เทคนิคปฏิบัติการทางเคมี M4

Post on 27-Jun-2015

728 views 3 download

Transcript of เทคนิคปฏิบัติการทางเคมี M4

LOGO

www.themegallery.com

โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร

กาญจนบร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

รายวชา เทคนคปฏบตการวทยาศาสตร1 ( ว ว30286)

เรอง เทคนคปฏบตการทางเคม

โดยครสกญญา นาคอน

www.themegallery.com

อปกรณวดปรมาตรของของเหลวทส าคญไดแก ขวดปรมาตร บวเรตต ปเปตต และกระบอกตวง เมอใสของเหลวลงในอปกรณวดปรมาตรเหลาน ระดบของเหลวตอนบนจะมลกษณะโคงเวาเกดขน สวนโคงเวานเกดจากแรงดงดดผวระหวางผวแกวกบของเหลว

www.themegallery.com

หลกในการอานปรมาตรของของเหลวทถกตองในอปกรณวดปรมาตรเหลานกคอ จะตองให สายตาอยในระดบเดยวกนกบจดต าสดของสวนโคงเวา

www.themegallery.com

ต าแหนงของระดบสายตาในการอานปรมาตร มความส าคญตอคาทไดจากการอานปรมาตรมาก

1. ถาระดบสายตาอยเหนอสวนโคงเวาต าสดของของเหลว ปรมาตรทอานไดจะมากกวาปรมาตรจรง 2. ถาระดบสายตาอยในระดบเดยวกนกบสวนโคงเวาต าสดของของเหลว ปรมาตรทอานไดจะมคาถกตอง 3. ถาระดบสายตาอยต ากวาสวนโคงเวาต าสดของของเหลว ปรมาตรทอานไดจะนอยกวาปรมาตรจรง

www.themegallery.com

เทคนคการใชบวเรตต

www.themegallery.com

บวเรตตเปนอปกรณวดปรมาตรทมลกษณะคลายกบ Measuring

pipet คอมขดบอกปรมาตรตาง ๆ ไว บวเรตตมหลายขนาด ดงนนเมอจะน าบวเรตตไปใชจงควรเลอกใหเหมาะสมกบลกษณะของงานทจะน าไปใชดวย

เทคนคการใชบวเรตต

www.themegallery.com

กอนใชบวเรตตจะตองลางใหสะอาด และตองตรวจดกอก ส าหรบ ไขใหสารละลายไหลดวยวา อยในสภาพทใชงานไดดหรอไม

เทคนคการใชบวเรตตทถกตองควรปฏบตดงน

www.themegallery.com

1. กอนน าบวเรตตไปใชตองลางบวเรตตใหสะอาดดวยสารซกฟอกหรอสารละลาย ท าความสะอาด ลางใหสะอาดดวย

น าประปาแลวลางดวยน ากลนอก 2-3 ครง

2. ลางบวเรตตดวยสารละลายทจะใชเพยงเลกนอยอก 2-3 ครง แลวปลอยใหสารละลาย นไหลออกทางปลายบวเรตต

เทคนคการใชบวเรตตทถกตองควรปฏบตดงน

www.themegallery.com

3. กอนเทสารละลายลงในบวเรตตตองปดบวเรตตกอนเสมอ และเทสารละลายลงในบวเรตตโดยผานทางกรวยกรอง ใหมปรมาตรเหนอขดศนยเลกนอย และปรบใหปรมาตรของสารละลายอยทขดศนยพอด (ทบรเวณปลายบวเรตตจะตองไมมฟองอากาศเหลออย หากมฟองอากาศจะตองเปดกอกใหสารละลายไลอากาศออกไปจนหมด)

4. ถาปลายบวเรตตมหยดน าของสารละลายตดอย ตองเอาออกโดยใหปลายบวเรตตแตะกบบกเกอรหยดน ากจะไหลออกไป

