Post on 21-Jun-2020
1
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
n deze maand is het tien jaar geleden dat de vereniging PI4HAL werd opgericht.
In die afgelopen 10 jaar werden er meer dan 10.000 QSO’s gemaakt met radio-
zendamateurs over de gehele wereld. En er is aan bezoekers verteld hoe in de
hoogtijdagen van het s/s Rotterdam de communicatie met de wal veelal door
gebruik van Morse signalen werd gevoerd. Menige (veelal jonge) bezoeker kreeg
een Morse certificaat uitgereikt, nadat hij/zij - vaak
met de tong uit de mond – de eigen naam hadden
leren seinen. In de nacht van 14 op 15 april zonk
de Titanic in 1912. Om dit te gedenken zijn er van
14 april t/m 15 april de zogenoemde Maritime
Radio Days (MRD) in de korte golf. Hier ontmoeten
ex R/O’s en ex telegrafisten van kuststations elkaar
in de ether. Vriendelijke groet, Bert Trumpie PC4Y.
Inhoudsopgave
William Gilbert ..................................................... 2
Radio Secret Service ............................................ 3
12 april: de internationale dag van de Ruimtevaart
............................................................................................................................... 6
30 miljoen voor bouw grootste radiotelescoop ter wereld ......................................... 7
Een stukje radio historie (11) .................................................................................. 8
Recent nieuws over RMS Titanic ........................................................................... 12
Belevenissen in het radiostation ............................................................................ 13
De paardenpil van Port Said .................................................................................. 14
Student from Saint Paul’s School Rajkot receives ISS SSTV .................................. 17
Amateur Radio is Aboard During Attempt to Become Oldest Circumnavigator ...... 18
De marconist ........................................................................................................ 19
Leuk om te weten .................................................................................................. 20
Vijfentwintig jaar Kustwacht ................................................................................. 22
De RACAL ontvanger bij de weatherfax ................................................................. 22
W6RO aboard the Queen Mary to Celebrate 40th Anniversary in April .................. 23
Rectificatie laatste reis s/s Nieuw Amsterdam ....................................................... 23
Some Stormy Seas for Competitive Sailors Using HF Amateur Radio ..................... 24
World Amateur Radio Day 18 april ........................................................................ 25
QSL kaarten invullen PA60HAL ............................................................................. 26
Build Your Own Space Weather Dashboard .......................................................... 30
De FT-1000 story (continued) ................................................................................ 30
Aandachtspuntje voor de IC-765, de FT-897 en de antennes ................................. 31
I
2
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
William Gilbert William Gilbert (Colchester, 24 mei 1544 – Londen,
30 november 1603), ook bekend als Gilberd, was een
Engelse arts en natuurfilosoof.
Hij was de lijfarts van koningin Elizabeth I and
Jacobus I van Engeland. Als natuurfilosoof werd
Gilbert vooral bekend om zijn onderzoek naar
magnetisme en elektriciteit. Gilbert is de uitvinder
van het woord "elektriciteit" (in de Latijnse vorm vis
electrica, elektrische kracht) en velen zien hem als de
grondlegger van de elektrotechniek.[1]
Gilbert's belangrijkste werk was De Magnete,
Magneticisque Corporibus, et de Magno Magnete
Tellure (Over de magneet en magnetische lichamen,
en over de grote magneet Aarde) uit 1600. Hierin
beschrijft hij veel van zijn experimenten met een
model van de aarde, de terrella, en met een apparaat dat elektrostatische krachten
kon waarnemen, het versorium. Uit zijn experimenten concludeerde Gilbert dat de
Aarde magnetisch was geladen en dat kompassen om deze reden naar het noorden
wezen. Daarvoor dacht men dat kompassen naar de Poolster of naar een magnetisch
eiland op de Noordpool wezen. Gilbert maakte ruim gebruik van de 13e-eeuwse
wetenschapper Petrus Peregrinus. In het boek doet hij tevens met behulp van
barnsteen onderzoek naar statische elektriciteit. Het Griekse woord voor barnsteen
is "elektron", waarop Gilbert besloot om de statische lading van barnstenen
"elektrische kracht" te noemen.
Gilbert betoogde dat elektriciteit en magnetisme van elkaar verschilden. Zo beweerde
hij, ten onrechte, dat magnetische aantrekkingskracht bij hitte in stand bleef, terwijl
elektrische aantrekkingskracht verdween. James Clerk Maxwell toonde in A Treatise
on Electricity and Magnetism (Een verhandeling over elektriciteit en magnetisme) aan
dat beide effecten een vorm van elektromagnetisme waren.
Gilbert's magnetisme was de onzichtbare kracht die vele andere natuurfilosofen, zoals
Johannes Kepler, ook ten onrechte, gebruikten om de bewegingen die zij in de natuur
zagen te verklaren. Hoewel Gilbert magnetisme niet verbond met aantrekkingskracht
tussen de sterren, wees hij er, twintig jaar voor Galileo Galilei, op dat de beweging
van de hemelen door de draaiing van de aarde kwam, en niet door de rotatie van de
sferen. Gilbert was aan het einde van de 16e eeuw een van de weinige overtuigde
aanhangers van het wereldbeeld van Copernicus.
De eenheid van de magnetomotorische kracht, of magnetische spanning, de gilbert,
is naar hem vernoemd.
Gilbert stierf op 30 november 1603, waarschijnlijk aan de builenpest.
William Gilbert (1544-1603)
3
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Radio Secret Service nderstaand het vervolg van dit Radio Secret Service artikel van Kapitein
Luitenant ter Zee Peter de Groot PA5PIL.
Direction Finding reporting en plot
Controle van de D/F stations geschiedde vanuit Barnet en Hanslope Park, gelegen in
Noord London. De plotkamer in beide locaties ontving de peilingen van de D/F
stations en noteerde deze
peilingen in een D/F log
rapport.
De peilingen van het D/F
log rapport werden dan
geplot op een speciaal
daartoe geprepareerde
kaart, met oleo overlay. Op
deze kaart werd Europa
weergegeven met de
duidelijk weergegeven D/F
stations. Voor elk RSS D/F
station was in de marge
van de kaart een schaal
weergegeven die het
vergemakkelijkte om de
peilingen uit te zetten. Het
moge duidelijk zij dat op
het snijpunt van de ingetekende peilingen, de zender zich bevond.
D/F plotkaart
O
D/F log rapport
4
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
RSS telefoon netwerk
De sleutel tot het succes en de snelheid van de operaties van de RSS was het telefoon-
conferentie system, waarin alle D/F en afluisterstations met het RSS hoofdkwartier
in Barnet verbonden waren. De lijnen hiervoor gebruikt waren de oorspronkelijke
G.P.O lijnen, een infrastructuur die al aanwezig was en direct bruikbaar was.
RSS telefoonnetwerk
Radio Secret Service en spionnen
Wellicht de meest tot de verbeelding sprekende RSS verdienste is haar betrokkenheid
bij het ontwaren van spionnen, agenten genoemd, die in het begin van de oorlog naar
Groot-Brittannië kwamen. Onder de eerste 21 spionnen die in september 1940 het
UK bereikten, waren 4 die dat met rubberboot deden, 2 per parachute en sommige
per vissersboot. Zelfs lukte het agenten om met de stroom vluchtelingen het UK
binnen te komen, die na de bezetting van het vasteland een veilig heenkomen zochten.
De agenten bleken slecht getraind en weinig competent te zijn; sommigen gaven zich
snel over of werden snel gepakt vanwege hun eigen stomheid. Maar vaststaat is dat
weinig agenten ongemerkt zijn gebleven door de geïntercepteerde morseberichten
door de VI’s van de RSS.
