ผลกร ทบทางจรยธรรม แล ปร เดนทางสงคมผลกระทบทางจรยธรรม และประเดนทางสงคม

ทเกยวของกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศทเกยวของกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

นพ.นวนรรน ธระอมพรพนธฝายเวชสารสนเทศ คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดลฝายเวชสารสนเทศ คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล

http://www.SlideShare.net/Nawanan ranta@mahidol.ac.th

เมอพดถงคาวา “จรยธรรม” เมอพดถงคาวา จรยธรรม

เรามกคดถง ?เรามกคดถง...?

เมอพดถงคาวา “จรยธรรม” เรามกคดถง...?

• ความถกตอง

• คณธรรม

• ศลธรรม• ศลธรรม

• จรรยาบรรณ

• ความประพฤตทดงาม เหมาะสม

• การกระทาทถกกฎหมาย

กรอบมาตรฐานของสงคม

กรอบมาตรฐานของสงคม

? ทางเลอกท 1

ทางเลอกท 2

กฎหมาย ในฐานะกรอบมาตรฐานของสงคม

กฎหมาย (Law)

? ทางเลอกท 1

ทางเลอกท 2

จรรยาบรรณแหงวชาชพ

จรรยาบรรณแหงวชาชพ (Professional Code of Ethics)

? ทางเลอกท 1

ทางเลอกท 2

จรยธรรม: ความประพฤตทสงคมเหนวาดงาม

จรยธรรม (Ethics)

? ทางเลอกท 1

ทางเลอกท 2

ความเปนจรงกฎหมายกฎหมาย

จรรยาบรรณ

? ทางเลอกท 1 จรยธรรม

ทางเลอกท 2

หลกจรยธรรม (Ethical Principles) สาคญดานสขภาพ

• Autonomy (หลกเอกสทธ/ความเปนอสระของผปวย)

B fi ( ป โ ป )• Beneficence (หลกการรกษาประโยชนสงสดของผปวย)

• Non-maleficence (หลกการไมทาอนตรายตอผปวย)• Non-maleficence (หลกการไมทาอนตรายตอผปวย)

• “First, Do No Harm.”

• Justice (หลกความยตธรรม)

• หมายถงการกระจายทรพยากรทมอยจากดอยางเหมาะสม เปนธรรม

และเทาเทยมกนและเทาเทยมกน

ประเดนทางจรยธรรม กฎหมาย และสงคม

• Ethical, Legal, and Social Issues (ELSI)

Ethi l ในเชงจรยธรรม• Ethical - ในเชงจรยธรรม

• Legal - ในทางกฎหมายg ฎ

• Social - ทเกยวกบสงคม

ประเดนเกยวกบ ELSI ดานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ (1)

• กรณท 1: บคคลทวไปใชเทคโนโลยสารสนเทศ สงผลกระทบตอผอน

และสงคมแล ส ม

ประเดนเกยวกบ ELSI ดานเทคโนโลยสารสนเทศทางสขภาพ (2)

• กรณท 2: ผใหบรการทางสขภาพใชเทคโนโลยสารสนเทศ สงผลกระทบ

ตอผปวยและสงคมอ ปวยแล ส ม

กรณท 1: บคคลทวไปใชเทคโนโลยสารสนเทศ

กฎหมาย

กรณท 1: บคคลทวไปใชเทคโนโลยสารสนเทศ

• พรบ.วาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกส พ.ศ. 2544 และ

พรบ.วาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกส (ฉบบท 2) พ.ศ. 2551

• รองรบสถานะทางกฎหมายของขอมลทางอเลกทรอนกส การรบสงขอมล

อเลกทรอนกส การใชลายมอชออเลกทรอนกส (electronic signature) และกาหนดอเลกทรอนกส การใชลายมอชออเลกทรอนกส (electronic signature) แล กาหนด

หลกเกณฑตางๆ ทเกยวของกบการทาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (electronic

transaction))

• พรบ.วาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

• กาหนดมาตรการปองกนและปราบปรามการกระทาความผดทเกยวของกบ

คอมพวเตอร ซงกอใหเกดความเสยหาย กระทบกระเทอนตอเศรษฐกจ สงคม และ

ความมนคงของประเทศ รวมทงความสงบสขและศลธรรมอนดของประชาชน

พรบ.วาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

การกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร (Computer-Related Crimes)

ตวอยาง?

