บทเรยนโปรแกรมเรอง การสงเกตลกษณะของ

คำาไทยวชา ภาษาไทยพนฐาน ( ท

๒๓๑๐๑ ) ชน มธยมศกษาปท ๓

จดทำาโดย

นางกรรณการ ผลพงษกลมสาระการเรยนรภาษาไทย

โรงเรยนตากพทยาคมอำาเภอเมอง จงหวดตาก

สำานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต ๓๘

คำ�นำ�

บทเรยนโปรแกรมหรอบทเรยนสำ�เรจรป เรอง ก�รสงเกตลกษณะของคำ�ไทย น

จดทำ�ขนเพอใชประกอบก�รเรยนก�รสอนวช� ภ�ษ�ไทยพนฐ�น ( ท ๒๓๑๓๑ )

ชนมธยมศกษ�ปท ๓ เนอห�วช�ภ�ษ�ไทยในชนมธยมศกษ�ปท ๓ มหลกภ�ษ�

ไทยจำ�นวนม�กและเปนเนอห�สำ�คญในก�รว�งพนฐ�นคว�มรและคว�มเข�ใจวช�ภ�ษ�ไทย เพอก�รศกษ�ตอ

ในระดบทสงขน ก�รจดก�รเรยนก�รสอนโดยใชบทเรยนโปรแกรม จะเปนก�รเร�คว�มสนใจของผเรยน ทำ�ใหบทเรยนมคว�มน�สนใจ นกเรยนมโอก�สไดศกษ�คนคว�ห�คว�มรดวยตนเองดวยวธก�รจดก�รศกษ�ทเนนผเรยนเปนสำ�คญ

บทเรยนโปรแกรมเลมน นอกจ�กจะใชประกอบก�รเรยนก�รสอนวช�ภ�ษ�ไทย แลว ยงส�ม�รถใชเปนแหลงศกษ�คนคว�ของนกเรยนนอกเวล�เรยนไดอกดวย ผจดทำ� หวงเปนอย�งยงว� บทเรยนโปรแกรมเลมนคงทำ�ใหผเรยนไดรบประโยชนบ�งต�มสมควร

กรรณก�ร ผลพงษ

ตวชวดนกเรยนส�ม�รถบอกลกษณะ

ของคำ�ไทยไดผลการเรยนร

๑. บอกลกษณะของคำ�ไทยแทได

๒. บอกหลกก�รสร�งคำ�ไทยได

คำ�ชแจง

บทเรยนนเรยกว�บทเรยนโปรแกรมหรอบทเรยนสำ�เรจรป จดทำ�ขนเพอใช ประกอบก�รเรยนก�รสอนวช�ภ�ษ�ไทยพนฐ�น ( ท ๒๓๑๐๑ ) ชนมธยมศกษ�ปท ๓ เรองก�รสงเกตลกษณะของคำ�ไทย

ก�รเรยนรโดยใชบทเรยนโปรแกรม เปนก�รจดก�รเรยนก�รสอนทเนนผเรยนเปน

สำ�คญนกเรยนจะตองศกษ�บทเรยนและทำ�กจกรรมทกำ�หนดใหไปต�มลำ�ดบ โดยไมข�ม

ขนตอนและมคว�มซอสตยตอตนเอง จงจะประสบคว�มสำ�เรจและบรรลจดประสงคขอ

ก�รเรยนร

กรรณก�ร ผลพงษ

กรอบท ๑

สวสดครบเพอนๆ วนนเดนหลอไหมครบแตเดนดตวเองแลว กว�หลอดนะครบ หลอแบบไทยๆไง..........วนนจะไปห�แจวสกหนอย เพอนๆไปพรอมกบเดนเลยนะครบ แหม / วนนอ�ก�ศ

สดใส แตงตวใหสวยๆหนอย เดนม�เหนคงจะแปลกใจ ทวนนแจวง�มอย�งหญงไทยเลยละ...ฮ....ฮ....

