การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM

จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓ 131

การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM

นางสาวอวการตน นยมไทยนตกร สำนกกฎหมาย

๑. บทนำ โดยทพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑ไดตราขนภายใต

กรอบแนวความคดเพอการคมครองผบรโภคซงไดรบความเสยหายจากการใชสนคา หรอบรการโดยกำหนดระบบวธพจารณาคดทเออตอการใชสทธเรยกรองของผบรโภค ดวยการปรบเปลยนระบบวธพจารณาคดผบรโภคตามประมวลกฎหมายวธพจารณา

ความแพงอนเปนระบบกลาวหาซงผฟองรองดำเนนคดมภาระการพสจนขอเทจจรงตาม คำกลาวอางเปนระบบวธพจารณาคดทคอนไปในระบบไตสวนกลาวคอโครงสรางของ พระราชบญญตดงกลาวยงคงเปนระบบกลาวหาแตไดนำจดแขงของวธพจารณาในระบบ ไตสวนมาเสรมเพอลดความเสยเปรยบในการดำเนนคดของผบรโภคและเออตอการ ใชสทธเรยกรองของผบรโภคใหไดรบการเยยวยาความเสยหายดวยความสะดวกรวดเรวไมยงยากซบซอนประหยดเวลาและคาใชจายแตมประสทธภาพและเปนธรรม

ดงนน เพ อความเขาใจในกระบวนวธพจารณาคดดงกลาวอนจะเปน ประโยชนตอการคมครองผบรโภคเปนสำคญ คอลมนการปฏรปกฎหมาย : LAWREFORM จงใครขอนำเสนอบทความเกยวกบหลกการสำคญและลกษณะพเศษ ของกระบวนวธพจารณาคดผ บรโภคตามพระราชบญญตวธพจารณาคดผ บรโภค พ.ศ.๒๕๕๑ตลอดจนขอควรพจารณาทสำคญเกยวกบการบงคบใชพระราชบญญต ฉบบดงกลาวโดยมสาระสำคญดงน

๒. หลกการสำคญและลกษณะพเศษของกระบวนวธพจารณาคดผบรโภค พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑ ไดผานความเหน

จากสภานตบญญตแหงชาตและประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท๒๕กมภาพนธ๒๕๕๑ มผลบงคบใชเม อพน ๑๘๐ วนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษา โดยมผลบงคบใชตงแตในวนท ๒๓ สงหาคม ๒๕๕๑ เปนตนมา และมลกษณะ ทสำคญคอการกำหนดวธพจารณาสำหรบคดผบรโภคขนเปนพเศษเพอใหผบรโภคสามารถเขาถงกระบวนการยตธรรมไดโดยสะดวกประหยดรวดเรว ไมเปนทางการและสจรต๑กลาวคอ

๑ชาญณรงค ปราณจตต, วธพจารณาคดผบรโภค ลกษณะพเศษและขอสงเกตทสำคญ, (www.jla.coj.go.th/info.php?cid=4)สบคนเมอวนท๑กมภาพนธ๒๕๕๓.

จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓

วธพจารณาคดผบรโภค

132

หลกความสะดวกและประหยดเปนหลกการสำคญเพอใหผบรโภคมโอกาส เขาถงความยตธรรมไดโดยงายพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑ จงกำหนดใหผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคไดรบยกเวนคาฤชาธรรมเนยม ทงปวง หรอทกำหนดใหโจทกและจำเลยสามารถยนฟองหรอใหการดวยวาจาไดเปนตน

หลกความรวดเรวพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑ มวตถประสงคเพอใหผบรโภคไดรบการเยยวยาความเสยหายโดยเรวและไมใหเกด ผลกระทบตอผประกอบธรกจเกนสมควรโดยกำหนดใหการนดพจารณาครงแรกจะตอง กระทำโดยเรวและการสบพยานจะตองดำเนนการตดตอกนไปโดยไมเลอนคดเวนแต มเหตจำเปนอนไมอาจกาวลวงเสยไดหรอการกำหนดใหการพจารณาพพากษาในศาล ชนอทธรณเปนศาลชนทสดเปนตน

หลกความไมเปนทางการ การดำเนนกระบวนพจารณาในคดผบรโภค มลกษณะทไมเครงครดเหมอนคดแพงทวไปเพอมใหค ความเอาชนะกนโดยอาศย เทคนคทางกฎหมายโดยกำหนดใหศาลมอำนาจสงใหคความแกไขขอผดระเบยบหรอผดหลงภายในระยะเวลาและเงอนไขทศาลกำหนดไดหรอการกำหนดใหศาลมอำนาจมคำสงใหยนหรอขยายระยะเวลาทกำหนดไวสำหรบการดำเนนกระบวนพจารณาได ตามความจำเปนเพอประโยชนแหงความยตธรรมหรอเนนการใชกระบวนการไกลเกลย เปนหลกในการระงบขอพพาทเปนตน