5
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Samenvattend
In het kort kunnen de prestaties van de RSS als volgt worden samengevat:
RSS stelde in staat om de Abwehr en gelieerde organisaties bloot te leggen, hoe zij
werkten en welke invloed zij hadden op het verloop van de oorlog;
De RSS verschafte inzicht in wat de Duitsers bereid waren om te geloven en wat niet;
De RSS heeft geholpen bij het duidelijk maken op welke terreinen de Duisters kennis
te kort kwamen en waar de Duisters accurate informatie over hadden;
Sommige van de door RSS onderschepte berichten gaven een inkijk in de
vercijfersleutels in gebruik bij andere Duitse en Italiaanse instanties
Kennis omtrent de training van Duitse spionnen en hun aankomst in de UK werd
door de Britten uitgebuit in hun voordeel
Het succes van de RSS en de Voluntary Interceptors, de radio amateurs van de UK,
hebben mede mogelijk gemaakt, of zeker bijgedragen aan, de uiterst succesvolle
misleiding plannen van de geallieerden over wat men van plan was. Het meest in het
oog sprekende voorbeeld hiervan was de impressie geven aan de Duitsers dat de
invasie van 1944 zou plaatsvinden in het Nauw van Calais en niet in Normandië,
zoals wij nu allemaal weten.
Het werk van de RSS, zelfs het bestaan van de RSS is altijd een geheim gebleven, tot
1979, toen het werk van de RSS en de betekenis van de afgeluisterde berichten in
een BBC programma werd onthuld. Het bestaan van de Ultra en Enigma was al eerder
prijsgegeven. De nog levende VI’s komen nog elk jaar bij elkaar op Bletchley Park
Voluntary Interceptors in oorlogstijd
Door: KLTZ Peter de Groot (PA5PIL)
6
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
12 april: de internationale dag van de Ruimtevaart p 12 april 1961 begon de ruimterace pas echt goed: Toen werd de Rus
Yuri Gagarin de eerste mens ter wereld die buiten onze dampkring
geraakte, en van daaruit ging het eventjes heel hard met de race om de
ruimte.
De eerste man op de maan werd een feit, de eerste gezamenlijke Russisch-
Amerikaanse ruimtemissie ook. De eerste vrouwen, honden, en Afro-Amerikanen
werden naar de uiterste randen van de dampkring gestuurd, er werd een
ruimtestation in elkaar gedraaid, en later nog één. Met de Space Shuttles werd het
ook nog mogelijk om makkelijk terug te keren naar de aarde. Het ging ook wel eens
minder goed - twee Space Shuttles kwamen niet meer terug - maar we hebben in de
Koude Oorlog toch mooie mijlpalen behaald.
Noodzaak
Helaas werd het daarna allemaal rap minder. Nadat we een kleine 12 mensen op het
barre maanlandschap hebben neergezet, kwamen we erachter dat er uiteindelijk toch
niet zo heel veel te doen is. Dus hebben we eigenlijk al jaren niks revolutionairs
gedaan in de ruimte. Ja, we hebben er wel een Hollander naar toe gestuurd, maar
telt dat echt? Helaas zien veel overheden (uiteindelijke toch het leeuwendeel van de
geldschieters) geen directe noodzaak om de dampkring te verlaten, dus geven we
steeds minder geld uit aan ruimteonderzoek. Er zijn dan wel een handjevol private
durfals, maar over het algemeen komt ruimteverkenning toch een heel eind stil te
liggen. Dat is jammer, vinden sommigen. Ruimtevaart kan namelijk erg nuttig zijn
voor de maatschappij, de wetenschap of de economie.
Daarom hebben de Verenigde Naties 12 april uitgeroepen tot de Internationale Dag
van de (Burger)ruimtevaart. Op deze Dag bedenken we wat we allemaal kunnen en
willen met het ontdekken van de ruimte, en staan we stil bij het belang daarvan voor
de maatschappij. In Nederland zijn vooralsnog even geen activiteiten te vinden,
ondanks onze ooit ambitieuze plannen om een ruimtebasis in Flevoland neer te
knallen. Kijk op deze website voor meer informatie
O
7
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
30 miljoen voor bouw grootste radiotelescoop ter wereld
et kabinet steekt extra geld in een radiotelescoop en meer verscheidenheid
onder professoren. Voor de radiotelescoop trekt minister Ingrid van
Engelshoven van Onderwijs 30 miljoen euro uit, voor diversiteit nog eens
jaarlijks 5 miljoen.
Van Engelshoven maakt zich ook zorgen over de druk op het hoger onderwijs, maar
daarvoor heeft ze niet meteen meer geld paraat dan bij het aantreden van het kabinet
al is uitgetrokken. Studenten en docenten voeren al een poos actie omdat er de
afgelopen decennia veel meer studenten bij zijn gekomen dan geld om hen op te
leiden. Nederland wil graag meedoen aan de bouw van de grootste radiotelescoop ter
wereld, de zogeheten Square Kilometre Array (SKA). Het kabinet koopt zich met 30
miljoen euro in. Ook hoopt Nederland voor elkaar te krijgen dat het Europese
datacentrum voor de SKA zich hier vestigt.
Terugkijken tot de oerknal
Met de telescoop, die straks bestaat uit duizenden satellietschotels en antennes in
meerdere landen, moeten wetenschappers kunnen terugkijken in de tijd tot net na
de oerknal. De miljoenen voor de SKA komen uit het extra geld dat het kabinet heeft
vrijgemaakt voor fundamenteel onderzoek. De minister maakte maandag bekend hoe
ze dat geld inzet. Professoren zijn nog altijd te vaak blanke mannen, vindt Van
Engelshoven. Ze wil vrouwen en onderzoekers met een migratie-achtergrond
aanmoedigen carrière te maken in de bètawetenschappen.
Aan de werkcultuur op universiteiten schort het een en ander, meent de minister.
Die zou te veel druk leggen op docenten en onderzoekers. Ze wil minder tijdelijke
contracten zien. Ook moet personeel minder worden afgerekend op bijvoorbeeld het
aantal keer dat collega's naar hun werk verwijzen, maar met een bredere blik worden
beoordeeld en beloond.
Uit: www.nu.nl
H
8
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Een stukje radio historie (11) Voorbeeldig werk
e radio-installaties voor de onderzeeboten van de Koninklijke Marine
bestonden onder meer uit een lampzender, de eerste van dit nieuwe door de
NSF vervaardigde type. Voor deze zenders werd gebruik gemaakt van Philips
zendbuizen. Met het oog op de beperkte ruimte aan boord van onderzeeërs waren
vormgeving en afmetingen van de installaties zeer nauwkeurig aangepast aan de
opstellingsplaats. De eerste drie installaties werden in 1922 gemonteerd aan boord
van de K VIII, K IX en K X en werden voor de NSF een schitterend succes. De heer L.
C. 'Weeda, oud zee-officier, schreef daarover nog in 1955 een relaas.
,,Toen ik aan boord van de K VIII stapte", aldus de heer Weeda, ,,en een blik in de
radiohut wierp, bleef ik een ogenblik stomverwonderd staan. Een voor die tijd
hypermodern station was ondergebracht in een zeer beperkte ruimte. Heden ten dage
verwonder ik mij er nog over, dat men een dergelijke uitgebreide apparatuur in een
zo beperkte ruimte heeft kunnen monteren, zonder gevaar voor de telegrafist of zelfs
zonder dat er vonkoverslagen konden plaatshebben".
Of het station, uiterlijk reeds zo boeiend, aan de gestelde verwachtingen voldeed?
Meer dan dat! Bij herhaling werden er successen mee geboekt die aan het
sensationele grensden en die in deskundige kringen druk werden besproken. Zo
bijvoorbeeld in 1923, toen een drietal onderzeeboten in konvooi naar Indië voer met
Hr. Ms. Pelikaan als moederschip. Voor Aden liggend probeerde dit moederschip
D
9
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
draadloos contact te krijgen met het Marine-etablissement te Amsterdam. Tevergeefs!
Luitenant Weeda aan boord van de K VIII vroeg echter, optisch seinend naar de
Pelikaan, of hij het eens mocht proberen met zijn NSF-zender. In een ommezien was
nu de verbinding tot stand gebracht, niettegenstaande het geringer zendvermogen
van de onderzeeboot en - uiteraard - de veel ongunstiger antennehoogte.
Vermelding verdient nog het feit, dat deze zenders reeds waren voorzien van een
eenvoudige modulatie-mogelijkheid voor telefonie op korte afstand. Vaak konden
dergelijke bewijzen van vooruitstrevendheid worden herleid tot het vernuft van
ingenieur White, die ook in een ander succes een belangrijk aandeel had: de
torpedojager-zender voor de Marine. Deze zender bezat de eigenaardigheid - op
verlangen van de opdrachtgeefster - dat de anodespanning voor de zendbuizen niet
werd ontnomen aan gelijkrichters van wisselstromen, maar direct aan een 6000 Volt
gelijkstroomdynamo. Later werden voor de onderzeeboten O IX, O X en O XI dezelfde
installaties besteld als voor de K VIII, K IX en K X.
