آشنایی با کلیات بهداشت حرفه ای

tohid alizadeh www.aslandozhealth.blogfa.com

آشنایی با کلیات آشنایی با کلیات بهداشتبهداشت حرفه ای حرفه ای

دانش.جویان ب.ا کلی.ات بهداش.ت حرف.ه ای وایم.نی در هدف درس: محیط کار آشنا می شوند.

سرفصلهای درس: بهداش.ت مختل.ف س.ازمانهای ب.ا وآش.نایی وتع.اریف تاریخچ.ه

حرفه ای در ایران وجهان خ.دمات ارائ.ه ونح.وه ای حرف.ه بهداش.ت خ.دمات اص.ول

بهداشتیآشنایی با عوامل زیان آور محیط کار عوام.ل زی.ان آور ف.یزیکی)ص.دا، ن.ور، گرم.ا، س.رما، ک.ار در ه.وای

پرفشار وکم فشار، الکتریسیته( عوام.ل ش.یمیایی) گازه.ا وبخ.ارات،مایع.ات ش.یمیایی، ذرات وگ.رد

وغبارهای شیمیایی(

عوامل بیولوژیکی)بیماریهای شغلی، اثراتآالینده هادر ایجاد بیماریها(

ایمنی در محیط کارمسائل ارگونومیک محیط کار سم شناسی وآشنایی دانشجویان با سموم

مختلفحوادث ناشی از کاراصول حفاظت در محیط کار آشنایی با استانداردها وسازمانهای مرتبط با

تدوین استانداردهای شغلی

سالمت.داراي ابعاد جسماني، رواني واجتماعي است

فرد سالمكسي كه در تمام ابعاد سالمت احساس رفاه كامل

.وآسايش كند

بهداشتارتقاء سطح سالمت فرد وجامعه علم وهنر تامين و

علم وهنر دستيابي به سالمتي

علوم مختلف بهداشتي

بهداشت خانواده، بهداشت مادر وكودك

مبارزه با بيماريهاي واگيردار

بهداشت مدارس

بهداشت محيط

بهداشت حرفه اي

مقدمه يكي از ش.اخه هاي عل.وم Occupatinal Hygieneعلم بهداش.ت ح.رفه اي •

ت .ش.غلي م.ي پ.ردازد.. در دهه ه.اي ب.ه.داش.تي ب.و.د.ه ك.ه ب.ه .مس.ا.ئ.ل و. م.ش.كال.ب.ه .ح.ل مش.ك.الت. ن.ي.از. .روزاف.زون. ب.ع.لت يا.فت.ه. تو.س.عه. ا.خ.ير .در ك.ش.ورها.ي ش.غ.لي.،. رش.د ش.اي.ان.ي ر.ا. ب.ه هم.ر.اه. .دا.ش.ت.ه اس.ت .و. در .كش.ورها.ي د.ر ح.ال ت.وس.ع.ه ن.يز .د.ر ج.ه.ت پ.اي.دا.ري ت.و.س.عه )اقت.ص.ادي، اج.تم.ا.عي، ان.س.اني(. جايگ.اه

ويژ.ه اي. را دارا مي ب.اشد.

اقتصادی و قانونی، اخالقیمس.اله ایم.نی و بهداش.ت ش.غلی ب.ه لح.اظ •جه.ان.ی رق.ا.بت ب.از.ار در ا.ینک.ه. ب.رای باش.د.. ش.رکت .ه.ا می. اهمی.ت ح.ائز. ش. می. .کنن.د. .ب.را.ی ای.ن. .ش.رک.ت ه.ا. .مخ.اط.ب س.و.دآور .ب.ا.ق.ی بم.ا.نن.د هم.و.ا.ره ت.ال.ق.ر.ار دا.دن. مس.ائل ای.م.نی،. به.د.اش.تی .و م.حی.ط زی.س.ت. م.م.کن. اس.ت .وس.یله

ای برای. تجارت .بهتر باشد..

بهداشت حرفه ایاز عل.وم متن.وع ش.امل • بهداش.ت حرف.ه ای، علمی متش.کل

مهندس.ی، اپی.دمیولوژی )مطالع.ه توزی.ع بیم.اری در جمعیت(،

آم.ار، زیس.ت شناس.ی، میک.روب شناس.ی، ش.یمی، فیزی.ک،

آناتومی، فیزیولوژی و سم شناسی است.

محی.ط، • و عم.ومی بهداش.ت نظ.یر عل.ومی ک.ه دانش.ی

کامپیوتر و روانشناسی صنعتی را به کار می گیرد.

علم وهنر تامين سالمت كارگران حرف مختلف در برابر

عوامل زيان آور محيط كار واينكه:

-فرد كارگر در كارهايي كه متناسب با قابليتهاي جسماني و 1

رواني اوست، مشغول به كار شود.

-بهداشت حرفه اي مي كوشد تا ازبيماريهاي شغلي 2

پيشگيري كند.

-حوادث شغلي را به حداقل برساند.3

در WHO,ILOاهداف بهداشت حرفه اي)كميته مشترك(1953ژنو

ه.نر و علم از اس.ت عب.ارت ای حرف.ه بی.نیبهداش.ت ، پیش

فاکتوره.ا و عوام.ل اس.ترس زای کن.ترل و ارزش.یابی، شناس.ایی

ک.ار از محی.ط ب.ه ناش.ی آس.یب بیم.اری، ب.اعث توان.د ک.ه می

سالمتی و رفاه یا ناراحتی خاص در میان کارگران گردد.

ن.اتوانی ه.ای دائمی و م.رگ و م.یر این علم در راس.تای ک.اهش

از ب.روز پیش.گیری و همچ.نینح.وادث ش.غلی ناش.ی از و م.وقت

تالش می کند.بیماریهای شغلی

tohid alizadeh www.aslandozhealth.blogfa.c

بهداشت حرفه ای چیست؟

فعالیت کاریWork Activity

مواجههExposure

بیماریDisease

بهداشت حرفه ای

Occupational Hygiene

طب کارOccupational

Medicine

شغلی سالمتOccupational

Health

عدم توجه كافي به سالمت وايمني كارگران در گذشته

رم باستان، معدنچيان واستفاده از ماسكهاي پارچه اي

بقراط در سده چهارم قبل از ميالد، مسموميت با سرب

تنفسي پل.ني درس.ده نخس.ت ميالدي، خط.رات س.ولفور روي، ماس.ك

پاراسلس.وس کت.اب بیماریه.ای ش.غلی مع.دنچیان و فلزک.اران را 1567در س.ال

نگاشت

در س.ال ب.ه 1700 توص.يه ك.ار، پ.در طب رام.ازيني، میالدی ب.رای پزش.کان

پرس.ش .در .خص.وص. شغ.لش.ان در. .حین گ.ر.فتن .ش.رح ح.ال. نم.ود .کت.اب مش.هو.ر

بیماری های شغلی را نوشت

مشكالت ناشي از آن انقالب صنعتي و

تاريخچه پيدايش بهداشت حرفه اي

تاریخچه بهداشت حرفه ای

س..ال ماس..ک 1858در

تنفس.ی اش.باع از زغ.ال اک.تیو

ب.رای کن.ترل مواجه.ه ب.ه گازه.ا

و بخارات مطرح گردید.

تاریخچه بهداشت حرفه ای

- حدود مواجهه برای رطوبت و 1889در سال منوکسید کربن در کارخانه نخ ریسی در انگلیس

تنظیم گردید

تاریخچه بهداشت حرفه ایدر جن.گ جه.انی اول، ک.ار در کارخانج.ات مهم.ات س.ازی منج.ر •

به شرایط نامناسب کاری کارگران گردید.

تاریخچه رشته بهداشت حرفه ای

وزارت ک.ار و ام.ور اجتم.اعی تش.کیل و ق.انون 1325در س.ال -

موقت کار تدوین گردید

اج.رای وظ.ایف مربوط.ه ب.ه بهداش.ت و ایم.نی 1327در س.ال -

به عهده اداره کل بازرسی کار قرار گرفت

در س.ال - ایج.اد ش.ده تغی.یرات آخ.رین طب.ق وزارت 1369 ،

و بهداش.ت دار عه.ده پزش.کی آم.وزش و درم.ان بهداش.ت،

درم.ان ک.ارگران و وزارت ک.ار و ام.ور اجتم.اعی مس.ئول ایم.نی

کارگران قرار داده شده اند. tohid alizadeh www.aslandozhealth.blogfa.c

سازمان های متولی ایمنی و بهداشت حرفه ای در کشور

اعیاجتم امور و کار قانون كار وزارت كار 85براساس مادة :وزارت

)حفاظت ف.ني وايمني، بازرسي كار( و ايمني در محيط كار حفاظت مسئول

:کیوزش پزشان و آمت درمادة وزارت بهداشاس مار 85براسانون كق

بهداشت و درمان کارگران عهده دار آموزش پزشكي و درمان، بهداشت وزارت

پیشگیر.ی از بي.ماري.هاي حرفه اي. وتام.ين بهداشت .كار، محي.ط. .ك.ار وك.ا.ر.گ.ر( ) گردیده است

:اعیامین اجتمانونسازمان ته قه با توجه ،بده دار بيماعي عهامين اجتمت

کارگران در موارد زیر است و تعاون كليه

شغلي بيماريهاي كار و از حوادث ناشي

زايمان و بارداري، غير شغلي، ازدواج بيماريهاي حوادث و

بازنشستگي، از كارافتادگي

شناخت، بررسي واندازه گيري عوامل زيان آور موجود در

محيط كار وارائه طرحهاي كنترلي وبهسازي محيط

برنامه هاي مربوط به معاينات پزشكي كارگران

برنامه هاي مربوط به حفاظت وايمني

ايجاد امكانات درماني وكمكهاي اوليه

برنامه هاي مربوط به آموزش بهداشت كارگران

برنامه هاي مربوط به تغذيه كارگران

برنامه هاي مربوط به نوتواني

برنامه هاي بهداشت حرفه اي

ILO:International of labor office

WHO:Word Health Organization

OSHA:Occupational Safety and Health Adminstration

ACGIH:American Conference Of Govermental Industrial Hygienists

NIOSH:National Institute for Occupational Safety and Health

سازمانهاي مسئول در ارتباط با بهداشت حرفه اي

عوامل زیان آور محیط

کار

عوامل زيان آور ارگونوم

یکی

عوامل زيان آور مکانیکی

عوامل زيان آور بیولوژیک

عوامل زيان آور فيزيكي

عوامل زيان آور شیمیایی

عوامل زيان آور محيط كار

عوامل زيان آور فيزيكي-1سرما، گرما، صدا، ارتعاش، نور، فشار هوا،

تشعشعات، جريان الكتريسيته، ميدانهاي مغناطيسي

عوامل زيان آور شيميايي -2مواد شيميايي)گرد وغبار، آئروسل، گازها وبخارات،

حاللها و ...(

:عوامل مكانيكي-3ايمني ماشين آالت ومحيط كار

عوامل زيان آور بيولوژيكي -4ويروسها، قارچها، باكتريها، انگلها وريكتزياها

عوامل زيان آور ارگونوميكي-5حمل ونقل دستي بار، وضعيت نامناسب بدني در

هنگام كار، عدم تناسب فرد با كارش، نوبت كاري، استرس و ....

مقدار مجاز عوامل زیان آور محیط کار

TLV:Threshold Limit Value(ACGIH)

MAC:Mazimum Allowable Concentration( شرق بلوک (کشورهای

PEL:Permissible Eposure Limit(OSHA)

REL:Recommended Exposure Limit(NIOSH)

OEL:Occupational Exposure Limit(انگلستان)AOE:Allowable Occupational

Exposure(ایران)

چرابرای عوامل زيان آور محيط كار مقادير مجاز تماس درنظر گرفته شده است؟

عدم امكان حذف كامل عوامل زيان آور محيط

كار

عدم توجيه اقتصادي

مواجهه یا تماس: مقادير مجاز

راهنما هستند -1

- نباي.د: ب.ه عن.وان ح.دي تص.ور ش.ود ك.ه در غلظته.اي 2كم.تر .از آن. ك.ارگر در .س.المت كام.ل ودر بي.ش.تر از آن

خطر ومس.ئوليتي متوج.ه او .خواهد بود.ش.هرها 3 ه.واي آل.ودگي كن.ترل ي.ا ارزي.ابي در -نباي.د

استفاده شود.ب.ا 4 آنه.ا در ك.ار ش.رايط ك.ه كش.ورهايي در -نباي.د

باش.د، متف.اوت ح.دود اين كنن.ده تع.يين كش.ورهاي استفاده شود.

آور زیان فیزیکی عوامل

عوامل زيان آور فيزيكي محيط كارصدا

:يك صوت ناخواسته يا تعريف عاميانهاغتشاشات صوتي محيط

: محصول تبديل انرژي يا يكي از اشكال علمياتالف انرژي است.

