วารสารศลปศาสตรปรทศน 61

62 ป ท 10 ฉบบ ท 19 มกราคม - มถนายน 2558

The Administration of the Government Officials in the Way of Buddhism

Chamnong Suampracom

Abstract

This research aims to study the Buddhist Doctrinal principles for

personnel administration by studying Buddhist scriptures and interviewing qualified

academics and state officers. The data is analysed and applied to the personnel

administration of the state.

The research result showed that the Buddhist principles for personnel

administration could be divided into 4 categories: namely 1) recruitment focusing on

individual qualifications according to the doctrine, 2) development which aimed at

improving behavior, utterance, and mind, 3) sustainability emphasizing on discipline,

rewarding and praising the appropriate individual, 4) welfare and benefits which are

based on the individual’s status, position and function according to the Discipline.

The application of these principles in the personnel administration of the state results

in a new version of Buddhist - style personnel administration in each category in

accordance with the principles of AVINMILD, PURITATE, POP - BEC, and

ROMPRANG, respectively.

Keywords : The personnel administration, The Buddhist Doctrinal principles,

A complete Buddhist administration

วารสารศลปศาสตรปรทศน 63

บทน�ำ การบรหารบคคลเปนเรองสำาคญอยางหนงขององคการทงภาครฐและภาคเอกชน เนองจากเปนกลไกสำาคญในการขบเคลอนนโยบายขององคกรจากแผนงานสภาคปฏบตอยางเปนรปธรรมหากการบรหารงานบคคลเปนไปอยางเปนระบบกจะทำาใหองคกรนนๆเจรญกาวหนามนคงมเสถยรภาพแตถาการบรหารงานบคคลไมเปนไปตามระบบและแผนงานทกำาหนดไวกจะสงผลใหองคกรไรประสทธภาพและนำาความเสอมมาใหแกองคกรทำาใหองคกรไมเจรญกาวหนาและไรเสถยรภาพ ปญหาเรองการบรหารงานบคคลในภาครฐนนมมาตลอดเชนการเขาดำารงตำาแหนงและการพนจากตำาแหนงนายกรฐมนตรทมขอถกเถยงกนวา มความชอบดวยรฐธรรมนญและคณธรรมจรยธรรมหรอไม เปนตน นอกจากนยงมปญหาการบรหารงานบคคลภาครฐในระดบตาง ๆ ทงในดานการแตงตงและการโยกยายหลายครงทมการฟองรองเรองการแตงตงและโยกยายตำาแหนงทไมเปนธรรมตวอยางเหลานไดสรางภาพทไมดตอการบรหารงานบคคลภาครฐอยางมาก ปญหาทเกดกบขาราชการประจำาทพบกมหลายปญหา เชน การแตงตงขาราชการประจำาทไมเปนไปตามพระราชบญญตและประมวลจรยธรรมของขาราชการเนองจากมปจจยบางประการเชนระบบเสนสาย ระบบอปถมภ หรอผลประโยชนทเขามาแทรกแซง ทำาใหหนวยงานของรฐไดขาราชการทขาดคณภาพ ขาดคณธรรมจรยธรรม ไมมความสามารถ ไมเหมาะสมกบตำาแหนง สงผลเสยตอองคกรและประเทศชาตโดยรวม ปญหาทถอวาเปนเรองทสรางความเสยหายใหแกองคกรรฐอยางมากประการหนงกคอความประพฤตมชอบของขาราชการบางคนเชนการทจรตคอรรปชนการใชอำานาจหนาทในทางทมชอบเปนตนสราง ความเสอมใหแกองคกรภาครฐทงในสวนขาราชการการเมองและขาราชการประจำา วธการแกไขปญหาทกลาวขางตนมหลายวธหนงในวธเหลานนกคอการมหลกการบรหารงานบคคลทดและตองทำาใหครบทงกระบวนการเรมตงแตการสรรหาการพฒนาการธำารงรกษาและการใหสทธประโยชนทถกตองตามหลกการกฎเกณฑเสมอภาคกนยตธรรมปราศจากอคตและโปรงใสตามหลกธรรมาภบาล พระพทธศาสนามหลกการบรหารงานบคคลทนาศกษาและสามารถนำามาบรณาการเขากบหลกการบรหารงานบคคลภาครฐไดอยางด เนองจากหลกการบรหารงานบคคลในพระพทธศาสนาจะเนนจรยธรรมเปนหลกทงในดานการสรรหาการพฒนาการธำารงรกษาตวบคคลและสทธประโยชนทแตละบคคลจะพงไดรบดงนนผวจยจงเหนควรทศกษาหลกการสรรหาการพฒนาการธำารงรกษาและการใหสทธประโยชนทชอบดวยกฎหมายจรยธรรมบรณาการเขาหลกการทางพระพทธศาสนาทง4ดานเพอใหไดหลกการบรหารงานบคคลภาครฐเชงพทธทมประสทธภาพ เกดระบบธรรมาภบาลขนในการบรหารงานบคคลภาครฐทกระดบและสงผลดตอประชาชนและประเทศชาตตอไป

วตถประสงคของกำรวจย 1.เพอศกษาหลกพทธธรรมทเกยวกบการบรหารงานบคคลภาครฐ 2.เพอประยกตหลกธรรมเพอการบรหารงานบคคลภาครฐเชงพทธบรณาการ