สวสดแจว........แหม /วนนแตงตวสวยจงเลย เร� ๒ คนพรอมใจกนอนรกษวฒนธรรมไทยเลยนะน......... เดนชวนเพอนๆม� ตงใจไวว�จะขอแจวชวยอธบ�ย ลกษณะของคำ�“ไทย ใหฟงสกหนอยว� ”เปนอย�งไร

อย /...เขนจง...ทำ�ทม�ชมเร� ทไหนไดจะขอเร�สอนภ�ษ�ไทยใหนนเอง แตเอ�ละ ไมเปนไรเพอนกน อตส�หม�ห�ถงบ�น สอนกสอน.... เดนเธอกบเพอนๆตงใจฟงใหดกแลวกน ไมอย�งนนกน�อ�ยม�กเลยนะ.......ทเกดม�เปนคนไทยแตไมรว� คำ�ไทยแทๆมลกษณะอย�งไร

๑. คำาไทยแทมกจะเปนคำาพยางคเดยว คอออกเสยงม�ครงเดยวนนแหละคะ มใชม�กม�ยเลยนะ เชน

คำ�น�ม พอ แม พ นอง ดน นำ� ลม ไฟ ฯลฯ. คำ�สรรพน�ม ฉน ก มง ท�น แก ข� เอง เข� ฯลฯ. คำ�กรย� กน ยน นง นอน เทยว ไป ม� เขยน ฯลฯ. คำ�วเศษณ สวย ข�ว อวน ผอม ดำ� สง ตำ� ฯลฯ. คำ�บพบท ใต บน ล�ง เหนอ หลง ข�ง ฯลฯ. คำ�สนธ�น และ ก แต ถ� แม เพร�ะ จง ฯลฯ. คำ�อท�น โอย วย แหม เอะ อย อ�ว ต�ย ฯลฯ. แตคำ�ไทยแทบ�งคำ�กเปนคำ�หล�ยพย�งคคอออกเสยงหล�ยครงไดเหมอนกน เชน มะมวง ตะขบ สะใภ ฯลฯ. อย�กรมยว�ทำ�ไม..... เธอตงใจใหดกแลวกน

เพอนๆคะ คำ�ไทยแทนนอ�จจะกล�ยเปนคำ�หล�ยพย�งคได ดวยส�เหตดงตอไปนคะ

๑. การกรอนของเสยง เร�สนนษฐ�นกนว� คำ�บ�งคำ�เกดจ�กคำ�พย�งคเดยว ๒ คำ�เรยงกน เมอพดเรวๆเข�เสยงของคำ�แรกจงกรอนลง เชน

หม�กมวง กรอนเปน มะมวงหม�กข�ม ,,---------,,

มะข�มหม�กพร�ว ,,---------,,

มะพร�วหม�กตม ,,---------,,

มะตมตนขบ ,,---------,,

ตะขบ๒.การแทรกเสยง เกดจ�กคำ�พย�งค เดยว ๒ คำ�เรยงกน ตอม�มก�รแทรกเสยง อะ เข�ตรงกล�งคำ� “ ” คำ�ทแทรกจงกล�ยเปนพย�งคหน�ของคำ�หลง เชน

ลกดม เปน ลกกระดม

ลกเดอก ,, ลกกระเดอก

นกจอก ,, นกกระจอก

นกจบ ,, นกกระจบ

ผกเฉด ,, ผกกระเฉด

ผกสง ,, ผกกระสง

ผกถน ,, ผกกระถน

๓.การเตมพยางคหนาของคำามล ดวยก�รเตมเสยง อะ ทหน�“ ”คำ�มล คำ�เหล�นมกจะมคว�มหม�ยใกลเคยงกน เชน โจน เปน กระโจน

โดด ,, กระโดด

ทำ� ,, กระทำ�เดยว ,, ประเดยวหนง ,, ประหนงหวน ,, ประหวนจมจม ,,

กระจมกระจมดกดก ,,

กระดกกระดก ฯลฯ.

เปนอย�งไรคะ เพอนๆพอจะเข�ใจบ�งไหม แจวเหนอยแลวนะ ขอพกเสยงหนอย กอนพกแจวขอใหเพอนทกคนตอบคำ�ถ�มน ทำ�ลงในสมดดวยนะคะ เดยวแจวจะมาเฉลยคะ.........จงตอบคำาถามตอไปนใหถกตอง

๑. จงห�คำ�ไทยแททเปนคำ�พย�งคเดยวม� ๓ คำ�........................................๒. คำ�พย�งคเดยวกล�ยเปนคำ� หล�ยพย�งคดวยส�เหตใดบ�ง...................... .................................................................................................................๓. คำ�ว� นกกระจบ ม�จ�กคำ�เดมว�“ ”อะไร................................................ ๔. คำ�ว� ประหวน กล�ยเปนคำ�หล�ยพย�งคดวย“ ”วธใด............................๕. คำ�ว� สะดอ ม�จ�กคำ�เดมว�“ ”อะไร.......................................................

