ICT-Implementatie: SUCCES OF STRUIKELBLOK?Erik BolhuisHogeschoolhooffdcoent, Master Leren & InnoverenHogeschool Windesheim

Fullan & Donnely, 2012, p. 8)

Fullan & Donnely, 2012, p. 9)

Hoe wordt ICT ervaren? Lust of last?

Hoe wordt de implementatie van ICT ervaren? Lust of last?

MOGEN IMPLEMENTATIES OOK SMART?

(Nesta, 2012)

(Nesta, 2012)

Welke bijdrage had het ICT-

middel aan het verhogen van

leerrendement?

Wat was bij de laatste ICT

innovatie, het middel waarop de

innovatie dreef om docenten

zover te krijgen dat ze XX in de

klas gingen gebruiken?

Welke schaduwzijden van ICT

kregen in de laatste ICT-innovatie

een plaats?

Hoe innovatief was de inzet van ICT?

Is er iets veranderd in het lesgeven?

Welke bijdrage had het ICT-middel aan verhogen leerrendement?

En hoe weten we dat?

Alice in Wonderland-syndroom

Hoe innovatief is de inzet van ICT?

Fullan & Donnely, 2012, p. 28)

Waarom aandacht voor de schaduwzijden van ICT?ICT HEEFT een schaduwzijde. Aandacht voor de schaduwzijde is een onderdeel van het professionele gesprek in de school over op welke wijze ICT ingezet kan worden om het leerrendement te vergroten.

Aandacht voor de schaduwzijde bij leerkrachten, verstevigt de positie van leerkrachten t.o.v. ICT als middel om leerlingen te leren hiermee om te gaan. Leerlingen moet leren gebruik te maken van de mogelijkheden en zich te verzetten tegen de ongewenste vormen.

(Fullan, 2013)

Schaduwzijden ICT

• Ondiep leren

• Breuk tussen HES en LES

• ICT gebruik voor educatie VS ICT gebruik ter vermaak

• 24/7

• Verlies van autonomie

• Controle over gebruik

• Cyber pesten

• Gebruikersonvriendelijke programma’s

• Afhankelijkheid

• …

Welke factoren bepalen of docenten gebruik maken van ICT?

1. Efficacy: zich zeker voelen om ICT te kunnen zetten om het

leerrendement van leerlingen te vergroten;

2. Attitude: de houding van de docent t.o.v. de inzet van ICT.

Computerangst vs computerdweperij

3. Norming: wat is NORMaal in de school? Lesgeven met een krijtje?

Veel wordt op papier uitgereikt? Of een computer wordt ALTIJD in de

les gebruikt, wordt ALTIJD in vergaderingen gebruikt, wordt ALTIJD

gebruikt bij presentaties.

Box 1:

Wat zijn succesfactoren in de implementatie waarmee rekening gehouden moet worden?

Box 2:

Op basis van de succesfactoren, wat zijn de veranderdoelen per sub-populatie?

Box 3:

Wat weten we vanuit de wetenschap over de methodieken die we in willen zetten?

Box 4:

Ontwerp je interventieprogramma

Uitvoeren

Eva

luat

ie

ICT inzet in de klas is een kwestie van gedrag

• En het niet toepassen,

eveneens. Vanuit de

verslavingszorg veel bekend

over hoe gedrag te veranderen.

Interveniëren op gedrag en niet

op kennis!

• IMPB-model van Kreijs (Kreijns,

2009)

Veranderingen vinden plaats langs een patroon..

(Rogers, 1976)

Met daarin verschillende actoren:

• Management

• Afdelingsmanagement (bouwcoördinatoren, teamleiders, etc.)

• ICT-afdeling (hardware en software)

• ICT-coördinator(en)

• Docenten

• Onderwijsassistenten/toa’s, e.d.

