1

Kamatne TransformacijeKamatne Transformacije

2

Formiranje cene kredita

• Kompleksnost i značaj procesa

• Porast konkurencije

3

Metod utvrđivanja cena plus troškovi

• Tradicionalni model

• Determinante modela:1. Trošak obezbeđenja sredstava

2. Operativni troškovi banke

3. Stopa za kompenzaciju rizika u slučaju neizvršenja obaveze

4. Planirana stopa profita

Komponente se izražavaju u godišnjim procentima

4

Nedostaci modela

• Teškoće u pogledu određivanja stvarne cene pribavljenih sredstava (realne i aktuelne)

• Kompleksnost pravilne raspodele operativnih troškova u spektru usluga (proizvoda) koje banka nudi

• Kontinuirani pritisak konkurencije – teškoće u predviđanju stope profita

5

Model Prime rate

• Spada u najzastupljenije u istoriji modernog bankarstva

• Pojava 1930-ih u SAD

• Pul vodećih banaka postiže konsenzus o jedinstvenoj kamatnoj stopi na kredite kompanijama sa nespornim kreditnim bonitetom (kratkoročni krediti za obrtna sredstva)

6

Prime ratePrime rate

• Nadalje se koristi kao osnovna (startna) kamatna stopa za determinisanje širokog spektra korporativnih kredita u SAD i drugim finansijskim centrima

• Formiraju je kapitalno superiorne banke

• Pojava flotirajućeg prime rate-a

7

8

FED – prime rateFED – prime rate

9

FED – prime rateFED – prime rate

10

KAMATNA STOPA PO KREDITIMA

= primarna stopa (prime rate)

+

premija rizika u slučaju neizvršenja obaveze

+

premija vremenskog rizika

Kompleksnost ocene rizikaKompleksnost ocene rizika

Vrste premije rizika

11

LIBOR

• Tokom 70-ih godina LIBOR dobija na značaju

• LIBOR – dnevna referentna kamatna stopa prema kojoj prvoklasne poslovne banke nude viškove slobodnih

sredstva na veliko na londonskom interbankarskom tržištu

• Banke su prešle na LIBOR zbog sve većeg korišćenja

evro dolara kao izvora sredstava za kredite

12

• LIBOR svakodnevno objavljuje BBA oko 11:45 (engleska vremenska zona)

• Prosečna filtrirana interbankarska depozitna stopa koju nude banke koje se nalaze u spsiku banaka kontributora sa dospećem rangiranim od prekonoćne do godišnje kamatne stope

• Među bankama kamatna stopa LIBOR varira i u toku dana, ali se objavljeni uzima kao standard

13

Država

Banke koje učestvuju u

formiranju LIBOR-a

Bank of America

Chase Manhattan Bank

Citibank

Abbey National

Barclays Bank

HSBC

Lloyds Bank

National Westminster

Bank

Royal Bank of Scotland

Bank of Tokyo

Mitsubishi

Fuji Bank

Norinchukin Bank

Credit Suisse-First

BostonUnion Bank of

Switzerland

Deutsche Bank

Westdeutsche Bank

Nemačka

SAD

Velika Britanija

Japan

Švajcarska

14

• LIBOR se obračunava ne samo za GBP, već i za USD, japanski jen, švajcarski franak, kanadski dolar, australijski dolar, švedsku krunu, dansku krunu, novozelandski dolar

• Euro Libor takođe postoji, ali se ređe korisiti (swop ugovori)

• Za EUR je referentan EURIBOR

15

16

USD USD liborlibor

17

LIBOR USD – KAMATNE STOPE

4,2

4,4

4,6

4,8

5,0

5,2

5,4

5,6

5,8

1-Jan-06 2-Mar-06 1-May-06 30-Jun-06 29-Aug-06 28-Oct-06 27-Dec-06 25-Feb-07 26-Apr-07

s/n-o/n 1w 1m 3m 6m 12m

(%)

18

EURIBOR• Dnevna referentna kamatna stopa bazirana na prosečnoj kamatnoj stopi

po kojoj banke na veliko nude viškove slobodnih sredstva na na evropskom novčanom tržištu

• Pandan LIBOR-u

• Domicilna referentna stopa EMU, kao PIBOR, FIBOR i ostali IBOR-i nekada

• Pojava 1999. godine

• EURIBOR dnevno objavljuje European Banking Federation EBF u 11:00 (CET)

19

Austria Erste Bank der Österreichischen Sparkassen

RZB - Raiffeisen Zentralbank Österreich AG

Belgium Dexia Bank Fortis Bank KBC

Finland NordeaFrance BNP - Paribas Natexis Banques Populaires

IXIS CIB Crédit Agricole s.a. HSBC France Crédit Industriel et

Commercial CICSociété Générale

Germany Bankgesellschaft Berlin WestLB AGBayerische Landesbank Girozentrale

Commerzbank

Deutsche Bank DZ Bank Deutsche Genossenschaftsbank

Dresdner Bank Landesbank Baden-Württemberg Girozentrale

Landesbank Hessen - Thüringen Girozentrale

Norddeutsche Landesbank Girozentrale

Greece National Bank of Greece Ireland AIB Group Bank of IrelandItaly Banca IntesaBci UCI Milan

Monte dei Paschi di Siena Luxembourg Banque et Caisse d'Épargne de

l'État Netherlands ABN Amro Bank Rabobank

ING Bank Portugal Caixa Geral De Depósitos

(CGD) Spain Banco Bilbao Vizcaya Argentaria Confederacion Española de

Cajas de AhorrosBanco Santander Central Hispano

Other EU Banks Barclays Capital Den Danske BankSvenska Handelsbanken

International Banks

Bank of Tokyo - Mitsubishi J.P. Morgan Chase & Co.