เทคนคการใชบวเรตตทถกตองควรปฏบตดงน

www.themegallery.com

5. การจบปลายบวเรตตทถกตอง(ดงภาพ) หากใชบวเรตตเพอการไทเทรต หรอการถายเทสารในบวเรตตลงสภาชนะทรองรบจะตองใหปลายบวเรตตอยในภาชนะนน ทงนเพอไมใหสารละลายหก

www.themegallery.com

เทคนคการใชบวเรตตทถกตองควรปฏบตดงน

X

เทคนคการใชบวเรตตทถกตองควรปฏบตดงน

www.themegallery.com

6. เมอปลอยสารละลายออกจากบวเรตตจนสารละลายลดลงถงขดบอกปรมาตรสดทายของบวเรตตนน ๆ ตองรบปดบวเรตตทนท หากปลอยใหสารละลายเลยขดบอกปรมาตรสดทายลงมา จะไมทราบปรมาตรทแนนอนของสารละลายทผานบวเรตตลงมา

ในกรณทตองใชสารละลายทมจ านวนมาก และใชบวเรตตในการถายเท?

เทคนคการใชปเปต

www.themegallery.com

1. กอนใชปเปตตองมการท าความสะอาดโดยดดน ากลนเขาไปจนเกอบเตม แลวปลอยใหไหลออกมาจนหมด สงเกตดวาถาไมมหยดน าเกาะตดอยภายในแสดงวาปเปตสะอาดดแลว

เทคนคการใชปเปต

www.themegallery.com

2. เมอจะน าปเปตทเปยกไปใชวดปรมาตร ตองลางปเปตดวยสารละลายทจะวด 2-3 ครง โดยใชสารละลายครงละเลกนอยและให

สารละลายถกผวแกวโดยทวถง แลวเชดปลายปเปตดวยกระดาษ tissue ทสะอาด

3. จมปลายปเปตลงในสารละลายทจะวดปรมาตร โดยทปลายปเปตอยต ากวาระดบสารละลายตลอดเวลาทท าการดด

เทคนคการใชปเปต

www.themegallery.com

4. ใชเครองดดหรอกระเปาะยางดดสารละลายเขาไปใน ปเปตอยางชาๆ จนกระทงสารละลายขนมาอยเหนอขดบอกปรมาตร

และใชนวชปดปลายปเปตใหแนนโดยทนท จบกานปเปตดวยนวหวแมมอและนวกลาง (ไมควรใชปากดด ถาสารละลายนนเปนสารทมพษ หรอเปนกรดแก ดางแก ตองใชเครองดดหรอกระเปาะยางตอ

ตอนบนของปเปต)

เทคนคการใชปเปต

www.themegallery.com

5. จบปเปตใหตงตรงแลวคอยๆ ผอนนวชเพอใหสารละลายทเกนขดบอกปรมาตรไหลออกไปจนกระทงสวนเวาต าสดของสารละลายแตะกบขดบอกปรมาตรพอด ปดแนนดวยนวชและ แตะปลายปเปตกบขางภาชนะทใส

สารละลาย

6. ปลอยสารละลายทอยในปเปตลงในภาชนะทเตรยมไวโดยยกนวชขน ใหสารละลายไหลลงตามปกตตามแรงโนมถวงของโลกจนหมด แลวแตะปลายปเปตกบขางภาชนะเพอใหสารละลายหยดสดทายไหลลงสภาชนะ

เทคนคการใชปเปต

www.themegallery.com

ขอควรจ า!!!!