64 ป ท 10 ฉบบ ท 19 มกราคม - มถนายน 2558

วธด�ำเนนกำรวจย การวจยนเปนการวจยเชงเอกสาร(DocumentaryResearch)โดยมขนตอนของการศกษาดงตอไปน 1. ศกษาบทบญญตของรฐธรรมนญ พระราชบญญตวาดวยระเบยบขาราชการฝายตาง ๆมาตรฐานกำาหนดตำาแหนงทคณะกรรมการขาราชการฝายตางๆกำาหนดประกอบพระราชบญญต 2.ศกษาประมวลจรยธรรมจากประมวลจรยธรรมทออกโดยขาราชการฝายตางๆ เชนประมวลจรยธรรมขาราชการฝายการเมองขาราชการฝายตลาการขาราชการฝายนตบญญตและขาราชการฝายบรหารเปนตน 3. ศกษาพทธธรรมทเกยวกบหลกการบรหารงานบคคลจากพระไตรปฎก อรรถกถา เอกสารและงานวจยทเกยวของ 4. สมภาษณผทรงคณวฒทงภาครฐและนกวชาการทางพระพทธศาสนา 25 ทาน โดยใชการสมภาษณเชงปรมาณ(Quantitativeinterview)แบบมโครงสราง(Structured)มการถามและตอบตามประเดนทตงไว 5.นำาขอมลทไดจากทง๔ขอขางตนมาสงเคราะหวเคราะห 6.นำาหลกพทธธรรมมาบรณาการเขากบการบรหารงานบคคลภาครฐอยางเปนรปธรรม 7.สรปและนำาเสนอผลการวจย

ผลกำรวจย ผลการศกษาการบรหารงานบคคลภาครฐเชงพทธบรณาการสรปไดตามวตถประสงคของการวจย2ประการดงตอไปน 1. หลกพทธธรรมส�ำหรบกำรบรหำรงำนบคคล การบรหารงานบคคลในพระพทธศาสนาเกดเรมจากการมผทศรทธาเขามาขอบวชเปนพระภกษจนกระทงเกดองคกรสงฆขนในพระพทธศาสนาในชวงแรกพระพทธเจาทรงทำาหนาทบรหารดวยพระองคเองตอมาไดทรงมอบหมายหนาทการบรหารงานใหแกพระสาวกและสงฆโดยมพระธรรมวนยเปนแมแบบในการบรหารจดการใหองคกรสงฆเปนไปดวยความเรยบรอยซงพบวา หลกการการบรหารงานบคคลในพระพทธศาสนาจำาแนกได๔ดานคอ 1.1 ดำนกำรสรรหำ การสรรหาบคคลทจะเขามาสองคกรสงฆตองเปนไปตามหลกพระวนยทพระพทธเจาทรงกำาหนดไวเชนบคคลทจะบวชเปนพระภกษตองไมเปนโรคตดตอทรายแรงไมเคยเปนเดยรถยมากอนมอายครบ20ปบรบรณและบดามารดาอนญาตเปนตน(ว.มหา.4/105/167)ในชวงแรกพระพทธเจาทรงทำาหนาทคดเลอกและบรหารงานบคคลดวยพระองคเองเหนไดจากการบวชดวยวธเอหภกขอปสมปทาทพระองคทรงบวชใหแกผทมาขอบวชและทรงอบรมสงสอนดวยพระองคเองตอมาไดทรงประทานหนาทการบวชใหแกพระสาวกดวยวธการบวชแบบตสรณปสมปทาผทบวชไดชอวาพระอปชฌายสวนผทไดรบการบวชไดชอวาสทธวหารกตางฝายตางมหนาททตองปฏบตตอกนตามพระธรรมวนยดจดงบดากบบตรภายหลง