หลกสจรตการใชสทธภายใตพระราชบญญตนตองกระทำดวยความสจรต ไมวาจะเปนผประกอบธรกจหรอผบรโภคโดยกำหนดใหการใชสทธหรอการชำระหน ผประกอบธรกจตองกระทำดวยความสจรตหรอกำหนดสภาพบงคบวาถาผบรโภค หรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคนำคดมาฟองโดยไมมเหตผลอนสมควร ใหศาลมอำนาจสงใหบคคลนนชำระคาฤชาธรรมเนยมทไดรบยกเวนไดหรอกำหนดใหศาล มอำนาจสงใหผประกอบธรกจเปลยนสนคาใหมใหแกผ บรโภค โดยตองคำนงถง ความสจรตของผบรโภคประกอบเปนตน

หลกการดงกลาวมาขางตนน เปนลกษณะพเศษของพระราชบญญต วธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ ซงมขนตอนและกระบวนการแตกตางจาก หลกการดำเนนกระบวนพจารณาคดแพงทวไปดงน

๓. สาระสำคญของพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ ๓.๑ บทนยามทสำคญ “คดผบรโภค”หมายความวา (๑) คดแพงระหวางผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภค

ตามมาตรา๑๙หรอตามกฎหมายอนกบผประกอบธรกจซงพพาทกนเกยวกบสทธ หรอหนาทตามกฎหมายอนเนองมาจากการบรโภคสนคาหรอบรการ

การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM

จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓ 133

(๒) คดแพงตามกฎหมายเกยวกบความรบผดตอความเสยหาย ทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย

(๓) คดแพงทเกยวพนกนกบคดตาม(๑)หรอ(๒) (๔) คดแพงทมกฎหมายบญญตใหใชวธพจารณาตามพระราชบญญตน “ผบรโภค”หมายความวาผบรโภคตามกฎหมายวาดวยการคมครอง

ผบรโภค และใหหมายความรวมถงผเสยหายตามกฎหมายเกยวกบความรบผดตอ ความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยดวย

“ผประกอบธรกจ”หมายความวาผประกอบธรกจตามกฎหมายวาดวย การคมครองผบรโภคและใหหมายความรวมถงผประกอบการตามกฎหมายเกยวกบ ความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยดวย(มาตรา๓)

๓.๒ บททวไป กระบวนพจารณาคดผบรโภคใหเปนไปตามบทบญญตในพระราชบญญตน

และขอกำหนดของประธานศาลฎกากรณทไมมบทบญญตและขอกำหนดดงกลาว ใหนำบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบโดยอนโลม (มาตรา ๗) กรณมปญหาวาคดใดเปนคดผบรโภคหรอไม ใหประธานศาลอทธรณ เปนผวนจฉยและคำวนจฉยของประธานศาลอทธรณใหเปนทสด(มาตรา๘)ในกรณท ปรากฏวามขอผดระเบยบหรอผดหลงในการดำเนนกระบวนพจารณาของคความ ฝายใดใหศาลสงใหคความฝายนนทำการแกไขใหถกตองภายในระยะเวลาและเงอนไข ทศาลเหนสมควรกำหนด เวนแตขอผดระเบยบหรอผดหลงดงกลาวเกดจากความ ไมสจรตของคความฝายนน(มาตรา๙)

บทบญญตแหงกฎหมายทบงคบใหนตกรรมใดตองมหลกฐานเปน หนงสอลงลายมอชอฝายทตองรบผดจงจะฟองรองบงคบคดไดนนมใหนำมาใชบงคบแก ผบรโภคในการฟองบงคบใหผประกอบธรกจชำระหน ในกรณทกฎหมายบงคบให สญญาททำขนจะตองทำตามแบบ ถงแมสญญาดงกลาวยงมไดทำใหถกตองตาม แบบนนแตผบรโภคไดวางมดจำหรอชำระหนบางสวนแลว ใหผบรโภคมอำนาจฟอง บงคบใหผประกอบธรกจจดทำสญญาใหเปนไปตามแบบทกฎหมายกำหนดหรอ ชำระหนเปนการตอบแทนไดและมใหนำมาตรา๙๔แหงประมวลกฎหมายวธพจารณา ความแพงมาใชบงคบแกผบรโภคในการฟองคดและการพสจนถงนตกรรมหรอสญญา ททำขนระหวางผบรโภคกบผประกอบธรกจ(มาตรา๑๐)

ประกาศโฆษณาคำรบรองหรอการกระทำดวยประการใดๆของ ผประกอบธรกจซงทำใหเขาใจไดในขณะทำสญญาวาผประกอบธรกจตกลงจะมอบให หรอจดหาใหซงสงของบรการหรอสาธารณปโภคอนใดหรอจะดำเนนการใดใหเพอ เปนการตอบแทนทผบรโภคเขาทำสญญา หรอขอตกลงใด ๆ ทผ ประกอบธรกจ จะใหสทธประโยชนเพมเตมขนจากทไดทำสญญาไว ใหถอวาขอความการกระทำ

จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓

วธพจารณาคดผบรโภค

134

หรอขอตกลงดงกลาวเปนสวนหนงของสญญาระหวางผบรโภคกบผประกอบธรกจซงสามารถนำสบพยานบคคลหรอพยานหลกฐานเกยวกบขอตกลงดงกลาวไดถงแมวา การทำสญญาเชนวานนกฎหมายกำหนดวาตองทำเปนหนงสอหรอมหลกฐานเปน หนงสอและไมปรากฏขอตกลงนนในหนงสอทไดทำขนกตาม (มาตรา๑๑)ในกรณท ความเสยหายเกดขนตอชวตรางกายสขภาพหรออนามย โดยผลของสารทสะสม อยในรางกายหรอเปนกรณทตองใชเวลาในการแสดงอาการผบรโภคหรอผมอำนาจ ฟองคดแทนผบรโภคตองใชสทธเรยกรองภายใน๓ ปนบแตวนทรถงความเสยหาย และรตวผประกอบธรกจทตองรบผดแตไมเกน๑๐ปนบแตวนทรถงความเสยหาย (มาตรา๑๓)ถามการเจรจาเกยวกบคาเสยหายทพงจายใหอายความสะดดหยดอย ไมนบในระหวางนนจนกวาฝายใดฝายหนงไดบอกเลกการเจรจา (มาตรา ๑๔) ระยะเวลาทกำหนดไวในพระราชบญญตนหรอกฎหมายอนทนำมาใชบงคบ หรอ ระยะเวลาทศาลกำหนดไวศาลมอำนาจยนหรอขยายระยะเวลาไดตามความจำเปน และเพอประโยชนแหงความยตธรรม

๓.๓ วธพจารณาคดผบรโภคในศาลชนตน ภายใตบงคบของกฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขน

จากสนคาทไมปลอดภยการยนคำฟองตลอดจนการดำเนนกระบวนพจารณาใดๆ ในคดผบรโภคซ งดำเนนการโดยผ บรโภคหรอผ มอำนาจฟองคดแทนผ บรโภค ใหไดรบยกเวนคาฤชาธรรมเนยมทงปวงแตไมรวมถงความรบผดในคาฤชาธรรมเนยม ในชนทสด(มาตรา๑๘)คณะกรรมการคมครองผบรโภคหรอสมาคมทคณะกรรมการ คมครองผบรโภครบรองตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค มอำนาจฟอง และดำเนนคดแทนผบรโภคได แตในกรณทสมาคมเปนผ ฟองและมการเรยก คาเสยหายใหเร ยกคาเสยหายแทนไดเฉพาะแตผ บรโภคท เปนสมาชกของ สมาคมนนในขณะยนฟองเทานน (มาตรา๑๙)การฟองคดผบรโภคโจทกจะฟอง ดวยวาจาหรอเปนหนงสอกได(มาตรา๒๐)

๓.๔ การพจารณาคด ถาบคคลใดเกรงวาพยานหลกฐานทตนอาจตองอางองในภายหนา

จะสญหายหรอยากแกการนำมาเมอมการฟองเปนคดผบรโภคหรอถาคความฝายใด เกรงวาพยานหลกฐานทตนจำนงจะอางองจะสญหายกอนทจะนำมาสบหรอเปนการยากทจะนำมาสบในภายหลงบคคลนนหรอคความฝายนนอาจยนคำขอตอศาลเพอมคำสง ใหสบพยานหลกฐานนนไวทนทกได(มาตรา๒๒)เมอศาลสงรบคำฟองแลวใหกำหนด วนนดพจารณาโดยเรว และออกหมายเรยกจำเลยใหมาศาลเพ อการไกลเกล ย ใหการและสบพยานในวนเดยวกน(มาตรา๒๔)จำเลยในคดผบรโภคจะยนคำใหการ เปนหนงสอหรอจะใหการดวยวาจากได(มาตรา๒๖)เมอโจทกไดทราบคำสงใหมาศาล แลวไมมาในวนนดพจารณาโดยไมไดรบอนญาตใหเลอนคดไมวาจำเลยจะมาศาลหรอไม

การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM

จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓ 135

ใหถอวาโจทกไมประสงคจะดำเนนคดตอไปและใหศาลมคำสงจำหนายคดออกเสยจากสารบบความเวนแตตามพฤตการณแหงคดศาลจะเหนสมควรใหพจารณาและชขาด ตดสนคดนนไปฝายเดยว(มาตรา๒๗)

