiz midir? Nedenleriyle açıklayınız.
a. Tam olmayan bilgi altında firma davranışlarını inceleyen Lucas (1972) modeli Phillips
eğrisinin mikro temellerini verir.
b. Döviz kurunun sabit olması, spekülatif hareketler nedeniyle ortaya çıkan kısa dönemli
dalgalanmaları engeller.
3. Aşağıdaki Mundell-Fleming modelinde
Y = E(Y, i- e, G, T, P*/P)
M/P = L(i , Y)
sermayenin tam hareketli, döviz kurunun esnek ve ve döviz kuru bekleyişlerinin statik
olduğu varsayılmaktadır. Burada Y üretim, T toplam vergiler, G kamu harcamaları, i faiz
oranı , e beklenen enflasyon oranı, nominal döviz kuru, M para stoku, P genel fiyat
düzeyidir. Bir değişken üzerindeki * işareti değişkenin yurtdışı değerini gösterir.
c. Hükümet ekonomiyi canlandırmak amacıyla vergileri azaltmayı planlamaktadır. Bu
politikanın etkilerini grafik yardımıyla (, Y) düzleminde göstererek açıklayınız. (Not:
grafiğin belirlenmesinde diferansiyel ve türevlerden yararlanınız)
d. Yurtdışı faiz oranlarındaki bir artışın etkilerini aynı yöntemle inceleyiniz.
5
4. Çok sayıda farklı malın üretildiği bir ekonomide herhangi bir i malının üreticisinin üretim
fonksiyonu Qi = Li, fayda fonksiyonu Ui = Ci –(1/γ)Liγ (γ>1), mala olan talebin
Qi = YµZi(Pi/P)- olduğu varsayılmaktadır. Burada Ci kişinin tüketim düzeyi, Li çalışma
miktarı, Pi ürettiği malın fiyatı, Zi i malına talebe gelen şok ve P genel fiyat düzeyidir.
Üretici malı kendisi doğrudan üretmemekte, her biri hem işgücü arz etmekte hem de işçi
çalıştırmaktadır. Bireyin toplam tüketimi (Ci) ise toplam reel gelirine
([(Pi – W)Qi + WLi]/P) eşittir. Bu ekonomide toplam talep Y = M/P ile verilmektedir.
(Burada W ücret, M para arzıdır).
a. Üreticinin fayda maksimizasyonu problemini tam rekabet ve monopol varsayımları
altında çözünüz, işgücü arzı ve fiyatlama davranışlarını karşılaştırınız.
b. Dengede simetri varsayımı altında denge üretim değerlerinin tam rekabet için 1,
monopol için 1
1
1
olduğunu gösteriniz. Bu sonuçları sosyal planlamacının
çözümü ile karşılaştırarak farklılıkların nedenlerini açıklayınız.
6
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I
DÖNEM SONU SINAVI
12.01.2010
Burça Kızılırmak
Sorular eşit ağırlıktadır. Süre 2 saattir.
1. Aşağıdaki açık ekonomi modelinde
Y = ED(Y, i- e, G, T) + NX(Y, i- e, G, T, P*/P)
M/P = L(i , Y)
CF = CF(i-i*)
Y üretim, T toplam vergiler, G kamu harcamaları, i faiz oranı , e beklenen enflasyon
oranı, nominal döviz kuru, M para stoku, P genel fiyat düzeyidir. Bir değişken
üzerindeki * işareti değişkenin yurtdışı değerini gösterir.
Mal piyasası (IS) ve para piyasası (LM) dengelerini ve yurtiçi fiyatlarda ortaya çıkan bir
atışın etkilerini grafik üzerinde (i, Y) düzleminde gösteriniz. Sonuçları sözel olarak
açıklayınız.