Ook buiten het eigenlijke fabricageterrein werden successen geboekt. Vermelding
verdient bijvoorbeeld de levering van vijf Marconi YC 3 telefonie-zendontvangers,
gemonteerd in automobielen en bestemd voor het Koninklijk Nederlands Indisch
Leger. De maximumafstand waarop telefoneren nog mogelijk moest zijn was 250 km.
Bij de proef, die over de afneming door het Departement van Koloniën moest
beslissen, werd echter genoegen genomen met de afstand Den Haag-Nieuwe Schans,
gezien het gemak waarmede de installatie deze afstand haalde.
De NSF brengt radio bij de burger luchtvaart
Een der nieuwe wegen die men insloeg, leidde naar interessante successen en wel ten
aanzien van de luchtvaart. Het burgervliegwezen stelde het tot 1922 zonder radio aan
boord. Dat is te begrijpen, want terwijl de militaire toestellen wel werden uitgerust
met een vonkzender, omdat men daar nu eenmaal meer risico mocht aanvaarden,
zag men voor civiele vliegtuigen op tegen toepassing van zulk een apparaat.
Bovendien had men in het begin bij de luchtvaart geen duidelijke voorstelling van de
grote betekenis van de radio. Zo zag men heel wat bezwaren in de gebruikmaking van
morsetelegrafie. Die zou immers de aanstelling van beroepsmarconisten bij de
luchtvaart vrijwel onvermijdelijk maken. Ook vond men, dat de aandacht van de
bestuurder al meer dan wenselijk was in beslag werd genomen door alles wat met de
navigatie verband hield. De bediening van een telegrafie- of zelfs telefonietoestel zou
onmogelijk nog daarbij kunnen worden gevoegd. Er waren op de Europese
vlieghavens grondstations, die weerberichten verzonden of ontvingen en die het
vertrek van vliegtuigen en de aankomst rapporteerden. Dat was voldoende en tevens
het voor het ogenblik bereikbare, meende men. Men verkeerde dus altijd in het
onzekere over het lot van een vliegtuig zolang het tussen twee landingsplaatsen in de
lucht was.
De KLM had deze knagende onzekerheid voor de eerste maal in haar volle tragiek
ondervonden, toen haar vlieger Pijl met een der HNAB-toestellen en een passagier uit
Croydon was vertrokken, om nimmer op Waalhaven aan te komen. Hij moet met zijn
10
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
toestel in Het Kanaa1 zijn gestort, maar tot op de huidigs dag is niets over de
toedracht van dit ongeluk bekend geworden.
Door gebruik te maken van haar relaties met Marconi, kwam de NSF in 1922 voor de
dag met een mondvol nieuws: een radiotelefonie- en radiotelegrafie zend-
ontvangapparaat voor vliegtuigen, type AD 2. Dit toestel was geen vonk-, doch een
lampzender. Men kon er ongedempte golven mee uitzenden op 900 meter, zijnde de
officiële golf voor de luchtvaart, maar ook op 600 meter, welke vanouds de golflengte
voor de scheepvaart was. Bovendien kon men overschakelen op telefonie, zij het dat
de werkingsradius daarvan klein was tegenover die van de telegrafie. In 1922 nu
smaakte de NSF de voldoening het eerste passagiersvliegtuig op het vasteland van
Europa met een zend-ontvanginrichting voor telegrafie en telefonie de lucht in te
mogen sturen. Maar dat zou natuurlijk nooit gebeurd zijn zonder de medewerking
van de heer Albert Plesman, met zijn vurige belangstelling voor alles wat het vliegen
veiliger en betrouwbaarder kon maken bij de nauwelijks drie jaar oude KLM. Plesman
wenste onder geen voorwaarde een kat in de zak te kopen, zodat de HNABC - een
lesvliegtuig met twee bestuurdersplaatsen – voor proefvluchten beschikbaar werd
gesteld, op de basis van ,,no cure no pay": geen succes geen betaling. Zelfs bij succes
zou de betaling nog geheel vrijblijvend zijn, want de directeur van de KLM bond zich
tot niets dan tot het geven van hulp en het schenken van belangstelling – eveneens
ongeacht de uitslag.
De installatie werd door de NSF op de vrijgemaakte leerlingbestuurdersplaats
geïnstalleerd en was weldra gereed voor beproeving tijdens de vlucht. -In de zomer
van 1922 vond die bijzondere vlucht plaats met Rotterdam-Waalhaven als
vertrekhaven en Londen-Croydon als bestemming. Er waren twee plaatsen in het
vliegtuig voor passagiers, die beide waren bezet. Passagiers en bemanning hadden
gedurende de vlucht echter geen enkel contact met elkaar, of het moest zijn door een
klein kijkglaasje in de wand tussen ,,bok" en cabine. Deze cabine leek veel op het
koetsje van een ouderwetse vigilante. Op de ,,bok" naast de bestuurder (de latere
commodore Sillevis) zat de bekende heer Willem Vogt, de NSF-gelegenheidsmarconist,
die als ,,chef verkoper" van de toenmalige NSF beschikte over een ruime
marconistenervaring. Hij was getooid met lederen vlieghelm en dito vliegjas. Gewacht
moest worden op het teken van de piloot dat het vliegtuig voldoende hoogte had, om
de zestig meter lange antennedraad uit te haspelen.
Al dadelijk boven Oud-Beijerland was er telefonisch contact met Plesman, die achter
zijn bureau zat op Waalhaven. Weliswaar kon het kruisgesprekbeginsel van de
Zandvoort-Southwold-proeven nog niet worden toegepast, maar het maakte toch
diepe indruk bij alle waarnemers op de grond, dat de directeur van de KLM via een
doodgewoon telefoontoestel met een van zijn vliegtuigen in de lucht sprak. De
telefonieverbinding kon - zoals was verwacht - niet lang in stand worden gehouden,
zodat boven de Zeeuwse eilanden werd overgeschakeld op morse. De
telegrafieverbinding bleek met een kinderlijk gemak te kunnen worden gehandhaafd.
Het kostte niet de minste moeite om op ieder punt van de route verbinding tot stand
te brengen, zowel met de thuishaven Rotterdam als met het reisdoel Croydon op de
600-meter golf kon men verder naar hartenlust in verbinding treden met schepen in
11
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Het Kanaal, voor zover zij althans waren voorzien van een radio-installatie. Tijdens
die eerste vlucht waren er overigens schepen, die ternauwernood konden geloven, dat
zij correspondeerden met dat vliegtuig daar boven hen. De demonstratie werd een
zegetocht, vooral toen op de terugreis de toch altijd nog wat sceptisch over deze
nieuwigheid gestemde piloot het besluit nam, de radio-installatie eens voor een
praktisch doel aan ie tand te voelen. Hij moest na aankomst op Waalhaven met een
andere machine naar Amsterdam doorvliegen. Om geen tijd te verliezen zou hij,
Sillevis, gaarne zien dat het verse toestel voor Amsterdam niet wachtte met
warmdraaien tot het ogenblik waarop zijn machine in zicht van Waalhaven kwam.
Dit immers was in het radio loze tijdperk de normale gang van zaken – maar nu er
radio aan boord was, moest deze toch ergens goed voor zijn. Het verzoek aan
Waalhaven flitste weg boven Het Kanaal, -tijdens de oversteek van Dover naar
Duinkerken, en het werd onmiddellijk begrepen. Toen de HNABC op het vliegveld
Waalhaven neerstreek, stond de nieuwe machine dan ook al een kwartier te ronken.