วารสารศลปศาสตรปรทศน 65

กทรงยกหนาทการบวชใหแกสงฆเนองจากทรงเหนวาสงฆซงประกอบดวยพระภกษตงแต4รปขนไปจะมความรอบคอบในการกลนกรองเรองตางๆ มากกวาบคคลเพยงคนเดยวดวยวธการบวชแบบญตตจตตถกรรมวาจาผทไดรบการบวชจะตองอยในสำานกของพระอปชฌายศกษาเลาเรยนและปฏบตหนาทตอพระอปชฌายในขณะเดยวกนพระอปชฌายกทำาหนาทใหการอบรมสงสอนทงในดานหลกคำาสอนและการปฏบตกลาวสรปกคอการสรรหาบคคลและผทำาหนาทในตำาแหนงตางๆในองคกรสงฆจะเปนไปตามขอกำาหนดของพระธรรมวนยเปนสำาคญ 1.2 ดำนกำรพฒนำ การพฒนาบคคลในพระพทธศาสนานนจะใชหลกธรรมเปนเครองมอในการพฒนาซงเปนการพฒนาทควบคกนไปทงพฤตกรรมทางกาย วาจา และใจ เหนไดจากหลกธรรมทพระพทธเจาทรงนำามาใชพฒนาบคคลดงตอไปน 1.2.1หลกกลยาณมตตาหมายถงการมเพอนทด(กลยาณมตร)ไดแกคนดมคณธรรมและปญญาทเรยกวาสตบรษหมายถงคนทมกายวาจาใจสงบหรอเรยกอกอยางหนงวาบณฑตเรองนศกษาไดจากมงคลสตรทพระพทธเจาทรงสอนใหคบคนทเปนบณฑต (ข.ข. 25/3/7) และตางฝายตางเปนกลยาณมตรตอกนเรองนศกษาไดจากวตรปฏบตทเปนสมพนธภาพระหวางบคคลเชนพระอปชฌายกบสทธวหารก อาจารยกบลกศษย เปนตน ซงชวยพฒนาบคคลโดยองครวมทงดานการเปนแบบอยางทดความคดการใหความรคำาตกเตอนคำาแนะนำาพรำาสอนเรองทเปนประโยชนตอกน 1.2.2 โยนโสมนสการ หมายถง การคดโดยแยบคาย คดอยางละเอยด รอบคอบ เปนหลกพฒนาบคคลใหคดเปนคดอยางถกตองมองเรองตางๆอยางลกซงไมมองอะไรแบบผวเผนและทำาใหเกดปญญาทนำาไปสเปาหมายของพทธธรรมอยางแทจรง ซงพระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต) (2529 :676-727)ไดกลาวถงวธคดแบบโยนโสมนสการไว10วธเชนการคดแบบอรยสจสเปนตน 1.2.3ไตรสกขาหมายถงหลกการฝกอบรมหรอพฒนาเพอความเปนมนษยทสมบรณ3ประการไตรสกขาเปนระบบของการพฒนามนษยทครอบคลมอรยมรรคมองค8ทพระพทธเจาทรงแสดงไวในมหาโควนทสตร(ท.ม.10/329/258)คอศลทเปนหลกพฒนาชวตและสงคมสสนตสขสมาธทเปนหลกพฒนาจตใหสงบและปญญาทเปนหลกการพฒนาจตใหรแจงหลดพนจากกเลสและความทกข 1.2.4ภาวนา4หมายถงการฝกอบรมชวต4ประการคอ1)กายภาวนาคอการฝกอบรมกายทสมพนธกบสงแวดลอมภายนอกคอรปเสยงกลนรสและสมผสทางอนทรยทง๕ไดแกตาหจมกลนและกายเปนการฝกการควบคมอนทรยหรอประสาทสมผสไมใหลมหลงมวเมาเขาถงและปฏบตตอสงเหลานนไดอยางถกตอง2) สลภาวนาการฝกควบคมพฤตกรรมตามหลกศลไมสรางความเสยหายใหแกคนอน3)จตภาวนาการฝกอบรมจตใหตงมนมคณธรรม4)ปญญาภาวนา การฝกอบรมจตใหเกดปญญา รเขาใจเรองทงหลายตามเปนจรง รเทาทนเหนโลกและชวตตามสภาวะ สามารถทำาจตใจใหเปนอสระบรสทธจากกเลสและพนจากความทกข 1.2.5แนวคดแบบอรยสจจ4หมายถงหลกการฝกการคดอยางมเหตผลตามองคประกอบของอรยสจ4ประการคอ1)ฝกการกำาหนดรจกทกข (ทกข)ทงทางกายภาพและทละเอยดลงไปคอความทกขทางจตทเกดจากกเลส2)ฝกการกำาหนดรสาเหตของความทกข (สมทย)คอการวนจฉยความทกข

66 ป ท 10 ฉบบ ท 19 มกราคม - มถนายน 2558

ทางจตทมมลเหตมาจากตณหา3)ฝกการกำาหนดเปาหมายคอการดบทกข(นโรธ)หมายถงพระนพพานทดบทกขไดอยางเดดขาด4)ฝกการลงมอขจดความทกข (มรรค)ตามหลกอรยมรรค8ประการการพฒนาชวตตามหลกอรยสจสนจะชวยใหเรารจกปญหา เขาถงปญหา รวาปญหาดงกลาวมสาเหตมาจากอะไรรวาปญหาดงกลาวสามารถแกไขไดและรวาจะแกปญหานนไดอยางไรซงจะสงผลใหบคคลนนสามารถทจะแกไขปญหาไดอยางถกวธ 1.3 ดำนกำรธ�ำรงรกษำ ผลการวจยพบวาพระพทธศาสนามหลกการสำาคญเกยวกบการธำารงรกษาบคคลทเปนทรพยากรมนษยในองคกรสงฆไว2ประการคอ 1.3.1การบญญตพระวนยพระพทธเจาไมไดทรงบญญตวนยไวตงแตตนตอเมอมพระภกษบางรปมความประพฤตอนไมเหมาะสมกอใหเกดความเสยหายขนในองคกรสงฆพระองคจงทรงบญญตพระวนยหามประพฤตเชนนนเปนเรองๆไปพระวนยขอใดททรงบญญตไวแลวแตยงไมครอบคลมหรอรดกมพอทจะปองกนความประพฤตเสยหายของพระภกษไดกทรงบญญตเพมเตมโดยทรงคำานงถงประโยชน10ประการคอเพอการรบวาดแหงสงฆเพอความสำาราญแหงสงฆเพอขมบคคลผเกอยากเพออยสำาราญแหงภกษผมศลเปนทรกเพอปองกนอาสวะอนจกบงเกดในปจจบนเพอกำาจดอาสวะอนจกบงเกดในอนาคตเพอความเลอมใสยงของชมชนทยงไมเลอมใสเพอความเลอมใสยงของชมชนทเลอมใสแลวเพอความตงมนแหงพระสทธรรม และเพอถอตามพระวนย (ว.มหา. 1/39/28-29) ทงนเพอรกษาผประพฤตดปฏบตชอบใหดำารงอยไดอยางสงางามในขณะเดยวกนกเปนการปองกนการความประพฤตเสยหายของภกษบางรปทจะสงผลเสยงตอองคกรสงฆในภาพรวม รวมถงขจดคนทไมดใหออกไปจากองคกรสงฆ ซงจะทำาใหพระพทธศาสนาดำารงอยได ดงนน พระวนยจงเปนเครองมอสำาคญในการรกษาทรพยากรบคคลทดใหคงอยคองคกรสงฆมาจนถงทกวนน 1.3.2การยกยองและการใหรางวลเรองนศกษาไดจากการแตงตงตำาแหนงเอตทคคะหมายถงภกษผมคณสมบตเปนเลศดานตาง ๆ ทพระพทธเจาจะทรงกำาหนดตามความสามารถหรอคณธรรมของพระสาวกแตละรป (ม.ม.13/57/55)การแตงตงเอตทคคะนเปนตวอยางของการรกษาทรพยากรบคคลในองคกรสงฆและการใชคนใหเหมาะกบงาน เหนไดจากพระพทธเจาทรงยกยองพระสาวกผเปนเลศดานตางๆ เชนพระสารบตรไดรบการยกยองวาเปนเลศทางปญญาพระมหาโมคคลลานะไดรบการยกยองวาเปนเลศทางดานการมฤทธ เปนตน ในปจจบนพบวา พระมหากษตรยไทยตงแตในอดตจนถงปจจบนกไดพระราชทานสมณศกดแกพระสงฆและสามเณรผประพฤตดปฏบตชอบประกอบคณความดใหแกพระพทธศาสนาและประเทศชาต เชนทรงสถาปนาสมเดจพระสงฆราชสมเดจพระราชาคณะพระราชาคณะชนตาง ๆ ตลอดจนพระครสญญาบตร และทรงแตงตงเปรยญธรรมตงแตเปรยญธรรม 3 ประโยคจนถงเปรยญธรรม 9 ประโยค เพอเปนขวญและกำาลงใจแกพระภกษและสามเณรใหปฏบตตามพระธรรมวนยและเผยแพรคำาสอนของพระพทธเจาเพอความรมเยนของประชาชน(พระมหานรตตฐตสำวโร.2550:2)ดงนนการยกยองและการใหรางวลจงเปนวธธำารงรกษาทรพยากรบคคลในพระพทธศาสนาตงแตในสมยพทธกาลจนถงปจจบน