• อาชญากรรมทางคอมพวเตอร (Computer Crimes)

ป ป ฟ • เชน Hacking, การเปดเผยขอมลทเปนความลบ, การดกฟงขอมล

• การกระทาความผดทมคอมพวเตอรเปนเครองมอ (Crimes Using Computers as Tools)

• เชน การเผยแพรภาพลามก

• การโพสตขอความทเปนภยตอความมนคง

• การตดตอภาพเพอใหผอนเสยหาย• การตดตอภาพเพอใหผอนเสยหาย

พรบ.วาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

มาตรา 3 (บทนยาม)

• “ระบบคอมพวเตอร” หมายความวา อปกรณหรอชดอปกรณของคอมพวเตอรท

เชอมการทางานเขาดวยกน โดยไดมการกาหนดคาสง ชดคาสง หรอสงอนใด และ

แนวทางปฏบตงานใหอปกรณหรอชดอปกรณทาหนาทประมวลผลขอมลโดยแนวทางปฏบตงานใหอปกรณหรอชดอปกรณทาหนาทประมวลผลขอมลโดย

อตโนมต

• “ขอมลคอมพวเตอร” หมายความวา ขอมล ขอความ คาสง ชดคาสง หรอสงอนใด

บรรดาทอยในระบบคอมพวเตอรในสภาพทระบบคอมพวเตอรอาจประมวลผลได

และใหหมายความรวมถงขอมลอเลกทรอนกสตามกฎหมายวาดวยธรกรรมทาง

อเลกทรอนกสดวยอเลกทรอนกสดวย

คาถาม

ไ ไสงตอไปน ถอเปน “ระบบคอมพวเตอร” ตาม พรบ.นหรอไม?

พรบ.วาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

มาตรา 3 (บทนยาม)

• “ขอมลจราจรทางคอมพวเตอร” หมายความวา ขอมลเกยวกบการตดตอสอสาร

ของระบบคอมพวเตอร ซงแสดงถงแหลงกาเนด ตนทาง ปลายทาง เสนทาง เวลา

วนท ปรมาณ ระยะเวลา ชนดของบรการ หรออน ๆ ทเกยวของกบการวนท ปรมาณ ระยะเวลา ชนดของบรการ หรออน ๆ ทเกยวของกบการ

ตดตอสอสารของระบบคอมพวเตอรนน

• “ผใหบรการ” หมายความวา

(1) ผใหบรการแกบคคลอนในการเขาสอนเทอรเนต หรอใหสามารถตดตอถงกนโดยประการ(1) ผใหบรการแกบคคลอนในการเขาสอนเทอรเนต หรอใหสามารถตดตอถงกนโดยปร การ

อน โดยผานทางระบบคอมพวเตอร ทงน ไมวาจะเปนการใหบรการในนามของตนเอง หรอ

ในนามหรอเพอประโยชนของบคคลอนในนามหรอเพอปร โยชนของบคคลอน

(2) ผใหบรการเกบรกษาขอมลคอมพวเตอรเพอประโยชนของบคคลอน

ผใหบรการ หมายรวมถง

1. ผประกอบกจการโทรคมนาคมและกจการกระจายภาพและเสยง

(Telecommunication and Broadcast Carriers)

2. ผใหบรการการเขาถงระบบเครอขายคอมพวเตอร (Access Service Provider)

ใ ใ โป ป 3. ผใหบรการเชาระบบคอมพวเตอรเพอใหบรการโปรแกรมประยกตตางๆ

(Hosting Service Provider

4. ผใหบรการรานอนเทอรเนต

5 ผใหบรการขอมลคอมพวเตอรผาน A li ti ตางๆ เชน ผใหบรการ5. ผใหบรการขอมลคอมพวเตอรผาน Application ตางๆ เชน ผใหบรการ

เวบบอรด, Blog, e-Commerce ฯลฯ

พรบ.วาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

หมวด 1 ความผดเกยวกบคอมพวเตอร

• มาตรา 5 การเขาถงโดยมชอบซงระบบคอมพวเตอรทมมาตรการปองกนการเขาถง

โดยเฉพาะและมาตรการนนมไดมไวสาหรบตน (Unauthorized access)

(h ki ) h k • เชน การเจาะระบบ (hacking), การ hack รหสผานคนอน

• การเขาถงทางกายภาพ หรอทางเครอขายกได

• มาตรา 6 การเปดเผยโดยมชอบซงมาตรการปองกนการเขาถงระบบคอมพวเตอรท

ผอนจดทาขนเปนการเฉพาะทไดลวงรมา ในประการทนาจะเกดความเสยหายแกผอนจดทาขนเปนการเฉพาะทไดลวงรมา ในประการทนาจะเกดความเสยหายแก

ผอน

ป โ ไ ไ • เชน เปดเผยรหสผานของผอนโดยไมไดรบอนญาต

พรบ.วาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

• มาตรา 7 การเขาถงโดยมชอบซงขอมลคอมพวเตอรทมมาตรการปองกนการเขาถง

โดยเฉพาะและมาตรการนนมไดมไวสาหรบตน (Unauthorized access)

• เชน การนาขอมลคอมพวเตอรของผอนไปพยายามถอดรหสเพออานเนอความ

มาตรา 8 การกระทาโดยมชอบดวยวธการทางอเลกทรอนกสเพอดกรบไวซง• มาตรา 8 การกระทาโดยมชอบดวยวธการทางอเลกทรอนกสเพอดกรบไวซง

