Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1

Κεφάλαιο 4

ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΚΑΙΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥΠΑΡΑΓΩΓΟΥ

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 2

ΠλεόνασμαΠλεόνασμα ΚαταναλωτήΚαταναλωτήΗ καμπύλη ζήτησης δείχνει τις ανώτερεςτιμές που ο καταναλωτής είναι πρόθυμος ναπληρώσει για διαφορετικές ποσότητες ενόςαγαθούΟ καταναλωτής πληρώνει συνήθως την ίδιατιμή ανεξάρτητα από την ποσότητα πουαγοράζειΗ διαφορά μεταξύ της μέγιστης τιμής πουείναι πρόθυμος να πληρώσει και τηςπραγματικής τιμής που πληρώνει ονομάζεταιπλεόνασμα καταναλωτή

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 3

ΠλεόνασμαΠλεόνασμα ΚαταναλωτήΚαταναλωτήΑς υποθέσουμεότι η τιμή τουαγαθού Α στηναγορά είναι €€4, και ότι η Μαρίαείναι πρόθυμηνα πληρώσει €€6 ανά μονάδα γιατην αγορά δύομονάδων του Α

Ποσότητα Α

ΤΑ

1 2

56

4 ΤΑ*

ΠλεόνασμαΜαρίας = (6-4)χ2= €4

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 4

ΠλεόνασμαΠλεόνασμα ΚαταναλωτήΚαταναλωτή

Υποθέτοντας ότι τααγαθό είναι απόλυταδιαιρετό και ότι ησυνάρτηση ζήτησηςτης Μαρίας είναιγραμμική…….

Ποσότητα Α

ΤΑ

1

7

2 43

8

56

8

4 ΤΑ*

Συνολικόπλεόνασματης Μαρίας

= ½(4χ4)=€8

…..τότε η Μαρίακαταναλώνει 4 μονάδεςκαι έχει συνολικόπλεόνασμα €6

Πόσο είναι το πλεόνασμα τηςΜαρίας αν αγοράσει 4

μονάδες; Θα αγοράσει 5;

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 5

ΠλεόνασμαΠλεόνασμα ΚαταναλωτήΚαταναλωτή

Το πλεόνασμα του καταναλωτή είναι ηπεριοχή κάτω από την συνάρτησηζήτησης και πάνω από την τιμή τηςαγοράςΤο πλεόνασμα του καταναλωτή αυξάνεταιόταν η τιμή της αγοράς μειώνεταιΤο πλεόνασμα του καταναλωτή μειώνεταιόταν η τιμή της αγοράς αυξάνεται

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 6

ΠλεόνασμαΠλεόνασμα ΚαταναλωτήΚαταναλωτή καικαιτιμήτιμή αγοράςαγοράς

Επίδρασημιας μείωσηςτης τιμής στοπλεόνασμακαταναλωτή

Τ2 DEF

Π2 Ποσότητα

Τιμή

Ζήτηση

Τ1

A

BC

Π1

Επιπλέονπλεόνασματων αρχικώνκαταναλωτών

Αρχικόπλεόνασμα Πλεόνασμα

επιπλέονκαταναλωτών

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 7

ΠλεόνασμαΠλεόνασμα ΠαραγωγούΠαραγωγού

Το πλεόνασμα του παραγωγού είναι ηπρόσοδος του παραγωγού μείον τοκόστος παραγωγήςΜετρά το κέρδος του παραγωγού απότην συμμετοχή του στην αγορά

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 8

ΠλεόνασμαΠλεόνασμα παραγωγούπαραγωγού καικαιτιμήτιμή αγοράςαγοράς

Επίδρασημιας αύξησηςτης τιμής στοπλεόνασμαπαραγωγού

Τ2D E F

Π2 Ποσότητα

Τιμή

Τ1B

C

Π

A

Π1

Επιπλέονπλεόνασματων αρχικώνπαραγωγών

Αρχικόπλεόνασμα

Πλεόνασμαεπιπλέονπαραγωγών

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 9

ΑποτελεσματικότηταΑποτελεσματικότητα αγορώναγορών

Σε τέλειο ανταγωνισμό και χωρίςεξωτερικότητες, η συνολικήκοινωνική ευμάρεια μετράται από τοάθροισμα των πλεονασμάτων

