ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ

ΜΑΘΗΤΩΝΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΕΩΝΙΔΙΟΥ

ΤΑΞΗ Α΄

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΓΟΛΕΓΟΥ ΕΛΕΝΗ

ΨΑΡΟΛΟΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣΓΙΑΝΝΟΥΣΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2010-2011«Λίμνη Πελιάς»

Περιεχόμενα• Εισαγωγή• Οικοσύστημα• Τα νερά της λίμνης• Προτάσεις για αξιοποίηση τοπίου• Επαναλειτουργία του νερόμυλου• Τύποι φραγμάτων• Συνέντευξη του Δημάρχου• Δράσεις μαθητών

Εισαγωγή• Η λίμνη “Πελιάς” βρίσκεται στο

ΒΑ τμήμα του κάμπου Λεωνιδίου. Η ονομασία πελιάς έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Πιθανότατα προέρχεται από την παραφθορά της λέξης αμπελιάς και ενώ στην αρχαιότητα ήταν λέξη αρσενικού γένους κατέληξε σήμερα να χρησιμοποιείται σε θηλυκό γένος. Άλλωστε το ότι υπήρχαν πολλά αμπέλια αποδεικνύεται από απομεινάρια αρχαίων λινών που έχουν βρεθεί στην περιοχή, αλλά και από τον χαρακτηρισμό της από τον Παυσανία τον περιηγητή ως “Διονύσου τόπος”.

Ο χάρτης είναι του 1867 από Λοχαγό Μηχανικού του Ελληνικού στρατού Χ. Χρυσοβέργη

• Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για λίμνη με την κυριολεξία της έννοιας αλλά για την εκβολή ενός υπόγειου ποταμού που αναβλύζει στους πρόποδες του βουνού “Γαλιώρα”, που καλύπτει το Βόρειο τμήμα του Λεωνιδίου, και εκβάλλει στη θάλασσα, αφού διασχίσει περίπου 500 μέτρα κάμπου. Η έκτασή της είναι σήμερα 10,5 στρέμματα, ενώ παλαιότερα ήταν 15 στρέμματα. Μέρος της έχει καταπατηθεί από αγρότες της περιοχής μετά από την αποξήρανσή της.

• Η ποιότητα του νερού της δεν είναι κατάλληλη για άρδευση ή ύδρευση της περιοχής λόγω της υψηλής αγωγιμότητας της, κάτι που το γνώριζαν οι κάτοικοι από πολύ παλιά. Όμως και σήμερα από αναλύσεις του νερού που διενεργεί ο δήμος τα αποτελέσματα είναι αρνητικά. Η χρησιμότητα των νερών της λίμνης έγκειται όχι στην ποιότητά τους αλλά στην θερμοκρασία τους. Το νερό είναι παγωμένο και σε συνδυασμό με το θερμότερο νερό της θάλασσας όπου εκβάλλει, αποτελεί ένα ιδανικό θεραπευτικό μέσο για προβλήματα του κυκλοφορικού και του μυϊκού συστήματος του ανθρώπινου σώματος. Επίσης βοηθά σε προβλήματα αρθρώσεων και ρευματοπαθειών. Όμως αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι η σωματική ευεξία που νιώθει κανείς μετά από ένα μπάνιο σ’ αυτή, ειδικά τις καυτές μέρες του καλοκαιριού.

• Γενικά, η λίμνη είναι αφενός ένα όμορφο φυσικό τοπίο και αφετέρου αποτελεί ένα φυσικό βιότοπο για πολλά ψάρια, αμφίβια και μεταναστευτικά πτηνά. Στα νερά της γεννούν τα αυγά τους οι κέφαλοι, τα χέλια, οι βάτραχοι. Επίσης βρίσκουν καταφύγιο οι νεροχελώνες, τα νερόφιδα, πολλά πτηνά όπως οι αγριόπαπιες, ο λευκοτσικνιάς, νυχτοκόρακες, θωρακωτή σκαλίδρα και χαλκόκοτες, καθώς και έντομα όπως κουνούπια, και λιβελούλες.