เรวๆ .....เรวๆพวกเร�ม�ทบทวนคว�มรกนหนอย เอ�สมดขนม�ทำ�เดยวคณครแจวจะม�เฉลย ใครไมทำ�ครแจวงอนขนม�ละยงกนเชยวนะยงห�คนสอนย�กๆอย............ ( แลวห�มแอบดคำ�เฉลยนะครบ.....)

ต�มไปด

กรอบท ๒

ทำ�เสรจแลวครบ คณครเฉลยหนอยนะคร�บ..... จะไดรว�ถกหมดหรอเปล�

ขอ ๒. ตอบว�- ก�รกรอนของ

เสยง - ก�รแทรกเสยง- ก�รเตมพย�งค

หน�คำ�มล

ขอ ๑.กน นง ยนหรอคำ�อนๆท

ถกตองต�มหลกเกณฑ

ขอ ๓ ตอบว�นกจบ

ขอ ๔ ตอบว�ก�รเตมพย�งค

หน�คำ�มล

ขอ ๕ ตอบว�ส�ยดอเมอตรวจเสรจแลว เร�ม�เรยนกนตอนะคะ

ลกษณะของคำ�ไทยแทขอ ตอไปกคอ

๒. คำาไทยแทจะไมมตวการนต ถ�เพอนๆพบเหนคำ�ไหนมก�รนต เชน ศ�สน อนทร ศกด สงฆ ฯลฯ. กบอกไดทนทว�ไมใชคำ�ไทยแท ไหนลองสงเกตซคะว� ทงชอและน�มสกลของเพอนๆเร�คนไหนมตวก�รนตบ�งหรอเปล�... ถ�มก�รนต กตอบไดเลย.......ว�ไมใชคำ�ไทยแทอย�งแนนอน เอ.......แลวชอของครกรรณก�ร ผลพงษ น.....กไมใชคำ�ไทยแทเลย............... ทงชอและน�มสกล.....จรงมย........

๓. คำาไทยแทกจะตองมตวสะกดตรงตามมาตรา เชน

แม ก.ก� ไมมตวสะกด เชน ต ง ให ก� ร ด ไม ม ฯลฯ.

แม กก ใช ก สะกด เชน รก ม�ก นก จก ย�ก ฝก ป�ก ฯลฯ.

แม กด ใช ด สะกด เชน หยด มด คด พด คด ว�ด ฯลฯ.

แม กบ ใช บ สะกด เชน พบ จบ ปรบ รบ แนบ หย�บ ฯลฯ.

แม กง ใช ง สะกด เชน ดง ทง หญง ปลง ก�ง ลง ฯลฯ.

แม กน ใช น สะกด เชน คล�น จน กน ควน ส�น ฯลฯ.

แม กม ใช ม สะกด เชน ชม คว�ม ดม ทม ห�ม ฯลฯ.

แม เกย ใช ย สะกด เชน เลย คว�ย รวย หวย ส�ย ฯลฯ.

แม เกอว ใช ว สะกด เชน หว ว�ว ร�ว เอว ส�ว กรว ฯลฯ.

เปดหน�ตอไป

ขอยกเวนมอยวา

ดงนนห�กเพอนๆเหนคำ�ไหนมตวสะกดแปลกๆออกไป ไมตรงต�มม�ตร�สะกด เชน สข ครฑ สทธ ก�ล บญ พภพ โอก�ส ฯลฯ. กตอบไดทนทว�ไมใชคำ�ไทยแทแนนอนคะ แตกมขอยกเวนนดหนอยว�......

ก. คำาบางคำาสะกดตรงตามมาตรา แตกไมใชคำาไทยแท เชน

จกรย�น เปน ภ�ษ�สนสกฤตมห�พน ,, ,,--------------,,ประช�ชน ,, ,,--------------,,

ข. คำาบางคำาสะกดไมตรงตามมาตรา แตกถอวาเปนคำาไทยแท เชนดกร ซงม�จ�กคำ�ว� ดกอนอรชร ,,-------------,, ออนชอน

เพอทดสอบคว�มเข�ใจ แจวขอเพอนๆชวยตอบคำ�ถ�มนลงในสมดดวยนะคะ

มงมม�กม�ยหล�ก อนตวฉนนนตกย�กหล�ยอย�ง เชญทกท�นม� ลำ�บ�กยง ไมมสงสวยง�มสรรห� ต�มใฝฝน

๑ ๒ เหล�หญงช�ยม�ก มวล เอะ / นใคร เล�หนอช�งมตรสนทหน� หลอเลศ

๓ ๔

ชองใดเปนคำาไทยแททกคำา

หน�นมเฉลย

จะตอบกนถกหรอเปล�นะ......อย�กรจรงๆ ........ ว�เพอนๆจะตอบไดไหม....