)ارتعاش، گرما(

صوتشكلي از انرژي است كه توسط سازوكار

شنوايي قابل تشخيص باشد.نوسان فشار هوا در يك محيط كشسان

:انتقال صوتوق.تي ي.ك م.وج ص.وتي در ي.ك محي.ط بوج.ود مي آي.د؛ س.بب تغي.ير

م.ك.ا.ن تع.د.ادي .ا.ز مو.لكوله.اي تش.ك.يل د.ه.ن.ده .آن .محي.ط نس.بت. ب.ه وض.ع. ع.ا.دي آ.ن .ش.ده .و اي.ن. تغ.ي.ير. مك.ان .من.ج.ر .ب.ه نوس.ان .ذرات

آن .محيط. مي ش.ود: م.و.ج ص.وت.ي م.نت.قل م.ي شود.صوت ب.ه وس.یله م.یزان فش.ار تولی.د ش.ده بص.ورت م.وج ص.وتی م.نتقل.ه. از. طری.ق. ه.وا ا.ن.د.ازه. گ.ی.ری. می ش.و.د. .واح.د ا.ن.دازه گ.یری

پاسکال است. میک.رو 20کم.ترین فش.ار ص.وت قاب.ل ش.نیدن توس.ط گ.وش انس.ان

پاس.کال اس.ت. .ب.ه .علت. .ب.زرگی. گ.س.ت.ره ش.ن.وا.یی،. ص.دا ب.ر .اس.اس dB .ان.دا.زه گیر.ی .می ش.ود، .که ی.ک نس.ب.ت ل.گا.ری.تمی است

انواع صدا از نظر مشخصات بينابي )بیناب شنوایی(

صدايي كه در يك باند پهن بسامد صدابا باند پهن: -1 توزيع

مي شود.)تخليه صدا از كمپرسورهاي توليد باد(2- صدايي كه در يك باند پهن صدا با باند باريك:

بسامد توزيع مي شود )اره نجاري، رنده نجاري، فن(3- تكرار آن در كمتر از يك ثانيه صداي كوبه اي:

است.)پرس(

كميتهاي فيزيكي صوت

مقدار انرژي صوتي كه در واحد توان صوت: .زمان بوسيله منبع صدا توليد مي شود

j/s=w زمان/انرژي=وات

مقدار انرژي صوتي كه در شدت صوت: واحد زمان از واحد سطحي عمود برامتداد .انتشار صوت عبور مي كند

I=W/A w/m2

نيروي وارد بر سطحفشار:تغييرات فشار در محيطي كه فشارصوت:

.در آن تعادل فشار بهم خورده استدر هوا فشار صوت ناشي از افزايش يا

پيرامون فشار جوPكاهش متناوب فشار )P0( است، يعني فشار صوت ناشي از

تفاوت بين فشار جو و فشار واقعي در مدت انبساط وتراكم است.

كمترين فشار صوتي كه مي توان گوش انسان را تحريك كند:

2×10-4μbar=2×10-5Pa

وبيشترين فشار صوت قابل تحمل بدون پاسكال 200احساس درد براي انسان:

ميكرو بار2000يا

اندازه گيري صدا

تراز سنج صوتوسيله اندازه گيري: وضعيت اندازه گيري:

Aدر شبكه

Cدر شبكه

ساعت كاري 8استاندارد مواجهه با صدا در 85dBدر ايران:

اثرات صدا روي انسان

:شنوايي -1 کری موقتکری دائم

:افزايش ضربان قلب، تعداد اثرات فيزيولوژيكي -2تنفس، باال رفتن مقدار مصرف اكسيژن و فشار خون

3- :بي دقتي، كم شدن فعاليتهاي مغزي، اثرات روانيتداخل در خواب

4- استفراغ، تهوعاثرات عمومي:

اثر بر ايمني وافزايش حوادث-5

پيش گيري از اثرات صدا

روشهاي كنترلي مكانيكي و مهندسي -1روشهاي مديريتي واداري-2

گردشي كردن كارانتخاب كارگر مناسبمعاينات دوره اياستفاده از وسايل حفاظت فردي

ارتعاش

يك حركت نوساني حول نقطه تعادل است. تمام اجسامي كه داراي جرم و خاصيت كشساني مي

باشند، قادر به ارتعاش.هستند

دوره اي سادهانواع ارتعاش

مختلط غير دوره اي

: جسم نوسان كننده، ارتعاش دوره اي سادهحركات منظم وپي در پي نوساني حول نقطه

.تعادل انجام مي دهدشكل ساده ارتعاش دوره اي مختلط:

سينوسي ندارد، ولي به طور منظم تكرار مي .شود

آهنگ مشخصي نداردارتعاش غير دوره اي: .

چرا اثرات ارتعاشات بر حسب فركانس وارد بر بدن تقسيم بندي مي شود؟

اگر بدن توسط يك محرك ارتعاشي قوي وبا فركانسي نزديك به فركانس هاي طبيعي

خود مرتعش شود، تخريب ناشي از تشديد .ارتعاش رخ مي دهد

:عوامل موثردر اندازه گيري ارتعاشبسامددامنهجهتزمان

دست انواع ارتعاش بر مبناي تاثير بر بدنوبازو

تمام بدن

ارتعاش تمام بدندر وسايل ترابري هوايي ،زميني،ساختمانها20تا1در گستره بسامد اثرات فيزيولوژيكي ورواني ارتعاشات

مكانيكي در انسان در اثر به نوسان درآمدن اجباري اندام ها، بافتهاي بدن است.

در اثر بيماري حركت)درياگرفتگي(: تكانهاي آهنگين يا نامنظم در جهت هاي

گوناگونسردرد، تهوع، استفراغ وسرگيجهعالئم:

: عوارض ارتعاش تمام بدن افزايش خفيف مصرف اكسيژن به همراه با

سريع شدن ريتم تنفسانقباض عضالت گردناختالالت بينايياشكال در حفظ تعادل واختالالت رفتاري دردهاي مزمن پشت وكمر در رانندگان با

سال به باال15سابقه كارآسيب نواحي پايين نخاع

ارتعاش دست وبازو

الك..تريكي اب..زار بوس..يله ك.ه فش.رده( وب.ادي)ه.واي اين ط.ريقي ب.ه ك.ارگران دس.تگاهها را در دس.ت نگ.ه ل.رزش مي دارن.د ومتحم.ل

هاي شديد ميشوند.

آسيبهاي نسوج نرم دستعوارض: كاهش كلسيم استخوانهاي كف دست و

استئوآرتريت مفاصل دستكم خوني موضعي بيماري سپيد انگشت:

انگشتان دست

روشهاي جلوگيري از عوارض ارتعاشروشهاي كنترلي مكانيكي و مهندسي -1

روشهاي مديريتي واداري-2گردشي كردن كارانتخاب كارگر مناسبمعاينات دوره اياستفاده از وسايل حفاظت فردي

انواع صوت

مافوق صوت

مافوق ص.وت ب.ه ط.ور گس.ترده ای در پزش.کی ک.اربرد داش.ته •ش.کم، لگن، از عک.س ش.امل. تشخ.یص.ی در .معاین.ات اس.ت.. ر.ش.د درم.انی .ش.امل قلب، .کاربرده.ای از اک.و ب.اردار.ی، ب.افت .ن.رم، .تخ.ریب. س.نگ ه.ای کلی.وی و با.زس.ازی ا.س.تخوان.، ب.رداش.ت توم.و.ر م.ورد اس.ت.فاده .ق.رار. گرفت.ه. اس.ت. کاربرده.ای غ.یر تس.ت .ه.ای جوش.کاری، .پاکس.ازی، آن .ش.امل. ص.نعتی

گ.یری( س.ازی).عص.ا.ره امولس.یو.ن در .مخ.ر.ب، همچ.نین و ت مص.رفی نظ.یر دت.کتوره.ای مت.ح.رک، دف.ع آفت اس.ت. محص.وال.

من.ا.بع ط.بیع.ی .مافو.ق .صوت خف.اش. ها.، د.ل.فین ه.ا و .... است.

مخاطرات امواج

مادون ص.وت ب.ه واس.طه من.ابع ط.بیعی مث.ل زلزل.ه، طوف.ان هم.راه ب.ا •آذ.رخش، .ب.اد و ام.وا.ج ایج.اد. می گ.رد.د. من.اب.ع مص.نوع.ی م.ادون ص.وت ت.وربین ه.ای پ.ایین، انف.ج.ار، ک.مپرس.ورها، فن. ه.ای س.رعت. ش.ا.مل

ب.ادی،. قطار.ها و نو.سانات س.اختم.انی باشد. .در س.طوح مواجه.ه ب.اال، م.افوق ص.وت ق.ادر ب.ه ایج.اد آس.یب دائمی •

د.ر ب.اف.ت ه.ا.ی ب.یو.ل.وژیکی. .اس.ت.، ش.ام.ل. اث.رات تر.اتو.ژنی.ک، .گرم.ایش سراس.ری و. .... .در س.طوح .پ.ایین می توان.د. ب.رای. اه.داف تشخیص.ی

مورد استفاده قرار گیرد. مادون ص.وت ب.ا ش.دت پ.ایین نش.ان داده ش.ده اس.ت ک.ه س.رعت ی.ا •

آ.هن.گ ت.رمیم .ب.اف.ت را ب.دنبال آس.یب بخص.وص. در ار.تب.اط ب.ا شکس.تگی استخوان افزایش می دهد.

مخاطرات امواج مادون صوت و ماوراء صوت

دندانپزشکان و متخصصین دندانپزشک به طور پیوسته از تجهیزات پاک •

کننده اولتراسونیک )مافوق صوت( در فرایند مراقبت درمانی استفاده

می کنند.

وسایل اولتراسونیک بزرگترین خطر بالقوه برای سیستم شنوایی در •

دندانپزشکی مطرح گردیده اند.

در مطالعات بیان گردیده است که امواج مادون صوت و ماوراء صوت •

می توانند با بافت های بیولوژیکی به واسطه فرایندهای مکانیکی و

حرارتی واکنش نشان دهند.

صوت مافوق کاربردالتهاب درمان درآرنج ) آرنج تاندون

) بازان تنیس

• Ultrasonic hearing was possible in humans but only by bone conduction.

• Humans can detect ultrasound up to at least 100 kHz, but perception generally requires direct contact of the source with the body.

روشنایی

ماهيت نوربيناب امواج الكترومغناطيسطول موج نور مرئيحداكثرحساسيت چشم انسان به نورانواع سلولهاي بينايي در چشم انسان

روشنايي محيط كار

اهميت بينايي واهميت روشنايي مناسب در ديدن اشيا

دس...ته از ن...ور آنتعريف نور:ام..واج الکترومغن..اطيس اس..ت

ت.ا 380ه.اي ک.ه بين ط.ول م.وجی.ا ن.انومتر ميلي ميک.رون 780

قرار دارد.

طيف نور مرئي

-حفاظت از بينايي كاركنان1كاهش عوامل خستگي -2

جلوگيري از حوادث ناشي از كار -3افزايش بازده كار -4

بهبود كيفيت فرآورده -5

اهداف تامين روشنايي در محيط كار

پيامدهاي كار تحت سيستم روشنايي نامطلوب:

خستگي چشم اشكال در تطابق و ديد اشياء و

رنگهاو کارایی شغلیكاهش بهره وري و صدمه به شبکیهخيرگي افزايش حوادثاختالالت اسکلتی عضالنی . . . .

ويژگي هاي روشنايي مناسب

نور كافي باشد -1.نور از نظر توزيع مطلوب باشد -2

.درخشندگي سطوح سبب چشم زدگي نشود -3.سايه هاي مزاحم موجود نباشد -4

عوامل مؤثر بر ديدن:

عوام.ل زي.ر در روئيت اش.ياء و تص.اوير عالوه ب.ر س.المتي چش.منقش اساسي دارند:

- شدت روشنايي 1

اندازه شئ يا تصوير - 2

- طول زمان روئيت3

- طول موج نور يا طيف بازتابي4

انعكاس سطوحضریب - 5

- تباين6

و نور برخي مصالح ضريب انعكاسرنگها

يروشنايسنجش كميات :شار نوري منبع -1

می • ن.وری ش.ار را منب.ع ی.ک از ش.ده منتش.ر ن.ور میزان

گوین.د. م.یزان ن.ور ی.ا ش.ار ن.وری ک.ه از ه.ر اس.ترادیان زاوی.ه

فض.ایی خ.ارج ش.ود، واح.د ش.ار ن.وری ی.ا ی.ک ل.ومن نامی.ده می

شود.

- شدت نور منبع:2

شدت نور تراکم شار نوری را در فضا نشان می دهد. شدت •

نور منابع مختلف در زاویه های گوناگون متفاوت است.

به عبارت دیگر شدت نور برابر است با خارج قسمت شار •

نوری به زاویه فضایی

I)شدت نور )کاندال :

: شار نوری )لومن(

: زاویه فضایی )استرادیان(

، عبارتست از ميزان شارنوراني Eشدت روشنايي با نماد دريافت شده توسط يك سطح معين مي باشد، واحد هاي آن فوت

واحد بين المللي شدت روشنايي مي باشد.Lux و لوكس fcكندل است.lux لوكس

بر یک لومن روشنایی ایجاد شده به وسیله شار نوری لوكس، را لوکس گویندیک متر مربعروی سطحی برابر با

یک فوت مربع روشنایی سطحی معادل فوت كندل:را به طور یکنواختیک لومن که شار نوری مساوی

از منبع نور دریافت می کندفاصله یک فوتی از fc = 11 lux

E)شدت روشنایی )لوکس :I)شدت نور )کاندال :

d)فاصله منبع نور تا نقطه الف )متر : : زاویه بین سطح دریافت کننده نور و سطح افق )درجه(

(:(:EE - شدت روشنايي ) - شدت روشنايي )33

هاي مسكوني، تجاري، عمومي و صنعتي براي آسايش افراد، شدت روشنايي در ‌در محيطلوكس مي 50جداول مخصوصي بيان گرديده است. حداقل شدت روشنايي قابل قبول

باشد

روشنايي استانداردهاي شدت

شدت روشنايي Lxمورد نياز

مثال خصوصيات مكان

150تا 50انبارها يا زيرزمينها و

راهروهامكانهايي با تردد محدود افراد

200-150بارگيري و تخليه الوار يا

تايركارهاي غير دقيق يا

خشن

300-200كارهاي خدماتي و

توليديكارهاي با دقت متوسط

500-300كارهاي تحريري يا مونتاژ قطعات

كارهاي دقيق

درخشندگی عبارت است از شدت نور منتشر شده از یک منبع در جهت عمود بر چشم.

اگر سطح بر چشم عمود نباشد، درخشندگی از رابطه زیر محاسبه می گردد:

L)درخشندگی سطح یا منبع )کاندال بر متر مربع :I)شدت نور منتشر شده از سطح یا منبع )کاندال :

A)سطح جسم یا منبع منتشر کننده نور )متر مربع :

روی سطح عمود بر جهت تابش است )متر مربع(A : تصویر

. استnit يا cd/m2اصلي اين معيار واحد

(L- درخشندگي يا چگالي نور )4

'cos A

‌ ‌ منابع‌ درخشندگي از ‌مثالهايي ‌ منابع‌ درخشندگي از مثالهايي

- ضريب بهره نوري5

اين ض.ريب اختصاص.ا ب.راي من.ابع الك.تريكي در نظ.ر گرفت.ه مي ش.ود و نس.بت بين ت.وان ن.وري منب.ع ب.ه ت.وان الك.تريكي

آن است، واحد اين ضريب لومن بر وات است.