Οικοσύστημα• Το οικοσύστημα της λίμνης

είναι αρκετά πλούσιο, τόσο σε φυτικούς όσο και σε ζωικούς οργανισμούς. Παρατηρούνται διάφορα είδη ζώων υπό εξαφάνιση να βρίσκουν καταφύγιο στα νερά της, ειδικά μεταναστευτικών πτηνών. Υδρόβια φυτά που ευδοκιμούν είναι το αγριοκάλαμο, τα βούρλα ή ψαθί, τα νερόκρινα, η περικοκλάδα και το μυριόφυλλο.

αγριοκάλαμο

ψαθί μυριόφυλλο

νερόκρινοπερικοκλάδα

• Η μεγάλη ροή του νερού ευνοεί την υδρόβια βλάστηση, το περίφυτο, που περιλαμβάνει προσκολλημένα διάτομα, χλωροφύκη, κυανοβακτήρια, ροδοφύκη, χρυσοφύκη κτλ.

• Επίσης στις όχθες φύονται διάφορα είδη δέντρων τα οποία έχουν προσαρμοστεί σε συνθήκες έλλειψης οξυγόνου και αν και φύονται πάνω σε φτωχά αμμώδη εδάφη, επειδή προσλαμβάνουν θρεπτικά συστατικά από την ιλύ (λάσπη) και ανακυκλώνουν γρήγορα τα φύλλα και τα κλαδιά που πέφτουν. Τέτοια είδη είναι η μερχιά ή αλμυρίκι, σκίντα, αγριοσυκιές κτλ.

• Υπάρχουν και διάφορα είδη θηλαστικών, όπως κουνάβι, νυφίτσα, ασβός, σκαντζόχοιρος,

• ερπετών όπως νερόφιδα, δεντρογαλιές , τυφλίτες ή φιδόσαυρες κτλ.,

• αμφίβιων, όπως η σαλαμάνδρα, ο βάτραχος και οι νεροχελώνες,

• ψάρια, όπως ο κέφαλος, ο γύλος, η γαρίδα και το χέλι,

• έντομα όπως κουνούπια, λιβελούλες και νεροπατητές,

• και πουλιά όπως ο λευκοτσικνιάς, το κεφαλούδι, η θωρακωτή σκαλίδρα, ο νυχτοκόρακας και η χαλκόκοτα.

Τα νερά της λίμνης• Τα νερά της λίμνης αναβλύζουν από του πρόποδες της

“Γαλιώρας”, σε υψόμετρο περίπου 10 μέτρα από τη στάθμη της θάλασσας. Η θερμοκρασία του νερού δεν ξεπερνά τους 20οC και λόγω της μικρής απόστασης που διασχίζει το ποτάμι δεν προλαβαίνει να αυξηθεί.

• Από την μελέτη του ΙΓΜΕ που έγινε για λογαριασμό του δήμου Λεωνιδίου το 1999 παρατηρήθηκε ότι η λίμνη έχει Τάξη ετήσιας Απορροής: 24,8 x 106m3.

• Από την ίδια μελέτη μάθαμε την προέλευση των νερών σύμφωνα με το καρστικό σύστημα της περιοχής.

Καρστικό σύστημα Λεωνιδίου – Φωκιανού - Βασκίνας• Βάση της μελέτης του ΙΓΜΕ για υδρογεωλογικά στοιχεία της

περιοχής γνωρίζουμε ότι αυτό αποτελεί ένα μεγάλο καρστικό σύστημα που δομείται από ασβεστόλιθους της Ζώνης Τρίπολης που επικάθονται τεκτονικά στους σχηματισμούς της P-Q σειράς (Φυλλίτες – Χαλαζίτες). Το σύστημα αυτό έχει υποστεί έντονο τεκτονισμό και υψηλή καρστικοποίηση. Ως επίπεδα αναφοράς του, αποτελούν οι παρακάτω πηγές του πελιά με υφάλμυρο νερό και οι πηγές των Πουλίθρων στα σημεία επαφής του στεγανού υποβάθρου της σειράς Τρίπολης των στρωμάτων Τυρού. Η αποχέτευση του νερού από το υψίπεδο Πελετών – Τσιταλίων γίνεται κύρια και μέσω καταβόθρων σε δύο κύριους άξονες εκείνο του Πελιά και εκείνο της πηγής Πουλίθρων και Πλάκας.