Citibank UBS (Luxembourg) S.A.

20

EURIBOR – KAMATNE STOPE

2,0%

2,5%

3,0%

3,5%

4,0%

4,5%

29-Dec-05 27-Feb-06 28-Apr-06 27-Jun-06 26-Aug-06 25-Oct-06 24-Dec-06 22-Feb-07 23-Apr-07

O/n 1 WEEK 1 MONTH 3 MONTH 6 MONTH 12 MONTH

21

Determinisanje cena kredita na bankrskom tržištu Srbije

• Osnovice EURIBOR i LIBOR, BELIBOR

• Krediti na domaćem tržištu – Dinarski krediti

– Krediti u “deviznom znaku”

22

BELIBOR (Belgrade Interbank Offered Rate)

Referentna kamatna stopa za dinarska sredstva ponuđena od strane banaka Panela, na srpskom međubankarskom tržištu. Računa se kao aritmetička sredina kotacija preostalih posle eliminisanja najviše i najniže stope, sa dva decimalna mesta.

BEONIA (Belgrade Overnight Index Average)

Efektivna prekonoćna stopa izračunata kao ponderisani prosek svih prekonoćnih pozajmica na srpskom međubankarskom tržištu, koje su plasirale banke Panela, uključujući i plasmane date drugim bankama van Panela.

BELIBOR I BEONIABELIBOR I BEONIA

23

TN SN 1W 2W 1M 2M 3M 6M

<HVBZ> 9,00 9,50 9,90 10,00 10,10 10,20 10,30 10,40<RBSR> 9,60 9,60 9,70 9,90 10,00 10,05 10,10 10,15<HAAC> 10,10 9,00 10,20 10,20 10,30 10,30 10,40 10,50<KBYU> 9,80 9,90 10,00 10,05 10,10 10,20 10,30 10,40<BISR> 9,50 9,60 9,80 10,00 10,10 10,20 10,35 10,40<VOJA> 9,90 8,00 9,90 10,00 10,20 10,30 10,30 10,40<KBNS> 9,50 9,80 9,90 10,10 10,15 10,20 10,30 10,40<EFGB> 9,70 8,60 9,85 9,85 9,85 10,50 10,50 10,70<NBGB> <JUBG> 9,20 9,10 9,80 10,00 10,10 10,20 10,30 10,40 Fixing 9,60 9,31 9,88 10,01 10,11 10,23 10,32 10,41

BELIBOR i banke članice Panela

24

BELIBORBELIBOR

25

BELIBORBELIBOR

26

BEONIABEONIA

27

BEONIABEONIA

28

EUR, USD i CHF vs. RSDEUR, USD i CHF vs. RSD

29

EUR, USD i CHF vs. RSDEUR, USD i CHF vs. RSD

30

EUR/RSDEUR/RSD

31

EUR/RSDEUR/RSD

32

EUR/USDEUR/USD

33

EUR/USDEUR/USD

34

2w repo rate - forecasts2w repo rate - forecasts

Target Pricing Method

36

Target Pricing Method

36

Krediti iznad 24meseca

Kod svih grupa je ista kamatna stopa kao kod kratkorocnih kredita, s tim da se DF povecava.

Za grupu klijenata koji

spadaju u grupu A, DF moze ici ispod 1% (min 0,60%). Veci troskovi obrade posledica su povecanog troska kreditne analize kod dugorocnih kredita i manjeg uticaja na EKS. Ova grupa kredita nije vezana za konketnu namenu, moze se koristiti za trajna obrtna sredstva, nabavku opreme itd.

Monthly turnover through bankLong term loans > 24 months A B V G

0 EUR- 100,000 EURIR (per month)

Disbursement fee

>100,000 EUR IR (per month)

Disbursement fee

Short term EUR loans < 24 months A B V G0 EUR- 100,000 EUR

IR (per month) 0,90% 0.95% 1,15 1,45%Disbursement fee 0,50% 0,60% 0,80% 0,80%>100,000 EUR IR (per month) 0,85 0,90% 1,10% 1,45%

Disbursement fee 0,40% 0,50% 0,70% 0,70%

Short-Term DINAR Loans ( <12 months) A B V G

0 EUR- 100,000 EURIR (per month) 1,15- 1,3% 1,3 -1,4% 1,5 - 1,6% 1,75%

Disbursement fee 0,50% 0,60% 0,80% 0,80% >100,000 EUR IR (per month) 1,1-1,3% 1,2 - 1,3 % 1,4 - 1,5% 1,75%