ประเดนขอพพาทขอใดจำเปนตองพสจนถงขอเทจจรงทเกยวกบ การผลตการประกอบการออกแบบหรอสวนผสมของสนคาการใหบรการหรอการ ดำเนนการใด ๆ ซ งอยในความร เหนโดยเฉพาะของผ ประกอบธรกจ ใหภาระ การพสจนในประเดนดงกลาวตกอยแกผประกอบธรกจนน(มาตรา๒๙)ถาภายหลงทไดมคำพพากษาถงทสดในคดผบรโภคแลวปรากฏวามการฟองผประกอบธรกจรายเดยวกน เปนคดผบรโภคอกโดยขอเทจจรงทพพาทเปนอยางเดยวกบคดกอนและศาลในคดกอน ไดวนจฉยไวแลว ศาลในคดหลงอาจมคำสงใหถอวาขอเทจจรงในประเดนนน เปนอนยตเชนเดยวกบคดกอนโดยไมตองสบพยานหลกฐาน เวนแตขอเทจจรงยง ไมเพยงพอแกการวนจฉยชขาดคดหรอเพอใหโอกาสแกคความทเสยเปรยบตอสคด (มาตรา ๓๐) ศาลมอำนาจเรยกพยานหลกฐานมาสบไดเองตามทเหนสมควรได (มาตรา๓๓)ในการสบพยานใหศาลเปนผซกถามพยานคความหรอทนายความจะซกถาม พยานไดตอเมอไดรบอนญาตจากศาล(มาตรา๓๔)ใหศาลนงพจารณาคดตดตอกนไป โดยไมเลอนคดจนกวาจะเสรจการพจารณาเวนแตมเหตจำเปนอนมอาจกาวลวงเสยได (มาตรา๓๕)

๓.๕ คำพพากษาและคำสงชขาดตดสนคด ในคดทผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคเปนโจทกถาจำนวน

คาเสยหายทเรยกรองไมถกตองหรอวธการบงคบตามคำขอไมเพยงพอตอการแกไข เยยวยาความเสยหายศาลมอำนาจยกขนวนจฉยใหถกตองหรอกำหนดวธการบงคบ ใหเหมาะสมไดแมจะเกนกวาทปรากฏในคำขอบงคบกตาม (มาตรา๓๙)ในกรณท ความเสยหายเกดขนแกรางกายสขภาพหรออนามยและเปนการพนวสยจะหยงร ไดแนวาความเสยหายนนมแทจรงเพยงใดศาลอาจสงวนไวซงสทธทจะแกไขคำพพากษา หรอคำสงนนภายในระยะเวลาทกำหนดแตตองไมเกน๑๐ปนบแตวนทมคำพพากษา หรอคำสง(มาตรา๔๐)ในคดทผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคเปนโจทก ฟองขอใหผประกอบธรกจรบผดในความชำรดบกพรองของสนคาหากความชำรด บกพรองดงกลาวมอยในขณะสงมอบสนคานนและไมอาจแกไขใหกลบคนสภาพท ใชงานไดตามปกตหรอถงแมจะแกไขแลวแตหากนำไปใชอาจเกดอนตรายแกผบรโภค ทใชสนคานน ศาลมอำนาจพพากษาใหผ ประกอบธรกจเปล ยนสนคาใหมใหแก ผบรโภคแทนการแกไขซอมแซมสนคาทชำรดบกพรองได(มาตรา๔๑)

ถาการกระทำทถกฟองรองเกดจากการทผประกอบธรกจกระทำโดย เจตนาเอาเปรยบผบรโภคโดยไมเปนธรรมหรอจงใจใหผบรโภคไดรบความเสยหาย หรอประมาทเลนเลออยางรายแรงไมนำพาตอความเสยหายทจะเกดหรอกระทำการ

จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓

วธพจารณาคดผบรโภค

136

อนเปนการฝาฝนตอความรบผดชอบในฐานะผมอาชพหรอธรกจอนยอมเปนทไววางใจ ของประชาชน เมอศาลมคำพพากษาใหผประกอบธรกจชดใชคาเสยหาย ใหศาล มอำนาจสงใหผประกอบธรกจจายคาเสยหายเพอการลงโทษเพมขนจากจำนวน คาเสยหายทแทจรงไดการกำหนดคาเสยหายเพอการลงโทษนศาลมอำนาจกำหนดได ไมเกน๒เทาของคาเสยหายทแทจรงแตถาคาเสยหายทแทจรงทศาลกำหนดมจำนวนเงน ไมเกน ๕๐,๐๐๐ บาท ศาลมอำนาจกำหนดคาเสยหายเพอการลงโทษไดไมเกน ๕เทาของคาเสยหายทแทจรง(มาตรา๔๒)

เมอศาลวนจฉยช ขาดคดหรอจำหนายคดเสยจากสารบบความ หากขอเทจจรงปรากฏวายงมสนคาทไดจำหนายไปแลวหรอทเหลออยในทองตลาด อาจเปนอนตรายตอผบรโภคโดยสวนรวมและไมอาจใชวธปองกนอยางอนไดใหศาล มอำนาจออกคำสงดงน