Ποιότητα των νερών• Από τις αναλύσεις που

έκανε ο Δήμος των νερών,

• και σε σύγκριση με τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Κριτήριο 10.Η ακτή πρέπει να συμμορφώνεται πλήρως με τις απαιτήσεις του Προγράμματος «Γαλάζιες Σημαίες» για τις μικροβιολογικέςπαραμέτρους Κολοβακτηριοειδών Κοπρανώδους προέλευσης ( faecal colibacteria – E. coli) και Εντερόκοκκων/Στρεπτόκοκκων(intestinal enterococci/streptococci).

Πίνακας 1. Οριακές τιμές για την επίτευξη της εξαιρετικής ποιότηταςΠαράμετρος Οριακές τιμέςKολοβακτηριοειδή Κοπρανώδους προέλευσης (E.coli) 250cfu/100mlΚοπρανώδεις Εντερόκοκκοι / Στρεπτόκοκκοι 100cfu/100ml* cfu = αριθμός σχηματισμένων αποικιών (colony forming units).

Κριτήριο 11.Η ακτή πρέπει να συμμορφώνεται πλήρως με τις απαιτήσεις του Προγράμματος «Γαλάζιες Σημαίες» για τις ακόλουθες φυσικές και χημικές παραμέτρους.

• Η τιμή του pH κυμαίνεται συνήθως από 6 έως 9.• Πρέπει να μην υπάρχει ορατό επιφανειακό στρώμα (φιλμ) στο νερό ούτε και οσμή. Η

ακτή πρέπει να ελέγχεται για τέτοια ρύπανση και τα σχέδια έκτακτης ανάγκης να καλύπτουν την αντιμετώπιση πετρελαϊκής ρύπανσης.

• Πρέπει μην υπάρχουν κατάλοιπα πίσσας και επιπλέοντα υλικά όπως ξύλα, πλαστικά αντικείμενα, φιάλες, γυάλινα δοχεία, πλαστικά, λάστιχα ή άλλα.

• και σύμφωνα με τη συνέντευξη γνωστού καρδιολόγου,

«Τα νερά της συγκεκριμένης λίμνης, παρόλο που δεν έχουν θεραπευτικές ιδιότητες – όπως υποστηρίζει – μπορούν να βοηθήσουν σε μεγάλο βαθμό στην αρτηριοσκλήρωση, στις ρευματοπάθειες, στην τόνωση του οργανισμού η οποία βοηθάει στη σωματική και την ψυχική ευεξία. Εξαιτίας των κρύων νερών δεν συνίσταται η χρήση σε άτομα με σοβαρές καρδιοπάθειες.»

• Ο γνωστός καρδιολόγος προτείνει από το ζεστό νερό της θάλασσας να πηγαίνουμε σιγά-σιγά κολυμπώντας στο κρύο νερό της λίμνης, ειδικά για άτομα προχωρημένης ηλικίας. Πιο ευεργετική είναι η απότομη εναλλαγή ζεστού και κρύου νερού, η οποία μας κάνει να “μυρμηγκιάζουμε” και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη σωματική και ψυχική μας ευεξία.

• βγάλαμε τα εξής συμπεράσματα:

1. Το νερό είναι ακατάλληλο για ύδρευση και άρδευση, λόγω της μεγάλης αγωγιμότητας.

2. Το νερό είναι άριστο για κολύμβηση.

3. Το νερό μπορεί να βοηθήσει σε διάφορες παθήσεις.