Deze proef op de som was doorslaggevend voor het rapport van de bestuurder aan
zijn chef en voor de aanvaarding door de KLM van radio op haar vliegtuigen. De
vruchten van haar pionierswerk ontgingen de NSF deze keer niet. Het verzorgen van
de radiobelangen van de KLM is tot lange tijd na de proefvlucht een taak van de NSF
gebleven. Ín 1924 werd voor het vliegveld Waalhaven in opdracht van het Ministerie
12
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
van 'Waterstaat een telefoniezender met afstandsbediening geleverd en geïnstalleerd
ten behoeve van het luchtverkeer. Het was ook in die tijd dat de NSF voor het eerst
een KLM-vliegtuig van een radio-installatie voorzag. Het was het Fokker toestel F-IIH-
NACC, dat korte tijd later roem zou oogsten als Indië-vliegtuig. Dit was het begin van
een grote belangstelling - ook van buitenlandse luchtvaartmaatschappijen - voor het
NSF-product. Als in 1927 de KLM haar zomerdiensten opent, zijn al haar vliegtuigen
voorzien van apparaten voor draadloos telegraaf- en telefoonverkeer. Aanvankelijk
werden de boord-installaties bediend door ervaren Radio Holland-telegrafisten
waarvan er velen later overgingen in vaste KLM-dienst. Hiermede droegen zowel de
NSF als Radio Holland hun aandeel bij in het devies van de KLM ,,Safety First".
In de dertiger jaren werd geregeld uitgeluisterd naar de vliegtuigen. Dit gebeurde in
hoofdzaak des nachts in de Radio-Holland luisterposten ,,Bijenpark" en ,,Zorgvlied",
de paradepaardjes van de heer R. C. A. Kroes,
in leven hoofdinspecteur van Radio-Holland.
Eerstgenoemde was gelegen in het bijenpark
aan de Sloterweg, waar de heer Kroes van tijd
tot tijd de luisterdienst op zich nam. De
laatstgenoemde post de belangrijkste, bevond
zich ergens in een weiland aan de Amstel,
naast de begraafplaats ,,Zorgv1ied". Deze
buitenpost was slechts te bereiken na een
forse wandeling door het drassige land en na
het nemen van enkele sloten.
Voor de mensen van het magazijn van de
Inspectie-Levantkade, die geregeld de accu's
moesten verwisselen, was het geen
gemakkelijke taak. In ieder geval hielden zij er
een heerlijke boottocht langs de Amstel met de
motorboot ,,Radioholland" aan over want
auto's waren er toen nog niet bij R.H.
(Samenstelling F. Roosingh)
Recent nieuws over RMS Titanic Vrij recent was er een uitzending/documentaire over de jongste bevindingen m.b.t.
de ramp met de Titanic. Onderzoek zou hebben uitgewezen dat er een kruipvuur
gaande was in de kolenbunkers in het vooronder. Hierdoor was het besluit genomen
die kolen zo snel mogelijk in de ovens te scheppen. Hierdoor zou er een tekort aan
kolen kunnen ontstaan als het schip vaart zou gaan minderen, wat kan verklaren
waarom de snelheid niet werd verminderd in de dichte mist. Het kruipvuur zou ook
de waterdichte schotten en de rompplaten van de voorsteven hebben verzwakt,
waardoor die de druk van het water niet konden weerstaan na de aanvaring met de
ijsberg. Het kruipvuur als oorzaak van de ramp werd – volgens zeggen – stil gehouden
tijdens de rechtszaak in verband met mogelijke claims. Lees verder………
13
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Belevenissen in het radiostation
Ik vertelde u het een en ander over smokkelen en toen schoot me een verhaal te
binnen. Ik word nog steeds nijdig als ik er aan denk. Aan het eind van dit verhaal
weet u tevens waarom ik geen vriendje van de fiscus ben.
Ook deze gebeurtenis speelde zich kort na de oorlog af. We kwamen van Canada en
zouden naar Rotterdam gaan. Daar was echter een staking aan de gang. We werden
daarom naar Antwerpen gedirigeerd en kregen daar een ligplaats ergens in een
uithoek van de Siberië dokken.
We lagen er al een week en ik had intussen de administratie fijn in orde gebracht.
-'Waarom ga je niet een paar dagen naar huis? vroeg de kapitein' Die staking kan nog
wel een poosje duren en mocht hij opgeheven worden, dan heb je nog tijd genoeg om
aan boord te komen.
Fijn. Ik naar huis. Ik zou drie dagen weg blijven.'
Op weg naar huis kwam ik toch langs Rotterdam dus nam ik gelijk de administratie
en het kasgeld mee, dan was dat tenminste afgehandeld.
Nu mochten we in die tijd geen Nederlands geld invoeren. Maar met het kasgeld was
dat een ander geval. Radio-Holland had een speciale vergunning en dat moesten we
telkens vermelden op een speciaal formulier.
Dat formulier nam ik ook mee.
In Roosendaal door de douane.
- Heeft u iets aan te geven?
- Nee. Heb alleen de bescheiden voor Radio-Ho1land en het kasgeld bij me.
- Hoeveel is dat kasgeld?
14
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
- Tweehonderd gulden.
- Maar dat mag u niet invoeren.
- Hier hebt u de vergunning. En ik overhandigde hem het formulier.
- Ja, dat is wel goed voor Rotterdam, maar hier komt u er niet mee
binnen.
- Wat dan, moet ik het geld weer terug naar boord brengen?
- 'Wanneer komt u terug?
- Over drie dagen.
- Dan kunt u het hier afgeven. U krijgt een kwitantie en als u weer terug komt kunt
u het geld op vertoon van de kwitantie terug krijgen.
- Fijn, dat doen we dan.
Ik wisselde het kasgeld in voor een kwitantie.
Op de inspectie vertelde ik het verhaal en liet de kwitantie zien. Ja, dat was in orde.
Ik moest het geld maar weer opnemen als ik terug ging en bij binnenkomst in
Rotterdam afdragen.
Toen ik terug ging klopte ik in Roosendaal bij het loket aan, gaf de kwitantie en vroeg
het geld terug.
Ook dat was in orde.
Ik kreeg de 200 gulden terug.... minus tien procent administratiekosten. Die 20
gulden moest ik later in Rotterdam natuurlijk uit eigen zak bijpassen.
Mag ik nijdig zijn?
W. J. den Baas
De paardenpil van Port Said door: Jan Noordegraaf
et is toch casueel dat die tandensmid in Port Said ook Said heet," zei de
stuurman, die als scheepsarts-onder-de-gage de marconist diep in het
verkeerde keelgat keek. "Ze hebben die haven zeker naar hem genoemd,
omdat ie ook zo slecht bekend staat." "Noemt zichzelf Lord Said," zei de tweede
stuurman. "Is vroeger toolpusher geweest in de Gulf van Suez." "Slecht bekend?"'
vroeg de Sparks, met een hand zorgelijk aan zijn zere gezicht. "Waarom slecht
bekend'?" "Hou je kiezen even op elkaar en je mond wijd open, anders kan ik niks
zien," zei de stuurman. De Sparks deed het en grijnsde als een baviaan. "Dat kan zo
"H
15
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
natuurlijk niet!" kwam de hwtk. "Verstandige opmerking," zei de stuurman. "Had ik
van jou niet verwacht. Open, Sparks! Goed! Ik zie daar in de diepte je gereedschap
hangen, maar daar kan ik zo niet bij. Ziet er ontstoken uit, Sparks. Ik bedoel die
verstandskies aan stuurboord.” “Verstandskies?” vroeg de tweede verbaasd. “Heeft ie
die dan nog? Dat begrijp ik niet.” “Ik ook niet,” zei de stuurman. “Ik dacht dat ze die
bij radio-officieren altijd gelijktijdig met de hersenen verwijderen voor ze op cursus
mochten. Nou ja, dan kan het alleen nog maar meevallen, maar ik kan je niet helpen.
Dat moet Said doen.” “Wees maar blij, Sparks,” kwam de hwtk. “Maar hoe kan iemand
nou aan bakboord pijn hebben en toch aan stuurboord een rotte kies?” vroeg de
tweede. “Ik sta in zijn mond te kijken,” zei de stuurman nadenkend, “en dus sta ik
tegenover hem. Mijn bakboord is dus zijn stuurboord. Of niet soms?” “Niet ten
opzichte van de schroef,” zei de hwtk. “Niet ten opzichte van het voorschip,”
corrigeerde de tweede. “Je hebt gelijk, second,” kwam de stuurman, “maar het zit
toch aan de tegenovergestelde kant van zijn smoelwerk. Zoiets heb ik in mijn lange
praktijk aan boord van schepen nog nooit meegemaakt. Ik word er stil van...”