(๑) ใหผประกอบธรกจประกาศและรบสนคาซงอาจเปนอนตราย คนจากผบรโภคเพอทำการแกไขหรอเปลยนใหใหมภายในเวลาทกำหนดโดยคาใชจายของ ผประกอบธรกจเองถาไมอาจแกไขหรอดำเนนการดงกลาวไดกใหใชราคาตามสมควร

(๒) หามผประกอบธรกจจำหนายสนคาทเหลออยและใหเรยกเกบ สนคาทย งไมไดจำหนายกลบคนจนกวาจะไดมการแกไขเปล ยนแปลงสนคาใหม ความปลอดภยถาไมสามารถแกไขเปลยนแปลงไดศาลจะมคำสงหามผประกอบธรกจ ผลตหรอนำเขาสนคานนกไดและหากเปนทสงสยวาผประกอบธรกจจะเกบสนคาทเหลอ ไวเพอจำหนายตอไปศาลมอำนาจสงใหผประกอบธรกจทำลายสนคาทเหลอนนดวย

ถาปรากฏในภายหลงวาผ ประกอบธรกจไมปฏบตตามคำส ง ศาลมอำนาจสงจบกมและกกขงผประกอบธรกจหรอผมอำนาจทำการแทนของ ผประกอบธรกจในกรณทเปนนตบคคลไวจนกวาจะไดปฏบตตามคำสงดงกลาวหรอสงให เจาพนกงานคดหรอบคคลใดดำเนนการโดยใหผประกอบธรกจเปนผรบผดชอบในคาใชจาย และหากผประกอบธรกจไมชำระใหบคคลนนมอำนาจบงคบคดกบผประกอบธรกจ เสมอนหนงเปนเจาหนตามคำพพากษาผประกอบธรกจหรอผมอำนาจทำการแทนของ ผประกอบธรกจทถกจบกมโดยเหตจงใจขดขนคำสงจะตองถกกกขงไวจนกวาจะมประกน หรอประกนและหลกประกนตามจำนวนทศาลกำหนดวาตนยนยอมทจะปฏบตตามคำสงทกประการ แตหามไมใหกกขงบคคลเหลานนแตละครงเกนกวา ๖เดอนนบแตวนจบหรอกกขงแลวแตกรณ(มาตรา๔๓)

ในคดทผประกอบธรกจซงถกฟองเปนนตบคคลหากปรากฏวานตบคคล ดงกลาวถกจดตงขนหรอดำเนนการโดยไมสจรตหรอมพฤตการณฉอฉลหลอกลวง ผบรโภคหรอมการยกยายถายเททรพยสนของนตบคคลและทรพยสนของนตบคคล มไมเพยงพอตอการชำระหนตามฟองศาลมอำนาจเรยกหนสวน ผถอหนหรอบคคล ทมอำนาจควบคมการดำเนนงานหรอผรบมอบทรพยสนจากนตบคคลดงกลาว

การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM

จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓ 137

เขามาเปนจำเลยรวมและพพากษาใหบคคลเชนวานนรวมรบผดชอบในหนทนตบคคล มตอผบรโภคไดดวย เวนแตผ น นจะพสจนไดวาตนมไดมสวนรเหนในการกระทำ ดงกลาว หรอผรบมอบทรพยสนพสจนไดวาตนไดรบทรพยสนมาโดยสจรตและ เสยคาตอบแทน(มาตรา๔๔)

๓.๖ อทธรณ การอทธรณคำพพากษาหรอคำสงของศาลชนตน ใหอทธรณไปยง

ศาลอทธรณแผนกคดผ บรโภคหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดผ บรโภคภายใน กำหนด๑เดอนนบแตวนทไดอานคำพพากษาหรอคำสงนน(มาตรา๔๖)ในกรณทราคา ทรพยสนหรอจำนวนทนทรพยทพพาทกนในชนอทธรณไมเกน๕๐,๐๐๐บาทหรอไมเกน จำนวนทกำหนดในพระราชกฤษฎกาหามมใหอทธรณในปญหาขอเทจจรง(มาตรา๔๗) คดทตองหามอทธรณเพราะเหตดงกลาวผอทธรณอาจยนคำขอโดยทำเปนคำรองเพอ ขออนญาตอทธรณตอศาลอทธรณแผนกคดผบรโภคหรอศาลอทธรณภาคแผนกคด ผบรโภคไปพรอมกบอทธรณได (มาตรา๔๘)คำพพากษาหรอคำสงของศาลอทธรณ แผนกคดผบรโภคและศาลอทธรณภาคแผนกคดผบรโภคใหเปนทสด(มาตรา๔๙)