วารสารศลปศาสตรปรทศน 67

1.4 ดำนสทธประโยชน ผลการศกษาพบวาสทธประโยชนในพระพทธศาสนาจะเปนไปตามคณสมบตหนาทและตำาแหนงของพระภกษแตละรปตามขอบญญตทางพระวนยเปนสำาคญแยกได2สมยคอ 1.4.1 สมยพทธกาล พระพทธเจาไดทรงกำาหนดกฎเกณฑเกยวกบผทจะดำารงตำาแหนงหนาทตางๆในการบรหารองคกรสงฆไวอยางรดกมเพอใหเกดประสทธภาพในการบรหารงานในขณะเดยวกนกเปนการชใหเหนถงสทธประโยชนตามพระธรรมวนยทภกษรปนนๆจะพงไดรบเชนการกำาหนดใหพระภกษทมพรรษา10ขนไปเปนอปชฌายและอาจารยได (ว.ม.4/77/160-167)และมสทธทจะปกครองมพระภกษสามเณรไวรบใชนอกจากนยงพบวามสทธประโยชนทพระภกษสามเณรจะพงไดรบตามบทบญญตทางพระวนยอกหลายเรองเชนเรองปจจยสทมผนำามาถวายอยางถกตองตามหลกวนยเปนสทธทจะพงไดสำาหรบตวบคคลและการแจกภตรหรอลาภสกการะทเกดขนแกสงฆทกำาหนดใหเปนไปตามลำาดบพรรษาเปนตนจากตวอยางดงกลาวชใหเหนวาสทธประโยชนทพระภกษสามเณรจะไดรบนนจะตองเปนไปตามหลกพระธรรมวนยเปนสำาคญ 1.4.2 สมยปจจบนพบวาสทธประโยชนทพระภกษจะพงไดรบนนเปนไปตามตำาแหนงหนาทการงานของแตละรปและขอกำาหนดตามพระราชบญญตคณะสงฆเปนสำาคญ เชนพระราชาคณะสามารถมพระฐานานกรมเพอชวยแบงเบาภาระงานของตนเชนสมเดจพระสงฆราชมพระฐานานกรมได15รปสมเดจพระราชาคณะมได10รปและพระราชาคณะชนเจาคณะรอง(รองสมเดจพระราชาคณะ)มได8รปเปนตนแตสทธประโยชนทพระภกษจะพงไดรบในทกเรองเมอวเคราะหแลวพบวาจะตองยดหลกพระธรรมวนยเปนสำาคญ เชน การแตงตงพระภกษเปนพระอปชฌายกยงคงรกษาหลกการเดม เชน ตองมพรรษา10ขนไปเปนตน

2. กำรบรหำรงำนบคคลภำครฐเชงพทธบรณำกำร ผลการศกษาพระราชบญญตประมวลจรยธรรมหลกพทธธรรมสำาหรบการบรหารบคคลและการสมภาษณผทรงคณวฒผเชยวชาญดานการบรหารการเมองการปกครองจำานวน25คนสามารถสรปแนวทางการบรหารงานบคคลภาครฐเชงพทธบรณาการได4ดานดงน 2.1 ดำนกำรสรรหำ การสรรหาตองปฏบตตามพระราชบญญตอยางเครงครดไมฝาฝนประมวลจรยธรรมโดยการคดเลอกคนมความรเกยวกบกฎหมายขององคกรราชการมความรดานพระพทธศาสนาและปฏบตตามหลกธรรมนำาแนวทางการสรรหาบคลากรในพระพทธศาสนามาประยกตใชโดยมกฎกตกาอยางรดกมคอมคณะบคคลผดำาเนนการสรรหาอยางถกตองยตธรรมไมมอคตและตองพจารณาเลอกบคคลผมบคลกภาพดทางกายวาจาและมจตใจดงามเคารพกฎกตกามมารยาทซงแนวทางในการบรหารงานบคคลดานการสรรหาเมอนำาทง2ขอมาบรณาการเขากนจะไดแนวทางการสรรหาเรยกบญญต8ประการ(AVINMILD) ประกอบดวย 2.1.1 A (Agreement)การยดหลกการและกฎเกณฑเปนแมแบบโดยทวไปผบงคบบญชาตองยดพระราชบญญตระเบยบขาราชการประเภทตางๆ อยางเครงครดและถอเปนความสำาคญลำาดบแรกท