ขอมลคอมพวเตอรของผอนทอยระหวางการสงในระบบคอมพวเตอร และ

ไ ไ โ ใ ไ ใ ขอมลคอมพวเตอรนนมไดมไวเพอประโยชนสาธารณะหรอเพอใหบคคลทวไปใช

ประโยชนได

• เชน การดกฟงขอมลผานเครอขาย

มาตรา 9 การทาใหเสยหาย ทาลาย แกไข เปลยนแปลง หรอเพมเตมไมวาทงหมด• มาตรา 9 การทาใหเสยหาย ทาลาย แกไข เปลยนแปลง หรอเพมเตมไมวาทงหมด

หรอบางสวน ซงขอมลคอมพวเตอรของผอนโดยมชอบ

• เชน การลบหรอแกไขขอมลของผอน โดยมเจตนาราย

พรบ.วาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

ใ • มาตรา 10 การกระทาโดยมชอบ เพอใหการทางานของระบบคอมพวเตอรของ

ผอนถกระงบ ชะลอ ขดขวาง หรอรบกวนจนไมสามารถทางานตามปกตได

• เชน Denial of Service (DoS) Attack = การโจมตใหเวบลม

มาตรา 11 การสงขอมลคอมพวเตอรหรอจดหมายอเลกทรอนกสแกบคคลอนโดย• มาตรา 11 การสงขอมลคอมพวเตอรหรอจดหมายอเลกทรอนกสแกบคคลอนโดย

ปกปดหรอปลอมแปลงแหลงทมาของการสงขอมลดงกลาว อนเปนการรบกวนการ

ใ โใชระบบคอมพวเตอรของบคคลอนโดยปกตสข

• เชน สง spam e-mail

• มาตรา 13 การจาหนายหรอเผยแพรชดคาสงเพอนาไปใชเปนเครองมอในการ

กระทาความผดตาม พรบ นกระทาความผดตาม พรบ. น

• เชน การเผยแพรซอฟตแวรเจาะระบบ

พรบ.วาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

• มาตรา 14

(1) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซงขอมลคอมพวเตอรปลอม หรอขอมลคอมพวเตอรอนเปน

เทจ โดยประการทนาจะเกดความเสยหายแกผอนหรอประชาชน

(2) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซงขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการทนาจะเกด(2) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซงขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการทนาจะเกด

ความเสยหายตอความมนคงของประเทศหรอกอใหเกดความตนตระหนกแกประชาชน

(3) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซงขอมลคอมพวเตอรใดๆ อนเปนความผดเกยวกบความ(3) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซงขอมลคอมพวเตอรใดๆ อนเปนความผดเกยวกบความ

มนคงแหงราชอาณาจกรหรอความผดเกยวกบการกอการราย

( ) ใ (4) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซงขอมลคอมพวเตอรใดๆ ทมลกษณะอนลามกและ

ขอมลคอมพวเตอรนนประชาชนทวไปอาจเขาถงได

(5) เผยแพรหรอสงตอซงขอมลคอมพวเตอรตาม (1)-(4)

พรบ.วาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

ใ ใ ใ• มาตรา 15 ความรบผดกรณผใหบรการจงใจสนบสนนหรอยนยอมใหมการกระทา

ความผดตามมาตรา 14 ในระบบคอมพวเตอรทอยในความควบคมของตน

• มาตรา 16 ผใดนาเขาสระบบคอมพวเตอรทประชาชนทวไปอาจเขาถงไดซง

ขอมลคอมพวเตอรทปรากฏเปนภาพของผอน และภาพนนเปนภาพทเกดจากการขอมลคอมพวเตอรทปรากฏเปนภาพของผอน และภาพนนเปนภาพทเกดจากการ

สรางขน ตดตอ เตม หรอดดแปลงดวยวธการทางอเลกทรอนกสหรอวธการอนใด

โ ใ ทงน โดยประการทนาจะทาใหผอนนนเสยชอเสยง ถกดหมน ถกเกลยดชง หรอ

ไดรบความอบอาย

พรบ.วาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

หมวด 2 พนกงานเจาหนาท

• มาตรา 18 อานาจของพนกงานเจาหนาท

(1) มหนงสอสอบถามหรอเรยกบคคลมาใหถอยคา สงคาชแจง หรอสงหลกฐาน

(2) เรยกขอมลจราจรทางคอมพวเตอรจากผใหบรการ

(3) สงใหผใหบรการสงมอบขอมลเกยวกบผใชบรการทตองเกบ(3) สงใหผใหบรการสงมอบขอมลเกยวกบผใชบรการทตองเกบ

(4) ทาสาเนาขอมลคอมพวเตอร ขอมลจราจรทางคอมพวเตอร

(5) สงใหบคคลซงครอบครองหรอควบคมขอมลคอมพวเตอร สงมอบขอมล

(6) ตรวจสอบหรอเขาถงระบบคอมพวเตอร ขอมล หรออปกรณทเปนหลกฐาน(6) ตรวจสอบหรอเขาถงระบบคอมพวเตอร ขอมล หรออปกรณทเปนหลกฐาน

(7) ถอดรหสลบของขอมล หรอสงใหบคคลทาการถอดรหสลบ

(8) ยดหรออายดระบบคอมพวเตอรเทาทจาเปน

พรบ.วาดวยการกระทาความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

• มาตรา 19-21 การยนคารองตอศาลของพนกงานเจาหนาท เกยวกบการปฏบต

หนาทตาม พรบ. น

• มาตรา 26 ผใหบรการตองเกบรกษาขอมลจราจรทางคอมพวเตอรไวไมนอยกวา

90 วน นบแตวนทขอมลนนเขาสระบบคอมพวเตอร90 วน นบแตวนทขอมลนนเขาสระบบคอมพวเตอร...