• Leerlingen

• Ouders

ToetsingInnovators Early Adaptors

Early majority

Late majority

Laggards

Management

Afdelings/teamleiders

ICT-afdeling

ICT-coördiantor

Docenten

Onderwijs-assistenten

Leerlingen

Ouders

Succes- en faal factoren

• Breng per sub-populatie het gedrag in kaart van het gebruik van de

ICT-middel (in relatie tot verhogen van leerrendement van leren)

• Middel:

• Gesprekken

• Vragenlijsten

• Log-lijsten

Veranderdoelen

1. Wat zijn de veranderdoelen? (Denk aan SAMR, denk aan Kennisnet)

2. Voor welke sub-populaties?

3. Welke VERANDERBARE factoren stuur je op?

ToetsingVeranderdoel 1 Veranderdoel 2 Veranderdoel 3 Veranderdoel 4 Veranderdoel 5

Management

Afdelings/teamleiders

ICT-afdeling

ICT-coördiantor

Docenten

Onderwijs-assistenten

Leerlingen

Ouders

• Verhogen eigen effectiviteit leerkrachten (Kreijns, Buuren, Acker & Vermeulen, 2010)

• Personeelsbeleid (aannemen van leerkrachten met ICT-ervaring) (Kreijns, Buuren, Acker & Vermeulen, 2010)

• Houding t.o.v. ICT (Kreijns, Buuren, Acker & Vermeulen, 2010)• Leerkrachten een plan laten maken t.a.v. professionaliseren ICT (Janssen,

Kreijns, Bastiaens, Stijnen & Vermeulen, 2012)• Attitude (Kreijns, Van Acker, Vermeulen & Van Buuren, 2013)• Subjectieve norm (Kreijns, Van Acker, Vermeulen & Van Buuren, 2013)• Self-efficacy (Kreijns, Van Acker, Vermeulen & Van Buuren, 2013)• Eerder gebruik van ICT (Kreijns, Van Acker, Vermeulen & Van Buuren, 2013)• De benodigde kennis en vaardigheden (Kreijns, Van Acker, Vermeulen &

Van Buuren, 2013)• En het gebruik van ICT door collega’s (Kreijns, Van Acker, Vermeulen & Van

Buuren, 2013)• Visie op ICT (Vermeulen, Van Acker, Kreijns & Van Buuren, 2014)• Intellectueel uitdagen om ICT te gebruiken (Vermeulen, Van Acker, Kreijns

& Van Buuren, 2014

Factoren van invloed op ICT-gebruik:

Minder grote bewijskracht:•Emergent practice (Franssen, Bootema, Van Goozen, Swager & Wijngaards, 2012)•Good practice (Franssen, Bootema, Van Goozen, Swager & Wijngaards, 2012)•Shared practice (Franssen, Bootema, Van Goozen, Swager & Wijngaards, 2012)•Pioniers (Franssen, Bootema, Van Goozen, Swager & Wijngaards, 2012)•Early adaptors (Franssen, Bootema, Van Goozen, Swager & Wijngaards, 2012)•Late adaptors (Franssen, Bootema, Van Goozen, Swager & Wijngaards, 2012)•Management (Franssen, Bootema, Van Goozen, Swager & Wijngaards, 2012)•Schoolcultuur (Franssen, Bootema, Van Goozen, Swager & Wijngaards, 2012)•Beeldvorming ICT (Franssen, Bootema, Van Goozen, Swager & Wijngaards, 2012)•Veranderbereidheid (Franssen, Bootema, Van Goozen, Swager & Wijngaards, 2012)

•Infrastructuur ICT (Franssen, Bootema, Van Goozen, Swager & Wijngaards, 2012)•A comprehensive ICT policy plan (a policy plan grounded in a vision on education and ICT integration with implications for how the school organization should provide supportive conditions for teachers’ classroom practices and pupils’ learning activities) (Vanderlinde, Dexter & Van Braak, 2012)

•Professionalisering door een collega (Teunissen, 2013)

Mogelijke factoren van invloed op ICT-gebruik:

Interventieprogramma

Combineer de interventiestrategieën in een interventieprogramma

Ontwerp en produceer de materialen

Test in een pilot het interventieprogramma en de materialen uit, stelt bij en voer het programma uit

Literatuur: (zie ook op: http://mnd.ly/1uDOHya)• Fullan, M. (2012). Stratosphere: Integrating technology, pedagogy, and change knowledge. Canada: Pearson.• Janssen, S., Kreijns, K., Bastiaens, T., Stijnen, S., & Vermeulen, M. (2012). Teachers’ professional development: an analysis of the use of Professional

Development Plans in a Dutch school. Professional Development in Education,38(3), 453-469.• Fransen, J., Bottema, J., Goozen, B. van, Swager, P. & Wijngaards, G. (2012). Acceptatie en duurzame implementatie van de didactische inzet van ICT.

