สวนท 5 การคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานของพนทสเขยวในเมอง 1. แนวคดในการคดเลอกพนธไมทเหมาะสม

ในการเพมและพฒนาพนทสเขยวในแตละพนทยอมมรปแบบทแตกตางกนขนอยกบวตถประสงคในการพฒนาและความเหมาะสมของพนท นอกจากนยงจาเปนตองเลอกใชพนธไมทเหมาะสมในแตละรปแบบและแตละพนทตอไปในการเพมและพฒนาพนทสเขยวควรมการกาหนดรปแบบของพนทสเขยวทจะดาเนนการใหชดเจน หากพจารณาจากบทบาทและหนาทของพนทสเขยว สามารถจาแนกได 4 ประเภท เพอเปนพนทเปาหมายสาหรบการเพมพนทสเขยวในเมองทสาคญ ไดแก พนทสเขยวเพอบรการ พนทสเขยวเพอสงแวดลอม พนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจร และพนทสเขยวเพอเศรษฐกจชมชน ทงน ในการคดเลอกพนธไม ในขนตอนแรกจาเปนตองมการจาแนกพนธไมออกเปนกลมตามลกษณะวสยและศกยภาพในดานตางๆ ของพนธไม ดงรปท 13 โดยมรายละเอยด ดงน

การจดกลมตามลกษณะวสยของพนธไม ไดแก ไมยนตน ไมพม ไมเลอย ไมลมลก และไมคลมดน ดงแสดงในตารางผนวกท 1

การจดกลมตามลกษณะทางชพลกษณของพนธไม ไดแก ไมผลดใบ ไมไมผลดใบ ไมกงผลดใบ การจดกลมตามลกษณะทางนเวศวทยา เปนการจดกลมตามศกยภาพของพนธไมทเหมาะสมกบ

ลกษณะพนทและภมอากาศในแตละภมภาคของประเทศไทย ดงแสดงในตารางผนวกท 2 การจดกลมตามลกษณะทางสณฐานวทยาของพนธไม เชน ขนาดของตนไม ขนาดและรปทรงพม

ของพนธไม เปนตน การจดกลมตามลกษณะเดนของพนธไม เชน สของดอก รปทรงเรอนยอดทสวยงาม สของลาตน

เปนตน การจดกลมตามศกยภาพของการดดซบกาซคารบอนไดออกไซด หรอการปลอยกาซออกซเจนโดย

การจดกลมพนธไมยนตน และไมพมตามอตราการสงเคราะหแสง เพอประเมนศกยภาพของการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดของพนธไมตอป และการปลอยกาซออกซเจนตอป ดงแสดงในตารางผนวกท 6

การจดกลมตามศกยภาพของการลดอณหภม ดงแสดงในตารางผนวกท 7 การจดกลมตามศกยภาพของการดดซบมลพษทางอากาศ จากความสามารถในการดดซบฝน

ละออง และความสามารถในการดดซบออกไซดของไนโตรเจนและโอโซน ดงแสดงในตารางผนวกท 7

ในการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบพนทสเขยวนอกจากการจดกลมพนธไมตามสมบตตางๆ แลวยงมการกาหนดปจจยทนามาประกอบการตดสนใจในการพจารณาเลอกพนธไมตางๆ ทเหมาะสมสาหรบมาตรฐานของพนทสเขยวแตละประเภทดงรปท 14

94

รปท 13 การจาแนกพนธไมออกเปนกลมตามลกษณะวสยและศกยภาพในดานตางๆ ของพนธไม

รปท 14 การจาแนกพนธไมออกเปนกลมตามลกษณะวสยและศกยภาพในดานตางๆ ของพนธไม

95

2. การคดเลอกพนธไมปลกในพนทสเขยวบรการ ในการเลอกพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวบรการจาเปนตองคานงถงปจจยตางๆ เชนเดยวกบ

การเลอกพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวทวไป ดงแสดงในรปท 13 โดยการนาศกยภาพดานตางๆ ของพนธไมตามทจดหมวดหมไวในฐานขอมล มาประกอบการพจารณาใหตอบสนองตอวตถประสงคของพนทสเขยวเพอบรการ ดงน

การปลกไมยนตนในพนทสเขยวบรการ ซงมวตถประสงคเพอใหเกดความรมรนสวยงามเหมาะแกการพกผอนหยอนใจ จงเนนพนธไมทมรปทรงสวยงาม ใหรมและมดอกสวยงาม โดยคดเลอกขนาดของทรงพมใหเหมาะสมกบสภาพพนทและประเภทของพนทสเขยวเพอบรการ

หากเปนบรเวณทมพนทกวาง เชน สวนสาธารณะ ควรพจารณาแนวคดพนทสเขยวทยงยน โดยมไมใหญขนาดวดโดยรอบไมตากวา 20 เซนตเมตรเปนองคประกอบหลกจานวนของตนไมไมนอยกวา 16 ตนตอไร

ควรใหความสาคญในดานความหลากหลายของพนธไม โดยใหมความหลากหลายชนดของพนธไม และประเภทของพนธไมเพอใหเกดโครงสรางหลายระดบชนเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต

ควรเลอกพนธไมทมศกยภาพในการดดซบคารบอนไดออกไซดสง และปลอยกาซออกซเจนสงดวยเชนกน เชน ศรตรง หกวาง มะมวง และอนทนลเปนตน ดงแสดงในตารางผนวกท 6

หากเปนพนททใกลแหลงมลพษทางอากาศควรเลอกพนธไมททนตอมลพษทางอากาศ เชน อโศกอนเดย ชงโค จามจร สนฉตร มะขาม พญาสตตบรรณ เปนตน ดงแสดงในตารางผนวกท 8

ในการศกษาครงนไดจดทาแนวทางในการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบพนทสเขยวบรการประเภทตางๆ ไดแก สนามเดกเลน สนามกฬากลางแจง สวนหยอม และสวนสาธารณะ

ตารางท 19 แสดงลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวบรการและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวเพอบรการ ประเภทสนามเดกเลน และรปท 15 แสดงสนามเดกเลนบรเวณสวนจตจกร ซงจดเปนตวอยางสนามเดกเลนทมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวบรการ โดยมการปลกไมยนตน ไดแก ยางนา และหกระจง บรเวณรอบสนามเดกเลน และปลกไมพมจดเปนสวนหยอมเลกๆ ดานขางสนามเดกเลน เพอใหเกดโครงสรางหลายชนเรอนยอด และใชการปลกหญาคลมดนแทนการใชวสดดาดแขงปพน นอกจากน มการตดแตงพนธไมเพอความเปนระเบยบและสวยงาม และเพอรกษาสขภาพของตนไม และปองกนกงไมหกโคนเปนอนตรายตอผใชประโยชน

96

ตารางท 19 ลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานของพนทเขยวเพอบรการและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบสนามเดกเลน

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวบรการ สนามเดกเลน

ลกษณะทวไปของพนธไม ควรเลอกพนธไมใหรม ไมผลดใบ หรอมชวงการทงใบในระยะสน ควรเลอกทมเรอนยอดขนาดเลก-ปานกลาง รปทรงเรอนยอดไมแผกวาง ควรเลอกพนธไมทมศกยภาพในการลดกาซคารบอนไดออกไซดหรอเพมกาซออกซเจน ควรหลกเลยงพนธไมทมหนาม กงกานเปราะงาย กงกานมากและรกรงรง และมพษ

แนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานของพนทเขยวเพอบรการ

มตนไมยนตนอยางนอย 1 ตนตอพนทเปดโลง 50 ตารางเมตร ควรเลอกพนธไมทมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด ควรมพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50 ของพนทดาดแขงทงหมด ควรจานวนตนไมในแตละชนด (species) มไมเกนรอยละ 10 ของจานวนตนไมทงหมด ควรมพชคลมดน หรอพนทสนามหญาแตไมเกนรอยละ 30 ของพนทพชพนธทงหมด มพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50 ของพนทดาดแขงทงหมด ควรปลกไมยน ไมพม และพชลมลกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงทมหลายระดบเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต โดยมไมยนตน ไมพม และไมคลมดนไมนอยกวารอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรเลอกปลกพนธพนเมองทมลกษณะทางนเวศวทยาเหมาะสมกบสภาพพนทปลก อยางนอยรอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรมการตดแตงพนธไม นอกจากเพอความเปนระเบยบและสวยงามแลวยงเพอรกษาสขภาพของตนไม และปองกนกงไมหกโคนเปนอนตรายตอผใชประโยชน และควรหลกเลยงพนธไมทมหนาม และมยางทเปนอนตรายแกผใชประโยชน

ตวอยางชนดของพนธไมทเหมาะสม

ไมยนตน ลาดวนพญาสตบรรณ หงอนไกทะเล ตะแบกแดง โสก ศรยะลา เตง รง ตะบนดา แกว โสกเขา ยหบ เสมดชน กระทม กฤษณา คาแสด จนทนกะพอ โสกระยา โสกสะปนหวา กระถนณรงค หมากเขยว ยคาลป ชงโค มะขามเทศ คอรเดย อโศกอนเดย ไมพม กระดงงาสงขลา กระบอก การะเกดหน โกสน ชบา เขมกดน เขมญปน เขมพษณโลก ทองอไร เขมสามส คอรเดย ชวนชม ชอนนาง ดอกสามเดอน บานเชาสเหลอง บษบารมทาง ประเดหว ประทดฝรงพดตาน พดจบ พดซอน พดดง พดสามส ยเขง มะเขอตน มกกเมาส ครสตมาส โมกบาน หมากผหมากเมย รองไม เขมอนเดย กหลาบหน พยบหมอก โกสน มะผมะเมย ซองออฟจาไมกา สองระด กระบอเจดตว เขมเลก ดอนยาแดง เลบครฑ พวงทองตน โมกบาน เบญจมาศ วานหมนป ชมเหดเลก บานเชา ราตรสทอง หนามแดง พดตะแคง พระหง ชงโคดอกเหลอง ยโถ ชบา ตนหยง พชมพ จาปน รตตมาควรเลอกปลกไมลมลก ไมเลอย ไมคลมดน แทรกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงหลายชนเรอนยอด

97

รปท 15 สนามเดกเลนบรเวณสวนจตจกร ตวอยางสนามเดกเลนทมแนวทางปฏบต

ตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวบรการ

ตารางท 20 แสดงลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวบรการและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวเพอบรการ ประเภทสนามกฬากลางแจง และรปท 16 แสดงสนามโอลมปก นครปกกง ประเทศสาธารณรฐประชาชนจน ซงจดเปนตวอยางทมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวบรการ โดยมการปลกไมยนตนและใชการปลกหญาคลมดนแทนการใชวสดดาดแขงปพนโดยรอบสนามกฬา และจดดการพนทใกลเคยงใหเปนสวนสาธารณะ (Beijing Olympic Forest Park) เพอใหบรการประชาชนอกวตถประสงคหนงดวย โดยมการจดการแบงโซนพนท และมการจดการแตกตางกนไปในแตละโซน เชน โซนทมการจดการตามแนวความคดในการอนรกษดนและนา ตามแนวคด “Water Sensitive Urban Design” และโซนทมการปลกไมพนเมองเพอใหเกดความหลากหลายทางชวภาพของพนธพช และพนธสตว เปนตน

98

ตารางท 20 ลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวเพอบรการและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบสนามกฬากลางแจง

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอบรการ สนามกฬากลางแจง

ลกษณะพนธไม บรเวณรอบๆ สนามกฬา ควรเลอกพนธไมใหรม คอนขางสงและมเรอนยอดขนาดปานกลาง รปทรงเรอนยอดไมแผกวางไมผลดใบ หรอมชวงการทงใบในระยะสน ควรเลอกพนธไมทมศกยภาพในการลดกาซคารบอนไดออกไซดหรอเพมกาซออกซเจน และทนตอมลพษทางอากาศ ควรเลอกปลกไมพนธไมทมลกษณะโดดเดน เชน มดอกสวยงาม รปทรงสวยงาม แปลกตา และโดดเดนเปนตน

แนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานของพนทสเขยวเพอบรการ

ปลกพชพนธเพอใหรมเงาแกสนามกฬา โดยปลกไมยนตนรอบๆ สนามกฬาทกๆ 8 เมตร ควรเลอกพนธไมททนตอมลพษทางอากาศปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมทงหมดควรเลอกพนธไมทมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด ควรมพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50 ของพนทดาดแขงทงหมด ควรมจานวนตนไมในแตละชนด (species) มไมเกนรอยละ 10 ของจานวนตนไมทงหมด มพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50 ของพนทดาดแขงทงหมด ควรปลกไมยน ไมพม และพชลมลกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงทมหลายระดบเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต โดยมไมนอยกวารอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรเลอกปลกพนธพนเมองทมลกษณะทางนเวศวทยาเหมาะสมกบสภาพพนทปลก อยางนอยรอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรมการตดแตงพนธไม นอกจากเพอความเปนระเบยบและสวยงามแลวยงเพอรกษาสขภาพของตนไม และปองกนกงไมหกโคนเปนอนตรายตอผใชประโยชน

ตวอยางชนดของ พนธไมทเหมาะสม

ไมยนตน ลาดวนกระทง พญาสตบรรณ ขเหลก หงอนไกทะเล ตะแบกแดง โสก ศรยะลา จาปา จาป นาเตาตน ตนเปดทะเล บนนาค พกล เตง สาละลงกา โสกพวง รง ตะบนดา โสกเหลอง แกว โสกเขา ยหบ เสมดชน กระทม กฤษณาคาแสดจนทนกะพอโสกระยา โสกสะปนหวา ไมพม กระดงงาสงขลา กระบอก การะเกดหน โกสน ชบา เขมกดน เขมญปน เขมพษณโลก ทองอไร เขมสามส คอรเดย ชวนชม ชอนนาง ดอกสามเดอน บานเชาสเหลอง บษบารมทาง ประเดหว ประทดฝรงพดตาน พดจบ พดซอน พดดง พดสามส ยเขง มะเขอตน มกกเมาส ครสตมาส โมกบาน หมากผหมากเมย รองไม เขมอนเดย กหลาบหน พยบหมอก โกสน มะผมะเมย ซองออฟจาไมกา สองระด กระบอเจดตว เขมเลก ดอนยาแดง เลบครฑ พวงทองตน โมกบาน เบญจมาศ วานหมนป ชมเหดเลก บานเชา ราตรสทอง หนามแดง พดตะแคง พระหง ชงโคดอกเหลอง ยโถ ชบา ตนหยง พชมพ จาปน รตตมา ควรเลอกปลกไมลมลก ไมเลอย ไมคลมดน แทรกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงหลายชนเรอนยอด

99

รปท 16 สนามโอลมปก นครปกกง ประเทศสาธารณรฐประชาชนจน (Beijing Olympic Forest Park) การปลกไมยนตนและหญาคลมดนโดยรอบสนามกฬา (ก) การปลกตนไมตามแนวความคดในการอนรกษดนและนา (ข-ค) และโซนทมการปลกไมพนนเมองเพอใหเกดความหลากหลายทางชวภาพ (จ)

ทมา: http://www.asla.org

(ก)

(ข) (ค) (ง)

100

ตารางท 21 แสดงลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวบรการและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวเพอบรการ ประเภทสวนหยอม และรปท 17 แสดงตวอยางสวนหยอมทมการออกแบบอยางสวยงาม มหลายระดบชนเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต และมความหลากหลายทางชวภาพ มไมยนตน ไมพม ไมลมลก และพชคลมดน และมการออกแบบพนทรองรบนาตามแนวคดในการอนรกษดนและนา ตลอดจนมการตดแตงกงของตนไม เพอความสวยงาม รกษาสขภาพของตนไม และปองกนอนตรายแกผใชประโยชน ตารางท 21 ลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานและชนดของพนธไมทเหมาะสม

สาหรบสวนหยอม

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวบรการ สวนหยอม

ลกษณะทวไปของพนธไม สวนสาธารณะมวตถประสงคใหประชาชนเขาไปใชบรการเพอการพกผอน และเสรมสรางทศนยภาพ เพอใหเกดความรมรนสวยงาม และเหมาะแกการพกผอนหยอนใจ จงเนนพนธไมทมรปทรงสวย ใหรมและดอกสวยงาม แตไมผลดใบ หรอมชวงการทงใบในระยะสน และมกลนหอม แตควรเลอกพนธไมควรคานงถงประโยชนในการใชสอยเฉพาะในแตละบรเวณ ควรเลอกทมเรอนยอดขนาดเลก-ปานกลาง รปทรงเรอนยอดแผกวางปานกลาง ควรปลกไม พมเปนไมระดบกลาง และไมระดบลางทเปนไมลมลกและพชคลมดนเพอใหเกดโครงสรางหลายชนเรอนยอด ควรเลอกพนธไมทมศกยภาพในการลดกาซคารบอนไดออกไซดหรอเพมกาซออกซเจน

แนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐาน

มตนไมยนตนอยางนอย 1 ตนตอพนทเปดโลง 50 ตารางเมตร ควรเลอกพนธไมทมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด ควรมพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50ของพนทดาดแขงทงหมด ควรจานวนตนไมในแตละชนด (species) มไมเกนรอยละ 10ของจานวนตนไมทงหมด ควรมพชคลมดน หรอพนทสนามหญาแตไมเกนรอยละ 30ของพนทพชพนธทงหมด มพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50ของพนทดาดแขงทงหมด ควรปลกไมยน ไมพม และพชลมลกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงทมหลายระดบเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต โดยมไมยนตน ไมพม และไมคลมดนไมนอยกวารอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรเลอกปลกพนธพนเมองทมลกษณะทางนเวศวทยาเหมาะสมกบสภาพพนทปลก อยางนอยรอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรมการตดแตงพนธไม นอกจากเพอความเปนระเบยบและสวยงามแลวยงเพอรกษาสขภาพของตนไม และปองกนกงไมหกโคนเปนอนตรายตอผใชประโยชน ควรมการออกแบบภมทศนเพอความสวยงามและตอบสนองวตถประสงคหลกของสวนหยอมแตละแหง

ตวอยางชนดของ พนธไมทเหมาะสม

ไมยนตน ลาดวนกระทง พญาสตบรรณ หงอนไกทะเล ขเหลก ตะแบกแดง โสก ศรยะลา จาปา จาป ตนเปดทะเล นาเตาตน บนนาค พกล เตง สาละลงกา โสกพวง รง ตะบนดา โสกเหลอง แกว โสก