ضريب بهره نوري و الكتريكي المپهاي متداول

نيتبا .6بيتب.ا زمين و جس.م تعرين طب.ق ب.ا ي.ن.ه اس.ت براب.ر ف

نه.ي جسم و زمي درخشندگياختالف نسب

L1 نه و ي زميدرخشندگL2 جسم است. يدرخشندگ

ن ي بين درخش.ندگي ده.د ک.ه تب.اي رخ ميد خ.وب زم.اني. د باشد. ياد ميط زياجسام موجود در مح

llc 21 ll

انواع كارها از نظر نياز به روشناييخيلي دقيقدقيقنيمه دقيقخشن

استانداردهاي روشنايي محيط كار

روشنايي‌پيشنهادي

حداقل‌ روشنايي محل

150 100 كارگاه آهنگري

500 200 تمام كارهاي عمومي اداري

ودفتري

300 600 حسابداري وانديكاتور نويسي

500 200 اتاق كنفرانس

1000 500 اتاق نقشه كشي

منابع تامين روشنايي

سيستمهاي تامين روشنايي:

تامين روش.نايي ب.ا بك.ارگيري من.ابع ط.بيعي ي.ا •مصنوعي انجام ميگردد.

ر در مكانه.ايي اول.ويت ب.ا منب.ع ط.بيعي خورش.يد اس.ت ام.ا ك.ا•ب.ا عم.ق زي.اد و ي.ا در س.اعات نامناس.ب امك.ان اس.تفاده از روش.نايي خورش.يد را مح.دود و گ.اه غ.يرممكن مي نماي.د ل.ذا مي ت.وان ب.ه روش.هاي ف.ني و ب.ا اس.تفاده از اص.ول ط.راحي ف..ني ب..ا اس..تفاده از من..ابع الك..تريكي روش..نايي ك..افي و

مطلوبي را تأمين نمود.

موثرترين مساحت سطح شيشه پنجره ها نسبت به سطح كف كارگاه به منظور ايجاد

پراكندگي يكنواخت نورنسبت مساحت شيشه به نوع كار

مساحت كف1/3-1/5كارهاي ظريف ودقيق 1/5-1/7كارهاي معمولي 1/10انبار

اصول طراحي روشنايي طبيعي

اصول طراحي روشنايي طبيعي )ادامه(

انواع المپ:

المپ ها را بطور كلي به دو دسته تقسيم مي كنند:

incandescent-المپ ه...اي رش...ته اي 1lamp

discharge lamp-المپ هاي تخليه در گاز 2

هاي متداولزير گروههاي المپ

مشخصه هاي اصلي المپ ها:

ضريب بهره نوري -1

عم.ر المپ- ك.ه براس.اس ه.زار س.اعت ك.اركرد تع.يين مي شود-2

درخش.ندگي المپ - المپ ه.ايي ك.ه در ارتف.اع كم ق.رار مي گيرن.د باي.د -3

درخشندگي پائيني داشته باشند.

-رن.گ دهي المپ: رن.گ دهي بي.ان كنن.ده امك.ان دي.د تفكيكي رنگه.ا در زي.ر 4

ن.ور .ي.ك. منب.ع. نس.بت .ب.ه ن.ور. .خور.ش.ي.د .اس.ت.. ن.ور .خ.ورش.ي.د. رن.گ. دهي

% دارد.100

روشهاي اندازه گيري و ارزيابي

مصنوعیسيستم تامين روشنايي

‌ ‌ ‌ ارزيابي‌ در مهم نكاتروشنايي

الف - تعيين هدف اندازهگيري ب - انتخاب وسيله مناسب اندازهگيري و كاليبراسيون

ج - گ..ردآوري اطالع..ات م..ورد ني..از از مح..ل و نيازه..اي اس..تفاده كنندگان

د - زمان اندازهگيريه – تعيين روش مناسب اندازهگيري

و – ش.ناخت و توج.ه ب.ه اس.تانداردهاي روش.نايي عم.ومي و موضعي

انجام مي گيرد: کلیاندازه گيري روشنايي به دو صورت

- اندازه گيري و ارزيابي روشنايي عمومي

- اندازه گيري و ارزيابي روشنايي موضعي

اندازه گيري و ارزيابي روشنايي

اندازه گيري روشنايي موضعي:

ان.دازهگيري موض.عي در مح.ل ك.ار ك.ارگر و ن.يز دقيق.ا بايس.تي در

مح.ل .د.ي.د ك.ارگ.ر ان.ج.ام. .ش.ود .مثال. اگ.ر م.يز .ك.ار .اس.ت. ر.وش.نايي

ر.وي. م.ي.ز ك.ا.ر. ا.ن.داز.هگي.ر.ي گ.ردد ز.او.ي.هه.ا و. ف.اص.ل.هها .دق.يق.ا .بايس.تي .

م.راع.ات .گ.ر.د.د. و .ا.ن.د.ازه.گي.ر.ي ب.ا. .ح.ض.ور .ك.ا.ر.گ.ر .ا.ن.ج.ا.م ش.و.د .ت.ا در .

µ لح.اظ .گر.دد. ص.و.ر.ت .وج.ود ن.يم.ساي.ه يا. ع.وا.مل د.ي.گ.ر .شرا.ي.ط عي.ن.ا

- وقتي تنها يك منبع موجود باشد1)جهت مطالعه(

44321 pppp

شرايط جوي محيط كارگرماسرمارطوبتجريان هوا

اهمیت شرایط جوی

از سه دیدگاه حائز اهمیت است:

: براي مشاغل سنگين یا فیزیکی شرايط جوي نامناسب تنش زا الف ( ديدگاه ايمني

میباشد كه باعث افزايش ضريب خطا و درنتيجه حادثه مي شود

: كه ميتوان به بيماريها و اختالالت ناشي از گرما و سرما اشاره ب(ديدگاه بهداشتي

كرد. كرامپهاي عضالني، خستگي مفرط ناشي از گرما، شوك گرمايي، هيپوترمي،

سرمازدگي و يخ زدگي نمونه هايي از اين اختالالت مي باشند

عدم تناسب فاكتورهاي جوي با فعاليت كاركنان موجب افزايش ج ديدگاه آسايشي:

تاثير فشار، افزايش استرسهای متفاوت، خستگي زودرس و كاهش راندمان مي گردد.

گرما در محيط كار

: ماشين آالت وابزار، منابع توليد حرارت در محيط كارفرايندهاي توليد، سيستم هاي روشنايي، شرايط جوي

خارج از محيط كار، انسان

راههاي تبادل حرارت بدن با محيط كار : انتقال گرما بين بدن و هواي محيط كار- جابجايي1:ميزان انرژي كه در اثر تابش از اجسام ساطع - تابش2

مي شود.: تبخير عرق از نظر فيزيولوژيك- تبخير3

-متابوليسم: گرماي ناشي از متابوليسم 4مواد غذايي

-گرماي هدايتي: در اثر تماس با سطوح گرم 5ياسرد

-متفرقه: نوشيدن مايعات گرم يا سرد، 6تنفس، دفع مواد زائد

EDKRCMS

کمیت های اندازه گیری شرایط جوی محیط کار

توس.ط دماس.نج معم.ولی ان.دازه گ.یری می شوددمای خشک: 1.

پ.ایین ت.رین درج.ه ح.رارتی اس.ت ک.ه بت.وان ه.وا را دمای تر: 2.).د.ر فش.ار .ث.اب.ت.( ب.ا. ت.بخ.یر. .آ.ب خ.ش.ک ن.م.ود.. توس.ط .د.ماس.نج ت.ر

اندازه گیری می شود. توس.ط دماس.نج گ.وی س.ان ان.دازه گ.یری می دمای تابشی: 3.

شودنسبی: 4. ب.ه رطوبت ه.وا در آب بخ.ار فش.ار از عبارتس.ت

ا.ش.باع ش.ده. .در ه.م.ا.ن د.رج.ه. ح.رارت.. تو.س.ط ف.ش.ار .بخ.ار. .آب ر.طوبت سنج .اندا.زه گی.ری می. شود. .

ناش.ی از فش.ار وارده از ج.و زمین در اث.ر ن.یروی فشار هوا: 5.وزن آن بر سطح زمین است

هوا 6. جریان ونت.وری، سرعت ای، پ.ره بادس.نج توس.ط :گ.یری می ا.ن.دازه را از ج.هت س.رعت کات.ا .)مس.تقل. دما.س.نج نم.ای.د و .ک.اربرد بیش.ت.ری ب.ر.ای ان.دازه. گ.یری. س.رعت .جری.ان ه.وا

در محیط کار دارد(tohid alizadeh www.aslandozhealth.blogfa.c

فرمول های محاسباتی برای میزان تبادل حرارت بدن با محیط

)برای مطالعه(

°Cمیانگین دمای تابشی •

مقدار انرژی مبادله شده از طریق تابش )کیلو کالری بر ساعت(•

مقدار گرمای مبادله شده از طریق جابجایی )کیلوکالری بر ساعت(•

مقدار گرمای از دست رفته از راه تبخیر عرق )کیلوکالری بر •

ساعت(

TaGTVGTMRT 5.8.1

TsMRTR 3.11

TsTaVC 6.

PPAVPSheE

GT)دمای دماسنج گویسان )سانتی گراد :Ts)دمای پوست )سانتی گراد :V)سرعت جریان هوا )متر بر ثانیه :

VPS فشار بخار آب در سطح پوست )میلی متر :جیوه(PPA)فشار نسبی بخار آب در هوا )میلی متر جیوه :

:تنظيم دماي بدنتنظیم دم.ای ب.دن بوس.یله مراک.زی در هیپوت.االموس انج.ام

میگیرد

سازوكارهاي كاهش دهنده درجه حرارت بدن: - انبساط رگهاي خوني وپوست1- تحريك غدد عرق2- مه.ار س.ازوكارهاي تولي.د ح.رارت )مث.ل لرزي.دن وتولي.د 3

حرارت شيميايي)متابوليسم(

سازوكارهاي افزايش درجه حرارت بدن- انقباض رگهاي پوست1- سيخ شدن موهاي بدن2- افزايش متابوليسم ولرزيدن3

:نمايانگرهاي تنش گرماييدم.اي داخلي ب.دن، م.يزان ع.رق، تع.داد ض.ربان

قلب و ميزان تبخير عرق

عوارض ناشي از گرما

: ن.اراحتي، بي عالقگي - اختالالت عصبي ورواني1نس.بت ب.ه ك.ار، .ك.اه.ش ب.از.ده ك.ا.ري، اخ.تالل در قض.اوت ه.اي . ح.ادث.ه اف.ز.ايش اش.تبا.ه . . . ت.ع.دا.د وا.ف.زا.يش

شغلي: میل.ير قرم.ز در اث.ر اختالل عم.ل -عوارض پوستي2

غدد مترشح.ه ع.رق، بثو.رات .قرمز ر.نگ خارش دار: ك.اهش س.ديم ب.دن در اث.ر تعري.ق - كرامپ عضالني3

زي.اد.، از. ماه.يچ.ه ه.اي .دس.ت. .و ب.ا.زو ش.ر.وع و. .س.پس در م.اهیچه ه.ای پ.ا و. قسم.تها.ي ب.ا.الي شك.م ادام.ه مي يابد.

)ادامه(عوارض ناشي از گرما

درص.د 8ت.ا5:اگ.ر ك.اهش آب ب.دن ب.ه - ضعف يا خستگي گرمايي4و.زن. ب.دن ب.ر.س.د؛خس.ت.گي، .بي. ح.الي،. .رن.گ. پري.دگي، .گيجي، پوس.ت

درج.ه وك.ا.هش فش.ار 39/5س.رد. وم.رط.وب، ا.ف.زايش .دم.اي ب.د.ن. ت.ا.خون

:گرمازدگي -5ب.ا ش.روع ناگه.اني، بع.د از فع.اليت ش.ديد در محيطه.اي خيلي گ.رم،

ب.يهوش.ي بي.م.ار، پوس.ت .ب.دن ب.يم.ار بس.يار. خش.ك و.گ.رم، نبض تن.د، ت.ا ب.دن ح.را.رت وبيش.تر، 5دم.اي معم.ول دم.اي از ب.ا.التر. در.ج.ه

ا.حتمال م.رگ .يا آسيب هاي. غير ق.ابل برگ.شت مغز، كليه و كبد

شاخص های نمایانگر تنش گرمایی

این ش.اخص ه.ا ب.رای بی.ان اث.ر ترکی.بی عوام.ل گون.اگون م.وثر در ش.رایط ج.وی •و. ه.مچ.نی.ن عو.ام.ل .فیزیولو.ژ.ی.ک و. ف.ردی د.ر تنش. گ.رم.ایی. م.ورد .اس.تفاده. ق.رار

می گیرندشاخص.هاي م.ورد اس.تفاده ب.راي س.نجش وض.عيت تنش ه.اي گرم.ايي در ق.الب •

دو طبقه كلي زير قابل بحث است:

(ET&CET&P4SR&WBGTشاخص های تجربی )مثل: 1.

(HIS , AETشاخص های تحلیلی )2.

شاخص دمای تر گوی سان

دم.ای ه.وا ب.ه تنه.ایی نمی توان.د شاخص.ی ب.رای اس.ترس ح.رارتی •

ت.لقی گ.ردد. دم.ا و س.ای.ر فاک.توره.ای مهم .ش.امل ان.ر.ژی تابش.ی،

س.ر.عت ب.اد و. رط.و.بت در. اس.ترس .ح.رارتی س.ه.یم هس.تند. ب.رای

بای.د ه.ا گ.یری. ان.داز.ه از ترکی.بی ف.اکتوره.ا این کلی. ا.ث.ر ت.ع.یین

(. شا.خ.ص.ی. .اس.ت .ک.ه WBGTا.ن.ج.ام ش.و.د. .دم.ا.ی ت.ر. گ.وی .س.ان .)