คำาเฉลย กรอบท ๒ขอ ๑ เชญและสรร ไมใชคำ�ไทยแท

ขอ ๓ มวล, มตรและสนท ไมใชคำ�ไทยแทขอ ๔ เลศ ไมใชคำ�ไทยแท

และ ขอทถกตอง กคอ ขอ ๒ คะ

โอโฮ / คณครแจว ทำ�ไมม�กม�ยจงเลย จบหรอยงหลกสงเกตคำ�ไทยแทนะ เรมจะมนๆกนแลวนะครบ

นเดน เธออย�บนม�กนะ คนขเกยจ จะเกงไดอย�งไรทนอกนดเดยวน�..จะจบแลว

กรอบท ๓

ขอตอไปนะเดน จำ�ไวดๆ๓. คำาไทยแทจะเขยนดวยตวอกษรทเขยน

งายๆไมยงยาก และไมนยมใชตวอกษรเหล�น ไดแก ฆ ณ ญ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ธ ศ ษ ฬ เธอลองสงเกตดนะ ว� ๑๒ ตวนลวนแตเปนอกษรทเขยนย�กทงนน จรงมย .......ถ�เธอเหนคำ�ทเขยนยงย�กตอบเลย....ไมใชคำ�ไทยแทหรอก แตกมขอยกเวนอกละนะ เพร�ะมคำ�บ�งคำ�ทเขยนดวยอกษรเหล�นแลวเปนคำ�ไทยแทกม เชน ฆ� เฆยน

๔. นอกจ�กนนคำ�ไทยของเร�ยงมวรรณยกต ทงทมรปและไมมรปเพอบอกคว�มหม�ยของคำ�ดวย ถ�วรรณยกตเปลยนไปคว�มหม�ยกเปลยนไปดวย เชน น� น� น� หน� , เสอ เสอ เสอ ม� หม� ม� ม� หม� ฯลฯ. เหนไหมจะว� วรรณยกตนนชวยบอกคว�มหม�ยของคำ�ไทยดวย

๕. ขอสดท�ยนะเดน คำ�ไทยแทจะใชสระไอ อย ๒ ตวเท�นน คอ ไอ ไมมล�ย กบ ใอ “ ” “ ไมมวน เธอยงจำ�ไมมวน ๒๐ คำ�ทเร�เคยทอง”กนตอนเดกๆไดไหมละ นนแหละ

สวน ไอย และ อย คำ�ไทยแทจะไม“ ” “ ”ใชเลยจะ ถ�พบกตอบไปเลย ว�ไมใชคำ�ไทยแท เชน ไมยร�บ ไอยร� ไทยท�น อสงไขย วสย ภ�คไนย เมรย อ�ศย ฯลฯ.

คำาเฉลย กรอบท ๓ คำาทไมใชคำาไทยแทม ๑๘ คำา

คอ๑. เศรษฐ ๑๐. พฤตกรรม๒. บ�ท ๑๑.

ประพฤต๓. บ�ท ๑๒.ปฏบต๔. อ�จ ๑๓. สญ๕. บรก�ร ๑๔. เหต๖. โรงพย�บ�ล ๑๕. ทกข๗.ชวต ๑๖. โทมนส๘.สญ ๑๗. สำ�คญ๙.มนษย ๑๘.มนษย

จงขดเสนใตคำาทไมใชคำาไทยแท

เศรษฐทมเงน ๑๐๐ ล�นบ�ท เมอข�ดทน ๕๐ ล�นบ�ท อ�จฆ�ตวต�ย ในขณะทขอท�นคนหนงผซงมกนไมครบทกมอตะเกยกตะก�ยไปขอรบบรก�รทโรงพย�บ�ลเพอขอมชวตอย ยงมคว�มสญเสยชนดอนๆอกม�กม�ยหล�ยอย�งทมนษยประสบ เชน เสยหน�หรอกลวเสยหน� ซงเปนเรองทใหญม�ก และเข�ม�กำ�หนดพฤตกรรมหรอก�รประพฤตปฏบต ต�งๆ เชน เพร�ะกลวเสยหน�จงทำ�อย�งนน หรอเพร�ะกลวเสยห�ยจงไมทำ�อย�งโนนอย�งน คว�มสญเสยต�งๆจงเปนตนเหตของทกขโทมนสทสำ�คญของมนษย

( จ�ก วธแกเซงสร�งสข ของ ศ.