101

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวบรการ สวนหยอม

เขา ยหบ เสมดชน กระถนณรงค หมากเขยว ยคาลป ชงโค มะขามเทศ กระทม กฤษณา คอรเดย คาแสด จนทนกะพอ โสกระยา โสกสะปน หวา อโศกอนเดย ไมพม กระดงงาสงขลา กระบอก การะเกดหน โกสน ชบา เขมกดน เขมญปน เขมพษณโลก ทองอไร เขมสามส คอรเดย ชวนชม ชอนนาง ดอกสามเดอน บานเชาสเหลอง บษบารมทาง ประเดหว ประทดฝรงพดตาน พดจบ พดซอน พดดง พดสามส ยเขง มะเขอตน มกกเมาส ครสตมาส โมกบาน หมากผหมากเมย รองไม เขมอนเดย กหลาบหน พยบหมอก โกสน มะผมะเมย ซองออฟจาไมกา สองระด กระบอเจดตว เขมเลก ดอนยาแดง เลบครฑ พวงทองตน โมกบาน เบญจมาศ วานหมนป ชมเหดเลก บานเชา ราตรสทอง หนามแดง พดตะแคง พระหง ชงโคดอกเหลอง ยโถ ชบา ตนหยง พชมพ จาปน รตตมา ควรเลอกปลกไมลมลก ไมเลอย ไมคลมดน แทรกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงหลายชนเรอนยอด

รปท 17 สวนหยอมทมการออกแบบตามเกณฑมาตรฐานของพนทสเขยวเพอบรการ ทมา: http://www.banlangnoi.com/Gardening/tropical-garden

ตารางท 22 แสดงลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวบรการและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวเพอบรการ ประเภทสวนสวนสาธารณะ และรปท 18 แสดงสวนสมเดจพระนางเจาสรกตต ทมวตถประสงคหลกเพอเปนสวนพฤกษศาสตรโดยมการรวบรวมพนธพชตางๆ ทมความหลากหลาย และเปนหมวดหม และมการจดการพนทโดยการแบงโซนเพอใชประโยชนแตกตางกนตามวตถประสงค เชน ดานหนาอาคารพพธภณฑ มการจดแตงตนไมอยางเปนระเบยบเพอใหเหนความโดดเดนของตวอาคาร มบรเวณสวนหยอมสาหรบพกผอนหยอนใจโดยปลกไมยนตนขนาดใหญ เชน นนทร เพอใหรมแกบรเวณ และเปนพนธไมทดอกมความสวยงาม สลบกบไมพม ปาลม ไมลมลกหลายชนด และไมเลอย เชน พลดาง และมการปลกหญาคลมดน และบรเวณทมการจดวางทนงมการปพนดวยวสดทนาซมได เปนตน

102

ตารางท 22 ลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบสวนสาธารณะ

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวบรการ สวนสาธารณะ

ลกษณะพนธไม สวนสาธารณะมวตถประสงคใหประชาชนเขาไปใชบรการเพอการพกผอน การออกกาลง การเรยนร และเสรมสรางทศนยภาพ เพอใหเกดความรมรนสวยงาม และเหมาะแกการพกผอนหยอนใจ จงเนนพนธไมทมรปทรงสวย ใหรมและดอกสวยงาม แตไมผลดใบ หรอมชวงการทงใบในระยะสน และมกลนหอมบรเวณรอบๆ สนามกฬา ควรเลอกพนธไมใหรม คอนขางสงและมเรอนยอดขนาดปานกลาง รปทรงเรอนยอดไมแผกวางไมผลดใบ หรอมชวงการทงใบในระยะสน ควรใหความสาคญในดานความหลากหลายของพนธไม โดยใหมความหลากหลายชนดของพนธไม และประเภทของพนธไมเพอใหเกดโครงสรางหลายระดบชนเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต ควรเลอกพนธไมทมศกยภาพในการลดกาซคารบอนไดออกไซดหรอเพมกาซออกซเจน และทนตอมลพษควรเลอกพนธไมทตอบสนองการใชประโยชนของพนทในแตละบรเวณ เชน บรเวณรมทางเดนควรเลอกพนธไมยนตนทใหความรมรน บรเวณทพกผอนและทากจกรรมควรเลอกพนธไมทใหทงความรมรนและมกลนหอม บรเวณทตองการความโดดเดนสวยงาม ควรเลอกพนธไมใหดอกทมความสดใส

แนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานของพนทสเขยวเพอบรการ

ควรมตนไมยนตนอยางนอย 1 ตนตอพนทเปดโลง 50 ตารางเมตร หรอ 32 ตนตอไร และควรเปนไมใหญขนาดวดโดยรอบไมตากวา 20 เซนตเมตร ไมนอยกวา 16 ตนตอไร เพอใหเกดความยงยนของพนทสเขยว ในบรเวณรอบรวของสวนสาธารณะควรเลอกพนธไมททนตอมลพษทางอากาศปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมทงหมด ควรเลอกพนธไมทมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด ควรมพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50ของพนทดาดแขงทงหมด ควรจานวนตนไมในแตละชนด (species) มไมเกนรอยละ 10ของจานวนตนไมทงหมด ควรมพชคลมดน หรอพนทสนามหญาแตไมเกนรอยละ 30ของพนทพชพนธทงหมด และควรมการนานาใชแลวมาใชในการรดนาตนไมไมนอยกวารอยละ 20 มพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50ของพนทดาดแขงทงหมด ควรปลกไมยน ไมพม และพชลมลกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงทมหลายระดบเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต โดยมไมยนตน ไมพม และไมคลมดนไมนอยกวารอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรเลอกปลกพนธพนเมองทมลกษณะทางนเวศวทยาเหมาะสมกบสภาพพนทปลก อยางนอยรอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรมการตดแตงพนธไม นอกจากเพอความเปนระเบยบและสวยงามแลวยงเพอรกษาสขภาพของตนไม และปองกนกงไมหกโคนเปนอนตรายตอผใชประโยชน ควรมการออกแบบภมทศนเพอความสวยงามและตอบสนองวตถประสงคหลกของสวนสาธารณะแตละแหง

ชนดของพนธไมทเหมาะสม

ไมยนตน ลาดวนกระทง พญาสตบรรณ หงอนไกทะเล ขเหลก ตะแบกแดง โสก ศรยะลา จาปา จาป ตะเคยนทอง ตนเปดทะเล ไทรยอย ไทรยอยใบแหลม นนทร นาเตาตน บนนาค พกล เตง สาละลงกา โสกนา โสกพวง รง ตะบนดา โสกเหลอง แกว โสกเขา จง หมากนวล ไผจน ไผเลยง เฮยะ

103

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวบรการ สวนสาธารณะ

กระถนดอย กระถนเทพา คงคาเดอด แสมขาว แสมทะเล ถวขาว ถวดา ชงชน ไทร ตะเคยนหน เมเปลหอม โกงกางใบเลก โกงกางใบใหญ หนวด ปลาหมก เฟนตนออสเตรเลย แดง ตะบนขาว รก โปรงขาว ประเดหว แสงจนทร ทรงบาดาล เหลองปรดยาธร ยหบ เสมดชน กระถนณรงค หมากเขยว ยคาลป ชงโค มะขามเทศ กระทม กฤษณา คอรเดย คาแสด จนทนกะพอ โสกระยา โสกสะปน หวา อโศกอนเดย ไมพม กระดงงาสงขลา กระบอก การะเกดหน โกสน ชบา เขมกดน เขมญปน เขมพษณโลก ทองอไร เขมสามส คอรเดย ชวนชม ชอนนาง ดอกสามเดอน บานเชาสเหลอง บษบารมทาง ประเดหว ประทดฝรงพดตาน พดจบ พดซอน พดดง พดสามส ยเขง มะเขอตน มกกเมาส ครสตมาส โมกบาน หมากผหมากเมย รองไม เขมอนเดย กหลาบหน พยบหมอก โกสน มะผมะเมย ซองออฟจาไมกา สองระด กระบอเจดตว เขมเลก ดอนยาแดง เลบครฑ พวงทองตน โมกบาน เบญจมาศ วานหมนป ชมเหดเลก บานเชา ราตรสทอง หนามแดง พดตะแคง พระหง ชงโคดอกเหลอง ยโถ ชบา ตนหยง พชมพ จาปน รตตมา ควรเลอกปลกไมลมลก ไมเลอย ไมคลมดน แทรกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงหลายชนเรอนยอด

รปท 18 สวนสมเดจพระนางเจาสรกตต บรเซณดานหนาอาคาร (ก-ข) และบรเวณทนงพกผอน (ค-ง)

(ก) (ข)

(ค) (ง)

104

3. การคดเลอกพนธไมปลกในพนทสเขยวเพอสงแวดลอม การคดเลอกพนธ ไมปลกในพนทสเขยวเพอสงแวดลอมมลกษณะบางสวนใกลเคยงกบพนธไมท

เหมาะสมสาหรบพนทสเขยวเพอบรการ เชน การสรางพนทสเขยวทยงยนความหลากหลายของพนธไมพนธไมทมศกยภาพในการดดซบคารบอนไดออกไซดสงและพนธไมทมรปทรงสวย ใหรมดอกสวยงาม และมกลนหอม แตในพนทสเขยวเพอสงแวดลอมมขอจากดในลกษณะของพนทแตกตางกนไปตามประเภท ซงมข อจากดทางดานพนทแตกตางกนไป เชน พนทสเขยวบรเวณบานพก อาจตองเลอกพนธไมทมขนาดทรงพมเลก หรออาคารพกอาศยมการออกแบบสวนหยอมขนาดเลกในตวอาคารสง (skyrise greenery) สวนหยอมบนหลงคาตก (rooftop garden) หรอสวนแนวตง (vertical garden) ทใชไมพมขนาดเลก ไมลมลก และไมเลอย เปนตน ในการคดเลอกพนธไมทเหมาะสม จาแนกประเภทของพนทสเขยวเพอสงแวดลอมออกเปนประเภทยอย ไดแก บานพกอาศย อาคารชดพกอาศย พนทสเขยวในสถาบนราชการ/สถาบนการศกษา/สถานพยาบาล พนทสเขยวในศาสนสถาน และพนทสเขยวในโครงการพฒนาของภาคเอกชน