4. Η κολύμβηση σε αυτό προσφέρει σωματική και ψυχική ευεξία.

Προτάσεις για αξιοποίηση τοπίου

1. Να καθαριστεί το ποτάμι από ειδικούς για να μην επηρεαστεί η βιοποικιλότητα της λίμνης.

2. Να οριοθετηθεί για να προστατευθεί από περαιτέρω καταπάτησή της αφενός και αφετέρου να γίνει προσβάσιμη και στους ηλικιωμένους. Αυτό μπορεί να γίνει με λιθόκτιστα τοιχία για να ταιριάζουν με το φυσικό περιβάλλον.

3. Να επισκευαστεί η υπάρχουσα γέφυρα με λίθους και να τοποθετηθούν κάγκελα.

4. Να αναστηλωθεί ο νερόμυλος της λίμνης με τέτοιο τρόπο ώστε να παράγεται ηλεκτρική ενέργεια για την κάλυψη των αναγκών του.

5. Ο νερόμυλος να λειτουργήσει ως αναψυκτήριο για να μπορούν οι λουόμενοι να αγοράζουν νερό, καφέ αναψυκτικά κτλ.

6. Να κατασκευαστούν αποδυτήρια για τους λουόμενους. 7. Να διαμορφωθεί ο χώρος στη νότια πλευρά του ποταμού με πλάκες και να

τοποθετηθούν παγκάκια.

8. Επίσης στον ίδιο χώρο να γίνει δεντροφύτευση μερχιών που είναι κατάλληλες για την περιοχή καθώς είναι ανθεκτικές σε υψηλές θερμοκρασίες και προσφέρουν δροσιά το καλοκαίρι με το πυκνό τους φύλλωμα.

9. Να διαμορφωθεί το μονοπάτι που οδηγεί στον επαρχιακό δρόμο Λεωνιδίου – Άστρους με πέτρινα σκαλοπάτια για να εξυπηρετεί τους περιπατητές αφενός αλλά και τους λουόμενους.

10. Να διαμορφωθεί ο χώρος της “μύτης” για να διευκολύνεται η στάθμευση των επισκεπτών.

11. Να τυπωθούν ενημερωτικά φυλλάδια από τον δήμο και να διανέμονται δωρεάν στους επισκέπτες από δημοτικό περίπτερο ή καταστήματα τουριστικών ειδών ώστε να ενημερώνονται για τα αξιοθέατα μαζί με χάρτη της περιοχής.

12. Να τοποθετηθεί η κατάλληλη σήμανση ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να βρίσκουν εύκολα τις επισκέψιμες περιοχές.

13. Το όλο έργο να ενταχθεί σε κάποιο κοινοτικό πρόγραμμα ώστε να εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή του.

Πριν Μετά

Πριν Μετά

Πριν Μετά

Πριν Μετά

Επαναλειτουργία του νερόμυλου

• Σίγουρα παλαιότερα ο μύλος χρησιμοποιείτο για άλεση και το νερό κινούσε τη φτερωτή για τις ανάγκες της άλεσης. Αυτό μάλλον θα συνέβαινε τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες που η ροή του νερού ήταν μεγαλύτερη.

• Σήμερα, υπάρχει η τεχνολογία για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που θα καλύπτει τις ανάγκες του μύλου για να μπορέσει να λειτουργήσει ως αναψυκτήριο.

• Εμείς προτείνουμε ένα φράγμα, κατά προτίμηση κατασκευασμένο από χώμα και βράχους, έτσι ώστε να μην αλλοιώνεται το φυσικό περιβάλλον, ώστε το νερό να πέφτει με μεγαλύτερη ορμή στην φτερωτή, έτσι ώστε η περιστροφή της να παράγει την απαραίτητη ηλεκτρική ενέργεια.