๓.๗ ฎกา ค ความอาจยนคำรองตอศาลฎกาเพ อขออนญาตฎกาในปญหา

ขอเทจจรงในคดทม ทนทรพยทพพาทในช นฎกาเกน ๒๐๐,๐๐๐ บาท หรอ ในปญหาขอกฎหมายภายในกำหนด๑เดอนนบแตวนทไดอานคำพพากษาหรอคำสง ของศาลอทธรณแผนกคดผบรโภคหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดผบรโภค(มาตรา๕๑)ศาลฎกาอาจพจารณาอนญาตใหฎกาเมอเปนปญหาทเกยวพนกบประโยชนสาธารณะหรอเปนปญหาสำคญอนทควรวนจฉย(มาตรา๕๒)

๓.๘ วธการชวคราวกอนพพากษา กอนยนฟองคดผ บรโภค หากมเหตเชนเดยวกบกรณทจะทำให

โจทกมสทธยนคำขอใหศาลมคำสงจดใหมวธค มครองชวคราวกอนพพากษาตาม มาตรา๒๕๔(๒)แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงหรอมความจำเปนตองขอ ใหศาลมคำสงหามชวคราวมใหจำเลยกระทำการหรองดเวนกระทำการเพอคมครอง ประโยชนของผบรโภคเปนสวนรวมผทจะเปนโจทกอาจขอใชวธการชวคราวดงกลาว กอนฟองไดโดยคำขอตองบรรยายถงขอเทจจรงทแสดงวามเหตทจะฟองผประกอบธรกจ เปนจำเลยและมเหตเพยงพอทจะทำใหเชอวาสมควรทศาลจะมคำสงอนญาตตามคำขอ นน ทงตองมบนทกถอยคำยนยนขอเทจจรงของผ ร เหนเหตแหงการขอนนเพ อ สนบสนนขออางดงกลาว(มาตรา๕๖)

ใหศาลมคำสงอนญาตตามคำขอหากพจารณาแลวเหนวา คำขอทยน และในโอกาสทยนคำขอนนมเหตสมควรและมเหตเพยงพอทจะมคำสงอนญาตตามคำขอ นนไดและสภาพแหงความเสยหายของผขอไมสามารถทจะไดรบชดใชเปนเงนหรอ

จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓

วธพจารณาคดผบรโภค

138

ทดแทนดวยสงอนใดได หรอผทจะถกฟองเปนจำเลยไมอยในฐานะทจะชดใชหรอ ทดแทนความเสยหายหรอเปนการยากทจะบงคบคดไดภายหลงหรอจะเกดความเสยหาย ตอผบรโภคเปนสวนรวมอนยากตอการแกไขเยยวยาในภายหลง(มาตรา๕๗)

ผทจะถกฟองเปนจำเลยอาจยนคำขอใหศาลยกเลกหรอเปลยนแปลง คำสงอนญาตใหใชวธการชวคราวกอนพพากษาได ซ งถาศาลมคำสงยกเลกหรอ เปลยนแปลงคำสงเดมดงกลาวคำสงเชนวานใหเปนทสดและจำเลยอาจมคำขอใหศาล มคำสงใหโจทกผขอชดใชคาสนไหมทดแทนแกตนได(มาตรา๖๐)

๓.๙ การบงคบตามคำพพากษาหรอคำสง การบงคบคดหากการออกคำบงคบไปยงลกหนตามคำพพากษากอนม

การออกหมายบงคบคดจะทำใหเจาหนตามคำพพากษาไดรบความเสยหายและหาก เนนชาไปจะไมอาจบงคบคดได เจาหนตามคำพพากษาอาจขอตอศาลเพอใหออก หมายบงคบคดไปทนทโดยไมจำตองออกคำบงคบกอนได(มาตรา๖๔)ภายหลงทไดม คำพพากษาถงทสดในคดผบรโภคแลวหากมขอขดของทำใหไมอาจดำเนนการบงคบคด ตามคำพพากษาไดหรอมความจำเปนตองกำหนดวธการเพอบงคบใหเปนไปตาม คำพพากษา ศาลมอำนาจออกคำสงเพอแกไขขอขดของดงกลาวตามความจำเปน และสมควรแกกรณเพอประโยชนแหงความยตธรรม(มาตรา๖๕)

เมอพจารณาสาระสำคญโดยสงเขปของพระราชบญญตวธพจารณา คดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑แลว เหนวามประเดนขอกฎหมายทควรพจารณาในหลาย ประเดนดวยกนกลาวคอ

๔. ขอสงเกตและขอควรพจารณาเกยวกบการบงคบใชพระราชบญญต วธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑

เนองดวยพระราชบญญตวธพจารณาคดผ บรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ เปน หลกกฎหมายใหมและมผลบงคบใชมาเปนระยะเวลาเพยง ๑ ปเศษเทานนกรณจงม ประเดนปญหาขอกฎหมายบางประการซงเกดขนจากการบงคบใชกฎหมายดงกลาว และยงไมมแนวคำวนจฉยของศาลเพอเปนบรรทดฐานอกทงยงมประเดนขอกฎหมาย ทตองปรบปรงแกไขเพอใชเปนเคร องมอในการคมครองผรโภคทมประสทธภาพ ตอไปดงน