“Gelukkig,” zei de hwtk. “Eindelijk rust.”
“Misschien een kromme volt of een fout in de bedrading,” opperde de tweede. “Dat
komt in zijn kringen regelmatig voor.” “Let jij maar op je boordlichten,” zei de
marconist kreunend, “als jullie niet eens weten waar stuur- of bakboord is...”
“Er zijn vier boordlichten,” doceerde de tweede. “Toplicht, heklicht en twee zijlichten.
Nou vermoed ik, dat ie die bedoelt. Rood op rood en groen op groen, stil laten liggen
en niks aan doen... Ja, maar dat geldt niet voor jouw verstandskies. Die moet er nodig
uit. Lord Said is al gewaarschuwd en kan elk ogenblik aan boord stappen met zijn
beruchte abortuskoffertje vol rechte, kromme, vlijmscherpe, oerstompe, dikke, dunne
en gore poelietrekkers. Of benne het smoelentrekkers, meester? Anyhow, je bent zo
uit je lijden, en da’s een zegen.”
“Said is de grootste paardenpil die ik ooit heb
aanschouwd,” zei de stuurman, waarop de hwtk zei:
“Maak je daar niet ongerust over, Sparks. De
stuurman kijkt namelijk nooit in de spiegel.” Op dat
moment werd er aan de deurpost geklopt en schoof
een Egyptenaar in beeld die van onder een vuurrode
fez-met-kwast beminnelijk zei: “Morning gentlemen.
I am Lord Said the superdentist. Waar is de patiënt?”
“Daar zit nummer twee,” zei de stuurman. “Kan je
eerst even bij mij kijken? Sparks, ga even de deur
uit. Ik zou zo'n slachtpartij ook niet kunnen aanzien
als ik nummer twee was. Ik vertrouw Said namelijk
ook niet. Ik roep je wel,” fluisterde hij nog.
De marconist verliet de hut van de stuurman en begon angstig door de dienstgang te
banjeren. Even bleef het nog rustig maar toen klonk een afgrijselijk gekrijs dat door
merg en been ging, gevolgd door een serie krachtwoorden, waarna de stuurman als
16
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
een dolle stier, doek om het gezicht, uit de hut kwam rennen en stampend aan dek
verdween.
“Volgende!” zei een glimlachende Said om de hoek van de deur, bloederige tang in de
hand. “Is that you, Sparks?” Deze weifelde. “Kom op, Marco,” zei de tweede, “Verman
je! Bij de stuurman hebben ze de verkeerde getrokken, maar bij jou is het duidelijk.
Hij zit aan bakboord.” “Aan stuurboord,” zei de hwtk. “Kom binnen, man! Je kunt zo
de Rode Zee niet in. De Israëlieten zouden zich rotschrikken en de Smal weer ingaan.
Da’s geschiedenisvervalsing.” “I am Lord Said of Port Said,” zei de Egyptenaar. “Me
very clever. Don't you worry!”
“Moeten we geweld gebruiken?” dreigde de hwtk, terwijl Lord Said een beduimeld
koffertje opende, dat de oorlog tussen Arabieren, Lawrence of Arabia en de Turken
nog had overleefd. Er kwam een bepareld doosje te voorschijn. “Goed
verdovingsmiddel,” zei Lord Said. “Niet meer met de hamer, geen chloroform, whisky
treatment of knokjenever, maar gewoon kamelenstront. Even snuiven en je bent weg.
Voelt niks. Toetsie zo foetsie.”
“Een oud Egyptisch middel dat ze pas herontdekt hebben,” zei de hwtk. “Vooruit dan
maar, Sparks,” zei de tweede, waarop de marconist de mond voorzichtig opensperde.
“Çhrist!” zei Lord Said, hoewel hij een
Mohammedaan was, hetgeen de ernst van het
geval aangaf. “Moet er nodig uit. Hebt u pijn in één
toes of in een paar ties? Deze toes of deze ties?”
Intussen rampokte hij een spiegeltje-op-steel door
de mondholte heen. Alles deed pijn, zei een
grommende marconist.
“Dan alles er maar uit,” zei Lord Said luchtig.
“Prepare for underwater, mister Marconi,” waarbij
hij een plastic zakje met camelshit tevoorschijn haalde en openmaakte. De hwtk
verdween kokhalzend uit gezicht, en ook de tweede stuurman, zakdoek voor de mond,
verliet het abattoir, zodat de Sparks met Lord Said overbleef. “Me very clever, don’t
you worry,” zei deze. “Open your stable. Dan kunnen we met trekken beginnen.
Draagt u links of draagt u rechts?”
“W-waar moet u dat voor weten,” hakkelde de marconist tussen zijn tanden door.
“Straks, als u moet happen,” verduidelijkte Lord Said. “Dan houd ik er rekening mee,
understand? Anders trekt het zo naar bakboord,” hoorde Sparks de stuurman
zeggen, en toen barstte er in de dienstgang een vulkaan van gelach uit, waarop Lord
Said zijn fez afzette. “Dit is Doctor MacCullum,” zei de stuurman. “Thanks old pal.
Wil je Sparks dan nu maar echt van zijn geval afhelpen?”
Uit: Hellemonster
Of……hoe je als jonge onervaren Sparks regelmatig in de zeik werd genomen door je
‘mede-officieren’.
17
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Student from Saint Paul’s School Rajkot receives ISS SSTV
14-year-old Snehal Vagadia VU3WHO successfully received his first Slow Scan TV
image from the International Space Station on Sunday, February 10.
It was good ISS pass with 56 deg elevation, strong signal were received using a 3
element Yagi antenna and a VHF HT tuned to 145.800 MHz. SSTV audio was recorded
on a smartphone and later decoded with MMSSTV.Snehal Vagadia VU3WHO (14), an
8th grade student of Saint Paul’s School, Rajkot, India, received the SSTV Image on
February 10, 2019 at 5:33 AM UTC (11:03 AM IST).
He got amateur radio licence at the age of 13 years and learnt ham activities from his
father Rajesh Vagadia VU2EXP (Regional Coordinator, West India Zone, AMSAT-
INDIA).
Bekijk ook dit YouTube filmpje door op het plaatje te klikken.
18
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Amateur Radio is Aboard During Attempt to Become Oldest
Circumnavigator eanne Socrates, VE0JS/KC2IOV, is used to solitude. The 76-year-old
yachtswoman passed some 300 miles to the south of the southern tip of Africa
on Valentine's Day as she forged on toward Australia and New Zealand in her
38-foot sailing vessel Nereida. While underway, Socrates keeps in touch with a
community of friends via Amateur Radio --
although she had to yield to the ARRL
International DX CW activity last weekend -- and
she's sticking to a schedule of 7.160 MHz at 0230
UTC daily. Socrates reported making contact with
some ham radio friends on the US west coast on
February 17. She's been blogging her progress.
The retired math teacher and UK native also is no
stranger to circumnavigating the globe, having
already become the oldest woman to complete a
solo, non-stop, unassisted round-the-world voyage. Ham radio served as her link to
terra firma during her earlier adventures. Since 2013, she's made two unsuccessful
attempts to become the oldest person to circumnavigate Earth, the goal she's now
attempting to achieve. Socrates departed Vancouver, British Columbia, last October.
Read more. -- Thanks to Southgate Amateur Radio News for this information.
Sea-fever
I must go down to the seas again, to the lonely sea and sky,
And all I ask is a tall ship and a star to steer her by;
And the weel's kick and the wind's song and the white sails shaking,
And a grey mist on the sea's face, and a gray dawn breaking.
I must go down to the seas again, for the call of the running tide
Is a wild call and a clear call that may not be denied;
And all I ask is a windy day with the white clouds flying,
And the flung spray and the brown spume, and seagulls crying.
I must go down to the seas again, to the vagrant gipsy life,
To the gull's way and the whale's way where the wind 's like a wetted knife,
And all I ask is a merry yarn from a laughing fellow-rover,
And quiet sleep and a sweet dream when the long trick 's over.
John E. Masefield.
J
19
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
De marconist Koor (Klacht):
Elk schip heeft, zo u het niet wist,
een stotterhok met marconist.