Disbursement fee 0,40% 0,50% 0,70% 0,7%

Terms and Conditions for Corporate Clients

Categorization according to NBS

0,90% 0,95% 1,15 % 1,45%

1 % 1,10% 1,30% 1,30%0,80% 0,90% 1,10% 1,45%

0,90% 1,00% 1,20% 1,20%

37

Target Pricing Method

37

Overdraft (< 12 months)< 100,000 EUR per

month

100,000 EUR-

200,000 EUR

> 200,000 EUR

per month

Corporate overdrafts (All amounts)

IR (per month)

Disbursement fee 0 0 0,0%

Monthly turnover through bank

1,70%2,00% 1,90%

38

Target Pricing Method

38

Deposit must be placed on

TDA - Time deposit account (oroceni depozit, ograniceni) Nominal IR to be used in calculation.

In case that the client wants loan with bullet repayment margine is to be increased by additional 1 percentage point.

In case that during maturity of the loan client wants to withdraw part of the deposit during that repayment period of the loan, margine is to be increased by additional 1 percentage point in the moment of the release of the part of deposit.

100% cash covered loans (≤ 24 months)

≤ 100,000 EUR per month

100,000 EUR-200,000 EUR

> 200,000 EUR per month

Corporate Loans ( 0 EUR- 100,000 EUR)

IR (per year)TDA IR (gross) + 6

pts. TDA IR (gross) +

5,5 pts. TDA IR (gross) + 5

pts. Disbursement fee 0,5% 0,4% 0,3%

Corporate Loans (100,000 EUR- 200,000 EUR)

IR (per year)TDA IR (gross) + 5

pts. TDA IR (gross) +

4,5 pts. TDA IR (gross) + 4,5

pts. Disbursement fee 0,4% 0,4% 0,3%

Corporate Loans ( >200,000 EUR )

IR (per year)TDA IR (gross) + 4,5

pts. TDA IR (gross) +

4,5pts. TDA IR (gross) + 4

pts. Disbursement fee 0,3% 0,3% 0,3%

Deposits and cash covered loans with paying interest to the client, with monthly repayment of loan installments and without possibility for client to withdraw any portion of deposits prior

to full repayment of the loan***

39

Target Pricing Method

39

100% cash covered loans with bullit repayment (≤ 24 months)

≤ 100,000 EUR per month

100,000 EUR-200,000 EUR

> 200,000 EUR per month

Corporate Loans ( 0 EUR- 100,000 EUR)IR (per year) 6 pts. 5,5 pts. 5 pts. Disbursement fee 0,5% 0,4% 0,4%

Corporate Loans (100,000 EUR- 200,000 EUR)IR (per year) 5 pts. 4,5 pts. 4,5 pts. Disbursement fee 0,4% 0,4% 0,3%

Corporate Loans ( >200,000 EUR )IR (per year) 4,4 pts. 4,5 pts. 4 pts. Disbursement fee 0,3% 0,3% 0,3%

Guarantee and Securities covered LoansA B V G

Corporate Loans (EUR Indexed)IR (per month) 0,85% 0,90% 1,10% 1,45%Disbursement fee 0,40% 0,50% 0,70% 1,0%

40

Target Pricing Method

40

GENERAL RULE FOR ALL LOANS:

In case of early repayment of consumer or business loan, fee has to be applied: 3% in case a client wishes to repay the loan and if not interested in any further loans from the Bank, or 1% if the client repays the loan in order to get another one from the Bank (refer to General Lending Conditions - Opsti uslovi kreditiranja)

41

42

AKTIVNE KAMATNE STOPA

PASIVNE KAMATNA STOPA

Aktivna kamata na:

Kratkoročne kredite za izvoz robe i usluga, za proizvodnju i zalihe poljoprivrednih proizvoda, medjubankarski za likvidnost, kratkoročne pozajmice na tržištu novca, stanovništvu,potročački i dr.

Kratkoročne hartije od vrednosti

Dugoročne kredite za izvoz opreme i izvodjenje investicija,za kupovinu i prodaju domaće opreme,za poloprivrednu proizvodnju, za osnovna sredstva,za stambeno - komunalnu izgradnju, stanovništvu za stambenu izgradnju i dr.

Dugoročne hartije od vrednosti

Pasivna kamata

na:

Depozite stanovništva

Po vidjenju

Tekući i žiro računi

Kratkoročni

Do 1 mesecaDo 2 mesecaDo 3 mesecaDo 6 meseciDo 1 godine

DugoročniDo 2 godineDo 3 godinePreko 3 godine

Depozite pravnih lica

Po vidjenjuTekući računi

Kratkoročni

Do 1 mesecaDo 2 mesecaDo 3 mesecaDo 6 meseciDo 1 godine

DugoročniDo 2 godineDo 3 godinePreko 3 godine

43

44

adekvatna stopa NBS

).

45

46

47

48

49

50

51

Izvori rasta plasmana banaka(u % bilansne sume banaka)

52

Projektovana bazna inflacija