Τύποι φραγμάτων

• Στα φράγματα τύπου Embankment χρησιμοποιείται χώμα ή βράχοι. Είναι τα απλούστερα και τα φθηνότερα. Β - Τα φράγματα από σκυρόδεμα είναι μεγάλα και ακριβά. Συνήθως κατασκευάζονται σε πλατιές κοιλάδες. Γ - Τα τοξοειδή φράγματα έχουν λεπτό τοίχωμα και είναι κυρτά προς την πλευρά της λίμνης. Δυνάμεις από αποθηκευμένο νερό ασκούνται στο τοίχωμα και στον πυθμένα της δεξαμενής του φράγματος

Το νερό ρέει από το φράγμα από ένα μεγάλο αγωγό (penstock). Στο κάτω μέρος του αγωγού το νερό που κινείται με μεγάλη ταχύτητα κινεί έναν υδροστρόβιλο αντιδράσεως ή έναν υδροστρόβιλο δράσεως.Οι υδροστρόβιλοι αντιδράσεως λειτουργούν καλά σε υδροηλεκτρικούς σταθμούς με χαμηλό υψόμετρο.

Συνέντευξη του δημάρχου κ. Μαρνέρη• Ο δήμαρχος, αφού χαιρέτησε τα παιδιά, μίλησε

γενικά για τη λίμνη Πελιάς. • «Το όνομα Πελιά είναι αρσενικό και προέρχεται από

την παραφθορά της λέξης “αμπελιά”, γιατί όλη η περιοχή με αρχή από τα Γολεγέικα περιβόλια ήταν σπαρμένος με αμπέλια.

• Η λίμνη έχει τεράστια υδρολογική σημασία για τα περιβόλια, παρόλο που το νερό δεν είναι πόσιμο, αλλά ούτε προσφέρεται για άρδευση. Ο νερόμυλος του Κώτσια καταστράφηκε αλλά μπορεί να επισκευαστεί και να ξαναλειτουργήσει. Εκεί υπάρχουν δρομάκια που χρησιμοποιούσαν παλιότερα οι γυναίκες την άνοιξη για να πηγαίνουν στη λίμνη και να πλένουν τα ρούχα. Τα χτυπούσαν με τον “κόπανο” για να καθαρίζουν και τα άπλωναν στα καθαρά βότσαλα για να στεγνώσουν, οπότε το τοπίο έπαιρνε μια ιδιαίτερη ομορφιά από την ποικιλία των χρωμάτων. Η λίμνη αποτελεί επίσης υδροβιότοπο διότι εκεί φωλιάζουν ή περνούν πολλά είδη μεταναστευτικών πτηνών.

• Είναι 15 στρέμματα και μπορεί να αξιοποιηθεί όμως δεν είναι ιδιοκτησία του δήμου αλλά του δημοσίου. Ο χώρος έχει περιοριστεί από καταπατήσεις πολλών κατοίκων την γύρω περιοχής. Είναι καλό να γίνει μια διαχειριστική μελέτη από ειδικούς επιστήμονες και η κατασκευή μιας διόδου για την ευκολότερη πρόσβαση σε αυτήν. Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν την λίμνη για τα μπάνια τους. Δεν αποτελεί ιαματική πηγή, αλλά η θερμοκρασία της διευκολύνει ρευματολογικές παθήσεις. Είναι απαραίτητο επιπλέον να επισκευαστεί ο μύλος και να γίνει όπως ακριβώς ήταν πριν. Ο καθαρισμός της λίμνης, πρέπει να πραγματοποιηθεί με τη βοήθεια ειδικών για να αποφευχθεί πιθανόν καταστροφή της χλωρίδας και πανίδας της.»

Θα μπορούσε να κατασκευαστεί μια καντίνα που θα προσελκύει τον κόσμο, ιδιαίτερα το καλοκαίρι;

• «Νομίζω ότι ο μύλος δεν μπορεί να έχει πρακτική χρησιμότητα, γιατί πρέπει να υπάρξει κάποιος δημόσιος υπάλληλος για να τον λειτουργήσει. Αυτό δεν γίνεται.»