68 ป ท 10 ฉบบ ท 19 มกราคม - มถนายน 2558

ตองปฏบตโดยนำาหลกการและวตถประสงคของการบญญตพระวนยแกพระสงฆมาเปนขอพจารณาถงประโยชนทจะเกดขนกบองคกร 2.1.2 V (Vision)การคดเลอกบคคลผรอบรและมวสยทศนหมายถงการสรรหาตองพจารณาคดเลอกบคคลทมความรเรองกฎหมายขององคกรอยางทองแทรกฎหมายเกยวกบการบรหารบคคลอยางแตกฉานและทราบขนตอนทจะตองปฏบตทพระพทธศาสนาเรยกวาบคคลผมสมมาทฐ 2.1.3 I (Individuality)บคลกภาพดรวมถงบคลกภาพทางกายวาจาและจตใจเพราะบคลกภาพสามารถสรางศรทธาแกผใตบงคบบญชาและผบงคบบญชาโดยนำาหลกเสขยวตรในพระพทธศาสนาทสรางความงดงามดานอากปกรยาใหแกพระภกษมาประยกตใช 2.1.4 N (Neutral)มความเปนกลาง เชนขนตอนการสรรหาควรใชบคคลภายในและภายนอกทมความเปนกลางมจำานวนเหมาะสมและใหมอำานาจในการกำาหนดระเบยบทไมขดตอกฎหมายโดยใชหลกอเบกขาธรรมคอความเปนกลางและการไมมอคตตอใครๆในพระพทธศาสนาเปนแนวทางปฏบต 2.1.5 M (Morality)การยดหลกจรยธรรมอยางเครงครดผบงคบบญชาตองไมฝาฝนประมวลจรยธรรมขาราชการ และยดถอปฏบตโดยเครงครด โดยใชหลกการแสวงหาทรพยากรบคคลในพระพทธศาสนาทเนนคณธรรมและปญญามาประยกตใช 2.1.6 I (Impartial)ความเทยงธรรมคอการสรรหาโดยใชวธสอบหรอคดเลอกควรเปดโอกาสอยางกวางแกบคคลทวๆไปโดยนำาหลกอคต4คอความไมลำาเอยงเพราะชอบความไมลำาเอยงเพราะชงความไมลำาเอยงเพราะหลงความไมลำาเอยงเพราะกลวมาประยกตใช 2.1.7 D (Doctrine)ความเปนผใฝในสนตธรรม หมายถงมความรเรองศาสนาโดยเฉพาะพระพทธศาสนารหลกธรรมในพระพทธศาสนาและปฏบตตามหลกธรรมนนๆ 2.1.8 L(Leadership)ความเปนผนำา ขาราชการระดบสงคอระดบ10-11เทยบไดกบอปชฌายโดยอนโลมพระพทธเจาทรงบญญตไวในอปชฌายวตรวาพระอปชฌายตองเขาไปตงจตสนทสนมกบสทธวหารกเหมอนบตรสทธวหารกกตองเขาไปตงจตในอปชฌายเหมอบดาซงในระบบราชการภาษาพดเรยกผใตบงคบบญชาวา“ลก-นอง”หากผบงคบบญชาจะตงจตวาผใตบงคบบญชาทกคนเปนเหมอน“ลก”หรอ“นอง”สวนราชการนนๆกจะมแตความสขความรกใครในกนและกนความจำาเรญกจะมแกสวนราชการนนและประเทศชาตเปนทสด 2.2 ดำนกำรพฒนำ การพฒนาบคลากรพงยดหลกการทางพระพทธศาสนาทเชอวามนษยเปนสตวทสามารถฝกไดดวยการฝกอบรมการศกษาดงานทงในและตางประเทศและนำาหลกธรรมทางพระพทธศาสนามาประกอบการพฒนา เชน ไตรสกขา โดยเฉพาะการฝกสมาธควรมอยในหลกสตรการพฒนาขาราชการในทกระดบ ซงแนวทางในการบรหารงานบคคลดานการพฒนาเมอบรณาการทง2สวนจะไดแนวทางพฒนาทเรยกวาบญญต7ประการ (PURITATE)ประกอบดวย 2.2.1 P (Politeness)มารยาทดในขอนพงนำาหลกเสขยวตรคอหลกการฝกมารยาทและจรรยาตางๆมาประยกตใชในชวตประจำาวน