2. Çok sayıda farklı malın üretildiği bir ekonomide herhangi bir i malının üreticisinin üretim
fonksiyonunun Qi = Li, fayda fonksiyonunun Ui = Ci – (1/γ)Liγ (γ>1) ve mala olan talebin
Qi = YZi(Pi/P)- olduğu varsayılmaktadır. Burada Ci (=PiQi/P) kişinin tüketim düzeyi, Li
çalışma miktarı, Pi ürettiği malın fiyatı, Zi i malına talebe gelen şok ve P genel fiyat
düzeyidir. Üretici malı kendisi doğrudan üretmektedir. Bu ekonomide toplam talep
Y = + M/P ile verilmektedir. (Burada M para arzıdır).
Üreticinin fayda maksimizasyonu problemini tam rekabet ve tam bilgi varsayımları
altında çözünüz. Dengede y = qi ve p = pi varsayımı altında denge üretim değerlerini
hesaplayınız. Bulduğunuz sonuca göre para politikası etkili midir?
(İpucu: denge değerlerinin hesaplanmasında doğal logaritmadan yararlanınız)
3. Mönü maliyetleri modeli ile ilgili aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
a. Nominal katılığın olması için belli bir düzeyde reel katılığın olması gerekli midir?
Neden?
b. Bu modellerde işgücü piyasalarının firmalar açısından rolü nedir?
7
4. Temsili bir firmanın toplam karı (K(t))(t) – I(t) –C(I(t)) ile gösterilmektedir (′(•)<0).
Burada K firmanın içinde bulunduğu endüstrinin, firmanın sermaye stokunu, I firmanın
yatırım düzeyini ve C(•) yatırımların uyum maliyetlerini ve t zamanı göstermektedir.
Uyum maliyetleri C(I) = bI(t)2 (b>0), sermaye birikimi özdeşliği )t()t(I)t( dir.
Yatırım mallarının fiyatlarının 1 olduğunu ve firmanın varsayarak.
a. Cari değer Hamiltonian’ı yazarak birinci mertebe koşulları bulunuz ve q ve K için faz
diagramını çiziniz.
b. Faz diagramını kullanarak t zamanında gelen, gelecekte (T zamanında) endüstrinin
malına bir talep artışı olacağı bilgisinin etkilerini inceleyiniz ve q, I ve K
değişkenlerinin zaman patikalarını gösteriniz.
8
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I
ARA SINAV
06.12.2011
Burça Kızılırmak
Sorular eşit ağırlıktadır.
1. Aşağıdaki modelde W nominal ücret, P fiyat düzeyi, K sermaye stoku, N istihdam düzeyi,
Y ulusal gelir, C toplam tüketim, I toplam yatırım, r faiz oranı ve M nominal para
miktarıdır. Sermaye stokunun kısa dönemde sabit olduğu varsayılmaktadır.
W/P = FN(K,N)
W=
Y = F(K,N)
C = C(Y)
I = I(r)
Y = C + I + G
(M/P) = M(r,Y)
c. Model Keynesyen mi klasik midir? Neden?
d. IS ve LM denklemlerini yazarak kamu harcamalarındaki bir artışın bunlar ve genel
dengede Y üzerindeki etkisini matematiksel olarak bulunuz.
2. Çok sayıda farklı malın üretildiği bir ekonomide herhangi bir i malının üretim
fonksiyonu Qi = Li, fayda fonksiyonu
i
iiiiii L
1
P
WLQ)WP(L
1CU dir.
Burada Ci kişinin tüketim düzeyi, Li çalışma miktarı, Pi ürettiği malın fiyatı, W ücret ve P
genel fiyat düzeyidir. Ayrıca üreticinin malına olan talep Qi = Y(Pi/P)- ile
gösterilmektedir (Y toplam reel gelirdir).
c. Monolpolcünün optimizasyon problemini çözerek monopolcünün fiyatı maliyetleri
üzerine bir mark-up koyarak belirlediğini gösteriniz.
d. Bu ekonomide toplam talebin olduğu ve dengede simetri varsayımını
kullanarak denge üretim düzeyini bulunuz. Bu modele göre para nötr müdür? Neden?