Θα μπορούσε ο μύλος να γίνει καντίνα από ιδιώτη;

• «Βεβαίως, θα μπορούσε, αλλά για να πραγματοποιηθεί μια τέτοια μίσθωση θα πρέπει να γίνει δημοπρασία. Βέβαια, για να μην τα απορρίπτουμε όλα θα μπορέσουμε να το καταφέρουμε και πιστεύω ότι και έσοδα θα έχει και θα είναι προσιτό.»

Πως θα λυθεί το πρόβλημα της αποχέτευσης του μύλου;

• «Η αποχέτευση θα ενωθεί με το κεντρικό βιολογικό δίκτυο. Αυτή τη στιγμή βιολογική αποχέτευση Λεωνιδίου δεν υπάρχει. Μέχρι τις 31/12/2011 θα πρέπει να στείλουμε ένα φάκελο στο κράτος και αισιοδοξούμε ότι θα λάβουμε 12.000.000 €. Η υλοποίηση του προγράμματος θα πραγματοποιηθεί το 2013 και το έργο θα αρχίσει τον Μάρτιο του 2012. Εάν δεν προλάβουμε να το υλοποιήσουμε μέχρι το 2013 τα πρόστιμα θα είναι υπέρογκα.»

Ποια προγράμματα μπορούν να μας βοηθήσουν στην αναβάθμιση της περιοχής;

• «Προγράμματα κυρίως από το ΕΣΠΑ. Ένα αφορά στην διατήρηση των στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Όλα αυτά είναι χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 25% είναι εθνικοί πόροι ή πόροι του δήμου.»

Θα μπορούσαμε να ζητήσουμε δύο προγράμματα; Ένα για την λίμνη και ένα για το μύλο;

• «Αυτό δεν γίνεται. Ένα ενιαίο πρόγραμμα θα πάρουμε, αξίας άνω των 500.000 €. Αν ο προϋπολογισμός του συνολικού έργου είναι κάτω των 500.000 €, το έργο δεν θα πραγματοποιηθεί διότι δεν εντάσσεται στα πλαίσια του ΕΣΠΑ. Ο ΦΠΑ είναι 23% και 18% οπότε δεν θα κοστίσει πάνω από 1.000.000.»

Εμείς που θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε για την περάτωση του έργου;

• «Οι μαθητές θα μπορούσαν να συμμετέχουν στην αναβάθμιση και στον καθαρισμό της λίμνης, αφού βέβαια συνεργαστούν με ειδικό που θα καλέσει ο δήμος. Επίσης θα μπορούσαν να καθαρίσουν μια δίοδο.»

Το πρόβλημα των καταπατήσεων με ποιο τρόπο θα λυθεί;

• «Οι καταπατήσεις είναι δημόσια περιουσία. Το κράτος έχει την υποχρέωση να προσδιορίσει τις καταπατήσεις και να κάνει ένα έγγραφο, που ονομάζεται “πρωτόκολλο της δημοτικής καταβολής” . Αυτό δεν το κάνει.»

• «Θα μπορούσαμε να πάρουμε μια απόφαση στο δημοτικό συμβούλιο που να ζητά να ξεκινήσει η επισκευή του μύλου “Κώτσια” και οι διαδικασίες για καταπατήσεις.»

Δεν υπάρχει κάποια άλλη λύση;

Πως σκέφτεστε να ενημερώσετε και να πείσετε τους πολίτες για την αξιοποίηση της λίμνης;

• «Υπάρχουν πολλοί τρόποι όπως μέσω ιστοσελίδας του δήμου, blog, ανακοινώσεων από το μεγαφωνικό σύστημα και από την τοπική εφημερίδα. Τέλος, ο δήμος θα μπορούσε να εκδώσει ένα ειδικό ενημερωτικό φυλλάδιο για τους τουρίστες.»

Δράσεις μαθητών

• Έρευνα στο Internet

• Σχεδίαση προτάσεων

• Καθαρισμός της λίμνης

•Ενημερωτικό φυλλάδιο