ب.رای. ارزی.ا.ب.ی اس.تر.س. گر.م.ا.یی مع.ر.فی ش.ده. ا.س.ت. ش.امل .س.ه

دما است:

:) بیرون ) محیط آفتاب نور با مستق یم مواجهه WBGT = 0.7Tnwb + 0.2Tg + 0.1Tdb

:) داخل ) محیط آفتاب با مستق یم مواجهه بدون

WBGT = 0.7Tnwb + 0.3Tg

فرمول در از : Tnwb ، Tg ، Tdbکه عبارتندTnwb = natural wet bulb temperature طب یع ی تر دما ی

Tg = globe temperature سان ی گو دما یTdb = dry bulb )air( temperature) ( هوا دما ی خشک tohid alizadeh دما ی www.aslandozhealth.blogfa.c

شاخص دمای تر گوی سان ، بای.د نس.بت ک.ار WBGTپس از محاس.به ش.اخص دم.ای ت.ر گ.وی س.ان •

ب.ا ح.د مج.از ارائ.ه ش.ده ب.ه اس.تراحت ک.ارگر ب.رآورد گردی.ده و س.پس

مقایسه گردد:

خ یل ی سنگ ین سنگ ین متوسط سبک

ساعات کارسازش یافته

سازش ن یافته

سازش یافته

°C °C °C °C °C °C °C °C25 21 26 5/22 5/27 25 5/29 5/27 کار100%

5/26 5/22 5/27 5/24 5/28 5/26 5/30 29 کار75%

استراحت25%

5/27 25 5/28 5/26 5/29 28 5/31 30 کار50%

استراحت50%

5/29 5/26 30 28 31 29 5/32 31 % کار25

% استراحت75

‌ ‌ مجاز‌ مقاد یر ‌WBGTجدول ‌ ‌ ‌ ها ی‌ توص یه اساس ACGIHبر

روشهاي كنترل گرما

:اقدامات مهندسي-1تهويه عموميكاهش ميزان گرماي تابشي

:اقدامات مديريتي-2كاهش فعاليت بدنيمعاينات كارگرانآموزش كارگرانسازش كارگران با گرما- تجهیزات حفاظت فردی3

سرما در محیط کار

کارگرانی که در فضای باز کار می کنند نظیر کارگران کشاورزی، راه سازی، جنگلبانی و کارگران ساختمانی و کارگران سردخانه ها در معرض سرما

قرار دارند

واکنش های فیزیولوژیک بدن در برابر سرما عبارتند از:•الف( انقباض رگ های محیطی

ب( لرز عمومی

برای پیشگیری از کاهش دمای عمقی بدن حدود مجاز تنش سرمایی: درجه سانتی گراد، برای پیشگیری از آسیب 26)هیپوترمی( به کمتر از

سرما به قسمت های انتهایی بدن )دست ها و پاها(

نمایانگر درجه حرارت سرمایی معادل

دو عامل در ارزشیابی سرما اهمیت دارد:•سرعت جریان هوا •درجه حرارت•

این ش.اخص ب.ا اس.تفاده از ش.کل قاب.ل محاس.به ب.وده و •و ب.اد. اث.را.ت س.رد.ک.نندگی .ت.وا.م ارزی.اب.ی ب.ر.ا.ی آ.ن از پو.س.ت .و ح.د م.ورد .نی.از ب.ر روی د.رج.ه ح.رارت .ه.وا ب.و.دن لب.اس .ج.هت حف.ظ د.ر.ج.ه ح.ر.ارت ع.مقی ع.ایق

بد.ن استفاده. می ش.ود

عوارض ناشی از سرما•کهیر–سرخی–سرمازدگی–

تدابیر حفاظتی•کم کردن ساعت مواجهه )انجام فعالیت مقدماتی در فضای گرم(–استفاده از اتاقک های مخصوص و گرم برای تعمیرات–استفاده از چادر مخصوص برای کارهای ساختمانی–تنظیم برنامه کار و استراحت–استفاده از نوشیدنی و غذاهای گرم–عدم استفاده از افراد مبتال به اختالالت عروقی یا دارای سابقه سرما زدگی، معتاد و ... برای کار در –

فضای سرد

فشار هوا

كاهش فشار هوااوتيت بارومتريكاثر انبساط هوا در گوش:

اگر فشار هواي خارج بيشتر از هواي گوش مياني باشد .و پرده صماخ به طرف گوش مياني برجسته شود

افزايش دفعات تنفس و حجم در دستگاه تنفس: هواي تنفسي

در ابتدا افزايش ضربان و در دستگاه گردش خون: فشار خون، افزايش هموگلوبين وگلوبولهاي قرمز

وپالكت، در ادامه كمبود اكسيژن در خون باعث كاهش ضربان قلب وسپس ايست قلبي

فشار هواميلي متر جيوه760در سطح دريا متري فشار هوا نصف ودر 5500در ارتفاع

متري يك دهم 16000ارتفاع متري باعث ناراحتي نمي 3000تا ارتفاع

شود.

كاهش فشار هواسازگاري با كاهش فشار اكسيژن در

ارتفاعاتافزايش شديد تهويه ريويافزايش تعداد گلوبولهاي قرمز خونافزايش ظرفيت ريهافزايش تعداد رگها ومويرگها در بافتهاي بدنافزايش قدرت سلولها براي مصرف اكسيژن

اختالالت ناشی از كاهش فشار هوا در خلبانان

انبساط گازهاي آزاد وكاهش حالليت گازها در مايعات بدن

متر7000در ارتفاع بيش از

اثر خروج گازهاي محلول از مايعات بدن)آئروآمبوليزم(-1خروج ازت•خروج اكسيژن•خروج دي اكسيد كربن•

- اثرات انبساط هوا و گازهای موجود در حفره های بدن2

- اختالالت ناشی از کاهش نسبی اکسیژن هوا )افزایش دفعات و 3حجم تنفس و افزایش ضربان قلب و فشار خون، گلبول قرمز،

هموگلوبین و پالکت(

عوارض ناشي از كار در فشار زياد هوا به علت افزايش هوا در اطراف فرد براي

جلوگيري از روي هم خوابيدن ريه هاي فرد، بايد هوا را با فشار . زياد تنفس كند. درمعرض قرارگرفتن فشارهاي فوق العاده زياد گازهاي حبابچه اي افزايش زياد حالليت گازها در مايعات وبافتهاي بدن ، مخصوصا ازت

در خون وبافتهاي چربي متري ناركوز ازتي يا مستي اعماق30عمقمسمومیت با اکسیژن در فشار زیاد

افزايش گاز اكسيژن خون: گزگز، مورمورشدن انگشتان دست وپا، اختالالت بينايي،

توهمات شنوايي، اختالل شعورافزايش گازCO2 افزايش اثر ازت و :

اكسيژن

:اگر غواص يكباره از عمق به سطح بياييدآئروآمبوليسم

اثرات آئروآمبوليسم: فشار به ديواره كيسه هاي هوايي در ريه :

پارگي كيسه هاي هوايي پنوموتراكس مرگ

:گرفتگي رگها در اثر آزاد اختالالت عضويشدن حبابهاي گازي در رگهاي خوني

درددر مفاصل :درد مفصل زانو وشانه

پيشگيري از عوارض فشار زياد وكم

اقدامات فني: تهيه برنامه زمان بندي صعود غواصان به

سطح آبدر نظر گرفتن اتاقكهاي تحت فشار در نظر گرفتن مخلوط هليوم- اكسيژن بجاي

اكسيژن-ازتانتخاب كارگر)اعتياد به اقدامات پزشكي:

به باال(35الكل، بيماري قلبي-ريوي، سن

پرتوهاشكل از انرژي كه در خال يا در ماده منتشر مي پرتو:

شود. برخی دارای جرم و برخی فاقد جرم اند )اشعه ایکس و گاما(

انواع پرتوها- ذره اي1

آلفا، بتا، نوتروني- غير ذره اي2

الكترومغناطيسي

انواع پرتوهايونساز

ايكس، گاما- الكترومغناطيسي: 1آلفا، بتا، پروتون، الکترون و پروتون - ذره اي: 2

)دارای بار الکتریکی(، نوترون)فاقد بار الکتریکی(غير يونساز

UV,VIS.IR,MW

ساختار اتم •ایزوتوپ چیست؟•ایزوبار چیست؟•رادیواکتیویته چیست؟•نیمه عمر چیست؟•

منابع طبیعی تشعشعاتمنابع طبیعی تشعشعات

– 222عناص.ری نظ.یر توری.وم، اورانی.وم، رادی.وم، رادون

ب.ه ط.ور ط.بیعی عناص.ر رادیواک.تیو هس.تند ک.ه 40و پتاس.یم-

می توانند در زندگی روزمره ما یافت شوند.

:این عناصر در

سنگ ها، خاک و مواد و مصالح ساختمانی –

آب و غذا–

برخی از من.ابع از آزم.ایش هس.ته ای ناش.ی می ش.وند ک.ه

منبع غیر طبیعی، پرتوها هستندtohid alizadeh www.aslandozhealth.blogfa.c

ب.اال ک.ه اتمه.ا و مولکوله.ا را در طی • ب.ا ان.رژی ذرات و فوت.ون ه.ایی میسرش.ان در .ی.ک رس.ان.ه ی.ا. واس.ط.ه یون.یزه می. نماین.د، پرت.و یون.یزان ذرات مث......ال. ش......وند. ......ب......رای می خوان......د.ه

وپرتوه.ایکیه.انیواش.عهx .پرت.و یون.یزان هستند ،

می • ایج.اد را م.رگ و س.رطان نظ.یر بیماریه.ایی یون.یزان پرتوه.ای نمایند. اثر پرتو در سالمتی و ایمنی مورد توجه است.

پرت.و یون.یزان می توان.د همچ.نین در ص.نعت ب.رای مقاص.د مختلفی م.ورد •استفاده قرار گیرد.

نور و م.اکروویو ک.ه اتمه.ا و مولک.ول ه.ا را یون.یزه نمی کنن.د، پرت.و غ.یر •یونیزان خوانده می شوند.

Ionizing Radiation

پرتوهای یونیزان

پرتوهای یونیزان در برابر پرتوهای غیر یونیزان

Ionizing‌Radiation

یونیزان‌ پرتوهایپرت.وی ک.ه ان.رژی ک.افی ب.رای •

برداش...تن ی...ا جابج...ایی ی...ا اتمه...ا از الک...ترون مولکوله.ا در مس.یر عب.ورش

از میان جسم را دارد.• : ها x-rays, gammaمثال

rays, beta particles, and alpha particles

Non-Ionizing‌Radiation

‌ یونیزان‌ غیر پرتوک.افی • ان.رژی ک.ه پرت.ویی

مش.ابه پرت.و یون.یزان نداش.ته و نمی توان.د الک.ترون ه.ا را جابج.ا مولکوله.ا ی.ا اتمه.ا از

نموده یا بردارد• : ها ,light, lasersمثال

heat, microwaves, and radar

پرتوهاي يونسازدر ص.ورت ورود ب.ه ي.ك محي.ط م.ادي، در اث.ر برخ.ورد ب.ا اتم از آ.ن، .ب.اعث .خ.ا.رج .ك.ردن .الك.ترون ت.ش.كي.ل .دهن.ده. ه.اي. ن.يز خ.ارج .از .م.دار. والكت.رو.نه.اي مي .ش.وند ا.تم م.دا.ر ي.كس.ري .يون.ه.اي. .مثبت و.من.في و .راديكا.له.اي آز.اد ر.ا ايج.اد

مي كند.

اين ذرات ب.ه وس.يله مي.دان مغناطيس.ي منح.رف پرتو آلفا: وا.ح.د اتمي. هس.تند. ب.ه 4مي .ش.وند ود.اراي ج.رمي بر.اب.ر

وس.يله ع.ن.اصر .ر.اديو.اكت.يو سن.گين .منتشر. مي شود. .

داراي ب.ار الك.تريكي مثبت )پوزی.ترون( ي.ا منفي )نگ.اترون( اس.ت. پرتو بتا: ن.فوذي بيشتر. از آلفا .دارد .و قدرت .يونسازي ك.متر از آلفا

در ایزوتوپه.ایی ک.ه نس.بت ن.وترون ب.ه پروت.ون در آنه.ا زی.ادتر از ح.د معم.ول اس.ت= گس.یل نگ.اترون ی.ا بت.ا منف.ی )عد.د جرم.ی بدو.ن تغییر. ولی. عدد اتمی. یک .واحد .افزایش دارد(

در ایزوتوپه.ایی ک.ه نس.بت ن.وترون ب.ه پروت.ون در آنه.ا پ.ایین ت.ر از ح.د معم.ول اس.ت= گس.یل پوزی.ترون ی.ا بتا. مثبت. )عدد. جرمی ب.دون تغ.ییر .ولی عدد ا.تمی .یک وا.حد کاهش دارد(

مث.ل نوترون: مناس.بي عناص.ر بمب.اران ب.ا اس.ت. الك.تريكي ب.ار فاق.د تولي.د مي ش.ود. .در را.كتوره.اي ذرات آلفابو.س.يل.ه آلومینيوم و بريليوم هست.ه اي توليد م.ي شود..