9
3. Y = C(Y-T) + I(i - e) + G + NX(Y, i- e, G, T, P*/P)
M/P = L(i , Y)
açık ekonomi modelinde sermayenin tam hareketli olduğu varsayılmaktadır. Burada Y
üretim, T toplam vergiler, G kamu harcamaları, i faiz oranı , e beklenen enflasyon oranı,
nominal döviz kuru, M para stoku, P genel fiyat düzeyi ve NX net ihracat düzeyidir. Bir
değişken üzerindeki * işareti değişkenin yurtdışı değerini gösterir. Dışsal nedenlerle
yurtiçinde bir ekonomik resesyon yaşanması durumunda ve aşağıdaki varsayımlar altında
denge gelir, faiz ve döviz kurunda ortaya çıkabilecek değişmeleri ε-Y düzleminde grafik
yardımını da kullanarak açıklayınız.
a. Sabit döviz kuru, b. Esnek döviz kuru
4. Lucas (1972) modelinde bir ekonomide toplam arz q= β(p-E(p)), toplam talep y=m-p ile
gösterilmektedir. Burada p fiyatlar genel düzeyi ve m para arzıdır. Tüm değişkenler
logaritmiktir.
a. Lucas arz eğrisini yorumlayınız.
b. Bu modele göre toplam talepteki değişkenliğin yüksek olduğu bir ekonomide para
politikasının etkinliği, değişkenliğin düşük olduğu bir ekonomiye göre daha mı
fazladır? Neden? Açıklayınız.
10
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I
DÖNEM SONU SINAVI
03.01.2012
Burça Kızılırmak
Sorular eşit ağırlıktadır.
1. Aşağıdaki ifadelerin doğruluğunu tartışınız.
a. “Çoğu firmanın fiyat değiştirme maliyetleri olmadığından toplam talepteki değişmeler
karşısında fiyatların fazla değişmemesi firmaların karlarını maksimize etmedikleri
anlamına gelir”
b. “Lucas modelinde para arzındaki beklenen artışlar beklenmeyen artışlara göre daha
fazla enflasyona neden olur”
2. W/P = FN(K,N)
Y = F(K,N)
C = C(Y-T)
I = I(r)
Y = C + I + G
(M/P) = M(r,Y)
modelinde W nominal ücret, P fiyat düzeyi, K sermaye stoku, N istihdam düzeyi, Y ulusal
gelir, C toplam tüketim, I toplam yatırım, r faiz oranı ve M nominal para miktarıdır.
Ayrıca açık ekonomide net ihracat (NX=NX(Y,εP*/P)) ile sermaye girişlerinin
(CF=CF(r-r*)) toplamının sıfır olması gerekmektedir (burada ε nominal döviz kurudur.
Bir değişken üzerindeki * o değişkenin yurtdışı düzeyini göstermektedir.))
a. Kapalı ve açık ekonomiler için IS eğrisini matematiksel olarak türeterek aradaki farkın
iktisadi açıklamasını yapınız.
b. Genişletici maliye politikalarının etkisi kapalı ve açık ekonomilerde nasıl farklılaşır?
Nedenleriyle açıklayınız. (Matematiksel gösterim gerekmemektedir.)
11
3. T dönem yaşayan bir tüketicinin fonksiyonunu maksimize
ettiği ve bütçe kısıtının olduğu varsayılmaktadır.
Burada U yaşam boyu fayda, C tüketim düzeyi ve Y gelir düzeyidir.
e. r ve ρ’nun göreli büyüklükleri tüketimin zaman içindeki profilini nasıl etkiler? Modeli
çözerek yanıtlayınız ve iktisadi açıklamasını yapınız. (İpucu: tüketicinin
maksimizasyon problemini Ct ve Ct+1 için çözünüz.)
f. Faiz oranlarındaki bir azalma her zaman ilk dönem tüketimini azaltıp sonraki dönem
tüketimini arttırır mı? Neden?
