การบรหารกจการบานเมองทด Good Governance

เอกสารประกอบการอบรมเชงปฏบตการเพอเพมศกยภาพ นกวเคราะหนโยบายและแผน มหาวทยาลยขอนแกน

6 มถนายน 2555

โดย รศ.ดร.ลำปง แมนมตยคณบดบณฑตวทยลย มหวทยลยขอนแกน

ความรทวไปเกยวกบการบรหารจดการบานเมองทด หรอธรรมาภบาล

Good Governance• การปกครองหรอบรหารงานทเปนธรรม

• วฒนธรรมของการอยรวมกนในสงคม องคกร อยางมความสงบสข สามารถสานประโยชนและคลคลายขอขดแยง ไดอยางสนตวธ

• พฒนาองคกร ใหเตบโตมคณภาพอยางยงยน

ทำาไมตองมการบรหารกจการบานเมองทด

• การบรหารกจการบานเมองทดหรอธรรมาภบาล เปนวถทางของการใชอำานาจในการใชทรพยากรเพอการบรหารองคกร โดยมเปาหมายอยทการพฒนาอยางยงยน

• ครอบคลมการมสวนรวมของภาคสวนตางๆ

• การบรหารอยางมความรบผดชอบ (ภาระรบผดชอบ)

• มกฎหมาย กฎระเบยบในการปฏบตงาน

• มความโปรงใส ตรวจสอบได

• มขอมลขาวสาร

การบรหารจดการภาครฐ ในประเทศไทย

• ปญหาประสทธภาพและคณภาพ การบรหารของหนวยงานภาครฐ• การบกพรอง การทำาผด ทจรตและการขาดจรยธรรมของบคลากร• ความเปลยนแปลงทางดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม สงผลตอ

การเปลยนแปลงในระบบบรหารและกระบวนการทำางานของภาครฐ• สภาพการบรหารจดการในหนวยงานภาครฐ

โครงสรางการบรหารจดการภาครฐยงขาดความยนหยน ขาราชการไมสามารถปรบเปลยนกระบวนทศน วฒนธรรม

คานยม และวธการปฏบตงาน ใหสอดคลองกบการเปลยนแปลง

ปญหาของการบรหารจดการของหนวยงานภาครฐ• ขาดกลไกและเกณฑในการบรหารจดการบานเมองทมประสทธภาพ

คลองตว สอดรบกบการเปลยนแปลง

• บคลากรขาดความรความเชยวชาญในการปฏบตงาน ไมสามารถปรบตวใหทนตอความเปลยนแปลงของระบบราชการทเปลยนไป

• ระบบการตดสนใจการบรหารของภาครฐ ขาดความโปรงใส บรสทธยตธรรม และตรวจสอบได

• เกดปญหาทจรต คอรปชน ประพฤตมชอบอยางกวางขวาง

• ขาดระบบขอมลสารสนเทศทใชประกอบการปฏบตงาน

การเสรมสรางธรรมาภบาลและการบรหารกจการบานเมองทดในหนวยงานภาครฐ

• รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย 2540

• พรบ. ระเบยบการบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2546 มาตรา 3/1

• พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑ และวธการบรหารกจการบานเมองทด 2546

• แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย

ขอบเขต ความหมายของการบรหารกจการบานเมองทด

เปนแนวปฏบตราชการของทกสวนราชการในการทำาภารกจใดๆ ตองมความมงหมายใหบรรลเปาหมาย ดงน

• เกดประโยชนสขของประชาชน• เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ• มประสทธภาพและเกดความคมคา• ไมมขนตอนการปฏบตงานเกนความจำาเปน• ปรบปรงภารกจของสวนราชการใหทนตอเหตการณ• ประชาชนไดรบความสะดวกและตอบสนองความตองการ• มผลการปฏบตงานสมำาเสมอ

การกอใหเกดและเสรมสรางธรรมาภบาล

หลกธรรมาภบาลมองคประกอบทสำาคญ 6 ประการ ดงน

1. หลกนตธรรม คอ กรตรกฏหมย กฏ ระเบยบ ขอบงคบและกตกตงๆ ใหทนสมยและเปนธรรม ตลอดจนเปนทยอมรบของสงคมและสมชก โดยมกรยนยอมพรอมใจและถอปฏบตรวมกนอยงเสมอภคและเปนธรรม กลวโดยสรปคอ สถปนกรปกครองภยใตกฏหมย มใชกระทำกนตมอำเภอใจหรออำนจของบคคล