วารสารศลปศาสตรปรทศน 69

2.2.2 U (Understand) เขาใจ เขาถงการเขาใจและเขาถงคอผบงคบบญชาตองเขาใจความตองการความทกขความสขการเปนอยอายงานความชำานาญพเศษลกษณะและความสามารถของผใตบงคบบญชาในทกระดบชนโดยการนำาแบบอยางทพระอปชฌายปฏบตตอสทธวหารกดวยจตเมตตามาเปนแนวทางปฏบต 2.2.3 R (RightDiligence)ความเพยรตามหลกสมมปปธาน4คอพยายามระวงไมใหความชวเกดขน พยายามกำาจดความชวทเกดขน พยายามสรางความดใหเกดขน และพยายามรกษาความดใหตงมนตลอดไป 2.2.4 IT (InformationTechnology)ความรดานเทคโนโลยททกคนในองคกรตองพฒนาและเรยนรเพอรเทาทนและใชเทคโนโลยไดอยางถกตองซงจะทำาใหคนในองคกรไมลาสมยและสอสารกบหนวยงานหรอองคกรอนไดโดยนำาหลกพหสตรคอการศกษาเรยนรมากมาเปนแนวทางปฏบต 2.2.5 A (Assemble)การเขารวมประชมสมมนาเพอเปนการแสวงหาความรจากบคคลภายนอกเพอนำามาพฒนาองคกรโดยนำาหลกสตมยปญญา หมายถง ปญญาทเกดจากการศกษาเลาเรยนมาเปนแนวทางปฏบต 2.2.6 T (TeamWork) การทำางานเปนทมถอเปนหวใจสำาคญอยางหนงของทกองคกร และทกหนวยงานโดยสรางอดมการณใหมๆ เพอแลกเปลยนประสบการณและเพอการเรยนรโดยนำาหลกความสามคคในพระพทธศาสนามาใช 2.2.7 E (Exercise)การฝกอบรมมนษยเปนสตวสงคมจำาเปนตองฝกฝนพฒนาองคกรจะพฒนาไปดวยดขนอยกบการพฒนาฝกอบรมอยางสมำาเสมอ ในพระพทธศาสนาใชหลกธรรม มาประกอบการอบรมเพอพฒนาเชนหลกไตรสกขาใหมการอบรมตามหลกศลสมาธและปญญา 2.3 ดำนกำรธ�ำรงรกษำ แนวทางในการบรหารงานบคคลดานธำารงรกษาน เมอบรณาการแลวจะไดแนวทางในการบรหารดานการธำารงรกษาทเรยกวาบญญต6ประการ (POP – BEC)ประกอบดวย 2.3.1 P (Praise)เหนคณคาของความเปนคนดยกยองเชดชเพอใหมเกยรตเปนทประจกษและยกยองและใหรางวลตามหลกพระพทธศาสนานำาหลกธรรมในพระพทธศาสนามาใชประกอบในการธำารงรกษาเชนการยกยองการใหรางวลและหลกธรรมเชนพรหมวหารธรรม4เปนตน 2.3.2 O (Opportunity)ใหโอกาสเตบโตในตำาแหนงทสงขนไปตามระยะเวลาความรความสามารถเหมอนอยางทพระพทธเจาทรงแตงตงพระภกษในตำาแหนงเอตทคคะ 2.3.3 P (Possession)ปลกจตสำานกความรกองคกรโดยผบรหารตองมการปลกจตสำานกใหบคลากรมความรสกวาองคกรเปนของตน เพอจะใหชวยกนปกปกรกษาองคกรใหมเกยรตในสายตาประชาชนอยตลอดเวลาเหมอนอยางพระพทธสาวกททำางานเพอพระพทธศาสนาตามพระโอวาทของพระพทธเจาททรงสงพระสาวกไปประกาศศาสนา 2.3.4 B (Benefit) ใหประโยชนสงสด การใหประโยชนสงสดเทาทขาราชการผนนมสทธประโยชนโดยประโยชนทใหตองเปนธรรมและเปนทยอมรบของบคลากรในองคกรและใหคาตอบแทนทเหมาะสม