4. Çok sayıda tam rekabetçi firmadan oluşan bir endüstride firma üretim fonksiyonunun
Y=K1/2L1/2, yatırım uyum maliyetlerinin C=(1/2)(I2/K) ve endüstrinin talep fonksiyonunun
P=A/Y olduğu varsayılmaktadır.
a. Hamiltonian’ı yazarak firmanın optimizasyon probleminin çözümü bulunuz,
ve olduğunu
gösteriniz. (İpucu: Firmanın nakit akımı PY-I-C dir ve firma optimizasyon problemini
çözerken P’yi veri alır..)
b. Faz diagramını çizerek q-K ekseninde ekonominin dinamiklerini gösteriniz. Hükümet
vergi indirimi uygulayarak yatırımın fiyatında θ kadar azalmaya neden olursa birinci
denklem olacaktır. θ'nın etkisini faz diagramı üzerinde
göstererek q, K ve I nın zaman patikalarını çiziniz ve sonuçları yorumlayınız.
12
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I ARA SINAV
26.11.2014
Burça Kızılırmak
Sorular eşit ağırlıktadır.
1. Aşağıdaki kavramları kısaca açıklayınız.
a. Paranın nötrlüğü
b. Reel katılık
c. Lucas eleştirisi
2. Aşağıdaki modelde W nominal ücret, P fiyat düzeyi, K sermaye stoku, N istihdam düzeyi,
Y ulusal gelir, C toplam tüketim, I toplam yatırım, r faiz oranı ve M nominal para
miktarıdır. Sermaye stokunun kısa dönemde sabit olduğu varsayılmaktadır. Modelin dışsal
değişkenleri G, K ve M’dir.
Y = F(K,N)
W/P = FN(K,N)
N=N(W/P)
C = C(Y)
I = I(r)
Y = C + I + G
(M/P) = M(r,Y)
a. Bu modelde dışlama (crowding out) var mıdır? Modeli çözerek yanıtlayınız.
b. Modelin varsayımları açısından Keynesyen bir modele dönüşmesi için ne tür bir
varsayım değişikliği yapılması gerekir? Neden?
13
3. Lucas tam olmayan bilgi modelinde üretici arz denklemi yt = b(pt -E(pt)) bulunmaktadır.
Ekonomide toplam talebin yt = a(mt – pt) ve para arzının mt = mt-1 + μ + εt tarafından
belirlendiğini varsayalım. Burada y toplam reel gelirin, p genel fiyat endeksinin
logaritması, m toplam talebi etkileyen bir politika değişkeni, μ bir sabit ve εt beyaz
gürültülü hata terimidir (ortalaması 0, varyansı sabit ve birbirinden bağımsız normal
dağılımlı hata terimi).
a. Denge p yi m ve E(p) cinsinden bulunuz.
b. Denge p düzeyinin rasyonel bekleyişlere göre beklenen değerini bulunuz.
c. a ve b şıklarında bulduğunuz sonuçları kullanarak p ve y nin değerlerini m deki
beklenen ve beklenmeyen değişiklikler cinsinden bulunuz ve yorumlayınız.
d. Bu modelde Phillips ilişkisi geçerli midir? Neden? Enflasyon için de bir denklem
bularak yanıtlayınız.
4. Fischer ve Caplin Spulber modellerini varsayımları ve sonuçları açısından
karşılaştırınız, benzerlik ve farklılıklarını belirtiniz
14
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I DÖNEM SONU SINAVI
07.01.2015
Burça Kızılırmak
Sorular eşit ağırlıktadır.
1. Aşağıdaki ifadeler doğru mu, yanlış mı, belirsiz midir? Nedenleriyle açıklayınız.
a. “Teoride, rasyonel bekleyişler geçerli ise para politikası üretim düzeyini etkilemez.”
b. “Keynesyenlere göre faiz oranının mal piyasası üzerindeki etkisinin yüksek, para
piyasası üzerindeki etkisinin düşük olması, kamu harcamalarının özel yatırımları
dışlamasına (crowding out) neden olur.”
2. a. Koordinasyon bozuklukları modelinde birden çok denge olması durumunda
ekonominin hangi dengeye varacağını belirleyen faktörler nelerdir? Açıklayınız.
b. Koordinasyon bozuklukları modeli, hangi genel model (Klasik, Keynesyen, Yeni
Klasik, Yeni Keynesyen) başlığı altında yer almalıdır? Neden?
