ธรณพบตภย ขอบเขต สาเหต และผลกระทบ

Geohazard, Scope, Causes and Effects

นธพนธ นอยเผา Nitipon Noipow

2

สาระส าคญ

1. ขอบเขตและพฒนาการของวชาธรณภย

- ธรณพบตภย ในขอบเขตของวทยาศาสตรโลก/สงแวดลอม- งานวชาการดานธรณพบตภย มมมองโลก มมมองไทย

2. ธรณวทยาสงแวดลอม และธรณพบตภย

- มนษย กระบวนการทางธรรมชาต และ ภยพบต

3

วทยาศาสตรธรรมชาต (Natural Science)

สงแวดลอมทางกายภาพPhysical components

สงแวดลอมทางชวภาพBiological components

Applied Science

Economics

Political Science& Humanities

Cultural & Arts

Today’s earth science: Challenge on natural resource management

Atmosphere Hydrosphere

Lithosphere Biosphere“มนษยและสงแวดลอม”ระบบโลก-ระบบนเวศ

Topic: Natural Hazard

5

ก. วทยาศาสตรบรสทธ (Pure Science)องคความร

ข. วทยาศาสตรประยกต (Applied Science)การประยกตใช แกปญหา

หลกทางวทยาศาสตร

เทคโนโลยและเครองมอ

ค.เทคโนโลยและวศวกรรม

(Technology and Engineering)ตอบสนองความตองการของมนษย

Technology- Products- Processes

สงคม (Society)-การพฒนา -ความปลอดภย-Need/ Economy-Environments

นกวทยาศาสตร-Research-Natural world

ScientificKnowledge

วศวกร นกพฒนาเทคโนโลย- Development -Design- Construction

การบรหารจดการการเมอง-รฐศาสตรเศรษฐศาสตร

มมมองโลก กบธรณพบตภยความปลอดภยของมวลมนษย กบการพฒนาทยงยน

ส านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (United Nations Development Program: UNDP)

มส านกงานใหญท เมองนวยอรก สหรฐอเมรกา เปนองคการพหภาค เพอชวยเหลอดานการพฒนา และนโยบาย ดานการเกษตร อตสาหกรรม การศกษา และสงแวดลอม

เปาหมายของการพฒนาทยงยน(Sustainable Development Goals หรอตวยอวา SDGs)

คณคาทางจตใจ

คณคาทางสภาพแวดลอม

มนษย ความปลอดภย สขภาพ และอยดกนด

ส านกงานเพอการลดความเสยงจากภยพบตแหงสหประชาชาต (The United Nations Office for Disaster Risk Reduction) หรอ UNISDR

The Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015-2030, SDG target 3

นโยบาย และการปฏบตการ (Action) เพอลดผลกระทบจากภยพบต

Risk classification according to different hazard component. Source: [CRED and UNISDR, 2015]

- (capacity/measure)

11

1. สงคกคามทางกายภาพ (physical hazard)สงคกคามทเปนพลงงานทางฟสกส ซงมคณสมบตท าใหเกดโรคในคนได เชน อณหภม ความกดอากาศ แรงสนสะเทอนของวตถ พลงงานเสยง พลงงานแสง รงสคลนแมเหลกไฟฟา ตวอยางของสงคกคามทางกายภาพทท าใหคนเจบปวย เชน อณหภมทรอนเกนไปท าใหคนท างานเปนลมหมดสตได เสยงทดงเกนไปท าใหคนท างานหตงได รงสแกมมาท าใหเปนมะเรง เหลานเปนตน

2. สงคกคามทางเคม (chemical hazard)

3. สงคกคามทางชวภาพ (biological hazard)

4. สงคกคามทางดานจตใจ (psychological hazard)

5. สงคกคามทางดานชวกลศาสตร (biomechanical hazard) สภาวการณใดๆ ก

ตาม ทมผลกระทบตอระบบชวกลศาสตร หรอ การยศาสตร (ergonomics) ซงใชหลกการออกแบบ จดวางสงของ และปรบสภาพการท างานใหเหมาะกบสรระของคนท างานมากทสด

6. สงคกคามทางดานกลศาสตร (Mechanical hazard) เชน อบตภยจากเครองจกร Traffic

accident and Road safety

สงคกคาม หรอ ภย (Hazard) กบความปลอดภย (Safety)

อนามยสงแวดลอม

สงแวดลอม หมายถง สงตาง ๆ ทอยรอบตวมนษย ซงมทงสงมชวตและสงทไมมชวต ทงทเปนรปธรรมซงจบตองไดมองเหนได อาจแบงไดเปน “ สงแวดลอมทเกดขน ตามธรรมชาต ” เชน ดน นา อากาศ แรธาต รวมถง มนษยดวยกน สตว ตนไม ฯลฯ และ “สงแวดลอมทมนษยสรางขน ” เชน อาคารบานเรอน ยานพาหนะ ตลอดจนสงแวดลอมทเปนนามธรรม เชน วฒนธรรมประเพณสงแวดลอมทางสงคมการเมอง ฯลฯ

การสขาภบาลสงแวดลอม หมายถง การควบคมปจจยสงแวดลอมทางกายภาพทงหมดของมนษยทกระทาหรออาจกระทาใหเกดผลเสยตอการพฒนาการทางดานสขภาพรางกายและการมชวตอยรอดของมนษย อนามยสงแวดลอม สภาวะความสมบรณแขงแรงทางรางกายและจตใจ รวมถงการดารงชวตอยในสงคมดวยด อนามยมได หมายถง แตเพยงปราศจากโรคเทานน