องคประกอบของหลกธรรมาภบาลทวไป

2. หลกคณธรรม คอ กรยดถอและเชอมนในควมถกตองดงม โดยกรรณรงคเพอสรงคนยมทดงมใหผปฏบตงนในองคกรหรอสมชกของสงคมถอปฏบต ไดแก ควมซอสตยสจรต ควมเสยสละ ควมอดทนขยนหมนเพยร ควมมระเบยบวนย เปนตน

องคประกอบของหลกธรรมาภบาลทวไป

3. หลกความโปรงใส คอ กรทำใหสงคม องคกรเปนทเปดเผยขอมลขวสรอยงตรงไปตรงม และสมรถตรวจสอบควมถกตองไดโดยกรปรบปรงระบบและกลไกกรทำงนขององคกรใหมควมโปรงใส มกรเปดเผยขอมลขวสรหรอเปดใหประชชนสมรถเขถงขอมลขวสรไดสะดวก

องคประกอบของหลกธรรมาภบาลทวไป

4. หลกความมสวนรวม คอ กรทำใหสงคมทประชชนมสวนรวมรบรและรวมเสนอควมเหนในกรตดสนใจสำคญๆ ของสงคม โดยเปดโอกสใหประชชนมชองทงในกรเขมมสวนรวม ไดแก กรแจงควมเหน กรไตสวน สธรณะ กรประชพจรณ กรแสดงประชมต หรออนๆ และขจดกรผกขดทงโดยภครฐหรอโดยภคธรกจเอกชน ซงจะชวยใหเกดควมสมคคและควมรวมมอกนระหวงภครฐและภคธรกจเอกชน

องคประกอบของหลกธรรมาภบาลทวไป

5. หลกความรบผดชอบ ผบรหร ตลอดจนคณะขรชกร ทงฝยกรเมองและขรชกรประจำ ตองตงใจปฏบตภรกจตมหนทอยงดยง โดยมงใหบรกรแกผมรบบรกร เพออำนวยควมสะดวกตงๆ มควมรบผดชอบตอควมบกพรองในหนทกรงนทตนรบผดชอบอยและพรอมทจะปรบปรงแกไขไดทนทวงท

องคประกอบของหลกธรรมาภบาลทวไป

6. หลกความคมคา ผบรหร ตองตระหนกวมทรพยกรคอนขงจำกด ดงนนในกรบรหรจดกรจำเปนจะตองยดหลกควมประหยดและควมคมค ซงจำเปนตองตงจดหมยไปทผรบบรกรหรอประชชนโดยสวนรวม

องคประกอบของหลกธรรมาภบาลทวไป

1. หลกประสทธผล (Effectiveness) ผลกรปฏบตรชกรทบรรลวตถประสงคและเปหมยของแผนกรปฏบตรชกรตมทไดรบงบประมณมดำเนนกร รวมถงสมรถเทยบเคยงกบสวนรชกรหรอหนวยงนทมภรกจคลยคลงกนและมผลกรปฏบตงนในระดบชนนำของประเทศเพอใหเกดประโยชนสขตอประชชน โดยกรปฏบตรชกรจะตองมทศทง ยทธศสตร และเปประสงคทชดเจน มกระบวนกรปฏบตงนและระบบงนทเปนมตรฐน รวมถงมกรตดตมประเมนผลและพฒนปรบปรงอยงตอเนองและเปนระบบ

องคประกอบของการบรหารกจการบานเมองทดในหนวยงานภาครฐ

2. หลกประสทธภาพ (Efficiency) กรบรหรรชกรตมแนวทงกำกบดแลทดทมกรออกแบบกระบวนกรปฏบตงนโดยกรใชเทคนคและเครองมอกรบรหรจดกรทเหมะสม ใหองคกรสมรถใชทรพยกรทงดนตนทนแรงงนและระยะเวลใหเกดประโยชนสงสดตอกรพฒนขดควมสมรถในกรปฏบตรชกรตมภรกจเพอตอบสนองควมตองกรของประชชนและผมสวนไดสวนเสยทกกลม

องคประกอบของการบรหารกจการบานเมองทดในหนวยงานภาครฐ

3. หลกการตอบสนอง (Responsiveness) กรใหบรกรทสมรถดำเนนกรไดภยในระยะเวลทกำหนด และสรงควมเชอมน ควมไววงใจ รวมถงตอบสนองตมควมคดหวง/ควมตองกรของประชชนผรบบรกร และผมสวนไดสวนเสยทมควมหลกหลยและมควมแตกตง

องคประกอบของการบรหารกจการบานเมองทดในหนวยงานภาครฐ

4. หลกภาระรบผดชอบ (Accountability) กรแสดงควมรบผดชอบในกรปฏบตหนทและผลงนตอเปหมยทกำหนดไว โดยควมรบผดชอบนนควรอยในระดบทสนองตอควมคดหวงของสธรณะ รวมทงกรแสดงถงควมสำนกในกรรบผดชอบตอปญหสธรณะ