Οι αγορές είναι αποτελεσματικές ότανη διανομή των φυσικών πόρωνμεγιστοποιεί το συνολικό πλεόνασμα

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 10

ΑποτελεσματικότηταΑποτελεσματικότητα αγορώναγορώνΤιμή

Τιμή ισορροπίας

ΠοσότηταΠοσότητα ισορροπίας

A

Προσφορά

C

Ζήτηση

Πλεόνασμαπαραγωγών

Πλεόνασμακαταναλωτών

E

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 11

ΕφαρμογέςΕφαρμογές πλεονάσματοςπλεονάσματοςπαραγωγούπαραγωγού ((τέλητέλη χρήσηςχρήσης))

Το κράτοςκατασκευάζει έναννέο δρόμο πουκοστίζει €10δισ.Η ημερήσια ζήτησηχρήσης τουαυτοκινητόδρομουδίνεται από τοδιάγραμμα

Τιμή ανάαυτοκίνητο

Αριθμός αυτοκινήτων

€4.00

100.000

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 12

ΕφαρμογέςΕφαρμογές πλεονάσματοςπλεονάσματοςπαραγωγούπαραγωγού ((τέλητέλη χρήσηςχρήσης))

Υποθέτοντας ότιαποφασίζει τοκράτος να επιβάλειδιόδια, ποιο τούψος τους;

Τιμή ανάαυτοκίνητο

Αριθμός αυτοκινήτων

€4.00

€2.00

50.000 100.000

€3.50

10.000

Μεγιστοποίησηεσόδων;Απόσβεσηκόστους;

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 13

ΕφαρμογέςΕφαρμογές πλεονάσματοςπλεονάσματοςπαραγωγούπαραγωγού ((τέλητέλη χρήσηςχρήσης))

Η μεγιστοποίησητης κοινωνικήςευημερίαςεπιτυγχάνεται ότανδεν επιβάλλονταιδιόδια

Τιμή ανάαυτοκίνητο

Αριθμός αυτοκινήτων

€4.00

€2.00

50.000 100.000

(επιτυγχάνεται τομέγιστο κοινωνικόπλεόνασμα, αλλά δενυπάρχουν έσοδα)

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 14

ΕφαρμογέςΕφαρμογές πλεονάσματοςπλεονάσματοςπαραγωγούπαραγωγού ((τέλητέλη χρήσηςχρήσης))

Μεγιστοποιείται τοκοινωνικόπλεόνασμα στηνπερίπτωση πουελεύθερηπρόσβαση οδηγείσε συμφόρηση καικαθυστερήσεις;(αρνητικέςεξωτερικότητες)

Τιμή ανάαυτοκίνητο

Αριθμός αυτοκινήτων

€4.00

€2.00

50.000 100.000

€3.50

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 15

ΕφαρμογέςΕφαρμογές ((διατοπικέςδιατοπικέςδιαφορέςδιαφορές τιμήςτιμής))

Ποσότητα Ψ

ΤΚ

Τιμή

ΤΒ

Ποσότητα Ψ

Τιμή

ΤΑ

ΠΒ

ΖΒΖΑ

ΠΑ

ΖΑ1

ΠΒ1

ΤΚ

Αγορά Α Αγορά Β

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 16

ΕφαρμογέςΕφαρμογές ((διατοπικέςδιατοπικέςδιαφορέςδιαφορές τιμήςτιμής))

Εάν δεν υπάρχουν έξοδα εμπορίου μεταξύτων δύο αγορών (όπως μεταφορικό κόστος, δασμολογική επιβάρυνση), ή άμεσοιπεριορισμοί, τότε θα διαμορφωθεί μιαενιαία τιμή στις δύο αγορές καθώς ηζήτηση στην αγορά με την χαμηλότερητιμή θα αυξηθεί ενώ η προσφορά στηναγορά με την υψηλότερη τιμή θα αυξηθεί.Στην περίπτωση που υπάρχει κόστος θαυπάρχει και μια διαφορά στις τιμές ίση μετο κόστος διατοπικού εμπορίου

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 17

ΕφαρμογέςΕφαρμογές ((διαχρονικέςδιαχρονικέςδιαφορέςδιαφορές τιμήςτιμής))