1. การปรบปรมาตรของสารละลายใหอยตรงขดปรมาตรพอดนน จะตองไมมฟองอากาศเกดขน

2. หามเปาขณะท าการปลอยสารละลายออกจากปเปตอยาเดดดาด เพราะการเปาจะท าใหผนงดานในของปเปตสกปรก และยงท าใหสารละลายทตดอยกบผนงดานในของ ปเปตแตละครงแตกตางกนดวย ท าใหการวดปรมาตรของ

สารละลายทวดมคาไมเทากนเมอไดมการทดลองซ า

เทคนคการใชปเปต

www.themegallery.com

3. หลงจากน าปเปตไปใชแลว จะตองท าความสะอาดแลวลางดวยน ากลนหลายๆ ครง

เทคนคการใชปเปต

www.themegallery.com

www.themegallery.com

สามารถละลายไดในตวท าละลายแตกตางกน คณสมบตอนนจะน ามาใชเปนหลกในการแยกตวละลายออกจากสารละลาย

ใชอปกรณทเรยกวา กรวยแยก

www.themegallery.com

1. ท าความสะอาดกรวยแยกทใชใหสะอาด ส าหรบทกอกปดเปดใหท าเชนเดยวกบบวเรตต

2. เทสารละลายทจะสกดลงในกรวยแยก ไมควรใสสารละลายมากเกนไป

www.themegallery.com

3. เตมตวท าละลายทใชในการสกด แลวปดจกใหแนน

4. เขยากรวยแยกเบา ๆ ในแนวนอน แลวเปดกอกเปนครงคราวหลงจากหยดเขยาเพอลด

แรงดนภายในกรวยแยก

www.themegallery.com

5. น ากรวยแยกไปตงในแนวดงบนทยดวงแหวน เพอใหสารละลายแยกเปน 2 ชน เอาจกทปดออก

www.themegallery.com

6. เปดกอกใหสารละลายทอยชนลางไหลลงในภาชนะรองรบอยางชา ๆ

7. ท าซ า โดยเรมตงแตขนท 3

8. น าสารละลายทสกดออกมารวมกนจะเปนสารทสกดไดทงหมด

www.themegallery.com

1. ยดวงแหวนกบกรวยแยกจงควรกนดวยยาง

ขอควรระวง !!!

2. กอกกรวยแยกจะตองปดใหอยในต าแหนงเดม กอนทจะตงกรวยแยก ใหอยใน ต าแหนงปกต และควรระมดระวงในการวางกรวยแยกบนทยดวงแหวนดวย

www.themegallery.com

3. ลดความดนโดยขณะเขยากรวยแยก มอทงสองจะตองจบกรวยแยกใหมลกษณะดงภาพ คอมอหนงจบทกอกปดเปด อกมอหนงจบทจกปดเปด

ของกรวยแยกคอย ๆ เปดกอกเพอใหความดนภายในออกไป

ขอควรระวง !!!

www.themegallery.com

4. เมอแยกชนของของเหลวชนลางในกรวยแยกออกมาแลว ตรงรอยตอระหวางชน ทงสองไมสามารถจะแยกออกจากกนไดอยางเดดขาด สวนนจงมของเหลวทง 2 ชนดปนกนอยตองน ามาแยกออกจากกนโดยการกรองเมอการสกดไดสนสดลงแลว

ขอควรระวง !!!

เทคนคการไทเทรต

www.themegallery.com

การไทเทรตเปนการวเคราะหหาความเขมขนของสารละลายทยงไมทราบความเขมขนจากสารละลายททราบความเขมขนแลวหรอทเรยกกนวาสารละลายมาตรฐาน อปกรณทใชในการไทเทรตกคอบวเรตต ตามปกตจะบรรจสารละลายทตองการหาความเขมขนลงในบวเรตต สวนสารละลายมาตรฐานบรรจอยในขวดรปชมพ

เทคนคการไทเทรต

www.themegallery.com

1. ลางบวเรตตใหสะอาดแลวตงบวเรตตใหมลกษณะดงภาพ

2. เตมสารละลายทตองการจะหาความเขมขนลงในบวเรตต (ใชกรวยกรอง) ใหมปรมาตรเหนอขดศนยเลกนอย

เทคนคการไทเทรต

www.themegallery.com

3. ปลอยสารละลายออกทางปลายบวเรตตลงในบกเกอรเพอไลฟองอากาศทอยทางปลายบวเรตตออกไปใหหมด แลวปรบระดบสารละลายในบวเรตต