• ผใหบรการจะตองเกบรกษาขอมลของผใชบรการเทาทจาเปนเพอใหสามารถระบ

ตวผใชบรการนบตงแตเรมใชบรการและตองเกบรกษาไวเปนเวลาไมนอยกวา 90

วน นบตงแตการใชบรการสนสดลง

กรณท 1 (พเศษ): บคคลทวไปใชเทคโนโลยสารสนเทศ

• บคคลทวไปใชเทคโนโลยสารสนเทศ แลวเกดปญหาทางสขภาพ

พรบ.วาดวยการกระทาความผดเกยวกบ

คอมพวเตอร

ประเดนปญหาทางสขภาพทเกยวของกบเทคโนโลยสารสนเทศ

• การยศาสตร (Ergonomics)

• ปญหาทางสายตา• ปญหาทางสายตา

• ปญหาทางจตเวช

• การตดเกม ตดอนเทอรเนต ตด Social Media

ไ• อนตรายจากพฤตกรรมเสยงทไมปลอดภย

• ฯลฯ• ฯลฯ

บทบาทของพยาบาลตอปญหาทางสขภาพทเกยวของกบ IT

ใ • ใหความร + คาแนะนาเพอปองกนปญหาสขภาพ

• ใหกบบคคลทวไป

• ในกลมเสยง

คดกรอง ปร เมนปญหา ในผปวยทมารบบรการ• คดกรอง ประเมนปญหา ในผปวยทมารบบรการ

• ใหคาแนะนาเพอแกไขปญหา

• เปนสวนหนงของทมในการใหการรกษา

ใ ใ • ใหความร + สรางความตระหนก ใหกบสงคม

กรณท 2: ผใหบรการทางสขภาพใชเทคโนโลยสารสนเทศ

กรอบทางสงคม (กฎหมาย, จรยธรรม)

พยาบาลใชระบบสารสนเทศ เกดผลกระทบอะไรตอผปวยไดบาง?

ไ ไ ไ • เสยเวลากบคอมพวเตอรมากเกนไป ไมไดดแลผปวยเทาทควร

• ไมระมดระวง ขอมลสวนบคคลของผปวยรวไหล

• ระบบลม ไมทราบประวต ใหการดแลผปวยไมได

• บนทกขอมลผดพลาด เชน ผดคน ผดตวยา ผดดาน ฯลฯ เกดอนตรายตอผปวย

• โปรแกรมคอมพวเตอรมปญหาโดยพยาบาลไมทราบ เชน คานวณ dose ยาผดโปรแกรมคอมพวเตอรมปญหาโดยพยาบาลไมทราบ เชน คานวณ dose ยาผด

• มระบบใหใช แตผใชงาน (user) ไมยอมใช ใชผดวตถประสงค หรอใชวธลด

• ระบบมคาแนะนาสาหรบแนวทางการรกษาทไดมาตรฐาน ใหกบแพทย/พยาบาล

• แพทย/พยาบาล ใหการรกษาตามคาแนะนาของระบบ แตเกดปญหากบผปวยญ

• แพทย/พยาบาล ปฏเสธคาแนะนาของระบบ แลวเกดปญหากบผปวย

/ ไ ใ ส ใ • แพทย/พยาบาล ไมใหความสนใจกบคาเตอนของระบบ

พยาบาลใชระบบสารสนเทศ เกดผลกระทบอะไรตอผปวยไดบาง?

ไ ไ ไ • เสยเวลากบคอมพวเตอรมากเกนไป ไมไดดแลผปวยเทาทควร

• สาเหต

• ระบบออกแบบมาไมด

ไป• ระบบทางานชาเกนไป

• ขอมลทตองบนทก เยอะเกนไป

• ใหความสาคญกบการบนทกมากกวาการดแลผปวย

• ตดคอมพ? เลนเนต?ตดคอมพ? เลนเนต?

• วธปองกน

• มสวนรวมในการออกแบบระบบแตแรก สอสารปญหาใหฝาย IT ทราบ

• ใหความสาคญกบการดแลผปวย มากกวาการบนทกขอมลผปวย

พยาบาลใชระบบสารสนเทศ เกดผลกระทบอะไรตอผปวยไดบาง?