3. Fayda fonksiyonunun U(Ct) = 1-e-aCt olduğunu varsayalım. Burada C tüketim düzeyini
gösterir, a ise bir parametredir.
a. Göreli riskten kaçınma derecesini (relative risk aversion=-CU’’/U’) hesaplayınız.
Bulduğunuz sonuca göre bu fayda fonksiyonuna sahip kişinin serveti arttığında
portföyünde yer alan riskli varlıkların payı ne yönde değişir? Neden?
b. Bütçe kısıtı A0 + ΣYt/(1+r)t = ΣCt/(1+r)t ise Lagrange fonksiyonunu yazarak bireyin
optimal çözümünü bulunuz. Bulduğunuz çözüme göre tüketimin zaman içindeki seyri faiz
oranından nasıl etkilenir? (İpucu: tüketimin t ve t+1 dönem değerlerine göre türev alınız)
4. Çok sayıda tam rekabetçi firmadan oluşan bir endüstride firma üretim fonksiyonunun
Y=K1/2L1/2, yatırım uyum maliyetlerinin C=(a/2)I2, sermaye birikimi ilişkisinin
ve endüstrinin talep fonksiyonunun P=θ/Y olduğu varsayılmaktadır.
a. Hamiltonian’ı yazarak firmanın optimizasyon probleminin çözümü bulunuz,
ve olduğunu gösteriniz. (İpucu: Firmanın
nakit akımı PY-I-C dir ve firma optimizasyon problemini çözerken P’yi veri alır..)
b. Faz diagramını çizerek q-K ekseninde ekonominin dinamiklerini gösteriniz. Yatırım
uyum maliyeti sabiti a’da ortaya çıkacak bir artışın etkisini faz diagramı üzerinde
gösteriniz, q, K ve I nın zaman patikalarını çiziniz ve sonuçları yorumlayınız.
15
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I ARA SINAV
26.11.2015
Burça Kızılırmak
Sorular eşit ağırlıktadır.
1. Aşağıdaki modelde Y ulusal gelir, w nominal ücret, p fiyat düzeyi, K sermaye stoku, N
istihdam düzeyi, C toplam tüketim, T toplam vergiler, B devlet tahvili, π enflasyon oranı, I
toplam yatırım, r faiz oranı, G kamu harcamaları ve M nominal para miktarıdır. Sermaye
stokunun kısa dönemde sabit olduğu varsayılmaktadır. Açık piyasa işlemleri nedeniyle
dM+dB=0 dır. Modelin dışsal değişkenleri T, G, K, π ve M’dir.
(i) Y = F(K,N)
(ii) w/p = FN(K,N)
(iii) N=N(w/p)
(iv) C = C(Y – T – [(M+B)/p]π, r – π)
(v) I = I(r- π)
(vi) Y = C + I + G
(vii) (M/p) = M(r,Y)
İlk üç denklemin (modelin arz kısmı) çözümü dY = dN = d(w/p) = dK = 0 vermektedir.
e. M+B=0 varsayımıyla (para piyasası (denklem (vii)) talep kısmını etkilememektedir)
∂r/∂π = 1 olduğunu gösteriniz.
f. Bu modelde ∂r/∂π neden tam olarak 1’e eşittir? Bu sonucu yorumlayınız ve nedenini
sözel olarak açıklayınız.
2. Tam olmayan sermaye hareketlerinin geçerli olduğu açık ekonomi modelinde ödemeler
dengesi B = NX(Y,ε) – CF(r-r*) – D = 0, IS Y = E(Y, r, D, G, T) – NX(Y,ε) ve
LM M/P = L(r,Y) ile gösterilmektedir. Burada NX net ihracat, Y ulusal gelir, ε reel döviz
kuru, CF sermaye hareketleri, r* yurtdışı faiz oranı, D yabancı yardımlar E yurtiçi talep, G
kamu harcamaları, T vergiler ve M/P reel para arzıdır. Yabancı yardımlardaki bir artışın
ulusal gelir üzerindeki etkisini bulunuz. Bulduğunuz sonucun sözel açıklamasını yapınız.