ตารางท 23 แสดงลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอมและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวเพอสงแวดลอม ประเภททพกอาศย และรปท 19 แสดงสวนยอมบรเวณทพกอาศย มการปลกไมยนตนบรเวณรมรว และมการปลกไมพม ไมลมลกบรเวณดานขางของบาน เนนชนดททนรมและมดอกสวยงามมการปลกพชคลมดน เพอใหเกดโครงสรางหลายระดบชนเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต มวสดปพนแบบดาดแขงเฉพาะบรเวณทางเดนเทานน และมการตดแตงตนไมอยางเปนระเบยบ และแสดงสวนแนวตง (vertical garden) บรเวณรมรวของทพกอาศย การออกแบบจดสวนแนวตง อาศยความสวยงามรปทรง ส ใบ ดอก ผล และผวสมผส ของตนไม ผสมผสานการคดสรางสรรค ออกแบบ ประกอบตดตงประยกตใช ใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมในพนท เพอตอบสนองวตถประสงคในการประดบตกแตงตามความตองการของมนษย ในการจดสวนแนวตงอาจใชโครงสรางทมอยเดม หรอโครงสรางสาหรบปลกตนไมแนวตง เชน แผนสาหรบทาชองเปนกระเปาะปลกตนไม ชองตารางสาหรบวางตนไม เปนตน ในทนเปนกาแพงรวบาน โดยการปลกไมลมลก และไมเลอยหลากหลายชนด เชน เศรษฐเรอนใน เศรษฐเรอนนอก ไผขนาดเลก เดหล เฟรน ตนตกแก สปปะรดส เปนตน

ตารางท 23 ลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบบานพกอาศย

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม บานพกอาศย

ลกษณะพนธไม บานพกอาศยในเขตเมองมพนทคอนขางจากด ควรเลอกพนธไมใหรมขนาดกลางๆ ขนาดทรงพมปานกลางและรปทรงเรอนยอดไมแผกวาง ควรเปนไมไมผลดใบ เปนพนธไมมกลนหอมออนๆ ทมดอกสวยงาม และปราศจากโรคและแมลงรบกวน ควรใหความสาคญในดานความหลากหลายของพนธไม โดยใหมความหลากหลายชนดของพนธไม และประเภทของพนธไมเพอใหเกดโครงสรางหลายระดบชนเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต ควรเลอกพนธไมทมศกยภาพในการลดกาซคารบอนไดออกไซดหรอเพมกาซออกซเจน

105

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม บานพกอาศย

ควรเลอกปลกไมผล และพชผกสวนครว ซงเปนพนธไมทรบประทานได และทาใหมสตวชนดอนๆ เขามาสรางสสนในสวน

แนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม

ควรเลอกพนธไมทมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด หากทพกอาศยอยใกลแหลงมลพษทางอากาศควรเลอกพนธไมททนตอมลพษทางอากาศปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมทงหมด ควรมพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50ของพนทดาดแขงทงหมด หรอมพชคลมดน หรอพนทสนามหญา ควรปลกไมยน ไมพม และพชลมลกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงทมหลายระดบเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต โดยมไมยนตน ไมพม และไมคลมดนไมนอยกวารอยละ 50 ของพชพนธทงหมด หากเปนทาวนเฮาสและอาคารพาณชย ซงมพนทคอนขางจากดในการปลกตนไม ควรดดแปลงพนทปลกเปนไมกระถาง หรอออกแบบเปนสวนแนวตง (vertical garden) ซงตองการใหมกลมตนไมเปนผนงสงเพอตกแตงหรอพรางความกระดางของอาคาร สรางความสวยงามแกบรเวณ และขณะเดยวกนเพอประโยชนทางดานสงแวดลอมควรเลอกพนธไมในกลมไมเลอย และไมลมลก ทมความสามารถในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดสง ทนตอมลพษและสามารถกรองฝนละอองไดด และออกแบบใหมความหลากหลายของพนธไม ควรเลอกพนธไมทมการดแลรกษางาย และควรมการตดแตงพนธไมเพอความเปนระเบยบและสวยงาม รกษาสขภาพของตนไม และปองกนกงไมหกโคนเปนอนตรายตอผพกอาศย ควรเลอกพนธไมโดยพจารณาจากความชอบและรสนยมของเจาของทพกอาศยควบคกนดวย

ตวอยางชนดของพนธไมทเหมาะสม

ไมยนตน ลาดวนกระทง พญาสตบรรณ หงอนไกทะเล ขเหลก ตะแบกแดง โสก ศรยะลา จาปา จาป นาเตาตน พกล เตง สารภ โสกพวง รง แกว โสกเขา หมากเหลอง ปาลมนามน ปาลมสะดอเขยว สะเดาชาง การบร สะแกนา เหยง ขวาว หลมพอทะเล กอ มะคาแต เสยวดอกขาว ไกนอย ยอปา โมก จง หมากนวล ไผจน กระถนดอย กระถนเทพา คงคาเดอด แสมขาว แสมทะเล ถวขาว ถวดา ชงชน ไทร ตะเคยนหน เมเปลหอม หนวดปลาหมก เฟรนตนออสเตรเลย แดง ตะบนขาว รก โปรงขาว ประเดหว แสงจนทร ทรงบาดาล เหลองปรดยาธร ยหบ เสมดชน กระถนณรงค หมากเขยว ชงโค มะขามเทศ กระทม กฤษณา คอรเดย คาแสด จนทนกะพอ โสกระยา โสกสะปน หวา อโศกอนเดย ไมพม กระดงงาสงขลา กระบอก การะเกดหน โกสน ชบา เขมกดน เขมญปน เขมพษณโลก ทองอไร เขมสามส คอรเดย ชวนชม ชอนนาง ดอกสามเดอน บษบารมทาง ประเดหว พดตาน พดจบ พดซอน พดดง พดสามส ยเขง มะเขอตน มกกเมาส ครสตมาส โมกบาน หมากผหมากเมย รองไม เขมอนเดย กหลาบหน พยบหมอก โกสน มะผมะเมย ซองออฟจาไมกา สองระด กระบอเจดตว เขมเลก ดอนยาแดง เลบครฑ พวงทองตน โมกบาน เบญจมาศ วานหมนป ชมเหดเลก บานเชา ราตรสทอง หนามแดง พดตะแคง พระหง ชงโคดอกเหลอง ยโถ ชบา ตนหยง พชมพ จาปน รตตมา ควรเลอกปลกไมลมลก ไมเลอย ไมคลมดน แทรกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงหลายชนเรอนยอด และใชเปนไมคลมดน ไมพมขนาดเลกถงกลาง ไมเลอยหรอไมประดบชนดหอยเปนสายยาว เชน

106

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม บานพกอาศย

เศรษฐเรอนนอก เศรษฐเรอนใน โฮยา สปปะรดส สปปะรดอากาศ เฟรน พรมญปน เดฟ ไผขนาดเลก เดหล ตนตกแก และกหลาบหน เปนตน จดสวนแนวดง

รปท 19 การจดสวนหยอม (ก) และสวนแนวตง (ข) บรเวณทพกอาศย ทมา: http://www.banlangnoi.com/Gardening/tropical-garden และ www.baanlaesuan.com

(ก)

(ข)

107

ตารางท 24 แสดงลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอมและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวเพอสงแวดลอม ประเภทอาคารชดพกอาศย รปท 20 แสดงสวนแนวตง (vertical garden) บรเวณดานนอกอาคารชดพกอาศย โดยใชโครงสรางสวนยดตดกบกาแพงทมอยเดม โครงสรางลอยตว แผนกระสอบทาเปนกระเปาปลกตนไม และบลอกผนงซเมนต เปนตน สาหรบตนไมทใชเปนไมคลมดน ไมพมขนาดเลกถงกลาง ไมเลอยหรอไมประดบชนดหอยเปนสายยาว เชน เศรษฐเรอนนอก เศรษฐเรอนใน โฮยา สปปะรดส สปปะรดอากาศ เฟรน พรมญปน เดฟ ไผขนาดเลก เดหล ตนตกแก และกหลาบหน เปนตน และรปท 21 แสดงสวนบนหลงคาอาคารชดพกอาศย อาจทาเปนตนไมกระถางไปวาง หรอมการปลกตนไมลงดนบนหลงคาทมการเตรยมวสดตางๆ รองรบ ทงโครงสรางนาหนก กนซม และปองกนระบบราก พนธไมทเลอกควรเปนพนธไมทมระบบรากตน มรากฝอยมาก ทรงพมขนาดเลก กงกานเหนยว ชอบแสง ทนแลง ทนลม ใบขนาดเลกและหนา เชน ปาลม ไผขนาดเลก กลวยพด เปนตน

ตารางท 24 ลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบอาคารชดพกอาศย

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม อาคารชดพกอาศย

ลกษณะพนธไม อาคารชดพกอาศยมพนทจากด มเพยงพนทรอบๆ อาคาร ควรเลอกพนธไมใหรมเงาแตทรงพมแคบๆ ไมผลดใบ และปราศจากโรคและแมลงรบกวน และควรปลกไมพม และไมลมลกในกระถางเพอสรางความโดดเดนและสวยงามแกบรเวณ สามารถเพมพนทสเขยวในและนอกบรเวณดวยสวนแนวตง (vertical garden) เพอความสวยงามและสงแวดลอม และเพมพนทสเขยวในบรเวณดวยสวนหลงคา หรอสวนดาดฟา (roof top garden) เพอการพกผอนหยอนใจและสงแวดลอม

แนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม

พนทรอบๆ อาคาร ควรเลอกพนธไมทมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด ควรเลอกพนธไมททนตอมลพษทางอากาศปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมทงหมด และควรไมพม และไมลมลกในกระถาง เพอใหเกดโครงสรางในแนวดง และเพมความสวยงามแกบรเวณ พนท ดานในอาคารและนอกอาคารควรออกแบบเปนสวนแนวตง (vertical garden) ซงตองการใหมกลมตนไมเปนผนงสงเพอตกแตงหรอพรางความกระดางของอาคาร สรางความสวยงามแกบรเวณ และขณะเดยวกนเพอประโยชนทางดานสงแวดลอมควรเลอกพนธไมในกลมไมเลอย และไมลมลก ทมความสามารถในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดสง ทนตอมลพษและสามารถกรองฝนละอองไดด และออกแบบใหมความหลากหลายของพนธไม พนทดาดฟาของอาคาร สามารถออกแบบเปนสวนหลงคา หรอสวนดาดฟา (roof top garden) ซงสวนใหญมวตถประสงคเพอการพกผอนหยอนใจ และเพอสรางสงแวดลอมทด ควร เลอก พนธ ไ มยนตนขนาดเลก -ปานกลาง ทมความสามารถในการ ดดซบก าซคารบอนไดออกไซดสง ทนตอมลพษและสามารถกรองฝนละอองไดด เรอนยอดคอนขางโปรงเพอลดความตานทานแรงลม มการเตบโตชา และมระบบรากตนและทไมทาลายโครงสรางของตวอาคาร

108

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม อาคารชดพกอาศย

ควรเลอกพนธไมทมการดแลรกษางาย และควรมการตดแตงพนธไมเพอความเปนระเบยบและสวยงาม และรกษาสขภาพของตนไม ควรเลอกพนธไมโดยพจารณาจากความชอบและรสนยมของเจาของทพกอาศยควบคกนดวย

ตวอยางชนดของพนธไมทเหมาะสม

ไมยนตน พญาสตบรรณ หงอนไกทะเล ขเหลก ตะแบกแดง โสก ศรยะลา จาปา จาป นาเตาตน พกล สารภ โสกพวง แกว โสกเขา หมากเหลอง ปาลมนามน ปาลมสะดอเขยว เสยวดอกขาว ไกนอย ยอปา โมก จง หมากนวล ไผจน กระถนดอย กระถนเทพา คงคาเดอด ชงชน ตะเคยนหน เมเปลหอม หนวดปลาหมก เฟรนตนออสเตรเลย แดง รก ประเดหว แสงจนทร ทรงบาดาล เหลองปรดยาธร ยหบ เสมดชน กระถนณรงค หมากเขยว ยคาลป ชงโค มะขามเทศ กระทม กฤษณา คอรเดย คาแสด จนทนกะพอ โสกระยา โสกสะปน หวา อโศกอนเดย ไมพม กระดงงาสงขลา กระบอก การะเกดหน โกสน ชบา เขมกดน เขมญปน เขมพษณโลก ทองอไร เขมสามส คอรเดย ชวนชม ชอนนาง ดอกสามเดอน บานเชาสเหลอง บษบารมทาง ประเดหว ประทดฝรงพดตาน พดจบ พดซอน พดดง พดสามส ยเขง มะเขอตน มกกเมาส ครสตมาส โมกบาน หมากผหมากเมย รองไม เขมอนเดย กหลาบหน พยบหมอก โกสน มะผมะเมย ซองออฟจาไมกา สองระด กระบอเจดตว เขมเลก ดอนยาแดง เลบครฑ พวงทองตน โมกบาน เบญจมาศ วานหมนป ชมเหดเลก บานเชา ราตรสทอง หนามแดง พดตะแคง พระหง ชงโคดอกเหลอง ยโถ ชบา ตนหยง พชมพ จาปน รตตมา ควรเลอกปลกไมคลมดน ไมพมขนาดเลกถงกลาง ไมเลอยหรอไมประดบชนดหอยเปนสายยาว เชน เศรษฐเรอนนอก เศรษฐเรอนใน โฮยา สปปะรดส สปปะรดอากาศ เฟรน พรมญปน เดฟ และกหลาบหน เปนตน สาหรบสวนแนวดง

109

รปท 20 การจดสวนแนวตงใชโครงสรางสวนยดตดกบกาแพงทมอยเดม (ก-ข) ใชโครงสรางลอยตว (ค) และ

ใชบลอคซเมนต (ง) ทมา: นรนดร (2556) และ www.inseeconcrete.com

(ก) (ข)

(ค) (ง)

110

รปท 21 การจดสวนบนหลงคาใชไมกระถาง และไมเลอย (ก) และแนวคดการปลกบนวสดทเตรยมขน (ข-ค)

(ก)

(ข)

(ค)

111

ตารางท 25 แสดงลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอมและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวเพอสงแวดลอม พนทสเขยวในสถาบนราชการ/สถาบนการศกษา/สถานพยาบาล และรปท 22 แสดงสวนสาธารณะเฉลมพระเกยรต 80 พรรษา พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในบรเวณมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงแสน จงหวดนครปฐม มการปลกไมยนตนจานวนมากเพอใหเปนพนทสเขยวทยงยน บรเวณดานหนามการจดสวนยอมโดยปลกไมพมทมดอกสวยงาม และสวนหยอมบรเวณโรงพยาบาลสงขลานครนทร จงหวดสงขลา มการปลกไผบรเวณรมรว และมการปลกไมพม ไมลมลกบรเวณถดรวเขามา เพอใหเกดโครงสรางหลายระดบชนเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต และมการปลกหญาคลมดน

ตารางท 25 ลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวในสถาบนราชการ/สถาบนการศกษา/สถานพยาบาล

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม พนทสเขยวในสถาบนราชการ/สถาบนการศกษา/สถานพยาบาล

ลกษณะพนธไม พนทส เขยวในสถาบนราชการ/สถาบนการศกษา/สถานพยาบาล มวตถประสงคเพอเสรมสรางทศนยภาพ และสภาพแวดลอมทดของพนท และอาจมวตถประสงคเฉพาะของแตละประเภทของสถาบน จงเนนพนธไมทมรปทรงเรอนยอดสวย ใหรมเงาและดอกสวยงาม แตไมผลดใบ หรอมชวงการทงใบในระยะสน ขนาดของเรอนยอดขนอยกบปจจยจากดของพนท ในบางพนท เชน สภานพยายาบาลควรเลอกพนธไมทมกลนหอมเพอสรางบรรยากาศสดชนแกผมารบบรการ เปนตน ควรใหความสาคญในดานความหลากหลายของพนธไม โดยใหมความหลากหลายชนดของพนธไม และประเภทของพนธไมเพอใหเกดโครงสรางหลายชระดบชนเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต ควรเลอกพนธไมโตเรวทมศกยภาพในการลดกาซคารบอนไดออกไซดหรอเพมกาซออกซเจน และทนตอมลพษ ควรเลอกพนธ ไมทตอบสนองการใชประโยชนของพนทในแตละบรเวณ เชน บรเวณรมทางเดนควรเลอกพนธไมยนตนทใหความรมรน บรเวณทพกผอนและทากจกรรมควรเลอกพนธไมทใหทงความรมรนและมกลนหอม บรเวณทตองการความโดดเดนสวยงาม ควรเลอกพนธไมใหดอกทมความสดใส ควรหลกเลยงพนธไมทมหนาม กงกานเปราะงาย กงกานมากและรกรงรง และมพษ

แนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม

หากเปนสถาบนทมพนทวางมากกวา 25 ไร ควรมตนไมยนตนอยางนอย 1 ตนตอพนทเปดโลง 50 ตารางเมตร หรอ 32 ตนตอไร และควรเปนไมใหญขนาดวดโดยรอบไมตากวา 20 เซนตเมตร ไมนอยกวา 16 ตนตอไร เพอใหเกดความยงยนของพนทสเขยว ในบรเวณรอบรวของสวนสถาบนควรเลอกพนธไมททนตอมลพษทางอากาศปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมทงหมดในบรเวณ ควรเลอกพนธไมโตเรวทมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด ควรมพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50ของพนทดาดแขงทงหมด

112

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม พนทสเขยวในสถาบนราชการ/สถาบนการศกษา/สถานพยาบาล ควรจานวนตนไมในแตละชนด (species) มไมเกนรอยละ 10ของจานวนตนไมทงหมด ควรมพชคลมดน หรอพนทสนามหญาแตไมเกนรอยละ 30ของพนทพชพนธทงหมด และควรมการนานาใชแลวมาใชในการรดนาตนไมไมนอยกวารอยละ 20 มพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50ของพนทดาดแขงทงหมด ควรปลกไมยน ไมพม และพชลมลกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงทมหลายระดบเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต โดยมไมยนตน ไมพม และไมคลมดนไมนอยกวารอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรเลอกปลกพนธพนเมองทมลกษณะทางนเวศวทยาเหมาะสมกบสภาพพนทปลก อยางนอยรอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรมการตดแตงพนธไม นอกจากเพอความเปนระเบยบและสวยงามแลวยงเพอรกษาสขภาพของตนไม และปองกนกงไมหกโคนเปนอนตรายตอผใชประโยชน ในบรเวณทตองการความโดดเดนและสวยงาม เชน ทางเขา หรอดานหนาสถาบน เปนตน ควรมการออกแบบภมทศนเพอความสวยงามและตอบสนองวตถประสงคหลกของสถาบน