ไ ไ• ไมระมดระวง ขอมลสวนบคคลของผปวยรวไหล

• สาเหต

• ผใชงานไมใหความสาคญกบความเปนสวนตวของขอมลผปวย

ใ ป • ขาดความรเกยวกบวธการใชงานระบบอยางปลอดภย

• จดออนของระบบสารสนเทศเอง

• วธปองกน

• ฝาย IT พฒนาระบบใหปลอดภย มกระบวนการบรหารจดการดานความปลอดภย• ฝาย IT พฒนาระบบใหปลอดภย, มกระบวนการบรหารจดการดานความปลอดภย

สารสนเทศทงระบบ

ใ ป • มการใหความรเกยวกบการรกษาความปลอดภยสารสนเทศ และการคมครอง

ความเปนสวนตวของขอมลผปวย

Privacy & Security ของขอมลผปวย

ใ• ความเปนสวนตว (Privacy) คอ ความสามารถของบคคลในการคมครองและ

ปกปดตนเองและขอมลเกยวกบตนเอง และเลอกทจะเปดเผยเทาทตนประสงคจะ

เปดเผย

• ความปลอดภยสารสนเทศ (Information Security) คอ การคมครองขอมล• ความปลอดภยสารสนเทศ (Information Security) คอ การคมครองขอมล

สารสนเทศ (information) และระบบสารสนเทศ (information systems) ดวย

ป ไ ป ป มาตรการตางๆ เพอปองกนการรวไหล การสญหาย เปลยนแปลง หรอความ

เสยหายอนๆ

ความปลอดภยสารสนเทศ (Information Security)

• Confidentiality ความลบของขอมล

• Integrity ความถกตองของขอมล ไมถกแกไข ลบ หรอสญหายโดยมชอบ• Integrity ความถกตองของขอมล ไมถกแกไข ลบ หรอสญหายโดยมชอบ

• Availability ความสามารถใชงานได (เชน ระบบไมลม)

มาตรการเพอความปลอดภยของขอมลผปวย

• Physical Security ความปลอดภยทางกายภาพ

• ลอคหองทมระบบสารสนเทศ ใหเขาถงยาก

• System Security ความปลอดภยของ Server

• อดชองโหว -> Update patches ของ Windows หรอโปรแกรมตางๆ บอยๆ p p ๆ ๆ

• Antivirus, Firewall, Intrusion Detection/Prevention System, Log files

• Software Security ความปลอดภยของตวซอฟตแวรเอง• Software Security ความปลอดภยของตวซอฟตแวรเอง

• Network Security ความปลอดภยของระบบเครอขาย

ใ • Database Security ความปลอดภยในการเขาถงระบบฐานขอมล

• User Security รหสผาน, การกาหนดสทธในระบบ, การตรวจสอบตวตน,

ระวง Phishing/Social Engineering “หลอกเอาขอมล”

• Encryption การเขารหสขอมลทสาคญyp ญ

แนวทางการคมครอง Privacy ของขอมลผปวย

• นอกเหนอจากมาตรการดาน Security

• Informed Consent เกยวกบแนวทางการเกบบนทกและเปดเผยขอมลผปวย

• สรางวฒนธรรมทใหความสาคญกบความเปนสวนตวของขอมลผปวย

มกระบวนการสรางความตระหนก + สอนผใชงาน• มกระบวนการสรางความตระหนก + สอนผใชงาน

• มการกาหนดกฎระเบยบและนโยบายดานความปลอดภยสารสนเทศขององคกร

ใ โ และบงคบใช (enforce) นโยบายดงกลาว

• มกระบวนการบรหารจดการดาน Privacy และ Security ทตอเนอง สมาเสมอ

Image: http://www.nurseweek.com/news/images/privacy.jpg

Social Media กบความเสยงใหมๆ

ขอความจรง บน

• "อาจารยครบ เมอวาน ผมออก OPD เจอ คณ... คนไข... ทอาจารยผาไปแลว มา

ฉายรงสตอท... ตอนน Happy ด ไมคอยปวด เดนไดสบาย คนไขฝากขอบคณ

อาจารยอกครง -- อกอยางคนไขชวงนไมคอยสะดวกเลยไมไดไป กทม. บอกวาถา

พรอมจะไป Follow-up กบอาจารยครบ"พรอมจะไป Follow up กบอาจารยครบ

กฎหมายทเกยวของกบขอมลสขภาพ

• พรบ.สขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550

• มาตรา 7 ขอมลดานสขภาพของบคคล เปนความลบสวนบคคล ผใด• มาตรา 7 ขอมลดานสขภาพของบคคล เปนความลบสวนบคคล ผใด

จะนาไปเปดเผยในประการทนาจะทาใหบคคลนนเสยหายไมได เวนแต

การเปดเผยนนเปนไปตามความประสงคของบคคลนนโดยตรง หรอม

กฎหมายเฉพาะบญญตใหตองเปดเผย แตไมวาในกรณใด ๆ ผใดจะกฎหมายเฉพาะบญญตใหตองเปดเผย แตไมวาในกรณใด ๆ ผใดจะ

อาศยอานาจหรอสทธตามกฎหมายวาดวยขอมลขาวสารของราชการหรอ

ไ ใ กฎหมายอนเพอขอเอกสารเกยวกบขอมลดานสขภาพของบคคลทไมใช

ของตนไมได

• อนาคตอาจม พรบ.คมครองขอมลสวนบคคล

(ปจจบนยงไมผานสภาฯ)