3. Lucas modelinin temel varsayımları ve sonuçlarını kısaca sözel olarak açıklayınız.
16
4. Monopolcu rekabet modelinde bir mala olan talep Qi=PY/Pi2 ile, üretim fonksiyonu Qi=Li
ile gösterilmektedir. Hanehalkının reel tüketimi Ci = {(Pi-W)Qi + WLi}/P ve faydası Ui =
Ci-(1/γ)Liγ dır. Üretici faydasını maksimize edecek Pi ve Li düzeyine karar vermektedir. Y
Qi lerin ve P Pi lerin ortalamasıdır. Ekonomi genelinde toplam talep Y=M/Pdir. Burada Pi
malın fiyatı, Li malın üretiminde kullanılan işgücü, P genel fiyat düzeyi, W ücret, M para
arzı ve Y ekonomi genelinde üretim düzeyidir.
a. Hanehalkı optimizasyonu sonucunda Pi/P ve W/P düzeylerini bulunuz.
b. Simetri varsayımıyla ekonomi genelinde genel denge düzeyini bulunuz. Bu modele
göre politika etkisizliği önermesi geçerli midir? Neden?
17
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I DÖNEM SONU SINAVI
07.01.2016
Burça Kızılırmak
Sorular eşit ağırlıktadır.
1. Monopolcü rekabet piyasasında bir firmanın talep fonksiyonu qi=Y/pi2, maliyet fonksiyonu
ci = (1/2)βqi2 dir. Burada Y toplam talep düzeyi, pi firmanın malının fiyatıdır. Kar
fonksiyonu π=qipi-ci ters U şekline sahiptir.
a. Firmanın karını maksimize eden fiyat düzeyini bulunuz.
b. Bir ekonomik genişlemenin kar fonksiyonu ve optimal fiyat düzeyi üzerindeki etkisini
bulunuz.
2. Aşağıdaki modellerde para arzındaki beklenen ve beklenmeyen artışların etkileri nasıldır?
Açıklayınız.
a. Lucas modeli - tam bilgi varsayımı altında
b. Lucas modeli - eksik bilgi varsayımı altında
c. Monopolcu rekabet modeli
(Not: Modellerin formel çıkarımlarını yapmaksızın sonuçlarını açıklamanız
beklenmektedir.)
3. Tipik bir tüketicinin fayda fonksiyonu U=(1-e-aCt) şeklindedir. Yaşamboyu bütçe kısıtı
dir. İskonto (indirgeme) oranı ρ ve faiz oranı r’dir.
a. Lagrange fonksiyonunu yazarak tüketicinin optimal tüketim profilini bulunuz.
Tüketimin zaman içindeki seyri hangi değişkenlerden ve parametrelerden nasıl etkilenir?
Bulunuz.
b. Genel olarak, faiz oranında bir artış, her zaman artışın olduğu dönemin tasarrufunu
arttırır mı? Faiz oranı artışının farklı etkilerini göz önüne alarak yanıtlayınız.
18
4. Fischer’in aşamalı fiyat uyumu modelinde
bulunmaktadır. Bu sonuçları yorumlayınız. Yorumlarınızda modelin varsayımlarını da dikkate
alarak söz konusu sonucun neden ortaya çıktığını açıklayınız. (Not: İki denklemde yer alan
tüm ifadeleri yorumladığınıza emin olunuz.)
19
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I ARA SINAV
23.11.2017
Burça Kızılırmak
Sorular eşit ağırlıktadır. Süre 1 saattir.
1. Aşağıdaki ifadeler doğru mu yanlış mı belirsiz midir? Açıklayınız.
a. Ramsey neoklasik büyüme modelinde ekonomi ancak eyer patikası (saddle path)
üzerinde ise uzun dönem dengeli büyüme patikasına ulaşır.
b. AK modeline göre hükümet politikaları ile ekonominin büyüme oranı etkilenebilir.