ตวอยางชนดของ พนธไมทเหมาะสม

ไมยนตน ลาดวน กระทง พญาสตบรรณ ขเหลก ตะแบกแดง โสก ศรยะลา จาปา จาป ตนเปดทะเล ไทรยอย ไทรยอยใบแหลม นนทร นาเตาตน บนนาค พกล เตง สาละลงกา โสกนา โสกพวง รง ตะบนดา โสกเหลอง แกว โสกเขา จง หมากนวล ไผจน ไผเลยง เฮยะ คงคาเดอด ชงชน ไทร ตะเคยนหน เมเปลหอม หนวด ปลาหมก แดง ประเดหว ทรงบาดาล ยหบ หมากเขยว กระทม กฤษณา คอรเดย คาแสด จนทนกะพอ โสกระยา โสกสะปน หวา อโศกอนเดย ไมพม กระดงงาสงขลา กระบอก การะเกดหน โกสน ชบา เขมกดน เขมญปน ทองอไร เขมสามส คอรเดย ชวนชม ชอนนาง ดอกสามเดอน ประเดหว พดตาน พดจบ พดซอน พดดง พดสามส ยเขง โมกบาน หมากผหมากเมย รองไม เขมอนเดย กหลาบหน โกสน เขมเลก ดอนยาแดง เลบครฑ พวงทองตน โมกบาน เบญจมาศ วานหมนป ชมเหดเลก บานเชา ราตรสทอง หนามแดง พดตะแคง พระหง ชงโคดอกเหลอง ยโถ ชบา ตนหยง พชมพ จาปน รตตมา ควรเลอกปลกไมลมลก ไมเลอย ไมคลมดน แทรกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงหลายชนเรอนยอด

113

รปท 22 สวนสาธารณะเฉลมพระเกยรต 80 พรรษา พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในบรเวณมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงแสน จงหวดนครปฐม (ก) สวนยอมบรเวณโรงพยาบาลสงขลานครนทร จงหวดสงขลา (ข)

(ก)

(ข)

114

ตารางท 26 แสดงลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอมและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวเพอสงแวดลอม ประเภทศาสนสถาน และรปท 23 แสดงการจดสวนยอมบรเวณถาเขาวง จงหวดอทยธาน เปนวดทเดมมตนไมใหญอยมาก และสระนาขนาดใหญเพอรองรบนา มการจดสวนหยอมภายในวดดวยการปลกปาลมขนาดใหญ และไมพมขนาดเลกเนนดอกสสนสวยงามม และใหเหนความโดดเดนของโบสถ นอกจากนยงมไมยนตขนาดใหญบรเวณลานจอดรถ

ตารางท 26 ลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวในศาสนสถาน

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม พนทสเขยวในศาสนสถาน

ลกษณะพนธไม พนทสเขยวในศาสนสถาน มวตถประสงคเพอสรางความสงบ รมรน และเสรมสรางทศนยภาพ และสภาพแวดลอมทดของพนท จงเนนพนธไมทมรปทรงเรอนยอดสวย ขนาดปานกลาง-ใหญ ใหรมเงาและดอกสวยงาม แตไมผลดใบ หรอมชวงการทงใบในระยะสน นอกจากนควรเลอกปลกพนธไมทมความสาคญในทางศาสนารวมดวย

ควรใหความสาคญในดานความหลากหลายของพนธไม โดยใหมความหลากหลายชนดของพนธไม และประเภทของพนธไมเพอใหเกดโครงสรางหลายชระดบชนเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต

ควรเลอกพนธไมโตเรวทมศกยภาพในการลดกาซคารบอนไดออกไซดหรอเพมกาซออกซเจน ควรเลอกพนธไมทตอบสนองการใชประโยชนของพนทในแตละบรเวณ เชน บรเวณรม

ทางเดนควรเลอกพนธไมยนตนทใหความรมรน บรเวณทพกผอนและทากจกรรมควรเลอกพนธไมทใหทงความรมรนและมกลนหอม บรเวณทตองการความโดดเดนสวยงาม ควรเลอกพนธไมใหดอกทมความสดใส

แนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม

หากเปนศาสนสถานทมพนทวางมากกวา 25 ไร ควรมตนไมยนตนอยางนอย 1 ตนตอพนทเปดโลง 50 ตารางเมตร หรอ 32 ตนตอไร และควรเปนไมใหญขนาดวดโดยรอบไมตากวา 20 เซนตเมตร ไมนอยกวา 16 ตนตอไร เพอใหเกดความยงยนของพนทสเขยว

ในบรเวณรอบรวของศาสนสถานควรเลอกพนธไมททนตอมลพษทางอากาศปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมทงหมดในบรเวณ

ควรเลอกพนธไมโตเรวทมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด

ควรมพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50ของพนทดาดแขงทงหมด ควรจานวนตนไมในแตละชนด (species) มไมเกนรอยละ 10ของจานวนตนไมทงหมด ควรมพชคลมดน หรอพนทสนามหญาแตไมเกนรอยละ 30ของพนทพชพนธทงหมด และควร

มการนานาใชแลวมาใชในการรดนาตนไมไมนอยกวารอยละ 20 มพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50ของพนทดาดแขงทงหมด ควรปลกไมยน ไมพม และพชลมลกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงทมหลายระดบเรอนยอด

เลยนแบบธรรมชาต โดยมไมยนตน ไมพม และไมคลมดนไมนอยกวารอยละ 50 ของพชพนธทงหมด

115

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม พนทสเขยวในศาสนสถาน

ควรเลอกปลกพนธพนเมองทมลกษณะทางนเวศวทยาเหมาะสมกบสภาพพนทปลก อยางนอยรอยละ 50 ของพชพนธทงหมด

ควรมการตดแตงพนธไม นอกจากเพอความเปนระเบยบและสวยงามแลวยงเพอรกษาสขภาพของตนไม และปองกนกงไมหกโคนเปนอนตรายตอผใชประโยชน

ในบรเวณทตองการความโดดเดนและสวยงาม เชน ทางเขา หรอดานหนาศาสนสถาน เปนตน ควรมการออกแบบภมทศนเพอความสวยงามและเลอกพนธไมใหเหมาะสมกบศาสนสถาน

ตวอยางชนดของพนธไมทเหมาะสม

ไมยนตน ลาดวนกระทง พญาสตบรรณ หงอนไกทะเล ขเหลก ตะแบกแดง โสก ศรยะลา จาปา จาป ตะเคยนทอง ตนเปดทะเล ไทรยอย ไทรยอยใบแหลม นนทร นาเตาตน บนนาค พกล เตง สาละลงกา โสกนา โสกพวง รง ตะบนดา โสกเหลอง แกว โสกเขา จง หมากนวล ไผจน ไผเลยง เฮยะ กระถนดอย กระถนเทพา คงคาเดอด ชงชน ไทร ตะเคยนหน เมเปลหอม โกงกางใบเลก โกงกางใบใหญ หนวดปลาหมก เฟรนตนออสเตรเลย แดง รก ประเดหว แสงจนทร ทรงบาดาล เหลองปรดยาธร ยหบ เสมดชน กระถนณรงค หมากเขยว ยคาลป ชงโค มะขามเทศ กระทม กฤษณา คอรเดย คาแสด จนทนกะพอ โสกระยา โสกสะปน หวา อโศกอนเดย

ไมพม กระดงงาสงขลา กระบอก การะเกดหน โกสน ชบา เขมกดน เขมญปน เขมพษณโลก ทองอไร เขมสามส คอรเดย ชวนชม ชอนนาง ดอกสามเดอน บานเชาสเหลอง บษบารมทาง ประเดหว ประทดฝรงพดตาน พดจบ พดซอน พดดง พดสามส ยเขง มะเขอตน มกกเมาส ครสตมาส โมกบาน หมากผหมากเมย รองไม เขมอนเดย กหลาบหน พยบหมอก โกสน มะผมะเมย ซองออฟจาไมกา สองระด กระบอเจดตว เขมเลก ดอนยาแดง เลบครฑ พวงทองตน โมกบาน เบญจมาศ วานหมนป ชมเหดเลก บานเชา ราตรสทอง หนามแดง พดตะแคง พระหง ชงโคดอกเหลอง ยโถ ชบา ตนหยง พชมพ จาปน รตตมา

ควรเลอกปลกไมลมลก ไมเลอย ไมคลมดน แทรกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงหลายชนเรอนยอด (ตารางผนวกท 1)

116

รปท 23 การจดสวนยอมบรเวณถาเขาวง จงหวดอทยธาน ทมา: http://royalbuddhasiam.wordpress.com

117

ตารางท 27 แสดงลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอมและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวเพอสงแวดลอม ประเภทพนทสเขยวในโครงการพฒนาของภาคเอกชน

ตารางท 27 ลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวในโครงการพฒนาของภาคเอกชน

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม พนทสเขยวในโครงการพฒนาของภาคเอกชน

ลกษณะพนธไม พนทสเขยวในโครงการพฒนาของภาคเอกชน มวตถประสงคเพอเสรมสรางทศนยภาพ และสภาพแวดลอมทดของพนท จงเนนพนธไมทมรปทรงเรอนยอดสวย ขนาดปานกลาง-ใหญ ใหรมเงาและดอกสวยงาม แตไมผลดใบ หรอมชวงการทงใบในระยะสน ควรใหความสาคญในดานความหลากหลายของพนธไม โดยใหมความหลากหลายชนดของพนธไม และประเภทของพนธไมเพอใหเกดโครงสรางหลายชระดบชนเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต ควรเลอกพนธไมโตเรวทมศกยภาพในการลดกาซคารบอนไดออกไซดหรอเพมกาซออกซเจน และทนตอมลพษ ควรเลอกพนธไมทตอบสนองการใชประโยชนของพนทในแตละบรเวณ เชน บรเวณรมทางเดนควรเลอกพนธไมยนตนทใหความรมรน บรเวณทพกผอนและทากจกรรมควรเลอกพนธไมทใหทงความรมรนและมกลนหอม บรเวณทตองการความโดดเดนสวยงาม ควรเลอกพนธไมใหดอกทมความสดใส

แนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานเนทสเขยวเพอสงแวดลอม

ควรปลกพนธไมเพอใหรมเงาแกอาคาร อยางนอยทศละ 1 ตนตอความยาวของผนงอาคารทกๆ 8 เมตร และกาหนดตาแหนงปลกตนไมใหญทระยะหางจากอาคารระหวาง 3 - 10 เมตร ในบรเวณรอบรวของสถานประกอบการควรเลอกพนธไมททนตอมลพษทางอากาศปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมทงหมดในบรเวณ ควรเลอกพนธไมโตเรวทมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด ควรมพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50ของพนทดาดแขงทงหมด ควรปลกไมยน ไมพม และพชลมลกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงทมหลายระดบเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต โดยมไมยนตน ไมพม และไมคลมดนไมนอยกวารอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรเลอกปลกพนธพนเมองทมลกษณะทางนเวศวทยาเหมาะสมกบสภาพพนทปลก อยางนอยรอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรมการตดแตงพนธไม นอกจากเพอความเปนระเบยบและสวยงามแลวยงเพอรกษาสขภาพของตนไม และปองกนกงไมหกโคนเปนอนตรายตอผใชประโยชน ควรมการออกแบบภมทศนเพอความสวยงามในบรเวณทตองการความโดดเดนและสวยงาม เชน ทางเขา หรอดานหนาสถานประกอบการ เปนตน ไมยนตน

118

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอสงแวดลอม พนทสเขยวในโครงการพฒนาของภาคเอกชน

ชนดของพนธไมทเหมาะสม

ลาดวนกระทง พญาสตบรรณ ขเหลก หงอนไกทะเล ตะแบกแดง โสก ศรยะลา จาปา จาป นาเตาตน ตนเปดทะเล บนนาค พกล เตง สาละลงกา โสกพวง รง ตะบนดา โสกเหลอง แกว โสกเขา ยหบ เสมดชน กระทม กฤษณาคาแสดจนทนกะพอโสกระยา โสกสะปนหวา ไมพม กระดงงาสงขลา กระบอก การะเกดหน โกสน ชบา เขมกดน เขมญปน เขมพษณโลก ทองอไร เขมสามส คอรเดย ชวนชม ชอนนาง ดอกสามเดอน บานเชาสเหลอง บษบารมทาง ประเดหว ประทดฝรงพดตาน พดจบ พดซอน พดดง พดสามส ยเขง มะเขอตน มกกเมาส ครสตมาส โมกบาน หมากผหมากเมย รองไม เขมอนเดย กหลาบหน พยบหมอก โกสน ซองออฟจาไมกา สองระด กระบอเจดตว เขมเลก ดอนยาแดง เลบครฑ พวงทองตน โมกบาน เบญจมาศ วานหมนป ชมเหดเลก บานเชา ราตรสทอง หนามแดง พดตะแคง พระหง ชงโคดอกเหลอง ยโถ ชบา ตนหยง พชมพ จาปน รตตมา ควรเลอกปลกไมลมลก ไมเลอย ไมคลมดน แทรกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงหลายชนเรอนยอด

4. การคดเลอกพนธไมปลกในพนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจร สาหรบพนธไมปลกในพนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจรบางสวนมลกษณะบางสวนใกลเคยงกบพนธไม

ทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวเพอบรการ และพนทสเขยวเพอสงแวดลอม เชน การสรางพนทสเขยวทยงยนความหลากหลายของพนธไมพนธไมทมศกยภาพในการดดซบคารบอนไดออกไซดสงและพนธไมทมรปทรงสวย และใหรมและดอกสวยงาม และมกลนหอม แตจาเปนตองเลอกพนธไมททนตอมลพษทางอากาศ และฝนละออง เปนลาดบแรก และควรเปนพนธไมทนตอความรอน ทนตอความแลง ไมผลดใบ ไมสงเกนไป ทรงพมสวยงามไมแผกวางมาก กงกานเหนยวไมเปราะหกงาย ใบเลกฝอยไมควรมขนาดใหญจนเกนไปไมมผลขนาดใหญซงจะหลนกอใหเกดอนตรายแกผสญจร และมระบบรากลกไมทาลายพนผวจราจร หากพนทแคบควรเลอกพนธไมทมเรอนยอดเลก หากพนทกวางควรเลอกเรอนยอดแผกวางเพอใหเกดรมเงา นอกจากนควรพจารณาพชคลมดนเพอลดการสญเสยนาจากผวดน

ในการคดเลอกพนธไมท เหมาะสม จาแนกประเภทของพนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจรออกเปนประเภทยอย ไดแก พนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจรทางบก และพนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจรทางนา ดงแสดงในตารางท 28 และ 29 ตามลาดบ

119

ตารางท 28 ลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจรทางบก

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจร พนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจรทางบก

ลกษณะพนธไม พนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจรทางบก มวตถประสงคเพอเสรมสรางทศนยภาพ และสภาพแวดลอมทดของพนท การคดเลอกพนธไมตองคานงถงขอจากดของขนาดพนท ทงพนทปลกและความสงของตนไมทมกถกจากดดวยสายไฟ ควรเลอกพนธไมทไมสงเกนไป ทรงพมสวยงามไมแผกวางมากเกนไป กงกานเหนยวไมเปราะหกงาย ใบเลกฝอย และไมมผลขนาดใหญซงจะหลนกอใหเกดอนตรายแกผสญจร นอกจากนควรมระบบรากลกไมทาลายพนผวจราจร ควรเลอกพนธไมททนตอมลพษทางอากาศและฝนละออง ทนตอความรอน ทนตอความแลง และไมผลดใบ ควรเลอกพนธไมโตเรวทมศกยภาพในการลดกาซคารบอนไดออกไซดหรอเพมกาซออกซเจน และทนตอมลพษ ควรใหความสาคญในดานความหลากชนดของพนธไม หากพนทจากดไมสามารถปลกไมยนตนไดควรเลอกปลกไมเลอย และควรปลกไมคลมดนเพอลดการสญเสยนาจากผวดนและลดการชะลางพงทลายของดน ควรเลอกพนธไมทตอบสนองการใชประโยชนของพนทในแตละบรเวณ เชน บรเวณรมทางเดนควรเลอกพนธไมยนตนทใหความรมรน บรเวณเกาะกลางถนนควรเลอกไมยนตนขนาดเลก หรอไมพมทมทรงพมสวยงาม เปนตน

แนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐาน

รมทางเทา บรเวณรมถนน และเกาะกลางถนนควรมตนไมยนตนอยางนอย 1 ตนในทกๆ ระยะ 5 เมตร ควรเลอกพนธไมททนตอมลพษทางอากาศปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด ควรเลอกพนธไมโตเรวทมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด ควรจานวนตนไมในแตละชนด (species) มไมเกนรอยละ 25ของจานวนตนไมทงหมด แตในบรเวณเดยวกนควรปลกชนดเดยวตอเนองกนเพอความสวยงาม มพนททใชวสดพนผวทนาซมผานไดไมนอยกวารอยละ 50ของพนทดาดแขงทงหมด หรอปลกพชคลมดนทดแทนพนทดาดแขง ควรเลอกปลกพนธพนเมองทมลกษณะทางนเวศวทยาเหมาะสมกบสภาพพนทปลก อยางนอยรอยละ 50 ของพชพนธทงหมด ควรมการตดแตงพนธไม นอกจากเพอความเปนระเบยบและสวยงามแลวยงเพอรกษาสขภาพของตนไม และปองกนกงไมหกโคนเปนอนตรายตอผสญจร บางบรเวณทตองการความโดดเดน เชน เกาะกลางถนน เปนตน ควรมการออกแบบภมทศนเพอความสวยงามและตอบสนองวตถประสงคหลกดานอนๆ ควบคกน ไมยนตน

120

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจร พนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจรทางบก

ตวอยางชนดของพนธไมทเหมาะสม

สนฉตร พกล ยคาลป กราง กนเกรา ขนน ขอย จาปา จาป ยางอนเดย อโศกอนเดย กะลอ ชมพ ไทรยอยใบท มงคดเมา กะเมาขะเมา หวาดงลนจ สตารแอปเปลหรอแอปเปลเมองสเขยว สนดนสอ สนทะเล สนหางสงห หลว เสลาเปลอกหนา ตะแบกแดง ตนเปดฝรงแปรงลางขวด มะขามเทศ ยหบ เสมดชน ศรยะลา โสกเขา หงอนไก ทะเลหมากเขยว กระทงกระทม กฤษณา แกวเจาจอม ขเหลก คอรเดย เครอเขาหนง สาละลงกา โสกระยา โสกสะปน ไมพม ประทดจน เลบครฑ หนวดปลาหมก แคระ พลงกาสา รามใหญ ลงพสา ปอนา ผกากรอง พดซอน พดตะแคง พระหง ชงโคดอกเหลอง ทองพนดล ยโถ ควรเลอกปลกไมลมลก ไมเลอย ไมคลมดน แทรกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงหลายชนเรอนยอด โดยเฉพาะอยางยงพชคลมดนทสาคญ เชน พชวงศหญา เปนตน

รปท 24 แสดงการปลกตนไมบรเวณรมเสนทางสญจร เชน รมถนนปลกพนธไมทมดอกสวยงาม เชน

ชมพพนทพย เปนแนวยาว ซงผลดใบแลวออกดอกพรอมกน การปลก ไมยนทมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดไดด และทนตอมลพษทางอากาศบรเวณเกาะกลางถนน และมการปลกไมพมโคนตนและหญาปกคลมดน การปลกไมพมทมรปทรงสวยงามบรเวณเกาะกลางถนน มการตดแตงเรอนยอดและปลกหญาปกคลมดน เปนตวอยางการจดการพนทสเขยวทสอดคลองกบมาตรฐานพนทสเขยวบรเวณ