از مي.دانهاي الك.تريكي ومغناطيس.ي تش.كيل پرتوهاي الكترومغناطيسي: .شده. كه بر يكديگر .وبر .جهت ا.نتشا.ر ع.مود مي باشند

رادیواکتیو موادتشعشعات انواع

پرتوهای ایکس و گاما ش.بیه • اص.ل در ایکس و گام.ا پرتوه.ای ه.س.تند، .ب.ه اس.ت.ثناء. منب.ع تول.یدش.ان. منش.ا پرت.وه.ا.ی گا.م.ا .از .هس.ته. و .منش.ا پرت.وه.ای

ایکس .از خارج .از ه.سته. اتم ا.ست. الک.تریکی • ب.ار و ج.رم فاق.د پرتوه.ا این

بود.ه و بسی.ار نافذ .هستند)پرت.و • م.رئی پرت.و مش.ابه پرتوه.ا این

الکت.رومغن.اطیس( .هس.تند، ف.ق.ط ب.ا ان.رژی بیشتر

بیش.تر ب.ه عن.وان خط.ر خ.ارجی نس.بت ب.ه •می ق.رار. مالح.ظ.ه د.ا.خلی .م.ورد. خ.ط.ر

گیرند. هر دو پرت.و ب.رای عکس.برداری از بیم.اران •

حائز اهمیتند

طبیعی رادیواکتیوته مواد شامل منابعاست کیهانی پرتوهای و

عکسبرداری پزشکی

به طور کلی به واسطه سرب متوقف می شوند

ایکس پرتو تولیدروشهای تولید پرتو ایکس: •

الک.ترون ناگه.انی س.رعت ال.ف- ک.اهش های سریع

از م.دار الک.ترون ی.ک ب- خ.ارج نم.ودن د.اخلی اتم به وسی.له ا.لکترون .های سریع

پرتوه.ای ایکس در هم.ه جه.ات منتش.ر می •جایگ.ا.ه .اس.تقرار س.ا.زه. بن.اب.ر.این ش.وند.، لو.ل.ه. پرت.و. ا.یکس ب.ج.ز. ب.رای. ر.وزن.ه ای ک.ه پر.ت.و. .ایکس .از .آن. خ.ار.ج می .ش.ود، .حف.اظ گ.ذاری م.ی گ.ر.دد و. می ت.و.ان.د ب.رای مقاص.د

ت.شخی.صی .مور.د است.فاده قر.ا.ر .گ.یرد.

ی.ک ه.ر ص.ورت در ش.ما ص.ورتیکه در ک.ه زم.انی داش.تید، ایکس گ.یری پرت.و آن گ.رفت، را ش.ما عکس کارش.ناس پای.ان یافت.ه اس.ت. واح.د پرت.و ایکس ب.ه تولی.د پرت.و بع.د از کام.ل ش.دن مواجه.ه

ادامه نمی دهد. tohid alizadeh www.aslandozhealth.blogfa.c

تولید پرتو گاماتولید پرتو گاما

پرتوهای گاما زمانی که یک هسته اتم انرژی اضافی خود را

بعد از یک واکنش واپاشی آزاد می نماید، رها می گردند.

بسیاری از انتشار دهنده های بتا، پرتوهای گاما •

را نیز منتشر می نمایند

هیچ منتشر کننده گامای خالص وجود ندارد•

پرتو گاما نسبت به پرتو ایکس انرژی بیشتر و در •

درمان برای و داشته بیشتر نفوذ قدرت نتیجه

tohid alizadehهای عمقی و پرتونگاری صنعتی کاربرد دارد. www.aslandozhealth.blogfa.com

واحدهاي سنجش پرتو دهي مواد راديو اكتيو

مق.داري اش.عه ايكس ي.ا گام.ا ك.ه مي توان.د رونتگن: خش.ك، .د.ر .ش.را.يط . ه.واي. ا.ز س.انت.يمت.ر ه.ر د.ر

مت.ع.ا.رفي.، مع.ا.دل .ي.ك وا.ح.د ب.ا.ر الك.تر.و.س.تاتيك ي.ون مثبت يا. منفي ا.يجاد نماي.د.

الك.تريكي ك.ه يك واحد بار الكتروستاتيك: ب.ار ا.گ.ر د.ر. فاص.له .ي.ك س.ان.ت.ي م.تري. .از ب.ار. .من.ش.ا خ.ود در .خالء ق.رار گ.يرد،. آن.را. ب.ا ن.ير.وي ي.ك د.ين دف.ع كن.د(

واحدهای پرتودهی

Exposure

مواجهه

سنجشی از •یونیزاسیون تولید

شده در هوا به واسطه پرتو ایکس یا

گاما

(Rواحد: رونتگن )• 1000 رونتگن= 1•

میلی رونتگن

Absorbed‌Dose

‌ شده‌ جذب دز

سنجش.ی از ان.رژی •ی.ا ج.ذب )مق.دار دوز ج.ذبی ب.ه ع.دد و ب...افت اتمی ان.رژی پرت.و تابش.ی ه.ر دارد، بس.تگی اتمی ع..دد چ..ه بزرگ.تر، ج.ذب پرت.و

بیشتر( واحد: راد• 1000 راد= 1•

میلی راد: گری SIواحد •

(Gy) راد100 گری= 1•

ارگ انرژی 100یک راد= در هر گرم

Dose‌Equivalent

معادل‌ دز

از لح.اظ ع.ددی مع.ادل •ب.ه ش.ده ج.ذب دز ب.ا کیفیت ف.اکتور واس.طه

استدز مع.ادل نی.از اس.ت ب.ه •

اث....ر اینک....ه علت بیول.وژیکی ناش.ی از دز ج.ذب ش.ده ارائ.ه ش.ده، تولی.د پرت.و ن.وع ت.ابع ش.ده ج.ذب دز کنن.ده

.استواحد: رم •رم= 1• میلی 1000

رمس.یورت SIواح.دها • =

(Sv ) رم 100 سیورت = 1•

رم= راد × فاکتور کیفی

واح.د ان.دازه گ.یری، دز مع.ادل ب.رای محاس.به م.یزان اث.ر بیول.وژیکی منتس.ب ب.ه •

برقرار گردیده استانواع مختلف پرتوها

بن.ابراین در • یون.یزه کنن.ده م.تراکم هس.تند، آلف.ا پرتوه.ا نظ.یر ذرات از برخی

ب.ه بیش.ت.ری ن.س.بت الک.ترونه.ا.ی ب.ا.فت، ق.ادر .ب.ه کن.دن ص.و.رت عب.ور .از م.ی.ان

برابر بیشتر.20ذرات بتا یا پرتوهای ایکس یا گاما هستند...

چه مقدار انرژی در واحد جرم دز ج.ذب ش.ده ص.رفا مالک این اس.ت ک.ه •

هر چگونگی اثر می .مان.د. )ت.ه .نشس.ت می ن.مای.د(، د.ز ج.ذ.ب ش.ده. به جا

را م.ورد .مالحظ.ه ق.رار در ایجاد آسیب در یک سیستم بیولوژیکیپرتو

نمی دهد.

Radiation Units پرتودهی واحدهایDose Equivalent معادل دز

در صورتیکه شما یک فیلم بج بپوشید، دوز شما به صورت میلی tohid alizadehرم گزارش می گردد. www.aslandozhealth.blogfa.c

Radiation Absorbed Radiation Absorbed DoseDose-RAD--RAD-

رادRAD واحد اندازه گیری مورد استفاده برای توصیف میزان انرژی

منتقله از منبع پرتو یونیزان به هر ماده شامل بافت بدن انسان است

از مخف.ف“rad/hr ” زمانیک.ه دز پرت.و ایکس، گام.ا ی.ا بت.ا ان.دازه گ.یری می

شود، استفاده می گردد.

‌ ‌ ‌ ‌ مواجهه،‌ واحد به توجه ‌1با ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ هوا‌ از گرم هر که است معنی بدین راد‌ دمای‌ ‌C°‌0در ‌ فشار‌ ‌1و .‌100اتمسفر،‌ ‌ ‌ ‌ ‌ است‌ کرده جذب انرژی ارگ

‌ ‌ ‌ ‌ دز،‌ واحد به توجه ‌1با ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ در‌ بافت از گرم هر که است معنی بدین راد‌100معرض،‌ ‌ ‌ ‌ دارد‌ شده جذب انرژی ارگ

Radiation Equivalent in Man

وژیکیرات بیولیزان اثای یونواع مختلفی از پرتوهانبا درجات مختلفی را ایجاد می نمایند، حتی اگر سطح

برابری از انرژی را منتقل دهند )همان تعداد ارگ( امع، رادنجش جاد سبرای ایجRAD ژهاکتور ویدر ف ،

کیفیت برای نوع پرتو یونیزان برای تعیین دز معادل بیولوژیکی ضرب می گردد.

لمث( گیرند می قرار معرض در افراد که میزانی سطح بر زندگی( همچنین دوره از منظم ساعت

آسیب بیولوژیکی موثر است تفاده میاس دز معادل برای سنجش دزیمتر یک از

شود. tohid alizadeh www.aslandozhealth.blogfa.c

برخی از شاغلین در معرض خطر مواجهه با پرتوها

رادیولوژیست ها•

معدنچیان اورانیوم•

کارکنان سازمان انرژی اتمی•

دندانپزشکان و پزشکان•

کارکنان هواپیمایی•

بیولوژیست ها•

داروسازان و استریل کننده گان •

رادیوگراف های صنعتی•

شاغلین پاالیش نفت•

سازندگان میکروسکوپ های •

الکترونی و اپراتورین آن

سازندگان سیستم اعالن •

حریق و ...

Biological EffectsBiological EffectsExposure above permissible levels may Exposure above permissible levels may

result in:result in:

اثرات بدنیاثرات جسمانیممکن است تاخیری یا فوری باشد

اثرات ژنتیکی تولید کودک ناقص الخلقه به لحاظ تابش

به سلول های تولید مثلی قبل از بارداری

اثرات تراتوژنیک سرطان یا ناهنجاری های مادرزادی به

لحاظ مواجهه با پرتو برای جنین در رحم tohid alizadeh www.aslandozhealth.blogfa.c

اثرات بيولوژيكي پرتوهاي يونسازاثرات زودرس -1اثرات دير رس -2

در مدت چند ساعت يا چند هفته رخ اثرات زود رس: . راد باشد100ميدهد. اگر دوز جذبي بيش از

حساس ترين دستگاه ضايعات مراكز خونساز: -1بدن كه با دوز كمتري سبب مرگ موجود زنده مي

.شود.مراكز خونساز از سلولهاي خوني تهي مي شود

اختالالت خ.وني، اس.هال - ضايعات دستگاه گوارش: 2ش.ديد، اس.تفراغ.، كاهش .وزن، عفو.نت داخلي

مركزي: 3 اعصاب سيستم ضايعات تع.ادل - ع.دم ع.ص.بي، .ناهم.اه.نگي وبي .نظمي ح.ركت ماهيچ.ه ه.ا

مرگ

افت گلوبولهاي قرمز وسفيد-اثر بر سلولهي خوني: 4

ضايعات دير رسبهم زدن اثرات ژنتيكي) موتاژنيكي(: DNAترتيب استقرار بازهاي آلي در

ناهنجاري كروموزميآسيب نقطه اي: در برابر هريك گري يك كاهش عمر:

درصد كمتر مي شود.

در كاركن.ان نيروگاهه.اي هس.ته اي آب مرواريد: ك.ه ب.ه م.د.ت .ط.والني در ب.راب.ر پ.ر.توگ.يري. كم مي .

ژاپن ب.مبارانه..اي ..اتم.ي با.زمان..دگا.ن باش..ند.. )نوترونه.ا بیش.تر ب.ا.عث آ.ب مرواری.د می .شوند(

آغ.از سرطان: در ك.ه پزش.كاني پرتوشناس.ان، ك.ه دخ.تراني بودن.د، ايكس پرت.و شناس.ايي س.اعتهاي ش.ب نم.ا را ب.ا رادي.وم رن.گ مي كردند.

كنترل تشعشعات يون سازاقدامات پزشكي-1

معاينات قبل از استخدام: افراد با بيماريهاي خونيوپوستي، اختالالت ريوي

معاين.ات دوره اي، ن.وع پرت.و گ.يري، م.يزان دريافتاصول حفاظت در برابر اقدامات مهندسي: -2

پرتوهافاصلهزمان( حفاظ گذاريτ ) شیلد: از پرتو عبور ضریب

كنترل وبازرسي

)I1/I2( = )d2/d1(2

Ix = Io×τ

حفاظت در برابر منبع خارجی

سه قانون اصلی •برابر حفاظت در

برابر پرتودهی خارجی وجود دارد:

زمان–فاصله –حفاظ گذاری–

زمان = کمتر مواجهه کمتر زمان

فاصله = کمتر مواجهه بیشتر فاصله

گذاری حفاظ = کمتر مواجهه بیشتر گذاری حفاظ

حفاظت دهی در برابر پرتوهای حفاظت دهی در برابر پرتوهای ایکس و گاماایکس و گاما

از حف.اظ س.ربی ش.دت پرتوه.ای گام.ا و ایکس منتش.ره

منبع رادیواکتیو را کاهش خواهد داد.

برای ک.اهش ت.ا درص.د خ.اص مطل.وب، حف.اظ س.ربی بای.د

ض.خامت خاص.ی را ب.رای ه.ر ن.وع از منتش.ر کنن.ده داش.ته

باشد. ‌ باشید‌ داشته :بخاطر

%‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ را‌ مواجهه خود خودی به سربی گذاری ‌100حفاظ ‌ داد‌ نخواهد کاهشtohid alizadeh www.aslandozhealth.blogfa.c

تشعشعات غير يونسازUV:نانومتر200-400در طول موج

در واكنشهاي فتوشيميايي اهميت دارد.سوختگي، سرطان پوستاثرات پوستي:

التهاب قرنيه و ملتحمه اثرات چشمي: پيشگيري:

پوشش مناسبنصب حفاظ در اطراف مولد اشعهحفظ فاصله

IR : در طول موجmm1-nm 750 كوره هاي ذوب، شيشه سازان، ليزرهاي گاليوم آرسنيد

سوختگي پوست، كاتاراكت در شيشه سازانعوارض: عينك مناسبدرمان:

1mامواج ماكروويو و راديويي: در طول موج بيش از مخابرات، راديو وتلوزيون، اجاقهاي ماكروويو، كاربرد:رادار

عوارض: سوختگي در اثر جذب اشعهكاتاراكتاثر بر گنادها يا دستگاه توليد مثل بي نظمي در دستگاههاي قلبي وسيستم

اعصاب مركزي در اثر ميدانهاي الكتريكي ومغناطيسي

اشعه ليزرتقويت نور به وسيله تحريك اشعه منتشر شدهLASER:Light Amplification by

Stimulated Emission of Radiationبرش فلزات وقطعات پالستيكي، كاربرد:

جراحي، جوشكاري هاي ظريف ودقيق، فن آوريهاي پيشرفت مخابراتي،آناليز مواد

شيميايي

جريان الكتريسيتهعوامل موثر بر مقاومت بدن انسان در برابر جريان برق

ضخامت پوست میزان رطوبت، درجه حرارت و مقدار نمک پوست فشار تماس پوست با قسمت برقدار شدت جریان برق مسیر عبور جریانمدت عبور جریاننوع جریان الکتریکی و بسامد آن

جریان برق

جریان برق را با واحد امپر نشان می دهند كه :بر دو نوع می باشد

جریان برق DC : جریان مستقیم . 1حاصل از ژنراتورها و باطری ها از این نوع

می باشد.جریان برق شبكه AC: . جریان متناوب2

شهری از این نوع می باشد.