2. Beşeri sermaye içeren Solow modelinde üretim fonksiyonu ,
, dir. Beşeri ve ve fiziki sermaye birikimi aşağıdaki denklemler tarafından
belirlenmektedir. , Sj = sjY, Sj=Ij, (j=K,H)
Burada Ij ve Sj sırasıyla j faktörüne ayrılan yatırım ve toplam tasarrufu gösterir, sj ise
parametredir. Efektif işgücü başına fiziki sermaye stoku (k=K/AL) ve beşeri sermaye stoku
(h=H/AL) için birikim denklemlerini bulunuz ( . Bu modelde dengeli büyüme
patikasında K, H, Y, SK, IK, SH, IH için büyüme oranlarını bulunuz.
3. Varsayımları bakımından Lucas büyüme modelinin
a. ikinci soruda verilen beşeri sermaye içeren Solow modeli ile temel farklılıkları
nelerdir? Açıklayınız.
b. Romer modeli ile temel farklılıkları nelerdir? Açıklayınız.
4. Tipik bir hanehalkının yaşamboyu faydasının , anlık fayda
fonksiyonunun olduğunu varsayalım. Burada c tüketim, l
çalışma zamanıdır. Bütçe kısıtı şeklindedir. Tüketicinin sadece 2 dönem yaşadığı ve
gelecekle ilgili belirsizlik olmadığı varsayımı altında Lagrange fonksiyonunu yazınız ve
optimizasyon problemini çözünüz. Birinci mertebe koşullarına göre
a. Tüketimin zamanlar arasında nasıl dağıtılacağını (Euler denklemi) bulunuz ve
yorumlayınız.
b. Aynı dönem içinde tüketim ve çalışma kararının nasıl verileceğini bulunuz ve
yorumlayınız.
(Not: İki dönemli problemde bütçe kısıtını yazarken faiz oranını rt ile gösteriniz.)
20
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I
DÖNEM SONU SINAVI
11.01.2018
Burça Kızılırmak
Sorular eşit ağırlıktadır. Süre 60 dakikadır.
1. Lucas (1988) büyüme modelinde U bireyin yaşam boyu faydası, C tüketim düzeyi, H
beşeri sermaye düzeyi, I yatırım, LE eğitime, LP üretimde çalışmaya ayrılan zaman (LE +
LP =1) ve K fiziki sermaye stokudur. Üretim fonksiyonu Y=F(K,N) = N1-αKαdır (N=HLP)
dur. Fayda fonksiyonu U= tetC
0
11
11
1)( iki kısıt altında ( ve
) maksimize edilmektedir. Kontrol değişkenleri C ve
LE, durum değişkenleri H ve K’dır. FN bireyler için veridir.
a) Cari değer Hamiltonian’ı yazarak birinci mertebe koşulları bulunuz. (İpucu: Herhangi
bir X durum değişkeni için birinci mertebe koşul -∂ℌ/∂X= şeklindedir.)
b) Birinci mertebe koşullarının yeniden düzenlenmesi
sonucunu vermektedir. Bu sonucu yorumlayınız.
2. Reel İş Çevrimleri (Real Business Cycle) modelinin a) temel varsayımlarını (hanehalkları,
rekabet, bilgi asimetrileri, işgücü ve şoklar ile ilgili), b) temel sonuçlarını kısaca
açıklayınız.
3. Bir üreticinin malına olan talep Qi=Y/Pi2 ve bireylerin fayda fonksiyonu
Ui= Ci+θ(1-Li)1-γ/(1-γ) dir. Burada Y toplam talep, Pi malın fiyatı, Ci bireyin tüketimi, Li
çalışma miktarıdır. Tüketim bireyin kar ve işgücü gelir toplamına eşittir:
Ci=[(Pi-W)Qi+WLi]/P. Birey malın fiyatına ve çalışma miktarına karar vermektedir.
a) Bireyin optimizasyon sonucunun Pi/P=2(W/P) ve Li=1-(W/P)-1/γ(1/θ) olduğunu
gösteriniz. b) Bulduğunuz sonucu yorumlayınız.