70 ป ท 10 ฉบบ ท 19 มกราคม - มถนายน 2558

พรอมดวยสวสดการโดยนำาการใหสทธประโยชนตามพระธรรมวนยในพระพทธศาสนามาปรบใช 2.3.5 E (Efforttomaintain)สรางวนยเพอรกษาองคกรนำาหลกการบญญตพระวนยเพอปกปองพระพทธศาสนาโดยสรางกฎกตกากำากบใหเกดความเสมอภาคโดยนำาหลกการบญญตพระวนยขอท10ทวาการบญญตพระวนยนพระพทธเจาทรงบญญตไวใหพระวนยรกษาพระวนย 2.3.6 C (Culture) รกษาวฒนธรรมองคกร รกษาขนบธรรมเนยมและประเพณขององคกรไวและสรางวฒนธรรมใหมๆใหเกดขนกลาวคอการสรางสรรคพฒนาวฒนธรรมองคกรทดงามขจดสงทไมดออกไปในขอนสามารถนำาหลกการการรกษาคำาสอนเชนเรองสงคายนาในพระพทธศาสนามาประยกตใชไดโดยการตกลงกนรกษาวฒนธรรมองคกรทดมประโยชนไวกำาจดสงไมดออกไป 2.4 ดำนสทธประโยชน สทธประโยชนถอวาเปนเรองสำาคญ ขอปฏบตสำาหรบเรองนกคอ พงจดสรรผลประโยชนอยางโปรงใสใชระบบคณธรรมในการรกษาสทธประโยชนซงแนวทางในการบรหารงานบคคลดานสทธประโยชนนเมอบรณาการแลวจะไดหลกในการบรหารงานดานสทธประโยชนทเรยกวาบญญต8ประการ(ROMPRANG) ประกอบดวย 2.4.1 R (Right)ความชอบธรรมหมายถงการใหสทธประโยชนแกผใตบงคบบญชาตามความดความชอบตามอำานาจและหนาทของเขาโดยการถอตามแนวทางในการใหสทธประโยชนทพระพทธเจาทรงประทานแกพทธสาวกประยกตใช 2.4.2 O (Opportunity)การเปดโอกาสเชนใหมการเปลยนสายงานเพอการฝกเรยนรเพอเตรยมเปนผนำาและผบรหารในองคกรในอนาคตเปนการเตรยมบคลากรไวเพอความเจรญและการสบสานงานขององคกรใหเจรญยงๆขนไปเหมอนอยางพระพทธศาสนาทเปดโอกาสในการพฒนาตนแกทกคนทเขามาบวช 2.4.3 M (Moral)การมคณธรรมคอขาราชการทกคนตองมหร โอตตปปะละอายบาปเกรงกลวบาปเพอใหมความสนโดษคอพอใจในสงทตนพงมพงไดไมเบยดบงเอาของคนอนมาเปนของตนการมหรโอตตปปะจะชวยปองกนและแกไขปญหาการทจรตคอรรปชนได 2.4.4 P (Privilege)สทธพเศษคอการใหสทธพเศษแกผบรหารระดบสงเพอใหมเกยรตในสงคมโดยไมเบยดเบยนตนเองโดยนำาหลกการยกยองใหผททำางานดมคณธรรมใหไดรบการยกยองเชดชทงภายในและภายนอกเหมอนการแตงตงตำาแหนงเอตทคคะแกพทธสาวกของพระพทธเจา 2.4.5 R (Revenue)คาตอบแทนเหมาะสมคอการใหคาตอบแทนอยางเหมาะสมแกความสามารถและสอดคลองกบตำาแหนงและอำานาจหนาท เหมอนอยางตำาแหนงหนาทของพระสงฆทเปนไปตามหลกพระธรรมวนย 2.4.6 A (Accountability) การพจารณาอยางโปรงใสการพจารณาใหความดความชอบแกบคลากรในองคกรอยางทวถง โดยนำาหลกการแตงตงเอตทคคะในพระพทธศาสนามาประยกตใช ไมมอคตในการแตงตงหรอจดสรรเรองสทธประโยชนไมทำาลบหลงซงกคอหลกความโปรงใสตามหลกธรรมาภบาล

วารสารศลปศาสตรปรทศน 71

2.4.7 N (Neutrally)ความเสมอภาคการจดสรรสทธประโยชนควรตงอยบนหลกความเสมอภาคเพอใหสทธประโยชนทวถงกนไมกระจกตวอยทกลมหนงกลมใดโดยเฉพาะโดยยดหลกพรหมวหารและการปราศจากอคตเปนหลกปฏบต 2.4.8 G (Gain)ผลประโยชนทางการศกษาคอสงเสรมใหบคลากรไดมโอกาสศกษาในระดบการศกษาใหสงซงประโยชนทเกดขนจะไดรบทงบคลากรและองคกรโดยการนำาหลกพหสตรในพระพทธศาสนามากำาหนดแนวทางปฏบตใหคนในองคกรเปนผใฝเรยนรทกคน

กำรอภปรำยผล การวจยนพบประเดนทเหนนาจะนำามาอภปรายคอ เรองการพฒนาบคคลตามหลกพทธธรรมเนองจากพระพทธศาสนาเหนวาคนเปนตวจกรสำาคญทจะพาองคกรไปสความเจรญรงเรองมเสถยรภาพซงสอดคลองกบบทบญญตของรฐธรรมนญ พระราชบญญตวาดวยระเบยบขาราชการฝายตาง ๆ และประมวลจรยธรรมของขาราชการทตางมงพฒนาบคคลใหมคณภาพตางกนตรงทพระพทธศาสนาจะเนนการใชหลกธรรมในการพฒนามนษยใหครอบคลมองคประกอบของชวต ทงพฤตกรรมทางกาย วาจา ใจเชนหลกไตรสกขาทมงพฒนามนษยใหมพฤตกรรมทางกายวาจาและใจทถกตองเหมาะสมตามหลกศลการพฒนาจตใหมความมนคงตงมนเขมแขงดวยสมาธและมปญญาเหนแจงสจธรรมตามความเปนจรงจนละความยดตดหลดพนจากกเลสทเปนสาเหตของความทกขไดอยางสนเชงเรองนสอดคลองกบผลการศกษาของธชสรบนดาลชย(2554:บทคดยอ)ทพบวาวธการพฒนาทรพยากรมนษยเชงพทธระดบบคคลโดยใชหลกไตรสกขาดวยวธการอภปรายกลมสงผลตอเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมของพนกงานทมตอความรบผดชอบตอองคกรอยางยงยน การนำาหลกการทางพระพทธศาสนามาบรณาการใชพฒนางานบคคลนนจะตองทำาใหครอบคลมการบรหารงานบคคลทง4ดานกลาวคอการสรรหาบคคลทกระดบจะตองคำานงถงคณสมบตของบคคลทงในดานความสามารถ ความประพฤต และคณธรรมเปนหลก และเปนไปตามระเบยบขององคกรอยางยตธรรมปราศจากอคตดานการพฒนาจะตองทำาอยางตอเนองทงดานวชาความรทกษะการทำางานความประพฤตและคณธรรมโดยใชหลกไตรสกขามาพฒนาใหคนมความสมบรณพรอมทงกายวาจาและใจดานการธำารงรกษาตองปลกฝงทงดานทศนคตเชงบวกตอองคกรการใหรางวลการยกยองสนบสนนบคคลทมความประพฤตดและดานสทธประโยชนทตองจดสรรใหทกคนอยางเหมาะสมยตธรรมและใหทกคนตระหนกและใหการเคารพสทธของคนอน ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะกบผบรหำรองคกร ผมอำานาจในการบรหารองคกรควรใหความสำาคญหลกธรรมในการบรหารงานบคคลทกขนตอนทงในดานการสรรหาทตองเลอกคนทเปนคนดมความสามารถและมอบหมายหนาทใหสอดคลองกบความสามารถ