اندازه گیری فشار الكتریكی رابا ولت نشان می دهند كه در صنعت به سه دسته زیر تقسیم

می شود: ولت به باال می باشد.650. ولتاژ باال كه از 1 ولت 650 تا 250. ولتاژ متوسط كه بین 2

می باشد. ولت كمتر است.250. ولتاژ پائین كه از 3

25توضیح : ولتاژ پائین از نظر ایمنی ولتاژ زیر ولت می باشد.

عوامل موثر در ايجاد عوارض ناشي از برق گرفتگي: اختالف پتانسيل شدت جريان: مقاومتهاي متفاوت اعضاي مختلف بدن

عبور جريانهاي متفاوت از آنها آسيب هاي مختلف بافتي

مقاومت بافتبافت عصبي از همه كمتر

)نوع جريان)متناوب يا متناوب بودن)مدت تماس) افزايش تماس: افزايش آسيب مسير عبور جريان: سطح مقطع عبور جريان، بافتها

واندامهاي موجود در هر مسير عبور جريان

مقاومت الكتریكی :

مقاومت در برابر جریان الكتریسیته را مقاومت الكتریكی گویند و واحد اندازه

گیری آن اهم می باشد.مقاومت بدن انسان در مقابل جریان الكتریسیته

اجزای بدن مقاومت بر حسب اهم

پوست خشك 600000 تا 100000

پوست خیس 1000

دست و یا اندام داخلی 600 تا 400

گوش تا گوش 100

اختالات ناشي از برق گرفتگي :اختالالت قلبي -1

الف.افت فشار خون در چند ثانيه اولب. افزايش فشار خون

ج. كاهش به مدت زياد، اختالل در ريتم قلب، فيبريالسيون بطني، لخته شدن خون در عروقاز دست دادن توانايي اختالالت عصبي: -2

شناسايي، هذيان گويي، انقباض غير ارادي وشديد ماهيچه ها

اختالالت حسي -3التهاب در محفظه جلويي الف. اختالالت بينايي:

ته چشمبه كم شدن قدرت بينايي، التهاب عصب چشم

وآب مرواريدكاهش شنوايي موقت ب. اختالالت شنوايي:

واحتماال دائم3- افزايش هماتوكريت، عوارض پاراكلينيك:

وجود ميوگلوبين در ادرار

سوختگي -4:در اثرخود جريان الكتريسيته

قوس الكتريكي: در اختالف پتانسيلهايزياد)خطرناكتر ازهمه(

آتش گرفتن لباس فرد)ناشي از حرارتزياد(

حفاظت در برابر جريان الكتريكي تامين حفاظت به وسيله جدا كردن فرد)عايق

زير پا، صندلي، وسايل حفاظت فردي(بوسيله اتصال دستگاهها به يكديگر با سيم هاديبوسيله اتصال به زمينبوسيله رله ديفرانسيل

آور زیان شیمیایی عوامل

عوامل شیمیایی زیان آور در محیط کار

عوام.ل ش.یمیایی در محی.ط ک.ار در برگیرن.ده تم.ام م.واد اولی.ه، م.واد خ.ام، م.واد •

و.اس.طه .و .ف.رآ.ورد.ه ه.ا.ی اص.لی. اس.ت ک.ه .در .ص.ن.عت ب.ه. ک.ا.ر. می. رون.د ی.ا .تول.ی.د

می شوند.

این م.واد ب.ه ش.کل گ.از، م.ایع ی.ا جام.د ب.وده و ممکن اس.ت ط.بیعی ی.ا مص.نوعی •

ب.و.ده .و .منش.اء گیاه.ی، .حی.وان.ی و .یا .سنتتی.ک ).آلی. یا معدنی.( د.ا.شته باشند.

کره زمین ب.ه وس.یله اتمس.فرگازی ش.کل ک.ه دارای ت.رکیب معی.نی اس.ت احاط.ه •

شده است. در این اتمسفر حدود

گاز نیتروژن78/9% گاز اکسیژن21% گاز 0/93%آرگون

+دی اکسید کربن0/03% + +

tohid alizadehو مقادیر ناچیزی از نئون، هلیوم، کریپتون، هیدروژن و ..... وجود دارد www.aslandozhealth.blogfa.com

طبقه بندی آالینده های شیمیاییآالینده ها را می توان بر حسب حالت فیزیکی، شیمیایی و یا

اثرات فیزیولوژیک تقسیم بندی کرد:

تقس.یم بن.دی ب.ر اس.اس ح.الت ف.یزیکی ش.امل گازه.ا و بخ.ارات، م.واد معلق1.

تقس.یم بن.دی ب.ر اس.اس ت.رکیب ش.یمیایی ش.امل فل.زات، م.واد مع.دنی، م.واد 2.

آلی )حاللها، هیدروکربنها، الکلها، و ....(

و 3. آور الته.اب م.واد فیزیولوژی.ک ش.امل اث.رات اس.اس ب.ر بن.دی تقس.یم

مح.رک، م.واد خفگی آور، م.واد بیهوش.ی آور و مخ.در، س.موم سیس.تمیک،

سایر مواد معلق غیر از سموم سیستمیک

طبقه بندی بر اساس حالت فیزیکیگازها و بخارات1.

ذرات یا آئروسل ها2.

فیومها–

میست ها–

گردو غبار و الیاف–

دود–

مه دود–

افشانه–

تقسيم بندي مواد شيميايي براساس حالت فيزيكي

گاز ماده اي است كه در گازها وبخارات: .1درجه وفشار ا اتمسفر، به صورت گاز 25دماي.باشد

.بخار در اين شرايط به حالت جامد ويا مايع استخطر آنها هنگامي است كه وارد محيط داخلي

.بدن شوند

دراثر جدا شدن وشكستن مواد جامد گردوغبار: .وتبديل آنها به ذرات كوچك بوجود مي آيند

بيماريها: نوزوكونيوزهاپراكنده شدن مواد شيميايي، به صورت ميست:

قطرات مايعدراثر كندانسه شدن بخار آب در شرايط خاص مه:

فيزيكي از نظر دما و فشارذرات جامدي كه در اثر تراكم دمه يا دود فلزي:

گازها، پس ازتصعيد از مواد مذاب توليد مي شود: انعقاددراثر احتراق ناقص ايجاد مي شود. حاوي مقادير دود: كربن وساير مواد قابل احتراقند زياد .

. مواد معلق2

تركيب دود و مه. اسموگ: آلودگيهاي وسيع اتمسفري

تعليق ذرات سوسپانسيون: جامد در مايعات كه براي مدت

.كوتاه يا طوالني پايدار باشدتعليق ذرات ريز مولوسيون:ا

مايع در يك مايع ديگر، به كمك مواد امولسيون ساز.)شير،

كازئين(

تقسيم بندي آالينده بر مبناي تركيب شيمياييفلزات، مواد معدني، مواد آلي

تقسيم بندي آالينده بر مبناي اثرات فيزيولوژيكي

.اين اثرات به غلظت مواد بستگي داردبيهوشيبنزن در غلظت زياد:

آسيب به سيستم خونسازدر غلظت كم:

1- داراي اثر مواد التهاب آور ومحرك:سوزاننده وتاول زا، باعث ايجاد تورم

والتهاب در پوست ومخاطبخارات اسيدها وقلياها، كلر، اكسيد هاي ازت،

فسژن

تقسيم بندي آالينده بر مبناي اثرات فيزيولوژيكي

2- به علت اختاللي كه در مواد خفگي آور:.اكسيدان بافتها ايجاد مي كنند، ظاهر مي سازند

انواع مواد خفگي آورپايين آمدن فشار نسبي الزم جهت الف.ساده:

اشباع خون از اكسيژن)CH4,H2,CO2(

عمل حمل اكسيژن به وسيله خون از ب.شيميايي:ششها را مختل يا اكسيداسيون بافتها را بر هم

مي زند)آنيلين، نيتروبنزن: توليد مت هموگلوبين()HCN,CO(

تقسيم بندي آالينده بر مبناي اثرات فيزيولوژيكي- ادامه

روي سيستم موادبيهوشي آور ومخدر:اعصاب مركزي اثرات بيهوشي آور، رخوت

.آور،تخدير كننده، منگي، گيجي واغما دارداثرات سمي خودرا سموم سيستميك:

روي يك ارگان خاص ايجاد و آنرا مختل مي كند) هيدروكربن هاي هالوژنه: اختالل در

عملكرد كبد وكليه(

سایر مواد معلق غیر از سموم سیستمیک

مث.ل گ.ردو غب.ار ه.ای س.می ک.ه ایج.اد فی.بروز شش.ی می کنن.د مانن.د س.یلیس و -

آسبست

گردوغبارهای بی اثر مثل کربن وسیمان-

ب.اعث حساس.یت می - ک.ه ... و گی.ان، چ.وب گ.رده مث.ل الی غباره.ای گردو

شوند

مواد محرک مانند اسیدها، قلیاها و ...-

باکتریها و موجودات ذره بینی-

DNA م.واد ن.يز ب.ا ايج.اد موتاس.يون در اين: مواد موت.اژن•

سلول.ه.اي .جنسي با.عث. .اخت.الالت .توا.رث.ي م.ي شوند

كارس.ينوژن: • ي.ك مواد اث.رات ك.ه هنگ.امي

م.اده ش.يميايي منج.ر ب.ه ايج.اد س.رطان مي

ي.ا س.رطانزا كارس.ينوژن را م.اده آن ش.ود

مي نامن.د. مثال آزبس.ت س.رطان ري.ه و ب.نزن

.سرطان خون ايجاد مي كنند

مواد تراتوژن

موادي هس.تند ك.ه اگ.ر زن حامل.ه اي در ط.ول م.دت ب.ارداري •

خصوص.ا س.ه ماه.ه اول در تم.اس باش.د رش.د ج.نين آن مخت.ل

خواه.د ش.د. عالوه ب.ر م.واد ش.يميايي عوام.ل عف.وني مانن.د

تشعش.عات مانن.د ف.يزيكي عوام.ل ي.ا و س.رخجه وي.روس

يونيزان نيز مي توانند به عنوان تراتوژن مطرح شوند

سم شناسی صنعتیک.ه اس.ت علمی توکس.یکولوژی ی.ا شناس.ی سم و خ.واص. گون.اگو.ن، س.موم. شن.اس.ایی. د.رب.ا.ره. ا.ثره.ای .آنه.ا. ب.ر. رو.ی م.وج.ودا.ت زن.د.ه و ن.یز. جس.ت و ج.و.،. نمون.ه .ب.رد.اری .و. ان.دا.ز.ه. گ.ی.ر.ی آ.نه.ا .د.ر محی.ط زی.س.ت و د.ر ب.دن م.و.ج.ودات .ز.ن.ده و. .ی.ا م.رد.ه بحث

می کند. راه سم: ي.ك از ك.ه خ.ارجي منش.ا ب.ا اي م.اده

و . ش.ود و.ارد .ب.دن مختل.ف راهه.اي. ي.ا. م.ش.خص ل .و.ي.ا .توق.ف بت.وان.د .در مق.اد.يري. معين ب.اع.ث. اخ.تال.

شود. فعل و انفعال شيميايي

تفاوت سم،دارو وغذابهم خوردن تعادل فيزيولوژيك، مسموميت ها:

جسماني يارواني موجود زنده در اثر ورود وتماس با

سمومشدت مسمومیت به نوع ماده سمی، مقدار

آن و طول مدت تماس بستگی دارد

تقسیم بندی انواع مسموميتها با توجه به ماهیت

حاد•مزمن•

مسموميت حادماده سمي يكباره وبه مقدار نسبتا زياد وارد بدن •

مي شود.عوارض وعالئم آن شديد وسريع است.•به شرط اقدام سريع وبه موقع عوارض آن برگشت •

پذير استاحتمال مرگ نسبتا زياد است•

مسموميت مزمنسم به مقدار كم، در مدت زمان طوالني وارد بدن •

مي شود.آثار وعالئم آن به كندي وپس از گذشت زمان نسبتا •

درازي ظاهر مي شود.)مسموميت كارگران در صنايع(

مسموميت ها از نظر علت بروزاتفاقيعمديشغلي

راههاي ورود مواد شيميايي به بدناستنشاقي•گوارشي•پوستي•

وس..يع)استنشاقي: بس..يار ج..ذب م..تر 150س..طح م.رب.ع(ب.ا.عث .ج.ذب ب.س.يار .ب.االي. م.واد .ش.يميايي وارد ب.ه

ريه هامواد سمي در اين طريق ورود مواد به بدن، عالوه بر اثر سمي كه بعد از ورود به بدن دارند، در محل ورود

هم ضايعاتي ايجاد مي كند.)تورم ريه ها، پنوموكونيوزها(

مواد محلول در چربي به سهولت پوستي: عبور مي كند. در محل سوختگي زخم ها،

.برش ها، خراش جذب مواد سريع تر استآخرين راه ورود مواد سمي كه در گوارشي:

مسموميت شغلي است. گذاشتن اشيا و ابزار كار در دهان، خوردن وآشاميدن در

.محلهاي آلوده وبا دستهاي آلوده

مراحل سير مواد شيميايي در بدنتماس و نفوذ -1

انتشار و جابجايی-2تغييرات زيست شناختي وسوخت وسازي-3

تجمع وذخيره شدن -4دفع -5

سم شناسي فلزات كروم، جيوه، كادميوم، سرب، ارسنيك، منگنز،نيكل و ...