อนามยสงแวดลอม หมายถง “ความสมพนธระหวางสขภาพอนามยของมนษยกบสงแวดลอมทอยรอบตวมนษย” สขภาพอนามยของมนษยกยอมไดรบผลจากคณภาพของสงแวดลอม ถาสงแวดลอมมสภาพเสอมโทรมเกดเปนมลพษขน

พระราชบญญตการสาธารณสข 2535 เปนกฏหมายทคมครองดานสขลกษณะและการอนามยสงแวดลอมหรอ การสขาภบาลสงแวดลอมซงครอบคลมทงกจกรรม การกระทาทกอยาง และกจการประเภทตางๆ ทมผลกระทบตอ สงแวดลอม และสขภาพอนามยของประชาชน

ส านกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย กระทรวงสาธารณสขกรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

Natural Hazard is a natural phenomenon that might have a negative effect on people or the environment (ภยคกคาม)

ชวต

ทรพยสน

พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. ๒๕๕๐

“สาธารณภย” หมายความวา อคคภย วาตภย อทกภย ภยแลง โรคระบาดในมนษยโรคระบาดสตว โรคระบาดสตวนา การระบาดของศตรพช ตลอดจนภยอนๆ อนมผลกระทบตอสาธารณชน ไมวาเกดจากธรรมชาต มผทาใหเกดขน อบตเหต หรอเหตอนใด ซงกอใหเกดอนตรายแกชวต รางกายของประชาชนหรอ ความเสยหายแกทรพยสนของประชาชน หรอของรฐ และใหหมายความรวมถงภยทางอากาศ และการกอวนาศกรรมดวย

หนวยงานสวนกลาง กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย กระทรวงมหาดไทยศนยเขต 18 เขตปภ. จงหวด 76 จงหวด + 30 ปภ.สาขา

นโยบายและแผนงาน การปองกน (เชงรก) และบรรเทาสาธารณภย ขนาดใหญ (เชงรบ)

http://www.disaster.go.th/th/link-aboutweblink-5-1/

+ กทม. และ พทยา (ราชการสวนทองถน รปแบบพเศษ)

1. องคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) 76 จงหวด พรบ. องคการบรหารสวนจงหวด พ.ศ.2540- กองปองกนและบรรเทาสาธารณภย +ฝายปองกน +ฝายสงเคราะหผประสบภย

2. เทศบาล เขตเมอง พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496

เทศบาลนคร เปน อปท. ส าหรบเมองขนาดใหญทมประชากรตงแต 50,000 คนขนไป (30 แหง) เทศบาลเมอง เปน อปท. ส าหรบเมองขนาดกลางทมประชากรตงแต 10,000 คนขนไป (178 แหง)เทศบาลต าบล เปน อปท. ส าหรบเมองขนาดใหญทมประชากรตงแต 10,000 คนขนไป (2,233 แหง)

3. องคการบรหารสวนต าบล (อบต.) ไมใช เขตเมอง (5,333 แหง)

องคกรปกครองสวนทองถน/ อปท. (ราชการสวนทองถน)3 ประเภทไดแก และองคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) เทศบาล องคการบรหารสวนต าบล (อบต.)

โครงสรางเทศบาลนครนนทบร

เทศบาลนคร เปนองคกรปกครองสวนทองถนส าหรบเมองขนาดใหญทมประชากรตงแต 50,000 คนขนไป

ฝายปองกนและบรรเทาสาธารณภย

ฝายปองกนและบรรเทาสาธารณภย

1. งานแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภย (ฝายวชาการ) งานเชงรก(นกปองกนและบรรเทาสาธารณภย สายงานวชาการ ระดบปฏบตการ 3= สายงานทวไประดบ 3 ถง ระดบผเชยวชาญ 9)1.1 งานศกษาคนควา รวบรวมขอมล วสดอปกรณ จดเสยงภย เพอเปนประโยชนในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย1.2 งานประสานงานภาครฐ เอกชน ในการทจะระดมสรรพสงอนเปนประโยชนในการเอออ านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภย1.3 งานจดท าแผน ปรบปรงแผน ในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยใหเปนปจจบนสามารถน ามาปฏบตได

1.4 งานจดท าเอกสารเผยแพรความร เพอเพมศกยภาพในการปฏบตงาน ตลอดจนสรางความศรทธา ความเชอมน และการตระหนกถงความปลอดภยในชวตและทรพยสน1.5 งานคนควาขอมลการสาธารณภย

2. งานดบเพลงและกภย (เจาพนกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภย สายงานทวไป ระดบ 1-6)

3. งานปองกนและบรรเทาสาธารณภย วเคราะห ส ารวจ เฝาระวง รบแจงเหต เรงรดการปฏบตปองกน บรรเทา ฟนฟ

4. งานวทยสอสาร 5. งานซอมบ ารง 6. งานธรการ 7. งานฝกอบรม

http://nakornnont.go.th/clerk/

ธรณวทยาสงแวดลอม (Environmental Geology)

Subdiscipline = อนศาสตร

Interdiscipline =สหวทยาการ

Multidiscipline =พหวทยาการ

มนษย และสงแวดลอม (Man and Environments)

20

กจกรรมของมนษย

Anthrosol

>40 m.

อ.แมสรวย จ.เชยงราย

กระบวนการทางธรรมชาตAccelerate

เรง

เพมความลอแหลม (Vulnerable)เพมความเสยงภย (Risk)เพมความเสยหายเมอเกดภยพบต (Hazard)

Earth Environments

++Populations Population

Food/ResourcesSocial, Economy and Environmental Impact

of Science and Technology

แนวโนมการเกดภยพบตเพมขน

Deforestations ตดไมท าลายปา

Urbanization การเกดของเมอง

Disasters Risk classification according to different hazards