Дэлхйин далай

“Усан мандал” III улирал

Далай гэдэг нь дэлхийн усан мандлын хэсэг болох ихээхэн хэмжээний өндөр

давсжилттай ус юм.

Ойролцоогоор дэлхийн гадаргуугийн 71% буюу 361 сая км кв талбай эзэлнэ. Энэхүү тасралтгүй

үргэлжилсэн ус буюу далайг хэд хэдэн далай, мөн жижиг тэнгисүүдэд хуваадаг байна.

Тив,арлуудын тогтолцоо зэрэг нь дэлхийн далайг хуваах үндсэн шалгуур болно.

№№ Далайн нэр

Талбай / сая км

кв /

Хамгийн гүн хонхорДундаж гүн /

м/

1 Номхон далай178,62 Марианы хонхор

/ 11022 м/ 3980

2 Атлантын далай91,56 Пуэрто-Рикогийн хонхор

/ 8742м/ 3600

3 Энэтхэгийн далай76,17 Зондын хонхор

/ 7729м/ 3710

4 Хойд мөсөн далай14,75 Гренландын хонхор

/ 5527м/ 1220

Далайн жижгэвтэр хэсгийг тэнгис булан, тохой гэх мэтээр нэрлэнэ. 

1. Дотоодын тэнгис Эх газар дээр, далайтай холбогдоогүй

давсжилттай, жижиг хэмжээний усны биетүүд байх ба үүнийг тэнгис, нуур гэх мэтээр нэрлэнэ. (Жишээлбэл, Арал тэнгис, Их давст нуур зэрэг) Эдгээрийн заримыг тэнгис гэж нэрлэдэг боловч,

үнэндээ давст нуур юм.

Тэнгисийг байрлалынхан нь хувьд дотор нь хэд хэд ангилж үздэг.

Арал тэнгис

2. Газар дундын тэнгис

3. Зах хязгаарын тэнгис

/ Чукотын тэнгис, Агнуурын тэнгис /

Шүрэн арлууд

Далай нь дэлхийн гадаргуугийн ¾-ийг бүрхэх тул биомандалд их хэмжээгээр нөлөөлнө.

Далайн усны ууршилт нь хур тунадсын эх үүсвэр ба улмаар энэ нь уур амьсгал, салхины чиглэлд онцгой нөлөөтэй.

3 гаруй тэрбум жилийн өмнө далайд амьдрал үүссэн байна.