Όμοια με την περίπτωση που υπάρχουνδιατοπικές διαφορές τιμής, μπορούμε ναέχουμε διαχρονικές διαφορές τιμήςΌταν τα άτομα πιστεύουν ότι η τιμή ενόςαγαθού θα αυξηθεί στο μέλλον αγοράζουντο αγαθό τώρα ελπίζοντας στο κέρδος απότην μελλοντική μεταπώλησή τουΤο είδος αυτό του εμπορίου ονομάζεταιδιαχρονικό αρμπιτράζ και διευκολύνει τονδιαχρονικό εφοδιασμό των αγορών

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 18

ΕφαρμογέςΕφαρμογές ((διαχρονικέςδιαχρονικέςδιαφορέςδιαφορές τιμήςτιμής))

Περίοδος υψηλήςπαραγωγής (t=1)

Περίοδος μικρήςπαραγωγής (t=2)

Τιμή

Τ2

Ποσότητα Ψ

Τιμή

Τ1

Π2Π1

Ποσότητα Ψ

Ζ1Ζ2

Ζ1Σ

Π2Σ

Τ2ΣΤ1Σ

(Τ1Σ-Τ2Σ) εξαρτάταιαπό το κόστοςαποθήκευσης, κόστος ευκαιρίαςχρήματος, έξοδααγοράς καιμεταπώλησης, καιτην ακρίβεια τωνπροβλέψεων των

κερδοσκόπων

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 19

ΕφαρμογέςΕφαρμογές ((διαχρονικέςδιαχρονικέςδιαφορέςδιαφορές τιμήςτιμής))

Όταν η κατεύθυνση διαχρονικής αλλαγήςτων τιμών μπορεί να προβλεφθεί, τότε ηκερδοσκοπία συμβάλει στη μείωση τηςδιαχρονικής διαφοράς των τιμών και είναισταθεροποιητικήΌταν τέτοιες προβλέψεις είναι αδύνατες, τότε οι κερδοσκοπικές παρεμβάσειςαυξάνουν την διαχρονική διαφορά τιμώνκαι είναι αποσταθεροποιητικές

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 20

ΠροθεσμιακέςΠροθεσμιακές αγορέςαγορέςΌταν υπογράφονται συμβόλαια αγοράς ενόςαγαθού που θα παραδοθεί στο μέλλον (π.χ. μιαηλεκτροπαραγωγική μονάδα, για να σιγουρέψειτην λειτουργία της, αγοράζει λιγνίτη που θαπαραδοθεί ένα χρόνο αργότερα) τότε έχουμεπροθεσμιακά συμβόλαια (forward contracts)Λειτουργούν αγορές για προθεσμιακές παραδόσεις(futures markets)Τιμή άμεσης παράδοσης (spot price)Τιμή προθεσμιακής παράδοσης (futures price)

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 21

ΠροθεσμιακέςΠροθεσμιακές αγορέςαγορέςΣε μια προθεσμιακή αγορά:Ο πωλητής λέγεται ότι είναι σε θέση πώλησης ή βραχεία ήακάλυπτη θέση (sell or short position) όταν αναλαμβάνει ναπαραδώσει στο μέλλον μια συγκεκριμένη ποσότητα σε μιασυγκεκριμένη τιμή (ελπίζει σε πτώση τιμής έτσι ώστε νααγοράσει σε χαμηλότερη από την τιμή προπώλησης και ναβγάλει κέρδος)Πτωτική αγορά (bear market)Ο αγοραστής λέγεται ότι είναι σε θέση αγοράς ή μακρά θέση(buy or long position) όταν αγοράζει σε ορισμένη τιμή μιαορισμένη ποσότητα ενός προϊόντος παραδοτέου στο μέλλον(ελπίζει σε αύξηση της τιμής έτσι ώστε να γλιτώσει τηνυψηλότερη μελλοντική τιμή)Ανατιμητική αγορά (bull market)

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 22

HedgingHedgingΜια συνήθης πρακτική μείωσης της αβεβαιότηταςκαι του κινδύνου των αγορών είναι το hedging (αντιστάθμιση για την εξουδετέρωση μελλοντικήςδιακύμανσης)Ο hedger παίρνει συγχρόνως βραχεία και μακράθέση στην αγορά ώστε η μια να εξουδετερώνει τηνάλλη

Οικονομικά τωνΕπιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 23

ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΚΑΙΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥΠΑΡΑΓΩΓΟΥ

Τέλος 4ουΚεφαλαίου