องคประกอบของการบรหารกจการบานเมองทดในหนวยงานภาครฐ

5. หลกความโปรงใส (Transparency) กระบวนกรเปดเผยอยงตรงไปตรงม ชแจงไดเมอมขอสงสยและสมรถเขถงขอมลขวสรอนไมตองหมตมกฏหมยไดอยงเสร โดยประชชนสมรถรทกขนตอนกรดำเนนกจกรรมหรอกระบวนกรตงๆ และสมรถตรวจสอบได

องคประกอบของการบรหารกจการบานเมองทดในหนวยงานภาครฐ

6. หลกการมสวนรวม (Participation) กระบวนกรทขรชกร ประชชนและผมสวนไดสวนเสยทกกลมมโอกสไดเขรวมในกรรบร เรยนร ทำควมเขใจ รวมแสดงทศนะ รวมเสนอปญห/ประเดนสำคญทเกยวของ รวมคดแนวทง รวมกรแกไขปญห รวมในกระบวนกรตดสนใจ และรวมกระบวนกรพฒนในฐนะหนสวนกรพฒน

องคประกอบของการบรหารกจการบานเมองทดในหนวยงานภาครฐ

7. หลกการกระจายอำานาจ (Decentralization) กรถยโอนอำนจกรตดสนใจ ทรพยกร และภระกจ จกสวนรชกรสวนกลงใหแกหนวยกรปกครองอน (รชกรบรหรสวนทองถน) และภคประชชนดำเนนกรแทนโดยมอสระตมสมควร รวมถงกรมอบอำนจและควมรบผดชอบในกรตดสนใจและกรดำเนนกรใหแกบคลกร โดยมงเนนกรสรงควมพงพอใจในกรใหบรกรตอผรบบรกรและผมสวนไดสวนเสย กรปรบปรงกระบวนกร และเพมผลตภคเพอผลกรดำเนนงนทดของสวนรชกร

องคประกอบของการบรหารกจการบานเมองทดในหนวยงานภาครฐ

8. หลกนตธรรม (Rule of Law) กรใชอำนจของกฏหมย กฏระเบยบ ขอบงคบในกรบรหรรชกรดวยควมเปนธรรม ไมเลอกปฏบต และคำนงถงสทธเสรภพของผมสวนไดสวนเสย

9. หลกความเสมอภาค (Equity) กรไดรบกรปฏบตและโดยไมมกรแบงแยกดน ชย/หญง ถนกำเนไดรบบรกรอยงเทเทยมกนด เชอชต ภษ เพศ ควมพกร สภพทงกยหรอสขภพ สถนะของบคคล ฐนะทงเศรษฐกจและสงคม ควมเชอทงศสน กรศกษ กรฝกอบรม และอนๆ

องคประกอบของการบรหารกจการบานเมองทดในหนวยงานภาครฐ

10. หลกมงเนนฉนทามต (Consensus Oriented) กรหขอตกลงทวไปภยในกลมผมสวนไดสวนเสยทเกยวของซงเปนขอตกลงทเกดจกกรใชกระบวนกรเพอหขอคดเหนจกกลมบคคลทไดรบประโยชนและเสยประโยชน โดยเฉพะกลมทไดรบผลกระทบโดยตรงซงตองไมมขอคดคนทยตไมไดในประเดนทสำคญ โดย ฉนทมตไมจำเปนตองหมยควมวเปนควมเหนพองโดยเอกฉนท

องคประกอบของการบรหารกจการบานเมองทดในหนวยงานภาครฐ

องคประกอบของการบรหารกจการบานเมองทดในหนวยงานภาครฐ

เกณฑการจดระดบการกำากบดแลองคการภาครฐตามหลกธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด

1. หลกประสทธผล (Effectiveness)

2. หลกประสทธภาพ (Efficiency)

3. หลกการตอบสนอง (Responsiveness)

4. หลกภาระรบผดชอบ (Accountability)

5. หลกความโปรงใส (Transparency)

6. หลกการมสวนรวม (Participation)

7. หลกการกระจายอำานาจ (Decentralization)

8. หลกนตธรรม (Rule of Law)

9. หลกความเสมอภาค (Equity)

ตวอยางแนวทางการดำาเนนการและมาตรการ/โครงการ

ตามนโยบายการกำากบดแลองคการทด มหาวทยาลยขอนแกนประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2555

(ดงเอกสารแนบ)

ขอบคณคะ