คาประกาศสทธผปวย• เพอใหความสมพนธระหวางผประกอบวชาชพดานสขภาพกบผปวย ตงอยบนพนฐานของความเขาใจอนดและเปนทไววางใจซงกนและกน แพทย ฐ

สภา สภาการพยาบาล สภาเภสชกรรม ทนตแพทยสภา คณะกรรมการควบคมการประกอบโรคศลปะ จงไดรวมกนออกประกาศรบรองสทธของ

ผปวยไว ดงตอไปน

1. ผปวยทกคนมสทธพนฐานทจะไดรบบรการดานสขภาพ ตามทบญญตไวในรฐธรรมนญ ฐ ญญ ฐ ญ

2. ผปวยมสทธทจะไดรบบรการจากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยไมมการเลอกปฏบต เนองจากความแตกตางดานฐานะ เชอชาต สญชาต

ศาสนา สงคม ลทธการเมอง เพศ อาย และ ลกษณะของความเจบปวย

3. ผปวยทขอรบบรการดานสขภาพมสทธทจะไดรบทราบขอมลอยางเพยงพอ และเขาใจชดเจน จากผประกอบวชาชพดานสขภาพเพอใหผปวย

สามารถเลอกตดสนใจในการยนยอมหรอไมยนยอมใหผประกอบวชาชพดานสขภาพปฏบตตอตน เวนแตเปนการชวยเหลอรบดวนหรอ จาเปน

4. ผปวยทอยในภาวะเสยงอนตรายถงชวต มสทธทจะไดรบการชวยเหลอรบดวนจากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยทนทตามความจาเปนแก

กรณ โดยไมคานงวาผปวยจะรอง ขอความชวยเหลอหรอไม

5. ผปวยมสทธทจะไดรบทราบชอ สกล และประเภทของผประกอบวชาชพดานสขภาพทเปน ผใหบรการแกตน

6. ผปวยมสทธทจะขอความเหนจากผประกอบวชาชพดานสขภาพอน ทมไดเปนผใหบร การแกตน และมสทธในการขอเปลยนผใหบรการ และ

สถานบรการได

ไ ไ7. ผปวยมสทธทจะไดรบการปกปดขอมลเกยวกบตนเอง จากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยเครงครด เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผปวย

หรอการปฏบตหนาทตามกฎหมาย

8. ผปวยมสทธทจะไดรบทราบขอมลอยางครบถวน ในการตดสนใจเขารวมหรอถอนตวจากการเปนผถกทดลองในการทาวจยของผประกอบวชาชพ

ดานสขภาพ

9. ผปวยมสทธทจะไดรบทราบขอมลเกยวกบการรกษาพยาบาลเฉพาะของตนทปรากฏใน เวชระเบยนเมอรองขอ ทงน ขอมลดงกลาวตองไมเปน

การละเมดสทธสวนตวของบคคลอน

10 บดา มารดา หรอผแทนโดยชอบธรรม อาจใชสทธแทนผปวยทเปนเดกอายยงไมเกน สบแปดปบรบรณ ผบกพรองทางกายหรอจต ซงไมสามารถ10.บดา มารดา หรอผแทนโดยชอบธรรม อาจใชสทธแทนผปวยทเปนเดกอายยงไมเกน สบแปดปบรบรณ ผบกพรองทางกายหรอจต ซงไมสามารถ

ใชสทธดวยตนเองได

คาประกาศสทธผปวย• เพอใหความสมพนธระหวางผประกอบวชาชพดานสขภาพกบผปวย ตงอยบนพนฐานของความเขาใจอนดและเปนทไววางใจซงกนและกน แพทย ฐ

สภา สภาการพยาบาล สภาเภสชกรรม ทนตแพทยสภา คณะกรรมการควบคมการประกอบโรคศลปะ จงไดรวมกนออกประกาศรบรองสทธของ

ผปวยไว ดงตอไปน

1. ผปวยทกคนมสทธพนฐานทจะไดรบบรการดานสขภาพ ตามทบญญตไวในรฐธรรมนญ ฐ ญญ ฐ ญ

2. ผปวยมสทธทจะไดรบบรการจากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยไมมการเลอกปฏบต เนองจากความแตกตางดานฐานะ เชอชาต สญชาต

ศาสนา สงคม ลทธการเมอง เพศ อาย และ ลกษณะของความเจบปวย

3. ผปวยทขอรบบรการดานสขภาพมสทธทจะไดรบทราบขอมลอยางเพยงพอ และเขาใจชดเจน จากผประกอบวชาชพดานสขภาพเพอใหผปวย7. ผปวยมสทธทจะไดรบการปกปดขอมลเกยวกบตนเอง

สามารถเลอกตดสนใจในการยนยอมหรอไมยนยอมใหผประกอบวชาชพดานสขภาพปฏบตตอตน เวนแตเปนการชวยเหลอรบดวนหรอ จาเปน