๔.๑ บทนยามคำวา “คดผ บรโภค” ตามมาตรา ๓ คดผ บรโภคหมายความวา“(๑)คดแพงระหวางผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคกบผประกอบธรกจซงพพาทกนเกยวกบสทธหรอหนาทตามกฎหมายอนเนองมาจากการ บรโภคสนคาหรอบรการ”ดงนนคดผบรโภคซงอยภายใตบงคบแหงพระราชบญญตน จงรวมถงคดท ผ บรโภคเปนโจทกฟองผ ประกอบธรกจเปนจำเลย และคดท ผประกอบธรกจเชนผประกอบธรกจธนาคารพาณชยหรอผประกอบธรกจบตรเครดต

การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM

จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓ 139

ฟองผบรโภคเปนจำเลยอกดวยและหากพจารณาความหมายดงกลาวแลวจะพบวา คดผบรโภคหมายถงคดแพงเทานนจะนำไปใชกบคดอาญาไมไดถงแมวาคดอาญานน จะมขอพพาทสวนแพงทเกยวเนองกบการบรโภคสนคาหรอบรการอยดวยกตามเวนแต ไดมการแยกขอพพาทสวนแพงเปนคดตางหาก๒

๔.๒ การยกเวนคาฤชาธรรมเนยมแกผ บรโภคหรอผ มอำนาจฟอง คดแทนผบรโภค ตามมาตรา ๑๘ การยนคำฟองตลอดจนการดำเนนกระบวนพจารณา ใดๆซงดำเนนการโดยผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคนนยอมไดรบการ ยกเวนคาฤชาธรรมเนยมทงปวงตามหลกความสะดวกและประหยดทงนภายใตบงคบของ กฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยกรณ จงหมายความวาหากมการฟองรองดำเนนคดผบรโภคตามพระราชบญญตความรบผด ตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ กฎหมายยกเวน คาฤชาธรรมเนยมทงปวงใหแตเฉพาะกรณทคณะกรรมการคมครองผบรโภคสมาคมและมลนธ ดำเนนคดแทนผเสยหายเทาน นหากผเสยหายฟองรองดำเนนคดเอง ยอมไมไดรบการยกเวนคาฤชาธรรมเนยมแตอยางใด

๔.๓ การกำหนดคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษ ตามมาตรา ๔๒๓ซงม ลกษณะคลายคลงกบหลกเกณฑการกำหนดคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษตาม มาตรา๑๑ของพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาท ไมปลอดภยพ.ศ.๒๕๕๑ทกำหนดเพดานขนสงไวไมเกน๒เทาของคาสนไหมทดแทน ทแทจรงโดยไมมขอยกเวนแตตามมาตรา๔๒น กฎหมายกำหนดเพดานขนสงไว ไมเกน๒ เทาของคาเสยหายทแทจรง เวนแตกรณคาเสยหายทแทจรงมจำนวนเงน ไมเกน๕๐,๐๐๐บาทใหศาลมอำนาจกำหนดคาเสยหายเพอการลงโทษไดไมเกน๕เทา ของคาเสยหายทแทจรงซงเปนคณตอผบรโภคมากกวาดงนนหากไดความวาคดผบรโภค ดงกลาวเขาเกณฑตามกฎหมายทง๒ฉบบดงกลาวศาลจะกำหนดคาสนไหมทดแทน เพอการลงโทษโดยใชเพดานขนสงตามกฎหมายฉบบใด ศาลจะใชดลพนจกำหนด เพดานขนสงตามมาตรา๔๒ของพระราชบญญตนซงเปนคณกบผบรโภคมากกวา ไดหรอไมเนองจากมาตรา๓ของพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขน จากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ กำหนดวาในกรณทมกฎหมายใดบญญต เร องความรบผดตอความเสยหายทเกดข นจากสนคาทไมปลอดภยไวโดยเฉพาะ ซ งใหความค มครองผ เสยหายมากกวาใหบงคบตามกฎหมายน น ประกอบกบ บทบญญตในมาตรา๔๒ไมไดมขอความวาภายใตบงคบของกฎหมายวาดวยความรบผด ตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยดงเชนกรณการยกเวนคาฤชาธรรมเนยม ตามมาตรา๑๘แตอยางใด

๒ชาญณรงคปราณจตต,เพงอาง.

๓ธานศ เกศวพทกษ,คำอธบายกฎหมายวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑, (กรงเทพฯ :พลสยามพรนตง,๒๕๕๑)

หนา๑๖๙–๑๗๑.

จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓

วธพจารณาคดผบรโภค

140

๔.๔ จำนวนทนทรพยทพพาทตองหามอทธรณตามมาตรา ๔๗๔ กรณราคาทรพยส นหรอจำนวนทนทรพยท พพาทกนในช นอทธรณไมเกน ๕๐,๐๐๐บาทยอมตองหามมใหอทธรณในปญหาขอเทจจรงจงอาจเกดกรณผมอำนาจ ฟองคดแทนผบรโภคตามมาตรา๑๙เปนโจทกฟองคดแทนผบรโภคหลายรายและ ทนทรพยทพพาทของผบรโภคบางรายไมเกน๕๐,๐๐๐บาทซงตองหามอทธรณ ในปญหาขอเทจจรงกรณนจะพจารณาแยกทนทรพยของผบรโภคแตละรายหรอไม เนองจากถอเปนสทธเฉพาะตวของผบรโภคแตละรายและการแยกพจารณาทนทรพย ดงกลาวจะเกดผลของคำพพากษาทขดแยงกนระหวางผบรโภคในแตละรายหรอไม

๕. บทสรป ดงทไดกลาวแลวโดยลำดบขางตนวาพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค

พ.ศ.๒๕๕๑ฉบบนมเจตนารมณสำคญในการทจะเอออำนวยความยตธรรม ใหแกผ บรโภคโดยนยกคอประชาชนทวไปใหเขาถงกระบวนการยตธรรม ไดโดยสะดวกประหยดรวดเรวไมเปนทางการและเปนธรรมทงนโดยไมสงผลกระทบ ตอผประกอบธรกจทดำเนนกจการดวยความสจรตโดยคำนงถงมาตรฐาน ทางการคาทเหมาะสมภายใตระบบธรกจทเปนธรรมแตอยางใด อกทงยงเปน การยกระดบการคมครองสทธของผบรโภคอกทางหนงดวยอยางไรกดบทบญญตแหง พระราชบญญตนยงคงมผลบงคบใชมาเปนระยะเวลาไมนานนกและยงมปญหา ขอกฎหมายอยหลายประการซงตองรอแนวคำวนจฉยจากศาลเพอเปนบรรทดฐานทงยงตองมการดำเนนการเผยแพรความรเกยวกบสทธผบรโภคตามพระราชบญญตฉบบนใหประชาชนไดมโอกาสรบรและเขาใจโดยทวถงใหมากทสดตอไป

ประกอบกบในปจจบนไดมการดำเนนการเพอหาทางแกไขเพมเตม พระราชบญญตคมครองผบรโภคพ.ศ.๒๕๒๒ตามรางพระราชบญญตคมครอง ผบรโภค(ฉบบท..)พ.ศ.....โดยการกำหนดใหสมาคมและมลนธทคณะกรรมการ ค มครองผบรโภครบรองมอำนาจดำเนนกระบวนพจาณาใด ๆ ในคดทเปน ประโยชนตอผบรโภคโดยสวนรวมไดดวย ดงนน จงสมควรท จะไดมการ ดำเนนการแกไขเพมเตมพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ เพอใหสอดคลองตองกนดวยทงนโดยการแกไขเพมเตมมาตรา๑๙เพอกำหนด ใหมลนธทคณะกรรมการคมครองผบรโภครบรองมอำนาจฟองและดำเนนคดแทน ผบรโภคและกำหนดผลกรณทมลนธผยนฟองถกเพกถอนการรบรองนอกจากน ควรจะไดตดหลกการทกำหนดวา“กรณสมาคมเปนผฟองและมการเรยกคาเสยหาย ใหเรยกคาเสยหายแทนไดเฉพาะแตผบรโภคทเปนสมาชกของสมาคมนนในขณะ ยนฟองเทานน”ออกเสยโดยไมมการกำหนดเงอนไขวาจะตองเปนผบรโภคทเปน

๔ธานศเกศวพทกษ,เพงอาง,หนา๑๘๙–๒๐๑.

การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM

จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓ 141

สมาชกของสมาคมเทานน ทงนเพอใหผบรโภคหรอประชาชนไดรบความคมครอง อยางทวถงและเปนไปอยางกวางขวาง สดทายนหวงเปนอยางยงวาการแกไข รางพระราชบญญตดงกลาวจะสรางความเปนธรรมใหเกดขนในการดำเนนกระบวน พจารณาคดแกผบรโภคมากยงขน

เอกสารอางอง• ชาญณรงค ปราณจตต, วธพจารณาคดผบรโภควธพจารณาคดผบรโภค ลกษณะพเศษและขอสงเกตทสำคญลกษณะพเศษและขอสงเกตทสำคญ, เวบไซตสำนกกฎหมาย

และวชาการศาลยตธรรม (www.jla.coj.go.th/info.php?cid=4)• ธานศ เกศวพทกษ, คำอธบายกฎหมายวธพจารณาคดผบรโภคคำอธบายกฎหมายวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑๒๕๕๑, (กรงเทพฯ : พลสยาม

พรนตง, ๒๕๕๑)พรนตง, ๒๕๕๑)• สรวศ ลมปรงษ, สทธผบรโภคสทธผบรโภค, (กรงเทพฯ : บรษท ธนาเพรส จำกด, ๒๕๕๒)