ใหอยตรงขดศนยพอด

4. ใชปเปตตดดสารละลายมาตรฐานตามปรมาตรทตองการใสลงใน

ขวดรปชมพ แลวหยดอนดเคเตอร 2-3 หยดเพอใชเปนตวบอกจดยต

5. หยดสารละลายในบวเรตตลงในขวดรปชมพอยางชา ๆ พรอมทงแกวงชวดรปชมพดวยมอขวาใหวนไปในทศทางเดยวกน จนกระทงถงจดยต

เทคนคการไทเทรต

www.themegallery.com

1. การจบบวเรตตเพอปลอยสารละลายออกจากบวเรตต คอจบบวเรตตดวยมอซาย จบขวดรปชมพดวยมอขวาขณะไทเทรต

ปลายบวเรตตจะตองจมอยในปากขวดรปชมพ

ขอควรจ า!!!!

เทคนคการไทเทรต

www.themegallery.com

2. ขณะไทเทรตควรใชกระดาษสขาววางไวใตชวดรปชมพเพอใหสงเกตการเปลยนแปลง สไดอยางชดเจน

ขอควรจ า!!!!

3. ในระหวางการไทเทรตควรมการลางผนงดานในของขวดรปชมพเพอใหเนอสารทตดอยขาง ๆ ไหลลงไปท าปฏกรยากนอยางสมบรณ

กระดาษสขาว

www.themegallery.com

เมอของเหลวอยในหลอดทดลอง ควรปฏบตดงน

1.ปรมาตรของของเหลวไมควรเกนครงหนงของหลอดทดลอง

2. ถอหลอดทดลองดวยทจบหลอดทดลอง อยาจบหลอดทดลองดวยนวมอโดยตรง

เทคนคการใหความรอนของเหลวหรอสารละลายทไมตดไฟ

www.themegallery.com

3. น าหลอดทดลองไปใหความรอนโดยตรงจากเปลวไฟควรใชเปลวไฟออน ๆ และเอยง หลอดทดลองเลกนอย พยายามใหสวนทเปนของเหลวในหลอดทดลองถกเปลวไฟทละนอย พรอมแกวงหลอดทดลองไปมา

เทคนคการใหความรอนของเหลวหรอสารละลายทไมตดไฟ

www.themegallery.com

เทคนคการใหความรอนของเหลวหรอสารละลายทไมตดไฟ

www.themegallery.com

ขอควรระวง 1. ขณะใหความรอนหลอดทดลองจะตองหนปากหลอดทดลองออกจากตวเรา และชไป ในทศทางทไมมผอน หรอสงของอยใกล ๆ

2. อยากมดของเหลวในหลอดทดลองขณะก าลงใหความรอนเปนอนขาด เพราะถาของ เหลวพงออกมาอาจเปนอนตรายตอใบหนาและนยนตาได

เทคนคการใหความรอนของเหลวหรอสารละลายทไมตดไฟ

www.themegallery.com

3. ขณะใหความรอนแกของเหลวในหลอดทดลอง ตองแกวงหลอดทดลองไปดวยเพอให ของเหลวในหลอดทดลองเคลอนไหวและไดรบความรอนเทาเทยมกนทกสวน และยงชวยปองกนของเหลวพงออกมาดวย

เทคนคการใหความรอนของเหลวหรอสารละลายทไมตดไฟ

www.themegallery.com

ของเหลวอยในบกเกอรหรอขวดรปชมพ ควรปฏบตดงน

1. น าบกเกอรตงบนตะแกงลวด ซงวางอยบนสามขาหรอทยดวงแหวน

2. ใหความรอนโดยใชตะเกยงแกส

เทคนคการใหความรอนของเหลวหรอสารละลายทไมตดไฟ

www.themegallery.com

เทคนคการใหความรอนของเหลวหรอสารละลายทไมตดไฟ

เทคนคการน าสารทเปนของแขงออกจากขวด

www.themegallery.com

วธท 1 วธนใชกบขวดทดานในของจกปดมชองวางสามารถใสสารได มวธท าดงน

1. เอยงขวดในต าแหนงทเหมาะสมแลวหมนขวดไปมาเพอใหสารเขาไปในชองวางของ จกขวด ถาของแขงในขวดนนตดแนนอาจตองเขยาขวดเบา ๆ เพอใหพนผวของของแขงนนแตกออกหรออาจจะเปดฝาขวดออกกอนแลวใชชอนทสะอาดขดใหพนผวของสารแตกออกกอนกได