น.พ.ประเวศ วะส หน� ๙๐ )

เอ�......เพอนๆทงหล�ย แสดงฝมออกหนอยนะคะ ว�จะตอบไดถกหรอเปล�

กรอบท ๔

เพอนๆตอบถกหมดไหมคะถ�ถกหมดกเกงม�กๆเลย ผดนดผดหนอยกไมเปนไรคะ ฝกบอยๆเดยวกเกง............

โอโฮ..มนเยอะนะแจว ชวยทบทวนอกรอบเถอะ เดนกบเพอนๆจะไดจำ�แมนๆอย�งไรละ ถ�ทำ�คะแนนสอบภ�ษ�ไทยไดด พวกเร�จะไมลมแจวเลย.....จรงๆนะ

กได.... แตถ�ทบทวนแลว พวกเธอทกคนจะตองทำ�แบบฝกหดดวยนะจะ กเหนว�อย�กจะไดเกรด ๔ ภ�ษ�ไทยไมใชหรอจะ

สรป หลกสงเกตลกษณะของคำาไทยแท ม ๖ ขอ คอ

๑. คำ�ไทยแทมกเปนคำ�พย�งคเดยวโดดๆ๒. คำ�ไทยแทไมมตวก�รนต๓. คำ�ไทยแทจะมตวสะกดทตรงต�มม�ตร�๔. คำ�ไทยแทจะไมใชตว ฆ ณ ญ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ธ ศ ษ ฬ๕. คำ�ไทยแทจะใชวรรณยกตเพอกำ�หนดคว�ม

ทบทวน ความทรงจำากนหนอยคำาถาม คำ�ไทยแทมลกษณะอย�งไรบ�ง จงตอบม�เปนขอๆ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ถ�ทำ�ถกทงหมด กเกงม�กเลยแหละ แตอย�ขโกงแอบดเฉลยนะเสยศกดศรร มย.............

กรอบท ๕

เฉลย กรอบท ๔๑. คำ�ไทยแทมกเปนคำ�พย�งคเดยวโดดๆ๒. คำ�ไทยแทไมมตวก�รนต๓. คำ�ไทยแทจะมตวสะกดทตรงต�มม�ตร�๔. คำ�ไทยแทจะไมใชตว ฆ ณ ญ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ธ ศ ษ ฬ๕. คำ�ไทยแทจะใชวรรณยกตเพอกำ�หนดคว�มหม�ยของคำ�๖. คำ�ไทยแทจะใชสระไอ ๒ รป คอ ไอ “ ”และ ใอ เท�นน“ ”

จงเลอกขอทถกตองเพยงขอเดยว๑. ขอใดไมใชลกษณะของภ�ษ�ไทย

ก. ใชตวสะกดตรงต�มม�ตร� ข. มก�รเปลยนรปคำ�กอนนำ�ไปใช๒. “ นก เปนคำ�ไทยเพร�ะอะไร”

ก. เปนคำ�พย�งคเดยว ข. ทำ�หน�ทไดหล�ยอย�ง๓. ขอใดเปนคำ�ไทยแททงหมด

ก. ใหสงเกตเวล�ท�นแยมโอษฐ ข. เดกแตงโมเลนนำ�กบเดกวดใหญ๔. ขอใดเกดจ�กก�รกรอนเสยง

ก. สะดอ , สะเอว ข. มะล , มะยม๕. ขอใดเกดจ�กก�รเตมพย�งคหน�ของคำ�มล

ก. ประเคน , ประกวด ข. ประหนง , ประทวง๖. ขอใดเปนลกษณะของคำ�ไทยแท

ก. ไมมตวก�รนต ข. แปลจ�กคำ�หน�ไปคำ�หลง๗. ขอใดไมใชลกษณะของคำ�ไทยแท

ก. ไมใช ฆ ศ ธ ณ และ ญ เลย ข. เขยนสะกดตรงต�มม�ตร�๘. ขอใดเปนคำ�ไทยแททกคำ�

ก. อยก� แมว พอ ไฟ นำ� ข. ศก ศอก หน�นมเฉลย

เฉลย กรอบท ๕ขอ ๑.ตอบ ก.ขอ ๒. ตอบ ก.ขอ ๓. ตอบ ข.ขอ ๔.ตอบ ก.ขอ ๕.ตอบ ข.ขอ ๖.ตอบ ก.ขอ ๗. ตอบ ข.ขอ ๘. ตอบ ข.ขอ ๙.ตอบ ก.ขอ ๑๐. ตอบ ก.

แจวหวงว�เพอนๆคงเข�ใจคำ�ไทยแทดขนนะคะ เแลวพบกนใหมนะเดน.....บ�ย.......บ�ย