Rapportage van een onderzoek naar de relaties tussen persoonlijke en contextuele factoren en hun invloed op brede acceptatie en duurzame implementatie van ICT in de praktijk van het onderwijs. Rotterdam: Inholland Lectoraat eLearning.

• Janssen, S., Kreijns, K., Bastiaens, T. J., Stijnen, S., & Vermeulen, M. (2013). Teachers' beliefs about using a professional development plan. International Journal of Training and Development, 17(4), 260-278.

• Kennisnet: Vier in balans monitor 2013: De laatste stand van zaken in het onderwijs. Den Haag: SDU• Kreijns, K., Buuren, H. V., Acker, F. V., & Vermeulen, M. (2010). Waarom zetten leraren ict niet in hun onderwijs? Over houding, ervaren sociale invloed

en eigen effectiviteit van leraren aangaande het gebruik van (open) digitale leermaterialen in het onderwijs.• Kreijns, K., Van Acker, F., Vermeulen, M., & Van Buuren, H. (2013). What stimulates teachers to integrate ICT in their pedagogical practices? The use of

digital learning materials in education. Computers in human behavior, 29(1), 217-225.• Kreijns, K., Vermeulen, M., Kirschner, P. A., Buuren, H. V., & Acker, F. V. (2013). Adopting the Integrative Model of Behaviour Prediction to explain

teachers’ willingness to use ICT: a perspective for research on teachers’ ICT usage in pedagogical practices. Technology, Pedagogy and Education, 22(1), 55-71.

• Kreijns, K., Vermeulen, M., Van Acker, F., & van Buuren, H. (2014). Predicting teachers’ use of digital learning materials: combining self-determination theory and the integrative model of behaviour prediction. European Journal of Teacher Education, (ahead-of-print), 1-14.

• Nesta (2013) Evidence of impact. London: Nesta. Opgehaald op 18 november 2014 van: http://goo.gl/E767zZ • Nesta (2013) Innovation flowchart. London: Nesta. Opgehaald op 18 november 2014 van http://goo.gl/a0owk7

• Rogers, E. M. (1976). New product adoption and diffusion. Journal of consumer Research, 290-301.• Tan, S. C. (2010). School technology leadership: Lessons from empirical research.• Taneri, P.O., Seferoglu, S.S. (2013). Instructional Use of Information and Communication Technologies: Teachers’ resistance to use of the new

technologies. International Journal of Technologies in Learning 19(3), 61-71.• Teunissen, K. (2013). Bepaalt de Intentie van Docenten in het HBO-onderwijs om een Interactief Whiteboard te Gebruiken?• Tondeur, J., Hermans, R., van Braak, J., & Valcke, M. (2008). Exploring the link between teachers’ educational belief profiles and different types of

computer use in the classroom. Computers in Human Behavior, 24(6), 2541-2553.• Van Acker, F., van Buuren, H., Kreijns, K., & Vermeulen, M. (2013). Why teachers use digital learning materials: The role of self-efficacy, subjective norm

and attitude. Education and Information Technologies, 18(3), 495-514.• Vanderlinde, R., Dexter, S., & van Braak, J. (2012). School‐based ICT policy plans in primary education: Elements, typologies and underlying processes.

British Journal of Educational Technology, 43(3), 505-519.• Vermeulen, M., Van Acker, F., Kreijns, K., & van Buuren, H. (2014). Does transformational leadership encourage teachers’ use of digital learning

materials. Educational Management Administration & Leadership.