:کرومب.رای س.اخت ف.والد مق.اوم در براب.ر خ.وردگی، در ص.نعت آبک.اری، دب.اغی، چ.رم -

کاربرد دارد... سازی، الستیک و سرامیک و است6 و 3، 2- دارای ظرفیت های

ظرفیتی خطرناک6ترکیبات -سوراخ ش.دن تیغ.ه بی.نی ک.ارگران ص.نعت آبک.اری در اث.ر میس.ت اس.ید کرومیک-در ص.نعت س.یمان در ص.ورت دارا ب.ودن ک.روم، ع.وارض پوستی و درماتیت-

سم شناسي فلزات :جیوه

برای س.اخت دماس.نج، فشارس.نج، حش.ره کش.ها، ق.ارچ کش.ها، المپ ه.ای جی.وه، -فر.آورده های .دندان.پزشکی. و ... ک.اربرد دارد

ل.رزش کاله در گذش.ته ب.رای آم.اده ک.ردن ک.رک ب.رای ب.افت کالهه.ای نم.دی -سازان

مس.مومیت ح.اد ب.اعث آس.یب کلی.ه، ته.وع، درد ش.کم، اس.تفراع، س.ردرد و ت.ورم -غده های بزاقی

مسمومیت مزمن عوارض روانی، گیجی و بی خوابی-مسمومیت با جیوه: مرکوریالیسم، هیدرآرژریسم -زخم باروت ناشی از فولمینات جیوه-

سم شناسي فلزات :کادمیوم

در تهی.ه آلی.اژ م.ورد اس.تفاده در س.اخت یاتاق.ان خ.ودرو و س.ایر موتوره.ا ب.ه ک.ار می -)ج.اذب ه.ا، .ر.ا.کتوره.ای .اتمی ب.اطر.ی م.س،. و ح.ف.اظ.ت.ی .آ.هن، .ف.والد پوش.ش ر.ود،.

نوترون( خط.ر اص.لی هنگ.ام گ.داختن، ذوب س.نگ مع.دن، ت.راش و ذوب فل.زات پوش.ش داده -

شده از کادمیوم ت.ورم - ب.اعث باش.د ک.ه ن.اک می ک.ادمیوم خط.ر اکس.ید تولی.د ش.ده ت.ازه دود فل.زی

ششها و اشکال در تنفس می شودمسمومیت حاد: تورم شش ها و تنگی نفس -مس.مومیت م.زمن: ع.وارض کلی.وی و شش.ی، کم خ.ونی، درد مفاص.ل و تغی.یر ش.کل -

استخوانی

سم شناسي فلزات :سرب

در ص.نایع ریخت.ه گ.ری، لحیم ک.اری، ب.اتری س.ازی، س.اخت لول.ه و مخ.ازن -آب، تهیه حشره کشها و .... کاربرد دراد

مسمومیت با سرب: ساتورنیسم یا پلمبیسم -ادرار - و آزم.ایش خ.ون ب.ا س.رب از مس.مومیت آگ.اهی به.ترین ش.یوه

کارگران استسرب مع.دنی ب.اعث ایج.اد ق.ولنج روده ای، کولی.ک، کم خ.ونی، حاش.یه -

ب.ه خاکس.تری روی ت.یره .متمای.ل ی.ا. خ.ط س.رب. )رس.وب .آبی. ب.ورت.ون لثه(،. پو.سیدگی .زودرس دندا.ن و.....

آفت كشهاعب.ارت از م.اده ی.ا م.وادی ک.ه منش.اء گی.اهی ی.ا س.نتتیک دارن.د، تقس.یم بن.د.ی ه.ای. آنه.ا ب.ر ا.س.اس. م.وا.رد م.ص.رف، چگ.ونگی .ت.اثیر و س.اختار

ش.یمیایی م.تفاوت ا.ست، بر اسا.س ساخت.ار ش.یمیا.یی

تركيبات اسيد فسفريك هستند: ديازينون، ماالتيونفسفره: -

)ح.اوی ک.ربن، ئی.دوژن و کل.ر و ب.رخی اکس.یژن و گوگرد(کلره: -

تركيبات اسيد كارباميك: بايگون، سوين از سه كارباماتها: -طريق وارد بدن مي شود: تنفس، پوست وگوارش

آفت كشهافسفره:

پرمصرفترین هستند-روش عم.ل: جلوگ.یری از فع.الیت آن.زیم ک.ولین اس.تراز در حش.رات و متوق.ف -

کردن انتقال تحریکات عصبی دوام زیاد در محیط زیست ندارند-در بدن انسان میل ترکیبی سموم آلی فسفره با آنزیم کولین استراز باعث -

کمبود یا نبود آنزیم و در نتیجه استیل کولین هیدرولیز نمی شود )آنزیم کولین استراز، استیل کولین را به اسید استیک و کولین تبدیل می کند(

این س.موم ب.ا عن.وان س.موم آن.تی ک.ولین اس.تراز معروفن.د ک.ه عوارض.ی از -قبی.ل .انقب.اض م.ردم.ک چ.ش.م، ع.رق. زی.ا.د، ت.رش.ح ب.زاق و .... را منج.ر می شوند

استاستنشاقیو در مرحله دوم پوستی معمولترین راه تماس صنعتی-ماالتیون )ماالریا و شپش سر(، پاراتیون، دیازینون-

آفت كشها:آفت كشهاي كلره

سموم عصبی هستند-ممکن است عوارضی مثل تحریک پذیری، سردرد، ناتوانی در -

درک زمان، تشنج و ... گرددآندرین )سم کبد(، هپتا كلر، ليندن، ددت، آلدرين-هيدروكربنهايي هستند كه در ساختمان خود عالوه بر هيدروژن -

وكربن، كلر هم دارند

تجمع در سلولهاي عصبي، بافتهاي عملكرد: چربي، كبد وكليه و خاصیت سرطانزایی برخی از

ترکیبات

آفت كشها:آفت كشهاي کارباماته

به عنوان سموم اعصاب و کاهش دهنده میزان آنزیم کولین -استراز عمل می کنند

کارباریل )سوین(، پروپوکسور )بایگون( -در بدن انسان نیز بازدارنده کولین استراز هستند، اما این -

واکنش ها به آسانی برگشت پذیر هستندمش.ابه آفت کش ه.ای فس.فره، س.بب تجم.ع اس.تیل ک.ولین و -

افزایش اعمال عصب پاراسمپاتیک در درمان مسمومیت با حشره کشهای فسفره و آتروپین-

کارباماته کاربرد دارد

TLVsمقادیر حد آستانه مجاز

•TWA ميانگن زمان وزني Time Weight Average

•STEL( 15تماس كوتا مدت)دقيقه Short Term Exposure Limit

•Ceilingسقف

حتي براي مدت زمان كوتاه نيز نبايد تماس تا اين حد برسد

روشهاي كنترل عوامل شيميايي:الف. اقدامات كنترلي محيطيطراحي وجانمايي مناسب تجهيزات-1

:حذف ياكاهش آالينده در محل توليد -2متوقف كردن فرايند)عدم استفاده از بنزن به •

عنوان حالل(جايگزيني مواد)جايگزيني تركيبات سولفيدي •

فسفر قرمز بجاي فسفر سفيد(تغيير فرايند توليد يا تجهيزات) استفاده از •

اتوماسيون(نگه داشت وتعمير تجهيزات•

روشهاي كنترل عوامل شيميايي:جداسازي -3

محصور سازي•سيستم هاي بسته•ديوارهاي جداكننده•فاصله•

روشهاي كنترل عوامل شيميايي:تهويه -4

ترقيقي: تعويض هواي محيط كار به گونه اي .كه تراكم آالينده به زير حد مجاز برسد

موضعی: زودودن آالينده پيش از رسيدن آن به منطقه تنفسي كارگر

روشهاي تر -5نظافت كارگاه، انبار كردن مواد، برچسب گذاري -6

ب. اقدامات كنترلي فرديروش انجام كار -1

وسايل حفاظت فردي -2كاهش زمان كار -3بهداشت فردي -4

ارگونومیکی آور زیان عوامل

عوامل زیان آور ارگونومیکی محیط کار

کار:ارگوس

قاعده وقانون:نوموس

:علمی که توانمندیهای انسان را می سنجد ارگونومیسپس دستگاهها، کارو محیط را متناسب با آنها

.سازمان دهی می کندراحتی،رضایتمندی،حداقل تنش،حداکثر بازدهی

:کاربرد اطالعات علمی برای حل مشکالت ارگونومیطراحی

:ارتباط متقابل انسان وماشین،رفتار مهندسی انسانیانسان درواکنش نسبت به تجهیزات،محیط کار ومحیط

پیرامون.تاکید بر کاهش خطاهای انسانی

فواید ارگونومی

در محیط کاربهبود کیفیت فرآورده،افزایش برای کارفرما:

بهره وری،کاهش خطاهای انسانی، کاهش حوادث

:کاهش فشارهای شغلی،افزایش برای کارمندایمنی،افزایش رضایت شغلی

دراجتماعکاهش حوادث جاده ای یا خانگی،فجایع

هوایی،نیروگاههای هسته ای

کاربرد ارگونومی درصنعت

در تمامی بخشهای ایمنی در صنعت •ارگونومی استفاده می شود مانند

طراحی ایمن ابزار کار •طراحی ایمن تجهیزات ودستگاهها •طراحی ایمن ایستگاههای کاری•برنامه ریزی نوبت کاری••.......

مباحث مطرح در ارگونومی

آنتروپومتری-1:انسانآنتروپوس

:اندازه گیری وسنجشمترین

:علم سنجش ابعاد اندامهای مختلف تعریفبدن وبکار گیری آن درطراحی.زمینه ساز

تطابق وتناسب جسمانی میان انسان و تجهیزات از نظر ابعاد بدنی

ک.ردن • متناس.ب ب.رای ط.راحی در ارگون.ومی کاربرد

و از خس.تگی پیش.گیری منظ.ور ب.ه انس.ان ب.ا وس.یله

ایجاد راحتی است.

مط.رح • آنتروپوم.تری بحث ارگونومی.ک، ط.راحی در

میگ.ردد ک.ه ابع.اد ب.دنی انس.ان ه.ا جهت ط.راحی وس.ایل

و تجهیزات لحاظ می گردد.

ب.دنی ابع.اد گ.یری ان.دازه

به...تر ط...راحی جهت

و تجه..یزات و وس..ایل

ب..دن ب..ا بیش..تر تناس..ب

آنتروپوم..تری را انس..ان

گویند.

مثال های از کاربرد ارگونومی در طراحی وسایل

کافی فضای باید ها دسته و ها دستگیره

راحت عملکرد جهت وانگشتان دستها برای

نمایند ایجاد را

در معموال راست سمت در دستگیره

دستگیر از بهتر عمومی طراحی

می چپ سمت شکل گوی استاندارد

باشد

گویی در دستگیرهاستاندارد شکل

تجاری

با تجاری در دستگیرهآسان دسترسی

روانشناسی کار-2از بعد ارگونومی در طراحی وسایل ونشانگرهای

.کنترلی کاربرد دارد

فیزیولوژی کار-3شاخه ای از فیزیولوژی انسانی که اعمال و وضعیت

عملکرد اندامها وبافتهای بدن رادر هنگام کار .توضیح می دهد

وظیفه اصلی:اندازه گیری میزان کار)سختی کار( ومتناسب ساختن آن با توانایی کارگر

دوچرخه ارگومتر

آسیب های تجمعی-5 آسیب های جسمی که در اثر صدمات تدریجی بافتها

.واندامهای بدن در طول زمان ایجاد می شودمحل آسیب:ماهیچه ها،استخوانها،لیگمانها،زردپی ها

وغالف آنها،اعصاب ورگهای خونیسندرم تونل کارپال،تونل کوبیتال،تنوسینویت

بورسیت:فشارهای مکرر روی مفصل،کار بصورت زانو زده

اختالالت اسکلتی عضالنی تجمعی رایج در اندامهای فوقانی

از تورم مزمن تاندونهای تا سندرم تونل کارپال کننده یا خم کننده در مچ حاصل می شود.

عصب مدیان که سه انگشت اول و انگشت شست را تغذیه می کند، می تواند در اثر فشار به تونل

کارپال در مچ آسیب ببیند.

:عالئم شامل درد در سه انگشت اول و انگشت شست •بی حسی در این نواحی • سوزش یا خارش در این نواحی •

سندرم تونل کارپال

نوبت کاری -5صبح 7هر نوع کاری که خارج از محدوده کار روزانه)

عصر(انجام پذیرد. علت اصلی مشکالت 6تا وعوارض نوبت کاری:،الگوی

ساعته بدن)چرخه سیرکادین بدن(است24تغییرات .

عوارض نوبت کاری ناراحتیهای گوارشی:به دلیل وابستگیهای شدید

کادین اشتها به چرخه سیر

خستگی:به دلیل کم خوابی

عوارض مغزی وروانیاختالالت قلبی وعروقیمختل شدن زندگی اجتماعیکاهش بهره وریافزایش حوادث ناشی از کار

حمل بار -6بلندکردن،جابجایی،هل دادن وکشیدن بارهای

سنگینعمده ترین مسئله در حمل بار:فرسودگی

دیسکهای بین مهره ایایجاد درد،کاهش قابلیت حرکت وفعالیت کارگر

( در آمریکا NIOSHبه گزارش سازمان نایوش )% مشکالت ستون 60( بیشتر از 1981)

فقرات مربوط به کمر درد می باشد و ساالنه حدود نیم میلیون کارگر در آمریکا به درجات مختلف به اینگونه صدمات مبتال می شوند.

حالت متمایز برای بلند کردن بار به صورت دستیدو :( Leg Lift, Squatالف( حالت اسکات )

( Back Lift, Stoop( حالت استوپ )ب

اسکات حالت

استوپ حالت

حالتی است که طی آن ستون فقرات ،حالت اسکات•کامال به صورت کشیده و مستقیم نگه داشته می شود،

زانو ها خم شده و بار با دست هابه صورت محکم گرفته می شود و سپس با نیروی عضالت پا، بار به طرف باال

هدایت می شود. در این روش نیرو های وارده بر ستون فقرات در حد قابل مالحظه ای کنترل می شوند.