เทคนคการน าสารทเปนของแขงออกจากขวด

www.themegallery.com

2. ถอขวดในต าแหนงทเหมาะสม ระวงอยาใหสารหก เมอเปดจกขวดออกซงในจกจะมสารอยดวย

เทคนคการน าสารทเปนของแขงออกจากขวด

www.themegallery.com

3. วางขวดใสสารลงบนโตะ เอยงจกขวดเพอเทสารออก อาจใชดนสอหรอนวมอเคาะท จกขวด เพอใหสารนนหลนลงมายงภาชนะรองรบ หรอใชชอนตวงขนาดเลกตกออกกได

เทคนคการน าสารทเปนของแขงออกจากขวด

www.themegallery.com

4. ท าซ าจนกวาจะไดปรมาณของสารตามตองการ

5. เมอไดปรมาณของสารตามทตองการแลว หากมสารเหลออยในจกขวดใหเทสาร กลบ เขาไวในขวดได เพราะสารทเหลอนไมไดสมผสกบสงหนงสงใดเลยจงมความบรสทธเหมอนเดม 6. ปดจกขวด

เทคนคการน าสารทเปนของแขงออกจากขวด

www.themegallery.com

วธท 2 วธนใชกบขวดดานในไมมชองวางทจะใสสารได ในกรณนจ าเปนจะตองใชชอนตวง ตกสารออกมาจากขวดมวธการดงน

1. หมนจกขวดเบา ๆ เพอใหหลวมแลวเปดออก ถาจกขวดมสวนบนแบนเรยบใหวาง หงายบนพนโตะทเรยบและสะอาด แตถาจกขวดมลกษณะอนหามวางจกขวดลงบนโตะอยางเดดขาด จะตองถอจกขวดไว

2. ใชชอนตวงทสะอาดตกสารออกจากขวด

เทคนคการน าสารทเปนของแขงออกจากขวด

www.themegallery.com

3. ถอชอนทมสารออกจากขวดเบา ๆ เพอไมใหสารหกน ามาใสภาชนะทรองรบจนไดปรมาณตามตองการ 4. ปดจกขวด

เทคนคการน าสารทเปนของแขงออกจากขวด

www.themegallery.com

วธท 3 ในกรณทไมสามารถจะใชวธท 1 และวธท 2 เพอน าสารทเปนของแขงออกจากขวด ไดกอาจใชวธท 3 ซงมวธท าเปนขน ๆ ดงน

1. ท าใหขวดใสสารสะเทอนเลกนอย โดยการเคาะเบา ๆ กบพนโตะเพอใหสารในขวดเคลอนไหวและเกาะกนอยางหลวม ๆ

2. เปดจกขวดและวางจกขวดหงายขนบนพนทเรยบและสะอาด

3. ยกขวดใสสารขนเหนอภาชนะทจะใสสารเอยงขวดสารแลวหมนขวดไปมา เพอใหสารตกลงมายงภาชนะทรองรบจนไดปรมาณตามตองการ

เทคนคการเทของเหลวหรอ สารละลายออกจากขวด

www.themegallery.com

1. การจบขวดสารละลายควรจบทางดานทมปายบอกความเขมขนหรอบอกชอสารในขวด แลวเทสารละลายออกจากขวดทางดานตรงขามกบปาย ทงนเพอปองกนไมใหสารละลายไหลลงมาถกปาย