4. ผปวยทอยในภาวะเสยงอนตรายถงชวต มสทธทจะไดรบการชวยเหลอรบดวนจากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยทนทตามความจาเปนแก

กรณ โดยไมคานงวาผปวยจะรอง ขอความชวยเหลอหรอไม

จากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยเครงครด เวนแต

จะไดรบความยนยอมจากผปวยหรอการปฏบตหนาท5. ผปวยมสทธทจะไดรบทราบชอ สกล และประเภทของผประกอบวชาชพดานสขภาพทเปน ผใหบรการแกตน

6. ผปวยมสทธทจะขอความเหนจากผประกอบวชาชพดานสขภาพอน ทมไดเปนผใหบร การแกตน และมสทธในการขอเปลยนผใหบรการ และ

สถานบรการได

ไ ไ

จะไดรบความยนยอมจากผปวยหรอการปฏบตหนาท

ตามกฎหมาย 7. ผปวยมสทธทจะไดรบการปกปดขอมลเกยวกบตนเอง จากผประกอบวชาชพดานสขภาพโดยเครงครด เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผปวย

หรอการปฏบตหนาทตามกฎหมาย

8. ผปวยมสทธทจะไดรบทราบขอมลอยางครบถวน ในการตดสนใจเขารวมหรอถอนตวจากการเปนผถกทดลองในการทาวจยของผประกอบวชาชพ

ตามกฎหมาย

ดานสขภาพ

9. ผปวยมสทธทจะไดรบทราบขอมลเกยวกบการรกษาพยาบาลเฉพาะของตนทปรากฏใน เวชระเบยนเมอรองขอ ทงน ขอมลดงกลาวตองไมเปน

การละเมดสทธสวนตวของบคคลอน

10 บดา มารดา หรอผแทนโดยชอบธรรม อาจใชสทธแทนผปวยทเปนเดกอายยงไมเกน สบแปดปบรบรณ ผบกพรองทางกายหรอจต ซงไมสามารถ10.บดา มารดา หรอผแทนโดยชอบธรรม อาจใชสทธแทนผปวยทเปนเดกอายยงไมเกน สบแปดปบรบรณ ผบกพรองทางกายหรอจต ซงไมสามารถ

ใชสทธดวยตนเองได

คาถาม

• การคมครองความเปนสวนตว (Privacy) และความปลอดภย (Security)

ของขอมลผปวย เขาไดกบหลกจรยธรรมใดขอ ขอมล ปวย เข ไ บ ล จรยธรรมใ

• Autonomy?

• Beneficence?

• Non-Maleficence?

• Justice?

พยาบาลใชระบบสารสนเทศ เกดผลกระทบอะไรตอผปวยไดบาง?

ไ ไ ไ • เสยเวลากบคอมพวเตอรมากเกนไป ไมไดดแลผปวยเทาทควร

• ไมระมดระวง ขอมลสวนบคคลของผปวยรวไหล

• ระบบลม ไมทราบประวต ใหการดแลผปวยไมได

• บนทกขอมลผดพลาด เชน ผดคน ผดตวยา ผดดาน ฯลฯ เกดอนตรายตอผปวย

• โปรแกรมคอมพวเตอรมปญหาโดยพยาบาลไมทราบ เชน คานวณ dose ยาผดโปรแกรมคอมพวเตอรมปญหาโดยพยาบาลไมทราบ เชน คานวณ dose ยาผด

• มระบบใหใช แตผใชงาน (user) ไมยอมใช ใชผดวตถประสงค หรอใชวธลด

• ระบบมคาแนะนาสาหรบแนวทางการรกษาทไดมาตรฐาน ใหกบแพทย/พยาบาล

• แพทย/พยาบาล ใหการรกษาตามคาแนะนาของระบบ แตเกดปญหากบผปวยญ

• แพทย/พยาบาล ปฏเสธคาแนะนาของระบบ แลวเกดปญหากบผปวย

/ ไ ใ ส ใ • แพทย/พยาบาล ไมใหความสนใจกบคาเตอนของระบบ

การใชวธลด (workaround) ทไมไดตรงตามทออกแบบระบบมา

ผลของการไมใหความสนใจกบคาเตอนของระบบ

ความรบผดทางกฎหมาย กรณใชระบบแลวเกดผลเสยตอผปวย

ความรบผดทางกฎหมาย ของบคลากรทางการแพทย ม 3 สวนหลก

ความรบผดทางอาญา (เจตนา หรอประมาทเลนเลอ)• ความรบผดทางอาญา (เจตนา หรอประมาทเลนเลอ)

• ความรบผดทางแพง (ละเมด)

• การพจารณาเปนคดจรยธรรมในสภาวชาชพ

ใ ใ คาถาม ใครตองรบผดทางกฎหมาย ระหวาง ผใชงาน

(แพทย/พยาบาล) ผพฒนาระบบสารสนเทศ หรอผบรหาร?( )