حالتی است که طی آن ستون فقرات ، حالت استوپ•خم شده و پاها مستقیم هستند در واقع بلند کردن بار به

این روش باعث می شود که نیروهای زیادی بر دیسک های بین مهره ای اعمال شوند حالت اول حالتی ایمن و

.حالت دوم، شرایط غیر ایمن دارد

صنعتیایمنی

ایمنی صنعتی

مجموع.ه ای از ت.دابیر،اص.ول ومق.رراتی ایم.نی ص.نعتی: انس.انی ن.یروی ت.وان می آنه.ا گ.رفتن بک.ار ب.ا ک.ه در گون..اگون خط..رات براب..ر در را وس..رمایه محیطهای صنعتی به گونه ای موثر وکارا حفظ کرد.

میزان درجه دور بودن از خطر: safetyایمنیشرایطی که دارای : Hzardمخاطره

پتانسیل رساندن آسیب به کارکنان، تجهیزات وساختمانها،از بین بردن مواد یا کاهش

کارایی در اجرای یک وظیفه از پیش تعیین شده می باشد.

قرار گرفتن در معرض مخاطره: Dangerخطر ایمنی بطور مطلق وصد در صد وجود ندارد.•

ایمن یعنی چه؟یک مک.ان ی.ا ی.ک دس.تگاه زم.انی ایمن اس.ت ک.ه احتم.ال خط.ر م.ر.گ، .مج.روح .ش.دن و.ی.ا اب.تال ب.ه بی.م.اری .ب.رای .کس.انی ک.ه در ی.ا .ب.ا د.س.تگ.ا.ه .ک.ار. .می .کنن.د، .در ح.د ق.اب.ل آن.ج.ا و.ج.ود .دارن.د. ق.ب.ول پ.ایی.ن با.ش.د،ا .گ.رای.ن. اح.تم.ا.ل بیش.ت.ر با.ش.د، .آن .مح.ل .ی.ا

دستگ.اه غیر. ایمن .فرض میشو.د.: مق.ررات ی.ا نظ.امی ک.ه ب.رای ک.اهش مهندس.ی ایم.نی ص.نعتی

و.ق.وع ح.و.ادث .از طری.ق ح.ذف. ی.ا. کن.ت.رل خ.ط.رات بک.ار می روند.

:مسائل مطرح در ایمنی صنعتیپیش گیری از حوادثعوامل انسانیطراحی وجانمایی دستگاهها وتجهیزاتمدیریت وراهبری ایمنیآموزشبازرسی ونظارت

پیشگیری از حوادث :راههای پیشگیری از حوادث

-حفاظ گذاری دستگاه ها وماشین آالت1

-حفاظت در برابر آتش سوزی وانفجار2-بکار گیری روشهای درست انجام کار3-استفاده از وسایل حفاظت فردی4-استفاده از ابزارهای مناسب جهت انجام کار5-آموزش نیروی کار6-بازرسی ایمنی7- طراحی وجانمایی مناسب ودرست دستگاههاوتجهیزات8- وضع قوانین ومقررات مربوط به حفاظت وایمنی9

گاه-تشکیل سازمان حفاظتی وایمنی کار10

عوامل انسانیعوامل تشکیل دهنده محیط کار: انسان، مواد،

تجهیزات ومحیطبرای موفقیت در برانامه ایمنی هر جهار جزء باید

مورد توجه باشد.انسان موجودی پیچیده باکنش و واکنشهای غیر قابل

پیش بینی است.

طراحی وجانمایی دستگاهها وتجهیزاتاهمیت طراحی و جانمایی خوب از لحاظ تولید وحفاظت

مدیریت وراهبری ایمنی.مدیریت مسئول ایمنی وبهداشت کارکنان است

کشورهای در مدیریت دیدگاه از ایمنی س.ود پیشرفته: ب.ا گ.ذاری س.رمایه ی.ک ایم.نی

برگش.تی زی.اد اس.ت چ.ه ازنظ.ر انس.انی وچ.ه از بع.د اقتصادی

ایمنی از دیدگاه مدیریت در کشورهای در ایمنی بخشی از هزینه هاستحال توسعه:

آموزش بهترین روش بهبود ایمنی و بازدهی نیروی کار است

آموزش ایمنی بایدشامل:یادآوری تمام مخاطراتی باشد که از لحظه ورود به کارخانه تا لحظه خروج

از محیط کار با آنها روبرو است

:رده های آموزشی ایمنیکارگرانسرکارگران وسرپرستانمهندسین ومدیریت

بازرسی ونظارت ایمنیشناسایی خطرات -1

طبقه بندی خطرات شناسایی شده وتعیین الویت -2ها

ارائه راه حل وپیشنهادهایی جهت ازبین بردن یا -3کنترل خطرات

راههای کنترل خطرات

حذف خطر-1بهترین راه کنترل خطر

مثال: برای پیشگیری از خطر برق گرفتگی ناشی از جریان الکتریسیته، فرایندهای پنوماتیک یا

هیدرولیک به کار گرفته شود

2- خارج کردن محدود کردن میزان خطر:فرایندهای خطرناک از سالن تولید

استفاده از قفلهای ایمنی-3Interlocks

Lock-insLock-out

استفاده از دستگاهی که برای تامین -4ایمنی، خود از کار می افتد

مثال:فیوزها

مثل فشارسنج ها، استفاده از نمایشگرها: -5 آمپرسنج ها، ولت سنج ها، دماسنج ها

استفاده از دستگاههای هشدار دهنده-6مثال:آشکارسازهای حساس به دود، شعله یا حرارت

جداسازی-7فرد در برابر عامل خطرناک حفظ می شود

مثال: ساختن اتاق کنترل بتونی در محل دیگهای بخار یا استفاده از وسایل حفاظت فردی

مثل صندلی خلبان ترتیب فرار و نجات: -8هواپیمای جنگی

ایمنی ماشین ابزارماشين ، مجموعه اي از قطعات تعريف ماشين :

متحرك و ثابت ميباشد که بر روي فريم )قاب( قرار دارد.

در ماش.ين، منطق.ه تعريف منطقه عملياتي : عملي.اتي من.طق.ه ايس.ت. ك.ه م.اده. اي. ب.ه ي.ك ف.رم وارد در .م.اش.ين.هاي. م.يش.ود. .مث.ال: خ.ارج. د.يگ.ر. ف.رم ب.ه. و. ب.رش ور.ق، ورق. آهن وارد. ميش.ود و پس ا.ز ت.ك.ه ت.ك.ه

شدن به فرم.هاي .مخت.لف خ.ارج مي.شودtohid alizadeh www.aslandozhealth.blogfa.c

خطر ماشین آالت همیشه وجود دارد و نمی توان فقط به صحیح کار کردن آن ها اعتماد

کرد. بنابراین در مواقعی که احتیاط های دیگر نتیجه نمی دهد محافظها بهترین

.وسیله برای پیشگیری از حادثه می باشند

مخاطرات ماشین آالت‌‌‌µ در صدمات ایجاد شده به وسیله ماشین آالت معموال

نتیجه تماس مستقیم بدن با اجزای خطرناک ماشین رخ می دهد.

پرتاب شدن یک قطعه از ماشین یا یک تکه چوب بهوسیله یک اره گردنده و یا جدا شدن یک چرخ برنده یا

تکه ای از چرخ سمبادهتماس یک نوار یا تسمه در حال چرخشیک میله( و یک غلتک µ تماس بین یک قطعه ) مثالتماس با سطوح داغ گیر افتادن در مواردی که سبب کشیده شدن کارگر به

طرف قسمت خطرناک ماشین شود

قسمت های خطرناک ماشین آالت‌‌ میله های چرخنده یا دوک ها فواصل بین تسمه ها و قرقره ها و غیره پرتاب شدن قسمت های متحرکقسمت های چرخنده دندانه دارسطوح اجزای دارای حرکت سریع استوانه های گردنده یا استوانه های با سطوح

خطرناکدستگاه های چاپ و پانچ

اصول حفاظ گذاری ماشین ها‌‌‌‌ حف.اظ ی.ا ه.ر ن.وع وس.یله ای ک.ه ب.رای جلوگ.یری از

طب.ق خطرآفری.نی ماش.ین ه.ا س.اخته می ش.ود بای.د ساخته شده باشد.اصول مهندسی، محکم، بادوام

بای.د ه.ا خطرن.اک حف.اظ ه.ای قس.مت را کلی.ه بپوش.انند و فض.ای ک.افی ن.یز دراط.راف خ.ود ب.رای

انجام عملیات ضروری باقی بگذارند. باشند.نباید مانعی برای تولید حفاظ ها

‌ ‌ ‌ پرس‌ ماشین در ثابت حفاظ‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ وپولی‌ تسمه روی بر ثابت حفاظ

‌ نیرو‌ انتقال واحد

‌ ‌ ‌ ‌ ‌ در‌ شونده تنظیم خود های حفاظ‌ رادیال‌ مته ماشین

‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ پرس‌ ماشین یک در حساس حفاظتی سیستم‌ ‌ الکتریک‌ فتو نوع از

‌ ‌ ‌ ‌ پرس‌ برک در الکتریک فتو سیستم

‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ کالچ‌ دارای پرس در الکتریک فتو سیستم‌ جزئی‌ گردش ‌با

‌ ‌ ‌ ‌ در‌ زننده پس حفاظتی سیستمپرس‌ ماشین

کنترل دو دستی در یک پرس

حوادث ناشی از کار از مس.یر زن.دگی منح.رف س.اخته ناخواس.ته انس.ان را تعری.ف:آنچ.ه

و.ب.ر.ای ا.و. ناراح.تیه.ای جس.م.ی ورو.ا.نی وی.ا خس.ار.ات م.الی ای.ج.اد نماید.

حادث.ه ناش.ی از ک.ار، تامین اجتماعی(: 60تعریف حادثه )قانون

ب.یم.ه ش.ده. .و. .ب.ه .س.بب. آن. ب.ر.ای حین. .انج.ام ک.ا.رح.ادث.ه ای .اس.ت. ک.ه. .در .

د.ر ش.د.ه ب.ر.ا.ی .بیم.ه و .ه.مچ.نین .ح.وا.دث.ی .را .ک.ه اف.ت.د. م.ی. ا.تف.اق

در ح.ال. رفت س.اع.اتی. ک.ه ف.رد.ک.ار و. تم.ام.ی م.ام.وری.ت خ.ا.رج .از. مح.ل

.اس.ت ر.خ. .می د.ه.د .را. .ن.یز ش.امل می مح.ل ک.ا.ر. و. .م.نز.لو. برگش.ت .ب.ه.

ش.ود.

علل ایجاد حادثه بر مبنای پیشنهاد سازمان بین المللی کار

ماشین آالتترابریانفجار وآتش سوزیمواد سمی،سوزاننده وخورندهبرقسقوط افرادتصادم با مانعسقوط اجسامریزشجابجا کردن اجسامابزار دستی

علل ایجاد حادثه بطور کلی- علل مستقیم1 - علل غیر مستقیم2

علل مستقیم ماشین آالتترابریانفجار وآتش سوزی

علل غیر مستقیمتمام عوامل ایجاد خستگی،ناراحتی ونارضایتی کارگر)گرما،سرما،مسائل خانوادگی،روابط با

کارفرما(

حادثه

نبود خط مشی و ضعف

سیستمهای مدیریتی

نظارت نقص

عمل نا ایمن

هر سازمانی برای پیشگیری از بروز حوادث، باید به دنبال روزنه ها .در پنیر باشد

سه علت پایه ای

خط مشی و تصمیمات ضعیف مدیریت ایمنی فاکتورهای فردی

فاکتورهای محیطی

عمل ناایمن شرایط ناایمن

آزاد سازی برنامه ریزی نشده انرژی و/ یا

مواد خطرناک

علل پایه ای

علل غیرمستقیم

قیمست

ل معل

حادثهحادثهآسیب افراد

آسیب مالکیت و سرمایه

اهمیت حوادث ناشی از کاراز نظر انسانی

از نظر اجتماعیاز نظر اقتصادی

زیانهای ناشی از حوادثزیانهای مستقیمزیانهای غیر مستقیم

زیانهای مستقیم ناشی از وقفه کار در اثر حادثههزینه های انتقال به بیمارستان ودرمان اوپرداخت غرامت

زیانهای غیر مستقیم اتالف وقت در اثر کارگر حادثه دیدهاتالف وقت به وسیله کارگران دیگرهزینه آموزش کارگر جدید کاهش میزان تولید به علت خرابی دستگاه یا اتالف

مواد

روشهای پیش گیری از حوادثوضع مقررات قانونیتعیین اصول ومیزانهابازرسیتحقیقات فنی،پزشکی،روانشناختی وآماریآموزشراهنمایی وتشویقتشکیل کمیته حفاظت وبهداشت کار کارگاه

آشنایی با کلیات بهداشت حرفه ای

Documents

Transcript of آشنایی با کلیات بهداشت حرفه ای

کلیات ساغر صدیقی

اخلاق و مقررات حرفه ای

استاندارد ايمني و بهداشت حرفه اي

بنام خدا عباس بهرامی عضو هیات علمی گروه بهداشت حرفه ای دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کاشان

روزنامه نگاری حرفه ای

کاردانی حرفه ای

تاريخچه بهداشت جامعه

اخلاق حرفه ای

بهداشت حرفه اي و ارگونومي در دفاتر اداري

بهداشت درحوادث و سوانح

بهداشت محیط مدارس

آموزش پاورپوینت حرفه ای

آزمایشگاه رفرانس بهداشت حرفه ای اصفهان بخش عوامل شیمیایی

بار بیماریهای غیر واگیر برنامه آموزشی کارشناسان بهداشت حرفه ای کارخانجات تبریز دکتر شعربافی

فروشنده حرفه ای

تغذیه و بهداشت دهان

بازاریابی حرفه ای برای معماران

بهداشت محيط وبحران

بهداشت و نظافت محيط ( اصول بهداشت محيط بيمارستان )

اقتصاد بهداشت