2. หมนจกขวดเบา ๆ เพอท าใหจกขวดหลวม

www.themegallery.com

3. เปดจกขวดออก ถาจกขวดนนมสวนบนแบนเรยบกวางหงายขน ถาจกขวดเปนยอดแหลมหรอมสวนทยาวออกมาใหถอโดยใหสวนทเปนยอดแหลมหรอสวนทยาวออกมานอยระหวางนวชกบนวกลาง หงายมอขนใชนวทงสองคบสวนทเปนยอดแหลม แลวใชฝามอจบขวดไว

เทคนคการเทของเหลวหรอ สารละลายออกจากขวด

www.themegallery.com

4. เมอเทของเหลวหรอสารละลายไดตามตองการแลว กอนทจะเอาขวดสารออก ควรใหปากขวดตรงบรเวณทสารละลายนนไหลออกมาแตะกบอปกรณทรองรบสารละลายกอน เพอปองกนมใหสารละลายไหลลงมาขางขวดเพราะจะท าใหเปรอะเปอนได

5. ปดจกขวดทนท และอยาหลงลมวางจกขวดไวบนโตะอยางเดดขาด

เทคนคการเทของเหลวหรอ สารละลายออกจากขวด

เทคนคการลางเครองแกว ทใชในหลอดทดลอง

www.themegallery.com

1. ตองท าความสะอาดเครองแกวนนทนทหลงจากน าไปใชงานแลว เพอใหเครองแกว แหงกอนทจะน าไปใชงานในครงตอไป

2.การท าความสะอาดเครองแกว ตองท าดวยความระมดระวงโดยเฉพาะอยางยงเครอง แกวทมลกษณะเปนกานยาว เชน ขวดวดปรมาตร ปเปตต บวเรตต ฯลฯ

www.themegallery.com

3. ตองลางสบ สารซกฟอกหรอสารละลายท าความสะอาดออกใหหมด

4.การลางเครองแกวทใชในหองปฏบตการทว ๆ ไป ในขนสดทายตองลางดวยน ากลนอก 1-2 ครง ถาเครองแกวนนสะอาดจะสงเกตเหนน าทพนผวเครองแกวเปยกสม าเสมอเปนแบบเดยวกน แตถาเครองแกวยงไมสะอาด จะสงเกตเหนเปนหยดน ามาเกาะขางเครองแกวนน

เทคนคการลางเครองแกว ทใชในหลอดทดลอง

www.themegallery.com

เทคนคการลางเครองแกว ทใชในหลอดทดลอง

www.themegallery.com

5. การใชแปลงลางเครองแกวตองระมดระวงใหมาก เพราะกานแปรงเปนโลหะอาจท าให เครองแกวนนแตกได แปรงลางเครองแกวมหลายชนด หลายขนาด จะตองเลอกใชใหเหมาะสมกบลกษณะของเครองแกว

เทคนคการลางเครองแกว ทใชในหลอดทดลอง

www.themegallery.com

ขอควรระวง !!! การลางเครองแกวโดยใชแปรงถ อยาถแรงเกนไป เนองจากกานแปรงเปนโลหะเมอไปกระทบกบแกวอาจท าใหแตกและเกดอนตรายได

เทคนคการลางเครองแกว ทใชในหลอดทดลอง

เทคนคการท าความสะอาดเครองแกว ทใชในการทดลอง

www.themegallery.com

การท าความสะอาดเครองแกวทใชวดปรมาตร

ใหลางดวยสารละลายสารซกฟอกหรอสารละลายท าความสะอาดแลวลางดวยน ากลนประมาณ 3 ครง

ตงเครองแกวทงไวใหแหงทอณหภมหอง อยาน าใสในเตาอบทรอน

ลกษณะผวของเครองแกวทเปยกน าจะดเรยบเมอเครองแกวนนสะอาด แตถามลกษณะเปนหยดน าแสดงวายงสกปรกตองน าไปลางใหม

LOGO

www.themegallery.com