ใครตองรบผดทางกฎหมาย

ขนอยกบวาสาเหตอยทใดผพฒนาระบบ รบผด

ระบบมขอผดพลาดในการพฒนา เชน

ใชสตรคานวณ dose ยาผด

ทาใหเกดอนตรายตอผปวย

ใครตองรบผดทางกฎหมาย

ถาเปนเหตสดวสย ไมไดประมาท ขนอยกบวาสาเหตอยทใด ถาเปนเหตสดวสย ไมไดประมาท

ไมตองรบผดทางอาญา

อทกภย -> ระบบลม

ทาใหการดแลผปวยมปญหา ญ

ใครตองรบผดทางกฎหมาย

โรงพยาบาล/ผบรหาร อาจตองขนอยกบวาสาเหตอยทใด โรงพยาบาล/ผบรหาร อาจตอง

รบผดเพราะควรปองกนปญหาได

ระบบลมบอย ขาดการ

บรหารจดการทด

ทาใหการดแลผปวยมปญหา ญ

ใครตองรบผดทางกฎหมาย

ผใชงานอาจตองรบผดขนอยกบวาสาเหตอยทใด ผใชงานอาจตองรบผด

ผใชงานใชระบบผด

วตถประสงควตถประสงค

ทาใหการดแลผปวยมปญหา ญ

ใครตองรบผดทางกฎหมาย

ตามหลก “Learned Intermediaries” ผพฒนาระบบไม

ขนอยกบวาสาเหตอยทใดตามหลก Learned Intermediaries ผพฒนาระบบไม

ตองรบผดเพราะตองมผใชงานพจารณาคาแนะนานนกอน

การใหการรกษา แตผใชงานตองรบผดหรอไมขนอยกบ

ความประมาทเลนเลอและการใชดลพนจในฐานะ

ผเชยวชาญตามมาตรฐานวชาชพ

ระบบใหคาแนะนาในการรกษาตามมาตรฐาน

ผใชงานปฏบตตามคาแนะนา แตเกดอนตรายผใชงานปฏบตตามคาแนะนา แตเกดอนตราย

ตอผปวย

ใครตองรบผดทางกฎหมาย

ขนอยกบวาสาเหตอยทใด ผใชงานตองรบผดหรอไมขนอยกบความประมาทเลนเลอ

และการใชดลพนจในฐานะผเชยวชาญตามมาตรฐาน

วชาชพวชาชพ

ระบบใหคาแนะนาในการรกษาตามมาตรฐาน

ผใชงานไมปฏบตตามคาแนะนา เกดอนตราย ฏ

ตอผปวย

ใครตองรบผดทางกฎหมาย

ขนอยกบวาสาเหตอยทใด ผใชงานอาจตองรบผดเนองจาก

ประมาทเลนเลอประมาทเลนเลอ

ระบบมขอความเตอนวาการสงการรกษาบางอยาง

อาจมอนตรายตอผปวย ผใชงานไมสนใจคาเตอนนน

เพยงกดปมขามไปใหผานๆ โดยไมไดไตรตรองด

สรป

• จรยธรรม จรรยาบรรณแหงวชาชพ กฎหมาย คอกรอบของสงคม

ทกาหนดวาสงใดควรทา หรอไมควรทาทกาหนดวาสงใดควรทา หรอไมควรทา

• การใชเทคโนโลยสารสนเทศ ไมวาโดยบคคลทวไปหรอบคลากร

ทางการแพทย ยอมมประเดนดานจรยธรรม กฎหมาย และ

ผลกระทบตอสงคม เสมอ

ส ป ใ ใช• กฎหมายสาคญทเปนกรอบในการกาหนดแนวทางการใช

เทคโนโลยสารสนเทศของบคคลทวไป คอ พรบ.วาดวยการกระทา

ความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

สรป

• การใชเทคโนโลยสารสนเทศโดยพยาบาลหรอบคลากรทาง

การแพทย อาจสงผลกระทบตอผปวยได และตองอยบนพนฐานการแพทย อาจสงผลกระทบตอผปวยได และตองอยบนพนฐาน

ของหลกจรยธรรมและกฎหมาย รวมทงตองหาทางปองกนปญหา

ทอาจเกดตอผปวยจากการใชงานระบบสารสนเทศ

• Privacy และ Security เปนสอง concepts ทมความสาคญ

สาหรบบคลากรทางการแพทยทดแลผปวย และจาเปนจะตองใหสาหรบบคลากรทางการแพทยทดแลผปวย และจาเปนจะตองให

ความสาคญในการคมครองขอมลผปวยอยางเตมท

• ความรบผดทางกฎหมายจากการใชงานระบบสารสนเทศอาจ

ไ แตกตางกนไปขนอยกบสาเหตของปญหา

สรป

• ใชระบบสารสนเทศทางการพยาบาลอยางมจรยธรรม คานงถง

กฎหมายทเกยวของ และมงประโยชนสงสดตอผปวย และการกฎหมายทเกยวของ และมงประโยชนสงสดตอผปวย และการ

ไมทาอนตรายตอผปวย