Dat is een soort etherpiraat,
die tussen meters draadloos draad
er schik in heeft "mesiek" te storen,
door vlijtig vonken aan te boren.
Al voert hij urenlang niets uit,
bij goeie "mesiek" begint 't gefluit.
Tetatereta, tetuttereto,
zo stoort hij onze radio.
Eén ding staat vast: Hij doet 't expres.
Tot onze spijt met veel succes.
Met voetbal is het evenzo.
Probeer je op de radio
te horen hoe 't Ajax verging?
Wij wedden om een heel lief ding
dat d'uitslag luidt: pepieperdepiep,
Alweer die vent met zijn gegniep
Het is een ramp; het is een kruis,
dat fluitverwekkend stotterhuis.
Wat ons betreft van boord er mee,
met Marconist en al in zee,
zodat ie ons niet meer kan storen
als wij naar "mesiek" gaan horen.
Solo (Antwoord):
Bedenkt, gij klagers: dit tuttereto
Was d'oorsprong van de radio,
die slechts muziek kon produceren
na jarenlang tetatereteren.
Dus knielt - hoort gij Sparks eens weer
Eerbiedig naast uw toestel neer.
Van de website van Peter Verburg.
20
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Leuk om te weten Koes-koes. Kent men deze „lekkernij - nog? Over smaak valt, ook bij de marine, niet
te twisten en de pogingen om van de scheepsvoeding door talrijke combinaties iets
anders te maken, zijn vele geweest. Gort met stroop gaat nog. Gort met stroop en kof
fie . .alah. Maar gort met stroop en koffie en kaas en spekvet, door elkaar? . . .
Capucijners met spekvet en stroop, uien, augurken … Maar dat alles was nog geen
koes-koes. Dat was maar het lukraak door elkaar mengen van toevallig bij de hand
liggende artikelen. Koeskoezen — al is dit geen speciale marine term — betekende
trouwens: door elkaar stampen van middagspijzen. Koes-koes echter was een
verfijnde lekkernij; die vereiste voorbereiding en geduld. Want de gort moest
„doorgeslagen” - worden, d.w.z. ontdaan van de gortkorrels. En hoeveel gaan er
daarvan in een opscheplepel? Dus eerst de gort doorslaan. Dan klutsend mengen met
suiker en dan wegzetten; laten besterven, want morgen zou het gistend stijf zijn. En
morgen zou er lem-lem (lemoensap; een verbeterd middel tegen scheurbuik) gegeven
worden, omdat het dan blikkenvoeding was. De gistende doorgeslagen gort met suiker
werd dan gemengd met lem-lem en dit flink geklutst. Dat was koes-koes. Het moest
nog net niet bedorven, doch wel gistend zijn en vooral niet te slap, anders „was het
net of je een klap voor je gezicht kreeg". Een lekkernij uit de goede oude tijd? Neen.
Wel de poerlapap van baadje. Maar dat is een verhaal op zich zelf. Er is een bekend
scheepslied op een bekende wijs, waarin deze zin voorkomt: „t tafelkleedje volgesch .
. . morgen eten wij koes-koes". De naam schijnt ontleend te zijn aan de Arabische
koesj-koesj, een soort grutjes van gerst, de z.g. zwarte, die der armen. De koesj-koesj
van gerst van tarwe is voor de Arabieren wat de rijsttafel is voor de Javanen. Met het
onovertroffen Algerijnse schapenvlees is het een der smakelijkste en voedzaamste
schotels. Natuurlijk rekening .houdende met de aloude waarheid, dat over smaak
nooit te twisten valt. De poerlepap van Baadje was een lekkernij in Indië, speciaal te
Makassar omstreeks 1890-1910, waar het eskader meermalen op de ree kwam. Wat
poerlepap precies was zal wel altijd een geheim blijven, doch het was smakelijk en
zag er uit als chocoladevla. Baadje was een kadraaier, die de poerlepap maakte en
aan boord onder de maats verkocht in zulke hoeveelheden, dat een afzonderlijke
prauw nodig was voor het vervoer van de poerlepap van de wal naar de schepen. Als
Baadje van wal stak — zo tegen half twaalf, na vastwerken — dan schreeuwden de
seiners van de duiventil: „Sein op, Baadje poft", en kwamen de maats met
schaftblikjes aan dek gehold om de poerlepap van Baadje in ontvangst te nemen.
Baadje is al enige jaren dood, Toewan Allah hebbe zijn ziel, want hij was een goed
Makassaar! Maar of de poerlepap nog gegeten wordt, weten we niet. De naam echter
leeft nog voort!
De rotmok — officieel 'hachee geheten — is al evenzo een bijnaam voor een van de
vele voedingsmiddelen voor de marineman. Men spreekt echter altijd van rijst met
rotmok, doch ook wel: rijsttafel-belazer. De oorsprong van deze naam zou aldus zijn:
Zoals bij Boer reeds is medegedeeld, zijn aan boord schepelingen, die voor hun maats
cacao, e.d. klaar maken om tegen een klein bedrag aan de man te brengen.
Aanvankelijk bepaalde zich dit tot thee en cacao, ook al, omdat het gemakkelijk en
vlug klaar gemaakt kan worden. Het moet gebeurd zijn op een van onze schepen, dat
de kok „dat gezanik- in z'n kombuis maar matig beviel. Toen een der schepelingen op
21
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
het idee kwam vlees- en vetresten met een gesnipperd uitje in een mok op het vuur
te zetten en te laten „snurken'', werd het de kok te bar en smeet hij die „rot-mok de
kombuis uit. Natuurlijk nam de matroos dat niet en het gevolg was, dat er een stevig
robbertje gevochten werd, waarbij de kreet „rotmok - de slagen nauwelijks
overstemmen kon, zoals wel weer gebeurt als twee lui elkaar voor „rot vent- schelden,
met al de gevolgen van dien. De naam moet er zo ingeslagen zijn, dat de naam rotmok
behouden bleef voor gesudderd vlees-en-vet met een gesnipperd uitje. Se non è vero
…. Tenslotte nog een prachtnaam: „Mogen wij zwijgen?”- Van oorsprong is dit de titel
van een film, een stomme, waarover in Nederland nog al wat te doen geweest is, omdat
deze film het onderzoek naar het vaderschap propageerde. Als u deze gedachte nu
even vasthoudt (onderzoek naar het vaderschap) en u verplaatst zich in de geest aan
boord als uit de geconserveerde blikken stamppot van gehakt, aardappelen en
kropsla als een ondefinieerbare massa opgeschept wordt . . ., is het dan zo gek dat
de marineman ook hier wel een onderzoek zou willen instellen „naar het vaderschap"
van dit eten en zich als vanzelf de vraag opdringt: „Mogen wij zwijgen?"
Kok. Het meest noodzakelijk baantje aan boord: „zonder kok kan je niet vechten",
moet Tromp, doch vooral De Ruijter reeds gezegd hebben, zodat zijn eerste zorg voor
het gevecht was, de kok een goed en beschermd plaatsje aan boord te geven. Maar
kok zijn is ook het meest verwenste baantje, met tal van scheldnamen, waarvan
kanepieper of stijverijstkoker nog lieflijkheden zijn. Dat men, als de kok en de
bottelier kijven, weet waar het rantsoen blijft, is een ongepaste hatelijkheid. In ernst:
van de rantsoenen stelen komt bij de marine zelden voor; het zou erger dan een
misdaad zijn. En als het ooit gebeurde, dan trok achteruit en vooruit één lijn en
zwaaide er wat. De tergende negatie, het uitstoten van de stelende kok of bottelier uit
den gemeenschapskring van de maats, kon erger zijn dan degradatie of provoost, door
de commandant gegeven. Overplaatsing van de delinquent was nog het beste om hem
uit de handen van de maats te houden. Stelen aan boord is in het algemeen reeds,
een ernstige misdaad, hoeveel te meer als het de voeding betreft. Maar nogmaals, het
komt aan board niet, althans zeer zelden, voor. Vroeger had men aan boord de
scheepskok, de officiers kok en de kajuit kok. Deze onderscheiding kent men nu niet
meer. Wel kent men kok en chef-kok; deze laatste zonder meer: chef. Men heeft de
matroos-, de korporaal- en de sergeant-kok. Bovendien heeft men nog de verse balie.