4. Keynesyen modeller ile Yeni Keynesyen modellerin a) benzerliklerini, b) farklılıklarını
kısaca açıklayınız.
21
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I ARA SINAV
29.11.2018
Burça Kızılırmak
Sorular eşit ağırlıktadır. Süre 1 saattir.
1. Solow büyüme modelinde nüfus artış oranının yükselmesinin etkilerini a. uzun dönem
dengeli büyüme patikası b. geçiş dönemi için inceleyiniz. (İpucu: Solow temel diferansiyel
denklemi şeklindedir.)
2. Ramsey modelinde kişi başı tüketim ve kişi başı sermaye stoku büyüme oranları aşağıdaki
gibidir:
0<α<1 varsayımıyla faz diagramını çiziniz ve n’deki bir artışın kısa ve uzun dönemdeki
etkilerini faz diagramı aracılığı ile inceleyiniz (Not: Faz diagramında dikey eksene yatay
eksene ’yı koyunuz.)
3. Derste işlenen AR&GE modelinde a. nüfus büyüklüğünün b. tasarruf oranının artması uzun
dönem büyüme oranını etkiler mi? Nedenleriyle tartışınız.
4. RBC modelinde bireylerin iki dönem yaşadığı, yaşamboyu fayda fonksiyonunun
, ve yaşamboyu bütçe kısıtının
şeklinde olduğu varsayılmaktadır. Burada ct tüketim, t
çalışma zamanı, wt ücret ve r faiz oranıdır. Lagrange’ı yazarak optimizasyon problemini
çözünüz. Bu çözüme göre hanehalkı için a. Tüketimin zaman profili, b. Çalışmanın zaman
profili ve c. Tüketim ile çalışma dengesi nasıl belirlenmektedir?
22
A.Ü. SBE İKTİSAT YÜKSEK LİSANS
MAKRO İKTİSAT I
DÖNEM SONU SINAVI
17.01.2019
Burça Kızılırmak
Not: Sorular eşit ağırlıktadır. Süre 1 saattir.
1. Aşağıdaki büyüme modelinde Y üretim, K sermaye stoku, L işgücü, S tasarruflar ve I
yatırımlardır.
(0<α<1), , S=sY(t), ,
S(t)=I(t).
g. Modeli kişi başı terimleri ile ifade ederek y=f(k)= kα+1 ve olduğunu
gösteriniz. (y=Y/L, k=K/L).
h. Modeli kişi başı terimleri ile ifade ederek Bu modelde Inada koşulları sağlanır mı?
i. Yakınsama var mıdır? Gösteriniz. Bulduğunuz sonucun nedeni nedir?
2. Reel iş çevrimleri modelinin makro iktisat literatürüne getirdiği yenilikler nelerdir?
a. Teori alanında
b. Ampirik yöntem alanında
3. Monopolcü rekabetin geçerli olduğu bir piyasada üretim fonksiyonu Yi = Li, tüketicinin
fayda fonksiyonu , tüketicinin toplam tüketimi dir.
Tüketicinin optimizasyonu sonucu her bir mala talep ve işgücü arz kararı
L=(W/P)2 olarak bulunmaktadır.
a. Firmanın karını (Ri/P=(Pi/P)Yi-(W/P)Li) maksimize eden göreli fiyat düzeyinin
Pi*/P=2W/P sonucunu verdiğini gösteriniz. (İpucu: Maksimizasyon işleminden önce
üretim fonksiyonu, Y=C, Yi=Ci ilişkileri ve her bir mala olan talep fonksiyonunu
kullanarak karı Y cinsinden yazınız.)
b. a şıkkında bulduğunuz yanıtı, Y=L ve işgücü kararını kullanarak modelde reel katılık
olup olmadığını bulunuz.
4. Koordinasyon bozuklukları modeline göre (Cooper ve John, 1988) para politikası ile
ekonomiyi canlandırmak mümkün müdür? Neden?