121

รปท 24 ชมพพนทพยปลกรมถนนเปนแนวยาว (ก) การปลกไมยนตนบรเวณเกาะกลาง/รมถนน ปลกไมพม

โคนตนและหญาปกคลมดน (ข-ค) การปลกไมพมทมรปทรงสวยงามบรเวณเกาะกลางถนนและปลกหญาปกคลมดน (ง-จ)

(ก) (ข)

(ค) (ง) (จ)

122

ตารางท 29 ลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานและชนดของพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจรทางนา

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจร พนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจรทางน า

ลกษณะพนธไม พนทส เขยวบรเวณเสนทางสญจรทางนา มวตถประสงคเพอ เสรมสร างทศนยภาพ และสภาพแวดลอมทดของพนท การคดเลอกพนธไมตองคานงถงพนธไมทชอบนาเปนหลกหากอยบรเวณรมนาควรเลอกปลกพนธไมทชอบนา เชน กมนา จกนา ตนเปดนา ทองหลาง ไทรดาง ไทรยอยใบแหลมแปรงลางขวด มะกอกนา โสกนา โสกพวง และ หลวเปนตน นอกจากนยงควรเลอกพนธไมทไมมดอกและผลทรวงงายจะทาใหลานาสกปรก ควรเลอกพนธไมโตเรวทมศกยภาพในการลดกาซคารบอนไดออกไซดหรอเพมกาซออกซเจน ควรใหความสาคญในดานความหลากชนดของพนธไมเชนเดยวกบพนทสเขยวประเภทอนๆ

แนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานพนทสเขยวบรเวณเสนทางสญจร

บรเวณรมนาควรมตนไมยนตนอยางนอย 1 ตนในทกๆ ระยะ 5 เมตร ควรเลอกพนธไมโตเรวทมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด ควรปลกไมยน ไมพม และพชลมลกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงทมหลายระดบเรอนยอดเลยนแบบธรรมชาต โดยมไมยนตน ไมพม และไมคลมดนไมนอยกวารอยละ 50 ของพช พนธทงหมด ควรจานวนตนไมในแตละชนด (species) มไมเกนรอยละ 25ของจานวนตนไมทงหมด แตในบรเวณเดยวกนควรปลกชนดเดยวตอเนองกนเพอความสวยงาม ควรเลอกปลกพนธไมพนเมองทมลกษณะทางนเวศวทยาเหมาะสมกบสภาพพนทปลก อยางนอยรอยละ 50 ของพชพนธทงหมด

ชนดของพนธไมทเหมาะสม

ไมยนตน พกล กนเกรา ขอย จาป ยางอนเดย อโศกอนเดย กะลอ ชมพ สนทะเล หลว โพ มะพลบแปรงลางขวด ยหบ โสกเขา จนทนกะพอ ตนเปดทราย เทพทาโร โพทะเล มะเดออทมพร มะตาดโมกแดง สะเดาเทยม หลมพอ ไมพม ประทดจน เลบครฑ หนวดปลาหมก แคระ พลงกาสา รามใหญ ลงพสา ปอนา ผกากรอง พดซอนพด พระหง ชงโคดอกเหลอง ทองพนดล ยโถ ควรเลอกปลกไมลมลก ไมเลอย ไมคลมดน แทรกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงหลายชนเรอนยอด

รปท 25 แสดงตวอยางการปลกตนไมบรเวณรมเสนทางสญจรทางนา โดยใชพนธไมชอบขนในทมนามากนา เชน สนทะเล สนประดพทธ ตนเปดทะเล จกทะเล จกนา ชมพนา กระทมนา เปนตน

123

รปท 25 การปลกตนไมบรเวณรมเสนทางสญจรทางนา สนประดพทธ รมคลอง

5. การคดเลอกพนธไมปลกในพนทสเขยวเพอเศรษฐกจชมชน การคดเลอกพนธไมมความแตกตางกนไปตามทองถนขนอยกบสภาพแวดลอม ลกษณะดน ลกษณะภมประเทศ และลกษณะภมอากาศ และในพนทเกษตร ควรตองคานงถงพนธไมทสามารถอยรวมกนไดในระบบวนเกษตร เชน พนธไมยนตนอเนกประสงค เชน สะเดา ขเหลก สะตอ และไมผลอนๆ และสาหรบสวนปาเศรษฐกจ เชน ยางนา กระถนณรงค ยคาลปตส เปนตน นอกเหนอจากพชเศรษฐกจควรเลอกพนธไมอนๆ ปลกบรเวณรอบๆ แปลงเพอใหเกดความหลากหลายทางชวภาพเชนกน ในการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมสาหรบพนทสเขยวเพอเศรษฐกจชมชน ดงตารางท 30 และรปท 26 ตารางท 30 ลกษณะทวไปของพนธไมแนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐานและชนดของพนธไมทเหมาะสม

สาหรบพนทสเขยวพนทสเขยวเพอเศรษฐกจชมชน แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอเศรษฐกจชมชน

พนทสเขยวเพอเศรษฐกจชมชน ลกษณะพนธไม ลกษณะพนธไมในพนทสเขยวเพอเศรษฐกจชมชนควรเปนพนธไมทสามารถสรางรายไดใหแก

ชมชน เชน นาขาว พชไร พชผก พชสมนไร ไมตดดอก ไมผล และไมปาเศรษฐกจ เปนตน พนธไมทมศกยภาพในการปลกในระบวนเกษตร หรอระบบเกษตรแบบผสมผสาน มาปลกรวม

เพอใหเกดความหลากหลายทางชวภาพ

124

แนวทางการคดเลอกพนธไมทเหมาะสมกบมาตรฐานพนทสเขยวเพอเศรษฐกจชมชน พนทสเขยวเพอเศรษฐกจชมชน

ควรเลอกพนธไมโตเรวทมศกยภาพในการลดกาซคารบอนไดออกไซดหรอเพมกาซออกซเจน และทนตอมลพษ

แนวทางปฏบตตามเกณฑมาตรฐาน

บรเวณรมรวควรมตนไมยนตนอยางนอย 1 ตนในทกๆ ระยะ 5 เมตร โดยเนนการปลกพนธไมอเนกประสงค

ควรประยกตใชระบวนเกษตร หรอระบบเกษตรแบบผสมผสาน ปลกตนไมเพอเกดความหลากหลายทางชวภาพ เชน ในพนททเกษตรการปลกไมยนตนแทรกเปนแถบในแปลงเกษตร การปลกไมยนตนบรเวณรอบๆ แปลง รอบรว เปนตน และในพนทปลกปาเศรษฐกจ ควรปลกพชเกษตรททนรมแทรกในแปลง เชน พชสมนไร เปนตน

สาหรบไมยนตนทปลกเพมควรเลอกพนธไมอเนกประสงค โตเรว และมศกยภาพในการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดปานกลาง-สง ไมนอยกวารอยละ 50 ของพนธไมยนตนทงหมด

ควรเลอกปลกพนธพนเมองทมลกษณะทางนเวศวทยาเหมาะสมกบสภาพพนทปลก อยางนอยรอยละ 50 ของพชพนธทงหมด

ควรเลอกพนธไมสามารถปลกไดในทกสภาพพนทการปลกการดแลรกษาและการจดการทาไดงาย

ชนดของพนธไมทเหมาะสม

ไมยนตน จนทนแดง แสมสาร จนทนกะพอ พฤกษ ทองกวาว กระพจน หวาสารภ กมบก อนทนลนาอนทรชต ขเหลก อเมรกน โสก กลปพฤกษ มะฮอกกาน สตบรรณ ตะเคยนทอง ถอน นาเตาตน มะมวง เสลา พะยอม ยางนา เลยน ทองหลางดาง กาฬพฤกษ วาสเทพ อนทนลบก แกวเจาจอม แคแสด ขเหลก มะขาม ตะแบกนา ชงโค งว จามจร ชมพ การบร เทพทาโร มะเดออทมพร มะตาด จง มะขามเทศ ปาลมนามน ไผจน ไผเลยง มะตม รก ขเหลก ชะมวง ตวขาวโมกมน ยอบาน มะพราว มะเฟอง สมอไทย หมาก อบเชย

ไมพม กระดงงาสงขลา กระบอก การะเกดหน โกสน ชบา เขมกดน เขมญปน เขมพษณโลก ทองอไร เขมสามส คอรเดย ชวนชม ชอนนาง ดอกสามเดอน บานเชาสเหลอง บษบารมทาง ประเดหว ประทดฝรงพดตาน พดจบ พดซอน พดดง พดสามส ยเขง มะเขอตน มกกเมาส ครสตมาส โมกบาน หมากผหมากเมย รองไม เขมอนเดย กหลาบหน พยบหมอก โกสน มะผมะเมย ซองออฟจาไมกา สองระด กระบอเจดตว เขมเลก ดอนยาแดง เลบครฑ พวงทองตน โมกบาน เบญจมาศ วานหมนป ชมเหดเลก บานเชา ราตรสทอง หนามแดง พดตะแคง พระหง ชงโคดอกเหลอง ยโถ ชบา ตนหยง พชมพ จาปน รตตมา

ควรเลอกปลกไมลมลก ไมเลอย ไมคลมดน แทรกเพอใหเกดโครงสรางในแนวดงหลายชนเรอนยอด

125

รปท 26 การปลกไมยนตนรวมกบพชเกษตรในระบวนเกษตร (ก) การปลกตนไม 3 อยางเพอประโยชน 4 อยางตามแนวพระราชดาร