Er zijn hiervan twee lezingen: de verse balie is de handlanger of helper bij de kok, die
alle vuile baantjes moet opknappen. De eerste lezing zegt, dat de naam van het Maleis
is afgeleid, omdat de verse balie meestal een inlander was. Als de kok klaar was, werd
het kombuisgerei in een grote balie verzameld. Dan kreeg de inlander opdracht:
„bekin bressie die balie", maak schoon die balie met rommel! Dat werd allengs
ingekort tot „bressie balie - en verbasterd tot verse balie, zoals men de hulp van de
kok ook nu nog noemt. Een andere lezing is, dat de hulp van de kok de verse balies
spek gereed moest maken om deze, aan dobbelstenen gesneden, in de snert te doen.
Althans dit zou of te leiden zijn van het bekende uitporlied, waarin, in de 17e eeuw
reeds, o.m. gezongen werd: Verse balie, malle gek; rijs uit je kooi, ververs je spek.
22
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Vijfentwintig jaar Kustwacht Op donderdag 21 februari jl. bracht Peter Verburg (niet te verwarren met Piet
Verburg) een bezoek aan ons mooie schip. Peter is een ex R/O en werkte ook vele
jaren bij de Kustwacht. Hij schreef een prachtig boek over het 25 jarig bestaan van
de Kustwacht in zijn huidige vorm en bracht een paar exemplaren van dit prachtige
boek mee voor de liefhebbers. Omdat Harm de Haan die dag niet aan boord was, maar
een week later wel, werd ook aan hem dit boek overhandigd. Karel Wolff naast Harm
ontving dit boek reeds op 21 februari uit handen van Peter Verburg.
De RACAL ontvanger bij de weatherfax Eveneens op donderdag 21 februari jl. plaatste Hans v/d Pennen samen met Bert v/d
Ent deze vintage RACAL ontvanger naast de weatherfax op de tafel van het kaarten-
huis achter de brug. Hij is getest op goede werking en okay bevonden.
23
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
W6RO aboard the Queen Mary to Celebrate 40th Anniversary
in April The 50-member volunteer crew of the Queen Mary W6RO Nate Brightman Wireless
Room will mount a month-long special event in April to mark the 40th anniversary
of the station’s opening on the museum ship in Long Beach, California. Launched
April 22, W6RO was the first of what has grown to more than 100 Amateur Radio
stations based on museum ships around the world. Crew members work tirelessly to
keep W6RO on the air and make as many contacts as possible during April. Station
manager David Akins, N6HHR, has set a goal of 1,000 logged contacts during the 30-
day event.
A commemorative QSL card will be available with an SASE1. Founded by Nate
Brightman, K6OSC (SK), W6RO is the club station of the Associated Radio Amateurs
of Long Beach. Brightman served as station manager for 34 years until his retirement
in 2013. Brightman died in 2016 at age 99.
Rectificatie laatste reis s/s Nieuw Amsterdam In de vorige nieuwsbrief van maart werd vermeld dat het s/s Nieuw Amsterdam in
1974 nog een cruise naar Los Angeles zou hebben gemaakt alvorens het schip in
Taiwan zou worden gesloopt. Shiphost Lenze Bakema wees mij er terecht op dat dit
onjuist is. De laatste passagiers gingen in Ft. Lauderdale, Fla. van boord waarna het
via het Panamakanaal naar Taiwan voer. In 1974 begon de oliecrisis waardoor het
bunkeren bij het Panamakanaal voor veel vertraging zorgde, maar bunkeren was
nodig voor de rechtstreekse overtocht zonder tussenstops over de Grote Oceaan.
1 SASE = self-addressed stamped envelope
24
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Some Stormy Seas for Competitive Sailors Using HF Amateur
Radio The sorts of rules regulating the degree of outside assistance allowed in ham radio
contesting also apply in other endeavours. An Estonian skipper was recently
penalized in the Golden Globe Race (GGR) after seeking "weather routing" -- the best
route according to wind and weather conditions -- via ham radio. Third-place skipper
Uku Randmaa, ES1UKU, escaped disqualification from the round-the-world race,
however, getting a 72-hour penalty instead. After encountering a storm, he was not
expected to finish until this weekend .
In a recording of the conversation provided to race
headquarters, Randmaa asks, "I'm heading 90°.
Can I be sure that I can take the wind, if I'm
sailing east?" The other station, VP8LP, advises
him to move northwest and later tells Randmaa,
"The more north you go, the quicker you get out
of the wind hole."
Race rules say, "Entrants are free to speak to
media, family, friends, and sponsors by radio at
any time during the event, but must not be given
any form of weather routing." The approximately 30,000-mile GGR solo
circumnavigation starts and ends in Les Sables-d'Olonne, France.
"This is a retro race with skippers restricted to
using a sextant, paper charts, and wind-up
chronometers, just as Sir Robin Knox-Johnston
used in the first Sunday Times Golden Globe
Race 50 years ago," Race Chairman Don
McIntyre explained to My Sailing magazine.
Skippers can only communicate by marine
and/or amateur SSB HF radios and on an
Amateur Radio net.
Meanwhile, according to a January report, some
GGR sailors operating on Amateur Radio
frequencies using phony call signs were asked
to stop. Second-place skipper Mark Slats -- who
was reported to have been using PI3MS -- said
on January 15 he was considering getting out of
competitive sailing, citing safety concerns, after being banned from the ham radio net
for being unlicensed. The GGR 2018 - 2019 winner, Jean Luc Van Den Heede, who
finished on January 29, had been using J6LJV, and that call sign appears under his
name on QRZ.com, although authorities in St. Lucia are reported to have said they
have no record of his license. Read more.
Uku Randmaa, ES1UKU. [Photo
courtesy of Golden Globe Race]
25
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
World Amateur Radio Day 18 april Every April 18, radio amateurs worldwide take to the airwaves in celebration of World
Amateur Radio Day. It was on this day in 1925 that the International Amateur Radio
Union was formed in Paris.
Amateur Radio experimenters were the
first to discover that the short wave
spectrum — far from being a wasteland
— could support worldwide propagation.
In the rush to use these shorter
wavelengths, Amateur Radio was “in
grave danger of being pushed aside,” the
IARU’s history has noted. Amateur
Radio pioneers met in Paris in 1925 and
created the IARU to support Amateur
Radio worldwide.
Just two years later, at the International
Radiotelegraph Conference, Amateur
Radio gained the allocations still
recognized today — 160, 80, 40, 20, and
10 meters. Since its founding, the IARU
has worked tirelessly to defend and
expand the frequency allocations for
Amateur Radio. Thanks to the support of
enlightened administrations in every
part of the globe, radio amateurs are
now able to experiment and
communicate in frequency bands strategically located throughout the radio
spectrum. From the 25 countries that formed the IARU in 1925, the IARU has grown
to include 160 member-societies in three regions. IARU Region 1 includes Europe,
Africa, the Middle East, and Northern Asia. Region 2 covers the Americas, and Region
3 is comprised of Australia, New Zealand, the Pacific island nations, and most of Asia.
The International Telecommunication Union (ITU) has recognized the IARU as
representing the interests of Amateur Radio.
Today, Amateur Radio is more popular than ever, with more than 3,000,000 licensed
operators!
World Amateur Radio Day is the day when IARU Member-Societies can show our
capabilities to the public and enjoy global friendship with other Amateurs worldwide.
April 18 is the day for all of Amateur Radio to celebrate and tell the world about the
science we can help teach, the community service we can provide and the fun we
have.
We hope you will join in the fun and education that is World Amateur Radio Day!
26
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
QSL kaarten invullen PA60HAL Het op de juiste manier invullen van een QSL kaart blijkt toch nog een hele klus te
zijn. Zie onderstaande afbeelding.
In de afbeelding hieronder wordt nog eens verduidelijkt wat waar moet komen te
staan. In het veld Remarks kan je optioneel eventueel de RST invullen.
Dus nu een voorbeeld:
Call tegenstation
DATUM TIJD
GMT
Freq. mode evt.RST
Hiernaast staat
de call in het
verkeerde vakje;
bij UTC staat
geen (GMT) tijd
ingevuld en er
staat ook
nergens een
datum en wat
betekent bij UTC
11.3, 1070 en
10.60?