72 ป ท 10 ฉบบ ท 19 มกราคม - มถนายน 2558

ของแตละบคคล เมอรบเขามาแลวกจะตองพฒนาเขาใหมศกยภาพในการทำางานและคณภาพภายในคอความรและคณธรรมโดยใหทกคนเคารพกตกาขององคกรและสงคมรจกสทธประโยชนและใหคนไดรบสทธประโยชนอยางยตธรรมและเทาเทยมกนอนจะสรางองคกรใหมความมนคงโดยนำาหลกธรรมทางพทธศาสนามาบรณาการเขากบการบรหาร 2. ขอเสนอแนะตอกำรวจยในครงตอไป การศกษาครงนเปนศกษาเฉพาะการแตงตงขาราชการระดบสงคอระดบ10-11อนเปนตำาแหนงทตองโปรดเกลาฯ แตงตง แตยงมการแตงตงบคคลในราชการอกจำานวนมาก เชน ขาราชการระดบ 9บคลากรภาครฐทไมใชราชการเชนทปรกษานายกรฐมนตรรฐมนตรหรอตำาแหนงทางการเมองอนๆ เชนตำาแหนงทปรกษาประธานรฐสภา รองประธานรฐสภา ตำาแหนงทางการเมองทเขามาชวยงานคณะกรรมาธการและสมาชกรฐสภารวมถงตำาแหนงราชการทองถนคอองคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.)เทศบาลและองคการบรหารสวนตำาบล(อบต.)ทนาทำาการศกษาวจยเพอใหการบรหารงานบคคลภาครฐในทกภาคสวนไดใชหลกพทธธรรมไปชวยเสรมกำากบเพอความเจรญกาวหนาของประชาชนและประเทศชาตตอไป

บรรณำนกรมกรมศลปากร.(2510) เจำนำยและขำรำชกำรกรำบบงคมทลควำมเหนจดกำรเปลยนแปลงรำชกำรแผนดน

ร.ศ. 103 และพระรำชด�ำรสในพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ทรงแถลงพระบรมรำชำธบำยแกไขกำรปกครองแผนดน.กรงเทพมหานคร:กรมสรรพสามต.

ธงชยสนตวงษ.(2543) องคกำรและกำรบรหำร.พมพครงท11.กรงเทพมหานคร:ไทยวฒนา พานช .ธชสรบนดาลชย.(2554)กำรพฒนำทรพยำกรมนษยเชงพทธ กบควำมรบผดชอบตอ

สงคมอยำงยงยนขององคกำรกรณศกษำ : บรษท โทเทล แอคแซส คอมมนเคชน จ�ำกด (มหำชน). วทยานพนธบธ.ม.(สาขาบรหารธรกจ)กรงเทพมหานคร:บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

นนทวรรณอสรานวฒนชย.(2550) ภำวะผน�ำทพงประสงคในยคโลกำภวตน : ศกษำจำกหลกพทธธรรม. วทยานพนธพธ.ม.(สาขาวชาพระพทธศาสนา)กรงเทพมหานคร:บณฑตวทยาลยมหาวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.ประยรธมมจตโต(พระธรรมโกศาจารย).(2549) พทธวธบรหำร.โรงพมพมหาวทยาลยมหาจฬา ลงกรณราชวทยาลย:กรงเทพมหานคร.พระเทพเวท(ประยทธปยตโต).(๒๕๒๙)พทธธรรม ฉบบปรบปรงและขยำยควำม. กรงเทพมหานคร

:มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.พระมหาอรยะเพยงตา(ปญญาทโป).(2552) ศกษำปรชญำกำรบรหำรเชงเปรยบเทยบ : ทฤษฎ

กำรบ ร ห ำ ร แ บบตะวนตกกบกำรบรหำรแบบพทธ. วทยานพนธ รศ.ม. (สาขาวชารฐประศาสนศาสตร)กรงเทพมหานคร:บณฑตวทยาลยสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

วารสารศลปศาสตรปรทศน 73

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.(2539)พระไตรปฎกภำษำไทย ฉบบมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.

มหามงกฎราชวทยาลย. (2531) วสทธมคคสส นำม ปกรณวเสสสส ตตโย ภำโค. พมพครงท 7.กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหามกฎราชวทยาลย.

วรชวรชนภาวรรณ.(2545) กำรบรหำรเมองหลวงและกำรบรหำรทองถน : สหรฐอเมรกำ องกฤษ ฝรงเศส ญปน และไทย.กรงเทพมหานคร:โฟรเพซ.

โสภตาจวะพงศ.(2554) ศกษำวเครำะหกำรด�ำเนนชวตเชงพทธของผน�ำในสงคมไทย. วทยานพนธพธ.ม. (สาขาวชาพระพทธศาสนา)กรงเทพมหานคร:บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.สำานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน.(2518)พระรำชบญญตระเบยบขำรำชกำรพลเรอน พ.ศ. 2518

พรอมดวยค�ำชแจง.กรงเทพมหานคร:มงคลการพมพ.สำานกงานโฆษณาการ.(2479) พระรำชบญญตระเบยบขำรำชกำรพลเรอน พทธศกรำช 2479 และค�ำอธบำย.

พระนคร:อกษรนต.