Ook de
frequentie
439.625 lijkt
onwaarschijnlijk
omdat er zonder
repeater in de
433 MHz en met
repeater in de
430 MHz wordt
gewerkt.
27
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Met dank aan Dennis NL13740 voor de opmerkzaamheid.
Procedure invullen PA60HAL QSL kaarten
Er is bij de beslissing om de collectors item QSL kaart PA60HAL te drukken en te
versturen, besloten om per dag de QSL kaart(en) zelf als operator te schrijven. Op
basis van voortschrijdend inzicht moet er nu een onderscheid worden gemaakt tussen
QSL kaarten die via het DQB2 kunnen worden aangeleverd en QSL kaarten die direct
moeten worden verstuurd (omdat bijvoorbeeld de ‘tegenpartij’ geen lid van een
hamradio vereniging is).
Dennis de Jong heeft het op zich genomen om de DQB kaarten op volgorde van prefix
te leggen alvorens de stapel door te sturen naar het DQB. Dat is een eis van het DQB.
Vervolgens zal hij ook de QSL kaarten versturen naar ‘tegenpartijen’ die hebben
aangegeven dat zij QSL kaarten uitwisselen op basis van ‘direct’. Dat staat in
QRZ.com. Omdat Dennis (nog) geen call heeft, kan hij geen account aanmaken in
QRZ.com en dus ook maar een stukje informatie over een call kunnen zien in
QRZ.com. Dus…….de operators moeten zelf checken of een ‘tegenpartij’ lid is van een
buro of het direct wil hebben. In het geval van direct, zullen we als operator dan ook
de adres gegevens moeten meegeven met de QSL kaart die in het bakje direct wordt
klaar gelegd. Er wordt vooralsnog vanuit gegaan dat het aantal QSL kaarten dat
direct moet worden verstuurd relatief beperkt zal zijn.
2 DQB = Dutch QSL Bureau in Arnhem voor leden van de Veron en de VRZA.
VE2WU
15/03/2019 10:43 14.020 CW RST 599
28
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Deze call ontvangt en verstuurt dus QSL kaarten via een BURO. Komt in het bakje DQB
Deze call verstuurt en ontvangt dus QSL kaarten 'direct' of via BURO. Komt ook in het bakje DQB
Deze call ontvangt en verstuurt QSL kaarten alleen 'direct', via de post. Hier moeten dus de adresgegevens van bij de QSL kaart worden gestopt. In het bakje ‘direct’.
Deze (en andere) variant is er ook nog: via BUREAU in plaats van via BURO :)
29
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
En dan is er deze variant nog waarbij er in de Biography tab geen info staat over al dan niet BURO, maar in de Detail tab wel staat dat er QSL by mail wordt gestuurd. Deze komt dus ook in het bakje ‘direct’.
Hier staat het expliciet: NOT VIA BUREAU. Maar als je een QSL kaart terug wilt, moet er een SAE = Self addressed enveloppe mee worden gestuurd. Ik ga er vanuit dat wij dat niet persé willen.
Voor de overige varianten wordt er gemakshalve vanuit gegaan dat de betreffende
operator zijn eigen inventiviteit gebruikt om te bepalen in welke bakje de kaart moet
worden geplaatst. Je kunt overigens tijdens het QSO ook vragen ‘QSL via BURO?’ Het
moge duidelijk zijn dat er dus bij alle QSL kaarten die in het ‘direct’ bakje komen
ALTIJD adresgegevens nodig zijn. En zo zie je maar weer eens dat er nog heel veel
vastkleeft aan het versturen van hard copy QSL kaarten3. Oh….en een call die niet in
QRZ.com staat, krijgt dus GEEN QSL kaart. Niet omdat we niet willen, maar omdat
we niet kunnen.
3 Operators mogen geen overuren schrijven voor de extra administratieve handelingen die
nodig zijn voor het versturen van QSL kaarten 😊
30
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Build Your Own Space Weather Dashboard
NOAA's Space Weather Prediction Center (SWPC) has started
adding a variety of space weather data in the open-standard
JavaScript Object Notation (JSON) format, and the SWPC site
provides a root directory for format data. Digital visualization
library amCharts specializes in JavaScript charts and maps for
dynamic data display.
A free amCharts license is available in exchange for including a
product mention. Jan van den Berg, PA2P, suggests combining
NOAA's data with amCharts. Other providers of free charts include
Google Charts and Chart.js.
Van den Berg offers more information and examples on his website. Contact him for
additional information.
De FT-1000 story (continued)
De eindtrap van de FT1000 is onherstelbaar! Ik heb na de constatering dat in elk
geval de pre-driver torren (MRF486) defect waren, de nodige moeite gedaan om andere
te bekomen, maar helaas deze torren zijn niet meer te krijgen. Na overleg met Hans
PA3GBX en het nodige zoekwerk werd uit een oude PA van Radio Holland een stel
torren gevonden die op papier erg in de buurt kwamen. Weliswaar een andere
behuizing maar toch kans gezien om deze in de bestaande print te bakken (zie de
foto). Na testen bleek echter dat dit niet tot het gewenste resultaat heeft geleid. In de
lage banden gaat het goed maar de hogere banden geven veel te weinig vermogen tot
vrijwel 0 toe. Ik denk dat ook de eindtorren een knauw hebben gehad. Een andere
PA, mits al te vinden, zal minimaal op ca € 250 komen. Ik stel het volgende voor: de
FT1000 voor gebruik af te schrijven. De door mij geplaatste Kenwood TS 450 kan
voorlopig blijven staan aan boord. Men zou er over kunnen denken om de FT1000 in
delen te splitsen en in delen te verkopen, zo krijgen we nog wat terug van de aankoop
som. Ik zal ondertussen mijn ogen en oren de kost geven om uit te kijken naar een
plaatsvervanger van ongeveer gelijke orde en mocht ik wat vinden zal ik met een
voorstel komen. Inmiddels heeft Rob Ackx contact gehad met PE0SSB. Hij ziet
wellicht nog een mogelijkheid voor reparatie.
Was getekend: Wil Brinkman PA0WBS
31
NIEUWSBRIEF
April 2019, nr. 4
Colofon:
De nieuwsbrief is bedoeld voor
leden van de Vereniging
radiozendamateurs stoomschip
Rotterdam en andere
geïnteresseerden. De
nieuwsbrieven zijn terug te vinden
op www.pi4hal.nl onder de rubriek
Nieuws.
De nieuwsbrieven mogen naar
eigen inzicht worden verspreid.
Deze nieuwsbrief kwam tot stand
met medewerking van:
• Wikipedia
• Hellemonster
• ARRL QST
• ARRL newsletter
• PDRH /Oud Roest
• Wil Brinkman PA0WBS
• Peter de Groot PA5PIL
• Peter Verburg
• Lenze Bakema
• Dennis de Jong NL13740
• v/d Steng Marine termen
(eind)redactie: Bert Trumpie PC4Y
Aandachtspuntje voor de IC-765, de FT-897 en de antennes De ICOM IC765 aan de lange tafel staat standaard aangesloten op de GPA50 antenne.
Hiervoor moet de interne antennetuner van de IC-765 aan worden gezet. En dan even
afstemmen met laag vermogen. Echter: deze interne tuner heeft onvoldoende ‘bereik’
in de 40 meter band. Hier kan alleen met CW worden gewerkt. Bij de phone
frequenties is de SWR te hoog. Je kunt dan uitwijken naar de longwire antenne
waarop standaard de FT-897 is aangesloten. Dan moet de interne ATU van de IC-765
uit worden gezet, want deze antenne heeft een eigen ATU. Let op: de FT-897 heeft
geen eigen ATU en kan dus alleen in de HF banden op de longwire werken.
To those who fell.
A stranger knocked upon the pearly gates,
His face was lined and old,
As he stood before the man of fate
And begged admission to the fold.
"What have you done", Saint Peter asked,
"To deserve admission here".
"A sailorman I've been", he said
"For many and many a year".
The pearly gates then opened wide
As Saint Peter touched the bell.
"Come in", he said, "and choose your harp",
"You've had your taste of hell"....
PS. In het VOORjaar gaat de klok overigens een uurtje VOORuit